ΔΙΑΛΤΜΑΣΑ ΔΙΑΛΤΜΑ
Ολνκάδνπκε θάζε νκνγελέο κίγκα πνπ απνηειείηαη από δύν ή πεξηζζόηεξα ζπζηαηηθά. (Π.σ. αλαηόνεπο, μίγμα αλκοόληρ-νεπού, αημοζθαιπικόρ αέπαρ)
Δηαιύηεο
Είλαη ην ζπζηαηηθό ηνπ δηαιύκαηνο ην νπνίν δηαηεξεί κεηά ηελ αλάκημε ηε θπζηθή ηνπ θαηάζηαζε. Π.σ. Σηην πεπίπηωζη διάλςζηρ ζάσαπηρ ζηο νεπό, ηο νεπό είναι ο διαλύηηρ μιαρ και ηο διάλςμα ηελικά είναι ςγπό. (Το νεπό διαηηπεί ηη θςζική ηος καηάζηαζη ) Σηελ πεξίπησζε αλάκημεο ζπζηαηηθώλ κε ηελ ίδηα θπζηθή θαηάζηαζε ν δηαιύηεο είλαη ην ζπζηαηηθό πνπ βξίζθεηαη ζηε κεγαιύηεξε αλαινγία. Π.σ. Καηά ηην ανάμιξη 80g νεπού με 20 g αλκοόληρ ο διαλύηηρ είναι ηο νεπό
Δηαιπκέλε νπζία
Είλαη θάζε ζπζηαηηθό ηνπ δηαιύκαηνο εθηόο ηνπ δηαιύηε
ΕΚΦΡΑΕΙ ΠΕΡΙΕΚΣΙΚΟΣΗΣΑ ΕΝΟ ΔΙΑΛΤΜΑΣΟ
1. Πεξηεθηηθόηεηα ζηα εθαηό θαηά βάξνο( % w/w) Εθθξάδεη ηελ πνζόηεηα ζε g ηεο δηαιπκέλεο νπζίαο ζε 100g δηαιύκαηνο.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Δηάιπκα ΝαCl 10% w/w ζεκαίλεη Σε 100g δηαιύκαηνο πεξηέρνληαη 10g δ.νπζίαο ΝαCl
2. Πεξηεθηηθόηεηα ζηα εθαηό θαη’ όγθν ( % v/v) Εθθξάδεη ηελ πνζόηεηα ζε ml ηεο
Ο αηκνζθαηξηθόο αέξαο είλαη 20% v/v Σε 100 ml αέξα πεξηέρνληαη 20 ml O2
δηαιπκέλεο νπζίαο πνπ πεξηέρνληαη ζε 100 ml δηαιύκαηνο. Η ζπγθεθξηκέλε πεξηεθηηθόηεηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πεξηγξαθή
Κξαζί 12% v/v (ή 12 αιθννιηθώλ βαζκώλ) Σε 100 ml θξαζηνύ πεξηέρνληαη 12 ml αιθνόιεο
αεξίσλ κηγκάησλ θαζώο επίζεο θαη γηα ηελ έθθξαζε πεξηεθηηθόηεηαο αιθννινύρσλ πνηώλ ζε νηλόπλεπκα (αιθννιηθνί βαζκνί).
3. Πεξηεθηηθόηεηα ζηα εθαηό βάξνο θαη’ όγθν ( % w/v)
Εθθξάδεη ηελ πνζόηεηα ζε g ηεο δηαιπκέλεο νπζίαο ζε 100 ml δηαιύκαηνο
Δηάιπκα δάραξεο 25% w/v ζεκαίλεη Σε 100 ml δηαιύκαηνο πεξηέρνληαη 25g δάραξεο
Η έλλνηα ηνπ mol: 1 mol είλαη ε πνζόηεηα κηαο νπζίαο πνπ πεξηέρεη Να ζωκαηίδηα, π.ρ. άηνκα κόξηα, ηόληα, θιπ. (Να:6,02∙ 1023)
Γηα ηελ θεηηλή καο ύιε πξέπεη λα γλωξίδνπκε όηη 1mol κνξίωλ κηαο νπζίαο Χ πεξηέρεη ΝΑ κόξηα. δπγίδεη όζν ην Μr ηεο νπζίαο ζε g.
θαηαιακβάλεη όγθν 22,4 L αλ ε νπζία είλαη αέξηα θαη βξίζθεηαη ζε Κ.Σ.(stp) δει P=1 atm θαη ζ=0νC (273oK).
(για άιιεο ζπλζήθεο πίεζεο θαη ζεξκνθξαζίαο o όγκορ μιαρ ποζόηηηαρ ηος αεπίος πποζδιοπίζεηαι από ηην θαηαζηαηηθή εμίζωζε PV=nRT)
Εθαξκνγή 1) 4 g NαΟΗ πόζα mol είλαη; 2) 0,1 mol Cα (ΟΗ)2 πόζα g δπγίδνπλ; 3) 5ΝΑ κόξηα Ο2 πόζα g δπγίδνπλ; 4) 11,2 L αεξίνπ Ο2 ζε stp πόζα α) mol είλαη; β) πόζα g δπγίδνπλ; Δίλνληαη: Αr(Nα) = 23, Αr(Ο) = 16, Αr(Η) = 1, Αr(Cα) = 40
ΤΓΚΕΝΣΡΩΗ ΔΙΑΛΤΜΑΣΟ
Μνξηαθή ζπγθέληξωζε ή Μνξηαθόηεηα θαη’ όγθν (Molarity) Η κνξηαθόηεηα θαη’ όγθν Μ (Molarity) εθθξάδεη ηνλ αξηζκό ησλ mol κηαο δηαιπκέλεο νπζίαο πνπ πεξηέρνληαη ζε 1L δηαιύκαηνο.
C=
n
n = αξηζκόο mol δηαιπκέλεο νπζίαο
V
V = όγθνο ηνπ δηαιύκαηνο ζε L
Πξνζνρή ! Σε ένα διάλςμα όγκος V (L) και ζςγκένηπωζηρ Μ πεπιέσεηαι διαλςμένη οςζία ζε mol ίζη με :
n=C·V
Π.ρ. Υδαηηθό δηάιπκα ΗCl 0,1Μ ζεκαίλεη πσο ζε 1L δηαιύκαηνο πεξηέρεηαη δηαιπκέλν 0,1 mol ΗCl.
Η αξαίωζε ελόο δηαιύκαηνο πξαγκαηνπνηείηαη κε
Αξαίωζε δηαιπκάηωλ
πξνζζήθε θαζαξνύ δηαιύηε. Τν ηειηθό δηάιπκα πεξηέρεη ηελ ίδηα πνζόηεηα δηαιπκέλεο νπζίαο κε ην αξρηθό δηάιπκα ην άζξνηζκα ησλ όγθσλ ηνπ αξρηθνύ δηαιύκαηνο θαη ηνπ θαζαξνύ δηαιύηε πνπ πξνζηέζεθε
αξαίσζε
Cαξρ Vαξρ nαξρ= Cαξρ Vαξρ
Cηει Vηει = Vαξρ + Vδ/ηε nηει= Cηει Vηει
nαξρ = nηει Cαξρ Vαξρ = Cηει Vηει
πκπύθλωζε δηαιύκαηνο Δηαδηθαζία αληίζεηε κε ηελ αξαίσζε απνηειεί ε ζπκπύθλωζε ελόο δηαιύκαηνο. Καηά ηε ζπκπύθλσζε έλα αξαηό δηάιπκα γίλεηαη ππθλόηεξν κεηά από εμάηκηζε κηαο πνζόηεηαο δηαιύηε. Σηελ πεξίπησζε ηεο ζπκπύθλσζεο αθνινπζνύκε ηελ ίδηα κεζνδνινγία κε απηή ηεο αξαίσζεο. Σηελ πεξίπησζε ηεο ζπκπύθλσζεο ελόο δηαιύκαηνο ε πνζόηεηα ηεο δηαιπκέλεο νπζίαο παξακέλεη ε ίδηα ζηελ πεξίπησζε πνπ ε νπζία δελ είλαη πηεηηθή (δελ εμαηκίδεηαη). Τόηε κόλν ηζρύεη γηα ηε δηαι. νπζία :
nαξρ = nηει Cαξρ Vαξρ = Cηει Vηει
Αλάκημε δηαιπκάηωλ
Τν ηειηθό δηάιπκα πνπ πξνθύπηεη κεηά από ηελ αλάκημε δύν ή πεξηζζνηέξωλ δηαιπκάηωλ πνπ πεξηέρνπλ ηελ ίδηα δηαιπκέλε νπζία πεξηέρεη: ην άζξνηζκα ησλ πνζνηήησλ ησλ δηαι. νπζηώλ ησλ δηαιπκάησλ πνπ αλακίρζεθαλ. ην άζξνηζκα ησλ όγθσλ ησλ δηαιπκάησλ πνπ αλακίρζεθαλ.
C1 V1 n1= C1 V1
C2 V2 n2= C2 V2
n1 + n2 = nηει C1 V1 + C2 V2 = Cηει Vηει
Cηει Vηει = V1+ V2 nηει= Cηει Vηει
ΣΤΠΟΛΟΓΙΟ Πεξηεθηηθόηεηα ζηα εθαηό θαηά βάξνο( % w/w) κάδα νπζίαο (g) % w/w =
X 100
κάδα δηαιύκαηνο (g)
Πεξηεθηηθόηεηα ζηα εθαηό θαη’ όγθν ( % v/v) όγθνο νπζίαο (ml) % v/v =
X 100
όγθνο δηαιύκαηνο (ml)
Πεξηεθηηθόηεηα ζηα εθαηό βάξνο θαη’ όγθν ( % w/v) κάδα νπζίαο (g) % w/v =
X 100
όγθνο δηαιύκαηνο (ml)
Μνξηαθόηεηα θαη’ όγθν (Molarity)
n C=
V
Νόκνο αξαίωζεο δηαιπκάηωλ
Cαξρ Vαξρ = Cηει Vηει
Νόκνο αλάκημεο δηαιπκάηωλ
C1V1 + C2V2 + … = CηειVηει
Εθαξκνγέο ζηηο πεξηεθηηθόηεηεο. Δίλεηαη έκθαζε ζηε ζπγθέληξωζε. 1. Σε έλα δνρείν πξνζζέηνπκε λεξό θαη γιπθόδε (C6H12O6, Μr = 180) θαη παξαζθεπάδνπκε δηάιπκα (Δ) όγθνπ 200 mL. Αλ ε γιπθόδε πνπ δηαιύζεθε ζην δηάιπκα (Δ) δύγηδε 18 g, α) πνηα ε επί ηνηο % w/v πεξηεθηηθόηεηα ηνπ δηαιύκαηνο (Δ); β) πνηα είλαη ε ζπγθέληξσζε ηνπ δηαιύκαηνο (Δ); 2. Να ππνινγίζεηε ηελ % θαηά βάξνο (w/w) πεξηεθηηθόηεηα δηαιύκαηνο ζεηηθνύ νμένο (H2SO4, Mr = 98), ηνπ νπνίνπ ε ζπγθέληξσζε είλαη 2 Μ θαη ε ππθλόηεηά ηνπ είλαη 1,1 g/mL. 3. Δηάιπκα θαπζηηθνύ λαηξίνπ (Μr = 40) έρεη πεξηεθηηθόηεηα 8% w/v. Πνηα είλαη ε ζπγθέληξσζή ηνπ; 4. Δηάιπκα δάραξεο 2Μ αξαηώλεηαη ζην 10/πιάζην ηνπ όγθνπ ηνπ. Πνηα είλαη ε ζπγθέληξσζή ηνπ αξαησκέλνπ δηαιύκαηνο; 5. Δηάιπκα καγεηξηθνύ αιαηηνύ 0,1Μ όγθνπ 300 mL αξαηώλεηαη κε πξνζζήθε 700mL λεξνύ θαη πξνθύπηεη δηάιπκα όγθνπ ελόο ιίηξνπ. Πνηα είλαη ε ζπγθέληξσζε ηνπ αξαησκέλνπ δηαιύκαηνο; 6. Αλακηγλύνπκε έλα δηάιπκα πδξνρισξίνπ όγθνπ 2L θαη ζπγθέληξσζεο 0,5Μ κε έλα δηάιπκα νμηθνύ νμένο όγθνπ 8L θαη ζπγθέληξσζεο 1Μ. Αλ ην ηειηθό δηάιπκα έρεη όγθν 10L, πνηεο είλαη νη ζπγθεληξώζεηο ηνπ πδξνρισξίνπ θαη ηνπ νμηθνύ νμένο ζην ηειηθό δηάιπκα; 7. Πόζα ιίηξα δηαιύκαηνο πδξνρισξίνπ 0,1 Μ πξέπεη λα αλακηρζνύλ κε 3 L δηαιύκαηνο πδξνρισξίνπ 0,3 Μ γηα λα πξνθύςεη δηάιπκα πδξνρισξίνπ 0,15 Μ; 8. Με πνηα αλαινγία όγθσλ πξέπεη λα αλακηρζνύλ δύν δηαιύκαηα πδξνρισξίνπ [Μr(HCl)=36,5], ην έλα ζπγθέληξσζεο 2 Μ θαη ην άιιν πεξηεθηηθόηεηαο 3,65% w/v, γηα λα πξνθύςεη δηάιπκα ζπγθέληξσζεο 1,4 Μ; 9. Αλ αλακίμνπκε δηάιπκα δάραξεο 2Μ κε έλα άιιν δηάιπκα δάραξεο 5Μ ηόηε ην ηειηθό δηάιπκα δελ κπνξεί λα έρεη ζπγθέληξσζε (θπθιώζηε ηε ζσζηή απάληεζε): α) 3Μ
β) 4,5Μ
γ) 2,3 Μ
δ) 1Μ