www.facebook.com/sachdongyduoc
MẠCH HỌC TỔNG HỢP Tác giả: Hoàng Duy Tân
LỜI NÓI ĐẦU Trong lâm sàng thực nghiệm, đối với các thầy thuốc YHCT, một trong những yếu tố chẩn đoán đƣợc coi là khó nhất, đó là việc xem mạch. Mạch tƣợng (hình thể của mạch) vừa là thực tại ( sờ, bắt được) nhƣng cũng rất trừu tƣợng. Xét về từng ý nghĩa của mạch, mỗi loại mạch có thể chủ một loại bệnh khác nhau. Ngoài ra mạch ở các vị trí khác nhau cũng biểu hiện bệnh lý khác nhau. Thí dụ: Mạch Trầm (thuộc Thận - Thủy), nếu ở vị trí bộ xích bên tay trái ( bộ vị của Thận) thì rất tốt nhƣng nếu ở vị trí bộ thốn tay trái (thuộc Tâm) lại rất nguy hiểm, vì đó là biểu hiện của thủy khắc hỏa, bệnh nặng hơn... Muốn hiểu tại sao cũng mạch Trầm, ở bộ vị này thì tốt, ở bộ vị khác lại xấu... đòi hỏi phải hiểu biết về y lý... Sách chuyên đề về mạch bằng tiếng Việt hiện nay tƣơng đối rất ít và ngay cả trong các sách giáo khoa cũng chỉ bàn sơ qua về các bộ mạch, khó đáp ứng đƣợc nhu cầu ngày càng có chiều hƣớng muốn nghiên cứu sâu hơn về YHCT (trong đó có mạch học). Hiện nay, với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, nhiều nƣớc đã nghiên cứu và sử dụng một số máy để chẩn đoán mạch. Với đà phát triển nhƣ vũ bão của khoa thông công nghệ thông tin, rất có thể trong tƣơng lai, việc sử dụng máy móc thiết bị hiện đại để thay thế đôi bàn tay của thầy thuốc trong việc xem mạch. Tuy nhiên, vẫn cần đến sự khéo léo, tinh tế của bàn tay thầy thuốc trong việc xem mạch. Vì vậy, chúng tôi cũng sẽ giới thiệu một cách tổng quan về những thiệt bị hiện đại dùng trong việc hỗ trợ ghi nhận mạch. Các chuyên gia về máy tính nhận xét rằng, khi chúng mua một máy tính, ra khỏi cửa, có thể máy của chúng ta đã bị tụt hậu rồi. Các thiết bị chúng tôi giới thiệu bây giờ, có thể chỉ vài năm nữa thôi sẽ trở thành tụt hậu, nhƣng hy vọng sẽ phần nào đem đến cho ngƣời đọc một số nét chấm phá về việc ứng dụng các thiết bị mới trong việc ghi nhận hình sóng mạch. Vì vậy, trong tinh thần nghiên cứu, học hỏi, chúng tôi cố gắng tổng hợp lại các sách mạch (đa số dựa theo các sách mạch bằng tiếng Hán) xƣa và nay, sắp xếp lại thành hệ thống trong từng vấn đề chuyên sâu về mạch. Nội dung của từng mạch đƣợc triển khai dƣới 9 tiêu đề: 1- Đại cƣơng: Nêu lên phần xuất xứ hoặc định nghĩa về từng loại mạch đó. 2- Mạch tƣợng: Cách mô tả hoặc hình vẽ biểu diễn của các mạch đó theo các sách chuyên khoa. Trong phần này, chúng tôi giới thiệu thêm (nếu có thể) hình vẽ biểu diễn của các mạch đó theo những sách mạch hiện đại: trình bày đƣờng biểu diễn mạch qua các dạng sóng, đƣợc đo bằng các máy tƣơng đối hiện đại, giúp ngƣời đọc có đƣợc sự so sánh hoặc dễ nhận xét về các sóng mạch. 1