SHIGEO
F U K U DA
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
i
ii
Αναλύοντας την Οπ Αρτ
σελ. 3
Αναλύοντας τον Shigeo Fukuda
σελ. 4
Καταχώρηση
σελ. 5
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
02
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
i
ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ OP ART
«Tο να ονομάζει κανείς οποιαδήποτε από τις εικαστικές τέχνες «οπτική τέχνη» είναι εξίσου άστοχο με το να μιλά για ακουστική μουσική ή για απτική γλυπτική…» Josef Albers «Για να μην χάσει, ωστόσο, την αξία του ως τεχνικός όρος το Op Art μπορεί να θεωρηθεί ότι αναφέρεται σε εκείνα τα έργα που ο καλλιτέχνης εμφανώς επιδιώκει την αμιγώς οπτική προσέγγιση του θεατή. Η Op Art άντλησε πολλά από τα στοιχεία της από τις περιοχές της ψυχοφυσιολογίας και της Gestalttheory. Χρησιμοποιώντας ευρέως γραφικά τεχνάσματα και συνήθεις οφθαλμαπάτες που συναντά κανείς σε εγχειρίδια ψυχολογίας, μπορεί να ενιαιοποιεί το πρώτο και το δεύτερο επίπεδο, το κοίλο και το κυρτό, το θετικό και το αρνητικό»1.
To Op Art προέρχεται από το Optical Art (που σημαινει Οπτική Τέχνη) κατά το Pop Art (Popular Art)
Ο Αρνητικός χώρος (και ο χώρος γενικώς) είναι ένα συνθετικό εργαλείο όπως η γραμμή, το σχήμα, η υφή και το χρώμα. Είναι η ψευδαίσθηση του βάθους και μπορεί κατά τη συνθετική διαδικασία να είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού των υπολοίπων εργαλείων. Ο πιο απλός τρόπος να περιγράψουμε τον όρο αρνητικός χώρος είναι ως «ο χώρος στον οποίο άλλα πράγματα απουσιάζουν». Για να κατανοήσει κανείς επί του πρακτέου τη λειτουργία και τη σημασία του αρκεί να παρατηρήσει τα έργα του M.C. Escher, της Bridget Riley και του Victor Vasarely. «Τα οπτικά ερεθίσματα των έργων του Victor Vasarely ενεργοποιούν τη μνήμη, την πείρα και τα πολιτιστικά ανακλαστικά του θεατή, που καλείται να αναγνωρίσει την «εσωτερική γεωμετρία της φύσης». Επαναλαμβανόμενα ad infinitum θετικά και αρνητικά σχήματα σε συγκοπτόμενο ρυθμό υποβάλλουν άλλα μη άμεσα αναγνωρίσιμα σχήματα»2. Ad infinitum σημαίνει «παντοτινή συνέχεια, χωρίς όριο» και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει μία ακατάπαυστα επαναλαμβανόμενη διαδικασία. 3 «Ο καλλιτέχνης «παίζοντας» επιχειρεί να μας τοποθετήσει απέναντι στις ασταθείς πλευρές των οπτικών φαινομένων. [...] Η κίνηση είναι εκείνη που συνιστά την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στην Op Art και την υπόλοιπη Αφαίρεση»4.
M.C.Escher, Metamorphosis, 1937
1,2 και 4 3
Bridget Riley, Arrest, 1965
Victor Vasarely, Zebras, 1937
Άλκης Χαραλαμπίδης, Η Τέχνη του Εικοστού Αιώνα, Τομος III, σελ. 188, 189 Wikipedia.org
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
03
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
i
ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ SHIGEO FUKUDA
Όλη η ανάλυση της Op Art και του μικρού αυτού δείγματος σημαντικών εκπροσώπων της έγινε για έναν απλό λόγο. Ο Shigeo Fukuda συγκεντρώνει (αν όχι όλα) τα περισσότερα χαρακτηριστικά που περιγράφουν έναν Op Artist. Η πλήρης εκμετάλλευση των αρνητικών χώρων, η επανάληψη και η κίνηση που δίνουν την αίσθηση του ad infinitum, το παιχνίδι με την τρίτη διάσταση αλλά και ο γενικότερος στόχος του να διεγείρει το μάτι αποπροσανατολίζοντάς το (optical illusion) - όλα αυτά προκειμένου να περάσει το πάντα καυστικό και ενίοτε χιουμοριστικό μήνυμά του - αποτελούν τα (όχι μόνο) δικά του γραφικά τεχνάσματα. O ίδιος μιλάει για την ύπαρξη αντιφατικών χώρων (Condradictory Spaces) στα έργα του και για την αντίληψη των εικόνων από τη διάκριση των αντικειμένων από ένα υπόβαθρο από το οποίο φαίνεται να ξεχωρίζουν, ειδικά σε περιπτώσεις όπου η διάκριση αυτή είναι ασαφής (Figure Ground Relations)5.
«Πιστεύω ότι στο design, 30 τοις εκατό αξιοπρέπεια, 20 τοις εκατό κάλλος και 50 τοις εκατό παραλογισμός είναι απαραίτητα».
Οι New York Times περιέγραψαν τα πόστερς του Fukuda ως «αποσταγμένες σύνθετες έννοιες αποδοσμένες σε ελκυστικές εικόνες λογοτυπικής απλότητας»6
Shigeo Fukuda
Ο Ιάπωνας Shigeo Fukuda (1932-2009) το 1987 έγινε μέλος της ένωσης Art Directors Club Hall of Fame της Νέας Υόρκης (ο πρώτος Ιάπωνας) συνοδευόμενος από το κολακευτικό σχόλιο του «πιό ολοκληρωμένου και επικοινωνιακού εικαστικού της Ιαπωνίας». Είναι διεθνώς γνωστός ως ο πιο «προσωπικός» και καινοτόμος graphic designer.7
5: mt.china-papers.com/ 6: Wikipedia.org 7: mt.china-papers.com/
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
04
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
ii
ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ
«4G+ από τη Vodafone! Η Vodafone αναβαθμίζει το 4G δίκτυό της σε 4G+, τεχνολογίας LTE Advanced και διαθέτει ταχύτητες που φτάνουν έως 300Mbps σε download και 50Mbps σε upload. Πλέον, οι συνδρομητές της μπορούν να απολαμβάνουν εμπειρία mobile internet όπως ποτέ άλλοτε»8. Αυτό είναι το κείμενο που συνοδεύει το παραπάνω banner στο επίσημο site της Vodafone. Αναβάθμιση δικτύου, πιο γρήγορο internet, πρωτόγνωρη εμπειρία φαίνονται να ειναι οι λέξεις κλειδιά αυτής της καμπάνιας.
Στόχος από την αρχή της συνθετικής διαδικασίας ήταν να πρωταγωνιστήσει η κίνηση. Σημειολογικά δείχνει την ταχύτητα και αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της δουλειάς του Fukuda. Μέσα από μία πληθώρα συνθετικών προσεγγίσεων στα έργα του Sigheo Fukuda το παρακάτω έργο της φωτογραφίας ξεχωρίζει όσον αφορά την κίνηση και επιλέχθηκε κυριως για αυτον το λόγο. Ο τρόπος που τεμαχίζει στη μέση τις φόρμες ο Fukuda, τις μετατοπίζει και στο τέλος τις επανασυνδέει μεταξύ τους δημιουργεί ένα ιδιαίτερο όσο και επιτυχημένο εφέ που δίνει την αίσθηση της κίνησης. Οι αρνητικοί χώροι συμμετέχουν ενεργά στην εξιστόριση μέσω της φόρμας και της αντίθεσης. Σε μία μίξη δισδιάστατης απεικόνισης, η τρίτη διάσταση ξεπροβάλει μέσω των «δύο ακραίων χωρικών συλλήψεων, του μηδέν τοις εκατό και του εκατό τοις εκατό σταθερότητας»9. Με γνώμωνα τα παραπάνω χαρακτηριστικά τεχνάσματα δημιουργήθηκε και η καταχώρηση για την Vodafone.
Η σύνθεση της καταχώρησης βασίστηκε σε αυτό το έργο του Shigeo Fukuda
8: 5: 9: 6:
vodafone.gr mt.china-papers.com/ Rudolf Arnheim, Τεχνη και Οπτική Αντίληψη, Θεμέλιο, 2005, σελ. 147 Wikipedia.org 7 : mt.china-papers.com/
ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ . STD 100463 . ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΑ . ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ . ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ . 2014-2015
05