Economische barometer van de Nederlandse maritieme maakindustrie
Tweede kwartaal 2024
Voorwoord
Dit is de barometer van het tweede kwartaal van 2024. In deze barometer worden de belangrijkste uitkomsten gepresenteerd van de enquête die aan het einde van het tweede kwartaal van 2024 is gehouden onder de leden van NMT. Onze dank gaat uit naar de deelnemers, want dankzij hun bijdrage hebben we waardevolle inzichten verkregen die ten grondslag liggen aan dit rapport. Samen vergroten we ons begrip van de dynamiek binnen de maritieme maakindustrie en stelt het ons in staat om vroegtijdig trends te herkennen.
De resultaten laten zowel positieve als negatieve ontwikkelingen zien. Ondanks de uitdagingen in de sector is het bemoedigend dat het merendeel van de respondenten een neutrale of zelfs positieve houding aanneemt. Over het algemeen wordt groei en verbetering waargenomen, met name in de stijging van arbeidskrachten in loondienst en het aantal interessante marktsegmenten. Tegelijkertijd meldt een kwart van de respondenten een afname van uitzendkrachten
Een punt van aandacht is dat het aantal respondenten dat pessimistisch is over de winstgevendheid is toegenomen in het tweede kwartaal, waarbij het saldo met ongeveer 9% is gedaald. Daarentegen is het saldo van de orderportefeuille met 10% gestegen ten opzichte van het begin van 2024, wat aangeeft dat meer respondenten positief en/of neutraal zijn over de groei van hun orderportefeuille in vergelijking met het eerste kwartaal van 2024
Jeroen de Graaf
Algemeen Directeur NMT
Leeswijzer grafieken
In de enquête die ten grondslag ligt aan de economische barometer worden ondernemers naar hun oordeel gevraagd over verschillende onderwerpen. Optimisten zijn ondernemers die verbetering of een toename zien of verwachten en pessimisten zijn zij die verslechtering of een afname zien of verwachten. Daarnaast zijn er ook ondernemers die geen verbetering of verslechtering zien of ervaren, deze groep is niet zichtbaar in de grafieken. Het aantal optimisten en pessimisten vormt de basis voor het saldo. Het saldo ( ) is het verschil tussen het percentage optimisten en het percentage pessimisten. Bij een positief saldo zijn er meer optimisten dan pessimisten en bij een negatief saldo zijn er meer pessimisten dan optimisten. Het saldo geeft in één oogopslag weer of de stemming onder ondernemers positief of negatief is en in welke mate.
Voorbeeld
onderwerp pessimisten (afgenomen) optimisten (toegenomen) %
Disclaimer: Deze Barometer bevat een lager respondenten aantal dan gebruikelijk. Dit heeft te maken met het vertrek van de markt analist en dat er geen na-belronde heeft plaatsgevonden. Dit kan een effect hebben op de resultaten.
Ontwikkelingen in het tweede kwartaal van 2024
In figuur 2 worden de ontwikkelingen van het tweede kwartaal van 2024 vergeleken met het eerste kwartaal van 2024 weergegeven. Een groot aandeel van de respondenten is eerder positief dan negatief over de ontwikkelingen. Daarnaast is een groot deel van de respondenten neutraal ten opzichte van het vorige kwartaal en vindt men dat er geen sprake is geweest van een afname of toename.
Enkele opvallende resultaten ten opzichte van het eerste kwartaal hebben betrekking op de arbeidskrachten, winstgevendheid en orderportefeuille. Ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024 is het saldo met betrekking tot arbeidskrachten in loondienst met 31,4% gestegen in het tweede kwartaal. 48,5% van de respondenten geeft aan dat het aantal arbeidskrachten in het tweede kwartaal is toegenomen. In het eerste kwartaal gold dit voor 26% van de respondenten. Daarentegen is het saldo van uitzend- en leenkrachten gedaald met ongeveer 13%.
In het tweede kwartaal is 18% van de respondenten pessimistisch over de winstgevendheid van hun bedrijf. In het eerste kwartaal van 2024 was dit aandeel nog maar 6%. Dit betekent een forse stijging in de groep pessimisten over de winstgevendheid. Het saldo van de orderportefeuille is met 10% gestegen ten opzichte van Q1, wat betekent dat meer respondenten positief en/of neutraal zijn over de groei van hun orderportefeuille ten opzichte van het eerste kwartaal.
Ontwikkelingen in het tweede kwartaal 2024 (Q2 ‘24 t.o.v. Q1 ‘24)
uitzend- en leenkrachten
arbeidskrachten markt
winstgevendheid omzet/afzet orderportefeuille
productie/bedrijvigheid totaal* pessimisten (afgenomen) optimisten (toegenomen) % saldo t.o.v. (vorige keer)
laatste 12 kwartalen (2021-2 t/m 2024-2)
Belemmeringen
In figuur drie zijn drie belemmeringen uitgelicht: ‘onvoldoende vraag’, ‘tekort aan arbeidskrachten’ en ‘tekort aan productiematerialen’. De eerste belemmering betreft een onvoldoende vraag ; in het tweede kwartaal geeft ongeveer 20% van de respondenten aan dat er onvoldoende vraag is. Ten opzichte van het eerste kwartaal is dit een stijging van 6%, wat suggereert dat meer bedrijven onvoldoende vraag als een belemmering voor hun productie en/of activiteiten ervaren.
Een gebrek aan arbeidskrachten blijft een uitdaging voor bedrijven; meer dan 27% van de respondenten gaf aan hiermee te maken te hebben in het tweede kwartaal van 2024. Toch wordt het gebrek aan arbeidskrachten minder als belemmering ervaren in vergelijking met het eerste kwartaal van 2024. Toen gaf meer dan 42% van de respondenten aan te kampen met arbeidstekorten.
Ook in dit kwartaal is het percentage respondenten dat een tekort aan productiematerialen als belemmering ervaart, gedaald ten opzichte van het vorige kwartaal. Dit is een positieve ontwikkeling. De pieken in 2021 en 2022 zijn deels te verklaren door de uitbraak van corona.
Belemmeringen
tekort productiematerialen
2021-2
2021-3
2021-4
2022-1
2022-2
2022-3
2022-4
2023-1
2023-2 2023-3
2023-4 2024-1 2024-2
tekort arbeidskrachten
2021-2 2021-3 2021-4 2022-1 2022-2 2022-3 2022-4
2023-1
2023-2
2023-3
2023-4 2024-1 2024-2
2021-2 2021-3 2021-4
onvoldoende vraag % respondenten
2022-1
2022-2
2022-3
2022-4
2023-1
2023-2
2023-3 2023-4 2024-1 2024-2
6 | Economische barometer van de Nederlandse maritieme maakindustrie > Tweede kwartaal 2024
De huidige energieprijzen vormen volgens de respondenten steeds minder een belemmering. In het tweede kwartaal van 2024 gaf geen enkele respondent aan dat de energieprijzen een forse belemmering zijn. Toch ervaart 12% van de respondenten de energieprijzen nog steeds als een aanzienlijk probleem voor hun bedrijfsactiviteiten, terwijl 42% dit als een matig probleem ziet. Het grootste deel, namelijk 45%, geeft aan helemaal geen problemen te ondervinden door de energieprijzen. Dit is een aanzienlijke stijging vergeleken met het derde kwartaal van 2022, toen slechts 5% van de respondenten de energieprijzen niet als probleem ervaarde.
helemaal niet
Zijn de huidige energieprijzen voor uw bedrijf een probleem?
respondenten behoorlijk
enigszins behoorlijk fors helemaal niet enigszins
Beoordeling van de ondernemer eind tweede kwartaal 2024
Het merendeel van de respondenten is neutraal over de verschillende onderwerpen, wat betekent dat zij geen verslechtering of verbetering ervaren.
12% van de respondenten is pessimistisch over de omzet, oftewel afzet, aan het einde van het tweede kwartaal van 2024. Het saldo ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024 is daardoor met ongeveer 7% gedaald. Een ander opvallend resultaat is de toename in het aantal interessante marktsegmenten. Het saldo van 30,3% is het hoogste gerapporteerde saldo sinds 2021. Meer dan 33% van de respondenten ervaart een stijging in het aantal interessante maritieme marktsegmenten.
Beoordeling ondernemer eind tweede kwartaal 2024
pessimisten (afgenomen) optimisten (toegenomen) % saldo t.o.v. (vorige keer)
laatste 12 kwartalen (2021-2 t/m 2024-2)
markt
omzet/afzet
orderportefeuille
productie/bedrijvigheid
totaal*
Verwachte ontwikkelingen in het derde kwartaal van 2024
De grafiek richt zich op de verwachte ontwikkelingen in het derde kwartaal van 2024. 27% van de respondenten verwacht dat het niveau van productie, oftewel bedrijvigheid, zal toenemen. Daarnaast verwacht 30% van de respondenten dat de interessante maritieme marktsegmenten – los van de prestatie van het bedrijf – zullen toenemen. Het merendeel is neutraal over de verwachte ontwikkelingen in het derde kwartaal.
Een opvallend resultaat is dat meer dan 34% van de respondenten verwacht dat het aantal arbeidskrachten in loondienst zal toenemen. Dit is in lijn met de toename die volgens de respondenten heeft plaatsgevonden in het tweede kwartaal. Het saldo van arbeidskrachten in loondienst ten opzichte van de verwachtingen in het eerste kwartaal is met 17,5% toegenomen. Daarentegen is het saldo voor uitzend- en leenkrachten afgenomen met ongeveer 1%.
Een ander opvallend resultaat betreft de verwachtingen omtrent de omzet. Het saldo staat op 9,1%, en dit saldo is nog niet eerder zo laag geweest. Dit heeft vooral te maken met het feit dat minder respondenten positief gestemd zijn en dat het aandeel neutrale respondenten is toegenomen.
Verwachte ontwikkelingen in het tweede kwartaal van 2024 (Q2 ‘24 t.o.v. Q1 ‘24)
pessimisten (afgenomen) optimisten (toegenomen) % saldo t.o.v. (vorige keer)
laatste 12 kwartalen (2021-2 t/m 2024-2)
uitzend- en leenkrachten arbeidskrachten markt omzet/afzet orderportefeuille productie/bedrijvigheid totaal*
Economische barometer van de Nederlandse maritieme maakindustrie >Tweede
NMT is, vaak samen met andere organisaties, namens jullie allemaal voortdurend in nauw contact met onze overheid en andere relevante organisaties om de maritieme maakindustrie te steunen. Deze barometer is daarvoor erg belangrijk. Elk kwartaal peilt
NMT wat de stemming is waardoor trends kunnen worden vastgesteld. Hoe meer bedrijven meedoen met het invullen van de enquête hoe representatiever de uitkomsten zijn.
Jullie bijdrage blijft elk kwartaal hard nodig.
Netherlands Maritime Technology
Willemswerf • Boompjes 40 • 3011 XB Rotterdam
Postbus 23541 • 3001 KM Rotterdam
T +31 (0)88 44 51 000
E info@maritimetechnology.nl
I www.maritimetechnology.nl
Tot slot