Wie slim is, bespaart energie

Wie slim is, bespaart energie Instrumenten Slimme energie helpen u om energiebesparing te realiseren Er valt nog veel winst te behalen op het gebied van energiegebruik in utiliteitsgebouwen. En denk dan niet aan de vanzelfsprekende milieuwinst, maar ook

Annemieke van Ramshors

aan kostenbesparing, een beter milieu en een gezon-

U hoeft niet altijd te wachten tot uw gebouw aan renovatie toe is om de energieprestaties ervan te der binnenklimaat. Mooie vooruitzichten, maar hoe verbeteren. Ook met kleine, eenvoudige maatregelen kunt u vaak al veel energie besparen. Met de maakt u ze waar? In het kader van de campagne campagne ‘Slimme energie’ – gericht op energieSlimme energie helpt Agentschap NL u op weg met besparing in het beheer en onderhoud van kantoren, zorginstellingen en scholen – biedt Agentschap verschillende instrumenten. NL facility managers en gebouwbeheerders de handvatten om deze kansen te verzilveren. Daarbij ligt de focus op eenvoudige maatregelen met een snelle terugverdientijd.

Geen vrijblijvende keuze Dat Agentschap NL ervoor kiest om juist het laaghangende fruit onder uw aandacht te brengen, is niet toevallig. Het Activiteitenbesluit van de Wet Milieubeheer verplicht u namelijk om energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder uit te voeren. Deze verplichting geldt voor alle organisaties met een minimaal jaarlijks elektriciteitsverbruik van 50.000 kilowatt uur of een verbruik van 25.000 kubieke meter gas; het merendeel van alle utiliteitsgebouwen in Nederland. Naast de te realiseren kostenbesparing en een gezonder binnenklimaat is deze verplichting dus reden te meer om het energiegebruik in uw organisatie eens kritisch onder de loep te nemen en te onderzoeken welke verbeteringen er mogelijk zijn. Op de volgende pagina’s vindt u tien instrumenten die u helpen om de energieprestaties van uw gebouw te verbeteren, eenvoudig kosten te besparen én aan uw wettelijke verplichtingen te voldoen.

fmi 7/8 - 2011

slim

1: De basis: het energielabel

3: EnergiePrestatieAdvies Utiliteitsbouw

Met een energielabel krijgt u meer inzicht in de energieprestaties van uw gebouw. Het geeft de mate van energiezuinigheid aan en laat dus zien waar het gebouw op dit moment staat. Het concept is eenvoudig: een gebouw krijgt een score van A tot en met G, waarbij A staat voor het meest energiezuinig. Met het label A of B bespaart u flink ten opzichte van gebouwen met het label E, F of G. Daarnaast onderscheidt een gebouw met energielabel A of B zich op een positieve manier van andere gebouwen die minder energiezuinig zijn. Sinds 1 januari 2008 is een energielabel verplicht bij de bouw, verkoop of verhuur van woningen en utiliteitsgebouwen. Wilt u een energielabel aanvragen voor uw gebouw, dan kunt u hiervoor een gecertifieerde adviseur inschakelen. De kosten van een energielabel hangen helemaal van het soort gebouw af. U doet er in elk geval goed aan om meerdere offertes op te vragen.

Het EnergiePrestatieAdvies Utiliteitsbouw (EPA-U) is een maatwerkadvies dat u inzicht geeft in bouwkundige en installatietechnische verbetermaatregelen. Waar het energielabel zich richt op bewustwording, laat het EPA-U u precies zien waarop u kunt besparen. Het EPA-U is dus ‘energielabel + actie’. Het geeft u ook inzicht in wat u moet doen om een ‘labelsprong’ te maken. Net als voor een energielabel komt een gecertificeerde EPA-adviseur bij uw organisatie langs. Hij brengt de energieprestaties van het gebouw in kaart en maakt op basis daarvan een overzicht van maatregelen die u kunt nemen om het energiegebruik omlaag te brengen. De EPAU-adviseur onderzoekt ook hoeveel draagvlak er onder de medewerkers is om energie te besparen. Want als medewerkers stelselmatig het raam openzetten terwijl de airco op volle toeren draait, zou die beoogde energiebesparing wel eens kunnen tegenvallen. Ook voor het EPA-U geldt dat de kosten sterk afhangen van het soort gebouw waar u een advies voor aanvraagt.

slim

2: Goed voorbeeld: CineMec in Ede Een bioscoop met zand op het dak? Heel energiezuinig, want dit zorgt ervoor dat het zomers lekker koel is en ’s winters warm. Dat scheelt flink in de stookkosten. En een zogenaamd ‘warmtewiel’ gebruikt de warmte van de bioscoopbezoekers om de foyer te verwarmen. Een aantal voorbeelden van innovatieve maatregelen die er samen voor zorgden dat CineMec in Ede vorig jaar als eerste bioscoop en evenementenbedrijf energielabel A kreeg toegekend. Hoewel directeur Gerben Kuipers veel waarde hecht aan een duurzaam gebouw, wilde hij natuurlijk niet dat de bioscoopkaartjes onbetaalbaar zouden worden. ‘Terugkerende bezoekers zijn voor ons ook een vorm van duurzaamheid. Maar het bleek dat veel maatregelen helemaal niet duur zijn en vaak zelfs geld opleveren. We hebben bijvoorbeeld de halogeenspotjes van 50 Watt allemaal vervangen door lampen van 35 Watt. Deze maatregel verdiende zich al in zes maanden terug.’

slim

4: Goed voorbeeld: de Rabobank De Rabobank Groep heeft zich een ambitieus doel gesteld: in 2013 wil de bank een CO2-reductie van 20 procent hebben gerealiseerd ten opzichte van 2008. Daar moet natuurlijk wel wat voor gebeuren. Pieter Noorman, projectmanager MVO bij de Rabobank, vertelt: ‘Om het energieverbruik terug te dringen, nemen we alle maatregelen die economisch rendabel zijn. Dat wil zeggen, die zich binnen acht jaar terugverdienen.’ Bij de 20 procent minst energiezuinige kantoren laat de Rabobank een EPA-U uitvoeren. Noorman: ‘Het betreffende kantoor krijgt dan ook meteen een energielabel. Op basis van de adviezen uit het EPA-U kunnen de banken zelf aan de slag. Veel kantoren vervangen hun verlichting bijvoorbeeld door led-verlichting of TL5-lampen.’ Op de vraag of het de Rabobank lukt om haar doelstelling te halen, antwoordt Noorman stellig: ‘Dat lukt zeker. In 2010 was onze CO2-uitstoot al met 13 procent gedaald.’

fmi 7/8 - 2011

slim

5: Energiebesparingsverkenner Met de Energiebesparingsverkenner krijgt u een indicatie van het energieverbruik van uw gebouw en de verbeteringsmogelijkheden. De tool (een Excelspreadsheet) laat ook zien wat het effect is van die maatregelen op de energiekosten en het milieu. De Energiebesparingsverkenner geeft u daarnaast een indicatie van het energielabel waarvoor uw pand waarschijnlijk in aanmerking komt én welk energielabel u zult krijgen met energiebesparende maatregelen. U kunt de Energiebesparingsverkenner kosteloos en zelfstandig gebruiken. U kiest in het programma een voorbeeldgebouw met een bepaalde gebouwfunctie en selecteert enkele fysische gebouwkenmerken. Vervolgens berekent de tool een aantal referentiesituaties, op basis van de EPA-U-rekenregels. De energiebesparingsverkenner geeft u dus op een eenvoudige manier een indicatie van uw situatie. Wilt u nauwkeurig advies over besparingsmogelijkheden, dan kunt u daarvoor contact opnemen met een EPAU-adviseur.

energiebesparende maatregelen al spectaculair: het museum bespaarde 24 procent op elektriciteit en 30 procent op gas. In euro’s uitgedrukt is dat een besparing van 46.000 euro per jaar. slim

Ongeveer 22 procent van het elektriciteitsgebruik van een gebouw gaat naar verlichting. Zonde, want met eenvoudige maatregelen kunt u al snel 30 tot 60 procent besparen op de kosten voor verlichting. Naast kostenbesparing, heeft ‘slim licht’ ook een positief effect op het binnenklimaat en daarmee de productiviteit van uw medewerkers. De Slim Licht Scan helpt u om in te schatten hoeveel u kunt besparen op verlichting. Op basis van een aantal opties berekent de scan hoeveel het kost om uw huidige verlichting te vervangen, hoeveel u daarmee aan energie bespaart en wat de terugverdientijd is. slim

6: Installatie Performance Scan

Green Selection Program Groen is een keuze Steeds meer opdrachtgevers die maatschappelijk verantwoord ondernemen serieus nemen, kiezen voor Gom. Zij weten dat het Triple-P beleid (Planet, People, Profit) binnen Gom uitstekend is verzorgd. Maar is dit ook zichtbaar voor alle gebouwgebruikers? En zijn er niet méér mogelijkheden binnen de schoonmaak? Het Green Selection Program ondersteunt als totaalconcept uw inspanningen op de planet component. Uw inspanningen op MVO gebied worden zichtbaar, en het concept omvat tevens groene sanitaire voorzieningen en de recycling van plastic automaatbekertjes. Desgewenst inclusief afvalinventaris. Een zichtbare, nieuwe, frisse dimensie in één totaalaanpak. Wilt u meer informatie? Kijk dan op www.greenselectionprogram.nl

Gom. Schoonmakers die vooruitdenken

De juiste mensen op de juiste plek

slim

7: Goed voorbeeld: Van Abbemuseum in Eindhoven Het Van Abbemuseum in Eindhoven startte begin 2010 met de toepassing van energiebesparende maatregelen. Het museum liet onder meer een Installatie Performance Scan uitvoeren. Marc Gijsman, installatieadviseur van de gemeente Eindhoven, vertelt: ‘We ontdekten bijvoorbeeld dat installaties soms tegen elkaar in werkten, omdat de ene museumzaal om bevochtiging vroeg en de ander om ontvochtiging. Nu schakelen we de bevochtiger alleen in als de buitenlucht te weinig vocht bevat om de gewenste conditie te realiseren. Dit maakt de installatie stabieler.’ Na krap vier maanden waren de resultaten van de

9: Slim Koelen Module Speciaal voor zorginstellingen heeft Agentschap NL de Slim Koelen Module ontwikkeld. In zorginstellingen is een goed koelsysteem namelijk van groot belang. Het verbetert het welzijn van bewoners. Wilt u advies over de meest efficiënte koelinstallatie voor uw zorginstelling? Dan kunt u gebruikmaken van de Slim Koelen Module. Op basis van gegevens die u in deze online tool invoert en een aantal beoordelingscriteria krijgt u een overzicht van koelconcepten die bij uw gebouw passen. Ook worden de financieringsmogelijkheden uiteengezet. Zo kunt u verschillende koelsystemen goed met elkaar vergelijken om uiteindelijk de beste keuze te maken.

slim

Wist u dat ongeveer 70 procent van de lucht- en verwarmingsinstallaties in gebouwen niet goed werkt of niet goed is afgesteld? Ze koelen en verwarmen bijvoorbeeld tegelijkertijd, waardoor veel energie wordt verspild. Hier valt dus eenvoudig veel winst te behalen. Met een Installatie Performance Scan (IPS) laat u een installateur of adviseur alle klimaatinstallaties scannen op energie-efficiëntie. De IPS geeft u een overzicht van eenvoudige aanpassingen aan uw installaties die zorgen voor een lager energiegebruik, minder storingen en een beter binnenklimaat. Met deze aanpassingen bespaart u al gauw 10 tot 15 procent en besparingen van 35 procent zijn geen uitzondering. De kosten van de IPS bedragen nagenoeg alleen arbeid en verdient u zeker terug.

8: Slim Licht Scan

slim

10: Stappenplan Verduurzaming Kantoren Het Stappenplan Verduurzaming Kantoren helpt u om uw kantoor systematisch te verduurzamen. Met deze leidraad doorloopt u het hele verduurzamingsproces, van eerste inventarisatie tot onderhoud en beheer. Het stappenplan is een interactief digitaal instrument. Per stap krijgt u een korte uitleg en een doorverwijzing naar handige digitale hulpmiddelen. U kiest zelf op basis van uw vraag en kennisniveau welke informatie voor u relevant is. Zo krijgt u niet alleen inzicht in het verduurzamingsproces, maar ook een stappenplan op maat. fmi

> Meer informatie over bovenstaande instrumenten vindt u op www.slimme-energie.nl.

fmi 6 - 2011