Τιτιβίσματα τ. 60 by Nikos Raptis

ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ

óåë.

- ¢ñèñï ôçò óýíôáîçò

ÑÜðôïõ Ìáßñç

- Οι μικροί μας μαθητές μυούνται στη φιλαγνωσία

Ράπτης Νίκος

- Με το “Σεις” και με το “Σας”-

- Κοντά στους αεροπόρους μας

- Γραμματόσημα και φιλοτελισμός

- Η ελιά- Το ευλογημένο δέντρο της Ελληνικής γης

- 24η Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά της

Παχυσαρκίας - Ώρα για τη σχολική μελέτη

- Παίζουμε σκάκι;

- Δραστηριότητες των νηπίων - Το νερό, ένα πολύτιμο

αγαθό - Δομήνικος Θεοτοκόπουλος- Ένας μεγάλος Έλληνας

Συντακτική Επιτροπή

ÔóéÜêáò ÁäáìÜíôéïò Aëåâßæïõ ÄÞìçôñá Γιαννάκη Ζωή Γώτα Μαρία Δαγκλή Δέσποινα Δερδελάκου Νεφέλη Καλαφάτη Αναστασία Καραλή Μαρία Καρατοσίδη Αναστασία Κουτσοκέρα Βασιλική Μαγαλιού Ελένη Μπασδέκη Ελένη Οικονόμου Αγάθη Παραφέστα Ανδρομάχη Πέϊου Βαρβάρα ÑÜðôç Åõáããåëßá Ρεβενήσιου Χρυσούλα

ζωγράφος

Ρεντίνα Χαρίκλεια

- Χριστούγεννα

- Ψυχαγωγία

Φραγκουλίδη Δέσποινα

- Αγγλική Γλώσσα

Χατζηνίκου Ελευθερία

- Γαλλική Γλώσσα

- Γερμανική Γλώσσα

ÊáèçãçôÝò ÅéäéêïôÞôùí:

- Εικαστικά

Αρεβύθη Ιωάννα

- Mουσική

Ζησοπούλου Αθανασία

- Αθλητισμός

- Πληροφορική

- Σχολική ζωή

- Δημοσιεύσεις

104

- Επιστολές

108

Τεντολούρη Φωτεινή

Χριστιάνα Ηλιάνα

ÆáñêáôæéÜ ÉùÜííá Ζιώγα Θεανώ Èåï÷Üñç Åõäïîßá Λανάρα Δέσποινα Μπέλτσιου Αναστασία Íáôóßäç ÅëÝíç Παγάνα Ανδρομάχη Παπαθανασίου Αλίκη Σιακαβάρας Βησσαρίων ÓôÜ÷ôáñç Áéêáôåñßíç Τσούτσα Αικατερίνη

Και μην ξεχνάμε να παρακολουθούμε το ραδιοφωνικό σταθμό ÅðéìÝëåéá ðåñéïäéêïý: Ãåùñãßá Ëáäïðïýëïõ (spot adv)

της εκκλησίας 96,3Fm

Μαζέψτε να πακέτα να κάνουμε χώρο στην Αγάπη! Πω πω τι έχουμε πάθει με τις βιτρίνες τέτοιες μέρες! Πόσες διαφημίσεις! Ατέλειωτος ο κατάλογος δώρων στα γράμματα προς τον Άη Βασίλη! Τι να πρωτοδιαλέξω από παιχνίδια, από ηλεκτρονικές συσκευές, από ρούχα; Ένα παιχνίδι ζητάμε, εκατό διαφημίζονται και χορεύουν λαχταριστά εμπρός στα μάτια μας! Μόλις αγοράσαμε τη νέα, υπερσύγχρονη παιγνιδομηχανή, τον υπολογιστή, την ταμπλέτα και να ‘σου ο συμμαθητής κι ο ξάδερφος να καυχώνται για την (ακόμα πιο καινούργια, αν είναι δυνατόν!) δική τους και να λένε «παλιατζούρα» το καμάρι μας! Για σταθείτε όμως παιδιά! Όλη 2

αυτή η πανδαισία που έχει στηθεί γύρω μας, δεν σας θυμίζει λίγο το λαμπερό φως που ελκύει τα έντομα για να τα κάψει και να τα καταστρέψει; Δεν μοιάζει με το δόλωμα με το οποίο το καλοκαίρι προσελκύαμε τα κακόμοιρα τα ψαράκια έως το… τηγάνι της μαμάς; Μήπως θα ήταν καλύτερο, αντί να ρωτάμε «τι δεν έχω;» να ρωτάμε «τι χρειάζομαι;» Πόσα από τα παιχνίδια που ζητήσαμε (συχνά με κλάματα και πείσματα μάλιστα, τα εν οίκω μη εν δήμω μεν, αλλά μεταξύ μας ας μην κρυβόμαστε) τα χαρήκαμε πραγματικά; Πόσα ρούχα μίκρυναν και αχρηστεύτηκαν πριν καλά καλά τα φορέσουμε; Κι υποτίθεται πως γιορτάζουμε Χριστούγεννα. Αλλά ο Χριστός δε ζήτησε δώρα! Πρόσφερε, Θεός Αυτός, τον εαυτό του δώρο στην ανθρωπότητα ολόκληρη και σε μένα προσωπικά, στον καθένα μας προσωπικά, για να σωθεί –και μέσα από τη σωτηρία του καθενός μας να σωθεί ο Κόσμος ολάκερος! Δε θέλησε ο Χριστός πολυτέλειες. Γεννήθηκε σε στάβλο, σαν μωρό ήταν πρόσφυγας, σπούδασε μαραγκός σε μια ταπεινή κωμόπολη, έζησε μην έχοντας «πού την κεφαλήν κλίναι», θυσιάστηκε στον σταυρό! Ο Χριστός μας δίδαξε πως το να κοιτάμε τον εαυτό μας είναι σαν να προσπαθούμε να ξεδιψάσουμε με αλμυρό νερό: Το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να κάνουμε πιο τυραννική τη δίψα μας. Ο άνθρωπος γίνεται άνθρωπος μέσα από τη σχέση του με τους άλ-

λους ανθρώπους και αγαπάει το Θεό αγαπώντας τους συνανθρώπους του. Να ποιος είναι ο καλύτερος κατάλογος με δώρα για τα φετινά Χριστούγεννα και το Νέο Έτος: Να ζητήσουμε στην προσευχή μας ολιγάρκεια - να έχουμε μόνο ό,τι έχουμε πραγματική ανάγκη. Διάκριση: να καταλαβαίνουμε ότι ο κόσμος της διαφήμισης, οι πολύχρωμες βιτρίνες, οι πολυτελείς συσκευασίες είναι παγίδες για το μυαλό μας, την καρδιά μας και το… πορτοφόλι μας (των γονιών και των παππούδων μας δηλαδή, αλλά το ίδιο κάνει)! Φιλανθρωπία, διάθεση προσφοράς σε όλους τους συνανθρώπους μας, ιδίως τους πιο ταπεινούς, τους πιο περιφρονημένους. Σεμνότητα, αυτογνωσία, ευθυκρισία. Να το καλύτερο δώρο στην ψυχή μας, στο χαρακτήρα μας, στα αδέλφια μας! Μακάρι να γίνει Θεέ μου ο εαυτός μου Φάτνη και να υποδεχτώ πραγματικά τη Γέννηση του Χριστού μέσα μου! Ας παραμερίσουμε τα πακέτα για να αφήσουμε χώρο στη Αγάπη. Ποιο άλλο καλύτερο δώρο από αυτό για τον εαυτό μας; Παιδιά μου, αληθινά Καλά Χριστούγεννα! Άρθρο της Σύνταξης Nίκος Ι. Ράπτης

1. ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΥΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΦΙΛΑΓΝΩΣΙΑ

«Μια δραστηριότητα για να αγαπήσουμε το καλό βιβλίο» Υπάρχει ένα άρωμα μοναδικό, που κανένας αρωματοποιός δε σκέφτηκε ποτέ να εμφιαλώσει. Είναι το άρωμα που εισπνέεις όταν μπαίνεις μέσα σε μια βιβλιοθήκη, σε ένα βιβλιοπωλείο. Είναι το άρωμα του χαρτιού, του θησαυρού και της γνώσης… Αυτό το άρωμα θέλουμε να αναζητούν οι μαθητές μας στη ζωή τους. Να αναζητούν τα καλά βιβλία και να διψούν γι΄ αυτά. Να τα βλέπουν σαν καλή συντροφιά στη μοναξιά, σαν πηγή γνώσεων και εμπειριών και η αγάπη τους για αυτά να είναι τέτοια ώστε να τα αναζητούν και να γοητεύονται από αυτά. Τα καλά βιβλία είναι εκείνα που μας προσφέρουν κάτι χρήσιμο, που αλλάζουν κάτι μέσα μας προς το καλύτερο, που πλάθουν το χαρακτήρα μας σωστά, που μας μαθαίνουν το θαύμα της δημιουργίας και μας δημιουργούν ευχάριστα συναισθήματα με την ιστορία και τις εικόνες τους. Ιστορίες διδακτικές, που δεν προσφέρουν έτοιμα σχήματα σκέψης αλλά αντίθετα δίνουν τα κλειδιά για ν’ ανοίξουν οι πόρτες της δημιουργικής φαντασίας των παιδιών, γίνονται μια μοναδική εμπειρία που συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη και ωρίμανση της σκέψης και των συναισθημάτων μας. Έτσι, ανοίγεται ο δρόμος για μας τα παιδιά όχι μόνο να μαθαίνουμε «να διαβάζουμε» αλλά κυρίως να δούμε ότι η ανάγνωση είναι ένας τρόπος να ανακαλύψουμε το νόημα των πραγμάτων αλλά και κάτι που μας βοηθάει να ωριμάσουμε. Μια ευκαιρία να αγαπήσουμε και να καλλιεργήσουμε μια θετική στάση απέναντι στο καλό βιβλίο είναι αυτό που μας δίνει η φετινή διαθεματική δραστηριότητα. Θέμα η Φιλαναγνωσία. Οι δραστηριότητες που επιλέξαμε και γίνονται, προσκαλούν τα παιδιά να γνωρίσουν πόσο σπουδαία συντροφιά είναι τα βιβλία και τι σπουδαία μηνύματα παίρνουμε από αυτά. Και ήδη έχουμε 4

αρχίσει να λαχταρούμε να τα διαβάσουμε κι εμείς. Μια από τις δραστηριότητες που πραγματοποιήσαμε στο πλαίσιο αυτό ήταν και το «πρωινό δημιουργικής ανάγνωσης». Διαβάσαμε το παραμύθι με τίτλο «Δεν έφταιγα εγώ», της Ελένης Αρτζανίδου και στη συνέχεια εργαστήκαμε σε διάφορες δραστηριότητες στην τάξη. Το παραμύθι αυτό επιλέχτηκε με σκοπό να περάσει στους μαθητές ένα πολύ σπουδαίο μήνυμα. Παρατηρήσαμε ότι τα μικρά παιδιά δύσκολα παραδέχονται και αναλαμβάνουν την ευθύνη των σφαλμάτων τους και των πράξεών τους. Συχνά προσπαθούν να αποφύγουν την ευθύνη τους και συνήθως την επιρρίπτουν σε κάποιον άλλον λέγοντας τη γνωστή απάντηση «Δεν ξεκίνησα εγώ». Προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε το θέμα της ευθύνης με αυτό το βιβλίο, μιας και το περιεχόμενό του ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόμασταν ώστε να μάθουμε να αναλαμβάνουμε την ευθύνη των πράξεών μας, να έχουμε το θάρρος να παραδέχομαστε τα σφάλματά μας, να ζητούμε συγνώμη, να συμφιλιωνόμαστε με τους άλλους και να αναγνωρίζουμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης όταν κάτι άσχημο προκαλείται στην ομάδα, στην τάξη ή στην οικογένεια. Μετά την ανάγνωση του παραμυθιού ακολούθησαν διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, όπως: • Διαβάσαμε την περίληψη του βιβλίου μέσα από ένα εικονόλεξο. • Βάλαμε τις εικόνες στη σειρά για να αφηγηθούμε την ιστορία. • Εντοπίσαμε τα λάθη του ήρωα του βιβλίου και συζητήσαμε για το τι πρέπει να κάνουμε όταν κάνουμε κάποια άσχημη πράξη. • Θυμηθήκαμε τους σωστούς τρόπους συμπεριφοράς στην οικογένεια, στο σχολείο και στην τάξη και μάθαμε πως για να έχουμε τους φίλους μας κοντά μας πρέπει να είμαστε ήρεμοι, υπομονετικοί και να τους αγαπάμε. Η ανάγνωση του παραμυθιού πραγματοποιήθηκε σε μία από τις τάξεις μας. Η τάξη διαμορφώθηκε έτσι ώστε να συμμετέχουν άνετα και τα τρία τμήματα της πρώτης τάξης αλλά και το περιβάλλον να είναι διαφορετικό από αυτό της καθημερινής σχολικής τάξης. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήσαμε πολύχρωμα υφάσματα, μαξιλάρια για καθίσματα και χαμηλό φωτισμό. Τα αντικείμενα που συμπλήρωσαν την αφήγηση του παραμυθιού ήταν μια βαλίτσα, κούκλες με τους πρωταγωνιστές του βιβλίου και αντικείμενα σχετικά με την 5

ιστορία (μία μπάλα, ένα πιατάκι…). Με αυτόν τον τρόπο η ανάγνωση έγινε πιο ενδιαφέρουσα, πιο ζωντανή, πιο θελκτική για τους μαθητές. Αυτό το πρωινό ενθουσίασε τους μαθητές μας και τους επηρέασε πολύ θετικά. Διαπιστώσαμε στη συνέχεια, μια αλλαγή στη συμπεριφορά των μαθητών μας. Άρχισαν σιγά - σιγά να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους, να παραδέχονται τα λάθη τους και να δέχονται τις συνέπειες ως φυσικό επακόλουθο. Απώτερος σκοπός μας φυσικά ήταν, αφού διαβαστεί και αναλυθεί το παραμύθι αυτό, να αποτελέσει κίνητρο για να διαβάσουμε και να γνωρίσουμε κι άλλα βιβλία. Κι έτσι, μετά από λίγες ημέρες οι μαθητές: • Έφεραν τα αγαπημένα τους βιβλία στην τάξη και τα παρουσίασαν στους συμμαθητές τους. • Έδειξαν το βιβλίο τους, αναφέροντας τον τίτλο και τον συγγραφέα και μίλησαν για το περιεχόμενό του και γιατί το αγαπούν. Τα παιδιά ενθουσιασμένα, παρακολουθούσαν με προσοχή την κάθε παρουσίαση και συζητούσαν μεταξύ τους για τις αγαπημένες τους σελίδες και εικόνες. Ξεφύλλισαν ο ένας το παραμύθι του άλλου και ανακάλυψαν τις κοινές τους προτιμήσεις σε βιβλία με θέμα τα ζώα, στους μύθους του Αισώπου, αλλά και στη ζωντανή και πλούσια εικονογράφηση. Πλησιάζοντας στα Χριστούγεννα αποφασίσαμε μαζί με τα παιδιά να στολίσουμε τα χριστουγεννιάτικα δέντρα των τάξεών μας με τα αληθινά στολίδια - τα βιβλία μας. Φέραμε μικρά βιβλία και παραμύθια και στολίσαμε με χαρά τα κλαδιά των δέντρων μας. Επίσης, στο διάδρομο του σχολείου μας φτιάξαμε «το χριστουγεννιάτικο δέντρο της φιλαναγνωσίας». Για να το φτιάξουμε χρησιμοποιήσαμε πολλά βιβλία και εγκυκλοπαίδειες που με τη βοήθεια όλων μας, μαθητών και δασκάλων , τα βάλαμε το ένα πάνω στο άλλο για να σχηματίσουμε ένα 6

δέντρο. Έπειτα το στολίσαμε με όμορφες χριστουγεννιάτικες κορδέλες και γιρλάντες. Κάπως έτσι οι μαθητές μας μαθαίνουν να αγαπούν τα καλά βιβλία και να αντιλαμβάνονται τη φιλαναγνωσία. Και φυσικά δεν ξεχνούμε ποτέ πως η αγάπη για τα βιβλία δε μπορεί να υπάρχει χωρίς την ελευθερία επιλογής, ρυθμού και έκφρασης. Το πάθος για διάβασμα δεν καλλιεργείται μέσα σε πλαίσια που επιβάλλονται.

Υπάρχει όμως…. στα βιβλία που είναι απλωμένα σε ένα παιδικό κρεβάτι… στα παραμύθια που μένουν στα παιδικά χεράκια ενώ έρχεται ο ύπνος… στα δεκατέσσερα βιβλία που μας ζητάει να του αγοράσουμε για τα Χριστούγεννα (κι ας μην προλάβει να τα διαβάσει όλα)…

Οι μαθητές της Α΄τάξης

2. ΜΕ ΤΟ «ΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΑΣ»

Μαθαίνουμε τρόπους καλής συμπεριφοράς Οι μαθητές της Β’ τάξης, οι μελλοντικοί ενήλικες της σύγχρονης κοινωνίας μας, με αφορμή το κεφάλαιο της Ν. Γλώσσας “Με το Σεις και με το Σας”, εξέφρασαν την επιθυμία στις δασκάλες τους να ανακαλύψουν ποιοι είναι οι τρόποι καλής συμπεριφοράς, δηλαδή το “ευ φέρεσθαι” όπως λέμε στα ελληνικά ή αλλιώς το “savoir vivre” όπως λένε στα γαλλικά. Τα παιδιά της Β’ τάξης, στην ευαίσθητη ηλικία που βρίσκονται, χρειάζονται και αποζητούν την καθοδήγηση, την πνευματική οριοθέτηση έτσι ώστε να διαμορφώσουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες με ισχυρά εφόδια όπως η κοινωνική μόρφωση, η ευγένεια ψυχής, ο σεβασμός, η διακριτικότητα και η αλληλεγγύη. Έτσι λοιπόν, εφόσον εύκολα μιμούνται, πειραματίζονται, ενστερνίζονται και αφομοιώνουν, άρχισαν να απολαμβάνουν αυτό το “μάθημα” που όλοι οφείλουμε να γνωρίζουμε στις απρόσωπες εποχές που ζούμε, με θέμα “Τρόποι καλής συμπεριφοράς”. Για αρχή, παρατήρησαν τις εικόνες του βιβλίου και συνειδητοποίησαν μέσα από δημιουργική συζήτηση και από τη δραματοποίηση των εικόνων αυτών ότι σε κάθε περίσταση της καθημερινής τους ζωής, όπου κι αν βρεθούν, οφείλουν να φέρονται με “το Σεις και με το Σας”. Στο σχολείο, στον διευθυντή, στις δασκάλες, στο σπίτι, στους γονείς και παππούδες τους, στους 8

συμμαθητές και στα αδέρφια τους, στους γείτονες, σε ηλικιωμένους, σε ιερείς, σε μεγαλύτερους και συνομήλικους! Έτσι σιγά σιγά, αφού εξασκήθηκαν να φέρονται ευγενικά και μέσα από δημιουργικές γραπτές δραστηριότητες, οργανώθηκαν και έφτιαξαν τους δέκα δικούς τους χρυσούς κανόνες καλής συμπεριφοράς. Αργότερα, όταν επισκέφτηκαν μεγαλύτερες τάξεις, μίλησαν και φέρθηκαν με ευγενικό τρόπο και σεβασμό στους εκεί μαθητές και στις δασκάλες τους, κάνοντας πράξη τους κανόνες του “ευ φέρεσθαι”. Ορίστε, μερικές φωτογραφίες από τις επισκέψεις τους! Τέλος, μαζί με τις δασκάλες τους, την ώρα της βιβλιοθήκης στο σχολείο μας, διάβασαν και επεξεργάστηκαν το βιβλίο με τίτλο “Τα καλά αδελφάκια” από τις εκδόσεις “Πρός τή Νίκην”, του ορθόδοξου χριστιανικού νεανικού περιοδικού. Πόσο χάρηκαν μαθητές και δασκάλες την ανάγνωσή του! Τούς έφερε όλους στο νου στιγμές αγάπης, ομόνοιας, αλληλεγγύης και ευγένειας κι από τις δικές τους οικογένειες! Το μάθημα όμως αυτό δεν έχει τέλος, γι΄αυτό τα παιδιά της Β’ τάξης, συνεχίζουν καθημερινά να μαθαίνουν Τρόπους Καλής Συμπεριφοράς, διδάσκοντας παράλληλα μικρούς και μεγάλους με το ευγενικό φέρσιμό τους! Ακολουθούν οι δέκα χρυσοί κανόνες καλής συμπεριφοράς των μαθητών και τα «Τα καλά αδελφάκια» 9

Οι μαθητές της Β΄ τάξης

3. ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΑΕΡΟΠΟΡΟΥΣ ΜΑΣ

Την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2014, εμείς οι μαθητές της Ε’ τάξης των Εκπαιδευτηρίων Μ. Ν Ράπτου με αφορμή τον επικείμενο εορτασμό των Αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, επισκεφθήκαμε την 110 Πτέρυγα Μάχης της Πολεμικής Αεροπορίας της πόλης μας. Εκεί μας υποδέχθηκε με ένα εγκάρδιο καλωσόρισμα ο κύριος Βουμπάρης, Ανθυποσμηναγός και πατέρας μιας συμμαθήτριάς μας, ο οποίος με θέρμη και ιδιαίτερο ενθουσιασμό μας ξενάγησε στον χώρο. Κατά τη διάρκεια αυτής της ενδιαφέρουσας περιήγησής μας στην Αεροπορία, θαυμάσαμε τα μονοθέσια πολεμικά αεροπλάνα F-16, καθώς και τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά διθέσια. Επίσης, είχαμε την ευκαιρία να δούμε και να θαυμάσουμε πολλά αξιόλογα εκθέματα στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Αυτό βέβαια που μας εξέπληξε ευχάριστα και μας ενθουσίασε ήταν η δυνατότητα που είχαμε να περιεργαστούμε από κοντά το εσωτερικό ενός πολεμικού αεροσκάφους και να διατυπώσουμε τις ανάλογες ερωτήσεις και απορίες μας στον χειριστή και πιλότο του συγκεκριμένου αεροσκάφους. Από τις ερωτήσεις που υποβάλλαμε στον πιλότο του αεροσκάφους, λάβαμε αρκετές και εδιαφέρουσες πληροφορίες που αφορούν τα αεροσκάφη και τον τρόπο χειρισμού τους. Οι ιπτάμενοι - πιλότοι πολεμικών αεροσκαφών - άλλωστε κατά τη διάρκεια της πτήσης τους βλέποντας τον κόσμο από ψηλά, βιώνουν πολύ έντονα συναισθή11

ματα. Είναι κατά τα λεγόμενα του χειριστή η πτήση μια υπέροχη εμπειρία! Κατανοήσαμε μάλιστα ότι η ενασχόληση είτε με τον χειρισμό των πολεμικών αεροσκαφών είτε με την επισκευή τους είναι εξαιρετικά υπεύθυνη, απαιτητική και δημιουργική ενώ μέσω αυτής παράλληλα προσφέρει κανείς τις υπηρεσίες του στην πατρίδα μας, την Ελλάδα. Είναι πολύ όμορφο να νιώθει κανείς ότι καθημερινά είναι έτοιμος να υπερασπιστεί τη χώρα και τους συμπατριώτες του! Συχνά, δυστυχώς συμβαίνει γειτονικά κράτη να παραβιάζουν τα σύνορά μας. Αυτό σημαίνει ότι τα αεροπλάνα μας πρέπει πάντα να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα και όλο το προσωπικό της Αεροπορίας να είναι σε επαγρύπνηση, ώστε να αντιμετωπίσει εγκαίρως τον κίνδυνο. Για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους περιστατικών χρειαζόμαστε έντονο πατριωτικό αίσθημα, υψηλό φρόνημα και αναπτερωμένο ηθικό. Αυτά μας ενέπνευσε στην εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου και ο χειριστής ενός αεροσκάφους Σωτήρης Στράλης που απογειώθηκε από την πόλη μας και κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης στη Θεσσαλονίκη, πετώντας πάνω από τους επισήμους, αναφώνησε «Έλληνες, κρατήστε ψηλά το κεφάλι!». Για να υπηρετεί λοιπόν κανείς στην Πολεμική μας Αεροπορία χρειάζεται να διαθέτει πειθαρχία, υπευθυνότητα, υψηλό αίσθημα του καθήκοντος και πατριωτισμό. Πρέπει να εργάζεται συλλογικά, με ομαδικό πνεύμα και να είναι έτοιμος να υπερασπιστεί με θάρρος και γενναιότητα την πατρίδα, με οποιοδήποτε κόστος. Αποχωρώντας, ευχαριστήσαμε θερμά τον κύριο Βουμπάρη ο οποίος κλείνοντας μας επεσήμανε τη σπουδαιότητα της αίσθησης του καθήκοντος που οφείλουμε όλοι να διαθέτουμε. Μας απήγγειλε μάλιστα στίχους του Κ.Π. Καβάφη: «Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες. Ποτέ από το χρέος μη κινούντες, δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις…» Ήταν μια σπουδαία και ιδιαίτερα διδακτική εκπαιδευτική επίσκεψη! Πλημμυρίσαμε από ενθουσιασμό και υπερηφάνεια για τους άρτια εκπαιδευμένους πιλότους μας, τους εγγυητές των συνόρων μας και της ακεραιότητας της αγαπημένης μας Πατρίδας. Οι μαθητές της Ε΄ τάξης 12

4. ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Το γραμματόσημο στο διάβα του χρόνου Γεια σας αγαπημένοι μου φίλοι! Είμαι ο Ζήνωνας, το Ταχυδρομικό Περιστέρι! Χαίρομαι που είσαστε στην παρέα μας. Έχουμε πολλά να μάθουμε και να δούμε μαζί! Στο ράμφος μου κουβαλώ ένα γράμμα αφού από τα παλιά χρόνια οι άνθρωποι εκπαίδευαν τους προγόνους μου να μεταφέρουν μηνύματα από το ένα μέρος στο άλλο. Πρόσφατα, στην Αγγλία βρέθηκε μετά από 70 χρόνια, σκελετός περιστεριού που πάνω του είχε ακόμη δεμένη μια ειδική κάψουλα που περιείχε μήνυμα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο! Σήμερα βέβαια τα ταχυδρομεία χρησιμοποιούν σύγχρονους τρόπους μεταφοράς της αλληλογραφίας, εγώ όμως βοηθώ που και που! Θα σας μιλήσω για τα γραμματόσημα και το φιλοτελισμό, τη συλλογή δηλαδή γραμματοσήμων και άλλων σχετικών αντικειμένων! Με το φιλοτελισμό, θα γνωρίσετε τα σημαντικά πρόσωπα και γεγονότα, την ιστορία, τον πολιτισμό, τις φυσικές ομορφιές της Κύπρου μας και άλλων χωρών. Μπείτε στον μαγικό κόσμο του φιλοτελισμού και αφεθείτε στην ομορφιά των γραμματοσήμων, των «μικρών έργων τέχνης»! Ιστορία του γραμματοσήμου «Είμαι ένα τοσοδούλι μικρό γραμματόσημο. Γεννήθηκα στην Ελλάδα την 1η Οκτωβρίου του 1861. Ένας σπουδαίος χαράκτης ζωγράφισε πάνω μου το κεφάλι του Ερμή, του αγγελειοφόρου των θεών. Αν ο Ερμής πήγαινε τα νέα στους ανθρώπους από τους θεούς, εγώ πηγαίνω τα νέα από τους φίλους τους, τους συγγενείς τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Χαίρομαι τόσο πολύ όταν παίρνουν τις επιστολές και πάντα ελπίζω να τους φέρνω καλές ειδήσεις». Όλγα Μάρκα, Δ΄1 13

Η επινόηση και η οργάνωση του Ταχυδρομείου υπήρξε έργο του Βασιλέα της Περσίας Κύρου περί το 500 π.Χ. Ο Κύρος είχε εγκαταστήσει στους μεγάλους δρόμους σταθμούς, όπου άνδρες αγγελιαφόροι πάνω σε άλογα, οι άγγαροι, μετέφεραν τις βασιλικές παραγγελίες και διαταγές. Στην Αρχαία Ελλάδα η χώρα ήταν χωρισμένη σε πολλές πόλεις και καθεμιά από αυτές είχε για τις επικοινωνίες της ειδικούς αγγελιοφόρους, τους δρομοκήρυκες ή ημεροδρόμους, γιατί η μεταφορά των μηνυμάτων δεν ξεπερνούσε τη μια ημέρα. Το 30 π.Χ. ξεκινά η οργάνωση της ταχυδρομικής υπηρεσίας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, με τη δημιουργία σταθμών, ανάμεσα στους οποίους κινούνταν οι πεζοδρόμοι. Αργότερα για να γίνει καλύτερη η μετάβαση των μηνυμάτων χρησιμοποιήθηκαν άλογα και άμαξες για τη γρήγορη μεταφορά των ταχυδρόμων. ΄Ετσι σιγά σιγά οργανώθηκαν και στην Ευρώπη τα πρώτα πρόχειρα ταχυδρομεία για τη μεταφορά μηνυμάτων και ταχυδρομικών δεμάτων. Το πρώτο καλά οργανωμένο Ταχυδρομείο ήταν της Γαλλίας κι έγινε το 1627. Στην Ελλάδα τα πρώτα οργανωμένα Ταχυδρομεία ιδρύθηκαν από τον Ιωάννη Καποδίστρια το 1828. Το γραμματόσημο με τη σημερινή του μορφή εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στη Μεγάλη Βρετανία το έτος 1840 και ήταν ιδέα του ΄Αγγλου Σερ Ρόουλαντ Χιλλ ( Sir Rowland Hill, 1795-1879 ), Γενικού Διευθυντή των Αγγλικών Ταχυδρομείων. Πριν από τη δημιουργία των γραμματοσήμων ο παραλήπτης μιας επιστολής πλήρωνε και τα έξοδα της αποστολής της σε χρήμα. ΄Ενα λοιπόν σοβαρό πρόβλημα, για τα Ταχυδρομεία, ήταν οι επιστολές, που οι παραλήπτες τους δεν τις έπαιρναν γιατί δεν ήθελαν να πληρώσουν τα χρήματα που κόστιζε η αποστολή τους. Αποτέλεσμα ήταν η επιστροφή των επιστολών αυτών από το Ταχυδρομείο στους αποστολείς τους, που μάλιστα πολλές φορές αδιαφορούσαν να τις αναζητήσουν ή και ακόμη αρνούνταν να τις παραλάβουν. Στην Αγγλία ο Ρόουλαντ Χιλλ, μετά από μελέτη του προβλήματος, πρότεινε μια σημαντική αλλαγή. Πρότεινε κάθε επιστολή να έχει ένα σταθερό ταχυδρομικό τέλος, που να πληρώνεται όμως από τον αποστολέα της. Έτσι γεννήθηκε το 14

γνωστό σε όλους μας γραμματόσημο, το αντίτιμο του κόστους της μεταφοράς του γράμματος και της κάρτας. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν τα πρώτα γραμματόσημα την 1η Οκτωβρίου 1861. Η πρώτη κλασική σειρά της Μεγάλης Κεφαλής Ερμού είχε επτά (7) γραμματόσημα των 1λ., 2λ., 5λ.,10λ., 20λ., 40λ. και 80λ. και εκτυπώθηκε στο Παρίσι σε σχέδιο του Γάλλου χαράκτη ΄Αλμπερτ Μπαρ (Albert Barre), που δημιούργησε ένα αριστούργημα χαρακτικής με απεικόνιση την κεφαλή του θεού Ερμή, μια σειρά γραμματοσήμων που ψάχνουν όλοι οι συλλέκτες. Για την αποφυγή παραχάραξης των γραμματοσήμων οι αρχές πρόσθεσαν οδόντωση στις άκρες του. Οι οδοντώσεις μετριούνται με το οδοντόμετρο συνήθως ανά ίντσα. Η αρτιότητα της οδόντωσης είναι βασικό κριτήριο για τη συλλεκτική τους αξία. Σημαντική διάκριση για το ελληνικό γραμματόσημο Tην τρίτη θέση κατέκτησε το ελληνικό γραμματόσημο Europa 2014 στον Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό Γραμματοσήμου της PostEurop, σε σύνολο 53 συμμετοχών, που φέτος διαγωνίσθηκαν με κοινό θέμα τα «Εθνικά Μουσικά Όργανα». To ελληνικό γραμματόσημο απεικονίζει την ιστορική συνέχεια της κρητικής λύρας από τα χέρια του Απόλλωνα, στα χέρια των σύγχρονων λυράρηδων, όπως παρουσιάζεται σε αρχαίο αγγείο που φυλάσσεται στο μουσείο των Δελφών, μέχρι σήμερα. Φιλοτελισμός «Ο φιλοτελισμός είναι ένα υπέροχο ταξίδι στον κόσμο του γραμματόσημου, μια περιπλάνηση στη γνώση και τον πολιτισμό του τόπου μας, που με τρόπο μοναδικό αποτυπώνεται σε ένα τόσο δα μικρό κομμάτι χαρτί με τόσο μεγάλη αξία». Κων/νος Μπράχος, Δ΄2

Ο φιλοτελισμός είναι η συλλογή ταχυδρομικών αντικειμένων π.χ. γραμματοσήμων, Φακέλων Πρώτης Ημέρας Κυκλοφορίας, σφραγίδων. Είναι ένα διαδεδομένο και δημοφιλές χόμπι με σημαντική ιστορία. Πρόκειται για μια δημιουργική και διασκεδαστική απασχόληση που συνδυά15

ζει την πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου με την ευχάριστη διάθεση ελεύθερου χρόνου. Αυτά τα δύο στοιχεία φαίνεται ότι τη χαρακτηρίζουν ως το ευγενές χόμπι των μορφωμένων. Επίσης, ενθαρρύνει την αλληλογραφία με ανθρώπους από διάφορα μέρη και αποτελεί και μια μορφή αποταμίευσης γιατί κάποια γραμματόσημα που έχουν μικρή αξία σήμερα, μπορεί καθώς περνά ο χρόνος να φτάσουν σε πολύ υψηλές τιμές. Για τη σωστή ενημέρωση των συλλεκτών έχουν κυκλοφορήσει κατάλογοι γραμματοσήμων. Καθώς τα γραμματόσημα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, οι φιλοτελιστές χρησιμοποιούν ειδικά εργαλεία, όπως γάντια, λαβίδες, μεγεθυντικούς φακούς, οδοντόμετρο για τη μέτρηση της οδόντωσης καθώς και ειδικές θήκες αποθήκευσης, τα άλμπουμ. Πιο κάτω θα αναφερθούμε στις κυριότερες κατηγορίες φιλοτελισμού καθώς και στο αντικείμενο με το οποίο πραγματεύονται. Παραδοσιακός Φιλοτελισμός (Traditional Philately) Ο παραδοσιακός φιλοτελισμός έχει ως αντικείμενο συλλογής τα γραμματόσημα, τα αναμνηστικά φύλλα (μινιατούρες) και τους Φακέλους Πρώτης Ημέρας Κυκλοφορίας (ΦΠΗΚ) από διάφορες χώρες με μεγάλη εκδοτική ιστορία. Με το πέρασμα του χρόνου η εμφάνιση αρκετών νέων χωρών στον κόσμο αλλά και το σχετικά υψηλό κόστος συλλογής ταχυδρομικών αντικειμένων από όλες τις χώρες, οδήγησαν στη δημιουργία υποκατηγοριών του είδους, όπως για παράδειγμα , τη συλλογή των πιο πάνω αντικειμένων από συγκεκριμένες χώρες ή συγκεκριμένες περιφέρειες π.χ. Ευρώπη, Ασία κ.ο.κ. Είναι το πιο διαδεδομένο είδος φιλοτελισμού. Φιλοτελισμός Ταχυδρομικής Ιστορίας (Postal History) Ασχολείται με τη συλλογή χρησιμοποιημένων φακέλων και ταχυδρομικών καρτών. Βασικός σκοπός του είναι η μελέτη μέσα από τη συλλογή, των ταχυδρομικών τελών και δρομολογίων. 16

Θεματικός Φιλοτελισμός (Τhematic Philately) Ο Θεματικός Φιλοτελισμός έχει εντελώς διαφορετική προσέγγιση από τον Παραδοσιακό Φιλοτελισμό. Ο συλλέκτης συλλέγει το γραμματόσημομε κριτήριο το θέμα. Με απλά λόγια αυτός ο φιλοτελιστής συλλέγει γραμματόσημα που έχουν ως θέμα λουλούδια, ζώα, ορυκτά κτλ. Αυτοί οι συλλέκτες χαρακτηρίζονται ευκαιριακοί γιατί δεν είναι σίγουρο πως θα συνεχίσουν να κάνουν συλλογή γραμματοσήμων ψάχνοντας σπάνια γραμματόσημα. Συλλέγουν μόνο τα γραμματόσημα που τους αρέσουν. Αξίζει άραγε να ασχοληθεί κανείς με το φιλοτελισμό; Ο φιλοτελισμός είναι μια αρκετά ωφέλιμη ασχολία, που μπορεί να ανοίξει τους ορίζοντές μας με ηρεμία αλλά και συνεχή αναζήτηση. Ξεκουράζει το μυαλό μας από την καθημερινότητα και μας προσανατολίζει σε δραστηριότητες ωφέλιμες για μας. Δεν είναι τυχαίο, πως όσοι ασχολούνται σε βάθος με το φιλοτελισμό, διαθέτουν ανεπτυγμένο πνευματικό επίπεδο. Ο φιλοτελισμός λειτουργεί επίσης, μέσω των πληροφοριών που μας παρέχει και ως εργαλείο που μας βοηθά να καταλήγουμε και σε σημαντικά ιστορικά συμπεράσματα. Αυτά κατάλαβαν και οι μαθητές της Δ΄τάξης, που με προθυμία και ενθουσιασμό ανέλαβαν την επεξεργασία του συγκεκριμένου θέματος. Μεγάλη όμως ήταν και η χαρά τους όταν αντίκρισαν την υπέροχη συλλογή γραμματοσήμων της δ. Μαίρης Ν. Ράπτου. Την περιεργάστηκαν με μεγάλο ενδιαφέρον και μυήθηκαν στον τρόπο συλλογής και ταξινόμησης γραμματοσήμων σε ειδικά άλμπουμ. Έτσι, με ενθουσιασμό και μεράκι δημιούργησαν και οι ίδιοι τα δικά τους γραμματόσημα τα οποία στη συνέχεια μας παρουσιάζουν. Η εμπειρία τους αυτή θα τους μείνει αξέχαστη. Οι μαθητές της Δ΄ τάξης

Μιχάλης Ταμπούρη ς

Ελισάβετ Τσουρή

ια Δέσποινα Ντριγκόγ

Φανή Σπανού

υ Αγγελική Πολύζο

Χριστίνα Τάχου

Ραφαηλία Παλάντζα

Γιώργος Πετρωτός

Απόστολος Σακελλαρίου

Θανάσης Παπαδόπουλος

Ευαγγελία Χατζημίχου

Κωνσταντίνος Μπράχος

Γιώργος Μπόρος

Αχιλλία Τσιαντή

Αλεξάνδρα Στορισμένου

Μαρία Χαντούρα

5. Η ΕΛΙΑ ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣ

«Η ελιά στο χτες και το σήμερα» Είμαι του ήλιου η θυγατέρα, η πιο απ’ όλες χαϊδευτή. Χρόνια η αγάπη του Πατέρα σ΄ αυτό τον κόσμο με κρατεί. Όσο να πέσω νεκρωμένη Αυτόν το μάτι μου ζητεί. Είμ’ η ελιά η τιμημένη, όπου και αν λάχει κατοικία δε μ’ απολείπουν οι καρποί. Ως τα βαθιά μου γηρατεία, δε βρίσκω στην δουλειά ντροπή. Μ’ έχει ο θεός ευλογημένη, κι είμαι γεμάτη προκοπή. Είμ’ η ελιά η τιμημένη. Εδώ στον ίσκιο μου μ’ αποκάτω, ήρθ’ ο Χριστός να αναπαυθεί, Κι ακούστηκ’ η γλυκιά λαλιά του λίγο προτού να σταυρωθεί. Το δάκρυ του, δροσιά αγιασμένη, έχει’ ς τη ρίζα μου χυθεί. Είμ’ η ελιά η τιμημένη. Και φως πραότατο χαρίζω εγώ στην άγρια τη νυχτιά. Τον πλούτο πια δεν τον φωτίζω, συ μ’ ευλογείς φτωχολογιά. Κι αν απ’ τον άνθρωπο διωγμένη, μα φέγγω μπρος στην Παναγιά. Είμ’ η ελιά η τιμημένη.

Κωστής Παλαμάς 20

«Εάν αποσυνδέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις». Οδυσσέας Ελύτης Η ελιά, το ευλογημένο αυτό δέντρο, είναι στενά δεμένο με την ελληνική γη και τη ζωή των Ελλήνων. Απλώνει την ασημοπράσινη φιγούρα της και αγκαλιάζει όλη τη χώρα μας, την αγαπημένη μας Ελλάδα. Προχωρεί μέσα σε σκιερές ρεματιές, ανηφορίζει πάνω στους λόφους και από εκεί κατηφορίζει ξανά στους λόφους και στους κάμπους και φθάνει μέχρι τη θάλασσα. Αγκαλιάζει τα μικρά και τα μεγάλα χωριά. Βρίσκεται στις εκκλησίες και στις πλατείες. Μπαίνει στις αυλές και στα σπίτια μας και ζει σιωπηλά μαζί μας τις χαρές και τις λύπες μας. Αυτό το δέντρο θέλησαν οι μαθητές της Γ΄τάξης να γνωρίσουν καλύτερα και αποφάσισαν, μετά από συζήτηση που προηγήθηκε στην τάξη τους, να το προσεγγίσουν διαθεματικά. Χωρίστηκαν σε ομάδες, συγκέντρωσαν το απαραίτητο υλικό από διάφορες πηγές με βοηθούς τις δασκάλες τους και το αποτέλεσμα της συλλογικής τους αυτής προσπάθειας είναι η παρακάτω εργασία, που με χαρά και ικανοποίηση μας παρουσιάζουν. Η ελιά κατάγεται από τις χώρες της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Σύμφωνα με την ελληνική παράδοση έχει σαν πατρίδα της την Αττική και πιο συγκεκριμένα, την Αθήνα. Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Τη μετέφεραν είτε Έλληνες άποικοι είτε Φοίνικες έμποροι. Η ελιά ζει πολλά χρόνια (αιωνόβιο δέντρο) και προτιμά εύκρατα κλίματα, γι’ αυτό είναι ευρύτατα διαδεδομένη στη μεσογειακή ζώνη (Ελλάδα, Ισπανία, Τουρκία, Αλγερία κλπ.). Η Ελλάδα, μετά την Ισπανία και την Ιταλία, αποτελεί την τρίτη πιο βασική χώρα ελαιοπαραγωγής στον κόσμο, με μέσο όρο παραγωγής περίπου 300 χιλιάδες τόνους ετησίως. Οι λαοί της Μεσογείου καταναλώνουν και το περισσότερο λάδι παγκοσμίως, με πρώτους τους Έλληνες, όπου ο μέσος όρος κατανάλωσης είναι περίπου 20 κιλά ανά άτομο. Τέλος, στη χώρα μας, όπου τα ελαιόδεντρα καρποφορούν εδώ και 5.000 χρόνια, 350 χιλιάδες οικογένειες ζουν από την καλλιέργεια της ελιάς, γεγονός που δείχνει τη σημαντική θέση αυτού του δέντρου στην οικονομία της Ελλάδας. 21

Η καλλιέργεια της ελιάς Έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε μια χώρα όπου η καλλιέργεια της ελιάς χρονολογείται από το 4.000 π.Χ., με αναφορές ήδη από τον μινωικό πολιτισμό. Ο κύκλος καλλιέργειάς της ξεκινάει τον Φεβρουάριο, αμέσως μετά το τέλος της συγκομιδής. Αρχικά, τα ελαιόδεντρα πρέπει να κλαδευτούν προσεκτικά, έτσι ώστε το σχήμα των κλαδιών τους να επιτρέπει στον αέρα και στον ήλιο να φτάσουν στον καρπό. Επόμενο σημαντικό βήμα είναι η λίπανση του εδάφους με τα σωστά θρεπτικά συστατικά. Συνήθως τα μόνα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένα δέντρο είναι τα φύλλα και τα κλαδιά που έχουν πέσει φυσικά κατά τη διάρκεια του χρόνου. Το γρασίδι κάτω από το δέντρο πρέπει επίσης να κόβεται και τα ζιζάνια να αφαιρούνται, ώστε να είναι ευκολότερη η απορρόφηση του νερού και των θρεπτικών συστατικών, αλλά και για να μην παρεμποδίζεται η σοδειά. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι αγρότες είναι αναγκασμένοι να πολεμήσουν το μεγαλύτερο εχθρό του ελαιόδεντρου, τον δάκο, ο οποίος μπορεί να μολύνει και να καταστρέψει μία υγιή και παραγωγική σοδειά. Επιπλέον, την περίοδο του καλοκαιριού, τα ελαιόδεντρα χρειάζονται συστηματικό πότισμα. Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει στα τέλη του φθινοπώρου, τον Νοέμβριο, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή ή το «λιομάζωμα», πραγματικό πανηγύρι στις παλιότερες εποχές με νυχτέρια και τραγούδια. Πρόκειται για μία απαιτητική διαδικασία η οποία πέρα από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες κατά τις οποίες διεξάγεται, πρέπει να γίνει και την κατάλληλη χρονική στιγμή για να επιτευχθεί το λεγόμενο στάδιο βιομηχανικής ωρίμανσης. Όταν η ωρίμανση βρίσκεται στο σωστό στάδιο, τότε έχουμε την καλύτερη ποιότητα βρώσιμης ελιάς ή τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε λάδι, όταν ο καρπός προορίζεται για λάδι. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι συλλογής των καρπών. Παραδοσιακά οι ελιές μαζεύονται είτε χειρωνακτικά είτε με ραβδισμό. Κάτω από τα δέντρα στρώνονται πανιά ελιάς¨, Θεόφιλος ¨Το μάζεμα της ελαιοσυλλογής ή αλλιώς λιόπανα,, πάνω στα οποία πέφτει ο καρπός. 22

Στις μέρες μας, πέρα από τις παραδοσιακές μεθόδους, κάποιοι ελαιοπαραγωγοί στρώνουν πανιά κάτω από τα ελαιόδεντρα και τα αφήνουν εκεί για δύο μήνες μέχρι να πέσουν όλες οι ελιές φυσικά. Συνηθίζεται επίσης από πολλούς να χτενίζουν τα κλαδιά της ελιάς με μια τσουγκράνα για να πέσει ο καρπός, ενώ άλλοι ρίχνουν τους καρπούς με δονητές ή με καρποπτωτικά (χημικά παρασκευάσματα). Αφού

μαζευτούν οι ελιές, συσκευάζονται σε σακιά ή κασόνια και οδηγούνται στο διαλογέα, αλογέα για να χωριστούν σε διαφορετικά μεγέθη. Τις ελιές που προορίζονται όμως για λάδι τις πηγαίνουμε σε σύγχρονα ελαιοτριβεία που διαθέτουν μεγάλα πιεστήρια. Τα παλιότερα χρόνια τα ελαιοτριβεία είχαν δύο μόνο μυλόπετρες, δηλαδή δυο μεγάλες κυκλικές πέτρες, οι οποίες ήταν τοποθετημένες η μια πάνω στην άλλη και έλιωναν τον καρπό, βγάζοντας από αυτόν το λάδι.

Τα υποπροϊόντα της ελιάς Η ελιά είναι ευλογημένο φυτό αφού οι άνθρωποι την αξιοποιούν από τον κορμό μέχρι τα φύλλα. Βασικότερο παράγωγο της ελιάς είναι ο καρπός της ως βρώσιμο (φαγώσιμο) αγαθό αλλά και το ελαιόλαδο που βγαίνει από αυτόν και χρησιμοποιείται καθημερινά στη διατροφή μας. Οι ελιές διατηρούνται με διάφορους τρόπους: τσακιστές, θρούμπες, ξιδάτες, μαύρες, γεμιστές κλπ. Επιπλέον, από τις ελιές φτιάχνουμε πάστα ελιάς,, αλλά και γλυκό του κουταλιού. Το ξύλο της ελιάς χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη αλλά και για την κατασκευή εργαλείων και επίπλων. Επιπλέον, παλιότερα από τη στάχτη του έφτιαχναν την «αλισίβα» που χρησιμοποιούνταν για το πλύσιμο των ρούχων. 23

Τα φύλλα της ελιάς, όταν γίνεται το κλάδεμα, δίνονται ως ζωοτροφή ή χρησιμοποιούνται ως λίπασμα. Τα τελευταία χρόνια πιστεύεται ότι τα φύλλα της ελιάς ως ρόφημα έχουν πολύ σημαντικές ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία του ανθρώπου. Τα σκληρά κατάλοιπα της ελιάς που αλέθονται λέγονται πυρήνες. Από αυτές παράγεται το πυρηνέλαιο που χρησιμοποιείται στις μηχανές. Επιπλέον, από την επεξεργασία της πυρήνας παρασκευάζεται ένα είδος «πίτας» που χρησιμοποιείται για ζωοτροφή, ενώ επίσης, η πυρήνα χρησιμοποιείται και ως καύσιμη ύλη. Τέλος, από την ελιά παράγεται αγνό σαπούνι κατάλληλο για βρέφη και για ανθρώπους με δερματικές παθήσεις καθώς επίσης, και διάφορα καλλυντικά που βοηθούν στην αντιμετώπιση της ξηροδερμίας, στην τόνωση των μαλλιών, των νυχιών και τους δέρματος. Μεσογειακή Διατροφή και Ελιά Η μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών. Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή ορίστηκε με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: άφθονες φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, ψωμί, δημητριακά, πατάτες όσπρια, καρποί), ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα, γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως γιαούρτι και τυρί) καθημερινά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες, ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες, κόκκινο κρέας δύο φορές το μήνα και ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών που περιέχουν μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Η μεσογειακή διατροφή έχει γίνει αντικείμενο μελέτης πολλών επιστημονικών ερευνών οι οποίες συμφωνούν ότι το ελαιόλαδο βοηθά στην πρόληψη πολύπλοκων ασθενειών όπως οι καρδιοαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης, η αρτηριοσκλήρωση, ο καρκίνος του παχέος εντέρου κ.ά. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, πόσο ευλογημένος λαός είμαστε αφού η χώρα μας είναι γεμάτη ελαιόδεντρα και μπορούμε να καταναλώνουμε το αγνότερο λάδι όλων, το ελαιόλαδο!! 24

Παροιμίες και αινίγματα για την ελιά - Από το θέρο ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές. - Όποιος έχει σιτάρι, κρασί και λάδι στο πιθάρι έχει του κόσμου τα καλά και του Θεού τη χάρη. - Δίχως λάδι, δίχως ξύδι πώς θα κάνουμε ταξίδι. - Ξεφόρτωσέ τη την ελιά, να σε φορτώσει λάδι. - Αυτός είναι σαν το νερό στο λάδι. - Κάθε σταλαγματιά νερό του Απρίλη, ένα βαρέλι λάδι. - Πρώτα θεμέλια του σπιτιού: ψωμί, κρασί και λάδι. - Η τέχνη θέλει μάστορα κι η φάβα θέλει λάδι. - Πάρε λάδι απ’ την κορφή και μέλι από τον πάτο. - Η ελιά στο μάγουλο είναι ομορφιά και χάρη. - Από του Σταυρού και μπρος, η κάθε ελιά το λάδι και η λίμνη το νερό της. - Αμπέλι για την αφεντιά σου και ελιά για τα παιδιά σου.

Αινίγματα Δεν πεθαίνει κι αν περάσουν, χρόνια εκατό και χίλια μας χορταίνει μας ταϊζει μας ανάβει τα καντήλια. Πράσινη ειν’ η νιότη μου, μαύρα τα γηρατειά μου όλο χάρη η θλίψη μου φαί τα δάκρυά μου. Από κλαδάκι κρέμεται στην αγορά πουλιέται το εξωτερικό της τρώγεται το κόκαλο πετιέται. Μάνα και θυγατέρα έχουν το ίδιο όνομα.

Ποιήματα για την ελιά του Ιωάννη Πολέμη Ευλογημένο να ‘ναι ελιά το χώμα που σε τρέφει κι ευλογημένος ο καρπός που πίνεις απ’ τα νέφη, κι ευλογημένος τρεις φορές Αυτός που σ’ έχει στείλει για το λυχνάρι του φτωχού, για τ’ άγιου το καντήλι.

Πατρίδα τα λιοτρίβια σου δουλεύουν νύχτα μέρα με του λαδιού τη μυρωδιά γεμίζουν τον αέρα. Κι είν’ οι ελιές, Πατρίδα μου, ακούραστες γριούλες. Με τον καρπό τους τρέφουνε παιδάκια και μανούλες. Κι είν’ οι ελιές, Πατρίδα μου, δέντρα ευλογημένα που στέκονται στον άνεμο με τα κλαδιά απλωμένα. Γλυκόφυλλη η ελιά τον ίσκιο διπλώνει το φουντωμένο κλήμα πού και πού το ψηλαφούν οι χαμηλοί της κλώνοι γερμένοι από το βάρος του καρπού. Αντίκρυ, σκοτεινό το ερημοκλήσι, με πόθο και μ’ αγάπη τη θεωρεί γιατί το καντηλάκι που ‘χει σβήσει το φως απ’ τον καρπό της λαχταρεί. Η ελιά στην αρχαιότητα Οι Έλληνες στην αρχαιότητα θεωρούσαν θείο δέντρο την ελιά και πολύτιμα αγαθά τα προϊόντα της. Πράγματι, οι Έλληνες κάθε εποχής τιμούσαν ιδιαίτερα το καρπερό ελαιόδεντρο, το οποίο αποτέλεσε και τη βάση της αρχαίας αθηναϊκής γεωργικής οικονομίας. Μάλιστα, στην Αθήνα των κλασικών χρόνων λαμβάνονταν ιδιαίτερα μέτρα προστασίας των ελαιόδεντρων, ενώ όσοι προκαλούσαν βλάβη σε αυτά δικάζονταν από τον Άρειο Πάγο και 26

η τιμωρία τους ήταν αρκετά σκληρή. Η εμφάνιση και η καλλιέργεια της ελιάς αποδίδονται από τη μυθολογική παράδοση σε θεϊκές ενέργειες. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η πρώτη ελιά εμφανίστηκε ως δωρεά της θεάς Αθηνάς στην πόλη που βασίλευε ο Κέκροπας, τη σημερινή Αθήνα. Η Αθηνά, λοιπόν, προκειμένου να κερδίσει τον Ποσειδώνα στον αγώνα τους για την ονομασία και την προστασία της πόλης, έκανε να βλαστήσει στην Ακρόπολη η πρώτη ελιά. Οι υπόλοιποι θεοί μαζί με τον βασιλιά Κέκροπα έκριναν την Αθηνά νικήτρια και από τότε η πόλη πέρασε στην προστασία της θεάς, ενώ η ελιά καθιερώθηκε ως το ιερό δέντρο της. Αναφέρεται ακόμη ότι από τις ιερές ελιές της Αθηνάς προερχόταν και το λάδι που δινόταν ως έπαθλο στους νικητές των Παναθηναίων, της μεγάλης γιορτής προς Παναθηναίων τιμήν της θεάς Αθηνάς, μέσα σε μεγάλα και ζωγραφισμένα πήλινα αγγεία, τους λεγόμενους παναθηναϊκούς αμφορείς. Σύμφωνα με μία άλλη παράδοση, ο Ηρακλής, ο γνωστός ήρωας της ελληνικής μυθολογίας, όχι μόνο επέλεξε να κατασκευάσει από ξύλο αγριελιάς το ρόπαλό του, με το οποίο αντιμετώπιζε τους κινδύνους και νικούσε κάθε φορά, αλλά, ακόμη, μετά την ολοκλήρωση των δώδεκα άθλων του, μετέφερε από τη χώρα ενός μυθικού λαού, των Υπερβορείων, και φύτεψε ένα βλαστάρι αγριελιάς στην Ολυμπία. Το όμορφο αυτό φυτό συμβόλιζε για τους αρχαίους Έλληνες τα ολυμπιακά ιδεώδη, την Ειρήνη, τη Σοφία και τη Νίκη. Λέγεται ότι στην Αρχαία Ολυμπία στον ναό της Ήρας υπήρχε μια ελιά, η «καλλιστέφανος ελαία», από τα κλαδιά της οποίας κατασκευαζόταν το έπαθλο των Ολυμπιακών αγώνων, ο περίφημος κότινος, δηλαδή ένα στεφάνι που έπαιρναν οι νικητές. Στην Ιερά Οδό στον Βοτανικό, κοντά στο σημερινό Γεωργικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, υπήρχε μέχρι το 1975 27

ελαιόδεντρο το οποίο ονομαζόταν «Ελιά του Πλάτωνα» και όπως λέγεται, επρόκειτο για το γνωστό δέντρο κάτω από το οποίο δίδασκε ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως η ελιά αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας των Ελλήνων τα τελευταία 3.000 χρόνια! Το γεγονός αυτό μαρτυρούν άλλωστε και οι διάφορες αγγειογραφίες και τοιχογραφίες που βρέθηκαν στην Κρήτη, αλλά και στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Τα προϊόντα της ελιάς είχαν πολλές και διαφορετικές εφαρμογές στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Οι βρώσιμες ελιές μαζί με το ελαιόλαδο και κάποια άλλα προϊόντα, όπως το ψωμί, το τυρί, το αλάτι και το κρασί, αποτελούσαν βασικό στοιχείο της διατροφής στην αρχαιότητα. Το ελαιόλαδο ήταν το κύριο συστατικό της αρχαίας ελληνικής μαγειρικής. Το λάδι χρησιμοποιούνταν επίσης στην αρχαιότητα και για τη διατήρηση του ελεφαντοστού, του δέρματος και του μετάλλου. Πηγές αναφέρουν ότι η συντήρηση του ελεφαντοστού στο περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, ενός από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, γινόταν με λάδι. Διαδεδομένη στην αρχαιότητα ήταν και η χρήση του λαδιού στη σωματική υγιεινή. Συγκεκριμένα, οι αθλητές άλειφαν το σώμα τους με λάδι και σκόνη, για να προστατευτούν από τη βλαβερή παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και την υπερβολική εφίδρωση. Επίσης, οι θεραπευτικές ιδιότητες του λαδιού μαρτυρούνται από τον αρχαίο γιατρό Ιπποκράτη, στον περίφημο Ιπποκράτειο Κώδικα. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αντιληφθεί τις ιδιότητες ¨Το μάζεμα της ελιάς¨, (Αρχαϊκο αγγείο) του ξύλου της ελιάς και για τον λόγο αυτόν το χρησιμοποιούσαν ως καύσιμη ύλη, κυρίως για θέρμανση αλλά και για το φωτισμό του χώρου, αφού είναι υλικό που ανάβει εύκολα και η καύση του κρατάει πολλή ώρα. Ακόμη, με ξύλο ελιάς κατασκεύαζαν ξύλινα αγάλματα αλλά και διάφορα εργαλεία, όπως ρόπαλα ή βάσεις για σφυριά. Η ελιά στη Θρησκεία μας Στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση η ελιά και το ελαιόλαδο παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Η ελιά είναι το μόνο φυτό που αναφέρεται περισσότερο από 170 φορές στη Βίβλο. Κλαδί ελιάς στέλνει ο Θεός με το περιστέρι 28

στον Νώε, σύμβολο του θείου ελέους, της γαλήνης και της ειρήνης. Με ένα κλαδί ελιάς στο ράμφος του επέστρεψε και το περιστέρι που έστειλε ο Νώε για δεύτερη φορά, μετά το τέλος του κατακλυσμού, σημάδι ότι τα νερά είχαν υποχωρήσει. Το ελαιόλαδο έχει σφραγίσει τις ελληνικές παραδόσεις με τις οποίες είναι άρρηκτα συνυφασμένο. Ιερό σύμβολο του κύκλου της ζωής χρησιμοποιείται σε όλες τις σημαντικές στιγμές όπως στη γέννηση, βάπτιση, γάμο και θάνατο. Για τους ορθόδοξους χριστιανούς, το λάδι, όπως και το σιτάρι και το κρασί, έχει τη σημασία θρησκευτικού αγαθού καθώς είναι συνδεδεμένο με τα μυστήρια του Xρίσματος και του Eυχέλαιου. Στη χριστιανική θρησκεία, η ελιά συνδέεται με τη λύτρωση του σώματος και της ψυχής. Ο σημαντικός ρόλος αυτού του ευλογημένου δέντρου είναι και στο μυστήριο της βάπτισης όταν ο ιερέας αλείφει τον βαπτιζόμενο με ελαιόλαδο. Αυτό το αγιασμένο λάδι δίνει την θεία ευλογία στο μωρό. Σύμφωνα με μια άλλη ελληνική παράδοση, τα «λαδαδέλφια», άτομα δηλαδή που έχουν δεχθεί το λάδι της βάπτισης από τον ίδιο νονό, δεν επιτρέπεται να παντρευτούν. Επίσης σημαντικός είναι ο ρόλος του λαδιού και στο μυστήριο του Ευχέλαιου. Στο τέλος της ακολουθίας, ο ιερέας αλείφει κάθε πιστό στο πρόσωπο και στα χέρια κάνοντας το σημείο του σταυρού. Παράλληλα επικαλείται τη χάρη του Θεού για τη θεραπεία των σωματικών και ψυχικών ασθενειών μας. Στην εκκλησία γίνεται κάθε Μ. Τετάρτη απόγευμα αλλά και έκτακτα κάθε φορά που το ζητούν οι πιστοί. Με λάδι ελιάς έχριζαν τους βασιλείς και τους ιερείς ως αντιπρόσωπους του Θεού. Με λάδι ελιάς ανάβουν τα καντήλια στις εκκλησιές μας και παρασκευάζεται το Άγιο Μύρο. Το αγιασμένο από την εκκλησία λάδι θεωρείται από τους πιστούς φυλαχτό και βοήθεια για κάθε δύσκολη στιγμή. Λάδι χρησιμοποιούμε και στο καντήλι. Tο καντήλι συμβολίζει το ανέσπερο φως που είναι ο Χριστός και καλούμαστε να τον μιμηθούμε. Δηλαδή: • Να φωτίσουμε τους εαυτούς μας με το αληθινό φως της γνώσεως. • Να γίνουμε φώτα όπως οι μαθητές του Χριστού. Ανάβουμε το καντήλι στην Εκκλησία και στα σπίτια μας για να μας θυμίζει ότι η πίστη μας είναι φως, αφού ο Κύριός είπε «Εγώ ειμί το φως του κόσμου». Ακόμη ανάβουμε το καντήλι για να είναι φόβη29

τρο στις δυνάμεις του σκότους θέλουν να απομακρίνουν τη σκέψη μας από το Θεό. Επίσης στο καντήλι μας χρησιμοποιούμε πάντα αγνό ελαιόλαδο για να θυμόμαστε την προσευχή του Ιησού στον κήπο των Ελαιών στη Γεσθημανή. Το άναμμα του καντηλιού με ελαιόλαδο είναι μια μικρή δική μας θυσία, δείγμα ευγνωμοσύνης και αγάπης που οφείλουμε στο Θεό για την μεγάλη θυσία που έκανε για μας με το Σταυρικό του θάνατο. Τον ευχαριστούμε για την Πατρική Του αγάπη, την υγεία που μας χαρίζει, για τη σωτηρία τη δική μας άλλα και όλου του κόσμου μα πάνω απ όλα για όλες τις δωρεές του Παναγίου Πνεύματος. Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο και στο Ελαιοτριβείο Γόννων Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γ’ τάξης του δημοτικού σχολείου μας, στα πλαίσια της διαθεματικής τους εργασίας με θέμα «Η ελιά στο χτες και το σήμερα», πραγματοποίησαν μια εκπαιδευτική επίσκεψη στους Γόννους. Αρχικά, ξεναγήθηκαν στο φημισμένο και άρτια οργανωμένο Λαογραφικό Μουσείο. Εκεί τους περίμενε ο κ. Καραβιδές Βασίλης, πρόεδρος του Λαογραφικού Μουσείου, ο οποίος με θέρμη τους μύησε στα μυστικά της παράδοσης. Συγκεκριμένα, παρουσίασε τα στάδια παραγωγής λαδιού με τον παραδοσιακό τρόπο, ενώ με ενθουσιασμό οδήγησε τα παιδιά σε καθεμιά από τις αίθουσες- γωνιές του λαογραφικού μουσείου. Οι μαθητές και οι μαθήτριες είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τα διάφορα εκθέματα και να γνωρίσουν τη χρησιμότητα του καθενός. Στη συνέχεια, τα τμήματα της Γ’ Δημοτικού επισκέφτηκαν το τοπικό σύγχρονο ελαιοτριβείο του κ.Τσιαπλέ, όπου παρακολούθησαν ζωντανά την παραγωγή λαδιού από την εκφόρτωση της ελιάς και την πολτοποίησή της μέχρι τον βρασμό και τον διαχωρισμό του λαδιού σε παρθένο αλλά και στα παράγωγά του. Tους μαθητές των τριών τμημάτων συνόδευαν οι δασκάλες τους: Δερδελάκου Νεφέλη, Ρεντίνα Χαρούλα και Τεντολούρη Φωτεινή, καθώς επίσης, και η δασκάλα των Αγγλικών Μπέλτσιου Αναστασία. Ήταν μια θαυμάσια βιωματική εμπειρία που αποκάλυψε σε όλους τα μυστικά της παράδοσης αλλά και της μεσογειακής μας κουλτούρας. Οι μαθητές της Γ΄ τάξης 30

6. 24η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ – ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Το «ευ ζειν» που χαρίζει η μεσογειακή διατροφή και η άσκηση Με αφορμή την παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας, η οποία εορτάστηκε σε όλα τα δημοτικά σχολεία στις 24 Οκτωβρίου, οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης, στο πλαίσιο της ενότητας «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ» στο μάθημα των Ελληνικών, εμπνεύστηκαν και δημιούργησαν τις δικές τους διαφημίσεις, προκειμένου να προωθήσουν την υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή και την καθημερινή άσκηση. Αφού παρακολούθησαν ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις γνωστού διαιτολόγου της πόλης μας, με κεντρικό θέμα «ΧΤΙΖΩ ΣΩΣΤΑ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ», κλήθηκαν να συνθέσουν επιχειρηματικό λόγο, για να παρουσιάσουν τα οφέλη της υιοθέτησης ενός υγιεινού τρόπου ζωής, που θα συνδυάζει τη Μεσογειακή Διατροφή και τη συχνή άσκηση των παιδιών. Το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους μας εντυπωσίασε μα πάνω απ’ όλα μας προβλημάτισε και μας αφύπνισε! Οι μαθητές μας γράφουν….. Είναι ευρύτατα γνωστό ότι στην εποχή μας οι άνθρωποι ζουν με γοργούς ρυθμούς, έχοντας πάντα ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Έτσι, πολλές φορές παραμελούν να τρέφονται σωστά, με αποτέλεσμα αυτή η νοοτροπία να επηρεάζει κι εμάς τα παιδιά. Αυτό σε συνδυασμό με τη σωματική ακινησία, προκαλούν στη μετέπειτα ενήλικη ζωή μας πολλά προβλήματα σωματικής, ψυχικής αλλά και αισθητικής φύσεως. Δημήτριος Αθανασίου, ΣΤ’1

Δυστυχώς, η χώρα μας καταλαμβάνει μία από τις πρώτες θέσεις στην παιδική παχυσαρκία στην Ευρώπη. Αυτό οφείλεται στο ότι ζούμε στην εποχή 31

της ταχύτητας, μιας εποχής δηλαδή στην οποία οι οικογένειες δεν προλαβαίνουν να τρώνε συγκεντρωμένες γύρω από το τραπέζι αλλά αντίθετα ο καθένας τρώει γρήγορα και μόνος του έτοιμα γεύματα. Έτσι, παραμελούν τα οφέλη που μας χαρίζει η μεσογειακή διατροφή, κάτι που είναι πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα για εμάς τα παιδιά και τους εφήβους. Ιάσων- Δανιήλ Ζακυνθινός, ΣΤ’1

Σε αυτό το σημείο θα αναφερθούμε στα ποικίλα πλεονεκτήματα της θρεπτικής σε αξία διατροφής που δεν είναι άλλη από τη μεσογειακή. Όπως όλοι γνωρίζουμε, το διαιτολόγιο της μεσογειακής διατροφής συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού και πεπτικού μας συστήματος. Επιπλέον συνεισφέρει στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου μας. Άλλωστε τα παιδιά της ηλικίας μας βρίσκονται σε μια περίοδο της ζωής τους που αναπτύσσονται ταχύτατα τα όργανα, ο εγκέφαλος και γενικότερα ο οργανισμός τους. Ένα ακόμη προτέρημα της θρεπτικής διατροφής είναι ότι ενδυναμώνει αλλά και θωρακίζει τον οργανισμό μας από τις ασθένειες, όπως τα καρδιακά προβλήματα και την υψηλή αρτηριακή πίεση. Έτσι, καταλαβαίνουμε πως οι καθημερινές διατροφικές μας συνήθειες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενήλικη ζωή μας. Μαρία Κατσή, ΣΤ’1

Εκτός από τα ευεργετικά αποτελέσματα των μικρών, συχνών και ισορροπημένων γευμάτων, με ποικιλία θρεπτικών συστατικών, στην ανάπτυξη του οργανισμού μας, αποτελούν και το «καύσιμό» μας, προσφέροντάς μας ενέργεια και δύναμη. Συγκεκριμένα, οι θρεπτικές ουσίες που παίρνουμε περνούν στον οργανισμό μας, ενώ οι άχρηστες αποβάλλονται. Αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται χωρίς προβλήματα σε όσους τρέφονται υγιεινά. Παράλληλα, οι μαθητές είναι ενεργοί και αποδοτικοί στα μαθήματά τους αλλά και στις εξωσχολικές τους δραστηριότητες. Παναγιώτης Μαγκούτας, ΣΤ’1 32

Αν και η σωστή διατροφή που απεικονίζεται στη μεσογειακή διατροφική πυραμίδα είναι αναμφισβήτητα το βασικό στοιχείο για έναν υγιή οργανισμό, δεν πρέπει να ξεχνούμε την κίνηση η οποία είναι απαραίτητη για την καύση της τροφής. Όποιος γνωρίζει τους νόμους της Φυσικής θα θυμάται πως η χημική ενέργεια των τροφίμων στον οργανισμό μετατρέπεται σε κινητική. Άρα, αν εξαλείψουμε τη βαρετή καθιστική ζωή κι αρχίζουμε να βγαίνουμε έξω στην πόλη, στα γήπεδα ή να συμμετέχουμε σε διάφορα ομαδικά αθλήματα συλλόγων ή και αθλούμενοι μόνοι μας θα έχουμε μια δραστήρια ζωή στον «έξω κόσμο» και η χαρά θα συνοδεύει κάθε βήμα μας. Θα διατηρούμε σταθερό έτσι το βάρος μας αλλά θα μάθουμε και να έχουμε ενεργή και έμπρακτη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή του τόπου μας. Απόστολος Αλεξιάδης, ΣΤ’1

Επιπρόσθετα, η ισορροπημένη διατροφή και ο αθλητισμός συμβάλλουν θετικά και σε άλλους τομείς. Για παράδειγμα, με την τακτική άσκηση και την ποιοτική διατροφή, ένα παιδί αποκτά ένα γερό και όμορφο αισθητικά σώμα και έτσι έχει καλή εικόνα για τον εαυτό του. Συμπληρωματικά, η εγκράτεια κάθε παιδιού στο φαγητό παίζει καταλυτικό ρόλο στην επιμονή, στην αυτοπειθαρχία και στον ορθολογισμό που θα δείξει και στους υπόλοιπους τομείς της ζωής του. Ακόμη ένα διαιτολόγιο με μέτρο προσφέρει ευεξία. Δηλαδή όσοι το ακολουθούν είναι ευτυχισμένοι, χαρούμενοι, νιώθοντας ότι μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους. Ενώ αντίθετα, ένα υπέρβαρο παιδί δε νιώθει πάντοτε χαρούμενο, διότι δεν θα μπορεί καλύψει με ενέργεια και όρεξη όλες τις ανάγκες του και ίσως αργότερα αποκτήσει προβλήματα υγείας. Επίσης μπορεί να αισθάνεται ανασφάλεια με τους γύρω του, αν δε νιώθει καλά με την αισθητική εικόνα του σώματός του. Γεώργιος Κωνσταντίνου, ΣΤ’1

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι και συγκεκριμένα ο Ιπποκράτης έλεγε πως: « 33

Το φαγητό μας πρέπει να είναι το φάρμακό μας και το φάρμακό μας να είναι το φαγητό μας». Αν δεν ξεχάσουμε αυτή τη φράση και ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή σε όλη μας τη ζωή σε συνδυασμό με τη σωματική άσκηση θα αποφύγουμε την παχυσαρκία και θα έχουμε έναν υγιή νου. Θα κάνουμε δηλαδή πράξη αυτό που πίστευαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι: «Νους υγιής εν σώματι υγιή». Αστέριος Μεταξιώτης, ΣΤ’1

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα της σωστής διατροφής και της άσκησης για όλους τους ανθρώπους, αλλά κυρίως για τα Ελληνόπουλα που θεωρούνται από τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη. Η διατροφή αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διατήρηση της υγείας, την ομαλή λειτουργία του οργανισμού και την ανάπτυξη του σώματος. Όταν μάλιστα συνδυαστεί και με την άθληση, τότε κατορθώνουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα για το σώμα. Ναταλία Μαρίνογλου, ΣΤ’2

Πλέον όλοι γνωρίζουμε ότι η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή βλάπτουν σοβαρά την υγεία μας. Από την τηλεόραση παρακολουθούμε συνεχώς όλους τους διάσημους, εγχώριους και αλλοδαπούς, να είναι προσκολλημένοι στους κανόνες της ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής. Υπάρχει λόγος να ακολουθήσουμε κι εμείς αυτήν την τάση; Ναι, γιατί βοηθάει στη σωστή ανάπτυξη του σώματός μας. Δημήτρης Τζίκας, Στ’2

Η διατροφή επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο ζωής μας. Γι’ αυτό πρέπει η σωστή διατροφή και η 34

άσκηση να αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας. Ωστόσο, μπορούμε πλέον να δούμε με ενάργεια ότι η παχυσαρκία έχει αρχίσει να «κερδίζει έδαφος». Οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητάς μας και ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος συχνά μας κάνουν να καταφεύγουμε στα έτοιμα φαγητά. Ας μην ενδώσουμε εύκολα σε τέτοιους πειρασμούς, καθώς μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή όπως η μεσογειακή θα μας ωφελήσει αφάνταστα. Ίσως να αναρωτιέστε τι οφέλη μπορούμε να αποκομίσουμε από μια τέτοια διατροφή. Καταρχάς μια διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, λίπη και βιταμίνες - φυσικά σε σωστές ποσότητες - είναι η καλύτερη, ειδικά εάν υπάρχει ποικιλία στις τροφές που λαμβάνουμε. Μια τέτοια διατροφή θα βοηθήσει στην καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού μας συστήματος, στην ανάπτυξη των μυών μας και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Η υγεία μας θα αντικατοπτρίζεται πάνω στο σώμα μας, καθώς τα μαλλιά μας θα είναι λαμπερά, θα έχουμε υγιές δέρμα, νύχια και γερά μάτια. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω ότι μια ισορροπημένη διατροφή βοηθάει στην καλή λειτουργία και ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς τα θρεπτικά συστατικά που μας προσφέρει είναι απαραίτητα γι’ αυτόν. Ένα ακόμη πλεονέκτημα της άσκησης είναι ότι μας ωθεί να εγκαταλείψουμε την καθιστική ζωή, καθώς μας δημιουργεί την ανάγκη για κίνηση. Προσφέρει, επίσης, την ευκαιρία σε ντροπαλά παιδιά να αποκτήσουν φίλους και μια πιο ενεργή κοινωνική ζωή, ικανοποιώντας την έμφυτη ανάγκη για επικοινωνία. Ακόμη, καλλιεργεί την ευγενή άμιλλα, διότι 35

παραδειγματιζόμαστε από τους συνανθρώπους μας που ασκούνται. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως με την άσκηση αποκομίζουμε πολλά οφέλη σε διάφορους τομείς. Κατερίνα Μίχου, ΣΤ’2

«Παν μέτρον άριστον» έλεγαν οι αρχαίοι, όλα με μέτρο. Ακόμη, τα μικρά, υγιεινά και συχνά γεύματα μας ωφελούν περισσότερο. Επομένως, μπορούμε να χτίσουμε ένα όμορφο και γερό σώμα, αποκτώντας έτσι αυξημένη αυτοπεποίθηση. Αναπτύσσεται βέβαια και το πνεύμα μας, αφού φροντίζουμε να καλλιεργήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αίσθηση του μέτρου. Μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε σωστά, δηλαδή, να λέμε «όχι» στις ανθυγιεινές τροφές και «ναι» στις υγιεινές πειθαρχώντας τον εαυτό μας. Ευαγγελία Μπάρκα, ΣΤ’2

«Ο σοφός άνθρωπος πρέπει να λάβει υπόψη ότι η υγεία είναι από τις κυριότερες ανθρώπινες ευλογίες. Αφήστε το φαγητό να γίνει το φάρμακό σας». Το να καταναλώνουμε τροφές που περιέχουν θρεπτικά συστατικά υψηλής αξίας μόνο καλό μπορούν να μας προσφέρουν. Τα παιδιά που έχουν σωστές διατροφικές συνήθειες είναι πιο υγιή, πιο δυνατά, έχουν καλύτερη επίδοση στο σχολείο και κοιμούνται καλύτερα. Και όλα αυτά γιατί απλά ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή και ασκούνται σε καθημερινή βάση. Τα γλυκά και τα φαγητά από τα ταχυφαγεία δεν πρέπει να αφαιρεθούν εξ’ ολοκλήρου από τη διατροφή των παιδιών, αλλά να αντιπροσωπεύουν ένα μικρό κομμάτι του εβδομαδιαίου διαιτολογίου τους. Με διακριτικό τρόπο οι γονείς φυσικά θα ήταν καλό σιγά- σιγά να αραιώνουν τις επισκέψεις στα ταχυφαγεία μέχρι να εκλείψουν εντελώς. Από την άλλη πλευρά ο ακραίος, αλόγιστος και μη προσεγμένος περιορισμός των θερμίδων μπορεί να μπει εμπόδιο στην ανάπτυξη των παιδιών. Ραφαέλα Γκαγκάνα, ΣΤ’2 36

Το φαγητό είναι μια απόλαυση στη ζωή. Η σωστή διατροφή όμως μας βοηθάει στην ανάπτυξη του σώματός μας. Ο βασικότερος λόγος που πρέπει να τρώμε είναι για να ζήσουμε, να πάρουμε ενέργεια, να μπορούμε να κάνουμε διάφορες δραστηριότητες, να περπατάμε και πολλά άλλα. Αφού καταναλώσουμε τη «σωστή» τροφή και προμηθευτούμε με βιταμίνες, πρωτεΐνες και μέταλλα, θα δυναμώσουν τα κόκαλά μας, τα νύχια μας, ακόμη και ο εγκέφαλός μας θα λειτουργεί σωστά, κάτι που εμείς οι μαθητές το έχουμε ανάγκη, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Καλλιόπη- ΒαΐαΤαμπούρη, ΣΤ’2

Τα παιδιά της ηλικίας μας δεν μπορούν να κατανοήσουν τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής. Το αποτέλεσμα είναι το ποσοστό των παχύσαρκων Ελληνόπουλων να έχει αναρριχηθεί στο 54%. Πολλά είναι τα παιδιά ηλικίας 6-12 ετών που ακολουθούν μια ανισόρροπη διατροφή αλλά και παραμελούν εντελώς τη σωματική τους άσκηση. Απόρροια αυτών είναι η εμφάνιση τόσο ψυχικών προβλημάτων όσο και προβλημάτων υγείας στην εφηβική κι ενήλικη ζωή. Τον παράγοντα κλη- ρονομικότητα δεν μπορούμε να τον ελέγξουμε, αλλά τη διατροφή μας σίγουρα. Ας μην ξεχνάμε ότι μια ισορροπημένη διατροφή μάς χαρίζει και χαρούμενη ζωή. Ελευθέριος Ντριγκόγιας, ΣΤ’2

Τέλος, ένας υγιεινός τρόπος ζωής πρέπει να συμπεριλαμβάνει και την άσκηση. Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος εκγύμνασης από τη συμμετοχή των παιδιών σε ομαδικά αθλήματα και ομαδικά παιχνίδια. Αυτό προσφέρει ευχαρίστηση και σίγουρα τα κάνει πιο κοινωνικά. Επίσης, εξαλείφεται η καθιστική ζωή που σίγουρα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας της παχυσαρκίας. Άρα, η υγιεινή διατροφή μάς χαρίζει ένα υγιές και γερό σώμα. Ελεωνόρα Μπαλάσκα, ΣΤ’2

7. ΩΡΑ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ

Η μεσημεριανή Μελέτη στο σχολείο μας Στα Εκπαιδευτήρια Μ.Ν. Ράπτου λειτουργούν για τους μαθητές του Δημοτικού σχολείου καθημερινά τμήματα μεσημεριανής μελέτης οργανωμένα από το 2012. Η σχολική μελέτη αποτελεί προέκταση του καθημερινού προγράμματος σε αντιστοιχία με το γνωστό θεσμό του ολοήμερου σχολείου. Τα Εκπαιδευτήριά μας προέβησαν σε αυτήν την καινοτομία σεβόμενα τις διευρυμένες χρονικές ανάγκες της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας. Στόχος της Μελέτης είναι η καθημερινή, συστηματική προετοιμασία των μαθητών στις γραπτές εργασίες για την επόμενη ημέρα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ολοκλήρωση των κατ’ οίκον εργασιών των μαθητών στη Νεοελληνική Γλώσσα και τα Μαθηματικά στον χώρο του σχολείου. Είναι πολύ σημαντικό και αξίζει να τονίσουμε πως η διεξαγωγή της μεσημεριανής μελέτης γίνεται σε απόλυτη συνεννόηση και συνεργασία των υπεύθυνων εκπαιδευτικών με τις βασικές δασκάλες των τάξεων,, ώστε να υπάρχει κοινή γραμμή και αντιμετώπιση όλων των γνωστικών και γενικότερα εκπαιδευτικών θεμάτων. 39

Στα πολλαπλά οφέλη της Μελέτης περιλαμβάνονται τα εξής: - Ολοκληρώνονται και διορθώνονται οι σχολικές εργασίες στα βασικά μαθήματα υπό την επίβλεψη ειδικών δασκάλων. - Το παιδί μας μαθαίνει να συγκεντρώνεται και να ολοκληρώνει απερίσπαστο τις σχολικές του εργασίες. - Εξοικονομείται ελεύθερος χρόνος το απόγευμα για το παιδί και την οικογένειά του. - Επιλύεται το σαφές και συχνά διατυπωμένο πρόβλημα φύλαξης που αντιμετωπίζουν πολλοί εργαζόμενοι γονείς. - Διευκολύνεται ο εντοπισμός πιθανών σημείων σύγχυσης εξατομικευμένα για κάθε μαθητή και σε συνεργασία με την υπεύθυνη δασκάλα τίθεται το πρώτο και αναγκαίο βήμα για την αντιμετώπισή τους H σχολική μελέτη στην Α΄ δημοτικού Οι μαθητές της πρώτης δημοτικού, αφού ολοκληρώσουν τις γραπτές τους εργασίες, έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν δημιουργικά και ευχάριστα. Για το σκοπό αυτό, υπάρχουν σε καθημερινή βάση οργανωμένες δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν από τα παιδιά τόσο ατομικά,, μέχρι να ολοκληρώσουν όλοι οι μαθητές τις εργασίες τους, όσο και ομαδικά με συμμετοχή του συνόλου της τάξης. Ειδικότερα, μέσα στα πλαίσια αυτών των δραστηριοτήτων, μαζί με τα παιδιά δημιουργούμε με τη μορφή εικονογραφημένου λεξικού «το βιβλίο των μεταφορικών μέσων», «το βιβλίο των αριθμών» ενώ τώρα ασχολούμαστε με τη θεματική ενότητα «ζώα». Τελικός στόχος, η κατασκευή του βιβλίου των «ζώων» και με το συνδυασμό των ζωγραφιών που γίνονται από τα παιδιά, η δημιουργία κολάζ με την Κιβωτό του Νώε. Επιπλέον με πολύ κέφι και ενθουσιασμό κατασκευάσαμε το δικό μας επιτραπέζιο, που το ονομάσαμε το «πεταλουδοκυνηγητό των γραμμάτων». Με τη αγαπημένη φίλη «Λούλα, την πεταλούδα», τα παιδιά γράφουν σε καρ40

τέλες τις καινούριες λέξεις που μαθαίνουν και τις εικονογραφούν με το δικό τους τρόπο. Παράλληλα, συχνά πραγματοποιούμε φιλαναγνωστικές δραστηριότητες στην ειδικά διαμορφωμένη γωνιά της τάξης, παρέα με τα «συννεφοπαραμύθια» που πάντα μας αφήνουν ένα όμορφο δίδαγμα, που λειτουργεί ως αφορμή για συζήτηση με τα παιδιά. Παρέα με το «σύννεφο» γνωρίσαμε «Τον Πάλο τον εγωάλο», «Τον σκίουρο με τις τρεις βίλες», «Το καναρινάκι που τραγουδούσε παράφωνα», «Την ξεχασμένη σχολική τσάντα» και τον «Ρούδο, τον χαρούμενο αρκούδο». Τέλος, στο χώρο της μεσημεριανής μελέτης υπάρχουν και εκπαιδευτικά παιχνίδια όπως «η πινακωτή» και παζλ που βοηθούν τα παιδιά να χαλαρώσουν από την κούραση της ημέρας και να ψυχαγωγηθούν με όμορφο τρόπο . H σχολική μελέτη στην Γ΄ και Δ΄ δημοτικού

Στις μεσαίες τάξεις του δημοτικού σχολείου στόχος μας είναι η συστηματοποίηση του διαβάσματος των μαθητών. Οι τάξεις αυτές παραδοσιακά έχουν τον μεγαλύτερο όγκο γραπτών εργασιών και απαιτούν αντίστοιχα μία ενθάρρυνση από τον εκπαιδευτικό, ώστε ο μαθητής να μάθει να οργανώνει αποτελεσματικά τη μελέτη του. Εφόσον επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τα κέρδη θα είναι πολλαπλά για τη συνέχεια της σχολικής φοίτησης. Επιδιώκεται η σταδιακή αυτονόμηση της μελέτης, ελαφρύνεται σημαντικότατα ο μαθητής και καλύπτονται τα όποια κενά. Για τους παραπάνω λόγους, εργαζόμαστε καθημερινά με πίστη και δια41

κριτική καθοδήγηση προς την ευδοκίμηση αυτής της κατεύθυνσης. Ειδικότερα, στην αρχή της μελέτης παρέχονται ακριβείς οδηγίες για τον τρόπο εργασίας. Όποτε χρειάζεται, η δασκάλα χρησιμοποιεί προφορικά ή γραπτά παραδείγματα για την καλύτερη κατανόηση. Σε όλες τις φάσεις παρέχεται ανατροφοδότηση και συνεχής ενθάρρυνση προς τα παιδιά, ώστε σταδιακά να αισθάνονται ακόμη πιο σίγουρα για τις γνώσεις τους και τις μαθησιακές τους δυνατότητες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξασφάλιση ενός ήρεμου κλίματος, το οποίο υποβοηθά στην αύξηση της συγκέντρωσης. Στο τέλος της μελέτης ο χρόνος και πάλι αξιοποείται δημιουργικά! Οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να ασχοληθούν με ζωγραφική ή να κάνουν χειροτεχνίες. Επίσης, πολλά παιδιά επιλέγουν να διαβάσουν κάποιο λογοτεχνικό βιβλίο ή ακόμη να ξεφυλλίσουν κάποια εικονογραφημένη παιδική εγκυκλοπαίδεια από την ειδική γωνιά της βιβλιοθήκης μας. Τέλος, τα παιδιά ενθαρρύνονται να γράψουν τις δικές του προσευχούλες. Με ιδιαίτερη χαρά τα παιδιά αυθόρμητα και με αυθεντικό τρόπο συνομιλούν με τον Θεό και Πατέρα μας. Άλλωστε όπως αναφέρει η Αγία Γραφή, «Ζητάτε και θα σας δοθεί. Ψάχνετε και θα βρείτε. Κρούετε και θα σας ανοιχτεί. Επειδή καθένας που ζητάει, παίρνει και αυτός που ψάχνει, βρίσκει και σε αυτόν που κρούει, θα ανοιχτεί.» Στο τέλος της σχολικής χρονιάς θέλουμε με τα παιδιά να δημιουργήσουμε το δικό μας βιβλίο παιδικών προσευχών! H σχολική μελέτη στην Β’, Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού Οι μαθητές των τάξεων αυτών, αφού αποπερατώσουν τις γραπτές εργασίες τους, έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν οι ίδιοι τον τρόπο με τον οποίον θα απασχοληθούν δημιουργικά για το υπόλοιπο της ώρας. Για αυτόν ακριβώς τον σκοπό έχουν σχεδιαστεί ορισμένες παιγνιώδεις δραστηριότητες όπως σπαζοκεφαλιές, αναλογίες, σταυρόλεξα με ερωτήσεις πάνω στο γνωστικό επίπεδο των μαθητών καθώς και παιχνίδια μαθηματικής λογικής, 42

μερικά από τα οποία βασίζονται σε παλαιότερα θέματα του μαθηματικού Διαγωνισμού Καγκουρό. Ειδικά στο μάθημα των Μαθηματικών προσπαθούμε να αποτρέψουμε το φαινόμενο της «μαθηματικοφοβίας» που μπορεί τόσο εύκολα να κυριεύσει μικρούς και μεγάλους. Επομένως τα παιχνίδια αυτά είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να μην απαιτούν πολύπλοκες μαθηματικές πράξεις, αλλά να οδηγούν στη σύνδεση της μαθηματικής σκέψης με τη ζωή και στην ελευθερία σκέψης κατά την επίλυση ενός προβλήματος. Τα Μαθηματικά όπως και κάθε άλλο μάθημα, με τη σωστή αντιμετώπιση, μπορούν πράγματι να γίνουν διασκεδαστικά! Επιπλέον, οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν είτε διαλέγοντας προϋπάρχοντα σκίτσα με ποικίλη θεματολογία τα οποία χρωματίζουν, στολίζουν, κόβουν και αναπαράγουν σε λευκό χαρτί, είτε δημιουργώντας τα δικά τους μοναδικά έργα. Τέλος, η σχολική αίθουσα διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη, εκπαιδευτικά επιτραπέζια παιχνίδια, σκάκι, παζλ, περιοδικά εκπαιδευτικού περιεχομένου (π.χ. μαθημάτων κηπουρικής). Στόχος μας άλλωστε είναι να φεύγει το παιδί από την τάξη όχι μόνο προετοιμασμένο για τα μαθήματα της επόμενης ημέρας, αλλά και χαρούμενο. Η εναλλαγή ατομικής και ομαδικής απασχόλησης όπως επίσης και η συχνή ανανέωση του διαθέσιμου υλικού της μεσημεριανής μελέτης για την ευχάριστη και δημιουργικότερη απασχόληση των παιδιών είναι επιδίωξή μας. Άλλωστε, παιχνίδι και μάθηση είναι δυο έννοιες που αλληλοσυμπληρώνονται και αν αυτές συνδυαστούν κατάλληλα, τότε η μάθηση μπορεί να γίνει χαρούμενο δημιουργικό παιχνίδι!

Οι δασκάλες της Μελέτης: Δήμητρα Στυμονιάρη, Μελπομένη Οικονόμου, Κωνσταντίνα Λούκα

8. ΤΟ ΣΚΑΚΙ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ

Μαθήματα σκακιού και διακρίσεις στα Εκπαιδευτήρια Μ.Ν. Ράπτου Στις μέρες μας, η εκπαιδευτική αξία του σκακιού έχει επίσημα αναγνωριστεί σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το σκάκι έχει εισαχθεί στα σχολεία με διάφορες οργανωτικές δομές. Μάλιστα πρόσφατη εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας αναφέρει: «Το πρόγραμμα διδασκαλίας σκακιού πληροί τα ψυχοπαιδαγωγικά και διδακτικά κριτήρια ποιότητας και καταλληλότητας, επομένως μπορεί να εισαχθεί στο δημοτικό σχολείο». Έτσι και στο σχολείο μας φέτος, διεξάγονται μαθήματα σκακιού. Μαθητές και μαθήτριες όλων των τάξεων του δημοτικού, που επιλέγουν αυτή την δραστηριότητα, παρακολουθούν μαθήματα δύο ώρες κάθε εβδομάδα. Καθηγητής είναι ο κύριος Μιχάλης Αγγελής, επίσημος προπονητής της ελληνικής σκακιστικής ομοσπονδίας με τίτλο ομοσπονδιακού μετρ, πρώην παίκτης της Α’ Εθνικής του Ουζμπεκιστάν, και πολλές φορές πρωταθλητής στη Θεσσαλία, με διεθνή ELO πάνω από 2.200. Δίνεται μεγάλη έμφαση στη μορφωτική, πολιτιστική και κοινωνική αξία του σκακιού, στην προώθηση της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης, καθώς και στη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης. Ήδη, από τους πρώτους μήνες διεξαγωγής των μαθημάτων σκακιού, δύο μαθητές του σχολείου μας πέτυχαν πολύ σημαντικές διακρίσεις. Συγκεκριμένα, ο Αθανάσιος Τζίκας, μαθητής της Γ’ τάξης δημοτικού κατέκτησε την πρώτη θέση, στην ηλικιακή του κατηγορία ,στο 4ο Βαλκανικό Φεστιβάλ Σκακιού. Επίσης, ο Βασίλης Παλάντζας, μαθητής της Β’ τάξης δημοτικού κέρ44

δισε και στους τέσσερις αγώνες που έδωσε στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ Σκακιού, που διεξήχθη στη Λαμία την Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014. Το Φεστιβάλ συνδιοργάνωσαν η Ένωση Σκακιστικών Σωματείων Κεντρικής Ελλάδας (ΕΣΣΚΕ) και η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φθιώτιδας και συμμετείχαν πάνω από 200 μαθητές και μαθήτριες από πολλές περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας. Οι επιτυχίες αυτές πιστεύουμε πως είναι πρώτες από μια μεγάλη σειρά διακρίσεων που μας περιμένουν! Το σκάκι αποτελεί ένα παιχνίδι τακτικής και στρατηγικής ενώ περιγράφεται και ως τέχνη, επιστήμη, άθλημα ή αφηρημένο πολεμικό παιχνίδι. Παίζεται από δύο παίκτες, σε τετράγωνη σκακιέρα, όπου κάθε παίκτης έχει από 16 πεσσούς, είτε μαύρους είτε άσπρους (βασιλιάς, βασίλισσα, ίππος, αξιωματικός πύργος, πιόνια). Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα δημοφιλές παιχνίδι με μακραίωνη ιστορία. Παιχνίδια που σχετίζονται με το σκάκι παίζονταν ήδη από την μακρινή αρχαιότητα, στην περιοχή από την Ελλάδα και την Αίγυπτο έως και την Κίνα. Πιθανότατα το σκάκι στην αρχική του μορφή παιζόταν στις Ινδίες πριν από περίπου 15 - 20 αιώνες. Τότε το παιχνίδι αυτό ονομαζόταν Τσατουράγκα, δηλαδή, παιχνίδι με τα τέσσερα όπλα των αρχαίων Ινδών: τους ελέφαντες, το ιππικό, τα άρματα και το πεζικό. Στο Βυζάντιο παιζόταν μια παραλλαγή του παιχνιδιού, το Ζατρίκιον. Το παιχνίδι αυτό πιθανότατα ήρθε κατευθείαν από τους Πέρσες. Ο άμεσος πρόγονος του σκακιού ήρθε στη δυτική Ευρώπη από τους Άραβες και είχε ήδη αποκτήσει την τελική, σύγχρονη μορφή του στη δυτική Ευρώπη τον 15ο αιώνα. Το σκάκι αποτελεί μια ιδιαίτερα εποικοδομητική δραστηριότητα, αφού καλλιεργεί σπουδαία προτερήματα όπως την πειθαρχία, τη θέληση, την αντοχή, την ανάπτυξη του μνημονικού, την ετοιμότητα, την εξυπνάδα και τη λογική σκέψη.

9. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΝΗΠΙΩΝ

«Ταξιδεύοντας με το νερό στο νηπιαγωγείο» Έχετε ποτέ σκεφτεί όταν πέφτει ή βροχή πού πηγαίνει το νερό Και αν γυρνά στον ουρανό; Ας τα πάρουμε λοιπόν όλα από την αρχή Αγαπητοί μας φίλοι, σας καλωσορίζουμε στο θαυμαστό κόσμο του νηπιαγωγείου μας. Αυτή τη φορά σας προσκαλούμε να έρθετε μαζί μας σε ένα ταξίδι μακρινό και υπέροχο, ένα ταξίδι διαφορετικό από τα άλλα. Ελάτε να γνωρίσουμε όλοι μαζί το ταξίδι του νερού. Μα για κοιτάξτε τι βλέπουμε… μικρές σταγόνες βροχής χτυπάνε το παράθυρό μας. Να τες να τες οι σταγόνες δροσερές και κρυσταλλένιες τα παιχνίδια ξεκινάνε και ποτέ δεν σταματάνε. Κι αν ο ήλιος τις ζεσταίνει απ΄ τη θάλασσα τις παίρνει τότε αόρατες τις κάνει και κανένας δεν τις φτάνει. Ο ουρανός τις αγκαλιάζει και στα σύννεφα τις βάζει. Κατεβαίνουνε με φόρα στα λιμάνια και στη χώρα Τώρα γίνανε βροχούλα, απαλή και δροσερούλα Κολυμπάνε στα ποτάμια και ξεπλένουνε τα τζάμια Κι όταν ο χορός τελειώσει και το κρύο τις παγώσει γίνονται μικρές χιονούλες ολόλευκες και αφρατούλες. Λιώνουνε απ τη χαρά τους 46

Ζουν μέσα στα όνειρά τους Το μεγάλο αυτό ταξίδι εμείς το κάναμε παιχνίδι.

Μόνο έκπληξη και θαυμασμό μπορεί να προκαλέσει ο «κύκλος του νερού». Το νερό υπάρχει παντού. Μπορούμε να το βρούμε στα σύννεφα του ουρανού, στις σταγόνες της βροχής, αλλά και στο χώμα του χωραφιού που έχει ποτιστεί, στα απλωμένα ρούχα της μπουγάδας μα και στα πλυμένα πιάτα στην πιατοθήκη. Ας πειραματιστούμε μαζί του παρατηρώντας το νερό που βράζει στο μπρίκι. Σιγά σιγά ζεσταίνεται, εμφανίζονται οι πρώτες φυσαλίδες, να οι υδρατμοί που ανεβαίνουν προς τα πάνω. Σκεπάζουμε το κατσαρολάκι και ω θαύμα το καπάκι χοροπηδάει από τη δύναμη των υδρατμών. Το σηκώνουμε και ένα σύννεφο ομίχλης ήρθε στην τάξη μας, ένα σύννεφο που ξαναγίνεται βροχή. Μετά από όσα μάθαμε, με ιδιαίτερη προσοχή φτιάχνουμε αυτή την απίστευτη χειροτεχνία, «τον κύκλο του νερού». Είμαστε περήφανοι για τις κατασκευές μας. Ενθουσιασμένοι τρέχουμε στα τραπεζάκια μας και ζωγραφίζουμε αυτό που τώρα χρειαζόμαστε: μια ομπρέλα, θαυμάστε τις καταπληκτικές μα ς εργασίες. Το παιχνίδι όμως δεν σταματάει εδώ. Πειραματιζόμαστε με διάφορα αντικείμενα, τα αναλύουμε, τα ταξινομούμε σε αυτά που διαλύονται στο νερό, σε αυτά που βυθίζονται μέσα του και σε αυτά που επιπλέουν. Το ξέρατε ότι η ζάχαρη διαλύεται στο νερό, το λάδι όμως επιπλέει; Νοιώθουμε πολύ σπουδαίοι για τις ανακαλύψεις μας. Επίσης το νερό μας δίνει δυνατότητες για αριθμητικές εφαρμογές, μέσα στα όρια των δυνατοτήτων μας βέβαια. Η κυρία μας βάζει προβλήματα και εμείς με σκέψη και κρίση καλούμαστε να τα λύσουμε. Προσέξτε...... Μια λεκάνη με φαρδιά βάση, που αφήσαμε έξω στη βροχή ,γέμισε νερό. 47

Θέλουμε να μεταφέρουμε το νερό σε μια άλλη λεκάνη με στενή βάση. Έχουμε ένα κουτάλι, ένα σουρωτήρι και μια κανάτα. Με τι θα μεταφέρουμε το νερό γρήγορα και χωρίς απώλειες; Πόσες κανάτες νερό περιείχε η λεκάνη; Ποια λεκάνη έχει περισσότερο νερό; Ήρθε τώρα και η ώρα για τη μουσική! Φα φα φα σύννεφα πυκνά Ντο ντο ντο στήνουμε χορό Μι μι μι φέρνουμε βροχή……. Χορεύουμε με τις ομπρέλες μας και απαλές μελωδίες απλώνονται παντού. Τόσα τραγούδια, τόση χαρά, είμαστε ευτυχισμένοι. Με τα μουσικά μας όργανα εξερευνούμε και ανακαλύπτουμε τους ήχους που θυμίζουν βροχή, αέρα και άλλα καιρικά φαινόμενα. «Αρχίζει να βρέχει! Πέφτουν οι πρώτες σταγόνες! Η βροχή δυναμώνει! Έρχεται καταιγίδα! Πέφτουν κεραυνοί! Φυσά δυνατά! Αέρας, βροχή, κεραυνοί! ………… Η βροχή γίνεται πιο απαλή! Ο αέρας κοπάζει! Ψιλοβρέχει και ο αέρας φυσά απαλά! Η βροχή σταματά! Ένα απαλό αεράκι φυσά! Όλα τα καιρικά φαινόμενα ήρθαν στην τάξη μας και μαζί με αυτά εμείς μάθαμε ένα σωρό μουσικές έννοιες: το piano και το forte (σιγά- δυνατά), το accelerando και το diminuendo (επιτάχυνση- επιβράδυνση), το largo και το moderato (απαλά και γρήγορα). Με λίστες αναφοράς μαθαίνουμε λέξεις που σχετίζονται με το νερό τις αναγνωρίζουμε, τις ανασυνθέτουμε, σχηματίζουμε με αυτές προτάσεις, τις εντοπίζουμε σε διάφορα κείμενα και βέβαια με τη βοήθεια της καλής μας κυρίας κάνουμε πραγματική ανάγνωση του ποιήματος «το ποταμάκι» του Ζ. Παπαντωνίου. Μας άρεσε τόσο πολύ που μάθαμε να το απαγγέλουμε όμορ48

φα και καθαρά και δεν ξεχάσαμε να το αποδώσουμε κινητικά με μίμηση και δράση. Το ενδιαφέρον μας τώρα στρέφεται στις λαϊκές παραδόσεις, στα προβλήματα και τις συνήθειες των ανθρώπων διαφορετικών εποχών. Τα παλιά χρόνια όταν οι γεωργοί ήθελαν να προκαλέσουν τη βροχή έντυναν ένα μικρό κορίτσι την «περπερούνα». Το στόλιζαν με πράσινα κλαδιά και φύλλα και εκείνο μαζί με άλλα παιδιά γυρνούσε στους δρόμους του χωριού και τραγουδούσε από πόρτα σε πόρτα. Η νοικοκυρά του σπιτιού έβγαινε και έριχνε νερό πάνω στην περπερούνα και ευχόταν καλή βροχή να δώσει ο θεός. ΠΕΡΠΕΡΟΥΝΑ Περπερούνα περπατεί Περπατεί καμαρωτή Και το Θεό παρακαλεί για να στείλει μια βροχή Μια βροχή καλή καλή Για ν ανθίσουν τα λιβάδια Να φυτρώσουν τα σιτάρια Να μεθύσουν τα αμπελάκια Να καρπίσουν σταφυλάκια. Το ταξίδι του νερού εμπνέει τους ανθρώπους τους απλούς, αλλά και ανθρώπους σπουδαίους, καλλιτέχνες, μουσικούς, ζωγράφους, ποιητές. Ταξιδεύουμε με τη φαντασία μας ακούγοντας τα κύματα του Δουνάβεως του J. Strauss θαυμάζουμε, παρατηρούμε, αναλύουμε πίνακες ζωγραφικής: «τη γυναίκα με την κόκκινη ομπρέλα» του Νικολάου Γύζη, «Η φθινοπωρινή βροχή» του Ρενέ Μαργκρίτ.

Το νερό είναι πολύτιμο. Οι υδάτινοι πόροι εξαντλούνται Οι άνθρωποι το ξοδεύουν ανεξέλεγκτα 50

Χωρίς φειδώ, χωρίς φροντίδα. Το μολύνουν ανεπίτρεπτα. Κι εμείς τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό; Το νερό είναι δώρο Θεού για τον άνθρωπο, ευλογημένο με την αγάπη του. Ο ίδιος το δημιούργησε, με αυτό ξέπλυνε τις αμαρτίες των ανθρώπων στην κιβωτό του Νώε. Ο Μωυσής με τη βοήθεια του Θεού χώρισε τα νερά της Ερυθράς θάλασσας στη μέση και ξεδίψασε τους Εβραίους στη μέση της ερήμου χτυπώντας με το ραβδί το βράχο. Στο νερό του Ιορδάνη ποταμού ο Ιωάννης ο Πρόδρομος βαφτίζει τους πιστούς προετοιμάζοντας τον ερχομό του Κυρίου, σε αυτό βαφτίστηκε και ο ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Το νερό ευλόγησε ο Ιησούς στο γάμο της Κανά και το μετέτρεψε σε κρασί κάνοντας το πρώτο του θαύμα, τα νερά της λίμνης… γαλήνεψε, πάνω στα νερά της λίμνης περπάτησε προκαλώντας την κατάπληξη και τον θαυμασμό των μαθητών του. Μέσα στο νερό βαφτιζόμαστε, καθαρτήριο για την ένταξή μας στη ζωή της εκκλησίας μας, με το νερό γίνεται ο αγιασμός των υδάτων, ευλογία Θεού για κάθε νέο ξεκίνημα στη ζωή μας. Αγαπητοί μας φίλοι, το ταξίδι μας εδώ τελειώνει. Αποκομίσαμε εμπειρίες, γνώσεις και σοφία από όλα όσα μάθαμε και ζήσαμε. Ο κύκλος του νερού είναι τόσο ακριβής και ποτέ του δεν τελειώνει, το νεράκι δεν στεγνώνει. Αυτό το πολύτιμο δώρο όμως του Θεού στον άνθρωπο το καθαρό νερό σε λίγο θα τελειώσει και τότε τον πλανήτη μας ποιος θα μπορεί να σώσει; Μ ένα σύνθημα λοιπόν ας κλείσουμε αυτήν την όμορφη διαδρομή και ας το βάλουμε βαθιά στο μυαλό και στην καρδιά μας. ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΟ. ΑΣ ΤΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ.

10. ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ – ΕΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ

400 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ 2014 – Έτος Δομήνικου Θεοτοκόπουλου Από το Ηράκλειο της Κρήτης… στο Τολέδο της Ισπανίας (1541 - 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1614) «Ω διαβάτη, αυτός ο ωραίος τάφος, ο θόλος από πορφυρίτη, απ’ το σύμπαν κλέβει το πιο περίφημο πινέλο, αυτό που έκαμε τη ζωή να σφύζει στο ξύλο και στο πανί. Το όνομα αυτό, που είναι άξιο για μια πνοή πιο ισχυρή από εκείνη που γεμίζει τη σάλπιγγα της Φήμης, απλώνεται και λάμπει πάνω σ’ αυτό το μάρμαρο το βαρύ. Γονάτισε και προχώρησε. Εδώ βρίσκεται ο Γκρέκο. Η μελέτη του έδωσε τα μυστικά της Τέχνης, η Τέχνη του αποκάλυψε τα μυστικά της φύσεως, η Ίρις του έδωσε το χάρισμα των χρωμάτων, ο Φοίβος το δώρο του φωτός και ο Μορφέας του χάρισε τις σκιές του». Χαραγμένη επιγραφή στον τάφο του Γκρέκο

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ή Ελ Γκρέκο αναδείχτηκε ως ο Ζωγράφος των Ζωγράφων, αφού επηρέασε αποφασιστικά τα καλλιτεχνικά κινήματα και τους μεγάλους ζωγράφους και έτσι έβαλε τη σφραγίδα του στην εξέλιξη της παγκόσμιας εικαστικής τέχνης. Το 2014 έχει ανακηρυχτεί «έτος Ελ Γκρέκο», μια και συμπληρώνονται 400 χρόνια από τον θάνατο του σπουδαίου Έλληνα 53

καλλιτέχνη με παγκόσμια εμβέλεια. «Με αφετηρία το βιβλίο με τίτλο «Οι μεγάλοι ζωγράφοι» των εκδόσεων «Μέλισσα» εμείς μαθητές της Ε’ τάξης του δημοτικού σχολείου είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τη ζωή και το έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου μέσα από τη διεξοδική επεξεργασία και παρατήρηση των εξαίσιων έργων ζωγραφικής, που δημιούργησε κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αμέσως ενδιαφερθήκαμε για μια βαθύτερη μελέτη και ανάλυση τόσο των δημιουργημάτων του, όσο και των παραγόντων που επηρέασαν και διαμόρφωσαν την τεχνική του. » Οι πνευματικές ανησυχίες των μαθητών μας τους οδήγησαν αρχικά στη συλλογή των βιογραφικών στοιχείων του καλλιτέχνη και έπειτα στον σχολιασμό αντιπροσωπευτικών πινάκων του και έργων τέχνης. Οι μαθητές του Ε’1 ¨Αυτοπροσωπογραφία¨, Ελ Γκρέκο Βασίλης Βολιώτης, Σοφία Αναγνωστοπούλου, Άννα-Μαρία Γαλατσίδα, Γερμανός Χαράλαμπος και Δημοβέλη Θεοδώρα και του Ε’2 Βουμπάρη Μαρία, Σπηλιώτη Ευγενία, Κατσογιάννη Γεωργία, Κυρίτση Γεωργία και Τίτσιας Δημήτριος ανέλαβαν να παρουσιάσουν στην ολομέλεια του τμήματός τους ένα σύντομο αλλά περιεκτικό βιογραφικό σημείωμα του Ελ Γκρέκο: Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος γεννήθηκε το 1541 στο Ηράκλειο της Κρήτης από πλούσια οικογένεια. Χωρίς όμως να έχει κάνει καλλιτεχνικά μαθήματα από μικρός είχε το χάρισμα να εκπλήσσει τους πάντες με την τέχνη του! Όταν, το 1567 ταξίδεψε στη Βενετία, κατάφερε να καλλιεργήσει το ταλέντο του ακόμα περισσότερο έχοντας ως δασκάλους, τους ζωγράφους Μπασάνο, Τιτσιάνο και Τιντορέντο. Επίσης ζωγράφισε πολλούς πίνακες. Μετά το ταξίδι του στην Ιταλία εγκαταστάθηκε, το 1576, στη Μαδρίτη και μετά από ένα χρόνο στο Τολέδο της Ισπανίας. Εκεί το καλλιτεχνικό του χάρισμα έφθασε στην κορύφωσή του. Ζωγράφισε πολύ σπουδαίους πίνακες οι οποίοι στόλισαν πολλά μέρη της Ισπανίας. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πέθανε στις 7 Απριλίου του 1614 , σε ηλικία 73 ετών και ο τάφος του βρίσκεται στον Άγιο Δομήνικο, στο Τολέδο. Τα έργα του Ελ Γκρέκο βγήκαν στην επιφάνεια τον 20ο αιώνα. Οι περισσότεροι πίνακές του είναι θρησκευτικοί και ενώ τα χρώματα που χρησιμο54

ποιούσε ήταν σκούρα, τα έργα του έχουν μία φωτεινότητα, λόγω του ελαιόλαδου της Κρήτης με το οποίο αναμείγνυε τις λαδομπογιές που ζωγράφιζε. Έγινε επίσημα πολίτης της κοινωνίας του Τολέδο μετά την πολιτογράφησή του, μα ποτέ δεν ξεχνούσε πως ήταν Έλληνας. Στους πίνακές του έβαζε πάντα ελληνικά την υπογραφή του και από κάτω πρόσθετε Κρής –Κρητικός. Σπουδαίοι πίνακές του είναι η «Ανάληψη της Θεοτόκου», «Η Αγία Τριάδα», «Η Ανάσταση του Σωτήρος», «Το μαρτύριο του Χριστού», «Εσπόλιο» (σκηνή από τα πάθη του Χριστού), «Ο Διωγμός των εμπόρων από το Ναό» «Ο Λαοκόων» και «Η Πεντηκοστή». Πίνακες του Γκρέκο κοσμούν σήμερα τα μεγαλύτερα μουσεία και η αξία κάποιων από αυτούς είναι αμύθητη. Στη χώρα μας υπάρχουν έξι έργα του Θεοτοκόπουλου: «Ο Άγιος Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία» και «Η Προσκύνηση των Μάγων» (Μουσείο Μπενάκη), «Στέψη της Θεοτόκου» και «Η Συναυλία των Αγγέλων» (Εθνική Πινακοθήκη), «Βάπτιση του Χριστού» και «Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά» (Ιστορικό Μουσείο Κρήτης). Στη συνέχεια, οι μαθητές μας χωρίστηκαν σε ομάδες και με πολύ ενθουσιασμό και όρεξη μελέτησαν, περιέγραψαν πέντε από τους πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και ανέλυσαν τα συναισθήματά τους. «Ο Ευαγγελισμός», 1570-1575, Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη «Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ με προτεταμένο το δεξί του χέρι φέρνει στην Παναγία τη χαρμόσυνη είδηση. Η όλο χάρη κίνηση του Αρχαγγέλου που πατά πάνω σε σύννεφο, τα λεπτά και ευγενικά χαρακτηριστικά του, καθώς και τα δυνατά σκουρόχρωμα φτερά του μας εντυπωσιάζουν. Η σκηνή διαδραματίζεται σε ένα εντελώς λιτό, φωτεινό, πλακόστρωτο δωμάτιο. Ο εσωτερικός και ο εξωτερικός χώρος όμως συγχέονται. Οι μικροί άγγελοι και ο Αρχάγγελος ενώ οπτικά είναι μέσα στο δωμάτιο βρίσκονται μέσα στα σύννεφα. Μοιάζει σαν να έχει εισέλθει στο δωμάτιο ο ουρανός. Κυριαρχούν τα τρία βασικά χρώματα, το μπλε στο φόρεμα της Παναγίας, το κίτρινο στον Αρχάγγελο και το χρυσό. Αντικρίζοντας τον πίνακα αυτόν νιώθουμε συγκίνηση, αγαλλίαση και ασύγκριτη χαρά γιατί η γέννηση του Χριστού σηματοδοτεί την αρχή της σωτηρίας των ανθρώπων.» Θανάσης Αργυρίου, Στυλιανός

¨Ο Ευαγγελισμός¨, Ελ Γκρέκο

Μπουμπούλης, Ε΄1 55

«Στον πίνακα του Ελ Γκρέκο απεικονίζεται ο Αρχάγγελος Γαβριήλ τη στιγμή που αναγγέλλει στην Παναγία ότι θα γεννήσει τον Σωτήρα του κόσμου, τον Ιησού Χριστό. Μικροί άγγελοι πετούν στον ουρανό, ενώ το Άγιο Πνεύμα εμφανίζεται σαν λευκό περιστέρι μέσα σε χρυσό φως. Εντύπωση μας προκαλούν τα λεπτά χαρακτηριστικά του Αρχαγγέλου και η ξαφνιασμένη έκφραση της Θεοτόκου.» Χαρίλαος Παπαδόπουλος, Γρηγόριος Χατζής, Ε’2

«Είναι ολοφάνερο ότι ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ζωγράφισε αυτόν τον πίνακα με πολλή υπομονή, επιμέλεια και προσοχή. Οι πτυχώσεις των ρούχων, το φτερούγισμα των Αγγέλων και ο συννεφιασμένος ουρανός καταδεικνύουν ότι ο καλλιτέχνης δούλεψε πολύ και φρόντισε, ώστε να αποτυπώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ιερή στιγμή του Ευαγγελισμού.» Αναστασία Φωτάκη, Δημήτριος Χατζής, Ε΄2

«Η προσκύνηση των ποιμένων», 1603-1607, Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη «Στο έργο αυτό ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος περιγράφει τη σκηνή της προσκύνησης του νεογέννητου Χριστού από τους ποιμένες. Οι βοσκοί είναι φτωχικά ντυμένοι, στέκονται με δέος μπροστά στον μικρό Χριστό, ο οποίος βρίσκεται στην αγκαλιά της Παναγίας. Ένα ζώο ξεπροβάλλει και ζεσταίνει με τα χνώτα του το Θείο Βρέφος. Από πάνω οι στρατιές των Αγγέλων παρακολουθούν τη σκηνή δοξάζοντας τον Θεό. Θεωρείται ένα από τα τελευταία και ωραιότερα έργα του καλλιτέχνη.» Αλέξανδρος Ντακούλας, Αθανάσιος Σκύφτας, Ε’2

«Τώρα που τα Χριστούγεννα πλησιάζουν το έργο αυτό είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ. Παρατηρώντας τον πίνακα νιώθουμε δέος και συγκίνηση για τη γέννηση του Χριστού, ενώ ταυτόχρονα αισθανόμαστε να πλημμυρίζει την καρδιά μας γλυκιά προσμονή για τον ερχο-

¨Η προσκύνηση των ποιμένων¨, λεπτ. Ελ Γκρέκο

μό του Μεσσία και Λυτρωτή του κόσμου. Ο πίνακας είναι τόσο ζωντανός και παραστατικός που νομίζουμε ότι βρισκόμαστε κι εμείς εκεί σε μια γωνιά στη φάτνη της Βηθλεέμ και συμμετέχουμε σ’ αυτό το θαυμαστό γεγονός.» Χριστίνα-Νεκταρία Λιακατά, Χρήστος Μπουλογιάνης, Ε’2

«Κάτω από το βλέμμα αγγέλων που αιωρούνται οι απλοί βοσκοί προσκυνούν το Θείο βρέφος. Οι άγγελοι ταυτόχρονα ψέλνοντας δοξολογούν ακατάπαυστα τον Ιησού Χριστό. Ο καλλιτέχνης δημιουργεί έναν κόσμο φανταστικό και αστραφτερές λάμψεις τονίζουν τις ασυμφωνίες των χρωμάτων, τα τεντωμένα σώματα και τις κυματοειδείς γραμμές. Η πνευματικότητα του πίνακα είναι έντονη και οφείλεται στην ισχυρή κίνηση των μορφών που μετασχηματίζονται από το δέος, τον άκρατο ενθουσιασμό και μοιάζουν σαν να θερμαίνονται από το εσωτερικό τους φως. Νιώθουμε πολύ βαθιά συναισθήματα και ρίγη συγκίνησης μας διαπερνούν μπροστά στο Θείο Θαύμα. Η σκηνή άλλωστε διαδραματίζεται σε μια μικρή και κρύα σπηλιά για να καταδειχθεί η ταπεινότητα του Θεανθρώπου.» Σμαράγδα Βουλγαράκη, Χρήστος Κακάτσιος, Ε’1

«Στο κέντρο του πίνακα δι¨Η προσκύνηση των ποιμένων¨, λεπτ. Ελ Γκρέκο ακρίνουμε το Θείο βρέφος πάνω σε λευκό ύφασμα να ακτινοβολεί. Το φως Του αντανακλάται στα πρόσωπα της Παναγίας, των ποιμένων, των αγγέλων. Η ευλυγισία των μορφών, η προσήλωση των βλεμμάτων στον νεογέννητο Χριστό και η θέση των χεριών σε στάση προσευχής, σεβασμού και δέους εμπλουτίζουν την κατανυκτική διάθεση. Παρατηρώντας τον πίνακα αυτό αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε πραγματικά στη γέννηση του Χριστού, που γεμίζει την ψυχή μας με συγκίνηση και θαυμασμό. Η εικόνα με τη ζωντάνια της εντυπώνεται καθαρά στη μνήμη μας. Αυτό το έργο του Έλληνα ζωγράφου που έχει σήμερα ανεκτίμητη αξία μας κάνει ιδιαίτερα υπερήφανους.» Θεανώ Γρηγορίου, Δημήτρης Καραΐσκος, Ε’1 57

«Ο Χριστός αίρων τον Σταυρό», 1577-1587, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ζωγράφισε στον πίνακα αυτό το Χριστό να κουβαλάει τον Σταυρό του μαρτυρίου του. Ο Χριστός παρουσιάζεται γλυκύτατος και απόλυτα αποφασισμένος να θυσιαστεί για τους ανθρώπους. Το βλέμμα του είναι ήρεμο, κοιτάζει τον ουρανό και αγκαλιάζει με αγάπη τον Σταυρό. Ο Χριστός παρουσιάζεται μόνος του στον δρόμο προς τη θυσία. Στον πίνακα κυριαρχούν τα σκούρα χρώματα που τον κάνουν ακόμα πιο επιβλητικό.» Ελευθερία Καπανίδου, Γεώργιος Λιακατάς, Ε’2

¨Ο Χριστός αίρων τον Σταυρό¨, Ελ Γκρέκο

«Ο Χριστός είναι ο «Αίρων τας αμαρτίας του κόσμου», ο οποίος φέρει με αγάπη τον Σταυρό του. Κοιτάζει προς τον ουρανό και ζητάει από τον Πατέρα Του να του δώσει δύναμη, ώστε να αντέξει το μαρτύριο και Τον παρακαλεί να συγχωρέσει τους διώκτες Του. Τα χρώματα δίνουν ένταση στον πίνακα. Έτσι η μορφή του Χριστού μοιάζει με οπτασία μέσα στον χώρο και προκαλεί έντονα συναισθήματα, όπως συγκίνηση και δέος.» Αναστασία Ντίκου, Ιωάννης Ντιντιούμης, Ε’2

«Ο Χριστός σε αυτό το δραματικό έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου φέρει τον Σταυρό του μαρτυρίου στον δρόμο προς τον Γολγοθά, έτοιμος να θυσιαστεί από αγάπη για τους ανθρώπους. Στην υπέροχη ελαιογραφία διακρίνεται η μεγάλη εκφραστικότητα του προσώπου του Κυρίου και ο εκπληκτικός συνδυασμός των χρωμάτων με τις έντονες χρωματικές αντιθέσεις 58

και φωτοσκιάσεις. Ο πίνακας αυτός μας φέρνει ακόμη μια φορά μπροστά στα Πάθη του Κυρίου και μας προκαλεί μελαγχολία. Ο Χριστός υποφέρει και σταυρώνεται όμως για να μας οδηγήσει στη σωτηρία, την απαλλαγή από τη φθορά και την αμαρτία χαρίζοντάς μας το αληθινό φως και την αιώνια ζωή . Φτάνει μάλιστα στο ύψιστο σημείο έκφρασης της αγάπης Του για τους ανθρώπους, στη συγχώρεση των σταυρωτών Του. Το φωτισμένο πρόσωπο του Χριστού με τα υγρά μάτια και το ακάνθινο στεφάνι ακτινοβολεί και μας εντυπωσιάζει.» Δημοσθένης Βαρνάς, Λευτέρης Δημοβέλης, Ε΄1

«Στον πίνακα αυτό αντικρίζουμε τον Χριστό να λάμπει μέσα «στο σκοτάδι της Σταύρωσης». Τα χαρακτηριστικά Του χέρια, που συναντάμε σε πολλούς πίνακες του Θεοτοκόπουλου, αγκαλιάζουν τον Σταυρό.... Η δραματικότητα της σκηνής ισορροπείται από το γαλήνιο πρόσωπο του Χριστού. Με καρτερία σηκώνει στον ώμο Του τον κρύο, βαρύ κι ασήκωτο Σταυρό, ενώ σταγόνες αίματος λούζουν το μέτωπό Του .Με κούραση αλλά με δυνατή ψυχή προχωρά με αργά βήματα στον θάνατο και μας καταδεικνύει την επιμονή και την υπομονή Του μπροστά στα μαρτύρια. Έτσι διδάσκει σε όλους μας να υπομένουμε με κάθε τρόπο αγόγγυστα το οποιοδήποτε μαρτύριο.» Πάνος Μαγουλιώτης, Ροδιάννα Βλάχου, Ε’1

«Ο Διαμερισμός των Ιματίων του Ιησού», (1577-1579), βρίσκεται στην παλαιά πινακοθήκη του Μονάχου Ανάμεσα στα Πάθη του Χριστού, ο διαμερισμός των ιματίων είναι ένα από τα πιο δυσάρεστα γεγονότα. Ο Ελ Γκρέκο σ ΄αυ-

¨Ο διαμερισμός των Ιματίων του Ιησού¨, Ελ Γκρέκο

τόν τον πίνακα προβάλλει την αντίθεση του βασιλικού μεγαλείου του Χριστού και της ευγενούς συμπεριφοράς του με το πλήθος των άπιστων στρατιωτών. Μέσα στον πορφυρό μανδύα του, ο Χριστός στέκεται απομονωμένος στο μέσο του πίνακα. Το κόκκινο χρώμα του μανδύα Του είναι μοναδικό, ένα χρώμα αίματος, χρώμα θυσίας, που το φωτίζουν με τόση δύναμη, με τόση ένταση και λαμπρότητα οι λάμψεις του φωτός. Προπηλακίζεται, χλευάζεται, υβρίζεται από τον όχλο των απίστων και δεν αντιδρά. Αντίθετα, κατανοώντας την άγνοιά τους συγχωρεί τους βασανιστές και σταυρωτές Του και μεταδίδει σε όλους μας την αξία της συγχώρεσης. Βασιλική Αλεξίου, Μαριαλένα Γκουγκουστάμου, Ε΄1

«Τα μάτια του Χριστού μεγάλα, φωτεινά λάμπουν από συγκίνηση, ατενίζουν το φως, που έρχεται από ψηλά, από έναν τόπο εκτός χώρου του πίνακα. Το φως περιλούζει το πρόσωπό Του, όλο το σώμα Του, όλο το ιμάτιό Του, που αστράφτει από λάμψεις μέσα στα σκοτεινά βλέμματα του όχλου. Τα πόδια του κάτω γυμνά, ταλαιπωρημένα, όμως φαίνονται σαν να περπατούν στα σύννεφα. Είναι σαν να βάδιζε και σταμάτησε για λίγο να ξαποστάσει, να πάρει δύναμη, να ατενίσει το φως και να ξεκινήσει πάλι την πορεία του προς τα εμπρός. Αυτός ο πίνακας μας προκαλεί μεγάλη συγκίνηση και λύπη, συναισθήματα βέβαια που εναλλάσσονται με τη χαρά που βιώνουμε με την Ανάστασή Του που ακολουθεί.» Θάνος Ζαχόπουλος, Δημήτρης Τριψάνας, Ε΄1

«Ο συγκεκριμένος πίνακας του Ελ Γκρέκο απεικονίζει τον διαμερισμό των ιματίων του Χριστού. Παρατηρώντας αυτό τον υπέροχο πίνακα μπορούμε να διακρίνουμε στο κέντρο του τον Χριστό με τον κόκκινο μανδύα. Γύρω Του ένας όχλος με απειλητικά πρόσωπα, πολίτες και ένοπλοι στρατιώτες χλευάζουν και κοροϊδεύουν τον Ιησού. Τα μάτια Του είναι στραμμένα προς τον ουρανό σε ένδειξη ταπείνωσης και το στόμα Του μισάνοιχτο, σαν να ψιθυρίζει: «Πάτερ, άφες αυτοίς. ου γαρ οίδασι τί ποιούσι».

¨Ο διαμερισμός των Ιματίων του Ιησού¨, λεπτ. Ελ Γκρέκο

Μάριος Βογιατζής, Ηρακλής Νικόπουλος, Ε’2 60

«Όλος ο κόσμος έχει απειλητικές όψεις, εκτός από τον Κύριό μας! Γύρω Του ο όχλος σαν τα αρπακτικά είναι έτοιμος να Τον κατασπαράξει. Αν παρατηρήσουμε το αριστερό Του χέρι θα δούμε ότι είναι απλωμένο επάνω από τον άνδρα με το κίτρινο πανωφόρι και το άσπρο πουκάμισο που ασχολείται με την προετοιμασία του Σταυρού σαν να θέλει να τον συγχωρέσει για την άγνοιά του. Το δεξί του χέρι ακουμπά απαλά στο στήθος. Τα πόδια Του είναι έτοιμα να περπατήσουν. Σε όλο τον πίνακα κυριαρχούν τα σκούρα χρώματα, ενώ ξεχωρίζει το έντονο και φωτεινό κόκκινο χρώμα του μανδύα του Χριστού.» Μαρία-Αθανασία Χατζηνικολούλη, Έλλη Χρονοπούλου, Ε’2

«Η Πεντηκοστή», Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη «Η Πεντηκοστή» αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Στο έργο αυτό απεικονίζεται το λευκό περιστέρι, που φωτίζει τους Αγίους Αποστόλους και τους χαρίζει τη δυνατότητα να μιλούν όλες τις γλώσσες του κόσμου, ώστε να διαδώσουν τον λόγο του Κυρίου σε όλο τον κόσμο. Η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος δηλώνεται με τη μορφή πύρινων γλωσσών πάνω από τα κεφάλια των Αποστόλων.» Κασσιανή-Παρασκευή Κατσαΐτη, Θεοδώρα Σούρλα, Ε’2

«Όταν παρακολουθώ τον πίνακα αυτό έχω την αίσθηση ότι το θαυμαστό αυτό γεγονός συμβαίνει μπροστά στα μάτια μου. Μακάρι η Ελλάδα να βγάζει πάντα τέτοιους ζωγράφους, έτσι ώστε να προβάλλεται το μεγαλείο της για πάντα!» Νικόλαος-Ραφαήλ Τσιαντής, Ε’2

«Στο έργο απεικονίζεται η δραματικότητα της στιγμής που το Άγιο Πνεύμα ως λευκό περιστέρι «φωτίζει» τους έκπληκτους Αγίους Αποστόλους και τους χαρίζει τη δυνατότητα να

¨Η Πεντηκοστή¨, Ελ Γκρέκο

μιλήσουν και να διαδώσουν το λόγο του Κυρίου σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Ο «φωτισμός» ή η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος δηλώνεται με τη μορφή της πύρινης γλώσσας πάνω από τα κεφάλια των Αποστόλων, ενώ στο κέντρο της σύνθεσης με τα πολλά πρόσωπα βρίσκεται η Παναγία που διακρίνεται από το κόκκινο και μπλε χρώμα της ενδυμασίας της. Βλέποντας το συγκεκριμένο έργο νιώθουμε μια πνευματική Ανάσταση ενώ ένα φως αναδύεται μέσα από τις Άγιες μορφές δίνοντας στο έργο μια υπερκόσμια ομορφιά. Ο πίνακας μας δημιουργεί δέος με την ένταση των χρωμάτων και την υπερβατική παρουσίαση του χώρου. Σ΄ αυτόν φαίνονται να ενώνονται ο άνθρωπος με τον Θεό δίνοντας τη διαχρονική διάσταση αυτής της σχέσης.» ¨Η Πεντηκοστή¨, λεπτ., Ελ Γκρέκο

Κλειώ Καλογεροπούλου, Πανδώρα-Μαρία Καλλιμάνη, Ε’1

«Οι μαθητές του Χριστού σ’ αυτόν τον πίνακα δέχονται τη Θεία Φώτιση για να μπορέσουν να κηρύξουν το Θέλημά Του σε όλους τους ανθρώπους. Στο σκοτεινό φόντο βρίσκονται σε αντίθεση τα έντονα χρώματα όπως το μπλε, το κίτρινο, το κόκκινο που κυριαρχούν στα ενδύματα των Ιερών Προσώπων. Η λαμπρότητα του πίνακα επιτυγχάνεται με τη χρήση λαδιού. Βλέποντας αυτόν τον πίνακα εντυπωσιάζομαι με τα χρώματα και τη ζωηράδα τους, τις λεπτομέρειες στην κίνηση και την έκφρασή τους. Αισθάνομαι σαν να με αγγίζει η φλόγα του Αγίου Πνεύματος και πως είναι και δική μου αποστολή να κηρύττω το Θέλημα του Θεού.» Μαρία Αγορογιάννη, Χαριτίνη Γκιτέρσου, Βάιος Κακαές, Ε’1

«…την ιδιοφυΐα του θα τη θαυμάσουν, δε θα τη μιμηθούν οι αιώνες» Αδελφός Ορτένσιο Παραβιθίνο

«Κει που ανέβαινα, βρεμένο καλντερίμι – πάνε κάπου τρακόσια τόσα χρόνια – ένιωσα ν’ αναρπάζομαι «δια χειρός» Ισχυρού Φίλου, και πραγματικά, όσο να συνέλθω, έβλεπα να μ’ ανεβάζει με τις δύο γιγάντιες φτερούγες του ο Δομίνικος, ψηλά στους ουρανούς του τη φορά τούτη γιομάτους πορτοκαλιές και νερά μιλητικά της πατρίδας» Οδυσσέας Ελύτης

«Όποιος ήξερε τον Δομίνικο δεν παραξενευόταν να τον βλέπει να απομακρύνεται από το κοινό αίσθημα, γιατί ήταν σε όλα του ιδιόρρυθμος όπως ήταν και στη ζωγραφική του» Φρανθίσκο Πατσέτο, Ισπανός ζωγράφος 62

11. ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

Χριστούγεννα στη φάτνη της καρδιά μας Ξημερώνουν Χριστούγεννα………Μια απέραντη γαλήνη απλώνεται τριγύρω. Η φύση μοιάζει να περιμένει σιωπηλή το μεγάλο γεγονός. Ο νους, όπως πάντα ανήσυχος. Τρέχει, που αλλού; Στους αδελφούς, τους άστεγους, τους πεινασμένους, τους μοναχικούς, τους πονεμένους, τους παραστρατημένους. Τούτη την Άγια Νύχτα και τόσες άλλες νύχτες, πόσοι δεν είχαν μια στέγη να απαγκιάσουν; Πόσοι κοιμήθηκαν με άδειο στομάχι; Πόσοι έκλαψαν τη μοναξιά τους ή κάποιον άλλο πόνο τους; Πόσοι πάλεψαν με την αμαρτία και…….νίκησαν…. και….πόσοι νικήθηκαν; Πόσοι;…πόσοι;….πόσοι;…. Καθώς, όμως, ο νους μου περιπλανιέται στα σοκάκια του κόσμου και η ψυχή πονά για όσα συναντά εκεί, το βλέμμα πέφτει στην εικόνα της Γεννήσεως. Αναρωτιέμαι: 63

Ποια στέγη Σε φιλοξένησε, Χριστέ μου, τότε που θέλησες να επισκεφτείς τη γη μας; Ποια ήταν τα σκεπάσματά Σου; Ποια τροφή βρέθηκε για την Παναγία Μητέρα Σου και τον δίκαιο Ιωσήφ εκεί στην αφιλόξενη Βηθλεέμ; Γιατί τόση μοναξιά, ψτώχεια, πείνα, εγκατάλειψη σ΄εκείνη τη μοναδική Νύχτα της Ιστορίας του Κόσμου; Γιατί;……. Γιατί το όνομά σου είναι « Εμμανουήλ», που σημαίνει ότι είσαι μαζί μας. Και πως μπορείς να είσαι μαζί μας, αν δεν σταθείς πλάι μας και δεν γευτείς τους πόνους μας; Τόση είναι η αγάπη Σου! Τόση είναι η ταπείνωσή Σου! Σε λίγο οι καμπάνες θα σημάνουν χαρμόσυνα και θα διαλαλήσουν, στη γλώσσα τους, τη συγκλονιστικότερη είδηση «Ο Θεός έρχεται στη γη μας…». Κι όλοι εμείς μαζί, και μόνος του ο καθένας, πλούσιοι και φτωχοί, ευτυχισμένοι και θλιμμένοι θα συναχθούμε στις εκκλησιές για να Σε προϋπαντήσουμε. Και καθώς θα σκύψουμε ευλαβικά να ασπασθούμε τα θεία Σου σπάργανα θα Σε παρακαλέσουμε: Εσύ, ο Άστεγος, σκέπασέ μας με τη στέγη της Αγάπης Σου… Εσύ, ο Πτωχός, πλούτισέ μας με τα δώρα της Χάριτός Σου… Εσύ, ο Μόνος, γίνε η συντροφιά μας… Εσύ, ο Βασιλιάς του Πόνου, γίνε η παρηγοριά μας… Εσύ, ο Άρτος της Ζωής, χόρτασε την πείνα μας…. Εσύ, έλα να κατοικήσεις στη Φάτνη της καρδιάς μας…. Εσύ, μείνε για πάντα μαζί μας… Εσύ, κάνε να ζούμε αιώνια Χριστούγεννα! Περιοδικό «Προς τη Νίκη» Τεύχος 778, Επιμέλεια: οι μαθητές της Δ΄τάξης

Δώρο στο Χριστό Εδώ και πολλά χρόνια ο κόσμος γιόρταζε τα Χριστούγεννα με περισσότερη κατάνυξη. Σ΄ ένα μακρινό χωριό, ο παπάς έκανε κάθε χρόνο μια φάτνη στη μέση της εκκλησίας, την παραμονή των Χριστουγέννων. Οι κάτοικοι πήγαιναν πρώτα- πρώτα στην εκκλησία, για ν΄ακούσουν τη θεία λειτουργία, γονάτιζαν κι άναβαν το κεράκι τους μπροστά στη φάτνη. Κάθε κεράκι έπρεπε να σβήσει από μόνο του, λιώνοντας σιγά-σιγά, γι΄αυτό γύρω από τη φάτνη ήταν αμέτρητα κεράκια, όσα και οι πιστοί, κι η εκκλησία λαμποκοπούσε κι έφεγγε σαν να ήταν ο ήλιος μέσα της. Όταν η λειτουργία τελείωνε, ο κόσμος πήγαινε στα γύρω κεντράκια, για να φάει και να πιει, να γλεντήσει τη χαρά του για τη γέννηση του Χριστού. Οι χωριανοί άρχιζαν τις προετοιμασίες για τα Χριστούγεννα εβδομάδες πριν. Οι νοικοκυρές έψηναν κουλούρια, πίτες και γλυκά κι οι άντρες έβαφαν την πλατεία του χωριού, την εκκλησία και τα σπίτια τους. Ο παπάς με τα παιδιά του σχολείου και τους δασκάλους σκάλιζε τα ζώα της φάτνης στο ξύλο, τους τρεις μάγους, τους βοσκούς, το αστέρι, την Παναγία και το Χριστό. Το βράδυ της παραμονής όλα ήταν έτοιμα κι οι άνθρωποι ντυμένοι τα καλά τους πήγαιναν στην εκκλησιά κι άφηναν μπροστά στη φάτνη ένα δώρο για το Χριστό, ό,τι μπορούσε ο καθένας. Η Μαρία, που ήταν έξι χρονών, πήγαινε κι αυτή κάθε χρόνο με τους γονείς της στην εκκλησία κρατώντας το καλαθάκι με τα κουλούρια, που είχε φτιάξει για το νεογέννητο Χριστό. Εκείνο το χρόνο, όμως, η μητέρα της αρρώστησε, κι ο πατέρας της ταξίδεψε σε μια άλλη πόλη για να βρει δουλειά και να τα βγάλει πέρα με τα φάρμακα και τα άλλα έξοδα. Ούτε δραχμή δεν τους περίσσευε, για ν΄αγοράσουν δώρο στο Χριστό. Πώς να πάει στην εκκλησία η Μαρία με άδεια χέρια; Την ώρα που χτύπησαν οι καμπάνες, η Μαρία μπήκε δειλά-δειλά στην εκκλησία και κρύφτηκε πίσω από μια κολόνα. Δεν ήθελε να τη δει κανείς με τα χέρια αδειανά. Οι άλλοι προσκυνούσαν το Χριστό, άναβαν το κεράκι τους και του προσφέρανε το δώρο τους. Εκείνη γονάτισε κοιτάζοντας τα φάτνη από μακριά και ψιθύρισε: 65

Αχ, Παναγίτσα μου, φέτος δε θα έρθω στη λειτουργία. Δεν έχουμε καθόλου χρήματα. Θα το εξηγήσεις στο Χριστό γιατί δεν Του έφερα δώρο; Ο κόσμος είχε αρχίσει να ψάλλει μαζί με τον παπά το « Χριστός γεννάται σήμερον ». Τα μάτια της Μαρίας θόλωσαν από τα δάκρυα, βγήκε από την κρυψώνα της κι έτρεξε προς το σπίτι της. Δεν είχε κάνει ούτε τρία βήματα, όταν άκουσε πίσω της μια φωνή να τη ρωτάει: - Γιατί κλαις, κοριτσάκι μου, μια τέτοια χαρούμενη μέρα; Ήταν μια γριούλα με γλυκό πρόσωπο και μάτια γεμάτα καλοσύνη. - Κλαίω, γιαγιάκα, γιατί δε μου περισσεύει ούτε μια δεκάρα, για ν’ αγοράσω ένα δώρο για το Χριστό. - Γι΄αυτό κλαις, Μαρία; Ο Χριστός ευχαριστιέται και μόνο που τον σκέφτεσαι. Και μόνο που τον αγαπάς. Να, κοίταξε εκείνον το θάμνο με τα πράσινα φύλλα. Γιατί δεν κόβεις ένα μπουκέτο να του το πας; Το κορίτσι σταμάτησε τα κλάματα, έσκυψε, κι άρχισε να κόβει ένα μπουκέτο από κλαδιά. Έκοψε αρκετά, ώσπου η αγκαλιά της δεν χωρούσε πια άλλα. - Φτάνουν αυτά, γιαγιάκα; Ρώτησε τη γριούλα κοιτάζοντας πίσω της, αλλά εκείνη είχε εξαφανιστεί. Η Μαρία με τα κλαδιά στην αγκαλιά της προχώρησε θαρρετά και μπήκε στην εκκλησία μ΄ένα χαμόγελο αγαλλίασης. Όλα έλαμπαν στο φως των κεριών. Ο κόσμος έψελνε με κατάνυξη. Περπάτησε πάνω στο κόκκινο χαλί που απλωνόταν μπροστά στη φάτνη κι απόθεσε το δώρο της. - Κοιτάτε αυτό το κοριτσάκι, είπε χαμηλόφωνα μια γυναίκα. Φέρνει κλαδιά από θάμνους στο Χριστό. Και μη χειρότερα. Όταν τελείωσε το τροπάριο ακούστηκαν ψίθυροι στην εκκλησία. - Κοιτάξτε, κοιτάξτε τα κλαδιά των θάμνων! Η Μαρία ήταν ακόμα γονατιστή με σταυρωμένα τα χέρια της. Ακούγοντας τις φωνές, σήκωσε το κεφάλι της τρομοκρατημένη και είδε τα κλαδιά, τα δικά της κλαδιά, να έχουν ανθίσει και να έχουν βγάλει κάτι όμορφα κόκκινα λουλούδια που έμοιαζαν με αστέρια. - Μα τι έγινε; - Θαύμα! - Ήτανε θάμνοι κι έβγαλαν λουλούδια! Ο παπάς και το πλήθος γονάτισαν μπροστά στη φάτνη, δοξολογώντας το Χριστό γι΄αυτό το ανεξήγητο φαινόμενο. Η γριούλα – ποια να΄ταν άραγε; - είχε δίκιο. Το δώρο που δίνεται από την 66

καρδιά είναι το πιο αξιόλογο δώρο. Τα φτωχά κλαδάκια ήταν το πιο σημαντικό δώρο που είχε πάρει ο Χριστός εκείνη τη μέρα…. Από τότε, κάθε χρόνο, τις μέρες των Χριστουγέννων, αυτοί οι θάμνοι ανθίζουν με τα αμέτρητα κόκκινα αστράκια τους, κι ο κόσμος τα ονομάζει « λουλούδια των Χριστουγέννων». Από το μακρινό εκείνο χωριό έφτασαν και στην πατρίδα μας κι ο κόσμος τα ονόμασε « Άστρα του Χριστού». (Το λουλούδι λέγεται αλεξανδρινό. Ανθίζει Δεκέμβριο με Ιανουάριο και η ανθοφορία του διαρκεί 6 – 8 εβδομάδες) Ελένη Αποστολοπούλου Επιμέλεια: οι μαθητές της Δ΄τάξης

Ποιήματα Χριστούγεννα Τι φως και χρώμα κι εμορφιά να σκόρπιζε τ΄αστέρι οπού στην κούνια του Χριστού τους Μάγους έχει φέρει! Ποιος άγγελος το διάλεξε για τέτοιο ταχυδρόμο! Τ΄άλλα τ΄αστέρια θα΄βλεπαν το φωτεινό του δρόμο κι από ζήλεια θα΄τρεμαν…Αστέρι σε ποια χώρα του απέραντου ουρανού να λαμπυρίζεις τώρα; Η παντοδύναμη φθορά μην έσβησε το φως σου; Ή μήπως είσαι αθάνατο και συ σαν το Χριστό σου; Δεν κατεβαιν΄η λάμψη σου κι εδώ στα χώματά μας; Για όλα τα΄άστρα, αλίμονο! Δεν είναι η ματιά μας…. Και μόνον όταν τα λαμπρά Χριστούγεννα μας θα μπουν, Θαρρώ πως οι ακτίνες του μες την ψυχή μου λάμπουν. Κ. Παλαμάς Χριστούγεννα Όξω πέφτει αδιάκοπα και πυκνό το χιόνι, κρύα και κατασκότεινη κι αγριωπή η νυχτιά. Είναι η στέγη ολόλευκη, γέρνουν άσπροι κλώνοι, μες το τζάκι απόμερα ξεψυχά η φωτιά. Τρέμει στα εικονίσματα το καντήλι πλάγι και φωτάει στη σκυθρωπή, στη θαμπή εμορφιά. Να η φάτνη, οι άγγελοι κι ο Χριστός κι οι Μάγοι και το αστέρι ολόλαμπρο μες στη συννεφιά.

Κι οι ποιμένες, που έρχονται γύρω από τη στάνη κι η μητέρα του Χριστού στο Χριστό μπροστά. Το μικρό εικόνισμα όλ΄αυτά τα φτάνει, μαζεμένα όλα μαζί και σφιχτά – σφιχτά. Πέφτει ακόμη αδιάκοπο κι άφθονο το χιόνι, όλα ξημερώνονται μ΄άσπρη φορεσιά στον αγέρα αντιλαλούν του σημάντρου οι τόνοι, κάτασπρη, γιορτάσιμη λάμπει η εκκλησιά. Τέλλος Άγρας

Καινούριος Χρόνος Καινούριος χρόνος πάλι ξημερώνει Και σβήνεται και χάνεται ο παλιός Μαζί του να σβηστούνε όλοι οι πόνοι Το δάκρυ μας, η λύπη, ο στεναγμός. Καινούριος χρόνος πάλι ξημερώνει Και λάμπει ο σκοτισμένος ουρανός Μ΄ελπίδες ο Θεός να τον χρυσώνει Και να΄ν ευτυχισμένος και καλός. Ελάτε να γυρίσουμε και πάλι Στην πίστη του Χριστού σαν αδερφοί Και ο χρόνος ο καινούριος θα μας βγάλει Στης δόξας την ολόφωτη κορυφή. Χριστέ μεγαλοδύναμε Θεέ μας Χριστέ γεμάτε αγάπη και στοργή Χαρούμενο το χρόνο χάρισέ μας Και δώσε την ειρήνη σου στη γη Γ. Βερίτης

Το νόημα των Χριστουγέννων Μέσα σ΄έναν κόσμο που ζει δύσκολες μέρες – πόλεμο, πείνα, φτώχεια, δυστυχία – έρχονται και τούτα τα Χριστούγεννα. Θα καταδεχτεί και φέτος ο Χριστός να γεννηθεί στη γη μας, για να μη σβήσει η ελπίδα. Θα χτυπήσει όλες τις πόρτες, όπως τότε στη Βηθλεέμ και θα ζητήσει να του ανοίξουμε. Είναι πρόθυμος να μπει στην οποιαδήποτε καρδιά, ακόμη και στην πιο αμαρτωλή, 68

για να πει στον καθέναν από μας: «Πόσο σημαντικός είσαι για μένα». Κι εμείς τι κάνουμε; Περιμένουμε μια αλλαγή, επιθυμούμε κάτι καινούριο. Και το ψάχνουμε στις βιτρίνες των καταστημάτων, στη διασκέδαση, στα δώρα και στα εφήμερα του κόσμου μας έξω από τον εαυτό μας και την καρδιά μας. Ξεχνούμε ότι τα γιορτινά στολίδια, τα ακριβά εδέσματα, τα άφθονα δώρα θα σβήσουν μέσα στη λήθη, χαμένα ανάμεσα στις αναμνήσεις των τόσων πολλών Χριστουγέννων, αφήνοντας μέσα μας την πικρή γεύση του παλιού, του συνηθισμένου. Πως λοιπόν θα προσεγγίσουμε και θα ζήσουμε αυτό το καινούριο; Φυσικά αν το ζητήσουμε από τον εαυτό μας. Ας ξεχάσουμε επιτέλους, το τόσο παλιό «κάτι πρέπει να αλλάξει στους γύρω μας» για να βρούμε τι πρέπει να αλλάξει σε μας, μέσα μας. Μια συνήθεια που μας δεσμεύει, μια παρέα που μας βαλτώνει, η αντίδρασή μας σε κάποιο πρόβλημα, η συμπεριφορά μας στους δικούς μας, εγωιστικές κινήσεις που μας χωρίζουν από τους συνανθρώπους μας και από τον Θεό. Ας ξεφύγουμε από τον κλειστό κύκλο της συνήθειας κι από το «λόγω της ημέρας» και να καταστεί για μας η κάθε μέρα που περνάει, μια ευκαιρία να διορθώσουμε τα όποια λάθη μας αλλά και να αποδείξουμε πως ο ανθρωπισμός και το αίσθημα της αλληλεγγύης δεν έχουν τόπο και χρόνο αλλά είναι τρόπος που δρα και φέρεται κανείς κατά τη διάρκεια όλης του της ζωής. Ας σταθούμε ευλαβικά λίγο μπροστά στη φάτνη, και εκεί στα πόδια του νεογέννητου Χριστού μας, να ακουμπήσουμε το φορτίο μας, το βάρος της ψυχής μας, την κούρασή μας. Ας παραδεχτούμε, αυτό που ήδη έχουμε καταλάβει, ότι η ζωή είναι δύσκολη και μας υπερβαίνει. Τότε ο Χριστός θα μας φέρει την ελπίδα για μια νέα αρχή, μια πραγματική αναγέννηση που θα μας οδηγήσει, με τη δική μας θέληση και προσπάθεια, με επιμονή και υπομονή, σε μια πορεία που ο Ίδιος χάραξε για μας. Τα Χριστούγεννα ο νους μας πρέπει να υψώνεται πάνω από τα εφήμερα και τα υλικά, να στοχάζεται πως ο Θεός κατέβηκε στη γη να αναπλάσει τον άνθρωπο, να κατανοεί το μέγεθος της αγάπης Του και να αλλάζει νοοτροπία. Η καρδιά μας, κοντά στο νεογέννητο Χριστό, να ξεχνά τις μικρότητες και τις αδυναμίες της και να μαθαίνει να ελεεί, να συμπαραστέκεται, να κατανοεί. Η θέλησή μας, δυνατή, να δίνει μάχη για το καλό, να αγωνίζεται για την αρετή και να μας οδηγεί σε πνευματική πρόοδο και προκοπή. 69

Αυτός ο αναγεννημένος, εσύ…….εγώ θα δώσει κάτι καινούριο, θα αδειάσει το πανδοχείο της καρδιάς μας από τα πάθη και τις αδυναμίες μας για να περάσει και να γεννηθεί ο Αρχηγός της ζωής, το Φως του κόσμου, η Αλήθεια, μέσα μας. Γι΄αυτή την αναγέννηση μιλάει και ο μεγάλος μας ποιητής Κωστής Παλαμάς: « Ω, μέσα μου γεννιέται ένας Θεός και το κορμί μου γίνεται ναός! Μέσα μου λάμπουν ξάστεροι ουρανοί!» Κωστής Παλαμάς Eπιμέλεια: Οι μαθητές της Ε΄ τάξης

Οι μαθητές της ΣΤ΄τάξης, σχολιάζοντας τα παρακάτω αποφθέγματα, εκφράζουν τις απόψεις τους για το αληθινό νόημα των Χριστουγέννων. «Εκείνος που δεν έχει τα Χριστούγεννα στην καρδιά του δε θα τα βρει ποτέ κάτω από ένα δέντρο» (Roy Smith) Τα Χριστούγεννα είναι γιορτή χαράς και αγάπης, διότι γεννιέται ο μικρός Χριστός ταπεινά σε μια φάτνη. Αν όμως δεν γεννηθεί ο Χριστός στην καρδιά μας, ποτέ δε θα μπορέσουμε να νιώσουμε το αληθινό νόημα των Χριστουγέννων. Η γιορτή αυτή δεν είναι για να παίρνουμε τα συνηθισμένα δώρα παιχνίδια, βιβλία, ρούχα αλλά και για να δίνουμε. Αληθινά όμως δώρα , σύμφωνα με το πνεύμα της Γέννησης του Χριστού, είναι η αγάπη, η συμπόνια και η αλληλεγγύη προς τον διπλανό μας. Η ίδια η καρδιά μας δηλαδή! Βασιλική Γκουντέλου, ΣΤ’ 1

Το στόλισμα του δέντρου και το μοίρασμα των δώρων είναι ένα ευχάριστο οικογενειακό έθιμο της μεγάλης γιορτής των Χριστουγέννων Όμως αυτά τα υλικά δώρα δεν είναι τόσο σημαντικά όσο τα δώρα της ψυχής, γιατί με τα τελευταία μπορείς να κερδίσεις μια θέση κοντά στον Χριστό. Ας μην ξεχνούμε πως Χριστούγεννα για μας τους χριστιανούς είναι κάθε μέρα, αρκεί να το πιστεύουμε 70

και πως αυτή η χαρά που πλημμυρίζει τις καρδιές μας αυτές τις Άγιες μέρες, τις ζεσταίνει και μας κάνει καλύτερους ανθρώπους, μπορεί να είναι διαρκής. Ευθαλία Ευσταθίου, ΣΤ’ 1

Αν κάποιος δεν έχει καταλάβει ότι τα Χριστούγεννα γεννιέται ο Χριστός στις καρδιές όλων των ανθρώπων, το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων δε θα το καταλάβει ακόμη και αν στολίσει το πιο μεγάλο και εντυπωσιακά φωταγωγημένο δέντρο Ιωάννα Πάπουτσα, ΣΤ’2

Διαβάζοντας τη φράση αυτή διαπιστώνουμε ότι για να χαρείς το δώρο, που μας έκανε ο Χριστός με τη Γέννησή Του σε μια ταπεινή φάτνη, πρέπει να αφήσεις τον Χριστό να γεννηθεί και στην καρδιά σου. Ο σωστός Χριστιανός ζει για να τιμά τη Γέννηση του Χριστού και όχι τα υλικά αγαθά. Νικόλαος Μπεκερτζής, Στ’2

Κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα δεν σημαίνουν μόνο τα δώρα που περιμένουμε από τον Άγιο Βασίλη κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Είναι κάτι πολύ παραπάνω και αυτό οφείλουμε να το ξέρουμε όλοι, όποια ηλικία κι αν έχουμε. Τα Χριστούγεννα σημαίνουν καθαρή και απείραχτη καρδιά και το νόημά τους είναι να δίνεις και όχι μόνο να παίρνεις. Αυτό αν το καταφέρουμε τότε θα πλησιάσουμε πραγματικά τον Χριστό, γιατί όταν βοηθάς αυτούς που έχουν ανάγκη είναι σαν να βοηθάς τον ίδιο τον Χριστό. Ειρήνη Φλωσσού, ΣΤ’2

«Τα Χριστούγεννα δεν είναι για να ανοίγεις δώρα αλλά την καρδιά σου» (Janice Maeditere) Η συγκεκριμένη φράση θέλει να μας τονίσει πως το νόημα των Χριστουγέννων δε βρίσκεται στα δώρα που θα αγοράσουμε αλλά στην κάθαρση της καρδιάς μας, ξεκινώντας από το μυστήριο της Ιεράς Εξομολόγησης και συνεχίζοντας με δωρεές μας σε ενορίες και γενικότερα σε ανθρώπους που τις έχουν ανάγκη. Τα Χριστούγεννα πρέπει να μιλήσουμε ειλικρινά με τον εαυτό μας και να δούμε τι λάθη κάναμε, ποιον πληγώσαμε και ποιον αδικήσαμε. Έτσι θα ανοίξει πραγματικά η καρδιά μας. Σπυριδούλα Γαλατσίδα, ΣΤ’ 1

Τα Χριστούγεννα είναι μια από τις σπουδαιότερες γιορτές της Χριστιανοσύνης και είναι το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε να μας έχει δοθεί. 71

Εμείς όμως πολλές φορές δεν ικανοποιούμαστε με αυτό το μοναδικής αξίας δώρο αλλά ζητούμε ολοένα και περισσότερα από τους γονείς μας, που μετά από λίγους μήνες δε θα τα θυμόμαστε πια. Το μήνυμα που πρέπει να κρατήσουμε από τη γέννηση του Θεανθρώπου είναι να είμαστε ταπεινοί, όπως κι εκείνος που γεννήθηκε σε μια φτωχική φάτνη. Να πορευόμαστε με αγνή καρδιά και ταπεινοφροσύνη. Βαΐα Εξάρχου, ΣΤ’1

Η καρδιά μας δε θα ανοίξει πραγματικά αν δε νιώσουμε μέσα μας τον Χριστό να γεννιέται. Με το να πηγαίνουμε στην εκκλησία, να είμαστε αδελφωμένοι με τους γύρω μας, να έχουμε αγάπη και καλοσύνη στην καρδιά μας και να μη σκεφτόμαστε τι δώρα θα πάρουμε αλλά τι δώρα θα προσφέρουμε, θα νιώσουμε το πραγματικό νόημα αυτών των ημερών. Αγγελική Τσαούση, ΣΤ’ 1

Ας μην ξεχνούμε πως πραγματικά χαρούμενοι θα νιώσουμε όχι όταν περνάμε μόνο εμείς καλά αλλά και οι συνάνθρωποί μας. Κι αυτά τα Χριστούγεννα θα υπάρχουν παιδιά στα νοσοκομεία που θα δίνουν τη δική τους μάχη, παιδιά στους δρόμους που δε θα έχουν τα απαραίτητα για ζήσουν, τη στιγμή που εμείς θα ζητάμε κι άλλα. Οπότε ας ανοίξουμε όλοι τις καρδιές μας να προσφέρουμε αγάπη και συμπόνια σε όποιον ανήμπορο συνάνθρωπό μας τα χρειάζεται. Βασιλική Καραφύλλη, ΣΤ’ 1

Χριστός γεννάται! Ο Θεός έστειλε σ’ εμάς, τους ανθρώπους, το πιο όμορφο δώρο Του, τον Υιό Του, που εκείνος με μια μεγάλη ζεστή αγκαλιά και με τα λόγια της αγάπης Του μας καλεί κοντά Του. Δώρα θα πάρουμε, δώρα θα δώσουμε, δώρα θα ανοίξουμε… Αξίζουν όμως όλα αυτά, όταν οι καρδιές μας είναι κλειστές; Ας τις ανοίξουμε, όπως ανοιχτή είναι πάντα και η αγκαλιά του Κυρίου και ας χαρίσουμε σε όλους και ειδικά σε εκείνους που το έχουν περισσότερο ανάγκη, τα δώρα της καρδιάς μας: έναν γλυκό λόγο, ένα ζεστό άγγιγμα, τρυφερότητα, αγάπη, ευγνωμοσύνη… Ας μη λάβουμε κανένα δώρο φέτος, μόνο να δώσουμε! Αικατερίνη-Δήμητρα Ζιώγα, ΣΤ’ 1

Τα Χριστούγεννα δεν είναι μόνο γιορτή δώρων αλλά κυρίως γιορτή ευσπλαχνίας. Ένα γλυκό χαμόγελο, μια ανοιχτή αγκαλιά και λίγα χρήματα από 72

το περίσσευμά μας, μπορούν να δώσουν χαρά στους διπλανούς μας και να τους μεταδώσουν τη μαγεία των Χριστουγέννων. Ελευθερία Γκανάτσιου, ΣΤ’ 1

Είναι προτιμότερο να χαρίζουμε απλόχερα τα δώρα μας σε κάποιον που τα έχει ανάγκη, παρά να ενισχύουμε τις καταναλωτικές συνήθειες και τον εγωισμό μας. Έτσι θα κάνουμε και τους γύρω μας να είναι χαρούμενοι και πιο αισιόδοξοι. Αικατερίνη Λιαγούρη, ΣΤ’ 1

Τα Χριστούγεννα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης αλλά και η μεγαλύτερη ευκαιρία να δούμε τον κόσμο με μάτια γεμάτα αγάπη. Μπορούμε να χαρίσουμε την αγάπη μας και το υστέρημά μας στα παιδιά που δεν έχουν ένα ζεστό σπιτικό, στους φτωχούς και στους ηλικιωμένους που είναι ξεχασμένοι σε κάποιο γηροκομείο. Αυτά είναι τα Χριστούγεννα που μπορούν να χρωματίσουν την υπόλοιπη ζωή μας, αφού στις καρδιές μας κατοικεί ο Ιησούς, το καλύτερο δώρο αυτών των ημερών. Ελένη Καραδήμου, ΣΤ’1

Τα Χριστούγεννα είναι γιορτή χαράς. Όλοι νιώθουμε αισιόδοξοι. Ξεχυνόμαστε στην αγορά, για να πάρουμε δώρα και να τα βάλουμε κάτω από το δέντρο. Τι χαρά είναι αυτή, όταν ανοίγουμε τα δώρα και ιδιαίτερα για εμάς τα παιδιά! Η χαρά όμως αυτή, στη σημερινή εποχή του καταναλωτισμού, δεν διαρκεί πολύ και τα δώρα ξεχνιούνται συνήθως πολύ γρήγορα. Έτσι δεν πρέπει να ξεχνούμε την ουσία της Γέννησης του Χριστού. Αυτό που πρέπει να ανοίξουμε είναι η καρδιά μας. Υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που έχουν πραγματικά ανάγκη την αγάπη μας. Άνθρωποι μόνοι, φτωχοί, ταλαιπωρημένοι από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά. Αυτούς τους ανθρώπους, αλλά και όλους τους άλλους, πρέπει να τους αγκαλιάσουμε, για να νιώσουν τη ζεστασιά της αγάπης. Αυτό είναι το πραγματικό μήνυμα των Χριστουγέννων. Να γεννηθεί ο Χριστός στην καρδιά μας. Αχιλλέας Παπαστεργίου, ΣΤ’2

Τα Χριστούγεννα μπορούμε και ανοίγουμε τα περισσότερα δώρα όλης της χρονιάς. Τα δώρα αυτά όμως παλιώνουν και σκονίζονται στο ράφι. Την περίοδο των Χριστουγέννων όμως μας δίνεται η ευκαιρία να ανοίξουμε την καρδιά μας, βοηθώντας τους συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη. Στ’ αλήθεια δεν πιστεύετε ότι έχει έρθει η ώρα να ξετυλίξουμε την κορδέλα της καρδιάς μας και να βάλουμε σ’ αυτήν όλους τους συνανθρώπους μας; Χαρίνθια Σκούρα, ΣΤ’2

Πολλές φορές, όταν ακούμε «έφτασαν τα Χριστούγεννα», αμέσως το μυαλό μας πάει στα δώρα που θα αγοράσουμε γι΄ αυτή τη μεγάλη γιορτή. Αυτό όμως είναι μια λανθασμένη άποψη. Τα Χριστούγεννα πρέπει να σημαίνουν πως στις καρδιές όλων μας γεννιέται ο Χριστός. Όταν καταλάβουμε το πραγματικό νόημα της μεγάλης αυτής γιορτής θα παραμερίσουμε τα προσωπικά ακριβά δώρα, που ικανοποιούν μόνο τη δική μας αυταρέσκεια και θα ανοίξουμε την καρδιά μας σε ανθρώπους που έχουν πραγματικά την ανάγκη μας. Μια βοήθεια στον πλησίον μας θα αποτελέσει και μια ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση για μας. Ας χαρίσουμε λοιπόν την αγάπη μας στους συνανθρώπους μας και ας μοιραστούμε αυτή τη χαρά της ανιδιοτελούς προσφοράς! Καλυψώ Αλεξάνδρα Νούλα, ΣΤ’2

Η περίοδος των Χριστουγέννων κρύβει μια μαγεία για εμάς τα παιδιά αλλά και πολλά μηνύματα, στα οποία εμείς οι Χριστιανοί θα πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή. Τα Χριστούγεννα δεν είναι μια απλή γιορτή που ανοίγουμε δώρα αλλά μια ευκαιρία για ένα άνοιγμα της καρδιάς μας προς την αγάπη και 74

τη φιλανθρωπία σε συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη. Τις μέρες αυτές πρέπει να προσφέρουμε ό, τι μπορούμε χωρίς ανταλλάγματα, όπως έπραξαν οι απλοί βοσκοί στον Χριστό κατά τη Γέννησή Του. Άρωμα Χριστουγέννων, αγάπης, φροντίδας, φιλανθρωπίας δεν πωλούνται σε κανένα στολισμένο κατάστημα. Δεν έχουν τιμή γιατί είναι ανεκτίμητης αξίας! Συνοδή Χατζοπούλου, ΣΤ’2

Για εμάς τους Ορθόδοξους Χριστιανούς τα Χριστούγεννα δεν είναι μόνο ευκαιρία για απόκτηση νέων υλικών αγαθών, κοσμικές εμφανίσεις και ατελείωτα χριστουγεννιάτικα δείπνα. Είναι ευκαιρία για φιλανθρωπικές δράσεις, για προσφορά βοήθειας σ’ όσους την έχουν ανάγκη γύρω μας, για αγάπη και συγχώρεση! Στέλλα Χαμορούσου, ΣΤ’2

Έφτασαν τα Χριστούγεννα! Η πιο λαμπερή γιορτή του χρόνου. Η γιορτή που περιμένουμε με ανυπομονησία όλα τα παιδιά! Η γιορτή της λάμψης, των φανταχτερών στολιδιών, των αμέτρητων γλυκών και των πολύτιμων δώρων. Άραγε, αυτό είναι το αληθινό πνεύμα των Χριστουγέννων; Τα ρεβεγιόν, τα πλουσιοπάροχα τραπέζια, τα καινούρια παιχνίδια και η ψεύτικη χαρά που προσπαθούν να πουλήσουν τα εμπορικά καταστήματα; Όχι! Χριστούγεννα σημαίνει αγάπη, προσφορά προς τον συνάνθρωπο, αλληλεγγύη. Αυτές τις άγιες ημέρες πρέπει η καρδιά μας να είναι ανοιχτή. Να σκεφτόμαστε όσους υποφέρουν, τους φτωχούς, τους άστεγους, τους φυλακισμένους. Να διώξουμε από μέσα μας κάθε κακία και να δεχτούμε τον νεογέννητο Χριστό. Ας αφήσουμε την ψυχή μας να πλημμυρίσει από αγάπη, συμπόνια και ευλογία Θεού! Βασίλειος Τσαγκάλης, ΣΤ’2

12. ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ

Ανέκδοτα

Εκείνη τη στιγμή μπαίνει μια φίλη της μαμάς: - Μήπως έχεις καμιά ασπιρίνη; Με ποΗ Θεσσαλονίκη νάει φοβερά το κεφάλι μου. Ο μικρός προσεύχεται: - Θεέ μου κάνε να γίνει η Θεσσαλονί- Και ο Τοτός: - Σας πονάει, κυρία, γιατί είναι άδειο. κη πρωτεύουσα της Ελλάδας! - Γιατί χρυσό μου; Ρωτά η μητέρα Στην παραλία του. - Γιατί έτσι έγραψα στο διαγώνισμα Πατέρας - Κύριέ μου, ο γιος σας πέταξε μια πέτης Γεωγραφίας! τρα στον γιο μου. - Τον πέτυχε; - Όχι - Τότε δεν είναι γιος μου! Αν ήμουν πλούσιος Στο σχολείο η δασκάλα λέει στους μαθητές να γράψουν μια έκθεση με θέμα « Τι θα έκανα αν ήμουν πλούσιος». Στο τέλος του μαθήματος μαζεύΤα δυο αδελφάκια Η μητέρα στα δύο μικρά της παιδιά ει τις κόλλες και ο Τοτός δίνει λευκή κόλα. Απορημένη η δακάλα, τον ρωπου παίζουν. - Για πείτε μου, πάνω στον μπουφέ τάει: υπήρχαν δύο σοκολάτες. Γιατί έμεινε - Τοτέ, γιατί έδωσες λευκή κόλα; μόνο μία; - Έμεινε μία γιατί δεν την είδαμε! Είναι άδειο Μαμά, γιατί σε πονάει το στομάχι; Ρωτά ο Τοτός. - Γιατί είναι άδειο παιδί μου, απαντά η μαμά. 76

Ήταν τόσο δύσκολο το θέμα και δεν ήξερες τι να γράψεις; - Όχι κυρία, απλά αυτό είναι το όνειρό μου. Να είμαι πλούσιος και να μην κάνω τίποτα. Η συμπύκνωση Ο δάσκαλος λέει στον μαθητή: - Γιατί η έκθεσή σου με θέμα « Το γάλα» είναι τόσο μικρή; Δεν είχες τίποτε άλλο να γράψεις; - Είχα, αλλά ήθελα να γράψω για το συμπυκνωμένο!

νό πηγαίνει (ο καπνός) - Όποιοι έρχονται και πάνε, απ’ το χέρι την κρατάνε (η πόρτα) - Ανεβαίνει, κατεβαίνει κι ο γιατρός μας μπαίνει βγαίνει. (το θερμόμετρο) - Ένα πουλί χωρίς φτερά , ψυχή δεν έχει και πετά (ο χαρταετός) - Είμαι, είμαι, μα τι είμαι; Σαν με πεις παύω να είμαι (το μυστικό) - Ανεβαίνει, κατεβαίνει και στην ίδια θέση μένει (το στόμα) - Σε κήπο δεν φυτεύεται, σε περιβόλι όχι! Και ο βασιλιάς το γεύεται κι όλος ο κόσμος το΄χει (το αλάτι)

Παροιμίες Αυτός που λέει λιγοστά, λέει πολλά και πιο σωστά Αδέρφια ενωμένα, σπίτια ευτυχισμένα Ο έλεγχος Άκουε γέρου συμΟ πατέρας στο γιο του: βουλή και παιδευ- Για έναν τέτοιο έλεγχο με τόσο μένου γνώση άσχημους βαθμούς θα πρέπει να πέ- Βασιλικός κι αν σει ξύλο , δυστυχώς μικρέ μου. μαραθεί, τη μυ- Έχεις δίκιο πατέρα, ξέρω που μένει ρωδιά την έχει ο δάσκαλος! Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφοΧαμένος χρόνος ρος το δείχνει Μια μέρα στην τάξη, λέει η δασκάλα Δώρο αν είναι και στον Τασούλη: μικρό, μεγάλη - Εγώ διαβάζω, εσύ διαβάζεις, τι χρό- χάρη έχει νος είναι; Χτίζει σπίτια η - Χαμένος, κυρία. ομόνοια, τα γκρεμίζει η διχόνοια Δοκίμαζε τους Αινίγματα φίλους σου, όταν - Η κεφαλή του στο βουνό κι η ουρά σε βρίσκει η φτώχεια του στο γιαλό ( το ποτάμι) - Άψυχο ψυχή δεν έχει και στον ουρα77

Ας παίξουμε λοιπόν………

13. Δραστηριότητες στα μαθήματα ειδικοτήτων

Αύξηση ωρών διδασκαλίας στην Αγγλική, Γαλλική και Γερμανική Γλώσσα στα εκπαιδευτήρια Μ. Ν. Ράπτου Αγγλική Γλώσσα Δυναμικά ξεκίνησε η νέα

σχολική χρονιά στα εκπαιδευτήρια μας όσον αφορά τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών. Καθώς αλλάζουν οι απαιτήσεις των παιδιών μας, αυξήσαμε τις ώρες διδασκαλίας της αγγλικής, γαλλικής και γερμανικής γλώσσας. Από τη Β΄ Δημοτικού έως και την Στ΄ Δημοτικού οι μαθητές μας επωφελούνται από την καθημερινή διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας (4 ώρες εβδομαδιαίως). Ξεκινάμε από την Junior A στη Β΄ Δημοτικού και φτάνουμε στη C Class. Στόχοι της διδασκαλίας της Αγγλικής Γλώσσας στο Δημοτικό είναι: • H αφομοίωση του λεξιλογίου και των γραμματικών φαινομένων ανά επίπεδο. • H κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου, μέσα από καθημερινούς διαλόγους. (listening and speaking) • H σωστή χρήση του γραπτού λόγου. (writing) Οι τάξεις που διδάσκονται είναι: Pre-junior : Α΄ Δημοτικού Junior A : Β΄ Δημοτικού Junior B: Γ΄ Δημοτικού A Class: Δ΄ Δημοτικού B Class: Ε΄ Δημοτικού C Class: Στ΄ Δημοτικού Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς από την Δ΄ τάξη και μετά οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε εξετάσεις για την απόκτηση πτυχίων 80

του Πανεπιστημίου Cambridge (Young Learners) Πτυχία Αγγλικής Γλώσσας Starters Movers Flyers Στην Α΄ Δημοτικού η Αγγλική Γλώσσα διδάσκεται 1 ώρα την εβδομάδα. Σκοπός του προγράμματος διδασκαλίας στο επίπεδο αυτό είναι η εξοικείωση των μαθητών με την ξένη γλώσσα με παιγνιώδη τρόπο και με έμφαση στην προφορική έκφραση και μέριμνα για την εμπέδωση σωστής προφοράς. Γαλλική και Γερμανική Γλώσσα Όσον αφορά την εκμάθηση της δεύτερης ξένης γλώσσας, αποφασίσαμε και εντάξαμε στο αναλυτικό πρόγραμμα της Δ’ τάξης του Δημοτικού για πρώτη φορά μία διδακτική ώρα την εβδομάδα. Στόχος μας είναι η ευαισθητοποίηση και η πρώτη επαφή των μαθητών μας με τη Γαλλική και τη Γερμανική Γλώσσα. Επιμένουμε στον προφορικό λόγο και στη χρήση των καθημερινών διαλόγων, καθώς και στην ομαλή και σταδιακή μετάβαση στον γραπτό λόγο με στόχο την κατάκτηση γνώσεων επιπέδου Α1+, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Σπουδών για τις Γλώσσες. Το μάθημα διδάσκεται με πλούσιο εποπτικό υλικό και εναλλαγές δραστηριοτήτων ώστε να γίνεται ολοένα και πιο ενδιαφέρον και δημιουργικό για τους μαθητές μας. Στόχος μας η απόκτηση πτυχίου Delf A1 Prim του Γαλλικού Ινστιτούτου και στη Γερμανική Γλώσσα το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας Α1-Α2. Η απόκτηση των διπλωμάτων συνεχίζεται και στο γυμνάσιο. Στην Α΄ Γυμνασίου διπλασιάσαμε από 2 σε 4 ώρες τη διδασκαλία της Γαλλικής και Γερμανικής Γλώσσας. Προετοιμάζουμε τους μαθητές μας για τα πτυχία επιπέδου Α2- Β1 - Β2. Πτυχία Γαλλικής Γλώσσας Delf A1 Prim Γαλλικού Ινστιτούτου Delf A2 -B1-B2 Γαλλικού Ινστιτούτου Πτυχία Γερμανικής Γλώσσας Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας επιπέδου Α1-Α2 Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας επιπέδου Β1-Β2 Zertificat Goethe B1 Μαθητές του Δημοτικού, Γυμνασίου και του Λυκείου μας που επέλεξαν να συμμετέχουν στις εξετάσεις, είχαν τη δυνατότητα να προετοιμαστούν από τις καθηγήτριες των Εκπαιδευτηρίων μας, Τοπαλίδου Φωτεινή, Στάχταρη Κατερίνα, Ζιώγα Θεοφανώ, Φραγκουλίδου Δέσποινα (Καθηγήτριες Αγγλικών), 81

Μαυρομάτη Δάφνη (καθηγήτρια Γερμανικών), Καρανάσιου Βασιλική, Ζησοπούλου Αθανασία (καθηγήτριες Γαλλικών) κατά τη διάρκεια των μαθημάτων αλλά και με επιπλέον ενισχυτική διδασκαλία μετά το πέρας των μαθημάτων. Ακολούθως παραθέτουμε τα ονόματα των μαθητών μας που συμμετέχουν στις εξετάσεις. Η Διεύθυνση των Εκπαιδευτηρίων μας και οι καθηγήτριες ξένων γλωσσών τους ευχόμαστε καλή επιτυχία. Πτυχία Αγγλικών Starters 1. Αλεξίου Βασιλική (Ε1) 2. Βαρνάς Δημοσθένης (Ε1) 3. Γαλατσίδα Άννα-Μαρία (Ε1) 4. Δημοβέλη Θεοδώρα (Ε1) 5. Μαγουλιώτης Παναγιώτης (Ε1) 6. Μπεκερτζής Νικόλαος (ΣΤ2) 7. Παπαδόπουλος Χαρίλαος (Ε2) 8. Αναγνωστόπουλος Δημήτρης (Δ1) 9. Τριψάνας Δημήτρης (Ε1) 10. Καλλιμάνη Μαρία-Πανδώρα (Ε1) Movers 1. Σκυλλάκος Θεόδωρος (ΣΤ2) 2. Πάπουτσα Ιωάννα (ΣΤ2) 3. Νούλα Καλυψώ (ΣΤ2) 4. Μπάρκα Ευαγγελία (ΣΤ2) 5. Αναγνωστοπούλου Σοφία (Ε1) 6. Ντακούλας Αλέξανδρος (Ε1) Flyers 1. Τίτσιας Μιχάλης (Α2 Γυμνασίου) 2. Χριστοδούλου Μαρία (Α2 Γυμνασίου) 3. Μεταξιώτης Αστέριος (ΣΤ1) 4. Ντακούλα Ζωή (Α1 Γυμνασίου) Πτυχία Γαλλικών Delf A1 Prim 1. Γκόβαρης Χρήστος (Α Γυμνασίου) 2. Κατσογιάννη Γλυκερία (Α1 Γυμνασίου) 3. Τσαπράζης Λεωνίδας (Α2 Γυμνασίου) Πτυχία Γερμανικών ΚΠΓ (Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας) Α1-Α2 1. Χριστοδούλου Μαρία (Α2 Γυμνασίου) 2. Μεταξιώτη Κατερίνα (Α1 Γυμνασίου) 82

3. Θεοδοσίου Χρήστος (Α Γυμνασίου) 4. Τσαλόπουλος Γιώργος (Α Γυμνασίου) 5. Βαιούλη Μαρία (Α Γυμνασίου) 6. Νάκα Αγγελική (Α Γυμνασίου) 7. Λιούπη Φρίντα (Α1 Γυμνασίου) 8. Καλλιμάνης Δημήτρης (Α2 Λυκείου) ΚΠΓ (Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας) Β1-Β2 1. Κολλάτου Κατερίνα (Α Λυκείου) 2. Λαμπρούλης Αριστείδης (Α2 Λυκείου) 3. Γκουντής Βαγγέλης (Α1 Λυκείου)

ΑΓΓΛΙΚΑ Η Ποίηση ως μέσο έκφρασης στη διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας Η διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας και το σχετικό λεξιλόγιό της, αποτέλεσε πηγή έμνευσης για τα παιδιά της Γ΄ Δημοτικού, που έγραψαν τα δικά τους ποιήματα. Ήταν μία ευχάριστη διαδικασία για τους μαθητές μας γιατί βρήκαν τον τρόπο να εκφράσουν την δημιουργικότητά τους, χρησιμοποιώντας λέξεις που έχουν ήδη διδαχθεί στις σχετικές διδακτικές ενότητες και να τις αποτυπώσουν σε ένα χαρτί με έναν τρόπο ευχάριστο αλλά και προσωπικό, αφού το θέμα στα συγκεκριμένα ποιήματα ήταν της επιλογής τους. Τα θέματα που επέλεξαν οι μαθητές ήταν: • Οι εποχές του χρόνου • Τα Χριστούγεννα • Τα ζώα • Το γραμματικό φαινόμενο του ρήματος I am. Με αφορμή λοιπόν αυτά τα ποιήματα, οι μαθητές όλων των τάξεων της Γ Δημοτικού συμμετείχαν σε προφορικές δραστηριότητες, συζήτησαν και 83

αντάλλαξαν απόψεις για τα συγκεκριμένα θέματα. Συνεπώς τους δόθηκαν ευκαιρίες να αναπτύξουν τις γλωσσικές τους ικανότητες στην Αγγλική γλώσσα και ιδιαίτερα να εξασκηθούν στην προφορική και γραπτή παραγωγή λόγου.

Αναστασία Μπέλτσιου, Καθηγήτρια Αγγλικών

Η Χριστουγεννιάτικη κατασκευή της Β΄ Δημοτικού στα Αγγλικά Τα παιδιά της Β΄ Δημοτικού είχαν την ευκαιρία να δημιουργήσουν δικές τους Χριστουγεννιάτικες κατασκευές στο μάθημα των Αγγλικών και να συζητήσουν για το νόημα της μεγάλης αυτής γιορτής των Χριστουγέννων. Οι κατασκευές αποτέλεσαν σημαντικό κίνητρο για να ενεργοποιηθεί η καλλιτεχνική τους φύση, η φαντασία τους αλλά και η άμεση ανταπόκρισή τους σε διάφορα οπτικά ερεθίσματα με στόχο την θετική προσέγγιση της Αγγλικής Γλώσσας για την εκμάθησή της. Η διαθεματική προσέγγιση δύο σχολικών μαθημάτων: Αγγλικά και Εικαστικά έδωσε τη δυνατότητα στα παιδιά να κατανοήσουν ότι η εκ84

μάθηση της Αγγλικής γλώσσας μπορεί να γίνει ευχάριστη και δημιουργική με εναλλακτικούς τρόπους μάθησης. Το θέμα μας ήταν τα Χριστούγεννα και συγκεκριμένα «Η Γέννηση του Ιησού». Το αρχικό γράμμα J (Jesus) αποτέλεσε την έμπνευση για την εικαστική δημιουργία μας σε ένα ταμπλό, που συμβολίζει εκείνη την Άγια Νύχτα. Αναστασία Μπέλτσιου, Καθηγήτρια Αγγλικών

Το διαδίκτυο ως βασικό εργαλείο στη διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας στη Γ Δημοτικού Στις μέρες μας, το Internet αποτελεί βασικό αλλά και χρήσιμο εργαλείο για την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Η εισαγωγή των σύγχρονων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, σε συνδυασμό με τις νέες διδακτικές-παιδαγωγικές προσεγγίσεις, συνεπάγονται την τοποθέτηση του μαθητή στο κέντρο της διαδικασίας μάθησης. Ο μαθητής καλείται να αναλάβει ενεργό ρόλο και προσωπική ευθύνη στη διαδικασία μάθησης. Λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες παιδαγωγικές και διδακτικές αρχές οι μαθητές της Γ Δημοτικού είχαν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τον διδακτικό τους χρόνο στην Αγγλική γλώσσα , χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο ως πηγή πληροφόρησης για τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου και για την επεξήγηση γραμματικών φαινομένων. Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με διαδραστικές ιστοσελίδες για την εξάσκηση των γλωσσικών τους στόχων στην Αγγλική Γλώσσα με την εφαρμογή διαδραστικών ασκήσεων. Έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον αλλά και ενθουσιασμό ενισχύοντας την άποψη ότι το διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εποπτικό μέσο στην ξενόγλωσση εκπαίδευση. Αναστασία Μπέλτσιου, Καθηγήτρια Αγγλικών

Great Personalities William Wallace Sir William Wallace ( 1270 – 23 August 1305) was a Scottish landowner who became one of the main leaders during the wars of Scottish independence. Along with Andrew Morey, Wallace defeated an English army at the Battle of Stirling Bridge in September 1297, and was appointed Guardian os Scotland serving until his defeat at the Battle of Falkirk in July 1298. In August 1305 Wallace was captured in Robroyston near Glaskow and handed over to King Edward I of England, who had him hanged,drawned and quartered for high treason and crimes against English civilians. Abraham Lincoln Abraham Lincoln (February 12, 1809 – April 15, 1865) was the 16th president of the United States. Reared in a poor family on the western frontier, Lincoln was a self-educated lawyer in Illinois. He promoted rapid modernization of the economy through canals and railroads, he encouraged the building of factories and he opposed the war with Mexico in 1846. With very little support in the slave states, Lincoln swept the North and was elected president in 1860. Lincoln led the United States through its Civil War—its bloodiest war and its greatest moral, constitutional and political crisis. In doing so, he preserved the Union, abolished slavery, strengthened the federal government, and modernized the economy. Lincoln was assassinated in 1865 by John Wilkes Booth, a noted actor. Abraham Lincoln was an exceptionally astute politician and has been consistently ranked both by scholars and the public as one of the greatest U.S. presidents. Amelia Earhart Amelia Mary Earhart (July 24, 1897 – disappeared July 2, 1937) was an American aviation pioneer and author. Earhart was the first female aviator to fly solo across the Atlantic Ocean. She received the U.S Distinguished Flying Cross for this record. She set many other records, wrote best-selling books about her flying experiences and was instrumental in the 86

formation of Ninety Nines, an organization for female pilots. Earhart joined the faculty of the Purdue University aviation department in 1935 as a visiting faculty member to counsel women on careers and help inspire others with her love for aviation. She was also a member of the National woman’s Party and an early supporter of the Equal Rights Amendment. During an attempt to make a circumnavigational flight of the globe in 1937 in a Purdue-funded Lockheed model 10 Electra, Earhart disappeared over the central Pacific Ocean near Howland Island. Fascination with her life, career and disappearance continues to this day. Marie Curie Marie Sktodowska-Curie (7 November 1867 – 4 July 1934) was a Polish and naturalized-French physicist and chemist who conducted pioneering research on radioactivity. She was the first woman to win a Nobel Prize, the first person (and only woman) to win twice, the only person to win twice in multiple sciences, and was part of the Curie family legacy of five Nobel Prizes. She was also the first woman to become a professor at the University of Paris, and in 1995 became the first woman to be entombed on her own merits in the Panthéon in Paris. She was born Maria Salomea Sktodowska in Warsaw, in what was then the Kingdom of Poland, part of theRussian Empire. She studied at Warsaw’s clandestine Floating University and began her practical scientific training in Warsaw. In 1891, aged 24, she followed her older sister Bronisława to study in Paris, where she earned her higher degrees and conducted her subsequent scientific work. She shared the 1903 Nobel Prize in Physics with her husband Pierre Curie and with physicist Henri Becquerel. She won the 1911 Nobel Prize in Chemistry. Ομαδική εργασία των μαθητών του Στ1 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Στάχταρη Κατερίνα

Τα Αγγλικά στο νηπιαγωγείο μας Η έρευνα δείχνει ότι τα παιδιά κάτω της ηλικίας των 8 ετών που μαθαίνουν μια δεύτερη γλώσσα, έχουν περισσότερες πιθανότητες να μιλούν τη γλώσσα αυτή σαν μητρική και επίσης παρουσιάζουν μεγάλη βελτίωση στην πρώτη τους γλώσσα. (Lambert and Tucker, 1974/ Cummins, 1980/ Harley, Hart Lapkin, 1986 /Verhoeven, 1994/Marsh et al, 2000) Η εκμάθηση μια ξένης γλώσσας προετοιμάζει το παιδί για ένα επιτυχές μέλλον σε μια διαρκώς εξελισσόμενη παγκόσμια κοινωνία. 87

Τα παιδιά του νηπιαγωγείου μας έρχονται σε πρώτη επαφή με την Αγγλική Γλώσσα, μέσω του παιχνιδιού. Η δασκάλα τους μιλά μόνο αγγλικά. Η κατανόηση της ξένης γλώσσας από τα παιδιά έρχεται φυσιολογικά, καθώς τους δείχνει αυτό που εννοεί. Τα παιδιά τραγουδούν, ακούν ιστορίες, κάνουν διάλογο με χειρόκουκλες, παίζουν παιχνίδια, μαθαίνουν να χρησιμοποιούν εκπαιδευτικές κάρτες, αποστηθίζουν ποιήματα και απασχολούνται σε μια σειρά από διασκεδαστικές και διαδραστικές δραστηριότητες, σχετικές με ζωγραφική και χειροτεχνίες. Από μάθημα σε μάθημα, οι δραστηριότητες χτίζουν η μία την άλλη, έτσι ώστε το παιδί να περνά από την εκμάθηση του συγκεκριμένου λεξιλογίου στην ενεργή αξιοποίησή του σε γνώριμες περιστάσεις, δηλαδή στην κατανόηση και στη δημιουργία απλών ερωτήσεων. Επιπλέον με τη χρήση της μουσικής και της κίνησης το παιδί βελτιώνει τις κινητικές, γνωστικές, κοινωνικές, συναισθηματικές και μουσικές δεξιότητές του! Το αγγλικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου συνοψίζεται στα ακόλουθα χαρακτηριστικά: • Τα παιδιά μαθαίνουν μέσω του παιχνιδιού. • Η μεθοδολογία της διδασκαλίας είναι διαδραστική και βασίζεται στην επικοινωνία. • Στις τάξεις μιλούμε μόνο την Αγγλική Γλώσσα. • Τα παιδιά μιλούν στα αγγλικά για θέματα που γνωρίζουν: ζώα, φαγητά, σχολείο και σπίτι κ.α. • Τα αγγλικά κατακτώνται με φυσικό τρόπο καθώς τα παιδιά χρησιμοποιούν τόσο το μυαλό όσο και το σώμα τους. • Η διδασκαλία του λεξιλογίου και της γραμματικής είναι ενσωματωμένη και στα μαθήματα της ελληνικής γλώσσας. • Η συστηματική ενασχόληση των παιδιών με μια γλώσσα που είναι προσαρμοσμένη στην ηλικία τους δεν τα μπερδεύει. • Η Αγγλική Γλώσσα χρησιμοποιείται στην καθημερινή επικοινωνία – π.χ. για να ζητήσουν νερό, να πουν μια ιστορία κλπ. • Πρωταρχικός μας στόχος είναι η συμμετοχή και η θετική στάση απέναντι στην εκμάθηση της ξένης γλώσσας, κάθε παιδιού χωριστά. • Τα παιδιά διδάσκονται αγγλικά καθημερινά μια διδακτική ώρα. 88

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Χριστουγεννιατική κατασκευή: χιονάνθρωπος από ρύζι Ο χειμώνας έφτασε, ώρα για χριστουγεννιάτικες κατασκευές και στολίδια. Φτιάξτε παρέα με τους φίλους σας μια υπέροχη κατασκευή χιονάνθρωπο από ρύζι και ένα χριστουγεννιάτικο στολίδι χιονάνθρωπο με απλά υλικά και διακοσμήστε το παιδικό σας δωμάτιο! Υλικά: 1 άσπρη κάλτσα Ρύζι ή φακές Σπάγκος Κορδέλα Κεσεδάκι από παιδικό γιαούρτι Πορτοκαλί σύρμα πίπας Πινέζες ή χάντρες ή κουμπιά. Κατασκευή: Γεμίστε την άσπρη κάλτσα με το ρύζι λίγο πάνω από τη μέση της. Δέστε την με το σπάγκο σε δύο σημεία για να σχηματίστε τις μπάλες του χιονάνθρωπου. Βάλτε τις πινέζες για μάτια και κουμπιά. Κόψτε ένα κομματάκι από το σύρμα πίπας και στερεώστε το για μύτη. Τυλίξτε την κορδέλα και δέστε την για κασκόλ. Βάλτε το κεσεδάκι ανάποδα για καπέλο. Αν θέλετε φτιάξτε μια μικρή σκούπα με ένα ξυλαράκι και λίγο ξερό χόρτο και στερεώστε την στο πλάι. Ο χιονάνθρωπός σας είναι έτοιμος! ΚΡΕΜΑΣ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟ ΣΤΟΛΙΔΙ «ΧΙΟΝΑΝΘΡΩΠΟΣ» Υλικά: Γλωσσοπιέστρα, χοντρό μαύρο μαρκαδόρο, τσόχα, πον-πον, ματάκια, κόλλα, ψαλίδι, άσπρη τέμπερα, πινέλο και κορδέλα. Κατασκευή: Βάψτε με άσπρη τέμπερα το γλωσσοπιέστρο με χοντρό μαύρο μαρκαδόρο. Σχεδιάστε το στόμα και διακοσμήστε το πρόσωπο με τα ματάκια. Φτιάξτε το καπέλο με τσόχα. Βάλτε μια θηλιά από κορδέλα και κολλήστε την με κόλλα, στο πίσω μέρος του στολιδιού. Ελένη Νατσίδη, Δασκάλα Εικαστικών 92

ΜΟΥΣΙΚΗ Ελληνικά μουσικά όργανα Η χώρα στην οποία ζούμε είναι μία χώρα με σπουδαία ιστορία και πολιτισμό που ξεκινάει από πολύ παλιά και φτάνει μέχρι σήμερα. Η μουσική υπήρχε και υπάρχει στη ζωή των Ελλήνων. Από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα η μουσική των Ελλήνων εξελίχθηκε, δεν έπαψε όμως ποτέ να εκφράζει τα συ-

ναισθήματα του λαού, να περιγράφει την έντονη ζωή του και τις καθημερινές του συνήθειες. Σήμερα τη μουσική που εκφράζει τα συναισθήματα του λαού, περιγράφει τη ζωή του και είναι συνδεδεμένη με τα ήθη και τα έθιμά του την ονομάζουμε δημοτική μουσική. Στην ελληνική παραδοσιακή μουσική κυριαρχούν τα τραγούδια. Για τα περισσότερα δημοτικά τραγούδια δεν έχουμε πληροφορίες για τους δημιουργούς τους. Συνήθως δημιουργός τους ήταν κάποιος άνθρωπος με ταλέντο στη μουσική που μετέδιδε το τραγούδι του από στόμα σε στόμα. Οι περισσότερες περιοχές της Ελλάδας έχουν τη δική τους δημοτική μουσική. Ακόμα και τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται, από περιοχή σε περιοχή δεν είναι πάντα ίδια. Άλλους συνδυασμούς μουσικών οργάνων χρησιμοποιούν στη νησιωτική Ελλάδα, άλλους στην υπόλοιπη Ελλάδα. Έτσι, για παράδειγμα, στα Επτάνησα είναι πολύ πιθανό να ακούσουμε έναν συνδυασμό μουσικών οργάνων που αποτελείται μόνο από έγχορδα μουσικά όργανα, κυρίως μαντολίνα και κιθάρες ενώ στην στεριανή Ελλάδα θα συναντήσουμε έναν συνδυασμό από έγχορδα και κρουστά όργανα. Ας δούμε όμως μερικά από τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούμε σήμερα για να παίξουμε ελληνική δημοτική μουσική. Τα όργανα χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες, με κριτήριο το υλικό από το οποίο παράγεται ο ήχος : 1. Μεμβρανόφωνα (είναι τα όργανα που έχουν μεμβράνη) 2. Αερόφωνα ( όργανα που φυσάμε) 3. Χορδόφωνα (όργανα που έχουν χορδές) 4. Ιδιόφωνα (όργανα που ο ήχος παράγεται από το σώμα τους) 93

Για να δούμε όμως ξεχωριστά αυτές τις κατηγορίες Μεμβρανόφωνα: • Νταούλι • Τουμπί • Ντέφι • Τουμπελέκι Αερόφωνα: • Φλογέρα – Σουραύλι- Μαντούρα • Ζουρνάς • Τσαμπούνα • Γκάιντα • Κλαρίνο • Λαλίτσα Χορδόφωνα • Ταμπουράς • Λαούτο • Ούτι • Λαουτοκιθάρα • Μαντολίνο και κιθάρα • Λύρα •Κεμεντζές • Κεμανές • Βιολί • Κανονάκι • Σαντούρι Ιδιόφωνα • Κουδούνια • Ζίλια • Σφυρίχτρες • Σήμαντρα • Ηχητικά αντικείμενα Στην πόλη μας το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο φιλοξένησε ( 15 Νοεμβρίου-10 Δεκεμβρίου) την κινητή έκθεση του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων – Συλλογή Φοίβου Ανωγειανάκη. Στην έκθεση αυτή περιλαμβάνονταν περίπου 200 αντικείμενα με σκοπό την ανάδειξη του πλούτου μας, την κατασκευή και τεχνική παιξίματος των οργάνων μέσα από τις τοπικές παραλλαγές τους στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Περιλάμβανε επίσης πολλές εκπαιδευτικές, ερευνητικές και καλλιτεχνικές δράσεις. Παράλληλα διενεργήθηκε σεμινάριο από την Μουσικοπαιδαγωγό Νάνση Τουμπακάρη για τους δασκάλους και διάλεξη από τον Λάμπρο Λιάβα, καθηγητή εθνομουσικολογίας του Παν/μιου Αθηνών, με θέμα την ελληνική παραδοσιακή μουσική και τα λαϊκά μουσικά όργανα, σε συνδυασμό με ιδιαίτερη αναφορά στην μουσική παράδοση της περιοχής μας. Ιωάννα Αρεβύθη, Χριστίνα Αρσένου, οι δασκάλες μουσικής 94

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Η πετοσφαίριση «Volleyball» στο σχολείο μας Στα πλαίσια του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής τον μήνα Οκτώβριο οι μαθητές του σχολείου μας διδάχτηκαν τους κανονισμούς και τις βασικές αρχές εκμάθησης της πετοσφαίρισης (volleyball). Σε 8 διδακτικές ώρες οι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της πετοσφαίρισης σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Μέσα από διάφορες ασκήσεις τα παιδιά εξασκήθηκαν στην τεχνική της πάσας, της μανσέτας και του σερβίς. Μάθαμε ότι την πετοσφαίριση την επινόησε το 1895 ο Γουίλιαμ Τζ. Μόργκαν που εργαζόταν ως γυμναστής στη Χριστιανική Αδελφότητα Νέων στην πόλη Χόλιοκ της Μασαχουσέτης. Στην Ελλάδα η πετοσφαίριση έγινε γνωστή το 1992 από τον γυμναστή του Πανελληνίου ΓΣ, Αθανάσιο Λευκαδίτη. Το πρώτο πρωτάθλημα ανδρών διεξήχθη το 1925 στην Αθήνα. Ακολούθησε το 1926 το πρωτάθλημα γυναικών και παράλληλα, στη Θεσσαλονίκη οργανώθηκε επίσημα πρωτάθλημα. Η Πετοσφαίριση παίζεται από δύο ομάδες αποτελούμενες από 6 παίκτες και κάθε μία σε κλειστό γήπεδο διαστάσεων 18Χ9 μέτρων χωρισμένο από ένα υψηλό φιλέ. Στόχος της κάθε ομάδας είναι να περάσει τη μπάλα με 3 προσπάθειες το ανώτερο πάνω από το φιλέ στο χώρο της αντιπάλου της και να κερδίσει πόντο αν η μπάλα αγγίξει το έδαφος. Το παιχνίδι τελειώνει όταν μια ομάδα κερδίσει 3 σέτ. Το μάθημά μας αρχίζει πάντα με ασκήσεις πάσας, σε δυάδες ή και περισσότερους σε σχήμα κύκλου. Στη συνέχεια ανά δύο αντικριστά κάνουμε ασκήσεις άμυνας-επίθεσης με σερβίς και μανσέτα. Στο τέλος της διδακτικής ώρας κάθε φορά παίζουμε διπλό χωρισμένοι σε δύο ομάδες. Τα παιδιά κατά τη διάρκεια του μαθήματος εκφράζουν τον ενθουσιασμό τους για τη συγκεκριμένη αθλοπαιδιά , και ιδιαίτερα στο τέλος όπου ακολουθεί ένας αγώνας σύμφωνα με τους κανόνες της πετοσφαίρισης. Από τους μαθητές του Σχολείου και τους Καθηγητές Φυσικής Αγωγής, Ιωάννα Ζαρκατζιά, Ευδοξία Θεοχάρη, Βησσαρίωνα Σιακαβάρα

«Η σοφία και η γνώση υπάρχουν για να μπορεί κανείς να ξεχωρίζει τον καλό δρόμο από τον κακό.» Τζελαλαντίν Αλ Ρουμί, 1207-1273, Πέρσης ποιητής Eμείς, οι μαθητές της Στ’ τάξης και η καθηγήτρια των Υπολογιστών, προσπαθώντας να πάρουμε μια γεύση από τη σοφία των πνευματικών ανθρώπων του κόσμου ώστε να ξεχωρίζουμε τον καλό δρόμο, που χάραξε ο Χριστός για μας, κάναμε μία μεγάλη εργασία για τα γνωμικά και τα αποφθέγματα. Η αναζήτηση των γνωμικών ξεκίνησε στο Διαδίκτυο, σε έγκυρες και κατάλληλες ιστοσελίδες. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια των δασκάλων μας, βρήκαμε υπέροχα αποσπάσματα από την Καινή Διαθήκη τα οποία βρίθουν από πνευματικότητα και σοφία. Φυσικά δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αναζήτησή μας ήταν πλήρης χωρίς την πολύτιμη βοήθεια των βιβλίων που δανειστήκαμε από την βιβλιοθήκη του σχολείου μας. Έτσι, μαζέψαμε πάνω από 100 γνωμικά τα οποία μας εμπνέουν χιλιάδες συναισθήματα και σκέψεις. Όλα αυτά όμως δεν θα είχαν τόσο μεγάλη αξία εάν δεν τα μοιραζόμασταν με τους συμμαθητές, τους δασκάλους και τους γονείς μας. Για αυτό το λόγο, αφού δημιουργήσαμε καλαίσθητα έγγραφα στον υπολογιστή, τα εκτυπώσαμε και τα αφισοκολλήσαμε σε ολόκληρο το σχολείο, στους διαδρόμους, στις αίθουσες, στους πίνακες ανακοινώσεων. Μεγάλη βοήθεια υπήρξε για μας και η νέα εγκατάσταση σε κάθε χώρο του σχολείου μας - αίθουσες διδασκαλίας, αίθουσα τελετών, πολλαπλών χρήσεων υποδοχής για διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας (24 MBS), το οποίο υπερδιπλασίασε την ταχύτητα πρόσβασης. Αυτή η εργασία, που πραγματοποιήσαμε συλλογικά, όχι μόνο μας έμαθε να διεκπεραιώνουμε πολύπλοκες εργασίες, αλλά μας έκανε και καλύτερους ανθρώπους. Αλίκη Παπαθανασίου, Καθηγήτρια Η/Υ 96

13. Από την Σχολική Ζωή

Η σχολική μας ζωή, το πρώτο εξάμηνο του σχολικού έτους, περιλάμβανε πολλές δραστηριότητες, επισκέψεις, επιμορφωτικές ομιλίες, προβολές και γιορτές που έδωσαν μια νότα ζωντάνιας και χαράς στη σχολική μας καθημερινότητα. Summer camp Μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων για το σχολικό έτος 2013-14 ,όπως κάθε χρονιά, από τις 16 Ιουνίου 2014 έως τις 27 Ιουνίου 2014 υλοποιήθηκε το πρόγραμμα καλοκαιρινών δραστηριοτήτων (Summer camp). Οι μαθητές που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα αυτό βίωσαν υπέροχες, διασκεδαστικές στιγμές, καθώς με την επίβλεψη των γυμναστών του σχολείου μας είχαν τη δυνατότητα να ασκηθούν, να παίξουν, να ψυχαγωγηθούν. Πληθώρα αθλητικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων όπως κολύμβηση, ιππασία, μπάσκετ, ποδόσφαιρο, βόλεϊ, τένις καθώς και παιδαγωγικά, επιτραπέζια, παραδοσιακά, μουσικά παιχνίδια ενθουσίασαν τους μαθητές του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού σχολείου μας. Έκθεση στο Γαλλικό Ινστιτούτο Πριν την έναρξη των μαθημάτων, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, από τη Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2014 έως την Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2014, θαυ97

μάσαμε τις καταπληκτικές δημιουργίες των μικρών μας καλλιτεχνών. Υπό την εποπτεία της διευθύντριας του Γαλλικού Ινστιτούτου κ. Χρύσας Βουλγαράκη, του διευθύνοντα συμβούλου των Εκπαιδευτηρίων μας, κ. Νικόλαου Ράπτη και της καθηγήτριας Εικαστικών κ. Ελένης Νατσίδη εκτέθηκαν τα αξιόλογα έργα καλλιτεχνικής έκφρασης των μαθητών του Δημοτικού σχολείου και του Νηπιαγωγείου των Εκπαιδευτηρίων μας.Τα έργα ήταν εμπνευσμένα από μεγάλους Έλληνες και ξένους ζωγράφους και περιλάμβαναν κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά, ομαδικές εργασίες, κολλάζ, δημιουργίες χαρακτικής με λαδοπαστέλ και πολλές ακόμα πρωτότυπες δημιουργίες. Συγχαρητήρια στα παιδιά που για μια ακόμα φορά μας εντυπωσίασαν με το υψηλό επίπεδο των εικαστικών δημιουργιών τους! 11-9-2014 Η σχολική χρονιά ξεκίνησε με τον Αγιασμό στο προαύλιο του σχολείου μας από τους ιερείς π. Βασίλειο Τάσσιο, π. Διον. Παπαλέξιο και π. Γεώργιο Τζικούλη. Χαιρετισμούς και παραινέσεις προς τους μαθητές απεύθυναν η υπεύθυνη των εκπαιδευτηρίων δ. Μαίρη Ράπτου και ο διευθύνων σύμβουλος κ. Νικόλαος Ράπτης. 17-9-2014 Οι μαθητές των τριών τμημάτων της Γ’ τάξης επισκέφτηκαν το Δημαρχείο της Λάρισας. Πρόκειται για δραστηριότητα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Μελέτης Περιβάλλοντος με θέμα «Δήμος – Δημοτικό Συμβούλιο – Εκλογές». Τους υποδέχτηκε και τους μίλησε ο νέος πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, κ. Τάχος Δημήτρης. Ήταν μια υπέροχη εμπειρία για όλους μας . 25-9-2014 Στο πλαίσιο του εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2014, οι μαθητές της Στ’ τάξης συμμετείχαν στο κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού, που περιλάμβανε περιήγηση σε ιστορικά μνημεία της πόλης 98

μας. Αφού οι μαθητές ενημερώθηκαν από τους ειδικούς αρχαιολόγους για την ιστορική αξία κάθε σταθμού του ταξιδιού, ανακάλυψαν τον θησαυρό κοντά στο Μπεζεστένι, τον τελευταίο σταθμό της αναζήτησης. Ο θησαυρός ήταν η απομίμηση μιας αρχαίας πόρπης. Ήταν μια δραστηριότητα που χαροποίησε ιδιαίτερα τους μαθητές. 25-9-2014 Πραγματοποιήθηκε περίπατος όλων των τάξεων του Δημοτικού στις εγκαταστάσεις του Γυμνασίου και χάρηκαν πολύ. 29-9-2014 Οι μαθητές της Α’ τάξης επισκέφτηκαν το παζάρι της Λάρισας. Περιηγήθηκαν στο χώρο, χαιρέτησαν και συνομίλησαν με τους πλανόδιους πωλητές. Έμαθαν την ιστορία του, θαύμασαν την τάξη που επικρατούσε στα περίπτερα με τα εμπορεύματα. Πέρασαν υπέροχα! 6-10-2014 Στην αίθουσα εκδηλώσεων των Εκπαιδευτηρίων Μ. Ν. Ράπτου ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος Βλάχος, πολυγραφότατος συγγραφέας και ένας εκ των κορυφαίων Θεολόγων της Εκκλησίας της Ελλάδας, μίλησε σε εκπαιδευτικούς και γονείς με θέμα «Σύγχρονες απόψεις για την Αγωγή των Νέων και η Πατερική Διδασκαλία». Ο λόγιος ιεράρχης που έχει γράψει 85 βιβλία, εκ των οποίων 60 έχουν μεταφραστεί σε 24 γλώσσες, ανέλυσε τα σύγχρονα πορίσματα των νευροεπιστημόνων και ανέπτυξε πώς αυτά μπορεί να επηρεάζουν καταλυτικά τις αντιλήψεις μας για την εκπαίδευση και την παιδεία. Κατέληξε, αναπτύσσοντας τη θέση, πως η πατερική παράδοση και η ορθόδοξη θεολογία εξακολουθούν περισσότερο από ποτέ να διατηρούν τη φρεσκάδα και την αξία τους, αρκεί να τις γνωρίζουμε και να τις ζούμε. Ο Σεβασμιότατος επικοινώνησε επίσης με τους μαθητές της Γ’ Γυμνασίου και Λυκείου Μ.Ν. Ράπτου καθώς και με όλους τους εκπαιδευτικούς των Εκπαιδευτηρίων μας. Ξεναγήθηκε στις εγκαταστάσεις και δήλωσε εντυπωσι99

ασμένος από το μορφωτικό και εκπαιδευτικό έργο που επιτελείται στο σχολείο μας. Τα θέματα που μελετά προσκλήθηκε και τα παρουσίασε σε περίπου 450 πανελλήνια και διεθνή Συνέδρια σε όλη την Ελλάδα και σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και της Μέσης Ανατολής. Το 2008 το Ποιμαντικό Τμήμα της Θεολογικής Σχολής Αθηνών τον αναγόρευσε σε επίτιμο διδάκτορα. Επίσης το βιβλίο του «Το πρόσωπο στην Ορθόδοξη Παράδοση» βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Με το έργο του μεταφέρει το Ορθόδοξο πνεύμα της Φιλοκαλίας στον ταλαιπωρημένο σύγχρονο άνθρωπο. Αυτός είναι ο λόγος που το έργο του προκαλεί παγκοσμίως τόσο μεγάλο ενδιαφέρον. 9-10-2014 Πραγματοποιήθηκε Θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου των Εκπαιδευτηρίων μας από τους ιερείς: π. Κύριλλο Ιατρό, π. Κωνσταντίνο Γεροστέργιο και π. Αθανάσιο Ρημαγμό. Οι μαθητές του σχολείου μας προετοιμάστηκαν και μετείχαν στη θεία Μετάληψη. 10-10-2014 Στο σχολείο μας έγινε η κλήρωση για την ανάδειξη των εκπρόσωπων του σχολείου μας, σημαιοφόρων και παραστατών της σημαίας στις Εθνικές μας εορτές. Σημαιοφόροι: Νούλα Καλυψώ (28η Οκτωβρίου) και Αθανασίου Δημήτριος (25η Μαρτίου). Παραστάτες: Μακρή Υακίνθη, Μπεκερτζής Νικόλαος, Μήλιου Νίκη, Μπούρας Γεώργιος, Νταουτάς Ευθύμιος (28η Οκτωβρίου) και Γκανάτσιου Ελευθερία, Γκουντέλου Βασιλική, Λιαγούρη Αικατερίνη, Ζιώγα Αικατερίνη και Ζακυνθινός Ιάσονας (25η Μαρτίου). Αναπληρωματικοί: Τζίκας Δημήτριος (28η Οκτωβρίου) και Κωνσταντίνου Γεώργιος (25η Μαρτίου). 100

14-10-2014 Στις βαθμίδες Δημοτικού, Νηπιαγωγείου και Λυκείου των Εκπαιδευτηρίων μας πραγματοποιήθηκε άσκηση αντισεισμικής προστασίας Οι μαθητές του Δημοτικού αποχώρησαν έγκαιρα και με σωστή σειρά από τις αίθουσες διδασκαλίας υπό την καθοδήγηση των δασκάλων τους. Μέσα σε χρόνο 2,12’’ κατάφεραν να βρεθούν στην αυλή, στους κύκλους του κάθε τμήματος, αποφεύγοντας ατυχήματα. 16-10-2014 Διάλεξη με θέμα «το νόημα του “ Όχι” τότε και σήμερα» πραγματοποιήθηκε στις 6 μμ. στην αίθουσα εκδηλώσεων των Εκπαιδευτηρίων Μ. Ν. Ράπτου. Ομιλητής ήταν ο καθηγητής Ιστορίας της Επιστήμης και συγγραφέας κ. Κωνσταντίνος Γεωργακόπουλος. 23-10-2014 Οι μαθητές του Δημοτικού Μ. Ράπτου πραγματοποίησαν την καθιερωμένη

Γιορτή της Σημαίας. Οι σημαιοφόροι της 28ης Οκτωβρίου και 25ης Μαρτίου, για τη σχολική χρονιά 2014-2015, κλήθηκαν να παραλάβουν την Ελληνική Σημαία από τη διευθύντρια του Δημοτικού Μ. Ράπτου, Ευδοξία Θεοχάρη. Όλοι οι μαθητές έστρεψαν τα βλέμματά μας σ’ αυτήν με αγάπη και αφοσίωση. Τοποθετημένοι κάτω από τον τίμιο Σταυρό της, υποσχέθηκαν ότι με την υπακοή, την επιμέλεια και γενικά την αρετή τους θα αναδειχτούν άξια τέκνα της Πατρίδας μας. Η γιορτή συνοδεύτηκε με ποιήματα και τραγούδια που απαγγέλθηκαν από τους μαθητές του σχολείου μας. 29-10-2014 Όλες οι τάξεις του Δημοτικού μας σχολείου πραγματοποίησαν εκπαιδευτικό περίπατο στις εγκαταστάσεις του Γυμνασίου. Οι μαθητές μας απόλαυσαν το παιχνίδι τους την ηλιόλουστη αυτή μέρα και συμμετείχαν με όρεξη στις δημιουργικές και αθλητικές δραστηριότητες, που οργάνωσαν με τη βοή101

θεια των δασκάλων τους. Το χάρηκαν πολύ! 10-11-2014 Στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας έκλεισε η αυλαία των τετραήμερων εκδηλώσεων εορτασμού της Πολεμικής Αεροπορίας στην πόλη μας. Στην εκδήλωση αυτή η μαθήτρια της Δ΄τάξης του Δημοτικού Μ. Ν. Ράπτου, Αγγελίνα Πολύζου, τιμήθηκε με το Α’ Βραβείο στο Διαγωνισμό Ζωγραφικής με θέμα «Πολεμική Αεροπορία και Λάρισα» που οργάνωσε η 110 Πτέρυγα Μάχης. Η απονομή του Α’ Βραβείου έγινε στο Δημοτικό Ωδείο την Κυριακή 9 Νοεμβρίου το βράδυ. Το σχολείο μας εκπροσώπησαν η Ελένη Νατσίδη, Καθηγήτρια των Εικαστικών και η Αναστασία Καλαφάτη, Υπεύθυνη Δασκάλα στο Τμήμα Δ’2, όπου φοιτά η βραβευθείσα Αγγελίνα Πολύζου. Συγχαρητήρια στην Αγγελίνα και στη δασκάλα των εικαστικών της κ. Ελένη! 13-11-2014 Την τακτική τους, εβδομαδιαία επικοινωνία με τους γονείς και τους κηδεμόνες των μαθητών τους είχαν οι εκπαιδευτικοί του Παιδικού Σταθμού, του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού Μ. Ράπτου, ενώ εκείνοι του Γυμνασίου και του Λυκείου συγκάλεσαν Συνέλευση του Συλλόγου Διδασκόντων. Προηγουμένως όμως, είχαμε όλοι την ευκαιρία να ακούσουμε μια ενημερωτική ομιλία της θεολόγου κ. Στέλλας Μπουλασίκη-Τσαλούκη, με θέμα τη Θεία Λειτουργία. Η κ. Μπουλασίκη-Τσαλούκη, που είναι επί πολλά χρόνια πρόεδρος του συλλόγου «Εξωτερική Ιεραποστολή Παναγία Ελεούσα» και από τους στυλοβάτες του Χριστιανικού Έργου στα Φάρσαλα, ανέλυσε ιδιαίτερα τα μέρη της Θείας Λειτουργίας του Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου και τη σημασία της Θείας Λειτουργίας και της Θείας Κοινωνίας στην πνευματική οικοδομή του σύγχρονου ανθρώπου. Ήταν μια σπουδαία ευκαιρία για όλους μας! Ευχαριστούμε ιδιαίτερα την ομιλήτρια για την παρουσία της κοντά μας! 17-11-2014 Με ομιλία, αφιερωμένη στις προσωπικότητες του Αθανασίου Διάκου, του Παύλου Μελά, της Λέλας Καραγιάννη και του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, τραγούδια και ποιήματα τιμήθηκε η επέτειος της 17ης Νοεμβρίου κατά τη διάρκεια του πρωινού μηνύματος του Δημοτικού Μ. Ράπτου. Στη συνέχεια τα παιδιά παρακολούθησαν ολοήμερο πρόγραμμα διδα102

σκαλίας, με κέντρο ενδιαφέροντος την προσφορά της νεότητας στους εθνικούς μας αγώνες. 20-11-2014 Οι μαθητές της Στ΄τάξης του Δημοτικού Μ. Ράπτου παρακολούθησαν επιμορφωτικό σεμινάριο του Ερυθρού Σταυρού, με θέμα την παροχή πρώτων βοηθειών. Η υπεύθυνος του προγράμματος κ. Χριστίνα Γιώτσα, αφού εξήγησε στα παιδιά τι χρειάζεται να περιλαμβάνει το κoυτί των πρώτων βοηθειών, έδωσε σαφείς οδηγίες με τα βήματα που χρειάζεται να ακολουθούν οι μαθητές για να παρέχουν πρώτες βοήθειες σε όποιον τις χρειάζεται. Αρχικά μας εξήγησε πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τραύματα χωρίς εκδορές και πώς εσωτερικά τραύματα. Στη συνέχεια ανέλυσε με παραστατικό τρόπο τις περιπτώσεις επικίνδυνων τσιμπημάτων αλλά και την περίπτωση που μπορεί κάποιος να πάθει ηλίαση ή να έχει λιποθυμικές τάσεις. Ήταν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και χρήσιμο σεμινάριο. 21-11-2014 Με κατάνυξη και ευλάβεια συμμετείχαν στη Θεία Λειτουργία οι μαθητές του Δημοτικού, του Νηπιαγωγείου και του Παιδικού Σταθμού Μ. Ράπτου. Χοροστάτησαν οι π. Κύριλλος, π. Κωνσταντίνος και π. Αθανάσιος. Ιδιαίτερα σημαντικό ήταν το κήρυγμα του π. Κυρίλλου (Ιατρού) οποίος αναφέρθηκε στην Παναγία μας, με την ευκαιρία και της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου, στις 21 Νοεμβρίου.Τα παιδιά, που παρακολούθησαν ενεργά τη Θεία Λειτουργία από τα ατομικά τους εγκόλπια, που περιλαμβάνουν το πρωτότυπο κείμενο της Θείας Λειτουργίας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και μετάφραση στη Δημοτική, έψελναν καθ’ όλη τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας και μετάλαβαν των Αχράντων Μυστηρίων. Ήταν μια ακόμα ευλογημένη στιγμή για τα Εκπαιδευτήριά μας και το Παρεκκλήσιο του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που στεγάζεται εντός του σχολείου μας. 103

104

105

106

107

108

Ελληνική Ορθόδοξος Αρχιεπισκοπή Αμερικής Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος

Aπό τις επιστολές των αναγνωστών μας

Στο εκπαιδευτικό έργο του σχολείου μάς συμπαρίστανται και μάς καθοδηγούν μια πλειάδα από σημαντικές προσωπικότητες του τόπου μας. Άνθρωποι που με αφιέρωση και θυσία υπηρετούν την Πατρίδα και το Χριστό μας από κάθε είδους έπαλξη: την εκκλησία μας, δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, επιχειρήσεις, εθελοντικές οργανώσεις κ.λπ. Πολλοί εξ αυτών είναι τακτικοί παραλήπτες των εκδόσεών μας, ομιλητές στις εκδηλώσεις μας, συνεργάτες, δωρητές, σύμβουλοί μας… Οι επιστολές τους πάντοτε μας χαροποιούν και μας τιμούν. Είναι δώρα, γεμάτα αναγνώριση και πολύτιμη και καλοδεχούμενη κριτική. Τους ευχαριστούμε ιδιαίτερα για την επικοινωνία που με αγάπη τόσο απλόχερα μας χαρίζουν και που τόσο πολύ όλοι μας χρειαζόμαστε. Παραθέτουμε παρακάτω μια εκλογή από τις επιστολές που λάβαμε το τελευταίο διάστημα, με αποσπάσματα από τις γεμάτο σοφία σκέψεις που τόσο γενναιόδωρα μοιράζονται μαζί μας οι εκλεκτοί μας επιστολογράφοι. Επιστολές που λάβαμε

(31/7/2014) «Έλαβα και πάλι τα απανθίσματα της ψυχής των μικρών μαθητών των Εκπαιδευτηρίων σας και αισθάνθηκα τη δροσιά της νεανικής ψυχής των η οποία διαμορφώνεται σε έντονα Χριστιανικό και Ελληνικό περιβάλλον. Και πάλι σας συγχαίρω για τη συνεχιζόμενη προσφορά σας η οποία είναι πολύτιμη και άκρως αναγκαία, ιδιαιτέρως στη σημερινή συγκυρία, όπου η αποχριστιανοποίηση και ο αφελληνισμός είναι εν δράσει. Συν Θεώ, ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα μου δοθεί η ευκαιρία να σας επισκεφτώ και να μοιραστώ μαζί σας τη χαρά της εν Χριστώ διαπαιδαγωγήσεως νεαρών και αθώων ψυχών. Εύχομαι σε σας, τους συνεργάτες, εκπαιδευτικούς και μαθητές σας άφθονη την ευλογία του Θεού. Είθε ο Κύριος να σας σκέπει, καθοδηγεί και φωτίζει στο θεάρεστο έργο σας και να σας χαρίζει πλουσίως τα δώρα Του». Ο Μητροπολίτης Πενταπόλεως κ. Ιγνάτιος (4/11/2014) «Σας χαιρετώ εν Κυρίω Ι. Χριστώ. Επέστρεψα για λίγες μέρες στην Αθήνα από το Kongo και βρήκα τις «Μαθητικές Επιλογές», που είχατε την καλοσύνη να μου στείλετε. Το διάβασα με ενδιαφέρον το περιοδικό. Το βρήκα όπως το περίμενα. Πνευματική και ανοδική η πορεία των σχολείων σας. Εύχομαι τα κάλλιστα γι’ αυτά! Να τα βλέπει και δικαίως να τα καμαρώνει η δις Μαίρη, «η πολλά (δι’ αυτά) κοπιώσα»! Προς την οποίαν δεόντως τα δέοντα». 109

Ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος

Ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος

30/6/2014 «Παρακαλώ πολύ δεχθείτε τις θερμές μου ευχαριστίες για την αποστολή των περιοδικών εκδόσεων των σχολείων Σας και τα ταπεινά μου συγχαρητήρια για το άριστο υλικό τους, προ πάντων δε δεχθείτε για πολλοστή φορά τις ευχαριστίες μου για το εκπαιδευτικό έργο, το οποίο επιτελείτε στην πόλη μας και στην περιοχή μας, το οποίο είναι όντως λαμπρό και θεάρεστο».

Ιούλιος 2014 «Σας ευχαριστώ θερμότατα και συγχαίρω όλους σας για την ποιότητα της ελληνοχριστιανικής παιδείας, που παρέχεται στα σχολεία σας, μιας παιδείας που «ομιλεί» σιωπηλά μεν αλλά πολύ εύλαλα, μέσα από τις σελίδες των περιοδικών αυτών. Ο Άγιος Θεός να σας δίδει έτη πολλά, υγεία ψυχής και σώματος, και ενίσχυση, για να συνεχίσετε με πολλή καρποφορία το εξαίρετο έργο σας».

23/9/2014 «Ευχαριστούντες θερμώς Υμάς δια τη συμβολή του Φροντιστηρίου σας εις την εισαγωγή της μαθήτριας του «Κρικκείου» Εκκλησιαστικού Ορφανοτροφείου Θηλέων της καθ’ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως, Μαρίας Ζησοπούλου, εν τω Νοσηλευτικώ Τμήματι του Τεχνολογικού Ιδρύματος Αθηνών, ευχόμεθα πάσαν παρά Κυρίου αγαθοδωρίαν και δαψιλή την Θείαν Χάριν εφ’ Υμάς».

Ο Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ 27/6/2014 «Μέσα από τις σελίδες του περιοδικού σας διαπίστωσα με χαρά την Ελληνορθόδοξη παιδεία που με πολύ ζήλο και υπευθυνότητα παρέχετε στους μαθητές σας. Τα θερμά μου συγχαρητήρια. Εύχομαι ο Θεός να ανταμείψει εκατονταπλάσια τους κόπους σας και να αποτελέσουν οι μαθητές σας μαγιά προς δόξαν του Τριαδικού Θεού και για την πρόοδο της πατρίδος μας». 110

Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος 12/11/2014 «Επέστρεψα στην Ναύπακτο γεμάτος από ενθυμήσεις, μνήμες και βιώματα από την επίσκεψή μου στα Εκπαιδευτήρια που ιδρύσατε και κατευθύνετε με τους ικανούς συνεργάτες σας. Χάρηκα πολύ από την επικοινωνία που είχαμε, από τη γνωριμία με το προσωπικό και τους μαθητές, από τη συζήτηση που είχα μαζί σας και με τους γονείς των παιδιών, και γενικά απ’ όλη τη συγκρότηση των Εκπαιδευτηρίων. Εσείς είστε η «ψυχή» των Εκπαιδευτηρίων με τη ζωντάνια που σας διακρίνει, με την πίστη στο Θεό, την καρδιακή αγάπη σας και με την πλούσια προσφορά σας. Με τα χαρίσματα που σας κοσμούν δημιουργήσατε ένα δυνατό πνεύμονα παιδείας, ο οποίος ζωογονείται από τον καθαρό αέρα της ορθής αγωγής. Επίσης, χάρηκα πολύ, διότι είδα την οικογενειακή σχέση που υπάρχει μεταξύ του εκπαιδευτικού προσωπικού, η οποία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή αγωγή των παιδιών.

Τελικά, έχετε δημιουργήσει μια «ζεστή φωλιά», όπου τα παιδιά λαμβάνουν γερές βάσεις για τη μετέπειτα ζωή τους, αποκτούν πρότυπα θετικά και νόημα ζωής. Σας ευχαριστώ για την αγάπη που μου δείξατε, αλλά και την εμπιστοσύνη με την οποία με περιβάλατε και εύχομαι ο Θεός να σας ευλογεί πλούσια και να αυξάνει το σημαντικό έργο που επιτελείτε. Παρακαλώ να διαβιβάσετε τις ευχές μου και την αγάπη μου σε όλη τη ζωντανή εκπαιδευτική οικογένεια, τον κ. Νικόλαο Ράπτη, τους εκπαιδευτικούς και όλο το προσωπικό που σας υποστηρίζει, τους μαθητές και τους γονείς τους. Υ.Γ. Σας αποστέλλω συνημμένως την απόδειξη της προσφοράς σας προς την Ιερά Μητρόπολη».

να διακρίνουμε το σημαντικό έργο που επιτελείτε και μας γέμισε αισιοδοξία. Θα μας ικανοποιούσε ιδιαίτερα αν στο μέλλον το Πολεμικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, αποτελέσει για το ίδρυμά σας έναν από τους εκπαιδευτικούς του προορισμούς. Σας ευχαριστούμε καλό. Καλό Καλοκαίρι.

Ο διευθυντής του Δημοτικού Γηροκομείου Λάρισας, Τσούμας Παύλος 13/10/2014 «Για την προσφορά των εκπαιδευτηρίων σας, τριών (3) τηλεοράσεων, στο Γηροκομείο Λάρισας για την ψυχαγωγία των φιλοξενουμένων του, το Διοικητικό Συμβούλιο κι εγώ προσωπικά, θερμά ευχαριστούμε».

Κλαίρη Αγγελίδου, τ. Υπουργός Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας 25/6/2014 «Θερμά συγχαρητήρια για την ελληνορθόδοξη δράση σας στον ελληνικό χώρο, κάτι που είναι αναγκαίο σήμερα σ’ αυτούς τους δύσκολους χρόνους της κρίσης αξιών».

Ουρανία Λανάρα, τ. Επιθεωρήτρια Μέσης Εκπαίδευσης 30/6/2014 «Τα Εκπαιδευτήριά Σας πάντα μας εντυπωσιάζουν με την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου, με το υψηλό ήθος των διδασκόντων, με τη διατελούμενη ηθική αναγέννηση στις ψυχές των Διδασκομένων και, κυρίως, με το βάθρο των Ελληνορθόδοξων παραδόσεων, στο οποίο εδράζεται η όλη παιδαγωγική Σας δημιουργία. Σας συγχαίρω για όλα».

Ο διευθυντής του Πολεμικού Μουσείου Γεώργιος Φαρμάκης «Η επίσκεψη του σχολείου σας στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, μας έδωσε την ευκαιρία

Καθηγουμένη Νικοδήμη μοναχή, Ι. Μ. Ταξιαρχών Νηλείας Βόλου 4/7/2014 «Για άλλη μια φορά γίναμε δέκτες των εξαιρετικών περιοδικών των Σχολείων σας «Τιτιβίσματα και Κελαηδήματα» και «Μαθητικές Επιλογές». Η αποστολή τους μαρτυρεί το πλούσιο και επιμελημένο έργο που επιτελείται στα Εκπαιδευτήριά σας, για το οποίο γενιές Ελλήνων θα σας ευγνωμονούν. Ευχόμαστε με όλη μας την καρδιά να συνεχίσετε, με τη χάρη και την έμπνευση του Πρώτου Δασκάλου και Παιδαγωγού Κυρίου Ιησού Χριστού, το πολυσήμαντο και πολύτιμο εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό σας λειτούργημα, επί πολλά πολλά έτη, προς δόξαν του Αγίου Ονόματός Του και επ’ αγαθώ της νεότητος της πατρίδος μας»!

Σεβαστή γερόντισσα, Ι. Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Οινούσσες Χίου «Με πολλή χαρά επικοινωνούμε μαζί σας για να σας ευχαριστήσουμε ολόθερμα για την απο111

στολή των δυο περιοδικών του Σχολείου σας. Στη δασκάλα μας Μας είναι χρήσιμα, γιατί έχουμε εδώ στο Μο- Στα πλαίσια της συνεργασίας μας και με άλλα ναστήρι – για βοήθεια στις εργασίες – μια οικο- σχολεία της Πατρίδας μας, σας παρουσιάζουμε γένεια με δυο παιδάκια, ένα κοριτσάκι του Νηπι- ένα ποίημα που το έγραψαν οι μαθητές του Δηαγωγείου και ένα αγοράκι Β΄ Γυμνασίου, και βοη- μοτικού Σχολείου «Ελπίς», από το Φίλυρο Θεσθιούνται πολύ από τις εργασίες των μαθητών τουσαλονίκης, με πολλή αγάπη για τη δασκάλα τους. Σχολείου σας».

Πολίτης Παύλος, Διευθυντής 2ου 12/Θέσιου Δημοτικού Σχολείου Ελασσόνας 15.5.2014 «Ο Σύλλογος Διδασκόντων και ο Διευθυντής του 2ου 12/Θέσιου Δημοτικού Σχολείου Ελασσόνας, αισθάνονται την ανάγκη να σας ευχαριστήσουν θερμά για το εξαιρετικό βιβλίο και περιοδικά που είχατε την ευγενή καλοσύνη να μας αποστείλετε για τον εμπλουτισμό της σχολικής μας βιβλιοθήκης».

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η υπεύθυνη των Εκπαιδευτηρίων δ. Μαίρη Ν. Ράπτου και ο διευθύνων Σύμβουλος κ. Νικόλαος Ι. Ράπτης ευχαριστούν ιδιαιτέρως: Την κ. Σταυρούλα Χαραλάμπους-Ράπτη, που φιλοτέχνησε η ιδία και πρόσφερε ένα καταπληκτικό ψηφιδωτό με την εικόνα του Χριστού που αναρτήθηκε στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Την οικογένεια του κ. Ιωάννου Καντώνια για τη δωρεά μιας εξαιρετικής ποιότητας μοκέτας. Το ψηφιδωτό έχει ήδη αναρτηθεί στην κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου μας και η μοκέτα αξιοποιήθηκε για την κάλυψη της μεγάλης αίθουσας Γυμναστικής του Λυκείου μας.

112