DE VERANTWOORD GEKLEDE KOK
NIENKE IJTSMA 1
2
BLZ 4-5 VOORWOORD 6-9 HOOFDSTUK 1 - ARTIKEL: “ELK CONFECTIEBEDRIJF EEN EI VAN COLUMBUS” 10-13 HOOFDSTUK 2 - CHAUD DEVANT IN VOGELVLUCHT 14-17 HOOFDSTUK 3 - KEURMERKEN 18-25 HOOFDSTUK 4 - UITPLUIZEN 26-27 HOOFDSTUK 5 - PASSIVE POSITIVE LIJST 28-31 HOOFDSTUK 6 - CRADLE-TO-CRADLE CIRKEL 32-33 CONCLUSIE 35 BRONNEN
3
VOORWOORD De verantwoord geklede kok gaat over mijn ondervindingen als stagiaire bij het Amsterdamse kokskledingbedrijf Chaud Devant. Omdat ik graag daadwerkelijk een bijdrage aan het bedrijf wilde leveren heb ik ervoor gekozen om onderzoek te doen naar hetgeen wat bij geen enkele werknemer in het bedrijf onder zijn takenpakket valt. Ik heb aandacht besteed aan een complex onderwerp waar momenteel veel ontwikkelingen in plaatsvinden. Het onderwerp groeit en zal steeds geraffineerder worden. Dit is ook van groot belang. Ik heb het over mensen, hun behoeften en hun omgang met de aarde. Wist je dat de oorspronkelijke gemiddelde temperatuur van de aarde achttien graden onder nul is? Tegenwoordig is dat tweeëntwintig graden boven nul. De aarde warmt echt op. Poolijs smelt. IJsberen worden met uitsterven bedreigd. Pinguïns ook. Kortom: Genoeg reden om al die mensenbehoeften nu eens heel anders aan te pakken. Hoe? Nou, ik kon me goed vinden in de literatuur die ik van mijn stagebegeleidster aangereikt kreeg. Ik las hiervoor ‘Cradle to Cradle: afval = voedsel’ van de schrijvers William McDonough & Michael Braungart en ‘Cradle to cradle in bedrijf’ van Marieke van der Werf en ging aan de slag met het positieve Cradleto-Cradle systeem. Cradle to Cradle (C2C) is een basisprincipe die de vrijheid geeft om de conditie van de Aarde te verbeteren door middel van creativiteit én het daadwerkelijk ondernemen van actie. Het systeem is innoverend omdat de C2C-ideeën vanuit eigen initiatief en inzicht tot stand komen. Deze kunnen vervolgens bekroond worden met 1 van de 5 certificaten. De eisen voor een 4
C2C-certificaat zijn niet specifiek maar juist heel breed opgezet, waardoor het niet mogelijk is om een kant-en-klaar lijstje af te werken. Ook ik ging de uitdaging aan om te kijken wat ik allemaal kon bedenken om Chaud Devant in de wegen van het C2C-principe te banen. Ik ben me af gaan vragen welke algemene eisen er aan de Chaud Devant producten gesteld moeten worden, willen ze voor 100% meedraaien in een verantwoord proces. Dus hoe ziet het ideale basisproduct van Chaud Devant eruit, dat er in de toekomst voor kan zorgen dat elk product C2C is, gelet op het ontwerp, verpakking, transport,
Positive list’ (p. 27) en geeft overzichtelijk weer
productie/afkomst van de stoffen en fournituren?
wat binnen het bedrijf goed/minder goed/slecht
Om voor het bedrijf een antwoord te krijgen op
voor het milieu is. Daarna heb ik een C2C-cirkel
deze vragen heb ik uiteindelijk toch een C2C-
gemaakt waarin de levensloop van alle producten
lijstje gecreëerd (p. 30), waardoor het begin er is!
te zien is, zoals deze zou moeten zijn om 0% afval te veroorzaken. Dat als streven, is al de helft van
De verantwoord geklede kok begint met een
het doel. De andere helft gaat over het verbannen
artikel over zes bestaande merken (p. 6) die
van chemicaliën, CO2 en andere schadelijke
streven naar duurzaamheid en een beter milieu.
processen.
Daarbij is het de vraag of zij inspirerend genoeg zijn en waar de twijfels optreden. Vervolgens gaat
Het doel is om mijn stagebegeleidster, als
het om Chaud Devant zelf (p. 10). Chaud Devant
aanspreekpunt voor het gehele bedrijf Chaud
lijkt eigenlijk op geen van de zes duurzame
Devant, nieuwe inzichten te geven over het
bedrijven uit het artikel, maar heeft juist potentie
verantwoorde thema van dit boekje, zodat zij
om sterker op de markt te treden, wanneer
inspiratie kan halen uit mijn visie hierop. Ik hoop
het aandacht besteedt aan het C2C-systeem. Ik
dat zij het in de toekomst gaat gebruiken wan-
vroeg me af welke bestaande keurmerken hierbij
neer er een actie omtrent dit onderwerp plaats
konden helpen, waarna ik een diepteanalyse
zal vinden. Verder wil ik geïnteresseerden in het
op alle Chaud Devant producten losliet (p. 18).
onderwerp inspireren en informeren.
Aan de hand van die analyse kon ik een nieuwe analyse maken, die als start van het C2C-proces
Dit is mijn uitwerking van het C2C-systeem bij
gezien wordt door William McDonough en
Chaud Devant.
Michael Baungart. Die analyse heet de ‘Passive 5
HOOFDSTUK 1 - ARTIKEL ELK CONFECTIEBEDRIJF EEN EI VAN COLUMBUS – “WE WILLEN HET SUSTAINABLE”.
Toen ik op zoek ging naar wat de meest
Het zijn Nudie Jeans, Kings of Indigo, Pants to
bekende sustainable merken momenteel
Poverty, Saint Basics, Ethletic en Vaude die ik
doen/beloven vond ik eigenlijk maar weinig
op de proef heb genomen. Wat blijkt: Bedrijven
creativiteit. Er wordt veel met certificaten
kunnen kracht putten uit een eigen filosofie met
gewerkt die van alles beloven, maar ik kan me
een direct doel, zoals het stimuleren van een
voorstellen dat veel consumenten niet precies
gezondere planeet. Een eigen filosofie houdt
weten wat het inhoudt wanneer bedrijven
daarbij in dat het bedrijf zelf iets bedenkt om
aan deze certificaten voldoen. Zelf ben ik daar
effectief te zijn. Alleen het aansluiten bij de
namelijk ook benieuwd naar. –
‘sustainable’ gedachte is dus niet genoeg, dat maakt het bedrijf een volger, waardoor het zijn kracht (van het creëren/bepalen) verliest. Nudie Jeans onderscheidt zich van andere bedrijven door middel van een heel nieuw business model, die ervoor zorgt dat de producten die zij ‘verkopen’ eigendom van het bedrijf blijven. De oplossing hiervoor ligt in het lease-model, waarbij de klant maandelijks een x-bedrag betaalt om een artikel te mogen dragen. Het voordeel hiervan is dat het bedrijf haar materialen kan blijven (her)gebruiken. Bovendien hoeft het materiaal dat eenmaal behandeld is niet nogmaals behandeld te worden. Sommige jeans van het merk worden heelhuids ingeleverd na een jaar. Deze jeans krijgen een mode-update en worden vermaakt waarna ze als vintage jeans weer een jaartje mee kunnen onder de naam van de nieuwe gebruiker. Het materiaal dat gebruikt wordt, is GOTS gecertificeerd katoen. Dit wordt, anders dan normaal gesproken, ook gebruikt voor fournituren van de artikelen. Zo is de leren ‘patch’ op de Nudie jeans ook van katoen. Daardoor hoeft er geen extra materiaal (leer) aan de cyclus
FOTO: “EI VAN COLUMBUS”
toegevoegd te worden. 6
Ook het productieproces is ontzettend belangrijk
Pants to Poverty is weer op een ander gebied
voor een bedrijf dat duurzaam wil produceren.
gespecialiseerd. Zij zijn namelijk op zoek naar een
Nudie Jeans is een voorbeeld van een merk
oplossing voor armoede in de derdewereldlanden.
dat op dit gebied wel allerlei dingen belooft en
Het bedrijf ziet het dan ook als een experiment
beweert, maar dit zegt mij verder vrij weinig. Zo
waar zij mee bezig zijn. De basis van het idee is dat
schijnen ze een wasserij zonder chemicaliën te
ze een 3-dimensionale bedrijfsvoering handhaven.
hebben en kunnen ze daar 90% van het water
Deze houdt naast milieu- en financieel voordeel,
hergebruiken. Dat zal wel, en het klinkt heel
rekening met sociaal voordeel, dus voordeel voor
mooi, maar direct nagaan kan ik het niet. Ik vind
de derdewereldlanden (in dit geval in India). Heel
dat dit soort beweringen aanneembaar gemaakt
kort samengevat laat Pants to Poverty katoenzaden
moeten worden (denk bijvoorbeeld aan een
ontwikkelen op Indiase Universiteiten. Deze gaan
filmpje achter de schermen) want anders wordt
op transport naar Indiase boerenstammen, waar
het erg gemakkelijk voor bedrijven om hierover
ze biologisch gevoed worden. Vervolgens wordt de
te liegen zodat ze zichzelf in een mooi daglicht
katoen geplukt en gewassen als hij uitgebloeid is,
kunnen zetten.
waarna het op transport gaat naar een koolstofneutrale fabriek. De volgende veronderstelling kan
Als echte koploper op het gebied van
ik niet controleren, maar het schijnt dat Pants to
geloofwaardigheid zou ik Kings of Indigo (K.O.I.)
Poverty een eerlijk/leefbaar loon biedt aan alle
verkiezen. Een weliswaar eenvoudiger merk om
mensen die meewerken aan dit proces. Wat ik wel
opgenomen te worden door de massa. K.O.I.
kan bedenken is de kracht waar het concept van
ondervond 2 manieren om het productieproces
Pants to Poverty om draait. Door de gehele supply
van reguliere denim te verduurzamen. Zo komen
chain in het ontwikkelingsland te handhaven,
alle producten aan hun kleur door middel van
wordt de kans kleiner dat er onderwijl met geld
indigo dip-baden en worden de prints gecreëerd
wordt gesjoemeld. Het gebeurt namelijk veel dat
door middel van laserstraling. Door de kleding
de hoge functies binnen productiebedrijven al het
één tot vier keer in een indigo bad te dippen komt
geld voor zichzelf houden en hun werknemers
het aan zijn kleur (licht/donker afhankelijk van
voor een minuscuul loon laten werken. Daardoor
het aantal dips). Het water van de dip-baden kan
ontstaat ongelijkheid en armoede onder de lokale
meerdere malen gebruikt worden waardoor er per
bevolking. Zij krijgen dan geen kansen om zich te
saldo veel minder water gebruikt hoeft te worden
ontwikkelen en daarom is het zo goed dat het plan
per kledingstuk. De lasertechniek die gebruikt
van Pants to Poverty juist daar begint, bij steun in
wordt voor prints/denim was-effecten koestert dit
ontwikkeling op lokale universiteiten.
lage saldo voor watergebruik omdat deze techniek droog werkt. Met lasertechniek kun je namelijk
Dan zijn er nog de laatste drie bedrijven van
plaatselijk de verf van de stof afschroeien/laseren.
mijn lijstje, die niet zozeer een heel duidelijke of
Normaal gesproken vereist dit proces veel water,
innoverende filosofie laten zien, maar die hun
een supergoed alternatief dus. Eigenlijk zou
kwaliteit vooral af laten hangen van certificaten en
het materiaal van de traditionele ‘stone wash-
het samenwerken met goede doelen. Saint Basics,
machines’ gebruikt moeten worden om lasers van
Ethletic en Vaude doen dat. Certificaten/
te maken. Even ombouwen dus.
7
8
FOTO: NUDIE JEANS CAMPAGNE COLLECTIE S/S 2014 BRON: JONNYMETBIRD.COM (2016)
goede doelen waar zij mee werken zijn bijvoorbeeld GOTS (Global Organic Textile Standard), Fairtrade, FSC (Forest Stewardship Council), EMAS (Eco-Management and Audit Scheme), WWF (World Wildlife Fund) en FWF (Fair Wear Foundation). Nudie Jeans, K.O.I. en Pants to Poverty werken ook met GOTS gecertificeerd katoen. Nudie Jeans vult het biologisch katoengebruik nog aan door zich in te zetten voor de non-profit organisatie BCI (Better Cotton Initiative). Verder komt K.O.I. nog met het slimme sustainable besluit om geen chemicaliën van de REACH lijst (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) te gebruiken. Er zijn echter ook verschillende punten die niet direct na te meten zijn. Zo zou Nudie Jeans kleding laten produceren bij de instantie ‘DNM Textiles Mill’, die 85% van het water kan hergebruiken. Ook hun wasserij in Tunesië, genaamd Youstex, zou naast 90% hergebruik van het water, ook zonder chemicaliën wassen. Dit soort beweringen zijn waardevol als ze echt zo zouden zijn maar het feit dat ze slecht te controleren zijn, wekt mijn twijfels. Dat maakt transparantie van de bedrijven belangrijk, zodat de eindgebruikers van deze bedrijven weten waar ze voor kiezen. Al met al lijkt het erop dat goede bijzaken van hun waarde worden beroofd wanneer ze geen leidraad of hoofd(oor)zaak hebben. De bijzaken zijn daarbij certificaten die kwaliteit beloven voor het originele idee, wat de hoofd(oor)zaak is voor het duurzaam zijn. Bovendien dragen nieuwe ideeën bij aan de maatschappij, wellicht als beginpunt voor andere ideeën. Om die reden ben ik van mening dat Nudie Jeans het meest waardevolle bedrijf is door het lease-model, K.O.I. op gebied van verven en printen en Pants to Poverty op sociaal gebied. 9
HOOFDSTUK 2 - CHAUD DEVANT IN VOGELVLUCHT Dit is Chaud Devant in vogelvlucht:
MARKTPOSITIE / UNIQUE SELLING POINTS - Passie voor positieve invloeden doorvoeren in het product - Kennis doorvoeren in het product (o.a. d.m.v. samenwerkingen) - Klantvriendelijkheid en persoonlijke benadering - Origineel door trendgericht te zijn - Flexibel met ‘self customized’ bestellingen vanaf 50 stuks - Populair imago met grote (en groeiende) naamsbekendheid
FOTO: DE ORIGINELE CHAUD DEVANT STIJL GAAT IN OP DE HUIDIGE TRENDS
DOELGROEP Even voor de duidelijkheid: Chaud Devant
eigenaren, chefkoks en ondernemers van
is de wholesaler, de grootleverancier, van
cateringbedrijven. De doelgroep is tussen de
horecagoederenbedrijven. Het merk Chaud
25-40 jaar oud en bevindt zich in het hoge
Devant wordt verkocht door de afnemers.
middensegment qua wat zij te besteden hebben.
De uiteindelijke doelgroep is voornamelijk
Natuurlijk is er ook kleding voor de ladychefs, maar
mannelijk. Dit zijn bijvoorbeeld restaurant/café
dit is een klein gedeelte van de totale collectie. 10
BEDRIJFSCULTUUR Chaud Devant is in 1996 opgericht door Bianca van der Lee, de bedrijfseigenaresse. Sindsdien is het bedrijf steeds meer gegroeid waardoor het goed gefundeerd is. Binnen het bedrijf hangt een heel aangename en persoonlijke sfeer. Er zijn 23 werknemers en, tijdens de 4 maanden van mijn aanwezigheid, 1 stagiaire. We zijn dus met 24 personen en iedereen kent elkaar. Dat komt met name omdat we elke dag de gelegenheid krijgen om elkaar persoonlijk te spreken tijdens de gezamenlijke lunch die verzorgd wordt door Chaud Devant zelf. Hierbij wordt goed om de gezondheid van de werknemers gedacht. Zo bestaat de uitgebreide lunch uit biologische producten, zoals bio appel-cranberry sap, vers brood van de bourgondische bakker en verse biologische groenten en fruit. Er is voor het personeel ook gelegenheid om zelf meegebracht eten te koken of te verwarmen in de oven. Er zijn drie managers en er is één bedrijfseigenaresse. De managers zorgen voor een goede orde en keuren ondernemende ideeën van de werknemers, afhankelijk van het idee, af of goed. De werknemers krijgen zonder meer ruimte voor eigen initiatief. De
Denk hierbij aan rugsteuntjes, voetenbankjes
bedrijfseigenaresse bemoeit zich minder met
en goed verstelbare bureaustoelen. Lucienne,
personeel, maar zorgt dat ze goed met ze op één
een van de managers, zorgt ervoor dat alle
lijn ligt door goed op de hoogte te blijven. Zo
maten van bureau, bureaustoel etc. ergonomisch
bespreekt zij minimaal wekelijks bepaalde zaken
correct afgesteld zijn.
met de managers en organiseert zij activiteiten voor het personeel, zoals uitjes en gelegenheden
Verder is het bedrijf min of meer onderverdeeld
tijdens feestdagen. Op die manier voelt het
in verschillende ‘afdelingen’. Op afdeling sales
personeel zich gewaardeerd en dit valt direct te
zitten 6 werknemers, op grafisch gebied 2,
linken aan de goede sfeer binnen het bedrijf.
op productie en productontwikkeling zitten 4 werknemers en voor de afdelingen financieel,
Kwaliteit staat duidelijk bovenaan. Zo zorgt het
personeel en ICT is allemaal 1 werknemer in
interieur voor een heel fijne werkplek en dragen
dienst. Tot slot zijn er nog 4 personeelsleden
allerlei gadgets bij aan het welzijn van het personeel.
werkzaam in het magazijn.
11
MISSIE, VISIE, KERNWAARDEN Missie: De makers en bedenkers van Chaud Devant willen kwalitatief uitmuntende en innoverende werkkleding voor de (inter) nationale horecaondernemers waarborgen, waarbij, naast het ontwerp, sterk rekening wordt gehouden met sociale, economische en milieuvriendelijke aspecten. Visie: Chaud Devant houdt de opkomende en huidige trends op verschillende gebieden nauwlettend in de gaten en werkt nauw samen met bedrijven die Chaud Devant specialist kunnen maken in de ontwikkeling van nieuwe producten. Het is daarbij belangrijk dat de producten voor langere tijd waardevol blijven binnen het collectieaanbod, zodat er door de jaren heen weinig aangepast hoeft te worden aan een sterk en tijdloos ontwerp dat toch ooit gebaseerd is op een interessante ontwikkeling binnen de maatschappij. Kernwaarden: Positieve input, krachtig ontwerp, origineel, gefundeerd en vertrouwd. FOTO: MAGAZIJN CHAUD DEVANT
12
PRIJS HOOG WITLOFT GREIFF ENGELBERT STRAUSS
CHEF WORKS CHAUD DEVANT MODIEUS NIET
MODIEUS WEL
SEGERS
HAEN
SIGRO
PRIJS LAAG AFBEELDING: CONCURRENTIEMATRIX
CONCURRENTIEMATRIX Deze concurrentiematrix geeft aan dat alleen de
is vooral de iets minder innoverende versie van
jonge ontwerper van WITLOFT, Frank Abbenhuis,
Chaud Devant, uit hetzelfde prijssegment. Segers
modieuzer is dan Chaud Devant. Dat komt omdat
lijkt erg op Chef Works, maar is de goedkopere
WITLOFT binnen een korte tijd heel snel gegroeid
variant.
is. Het is dus een populaire, jonge onderneming en Chaud Devant en Greiff hebben wat dat
Echter, de twee allergoedkoopste merken uit de
betreft meer geschiedenis en meer een eigen
matrix staan linksonderin. Hean en Sigro zijn
markering. Greiff en Engelbert Strauss richten
twee aanzienlijk minder innoverende merken
zich beide op het hogere segment, waarbij Strauss
die puur op prijsconcurrentie inspelen. Sigro is
conservatiever is. Zij doen in eerste instantie
goedkoper dan Haen.
vrij modern overkomen, maar wanneer je op de website daadwerkelijk doorschakelt naar de pagina voor het aanschaffen van de kleding, komt het allemaal wat oubollig over. Chef Works 13
HOOFDSTUK 3 - KEURMERKEN Dit zijn een paar keurmerken/organisaties met een omschrijving waar ze voor staan.
GOTS Global Organic Textile Standard – Komt op voor biologische teelt, zoals gecertificeerd organic cotton, waarvoor geen chemicaliën en pesticiden zijn gebruikt. GOTS denkt om het milieu en sociale omstandigheden. Bron: Global Organic Textile Standard. (2013)
OEKOTEX Zie ‘GOTS’.
AFBEELDING: FOREST STEWARDSHIP COUNCIL
Bron: Fair Wear. (2015)
FAIRTRADE
EMAS
Fairtrade helpt boeren en arbeiders in
Eco-Management and Audit Scheme – Een
ontwikkelingslanden om onder betere
organisatie die registreert welke bedrijven
omstandigeheden te werken binnen de
daadwerkelijk streven naar duurzaamheid
handelsketen, waardoor ze een beter bestaan
en minder armoede in ontwikkelingslanden.
kunnen hebben. Het is een keurmerk en een
Ze houden bij welke doelen bedrijven stellen
wereldwijde beweging. Fairtrade is in Nederland
en welke hiervan behaald worden. Door dit
Max Havelaar.
keurmerk wordt transparantie gewaarborgd.
Bron: Max Havelaar. (2015)
Bron: European Commission Europa. (2015)
FWF FSC
Fair Wear Foundation – Een non-profit
Forest Stewardship Council – Een internationale
organisatie die opkomt voor een eerlijk loon
organisatie die zich inzet voor verantwoord
voor arbeiders in 15 landen binnen Azië, Afrika
bosbeheer en –behoud over de hele wereld. Ze
en Europa. Confectiebedrijven die bij deze
zorgen ervoor dat er een evenwicht blijft tussen
organisatie staan ingeschreven dragen hun
wat wel en niet gekapt kan worden. Ze houden
steentje bij om hun kleding op een eerlijke
daarbij de ecologische, sociale en economische
manier te laten maken door ‘the Code of Labour
aspecten die bij bosbeheer horen in de gaten.
Practices’ in de fabrieken door te voeren. Het
Bron: FSC. (2015)
is nog geen 100% garantie omdat het over een internationaal supply-chain-systeem gaat, waaraan vele schakels zijn verbonden. Bron: Fair Wear. (2015)
14
REACH Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals - Een organisatie die mens en milieu beschermt voor de risico’s en het gevaar van chemicaliën, promotie ervan of het testen ervan. Bron: European Commission. (2015)
CHAUD DEVANT KEURMERKEN In de Chaud Devant-collectie is een aantal
WWF
producten opgenomen door het EcoLabel. Dit zijn
World Wildlife Fund – In Nederland WNF (Wereld
er niet veel, namelijk de Salarno Buis, Chef Shirt
Natuur Fonds). Deze organisatie beschermt
White en Black, Zeno Buis, Schorten en Sloven in
natuur op verschillende plekken in de hele
kleur Taupe en de cap in Taupe. Verder krijgt de
wereld.
‘Bacio Organic’ het fictieve ‘EcoLogical’ label van
Bron: Stichting het Wereld Natuur Fonds-
Chaud Devant, alsof ‘EcoLogical’ een keurmerk is.
Nederland. (2015)
ECOLABEL (IT/16/07) BCI
Dit is het Europese milieukeurmerk voor
Better Cotton Initiative – Bedrijven die aan deze
non-food producten en diensten, met als doel:
organisatie deelnemen zetten zich in om het
Het stimuleren van duurzamere productie en
mainstream imago (negatief) van geïmporteerd
consumptie. Producten en diensten met het
katoen beter te maken. De organisatie werkt via
EU Ecolabel zijn geproduceerd met een lagere
een BCI-raad. Dat zijn de vertegenwoordigers,
milieubelasting van: Grondstoffen, energie, water,
onderverdeeld in 3 categorieën: Goede doelen
schadelijke stoffen, afval en verpakking.
(o.a. WWF), Producenten en Retailers & Merken
Bron: Europees Ecolabel. (2015)
(IKEA, H&M en Nike). Bron: Better Cotton Initiative (2015)
ECOLOGICAL
AFBEELDING: BETTER COTTON INITIATIVE
Dat ene product met het logo ‘EcoLogical’, de Bacio Organic, heeft geen officieel keurmerk. De buis is gemaakt van 100% biologisch katoen van de Duitse stofleverancier Melchior. Deze stof is getest op schadelijke stoffen, door Oeko-Tex ®. Bron: Oeko-Tex ®. (2015)
15
16
AFBEELDING: THE OCEAN CLEAN UP- PLASTIC AFVAL OPVISSEN UIT DE OCEAAN
CHAUD DEVANT RPB-COLLECTIE SCS
THE OCEAN CLEAN UP
Scientific Certification Systems (global services)
Dit is een organisatie die de grootste opruiming
is een bedrijf dat andere bedrijven stimuleert
van plastic in oceanen uitvoert. Ze ontwikkelen
om duurzaamheidsplannen te maken, maar ook
technologieën om plastic afval in oceanen in de
voordeel biedt aan deze bedrijven. Ze helpen
toekomst te voorkomen en te verminderen.
bij keuzes over milieu, mensenrechten en
Bron: The Ocean Clean Up. (2015)
kwaliteit. De slogan is “Setting the Standard for Sustainability.” Bron: SCS Global Services. (2015)
C2C Dit is het C2C-keurmerk.
INTEREK Interek is een bedrijf dat specifiek producten,
MBDC
materialen en processen test onder de normen
McDonough Design Chemistry is een Cradle-
van kwaliteit, gezondheid, milieu, veiligheid en
to-Cradle bedrijf dat in 1995 is opgezet door
mensenrechten wereldwijd. Het is een van de
de schrijvers William McDonough en Michael
grootste internationale leveranciers van test-,
Braungart van het gelijknamige boek: ‘Remarking
inspectie- en certificeringsdiensten. Ook helpt
the Way We Make Things (2002)’. MBDC
de organisatie bedrijven te verbeteren op de
ontwierp het cradle-to-cradle framewerk om
hiervoor genoemde gebieden.
bedrijven te helpen niet alleen duurzamer te zijn
Bron: Interek. (2015)
door minder vervuilend te zijn, maar om ook daadwerkelijk positieve impact te hebben op de
BSCI
wereld en alles wat erbij komt kijken.
Business Social Compliance Initiative is een
Bron: MBDC. (2015)
business gedreven initiatief om retailers, importeurs en merken te helpen om werkomstandigheden in fabrieken en boeren platformen te verbeteren. Ze streven naar wereldwijde gelijke arbeidsrechten. Bron: BSCI. (2015)
17
HOOFDSTUK 4 - UITPLUIZEN In dit hoofdstuk neem ik zes Chaud Devant producten steekproefsgewijs onder de loep. Er wordt aan de hand van de vragen duidelijk wat er allemaal nodig is om een product te maken en of dit beter kan.
NOVA WHITE STOF
FOURNITUREN
1. Materiaal? Blend? Blend, 65%PL/35%CO
7. Wat allemaal? 6 drukknopen, 4 eyelets
2. Land van herkomst? Stof uit Duitsland, productie
8. Materialen? Roestvrij staal, verantwoord
in MacedoniĂŤ.
geverfde garen Trecore en Trecore Multilock
3. Chemisch proces? Bleken, Easy Care
(PL)
4. Bleken / verven / printen? Bleken
9. Leverancier? YKK, Forbitex
5. Stofleverancier? Melchior
Opmerkingen: YKK gebruikt een versnelde
6. Geschikt voor bio./tech. kringloop? Technisch,
verftechniek met stoom dat voor de helft
helaas is de katoen geblend met polyester
gerecycled water is en in totaal een kwart
waardoor de stof niet meer plantaardig is. Het
minder water verbruikt dan voorheen. Forbitex
technisch proces wordt ook nog eens vermoeilijkt
is Oeko-tex gecertificeerd voor 100% polyester
doordat de twee grondstoffen zijn geblend.
en bleek-, verf- en finishprocessen.
Beter zouden de twee grondstoffen gemakkelijk van elkaar te scheiden zijn, bijvoorbeeld in een
VERPAKKING
garenblend i.p.v. een vezel- of fillamentblend,
10. Materiaal? Kartonnen productkaart,
zodat de oorspronkelijke grondstoffen opnieuw
plastic gripzak 30x40cm, kartonnen doos
gebruikt kunnen worden.
60x40x30cm (30 stuks).
GEHEEL (STOF, FOURNITUREN, VERPAKKING) BEGRAVEN? Nee, de stof kan niet begraven worden omdat alleen de katoen plantaardig is. Deze is gemengd met polyester en is behandeld met chemicaliĂŤn, waardoor het geen geschikt product is voor de biologische kringloop maar wel voor de technische kringloop. Het zou beter zijn om een manier te vinden waarop de polyester en de katoen na gebruik gemakkelijk te scheiden zijn, zodat er weer een nieuw proces met deze ruwe grondstoffen in werking gezet kan worden. Verder kunnen de fournituren omgesmolten worden, maar het zou nog mooier zijn om ze veilig in de natuur te kunnen composteren, zodat hiervoor geen extra proces aan de supply chain toegevoegd hoeft te worden. De verpakking laat ook te wensen over, omdat deze waarschijnlijk door
FOTO: NOVA WHITE CHEF JACKET
18
elkeeindgebruiker wordt weggegooid. In Duitsland is
FOURNITUREN
hiervoor een keurmerk ‘der Grune Punkt’, waarvan
7. Wat allemaal? 13 parelmoer knoopjes 11 mm
de verpakkingen worden ingezameld in zogenoemde
8. Materialen? Nylon, polyester
‘gele bakken’, waarna ze worden hergebruikt. Zo’n
9. Leverancier? De Streng, Forbitex
systeem is er niet in Nederland, behalve dat er in
Opmerking: Ook De Streng is Oeko-tex
sommige gezinnen afval gescheiden wordt. Daarom
gecertificeerd en heeft een eigen ververij die
zou het vooralsnog beter zijn om een verpakking
aan Oeko-Tex milieu-eisen voldoet doordat ze
van bijvoorbeeld gerecycled karton en bioplastic te
plantaardige verfstoffen gebruiken.
raadplegen.
VERPAKKING 10. Materiaal? Serve Elegance hangtag, XLA
BLOUSE WHITE STRETCH
Stretch hangtag
GEHEEL (STOF, FOURNITUREN, VERPAKKING) BEGRAVEN? Nee, elastaan en polyester zorgen er samen met de fournituren en de kartonnen hangtags voor dat de blouse niet geschikt is voor biologische kringloop.
BACIO PASTRY STOF 1. Materiaal? Blend 67%PL/33%CO 2. Land van herkomst? Stof uit België, productie in Macedonië. 3. Chemisch proces? Verven, Easy Care 4. Bleken / verven / printen? Fabric dyed (roze) 5. Stoffabrikant: Utexbel - België 6. Geschikt voor bio./tech. kringloop? Technisch; Polyester vergaat niet, net als de metalen
FOTO: BLOUSE WHITE STRETCH WOMAN
fournituren. (Zie Nova White)
STOF 1. Materiaal? Blend? Blend
FOURNITUREN
48%CO/48%PL/4%EOL
7. Wat allemaal? 6 drukknopen, 4 eyelets
2. Land van herkomst? Stof uit België, productie
8. Materialen? Roze geverfde nylon, roestvrij
in Macedonie.
staal, verantwoord geverfde garen Trecore en
3. Chemisch proces? Bleken
Trecore Multilock (PL), Plakvlies
4. Bleken / verven / printen? Bleken
9. Leverancier? YKK, Forbitex, Vesters Textiel
5. Stofleverancier? Utexbel - België
Opmerkingen: YKK gebruikt een versnelde
6. Geschikt voor bio./tech. kringloop? Technisch
verftechniek met stoom dat voor de
19
helft gerecycled water is en in totaal een kwart
BIB APRON FUSION LEATHER’70 MOONSHINE BLACK
minder water verbruikt dan voorheen. Forbitex is Oeko-tex gecertificeerd voor 100% polyester en bleek-, verf- en finishprocessen.
STOF 1. Materiaal? Blend? 70% Restleer/30%PL 2. Land van herkomst? Stof uit Nederland, productie
VERPAKKING 10. Materiaal? Kartonnen productkaart,
in Macedonië.
plastic gripzak 30x40cm, kartonnen doos
3. Chemisch proces? Looien, verven.
60x40x30cm (30 stuks).
4. Bleken / verven / printen? Fabric dyed 5. Stofleverancier? Verotex – Nederland 6. Geschikt voor bio./tech. kringloop? Technisch;
GEHEEL (STOF, FOURNITUREN, VERPAKKING) BEGRAVEN?
Vanwege de behandelingen die het leer heeft
Zie Nova White.
moeten ondergaan om het draagbaar te maken, het polyester en de vele fournituren, is dit schort niet geschikt voor de biologische kringloop.
FOURNITUREN 7. Wat allemaal? Old nickel D-ring, gesp, drukknopen, 2 grote eyelets, 2 kleine eyelets, speciale leergaren. 8. Materialen? Aluminium, ijzer, polyester 9. Leverancier? YKK, De Streng en Forbitex
FOTO: BACIO PASTRY CHEF JACKET
FOTO: BIB APRON FUSION LEATHER’70 BLACK
20
VERPAKKING
Opmerking: Alle producten, gemaakt van deze taupe
10. Materiaal? Kartonnen koker met
kleur stof hebben het ‘EU Ecolabel’. Dit is het Europese
aluminium deksel, kartonnen hangtag,
milieukeurmerk voor non-food producten en diensten.
kartonnen kleursticker, transparante plastic
Producten en diensten met het EU Ecolabel zijn
productsticker.
geproduceerd met een lagere milieubelasting van: Grondstoffen, energie, water, schadelijke stoffen, afval
GEHEEL (STOF, FOURNITUREN, VERPAKKING) BEGRAVEN?
en verpakking. Bron: Europees Ecolabel. (2015)
Nee. Dit leren schort bestaat alleen uit chemische elementen. Zo is het leer bijvoorbeeld gelooid, wat
GEHEEL (STOF, FOURNITUREN, VERPAKKING) BEGRAVEN?
het niet biologisch afbreekbaar maakt en zijn de
Nee. De verpakking is niet biologisch afbreekbaar,
overige materialen men-made. Het schort heeft
evenals het gehele schort op het bestanddeel 35%
wel potentie voor de technische kringloop omdat
katoen na.
de bovenste laag van 100% polyester is en relatief gemakkelijk gescheiden kan worden van het leer. Op deze manier zijn beide materialen opnieuw te gebruiken in pure vorm. De fournituren kunnen niet hergebruikt worden, maar als alternatief zouden ze omgesmolten kunnen worden. Verder is de kokerverpakking geen verantwoorde manier van verpakken doordat er veel nieuw materiaal wordt gebruikt, niet afkomstig van een gerecycled goed. Het voordeel is wel dat de verpakking voor veel doeleinden nogmaals gebruikt kan worden door de ontvangers naar eigen invulling, maar dan nog zou het beter zijn als hij bestond uit een gerecycled materiaal.
BIB APRON BBQ TAUPE STOF
FOTO: BIB APRON BBQ TAUPE
1. Materiaal? Blend 65%PL/35%CO 2. Land van herkomst? Duitsland, Oostenrijk en
FOURNITUREN 7. Wat allemaal? 3 drukknopen, garen
Zwitserland 3. Chemisch proces? Crease Resist, Easy Care
8. Materialen? Aluminium, polyester
4. Bleken / verven / printen? Fabric dyed
9. Leverancier? YKK en Forbitex
5. Stofleverancier? Klopman 6. Geschikt voor bio./tech. kringloop? Technisch,
VERPAKKING
vanwege de polyester die niet geschikt is voor
10. Materiaal? Kartonnen productkaart en een plastic
de biologische kringloop.
gripzak 22 x 28 cm, grote kartonnen doos
21
FOTO: BLUE DENIM POCKET BELT
22
POCKET BELT BLUE DENIM STOF 1. Materiaal? Blend? 100%CO
GEHEEL (STOF, FOURNITUREN, VERPAKKING) BEGRAVEN? Nee, dit
2. Land van herkomst? (UCO) België en
product kan niet begraven worden, wederom
(Raymond Denim) Roemenië
door de fournituren van men-made materialen,
3. Chemisch proces? Verven, Easy Care, extra
hoewel de jeansstof haast wel begraven zou
denim finish
kunnen worden omdat katoen een plantaardige
4. Bleken / verven / printen? Verven (Indigo)
grondstof is. Deze is geverfd met een oeko-tex
5. Stofleverancier? UCO Raymond
goedgekeurde (plantaardige) verfstof, dus ook
Opmerking: UCO Raymond Denim is Fairtrade
dit zou geen schade kunnen aanrichten aan de
en Oeko-tex gecertificeerd. UCO is koploper op
bodem en biologisch afbreekbaar kunnen zijn.
het gebied van nieuwe technologien van jeans
Als de fournituren en de verpakking vervolgens
processen als verven en wassen in België.
van een bioplastic gemaakt zouden zijn, dan
6. Geschikt voor bio./tech. kringloop? Technische
zou het product toch volledig composteerbaar
Kringloop; Hiervoor is deze stof uitermate
zijn. Toch is dit product meer geschikt voor
geschikt omdat het een 100% grondstof is
de technische kringloop omdat de denim heel
(katoen) die in zijn geheel weer hergebruikt
makkelijk weer nieuwe denim kan worden. Het
kan worden.
is 100% katoen als samenstelling, waardoor er niks gescheiden hoeft te worden alvorens de pure
FOURNITUREN
grondstof wordt hergebruikt.
7. Wat allemaal? Old nickel gesp, eyelets, leren patch en garen. 8. Materialen? Aluminium, ijzer en katoen. 9. Leverancier? De Streng, YKK en Forbitex
VERPAKKING 10. Materiaal? Kartonnen productkaart, plastic gripzak.
23
FOTO: YKK - DE WEBSITE
YKK – FOURNITUREN YKK werkt aan een sustainability plan volgens het Higg 2.0 – principe van Sustainable Apparel Coalition (SAC). Hiermee wordt van elk bedrijf hun supply chain bijgehouden en gestuurd in een zo sustainable mogelijke richting. Dit gebeurt in de omgeving van China, Japan en Azië. Bron: Sustainable Apparel Coalition. (2015)
24
UTEXBEL - STOFFEN Utexbel is een stoffabrikant met 3 spinnerijen, 2 weverijen, 2 ververijen en een druk- en coatbeheer. Het is jammer dat het bedrijf op de website slecht communiceert wat het allemaal doet voor duurzaamheid en waar het bedrijf voor staat, want de praktijk wijst uit dat ze sterk ontwikkeld zijn in technisch textiel en duurzaamheid (Bron: Focus - Trends, 4 augustus 2015, blz 52). Zo hebben zij bijvoorbeeld een voorkeur voor het gebruik van microcapsules, die zij in garens kunnen verwerken. Op die manier kunnen zij al tijdens het garen-proces een bepaalde eigenschap aan het textiel geven. Dat is een verbetering van het traditionele coaten, waarbij een eigenschap pas achteraf aan het textiel wordt gegeven. De fabrieken van Utexbel draaien geheel op hernieuwbare energiebronnen, zoals windenergie, biogas-, biomassa- en waterkrachtcentrales. Daarmee vermeden zij in 2008 bijna 17.000 ton CO2 uitstoot. Utexbel concurreert tegen China en India en onderscheidt zich van de landen door de oorspronkelijke bedenker van technische innovaties in textiel te zijn. China en India kunnen deze ‘smart textiles’ wel heel snel imiteren, maar het origineel is altijd het beste omdat de imitatiestoffen minder genuanceerd zijn en kwalitatief dus minder. Bron: Eneco, Michael Corten, Mechelen. (2009)
25
HOOFDSTUK 5 - PASSIVE POSITIVE LIST Een onderdeel die William McDonough en Michael Braungart beschrijven in hun boek ‘Cradle-toCradle - Remarking the Way We Make Things’ is de Passive Positive list. Deze lijst geeft aan in hoeverre de productie van een bedrijf veilig in de wijde wereld terecht komt en welke onderdelen minder verantwoord of zelfs schadelijk/gevaarlijk zijn. Dit is de Chaud Devant Passive Positive lijst:
POSITIEF
MIDDENIN
Het vintage leer uit de Leather’70 collectie is
Oeko-tex katoen is op zich een goede standaard
afkomstig van restleer dat anders weggegooid
voor verantwoord katoen, alleen heeft katoenteelt
zou worden. Het is een innovatief materiaal
nu eenmaal behoefte aan veel water. Daar hebben
om mee te werken en als volgende stap zou ik
zij geen oplossing voor, net als de verre afstand
voorstellen om te onderzoeken hoe het leer en
waar het vandaan moet komen. Dat moet ook
polyester gemakkelijk van elkaar te scheiden
anders kunnen, bijvoorbeeld met een vervangend
zijn, waarschijnlijk kunnen boven- en onderlaag
materiaal.
losgetrokken worden. Ook het EU Ecolabel op alle taupe stoffen gaat Alle fournituren en textiel bij Chaud Devant
niet diep genoeg. Een blend van polyester
is Oeko-tex gecertificeerd, wat inhoudt dat
en katoen is moeilijk te recyclen doordat het
de productie getest is op schadelijke stoffen,
originele en pure materiaal moeilijk terug te
waardoor dus minder schade aan het milieu
winnen is. Verder zorgt het EU Ecolabel er alleen
wordt aangebracht.
maar voor dat er duurzamer (minder slecht) wordt omgegaan met mens en milieu, maar het
Werken met 100% grondstoffen, zoals in dit
zorgt niet voor daadwerkelijke verbetering, zoals
geval katoen, heeft als groot voordeel dat het
het C2C-systeem dat aanmoedigt.
makkelijker wordt om ze een tweede leven te geven wanneer ze kapot/oud zijn. Bovendien is
Het transport staat ook in het midden. Enerzijds
alle katoen bij Chaud Devant GOTS gecertificeerd.
is het relatief dichtbij om in Europa (Macedonië) te produceren in plaats van een land in het verre
De RPB collectie behoort bij het positieve vlak
Oosten. Anderzijds is het alsnog zo’n 1400 liter
omdat deze collectie is gemaakt van opgeviste
Diesel dat wekelijks door een vrachtwagen heen
plastic soep uit de oceaan. Eigenlijk zouden
en weer van Macedonië naar Nederland verreden
meer producten bij Chaud Devant van deze stof
wordt. De vrachtwagen is daarentegen wel een
gemaakt moeten worden, zoals bijvoorbeeld de
van de meest voordelige vervoermiddelen als het
meest verkochte schorten/sloven, omdat het bij
gaat om Co2 uitstoot. Wellicht is de trein nog
de schorten en sloven minder uitmaakt dat deze
voordeliger, maar die aansluiting moet er ook
stof over het algemeen stijver is.
zijn.
26
positief
schadelijk
VINTAGE LEER - LEATHER’70
65%POLYESTER/35%KATOEN
TEXTIEL/GAREN/FOURNITUREN FABRIKANTEN MET OEKO-TEX CERTIFICAAT
XLA stretch - SERVE ELEGANCE
EASY CARE FINISH O.A. OP ALLE BUIZEN/PANTALONS
100% KATOEN - DENIM
FINISH TEGEN AFBLOEDEN - DENIM
100% KATOEN - GOTS
OEKO-TEX KATOEN
RPB COLLECTIE
PLASTIC VERPAKKING KARTONNEN PRODUCTKAART
EU ECOLABEL - ALLE TAUPE STOFFEN
VRACHTWAGEN MACEDONIE 1400l DIESEL P/W
middenin FOTO: BIB APRON BBQ TAUPE
SCHADELIJK Blends van katoen, polyester of bijvoorbeeld
Het zou beter zijn om deze processen
een toevoeging van stretch kunnen waardevolle
milieuvriendelijk te maken, bij instanties die
eigenschappen geven aan de kleding, maar het
daarin gespecialiseerd zijn.
vermoeilijkt ook de mogelijkheid om het product optimaal te hergebruiken. Het is daarom beter
Ook het verpakkingsmateriaal kan heel
om pure grondstoffen te gebruiken.
gemakkelijk vervangen worden door bioplastic en gerecycled karton. Het bedrijf moet beseffen
Voor chemische finishes als easy care en het
dat er op dit moment constant nieuwe aardolie en
tegengaan van afbloeding worden schadelijke
extra bomenkap nodig is om mooie verpakkingen
stoffen gebruikt voor mens en milieu.
te verwezenlijken.
27
HOOFDSTUK 6 - CRADLE-TO-CRADLE CIRKEL Dit is de C2C-cirkel van Chaud Devant. Hij bestaat uit een technisch en een biologisch gedeelte, die
Der Weg der alten Kleidung) Het deel dat in de
vloeiend in elkaar overlopen omdat ze iets voor
Biologische cirkel terecht komt wordt door de
elkaar kunnen betekenen. Vanuit de technische
natuur opgeruimd. Het belang van nieuwe bomen
cirkel kunnen biologische materialen gescheiden
en planten is heel belangrijk om onder anderen
worden die niet schadelijk zijn voor de natuur.
de twee cirkels in stand te houden, maar er is nog
Denk hierbij aan plantaardige materialen die in
een reden…
de kleding verwerkt zitten en bijv. bio-plastics voor verpakkingen, die op de composthoop mogen. Maar andersom kunnen plantaardige
CO2 COMPENSATIE
vezels ook gecombineerd worden met synthetisch
Zoals in de Technische cirkel te zien is, staan
(gerecycled) materiaal.
er vrachtwagens tussen elke stap. Dat zorgt voor veel CO2 uitstoot en de vraag is hoe
DE C2C-CIRKEL
dit gereduceerd kan worden. Ik heb in mijn
Chaud Devant koopt stoffen, fournituren,
fieldresearch ondervonden dat CO2 niet
waslabels etc. in en verstuurt deze naar één
gereduceerd kan worden door de mens. Mensen
van de twee ateliers (Nederland/Macedonië).
kunnen wel efficiënter met CO2 uitstoot omgaan,
Zij zetten de kleding in elkaar en sturen de
maar nog beter is het streven om CO2-neutraal te
eindproducten weer terug naar Chaud Devant,
zijn. Als iedereen dat zou doen, zou er theoretisch
waarna ze vanuit het magazijn naar de afnemers
net zoveel CO2 uitgestoten, als weggewerkt
gaan. Vanaf dat moment heeft Chaud Devant
worden. Dit gebeurt door middel van planten en
geen zeggenschap meer over de producten, maar
bomen. Bomen zetten tijdens hun groeiproces
de bedoeling is dat de kleding weer terecht komt
CO2 om in zuurstof. Zo zuiveren zij dus de lucht.
bij Chaud Devant (of een bedrijf dat voor Chaud
Dat doen ze nog steeds als ze volgroeid zijn alleen
Devant werkt), zodat het (deels) hergebruikt en
zetten ze de CO2 dan niet meer om naar zuurstof,
gecomposteerd kan worden. Denk bij hergebruik
maar slaan ze de CO2 op. Bij verbranding komt de
aan het ontrafelen of vervezelen van de stoffen
opgeslagen CO2 weer vrij.
materialen, zodat er nieuwe garens gemaakt
Er zijn verschillende manieren om aan CO2
kunnen worden die geweven of gebreid een
compensatie te doen.
nieuw doek kunnen vormen. Deze technieken worden nog niet op grote schaal uitgevoerd,
CO2 NEUTRAAL TRANSPORTBEDRIJF
maar de ontwikkelingen reiken er wel naartoe.
‘Vredeveld transport’ en ‘de Rooy’ zijn innovatieve
Voorbeelden van bedrijven die actief deelnemen
transportbedrijven die streven om CO2 neutraal
aan deze ontwikkelingen zijn het Nederlandse
te zijn, d.m.v. elektrische vrachtwagens op
bedrijf MPO en het Duitse SOEX kleding-
duurzame energie, CNG (natuurlijk gas) en
sorteercentrum. SOEX doet voornamelijk aan
andere alternatieve brandstoffen en betere
‘downcycling’, wat inhoudt dat kleding een
aandrijftechnieken voor de vrachtwagens.
minder waardevol product wordt, zoals papier, automateriaal of poetsdoeken. (Zie op YouTube: 28
DIRECT COMPENSEREN VIA INTERNET
verantwoordelijk voor hun bijdrage aan de wereld
Op internet is het heel makkelijk om bij
en daarom kan een bedrijf als Chaud Devant
onafhankelijke organisaties het verbruik van
alleen afgaan op hetgeen deze bedrijven beloven
gas, stroom en brandstof te berekenen en
en aan de hand van aannames een verantwoorde
dit te compenseren door het verbruik aan
keuze proberen te maken. Er zijn alleen ook
milieuorganisaties te betalen. Zij zorgen op
punten waar Chaud Devant wel direct invloed op
hun beurt voor bosbeheer, zodat de aarde in
heeft. Die moeten uitgelicht worden, zodat in de
evenwicht blijft.
toekomst rekening gehouden kan worden met alles wat Chaud Devant zelf in handen heeft.
KEURMERK: ‘THE GOLD STANDARD’ Dit is een initiatief van het WNF. De organisatie zorgt voor bosplantingen en innovatieve energieprojecten in ontwikkelingslanden.
SOURCING/INKOOP/BUYING/PRODUCTIE -KARIN-
Bron: Milieu centraal. (2015) PLANTEN
ORGANISCHE EN SYNTHETISCHE MATERIALEN GRONDSTOF (VEZELS) RECYCLEN: SCHEUREN/ SHREDDEN
BIOLOGISCHE PRODUCTEN COMPOST/MEST ALS VOEDING VOOR PLANTEN
BIOLOGISCHE KRINGLOOP
KLANTEN
CHAUD DEVANT
TECHNISCHE KRINGLOOP CHAUD DEVANT
FABRIKANTEN: KARMA BELLA PASWERK
WASTE=FOOD BIO-AFBREEKBAAR BEDERVEN/ROTTEN/ VERGAAN/OPGEGETEN D.M.V. SCHIMMELS, BACTERIEN OF DIEREN
PRODUCT
DESIGN/ONTWIKKELING -LIZ-
AFBEELDING: CRADLE-TO-CRADLE CIRKEL
In de cirkel staan meerdere punten waar
SOURCING/INKOOP/ BUYING/PRODUCTIE
Chaud Devant het roer kwijt raakt. Dat gebeurt
Karin doet de productie bij Chaud Devant.
zodra er taken uit handen gegeven worden.
Dat houdt in dat ze alle stoffen en fournituren
Zo wordt vervoer uit handen gegeven aan
inkoopt. Op de afdeling productie gaan ze ook op
het transportbedrijf en productie aan het
zoek naar nieuwe stoffen voor nieuwe producten,
productiebedrijf. Deze externe bedrijven zijn
zo vond Bianca bijvoorbeeld het leer voor de
29
PRODUCTIE #1. 100% GRONDSTOFFEN #2. GARENBLENDS IPV VEZELBLENDS #3. INNOVATIEVE STOFLEVARANCIERS (NIEUWE UITVINDINGEN) #4. TECHNOLOGISCHE STOFFEN (BV.ZELFREINIGEND) #5. GERECYCLED MATERIAAL #6. BIO-AFBREEKBAAR (BV.BIO-PLASTIC FOURNITUREN) #7. SCHADE COMPENSEREN (ZIE: WWW.FAIRCLIMATEFUND.NL/CO2-SCAN)
ONTWIKKELING #1. EFFICIENTE PATRONEN (ZO MIN MOGELIJK AFVAL) #2. GEEN RONDE VORMEN WAAR ‘T NIET HOEFT #3. MEERDERE EIGENSCHAPPEN IN ÉÉN PRODUCT (2 IN 1 - BV. TOWEL-SLOOF) #4. DESIGN FOR DISASSEMBLY (BIJ ONTWERPPROCES REKENING HOUDEN MET 2E LEVEN) #5. ELIMINATIE VAN CHEMISCHE PROCESSEN #6. SCHADE COMPENSEREN
(ZIE: WWW.FAIRCLIMATEFUND.NL/CO2-SCAN)
30
Leather’70 collectie. Wat belangrijk is voor
geknipt worden. Ronde vormen zijn inefficiënter
sourcing: Om producten (stoffen en fournituren)
dan rechte vormen. ‘Design for disassembly’ is
te kiezen die zonder het gebruik van chemicaliën
een term voor het ‘slimme ontwerpen’, waarbij
tot stand zijn gekomen en bij voorkeur voor 100%
de ontwerper rekening houdt met wat er gebeurt
uit een grondstof bestaan zodat ze gemakkelijk
als een product gerecycled moet worden. Dit
te recyclen zijn. Als het dan toch een blend is, is
moet ook gebeuren bij Chaud Devant. Tijdens
een garenblend beter dan een vezelblend, omdat
bij het ontwerpproces moet nagedacht worden
de garens van een garenblend gemakkelijker van
of het wel te hergebruiken is, of er materiaal
elkaar af getwijnd kunnen worden, terwijl de
bespaard kan blijven, of er fossiele brandstoffen
vezels in een vezelblend garen helemaal met elkaar
bespaard kunnen blijven, of finishings/coatings
vermengd zijn. Een garenblend is dus makkelijker
wellicht geëlimineerd kunnen worden om zoveel
te hergebruiken. Verder is het belangrijk dat de
mogelijk gebruik van chemicaliën te vermijden
stoffabrikanten innovatief proberen te zijn en
en of iets bijvoorbeeld binnenstebuiten gedragen
milieukeurmerken bezitten. Voor de fournituren is
kan worden (twee kleuren) waardoor een
ook een slim idee in te beelden, waardoor deze niet
product efficiënter en origineler wordt. Er is dan
vanzelfsprekend in de technische kringloopcirkel
minder materiaal nodig voor twee producten (de
hoeven te belanden. Deze kunnen van bio-plastics
binnenkant en de buitenkant).
of schrilk gemaakt worden. Dat zijn innovatieve materialen, waarvoor nog meer in de plaats
ALS DE C2C-CIRKEL ROND IS, IS AFVAL VOEDSEL DAT WEER EEN NIEUWE CYCLUS STIMULEERT.
bedacht kan worden. Het zou een uitdaging zijn om hier als eerste mee op de markt te komen en het imago van Chaud Devant ten goede komen.
INSPIRATIE VAN EEN ANDER MERK DESIGN/ONTWIKKELING
Op 23 mei 2013 lanceerde Kuyichi ‘Deposit Denim’,
Liz doet productontwikkeling bij Chaud Devant en
een recycle-concept waarbij de consument werd
Bianca zorgt voor inspiratie en opdrachten voor
gevraagd om een bijdrage, door een oude jeans
nieuwe ontwerpen. Wat belangrijk is op dit gebied:
in te leveren. Van alle jeans die retour kwamen,
Om er bij het ontwerpproces voor te zorgen dat
werden de broekspijpen verzameld, vervezeld en
de inleg van patroondelen heel efficiënt is en,
gerecycled om nieuwe garens van te spinnen. Deze
wanneer nodig, patroondelen aan te passen aan
werden vervolgens geweven tot nieuw doek voor
de efficiëntie. Zo min mogelijk afval is belangrijk
de nieuwe collecties.
om de natuur zo min mogelijk te belasten. Een
Bron: Modefabriek. (2013)
voorbeeld: 80 cm brede sloven (een rechthoekig vlak) moeten uit een 160 cm brede stof geknipt
Kuyichi is eind 2015 failliet gegaan. Hun filosofie is
worden, zodat het afvalpercentage 0% bedraagt
goed, maar op grote schaal blijkt het nog moeilijk
als er 2 naast elkaar ingelegd worden. Er zijn
uit te voeren. Het is ook moeilijk om van allerlei
natuurlijk ook bredere sloven en schorten van
verschillende merken de kleding te recyclen. Om
100 cm breed. Stel dat de stofbreedte 120 cm.
kwaliteit te garanderen kunnen bedrijven beter
is, kunnen de banden en onder delen waarvoor
hun eigen producten recyclen.
destofrichting niet uitmaakt, uit de overige 20 cm.
31
AFBEELDING: MACEDONIE > NEDERLAND
32
CONCLUSIE Aan het begin van dit boekje vroeg ik me af hoe
keurmerken. Deze komen meestal heel
Chaud Devant een meer verantwoord bedrijf
vooruitstrevend over doordat ze gespecialiseerd
kon worden voor de aarde. Wat namelijk gelijk
zijn op een bepaald vakgebied. De valkuil zit
opviel, was de hoeveelheid empathie waarover
hier in de overige vakgebieden die daardoor
het personeel van Chaud Devant beschikt. De
sneller voor lief genomen worden. Eén keurmerk
meesten zijn zich bewust van de actualiteiten
keurt niet gelijk het hele product goed. Andere
op mens- en milieuvriendelijk gebied, maar
aandachtspunten zijn de schadelijke finishes
er is niemand die de verantwoordelijkheid
die vooralsnog voor sommige stoffen gebruikt
voor het onderwerp draagt. Met dat gegeven
moeten worden en het ontbreken van een C2C-
startte ik mijn onderzoek naar een manier om
retoursysteem. Chaud Devant zou, vooral na de
alle Chaud Devant producten voor 100% mee
verkoop, de macht over haar producten moeten
te laten draaien in een verantwoord proces.
behouden, zodat er geen materiaal verloren gaat
Ik ben er daarbij achter gekomen dat dat niet
ten koste van het milieu. De C2C-cirkel van Chaud
van de een op de andere dag kan. Er zijn nog
Devant is daarvoor een streven, een ideaalbeeld.
veel ontwikkelingen gaande van dingen die
De werknemers van de afdelingen ‘productie’ en
nog niet op grote schaal uitgevoerd kunnen
‘productontwikkeling’ hebben hier directe inspraak
worden. Voorbeelden hiervan zijn alternatieve
in. Zij dienen als start van het kringloopproces.
materialen, productiemogelijkheden en manieren om chemische stoffen uit de ‘Supply Chain’ te
Al met al kan Chaud Devant gemakkelijk een meer
elimineren.
verantwoord bedrijf worden. Het C2C-principe helpt daarbij, omdat het de richtlijnen voor een
Chaud Devant gaat mee met deze ontwikkelingen.
goed kringloopproces weergeeft, waaraan het
Het bedrijf werkt bijvoorbeeld al met alternatieve
bedrijf zelf invulling kan geven. Aan de hand van
materialen zoals de stof uit de RPB collectie en het
de simpele ‘checklist’ in het laatste hoofdstuk van
leer van de Leather’70 collectie, die afval deel uit
dit boekje, kunnen producten direct verantwoorder
laten maken van de technische kringloopcirkel.
worden. Bepaalde beslissingen op het gebied van
Daarnaast is merendeel van de bedrijven waar
inkoop en ontwerp worden ook makkelijker om
Chaud Devant afnemer van is, op hun eigen manier
te maken, doordat de onverantwoorde opties
betrokken bij het sustainability aspect. Ook over de
hierdoor afvallen. Wanneer het bedrijf in de
productiebedrijven valt veel positiefs te vertellen. Die
toekomst, middels dezelfde simpele denkstappen,
zijn niet alleen dichtbij gelegen, wat minder milieu
blijft streven naar verbetering van de aarde,
belastend is, maar ook de werkomstandigheden van
blijft het in de positieve ‘flow’ die het bedrijf
de arbeiders zijn goed te controleren.
nu zo krachtig maakt. Bovendien houdt het Chaud Devant ‘up to date’ en vernieuwend. Als
Er zijn ook aandachtspunten die in mijn onderzoek
verantwoord bedrijf zorgt Chaud Devant dus voor
naar boven zijn gekomen. Het is bijvoorbeeld
het behoud van het sterke imago waarover het nu
belangrijk dat Chaud Devant niet te snel genoegen
al beschikt. Het is dus van belang om te blijven
neemt met bepaalde (milieu)
ontwikkelen op dit gebied. 33
34
BRON: SUSTAINABLE APPAREL COALITION. (2015) THE HIGG INDEX [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.APPARELCOALITION.ORG/THE-HIGG-INDEX/ [GERAADPLEEGD OP: 28-11-2015].
BRON: OEKO-TEX ®. (2015) PHILOSOPHY. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW. OEKO-TEX.COM/EN/MANUFACTURERS/ PHILOSOPHY/PHYLOSOPHY_START.HTML [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: GLOBAL ORGANIC TEXTILE STANDARD. (2013) ABOUT US. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.GLOBAL-STANDARD. ORG/ABOUT-US.HTML [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: SCS GLOBAL SERVICES. (2015) COMPANY. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.SCSGOBALSERVICES.COM/COMPANY [GERAADPLEEGD OP: 07-01-2016]. BRON: INTEREK. (2015) WAT WE DOEN. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.INTEREK. NL/WAT-WE-DOEN/ [GERAADPLEEGD OP: 07-01-2016]
BRON: FAIR WEAR. (2015) FAQ. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.FAIRWEAR. ORG/595/ABOUT/FAQ/ [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: BSCI. (2015) WHAT WE DO. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.BSCI-INT. ORG [GERAADPLEEGD OP: 07-01-2016].
BRON: MAX HAVELAAR. (2015) FAIRTRADE IN HET KORT. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.MAXHAVELAAR.NL/ WAT_IS_FAIRTRADE [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: THE OCEAN CLEAN UP. (2015) ABOUT THE OCEAN CLEAN UP. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.THEOCEANCLEANUP. COM [GERAADPLEEGD OP 07-01-2016].
BRON: FSC. (2015) WAT DOET FSC. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.FSC.NL/ WAT-DOET-FSC.671.HTM [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: MBDC. (2015) ABOUT MBDC. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.MBDC. COM [GERAADPLEEGD OP 07-01-2016].
BRON: EUROPEAN COMMISSION EUROPA. (2015) HOW TO JOIN EMAS. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.EC.EUROPA.EU/ ENVIRONMENT/EMAS/REGISTRATION/ INDEX_EN.HTM [GERAADPLEEGD OP: 2611-2015].
BRON: EUROPEES ECOLABEL. (2015) DUURZAMERE PRODUCTEN EN DIENSTEN. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.EUROPEESECOLABEL.NL/28/HOME.HTML [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: STICHTING HET WERELD NATUUR FONDS-NEDERLAND. (2015) WAT WNF DOET. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW. WNF.NL/WAT-WNF-DOET.HTM [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: FOCUS. (2015) TRENDS, 4 AUGUSTUS 2015, BLZ 52.
BRON: FAIR WEAR. (2015) FAQ. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.FAIRWEAR. ORG/595/ABOUT/FAQ/ [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: SUSTAINABLE APPAREL COALITION. (2015) THE HIGG INDEX [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.APPARELCOALITION.ORG/THE-HIGG-INDEX/ [GERAADPLEEGD OP: 28-11-2015].
BRON: ENECO. (2009) MICHAEL CORTEN, MECHELEN.
BRON: BETTER COTTON INITIATIVE (2015) BCI COUNCIL [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.BETTERCOTTON.ORG/ ABOUT-BCI/WHO-WE-ARE/BCI-COUNCIL/ [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015].
BRON: MILIEU CENTRAAL. (2015) KLIMAATCOMPENSATIE [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.MILIEUCENTRAAL.NL [GERAADPLEEGD OP: 11-01-2016]
BRON: EUROPEAN COMMISSION. (2015) REACH - REGISTRATION, EVALUATION, AUTHORISATION AND RESTRICTION OF CHEMICALS. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.EC.EUROPA.EU/ENTERPRISE/SECTORS/CHEMICALS/REACH/INDEX_EN.HTM [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015]. BRON: EUROPEES ECOLABEL. (2015) DUURZAMERE PRODUCTEN EN DIENSTEN. [ONLINE] TE VINDEN OP: WWW.EUROPEESECOLABEL.NL/28/HOME.HTML [GERAADPLEEGD OP: 26-11-2015]. 35
AUTEUR: NIENKE IJTSMA 500694684 D.D.: OKT 2015 - FEB 2016 SCHOOL: AMSTERDAM FASHION INSTITUTE (AMFI) FASHION MANAGEMENT KLAS: FM2C COACHES: MEVR. L. FLETTERMAN MEVR. L. VAN DER AAR MEVR. L. BINK MEVR. M. GOEDKOOP
36