“Alles wat nodig is voor een goede buurt, is al aanwezig...”
CONTEXT WIJKEN MISMATCH FYSIEKE VEROUDERING LAGE PRIORITEIT MAATSCHAPPELIJKE VERANDERINGEN
SPANNING TUSSEN OORSPRONKELIJKE OPZET WIJKEN EN DE VERANDERENDE BEHOEFTEN ZOALS BIJVOORBEELD DOOR VERGRIJZING, HOGERE DUURZAAMHEIDSEISEN OF ALS GEVOLG VAN GENTRIFICATION TECHNISCHE STAAT BEBOUWING EN OPENBAAR GEBIED OP TERMIJN EEN VRAAGSTUK EEN TERUGTREDENDE OVERHEID, FOCUS SCHUIFT NAAR URGENTE GEBIEDEN APPÈL OP SOCIALE NETWERKEN, WMO, ZORG, BEHEER OPENBARE RUIMTE. INDIVIDUALISERING EN DIVERSITEIT, MAAR OOK VEREENZAMING EN ANGST
MAAR OOK: BODEMRESERVES
BEHOEFTE EN KENNIS AANWEZIG BIJ LOKALE ‘PIONIERS’ OM ZELF TE KUNNEN INGRIJPEN. ENERGIE VAN DEZE INFORMELE NETWERKEN MOEILIJK IN BEELD NOG ONVOLDOENDE AANGEBOORD
Hoe zorgen we ervoor dat de kwaliteit van bestaande wijken toekomstbestendig wordt - en wie gaan dit doen...?
• Leg urgenties bloot... • Deel initiatieven en kennis... • En bied tools om de eigen leefomgeving vorm te geven...
... Zo ontstaan nieuwe wijkculturen!
0.4
ZO-08
ZO-09
ZO-10
ZO-11
structuur blijft hoofdtaak overheid WIJK masterplan
VERZORGINGS STAAT
koepe lorgan is
koepe lorgani satie
De drie elementen van Bouwstenen voor Leefbare Wijken leggen hiervoor de basis: 0.5
s
ZO-17
l oo ch
atie
ZO-18
ZO-19
ZO-21
ZO-20
masterplan
VERZORGINGS STAAT
= +
lifestyle community
0.6
LI-04
WIJK
GEMEENTE
BRAAK
LI-05
LI-06 GEMEENTE
LIGGE ND
LI-08
LI-07 masterplan
BEHEREN
Flats
STEDELIJK
lifestyle community
Blokvorm Type Bouwlagen Voortuin Achtertuin
p
FLATS
Vrijstaand 0.7 LI-13 LI-14 VR-01 VR-02 Appartementen KARAKTER EN SFEER KARAKTER EN SFEER lifestyle min. 3 community max. 2 meter vrijstaat Collectief DE TOEKOMSTBESTENDIGE STAD is een door NIEUWBRUUT ontwikkelde methode voor transformatie van stads- en dorpswijken waardoor Geen Parkeren Openbare ruimte deze op betrekkelijk eenvoudige wijze kunnen anticiperen op trends en ontwikkelingen. Trends en ontwikkelingen op het gebied van demografie, Koffer mobiliteit, voorzieningen, woonwensen, etc. Deze benadering past bij de verandering die de ruimtelijke ontwikkeling doormaakt. Gebouwd Geen grootse herstructuringsopgaven (top-down bepaald), maar met gerichte en effectieve ingrepen de wijk mee laten bewegen met kansen en Korrelgrootte Blok knelpunten (bottom-up). Nu en in de toekomst. Buurt De stedelijke woningtypologie wordt De woningtypologie ‘flats’ bestaat uit Buitenberging Nee gekenmerkt door de compactheid van vrijstaande gebouwen met meerdere Blokontsluiting Gezamenlijk de openbare ruimte. Deze typologie kenwoningen. Deze gebouwen worden geWoonaanzicht merkt zich door gesloten bouwblokken. kenmerkt door de gezamenlijke blokont* Hard BOTTUM-UP
BOTTUM-UP
GEMEENTE
GEMEENTE
FACILITEREND
Ontwikkelingen
Bouwen starterswoningen, die op termijn eenvoudig te transformeren zijn tot seniorenwoning. Hierdoor komt de stroming op gang.
Grootschalige energieprojecten zorgen voor veel discussie, maar lijken er wel te komen
autonome ontwikkeli
ng economie
autonom
e ontw
Wateraanvoer
ikkeling
vanuit IJsselm
natuur,
eer
Vormgeven Veenkoepel en van daaruit enthousiasmeren ondernemers om de bouwstenen op te pakken.
Stimuleer geringe bouw van eengezinswoning. Hierdoor komen ook starterswoningen vrij.
Economische ontwikkelingen concentreren zich vooral in de A7-zone.
Organiseren nieuwe organisatievorm voor waterbeheer.Verminderen afhankelijkheid gebiedsvreemd water.
Groot deel van de bevolking is 65+, maar woont nog in eengezinswoning waar ze met hun kinderen woonden. Starterswoningen zijn eenvoudig te transformeren. Stimuleer senoiren om door te schuiven naar deze voormalige starterswoningen. Starters vormen inmiddels jonge gezinnen en zoeken eensgezinswoningen. Doorstroming blijft zo in stand
Vrijkomende agrarische bebouwing niet meer transformeren tot woonruimte, maar inzetten op nieuwe bedrijvigheid en recreatie.
Veenkolonieen (inter)nationaal op de kaart zetten door recreatie en waardeproducten
Speel in op stijgende vraag maar (openbaar) vervoer en lokale voorzieniingen door ouderen. Hun mobiliteit wordt minder vanzelfsprrekend door ouderdom
Babyboomers bereiken de meer hulpbehoevende leeftijd van 75+. Hierdoor wordt actieradius kleiner en neemt vraag naar lokale voorzieningen toe.
Doordat het aantal ouderen in gemeenten fors is toegenomen, veel 75+, vraagt dit om ontwikkeling van vast steunpunt voor zorg in de gemeente
IE
Sterk toegenomen vraag (openbaar) vervoer en lokale voorzieningen door ouderen. Hun automobiliteit wordt minder vanzelfsprekend door ouderdom
Landbouw is de grootste economische drager.
Grote akkerbedrijven momenteel gerund door agrariers die van buiten de Veenkolonieen komen.
Weinig werkgelegenheid hoger opgeleiden
Economische rol landbouw neemt af > toekomst hiervan lijkt in de periferie van het gebied te liggen.
Enkele grote bedrijven van buiten de veenkolonieen willen investeren grootschalige ontwikkelingen. in Winsten blijven echte niet in het gebied.
Agrarische bebouwing komt
KRITISCH PUNT ECONOMIE = LANDBOUW LEVERT NIET MEER DE GEWENSTE WERKGELEGENHEID
Verdere verbreding en schaalvergroting van de landbouw noodzakelijk.
vrij.
Werkgelegenheid neemt verder af > kennis trekt weg.
Oxidatie van het veen deel van het gebied in het zuidelij ke .
water en
klimaat.
Waterpeil
lastig te
Natuur trekt
Bevolking kent een gezonde mix van jong en oud. Nog relatief veel jongeren <20j aanwzeig. Zeker in vergelijking met andere krimpregio’s.
2012
weg in noordo
ostelijke
Tekort aan betaalbare starterswoningen
KRITISCH PUNT DEMOGRAFIE = DOOR LAGE VOORZIENINGENNIVO ZIJN OUDEREN NIET IN STAAT IN HUN DAGELIJKS BENODIGDHEDEN TE VOORZIEN.
richting.
Babyboomgeneratie (geboren in de periode 1945-1955) gaat met pensioen.
autonome ontwikkeling woningaanbod Tekort aan betaalbare starterswoningen
sluiting. Over het algemeen bevinden de woningen zich in een groene omgeving waar veel openbare ruimte aanwezig is.
beheren
autonome ontwikkeling demografie
Vraag naar starterswoningen neemt af doordat jongeren wegtrekken.
Babyboomers wonen nog in eengezinswoningen waar de kinderen zijn opgegroeid. Hierdoor komt de doorstroming niet op gang.
Aanbod eengezinswoningen blijft beperkt doordat babyboomer in de woning blijft.
*
2015
Overgroot deel babyboomers met pensioen. 1/3 van de bevolkings is 65+ Door autogebruik blijft de actieradius van de inwoners groot. Gemis aan voorzieningen worden zo gecompenseerd
* *
Woningbouw komt vrij
Babyboomers bereiken de leeftijd van 75+. Een leeftijd die kenmerkt wordt door meer lichamelijke gebreken. Autorijden is niet meer vanzelfsprekend. Vraag naar kleinere vraag ouderen. door wegvallen oude
2020
Stedelijk
woningen neemt toe
door
Eengezinswoningen
komen vrij.
bewoners.
2025
2030
Strategische Kaart
ZO-01
ZO-13
ZO-03
ZO-04
ZO-03
ZO-18
2035
2040
Gesloten Appartementen WIJ GAAN ALS VOLGT TE WERK: Gestapeld Bepalen relevante trends, ontwikkelingen Rijwoning Het analyseren en indelen van de wijk, op sociaal en ruimtelijke kenmerken enfysiek urgenties > Analyse van de bestaande Bouwlagen min. 3 van de deelgebieden: - Het onderscheiden BUURTMILIEUS situatie en de opgave op de verschillende Voortuin Geen schaalniveaus (regio, stad eninwijk) > Benoemen - Beschrijven van behoeftepatronen: Kansen en knelpunten Parkeren wordt opgelost de openbare Achtertuin publiek van de woonmilieus met zijngebouw kwaliteiten ruimte of in koffers in het of in en de - UrgentieSemi creëren a.d.h.v. toekomstscenario’s: tijdslijnen de openbare ruimte. deelopgaven die hieraan gekoppeld worden. Collectief - Context bieden voor bouwstenen en initiatieven. Strategische kaarten beschrijven de toekomstige Privaat veranderbehoeften aan de hand van Parkeren Openbare ruimte toekomstscenario’s, trends, ontwikkelingen en Koffer ZO-01
ZO-09
Vraag naar lokale voorzieningen neemt toe door babyboomers omdat actieradius kleiner wordt.
Waterproblematiek veregert door klimaatverandering.
Behoefte aan extra berging in de zomer.
Blokvorm Type
1. Buurtprognose
Overige deel van de bevolking zijn mensen in de leeftijdscategorie 40-50j met hun kinderen.
Langere droge periodes. Intensere regenbuien. Behoefte aan water neemt niet alleen vanuit landbouw toe, maar watervraag vanuit burgers stijgt.
KRITISCH PUNT WONINGAANBOD = INDIEN ER GEEN WONINGEN VRIJKOMEN LOOPT WONINGMARKT VAST.
KRITISCH PUNT WATER EN NATUUR = ONVOLDOENDE WATER VOOR HUIDIGE VORM LANDBOUW + WEGTREKKENDE NATUUR NAAR NOORDOOST.
ZO-03
WE BENOEMEN EN ONTLEDEN DE WIJKEN OP BASIS VAN STRUCTUREN, WOONMILIEUS, KWALITEITEN EN (TOEKOMSTIGE) BEHOEFTEN. wordt als het op de wijk ParkerenEr wordt opgelost in deware openbare ruimte ofingezoomd in gebouwde totparkeergarages. op woonmilieuniveau. Een wijk bestaat immers ook weer uit verschillende typen bebouwing, van rijtjeshuizen met weinig openbare ruimte tot ruim opgezette vrijstaande
Jongeren gaan studeren en trekken weg. Hierdoor is het aandeel jongeren in de bevolkingsopbouw fors afgenomen en neemt totale bevolkingsaantal af.
ZO-01
ZO-05
DE TOEKOMSTBESTE
TRANSF
ORMAT
interventies ‘SAMEN PIONIEREN.’
VR-03
OVERHEID
MARKT
AANBIEDER ZORG/WELZIJN
WOONCORP
SD-10
LI-03
LI-04
masterplan
BEHEREN VERWILDEREN
WIJK
VR-06
SD-02
ov
WIJK
ZO-16
k lig
nd ge
SD-07
SD-07
koepe
o ho sc
l
lorgan
SD-05
ZO-15 ZO-06 ho
ol
T RA NS
GEMEENTE EN STAKEHOLDERS
SD-03 LI-12 = +
ZO-05 LI-02
WIJK
koepel organisatie
SD-16
koepel organisatie
GEMEENTE
A B C
isatie
SD-04
SD-01
GEMEENTE
GEMEENTE
sc
TRANS F OR MAT IE
masterplan
BOUW ONDE TECHNISCH RZOEK
SD-18
SD-08
ov
A B C
VR-07
. geb
aa br
A B C
ov
masterplan
SD-19
SD-17
SD-06
GEMEENTE
SD-17
LI-11
ZO-05
FACILITEREND BRAAKLIGG
FORMA TI E
EN D
BOUWSTENEN BW
BUURT-NETWERKEN PLATFORM
2. Bouwstenen-index
- - -
Toegankelijke toolkit vol met verbeteringen voor de eigen buurt Bouwstenen zijn bewezen successen van elders, toe te passen op jouw situatie... waarom het wiel opnieuw uitvinden? Bouwsteen verbindt partijen en maakt proces beheersbaar
OVERHEID
MARKT
AANBIEDER ZORG/WELZIJN
WOONCORP
SD-10
LI-03
LI-04
masterplan
BEHEREN VERWILDEREN
WIJK
VR-06
SD-02
ov
WIJK
ZO-16
k lig
nd ge
SD-07
SD-07
koepe
o ho sc
l
lorgan
SD-05
ZO-15 ZO-06 ho
ol
T RA NS
GEMEENTE EN STAKEHOLDERS
SD-03 LI-12 = +
ZO-05 LI-02
WIJK
koepel organisatie
SD-16
koepel organisatie
GEMEENTE
A B C
isatie
SD-04
SD-01
GEMEENTE
GEMEENTE
sc
TRANS F OR MAT IE
masterplan
BOUW ONDE TECHNISCH RZOEK
SD-18
SD-08
ov
A B C
VR-07
. geb
aa br
A B C
ov
masterplan
SD-19
SD-17
SD-06
GEMEENTE
SD-17
LI-11
ZO-05
FACILITEREND BRAAKLIGG
FORMA TI E
EN D
BOUWSTENEN BW
BUURT-NETWERKEN PLATFORM
3. Buurtplatform
Samen leven is de basis voor leefbaarheid in de wijk. De methodiek zet in op koppeling en versterking van informele en formele netwerken. - Bestaande netwerken in de wijk ondersteunen met een digitaal platform - Platform is eigendom van de wijk en wordt uitgevoerd door de ‘wijkverbinders’ - Gedeeld eigenaarschap en verknopen van informele en formele netwerken - Veel mooie initiatieven of behoeften nu nog onopgemerkt
Wilt u meer weten over Bouwstenen voor Leefbare Wijken...? Neemt u gerust contact op
Ed Ravensbergen 06-41137241 ed@nieuwbruut.nl Marc Holvoet 06-48073632 Holvoet.M@nhtv.nl