King Ashoka

ររឿង ព្ពះបាទអរោក លោកអាចារយ គិម-អាន បានប្របលេញពីភាសាបារាំងប្ែ​ែ មកជាភាសាប្មែរ លបាោះពុមពលលើកទី១ ភនាំលពញ ការផាយរបែ់ពុទធសាែនបណ្ិឌ ត្យ ព.ែ.២៥០០

HISTOIRE DU ROI AÇOKA TRADUIT DU FRANÇAIS EN CAMBODGIEN Par

Le Vénérable KIM-AN

1re Edition

PHNOM PENH Editions de I’Institut Bouddhique --1957 2

រ ឿងព្រះបាទអរោក សេចក្ឋសី ផឋម ើ

សរឿងលពះបាទោសោក្មហារាជសនះ ជាសេចក្ឋីសរៀបសរៀងនិង

ប្លបសចញមក្ពភា ី ោបារា​ាំងប្េ​េរបេ់ោបក្អាចាររ

គម ិ -អាន

ប្ដលោនច ិ ចក្មយសៅកាលពថ្ី ងៃ ២៦ សដេមលបិ៍ ១៩៣៧ ដូចមាន លបវត្ឋព ិ ោ ិ ឋ រសៅក្បុងសេៀវសៅ ‹‹ោេនក្ចា ិ ច នុលក្មសល ១៩៣៨ ស

២ ឆ្ប ាំ

ះលោប់ ។

សរឿងលពះបាទោសោក្សនះ

ោបក្អាចាររ

សរៀបសរៀងប្លបកាលប្ដល ួ វនសៅបួេសៅសៃយ ើ

គិម-អាន

បាន

លបប្ែលសៅក្បុង ាំ ុាំ រវាងឆ្ប ាំ ១៩៣៥ ជាឆ្បប្ាំ ដល ួ នបានចូ វ លមក្ស្ឝកា ើ រជាលក្ុមជន ប្លបលពះថ្លត្បដ ិ ក្ក្បុងលក្េួ ងពុទនោេនបណ្ឍិត្រ ។ លុ ះសរៀបសរៀង ប្លបបានចប់សែយ ើ បានយក្

េាំ សៅសៅលបគល់ឱ្រលក្េួ ង

ពុទនោេនបណ្ឍិត្រ សដើមផឱ្ ី រចាក្់ការសបាះពុមភផាយត្សៅ ។

ាំ ុាំលពះថ្លត្បដ សោក្លគូអាចាររ គម ិ -អាន ស្ឝកា ើ រជាលក្ុមជន ិ ក្

បាន ១ ឆ្ប ាំ ក្៏ោចាក្េិកា​ាបទ សោយមានសក្ត្ ើ សរាគរសបងរងថ្រ, ី 3

ត្មក្ សរាគសនះកាន់ប្ត្បណ្ដ ឋ លខ្វង ាំ សៃង ើ ៗ ក្៏ោសចញពលី ក្េួ ង សនះ

សភៀេ ួ វនសៅសៅឯលាំ សៅសដើមរបេ់ ួ ន វ

សែយ ើ ដល់នូវ

ោនច ិ ចក្មយក្ុ បងឆ្ប ាំ ១៩៣៧ សៅភូមវិ ត្ឋលពះទ្វឝរ ឃុាំពលង ប្ លត្ ក្ាំពង់ឆ្បង ាំ ។

ឥៃូវសនះ ពុទនោេនបណ្ឍិត្របានយក្សរឿងស

ក្បុងទេស

វដឋក្ ប ាំ ១៩៤២-១៩៤៣ ី មភុជេុ រយាឆ្ ិ

របេ់សោក្នព ិ ននស

ះ ចុះផាយ តាមបាំណ្ង

ះ ។ ដល់មក្ឆ្បសាំ នះ សយង ើ បានពន ិ ត្ ិ រសៅ

សឃញ ើ ថា សរឿងលពះបាទោសោក្សនះ ជាសរឿងទ្វក្់ទងក្បុងផវូវលពះ ពុទនោេ ទ្វាំងស

,

សយង ើ ក្៏បានដក្លេង់ពទ ី េស

ះឥត្មានប្ក្ប្លបោឝសី ទ

វដឋក្ ី មភុជេុ រយា ិ

មក្សបាះពុមភជាសេៀវសៅមួយ

សោយប្ៃក្ សដម ើ ផងា ី យដល់ក្ុលបុលត្ោបក្េិក្ាទ្វាំងឡាយ ។

លក្េួ ងពុទនោេនបណ្ឍិត្រ េូ មោរគុណ្ដល់សោក្អាចាររ

គម ិ -អាន

ប្ដលបានពាយាមប្លបសរឿងលពះបាទោសោក្សនះ

សែើយលបគល់ឱ្រជាេមផត្ឋិ

របេ់លក្េួ ងពុទនោេនបណ្ឍិត្រៗ

េូ មឧទធេ ិ ជូនក្ុេលប្ដលជាផលថ្នការសបាះពុមភផាយសរឿងសនះ 4

ចាំស

ះវញ្ញ ិ ដ ណ្ក្ាននរបេ់ោបក្អាចាររ គម ិ -អាន េូ មឱ្របានទទួល

ឥដឌមនុញ្ដផលតាមគាប់ចត្ ិ ឋចុះ ។

5

អារមភកថា សរឿងលពះបាទោសោក្សនះ លត្ម ឹ ត្ត្យ ិ េងា​ាយ

ោបក្លបាជញទ្វង ាំ ឡាយបានប្ត្ងពី

ដរាបមក្ មានសេធើរប្ត្លគប់គមភរី ប្ដល

េាំ ប្ដងោាំពលី ពះពុទនោេ ភាោឯសទៀត្ៗជាសលចន ើ

ក្បុងភាោបាលី, ភាោេាំ ស្រេកឹត្ នង ិ

សែយ ើ ជាសរឿងមានឡាក្់ឋាន

មានេិោចារក្ជាសលគឿងេមា ា ល់សលចន ឹ ើ បាំផុត្

សោយ

ដ៏សដរោេក្បុង

មជឈម ិ លបសទេ សៅមានរែូត្ដល់មក្េពឝថ្ងៃសនះ ។ សែត្ុស

ះ

បានជាពួក្ោបក្លបាជញទួសៅ ទ្វាំងសោក្ក្បុងលបសទេ្ាំៗ មានទឝប ី ោរឺ ប ុ ៉ ជាសដើម

សលចើនប្ត្សចះសរឿងដាំណ្ដលលពះបាទោសោក្សនះ

លគប់ៗ គាប ោបក្ វះបានសឃញ ើ តាមគមភរី បាលី ឬេាំ ស្រេកឹត្ ោបក្ វះ បានពាយាមេឝះប្េឝងសៅដល់េិោចារក្ ឹ ោឌនស

ះៗ

លត្ង់ទេ ី ាំ សវជនយ ី -

សែយ ើ ងត្ផឋិត្យក្មក្េរសេរជាសរឿងទុក្ក្បុង

សេៀវសៅទ្វាំងឡាយជាសលចន ើ

សដម ើ ផជា ី លបសយាជន៍ដល់ោបក្អាន

សមល ើ , េូ មផគ ី មភរី បឋមេសមាភ្ិជាភាោប្ យររបេ់សយើងសនះ ប្ដល 6

ាំ ក្៏មានសេចក្ឋដ លដល់សរឿង ី ណ្ដ

ធ្លវប់មានយូរណ្ដេ់មក្សែយ ើ ោសោក្ស

ះ វះ សៅលត្ង់ប្ សមារពនន ប្ដលសោក្-ោបក្មានសមល ើ

ធ្លវប់បានសឃញ ើ ជាញឹក្ញយណ្ដេ់មក្សែយ ើ មន ិ ែូរប្ែដល់ចប់េពឝលគប់ ។ សល

ះសែត្ុដូសចាបះ

ប៉ប្ុ នឋមានសេចក្ឋី

បានជា ុ ញប្ាំ លបសរឿងលពះបាទោសោក្សនះ

ោាំពសី េៀវសៅភាោបារា​ាំងប្េ​េស្យះ

ឡាសៃេ៊ងដ ់ ៃ ឺ សមផសើ ររើ

ោសោក្ (La Légende de l’empereur Acoka, Par J Przyluski)

មក្ជាភាោប្ យរសយង ើ លពមទ្វាំងបានសផធៀងផ្ទធត្់ស្ៀបគាប តាមគមភរី បាលីនង ិ េាំ ស្រេកឹត្ប្ងមសទៀត្

សដម ើ ផន ី ង ឹ ឱ្របានលត្ម ឹ លត្ូវសែយ ើ ជា

លបសយាជន៍ ដល់សោក្-ោបក្មានលបាថាបចង់ដឹងសរឿងសនះ ឱ្របាន ចាេ់ោេ់

សល

ះលពះបាទោសោក្ោងាស

ក្រុណ្ដដ៏្ាំដល់សោក្ទ្វាំងមូល

ះ

លទង់មានមហា-

លទង់បានស្ឝត្ ើ ត្យ ិ េងា​ាយ

សែយ ើ ផាយលពះពុទនោេ

សោយក្មាវង ាំ ពាយាមរបេ់លពះ

ោងា ឱ្រតា​ាំងសៅលគប់លបសទេ រែូត្ដល់េុវណ្តភូមិ (គឺលបសទេ ឥណ្ូ ឍ ចន ិ សយង ើ សនះ) ចាំប្ណ្ក្ខ្ងប្ដនក្មភុជាសយង ើ សោត្ សបើនង ឹ 7

េសងកត្សមល ើ សៅគង់សឃញ ើ ថា ោេ

ល

ែយណ្៍

កាលជាន់សដម ើ ពួក្ោបក្លេុក្កាន់

ត្មក្កាន់ពុទនោេ

ប្ប៉ក្ខ្ងមហាយាន

ោយៃាំគាបសោយមានសលគឿងេមា​ាល់សៅលក្ុងនគរ្ាំ

ប្ដលសគ

ះ

្េ ិ ត្ឝ វះ

ាំ ូងស ោងសៃង ើ ជាន់ដប

សគស្ឝេ បស ើ ិ ោចារក្ជារូ ឹ

ជាលពះេិវលពែយនិងសទវរូបឯសទៀត្ៗ វះ

សៅលគប់ក្ប្នវងជាសលគឿង

េាំ គាល់ថា សគោងសៃង សដម ើ ផប ើ ី ូជាដល់ោេ ពត្ ិ ៗ,

ដល់មក្ខ្ងសលកាយ

មហារាជស

ជាប់ត្មក្ោាំពកា ី រ

ះប្ដរ សល

ះ

សគកាន់រសបៀបតាមែន ិ ី យានវញ

សនះសែយ ើ េាំ ប្ដងឱ្រសឃញ ើ ថា ពុទនោេ ក្៏មានោេ

ទ្វាំងពរី ស

ក្បុងលបសទេសយង ើ សនះ

ឧបត្ទមមរបេ់លពះបាទោសោក្

ះលពះពុទនោេ

ផាយចូលមក្លបសទេ

ាំ ូងចូលមក្លបសទភូមានង ឥណ្ូ ឍ ចន ិ (ឥណ្ូ ឍ េុី នសនះ) ដប ិ មន សោយ លពះសងរៈពីរោងាគឺ លពះសោណ្សត្ទរនិងលពះឧត្ឋរសត្ទរ ប្ដលជាពួក្ លពះសងរៈទ្វាំងមួយ

ន់ ជាោបក្ស្ឝេ ើ ងា​ាយ

លគាទី ៣ ក្បុងលក្ុង

បាដលិបុលត្ កាលពព ី ុទនេក្រាជ ៣០១ សៅក្បុងសេចក្ឋីឧបត្ទមម របេ់លពះបាទោសោក្ោងាស

ះ

ប្ត្លបសទេឥណ្ូ ឍ ចន ិ ជាន់ស

8

ះ

លពះពុទនោេ ជាន់ស

មន ិ បានចាំសរនរុ ើ ងសរឿងប៉ុ យ នសទ សល

ះសៅសជឿោេ

ល

ែយណ្៍

ះពួក្មនុេស

តាមទមាវប់សដម ើ របេ់ ួ វន

សលចន លុ ះដល់លពះមែន ើ ណ្ដេ់សៅសៃយ ើ ិ ធសត្ទរជា រាជឱ្រេនង ិ ងេងឃមតា តា ិ ឋ សងរជារាជ្ ី ី ថ្នលពះបាទោសោក្ោងាស

បានទទួលភារៈ (Ceylon) សលចន ើ សទៀត្

មក្លបត្ោ ិ ឌ នលពះពុទនោេ

ក្៏សេឋចនង ិ មហាជនសៅសកាះលងាកស

សែយ ើ បាន

គា ាំ ប លបួត្ជួយផាយ

សទប ើ លពះពុទនោេ

បូជនយ ី ោទន សល

ចុះចូលជា

លពះពុទនោេ

ប្ងម

ះមក្

មន ត ះ ិ ប្ត្ប៉ុសណ្ដ

ះបានោងលពះេឋូប ៨៤.០០០ ទុក្ជាទី

ះសែត្ុស

ះ ពួក្ោបក្លបាជញក្ុ ងទឝ ប ប ុ ៉ េពឝថ្ងៃ ី ោរឺ ប

សនះ សបើសគចង់ដង ឹ សរឿងលពះពុទនោេ ោេ

សៅលងាកទឝីប

សៅលបសទេឥណ្ូ ឍ ចន ិ សយង ើ សនះ

រុងសរឿងសៃង ើ សពញបនធុក្តា​ាំងប្ត្ពលី ត្ម ឹ ស លពះបាទោសោក្ោងាស

ះ

ះ ប្ដល

មានត្ក្ ឹ តាងសៅមានពត្ ិ ស

ដាំណ្ដលពោ ី សោក្ចុលវចលក្ពត្ឋិ

ឱ្រចាេ់ោេ់ ប្ដលជា

ះ

សគសលចន ើ សមល ើ សេៀវសៅ

ប្ដលោបក្លបាជញជាន់មុនបាន

ចមវងមក្ពលី េុក្ឥណ្ូ ឍ ឬពលី េុក្ចន ិ ជួនកាលមានទ្វាំងផឋិត្យក្ 9

ោក្សរងយរបេ់លពះបាទោសោក្

សៅទេ ី ាំ សវជនយ ី ោឌនលគប់ក្ប្នវង

មក្ជាសលគឿងេាំ គាល់ប្ងមសទៀត្ ប៉ុប្នឋោបក្លបាជញទ្វង ាំ ឡាយ ប្ដល បានប្ត្ងគមភរី ដកា ឬសេៀវសៅសៃង ី ើ ស

ះ េឹងមានរសបៀប

ក្រ

បានេរសេរសៅតាមសេចក្ឋយ ី ល់សផសងៗ គាប វះ ដូចយា៉ងសរឿង

លពះបាទោសោក្ជារបេ់ប្ប៉ក្ខ្ងទក្ាិណ្និកាយ ប្ដលធ្លវប់បាន

ដង ឹ តាមគមភរី មហាវងស ប្ដលពួក្លពះសងរៈសៅលងាកទឝប ី បានចារក្ ឹ មក្ជាភាោបាលីស

ះ

មានដាំសណ្ើរសេចក្ឋប្ី បវក្គាប វះសោយ

ោសនវៗ ើ ោាំពសី រឿងលពះបាទោសោក្ ប្ដលពួក្ខ្ងឧត្ឋរនកា ិ យបាន ចារក្ទុ ឹ ក្មក្ជាភាោេាំ ស្រេកឹត្ស ក្៏សោយ

ះ

ប្ត្សបទ ើ ុក្ជាយា៉ងស

ះ

េូ មសោក្-ោបក្អានសមល ើ ក្ុាំគមផេ ី ងស័យនង ឹ ដាំសណ្ើរ

សេចក្ឋីប្បវក្គាបស

ះ

លត្ូវក្ាំណ្ត្់យក្ប្ត្េាំ ណ្ុាំសរឿងលពះបាទ

ោសោក្មកាលបមាណ្ សបើសៅប្ត្មន ់ ុ ងសរឿងសនះ ប ិ ទ្វន់ចូលចិត្ឋេ៊បក្ សទ

លត្ូវេសងកត្ឱ្រម៉ត្ច ់ ត្់ស្ៀបសមល លពះ ើ តាមេិោចារក្របេ់ ឹ

បាទោសោក្ ប្ដល ុ បា ញាំ នោក្់មក្ក្បុងទាំពរ័ ត្ៗសៅខ្ងមុ ចត្ ិ ឋសរឿងសនះចាេ់ោេ់លអសៃង ើ មន ិ ខ្ន ។ 10

គង់ប្ត្

ក្បុងសេៀវសៅសនះ

ញាំ ន ិ ចង់ឱ្រឃ្លវត្ឆ្ៃយពលី បសយាគភាោ ុម

បារា​ាំងចាប់សដម ើ សោះ គាបលាំ បាក្ោឋប់ សល

ក្រមន ិ សេយើភាគគាប

បានជាសៅលត្ង់ក្ប្នវង វះមាន

ក្រផធុយ

ះភាោបារា​ាំងនង ិ ភាោប្ យរសយង ើ មានត្ថ្មវ លាំ បាក្វះន ិ ង ឹ រក្

ក្រោក្់ឱ្រលត្ូវចាំគាបផង

សែើយ ួ វន ុ សញាំ ោត្ក្៏ បានសរៀនេូ លត្ភាោបារា​ាំងស

ះត្ច ិ ត្ួចសពក្

មន ិ េមនង ឹ ហា៊នស្ឝកា ើ រ្ាំយា៉ងសនះ ប៉ុប្នឋសោយសេចក្ឋលី បាថាបចង់ ឱ្រពួក្ពុទនោេនក្ ិ ជនលជាបសរឿងសនះណ្ដេ់

ពាយាមរែូត្ដល់សក្ត្ ើ ជាសេៀវសៅសនះសៃង ើ បារា​ាំងចាប់សដម ើ ស

បានជា ុ ញាំ ាំ

ប្ត្ក្បុងសេៀវសៅ

ះ មានសរឿងរា៉ វឯសទៀត្ៗ ចលមុះជាសលចន ើ ប្ដល

ញាំ ន ិ បានប្លបោក្់មក្ ុម

ប៉ុសណ្ដ ត ះ។

ក្បុងសេៀវសៅសនះ

ុ ញប្ាំ លបដក្យក្ចាំស

ះប្ត្សរឿងោសោក្មួយ

ប្ចក្ជាពរី ចាំប្ណ្ក្

ខ្ងសដម ើ សៅថា

(បក្ណ្ ិ ត ក្នទ្វ ិ ន) គន ឺ ទ្វ ិ នសរាយរាយប្ដលជាប់ទ្វក្់ទងដល់សរឿង លពះបាទោសោក្ស

ះប្ដរ

ប៉ុប្នឋមន ិ មានសេចក្ឋែ ី ូរប្ែសោយ

េពឝលគប់ លគាន់ប្ត្ដក្យក្សរឿងប្ដល ុេគាបមក្ជាសលគឿងេមា​ាល់ 11

សែយ ័ សេចក្ឋសី ិ ច ើ វន ិ ឆយ

ះៗ វះ, ខ្ងចុងសៅថាៈ ‹‹សរឿងលពះបាទ

ោសោក្›› គជា ឺ ថ្ផធសរឿងថ្នសេឋចោងាស

ះ មានតា​ាំងោាំពកា ី រក្ោង

ដាំបូងសៃង ើ រែូត្ដល់បានជាសេឋចចុលវចលក្ សែយ ើ នង ិ សេឋចជា ដាំណ្ខ្ងសលកាយលពះបាទោសោក្ស

ះមក្ វះ

ួ រួមទ្វាំងពរី ុ រញាំ ប

ចាំប្ណ្ក្ឱ្រស្យះសេៀវសៅសនះថាៈ ‹‹សរឿងលពះបាទោសោក្›› សៅ តាមចាប់សដម ើ ដប្ដល ប៉ុប្នឋសៅមន ិ ទ្វន់ទុក្ចត្ ិ ឋ ប្លក្ងមន ិ លត្ម ឹ លត្ូវ

ញាំ នយក្សេៀវសៅសនះសៅលបសគនលពះមហា ទ. ែួត្ លក្ុមជាំនុាំ ុ បា

ប្លបលពះថ្លត្បដ ត ល័យ ិ ក្ក្បុងពុទនោេនបណ្ឍិត្រ សៅលពះរាជបណ្ដ េូ មឱ្រសោក្ជួយពន ិ ត្ ិ រេលមួល

ក្រប្ យរ ជាមួយនង ឹ ួ វន ុ ប្ញាំ ងម

សទៀត្ សដើមផជ ើ ។ ី លមះមនធល ិ គសឺ េចក្ឋីសឃវៀងឃ្លវត្ោាំពច ី ាប់សដម

សោក្-ោបក្អានសមល ើ ‹‹សរឿងលពះបាទោសោក្›› សនះ គង់នង ឹ

បានលបទះសេចក្ឋី វះ ប្ដល ុេគត្រិ បេ់លពះពុទនោេ

ដូច

សរឿងយក្សចូលបួេជាសដម ើ ប្ដល ុ រញាំ ក្ាទុក្តាមចាប់សដម ើ ប្ត្សបើ តាមសរឿងសនះគួរនង ឹ េនបិោឌនថា

ជាំពូក្មួយ ប្ដលមានស្យះយា៉ងស 12

យក្សមន ិ ប្មនជាោឝី ះ ឬជា

គឺមនុេស

មេលមាប់សៅោបក្

ប្ដលគួរសគសគារព សល

ះ

ក្រថា យក្ា ឬយក្ស សនះ មក្ពរី ប ូ ធ្លត្ុ

ថាៈ (យជ) ប្លបថាៈ ‹‹បូជា›› សែត្ុសនះបានជាសៅបាន រែូត្ ដល់ពួក្មនុេស សទវតា, ោបក្តាជាសដើម ។

មា៉ងសទៀត្ ជា្មយតារបេ់ោបក្ប្ត្ងសេៀវសៅប្ដលជាប់ទ្វក្់

ទងដល់វជា ិ ជ ការ ឬលបវត្ឋលិ ពះពុទនោេ ប្ដល ួ វនប្ត្ងបូជាដល់បុពឝការបុ ី គាល

ប្ត្ងប្ត្ឧទធិេសេៀវសៅ

ឬជូនដល់ញាត្ម ិ លិ ត្ប្ដល

វ រាប់អានជាទប សៅ ឬេូ មផ ី ិ ី ាំផុត្ ប្ដលមានជវី ត្រេ់ ួ នលេឡាញ់

ស្ឝម ើ រណ្កាលក្នវងែួេសៅសែយ ើ ក្៏បាន សេៀវសៅសនះជាេកាករបូជាចាំស

សទប ើ ុ ញលាំ បសគន

ះលពះសត្ជលពះគុណ្លពះឧត្ឋមមុនី

(ោ៊​៊ុំ-ុ េ៊ូរ) ប្ដលសោក្មានឧបការៈដល់ ុ ជា ញាំ ោសនក្លបការ េមគួរ ប្ដល ុ ញន ាំ ង ឹ សលើក្បូជាដល់សោក្មុនបុគាលដថ្ទៗ ។

អាចាររ គិម-អាន

13

រ ឿងព្រះបាទអរោក បក្ណ្ ិ ត ក្នទ្វ ិ ន

(រកុងបាដលិបុរត្ និង លោរ ិយវងស) លពះរាជវងស ស

ះ មាន

ប្ដលលពះបាទចស្រនធគុបឋបានតា​ាំងសៃើងជាដាំបង ូ

មថាៈ សមារយវងស បានលគប់លគងលក្ុងបាដលិបុលត្ក្បុង ិ

ប្ដនមគ្ៈបានចាំនួន ៨៥ ឆ្ប ាំ គតា ាំ ពព ឺ ង ី ុទនេក្រាជ ១២៨ ដល់ ពុទនេក្រាជ ២១២ ។ សេឋចទី ២ លទង់លពះ ប្ដលជាឱ្រេរបេ់លពះបាទចស្រនធគុបឋ

មលពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈ

លពះោងាបានសោយរាជរ

ក្បុងប្ដនមគ្ៈបាន ១៩ ឆ្ប ាំ គតា ាំ ពព ឺ ង ី ុទនេក្រាជ ២៥២ ដល់ ពុទនេក្រាជ

២៧០

លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈោងាសនះ

បានវាយយក្

ប្ លត្ប្ដនត្ូចៗ ជាសលចើន រែូត្ដល់ប្ដនមលទ្វេ (Madras) ឱ្រ តា​ាំងសៅសលកាមោាំណ្ដចលពះោងា ក្បុងលគាស

ះ ឥណ្ដ ឍ នង ិ លក្ក្ ិ បាន

ជាប់ទ្វក្់ទងរក្គាបសៅវញសៅមក្កាន់ ប្ត្ចាំសរនមា​ាំ មន ួ សៃើង រែូត្ ិ ើ ដល់មក្សេឋចសោយរាជរជាន់សលកាយៗ

ក្៏លទង់សៅប្ត្បញ្ជូ នទូត្មក្លក្ុងបាដលិបុលត្ ។ 14

ក្បុងលក្ុងមា៉សេោឝន

លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈមានរាជឱ្រេសលចន ើ លពះោងា ប្ត្លទង់សឃញ ើ

ថាោសោក្

មានសេចក្ឋោ ី ង់អាចតា​ាំងប្ត្ពសី ៅជាក្ុមាររែូត្មក្

សទប ើ លពះបតា ិ តា​ាំងត្ាំប្ណ្ងងារជាឧបរាជ លគងលក្ុងត្ក្កលិោ

ប្ត្ខ្ងសលកាយមក្

ដាំបង ូ លទង់ឱ្រសៅលគប់លទង់ឱ្រសៅលគប់លគង់

លក្ុងមាលវៈ ។ លគាកាលលពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈោេ់លពះជនយ ោសោក្ រាជឱ្រេក្៏បានជាសេឋចសោយរាជរេបងលពះោងាសៃង ើ

ក្បុងពុទន-

េក្រាជ ២៧៤ គប ួ ឆ្បខ្ ាំ ងសលកាយលពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈោេ់លពះ ឺ ន ជនយ បានជាយត្ ឺ យូរដូសចបះ ន័យ វះថាសល

ះសក្ត្ ើ ចមា​ាំងដសណ្ឋើម

រាជេមផត្ឋន ិ ង ឹ លពះោនុជា ឬលពះសជោឌ តាមគមភរី មហាវងសេាំ ប្ដង

ាំ ះ លទង់ស្ឝគ ថា លពះបាទោសោក្បានជ័យជន ើ ុត្លពះសជោឌនង ិ លពះ ោនុជាោេ់ ឱ្រទុក្ប្ត្លពះោនុ ជលពះ លពះមាតាជាមួយ សឃញ ើ ស

មត្េ ិ សមួយោងា ប្ដលរួម

ប្ត្តាមលបវត្ឋោ ិ ស្រេឋេម័យសនះ

ប្ដលរាវរក្

ះ លត្ៃប់ជាលបាដក្ថា លពះបាទោសោក្បានទាំនុក្បាំរង ុ

លពះសជោឌនិងលពះោនុជាយា៉ងលអបផ ាំ ុត្

មន ិ បានលបទូេឋរា៉យគាប

សៃយ ។ លពះបាទោសោក្មានលក្ាណ្ៈដ៏រងបុ ុឹ ង ើ ឹ ពូប្ក្ លបកាន់ 15

ការងារតាបចាប់ជាោចខ្ត្ ប្ត្មន ៍ ចអាលក្ក្់ ិ ប្មនជាក្សលត្យ ិ អា លបក្សោយសមាែចរត្ ិ ស

ះសទ

។

ដូចយា៉ងធ្លវប់ចូលចត្ ើ ិ ឋមក្ក្បុងជាន់សដម

សេចក្ឋព ី ត្ ិ ថា

លពះបាទោសោក្បានស្ឝេ ើ ស្រងា​ាម

ជាសលចន ើ ដង តាម្មយតារបេ់ក្សលត្យ ិ ល៍ គប់លពះោងា ប្ដលលត្ូវប្ត្ ផាយោាំណ្ដចសត្ជានុភាពរបេ់ លពះោងាសចញសៅ

លពះោងាជា

សេឋចមានបុណ្រ្ាំបាំផុត្ថ្លក្ប្លងជាសេឋចឯសទៀត្

ប្ដលមានក្បុង

លបវត្ឋកា ិ រណ្៍របេ់សោក្ ោសោក្ស

ះ

។

រាជអាណ្ដចលក្របេ់លពះបាទ

ផាយសចញសៅលគប់លបសទេក្បុងឥណ្ដ ឍ ទ្វាំងមូល

មន ុសណ្ដ ត ះសទ លពះោងាយក្បានចុះមក្ ិ ប្ត្ប្ដនរបេ់ពួក្ោរយក្ៈប៉ ិ ខ្ងសលកាម រែូត្ដល់ទល់នង ឹ ទសនវសគាធ្លវរ ី សទៀត្ផង ។ លពះបាទោសោក្

របេ់លពះោងា

លទង់បសងកត្ ើ ចាប់េលមាប់អាណ្ដចលក្

ជាអាជាញោច់ខ្ត្

ប្ត្ជាន់ដាំបូងលទង់សលចើនប្ត្

េសលមចក្ច ិ ចពឃ្ល ិ ត្ផ្ទធល់នង ឹ លពះែេឋលពះោងា សលកាយមក្

លុ ះលគាខ្ង

សទប ើ លទង់ោនុញ្ញដត្ឱ្រស្ឝើគុក្េលមាប់ផ្ទចញ់ ផ្ទចលពួក្

16

មនុេសទុចចរត្ ិ សែយ ើ លទង់ចាត្់សពជឈឃ្លត្មាបក្់ស្យះគរិ ក្ៈ ិ ឱ្រជា ោបក្ទទួលភារៈស

ះ។

កាលប្ដលោបក្លបាជញចន ិ ស្យះ

ហាឝ-សែៀន

ចូលមក្ក្បុង

ឥណ្ដ ឍ ពព ិ ព.េ.៩៥៦, ដល់ ី .េ.៩៤២, លត្ៃប់សៅលេុក្ចន ិ វញ

មក្ខ្ងសលកាយ មានចន ាំ ពរី ិ មាបក្់ស្យះ ែ៊ួន-ត្សង់ ោបក្លបាជញទ្វង ក្់សនះ ជាោបក្ប្េឝងរក្ការពត្ ិ របេ់លពះពុទនោេ

សឃញ ើ លក្ុងបាត្លិបុលត្ សពលស

ះថា

ោសោក្››

ប្ដលជាលក្ុងបាក្់ប្បក្លគា​ាំលគាសៅសែយ ើ

មានោបក្លេុក្បងា​ាញ

គជា ឺ គុក្ប្ដលសេឋចោងាស

បានរាជេមផត្ឋិ

បានសៅ

តាមសរឿងរា៉ វសនះថាៈ

ះ

‹‹នរក្របេ់លពះបាទ

ស្ឝក្ ើ ុ បងលគាខ្ងសលកាយ

គុក្ស

ះសគស្ឝេ ើ លមាប់

ផ្ទចញ់ ផ្ទចលពួក្មនុេសប្ដលលបលពត្ ឹ ឋោសាំ ពទ ើ ុចចរត្ ិ ។ តាមដាំណ្ដល របេ់ ហាឝ-សែៀន និយាយថាៈ សេឋចោសោក្បានយាងសៅដល់ ទប ឋ ប់ចលក្វាៃ ី ាំផុត្ថ្នក្ណ្ដ យមរាជ

លទង់បានទេស

ការោទនលពះ

សែយ ើ មានលពះរាជែឫទ័យលបាថាបនឹងោងោទននរក្

សៅទជ ី ិត្លក្ុងរបេ់លពះោងា ឱ្របានដូចជានរក្របេ់លពះយមរាជ 17

ស

ះ

។

ក្បុងោសោកាវទ្វនថាៈ

គុក្ស

ះោងសៃង ើ សោយ

សពជឈឃ្លត្របេ់លពះបាទោសោក្ស្យះគរិ ក្ៈ ទូលេូ មឱ្រោង ិ េលមាប់ពឃ្ល ិ ត្មនុេស,

ខ្ងសលកាយមក្

ចូលសៅោឋប់ភក្ ា ពុងោឝ្ាយ ិ ុ ក្ាំ

សពជឈឃ្លត្ស

ះបាន

លបណ្ឍិត្េូ លត្ ប្ដលេាំ ប្ដង

ោាំពោ ី ទ ននរក្ក្បុងវត្ឋក្ុក្ុ កោរាម សទប ើ ទូ លេូ មោនុញ្ញដត្ឱ្រស្ឝើនរក្ ស

ះមា​ាំមន ួ សៃង ើ សទៀត្ ។

ាំ ក្បុងសរឿងរា៉ វលពះបាទោសោក្មានដណ្ដ លថាៈ

លទង់ោនុញ្ញដត្ឱ្រគរិ ក្ៈស្ឝ ិ ើស

នរក្ប្ដល

ះ មានក្ាំប្ពងប្ត្មួយជាន់ ឥត្មាន

ជញ្ញជាំង ណ្ឍ ោក្់ពួក្មនុេសសទ្វេជាសលចន ើ សៅលចបូក្លចបល់គាប ក្បុងទសី

ះ។

ក្បុងសទវទូត្េូ លត្មជឈម ិ នកា ិ យ

‹‹នរក្ (របេ់លពះយមរាជ) ស

ះ ប្ចក្ជាសលចើនពួក្សលចើនជាន់ សៅ

លត្ង់ក្ណ្ដ ឋ លសៅថាមហានគរ, ប្ចក្ជាទ្វឝរលគប់លជុងទ្វាំងបួន មហានគរស

មានសេចក្ឋប្ី បវក្គាបថាៈ

មហានគរស

ះបួនលជុង

ប្បង

មានក្ាំប្ពងប្ដក្ព័ទនជុាំវញប្ផនដ ិ ី

ះ េុ ទនេឹងប្ត្ប្ដក្ មានសភវង ើ សឆះសដឋភវលឺ ចាលសអអ 18

ជានច ិ ច ផសពឝផាយក្ាំសៅសៅចាំនួនមួយសយាជន៍ ។ ទ្វឝរទ្វាំងបួន របេ់មហានគរស

ះ

លត្ង់សៅចាំនរក្ទ្វាំង

៤

ជាប ធ ប់គាបគៈឺ

គូងនរក្, ក្ក្កុៃនរក្, េិមភលិវន នង ិ ោេិបត្ឋវន មានទសនវស្យះ ខ្សរាទកាជាលពាំលបទល់ ។

លបណ្ឍិត្េូ លត្េាំ ស្រេឋឹត្ថាៈ មាន

េត្ឝសៅសក្ើត្ក្បុងនរក្ ពួក្និរយបាលចាប់បានសែើយ សផឋក្េត្ឝ ស

ះេននង ឹ សលើប្ផនដប្ី ដក្ ប្ដលសភវង ើ ក្ាំពុងសឆះេស ន េសៅនមាន

េុ ទនប្ត្ោណ្ដ ឋ ត្សភវង ើ សលទ្វលសៃង ើ ប្ត្មា៉ង,..››។

ោសោកាវទ្វនថាៈ ‹‹ក្បុងនរក្មានប្ត្សេចក្ឋទ ី ុក្ានង ិ ការឈឺ

ចាប់សោយសភវង ើ សឆះឆួលឆ្ប ួ វន;

ពពួក្េត្ឝត្រិ ចាឆនេឹងប្ត្មាន

សេចក្ឋេ ី ញបប្់ េញងខ្វចការលបទុេឋដល់គាបនង ឹ គាប លគប់ដសងាម ើ សចញចូល; សេចក្ឋីសលេក្ឃ្លវន;

សៅវញសៅមក្ ិ

ពួក្សលបត្េឹងប្ត្សដឋលក្ហាយ

សោយ

ពពួក្មនុេសេឹងប្ត្មានសេចក្ឋីលពួយងប់

ក្បុងការចញ្ ពពួក្សទវតាេឹងប្ត្មានសេចក្ឋភ ័ ខ្វចនង ិ ិ ច ឹ មជវី ត្; ី យ ឹ ការចរុត្ធ្ល ិ វ ក្់ចុះមក្សែើយនិងការោេ់បុណ្រ

19

សែត្ុជាវបាក្ក្មយ ិ

ទ្វាំងលបា​ាំលបការនុះ៎ ឯងសែយ ើ ភពទ្វាំងបី›› ។

េងកិចចជាត្ក្ថាៈ

ប្ដលជាសលគឿងទ្វក្់ចងេត្ឝក្ុ បង

‹‹នរក្មានលបា​ាំបរី សៅ ឋ គៈឺ

េញ្ជ ី វ,

កាៃេុ ត្ឋ, េងាត្, សរារុវៈ មានពរី រសៅ ឋ , មហាវច ី ិ, តាបន, បតាបន,

។

តាបននរក្

ជារសៅ ឋ មួយប្ដលសភវង ើ សឆះជានច ិ ច;

បតាបននរក្ ជារសៅ ឋ ប្ដលសភវង ើ សឆះថ្លក្ប្លង›› ។

លពះបាទោសោក្ មន ិ លគាន់ប្ត្ផាយអាណ្ដចលក្លត្ួត្សៅសលើ

អាណ្ដប្ លត្ប្ដលជាក្ត្ ត ះសទ លពមទ្វាំង ិ ឋយ ិ េរបេ់លពះោងាបុស៉ ណ្ដ បានផាយលពះពុទនោេ

សោយសេចក្ឋីលជះថាវ ប្ដលជាក្ត្ ិ -ឋិ

គុណ្ដល់ទប ឝី អាេុី ទ្វង ាំ មូលប្ងមសទៀត្ផង បារា​ាំងប្ដលប្លបមក្ពេ ី ាំ ស្រេឋឹត្ថាៈ ក្បុងលពះពុទនោេ

។

ក្បុងសេៀវសៅ

លពះបាទោសោក្បានលជះថាវ

សោយឫទនិរបេ់េមុលទភក្ ិ ុា

ប្ត្ក្បុងមហាវងស

ថាៈ លពះបាទោសោក្ កាលប្ដលលពះោងាបានរាជាភសិ េក្ ជា សេឋចលគងលក្ុងបាត្លិបុលត្សែើយ សៅសលើមយ ួ សយាជន៍

លពះោងាមានឫទ្វននុភាពផាយ

សៅសលកាមមួយសយាជន៍ 20

មានពួក្សទវតា,

គ, យក្ស, មនុេស, បក្ស,ី េត្ឝចត្ុបាទ នង ិ េត្ឝសទឝបាទ

ចូលគាល់បាំសរលពះោងា ជានច ើ ិ ច ចលក្ពត្ឋិ

លទង់បានសោយរាជរ

េមផូណ្៌សោយសេចក្ឋេ ី ុ

ជាសេឋច

សោយរាជបរេ័ ិ ទរ

1 ះ ទាំនុក្បលមុងមន ិ ឱ្រឆាងលពះរាជែឫទ័យ ( ) ។

ទ្វាំងោេ់ស

ថ្ងៃមយ ួ លពះបាទោសោក្លបថាប់សៅសទៀបេីែបញ្ជ រ លទង់

ទេស

ការនសិ លគា្ោមសណ្រជាលពះោរែនឋ

សយាគាវចរេលងួមឥស្រនធយ ិ ដ៏លេគត្់លេគាំ

ប្ដលជាលពះ

នម ិ នឋរមរទមសៅក្បុង

លពះោន មានអាការក្រិ យាគួ រឱ្រលជះថាវពន់សពក្ ក្៏លពះោងាមាន ិ ទក្ ឹ លពះែឫទ័យរក្រាយ ី ោមសណ្រស

ះ

។

នសិ លគា្ោមសណ្រស ថ្នលពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈ ោសោក្ស

ះ

សោយេមា្គ ិ ុណ្របេ់នសិ លគា្-

មានសេចក្ឋដ ី ាំណ្ដលក្បុងគមភរី ស

ះ ជាឱ្រេរបេ់េុមនរាជក្ុមារ ជាបុលត្ សោក្ោងាស

ះលត្ូវជាក្យួយរបេ់

។ លុ ះលពះោងាទយសឃញ ើ ដូសចាបះសែយ ើ

សេចក្ឋីលជះថាវពន់សពក្ -លមើលលែេកដីពិសាដរកនុងមហាវងស ។

ះថាៈ

លពះបាទ ក្៏មាន

សោយក្ុេលប្ដលបានស្ឝើមក្ោាំពី

1

21

ោត្ត្ ី ជាត្ជ ិ ួយោេ់សត្ឿនលពះរាជែឫទ័យ មុនក្សលត្យ ៍ ង ាំ បលី ពះោងា ិ ទ្វ

សល

ះកាលបុពឝជាត្ិ

គលឺ ពះបាទោសោក្

១,

លពះបាទ

សទវានមផយ ិ ត្េ ិ ស ១, នសិ លគា្ោមសណ្រ ១, ទ្វាំងបសី នះ លត្ូវជា បងបអូននង ឹ គាប ជា

ណ្ិជទក្ ឹ ឃយុាំសៅក្បុងលក្ុង

រាណ្េី លគាស

ះ

មានលពះបសចចក្ពុទន ១ ោងាគង់សលើភគ បាំ ននមាទន៍សក្ើត្វណ្តសរាគ (សរាគ េាមសលឿង) លពះបសចចក្ពុទនឯសទៀត្លតាច់ប្េឝងរក្ទក្ ឹ ឃយុាំ សៅដល់ លក្ុង

រាណ្េី ក្៏បានជួបនង ឹ ក្ុមមទ្វេីមាបក្់សែយ ើ េួ រថាៈ ‹‹ប្ន

ង, លេុក្សនះោបក្ណ្ដមានទក្ ឹ ឃយុាំ››

ចងអុលបងា​ាញផធះ បសចចក្ពុទនោងានុះ៎

ណ្ិជស

ះ

ងក្ុមមទ្វេីបានសលើក្ថ្ដ

សែយ ើ ោងាុយគត្ ិ ថាៈ

បានទក្ ាំ ព ាំ េ ឹ ឃយុោ ី ាំ ណ្ដក្់ម្ុ

អាតាយោញសនះក្៏ជួយសលត្ក្ោរនង ឹ ក្ុេលរបេ់សគស

‹‹សបលើ ពះ

ណ្ិជសែយ ើ

ះណ្ដេ់ ប្ត្

សបសើ ោក្មន ិ បានសទ អាតាយោញនឹងយក្លក្មាបង់ក្មួយសនះ សៅ ចាំណ្ដយយក្លបាក្់

មក្ទញ ិ ទក្ ឹ ឃយុាំថាឝយលពះបសចចក្ពុទនោងាស

ទ្វល់ប្ត្បាន›› ។ ឯលពះបសចចក្ពុទនសៅរក្ទឹមឃយុាំ សពលស

ះ

ណ្ិជជាបអូនសៅផធះប្ត្មាបក្់ឯង 22

ះ

ណ្ិជ ទទួល

លុ ះសឃញ ើ ដូសចាបះ

ក្៏មានសេចក្ឋលី ជះថាវ េធុះសៅយក្ទក្ ឹ ឃយុាំមក្លបសគនលពះបសចចក្ពុទន

សពញែូរសែៀរែួេក្ណ្ដ ឋ ប់មាត្់បាលត្ សែយ ើ តា​ាំងសេចក្ឋីលបាថាប ថាៈ ‹‹សោយោាំណ្ដចក្ុេល ថ្នបុពឝមុញ្ជនបរាបរសចត្

របេ់ ុ ញាំ

ដ៏បរេុ ាំ នជាសេឋចឯក្រាជរ ជា ិ ទនោអត្ក្បុងវត្ទុទ្វនសនះ េូ មឱ្រ ុ ញបា ្ាំសលើេក្លជមភូទឝីប េូ មឱ្ររាជអាណ្ដចលក្របេ់ ុ ញផ ាំ ាយសៅសលើ ប្ផនដម ួ សយាជន៍ សៅសលកាមប្ផនដី ១ សយាជន៍ ក្ុាំឱ្រោបក្ណ្ដ ី យ មួយ

មានេមផត្ឋេ ិ មផូណ្៌

សេយើនង ឹ េមផត្ឋរិ បេ់ ុ ញលាំ ពះោងា

សៃយ ើ ›› ។ លពះបសចចក្ពុទនបានស្ឝោ ើ នុមាទ មក្ជួបនង ឹ

ងក្ុមមទ្វេីវញ ិ

សែយ ើ នម ិ នឋលត្ៃប់

ងេួ រថាៈ ‹‹បពលិ ត្លពះោងាដច ៏ ាំសរន ើ

លពះក្រុណ្ដបានទក្ ឹ ឃយុាំ េសលមចដូចសេចក្ឋលី បាថាបសែយ ើ ឬ?›› ។ លពះបសចចក្ពុទនលតាេ់ត្បថាៈ ‹‹មាបល សែើយ››,

ថាឝយទក្ ឹ ឃយុាំស

ង ទក្ ឹ ឃយុាំស

ងក្ុមមទ្វេីទូលេួ រសទៀត្ថាៈ ‹‹កាល ះ

សគលបាថាបសៅោ

យ

ណ្ិជ

គត្ដូចសមឋច វះលពះោងា?››

លពះបសចចក្ពុទនសរៀបរាប់លបាប់សេចក្ឋីលបាថាបេពឝលគប់

ដូសចាបះ សទប ាំ ិ ន ឯ ូ ន វ ើ នម ិ នឋឱ្រលពះបសចចក្ពុទនរង់ចាេ 23

ះអាតាយបាន

ងបានដឹង

ងលត្ៃប់

មបមា ាំ ី ួ វនសៅោង ី ប សៅផធះយក្លក្មាចាេ់មក្ផ្ទវេ់ យក្លក្មាងយីោព ទក្ ឹ ឱ្រោអត្លអសែយ ើ

យក្មក្ថាឝយដល់លពះបសចចក្ពុទនោងាស

ះ

សទប ញាំ ច េ់ ើ តា​ាំងលបណ្ិធ្លនថាៈ ‹‹សោយោាំណ្ដចក្ុេល ប្ដល ុ មា បានថាឝយេាំ ពត្់ោដក្សនះ យ

ោាំសណ្ើះសៅោ

គត្

កាលសបើ

ណ្ិជទក្ ឹ ឃយុាំបានជាសេឋចចុលវចលក្ពលតា្ិរាជជា្ាំ

េក្លជមភូទឝប ី សពលណ្ដ សេឋចោងាស

េូ មឱ្រ ុ ញមា ាំ ច េ់បានជាោគាមសែេីថ្ន

ះក្បុងសពលស

ះ,

គួរសគពត្ ិ ពត្ ិ រមល ិ សមល ើ េិរេួ ី េី ឋ

េូ មឱ្រ ុ ញមា ាំ ច េ់មានរូបសឆ្មដ៏លអ

សែយ ឋិ ើ មានយេ​េក្ឋន ិ ង ិ េមផត្ជា

ជាទសី ពញចត្ ិ ឋថ្នជនទ្វាំងពួងក្បុងសោក្››

បសចចក្ពុទនបានស្ឝោ ើ នុទ

រែូត្ដល់ភគ បាំ ននមាទន៍ស

ក្បុង

។

លពះ

រួចសែយ សោក្សហាះសៅកាន់អាកាេ ើ

ះ ។ ចាំប្ណ្ក្ខ្ងបងទ្វាំងពរី

ក្់របេ់

ណ្ិជលត្ៃប់មក្ផធះវញ ក្៏បានសលត្ក្ោរនឹងក្ុេល ប្ដលបអូន ិ

បានស្ឝសើ ែយ ើ ស លុ ះ

ះឯង ។

ណ្ិជទ្វាំង ៣

ក្់ ស្ឝើកាលក្ិរយាសៅ បានសោយ ិ

េមផត្ឋម ៌ សលចន ិ នុេសនង ិ េមផត្ឋេ ិ ួ គជា ើ ជាត្ិ ដល់មក្ក្បុងោេ 24

ថ្នលពះពុទនជាមាចេ់ថ្នសយង ើ សនះ ២០០ ឆ្បសាំ េ​េ ក្៏

ខ្ងសលកាយបរន ិ ិ ឝ នលបមាណ្

ណ្ិជបអូនប្ដលបានថាឝយទក្ ឹ ឃយុាំផ្ទធល់នង ឹ

ថ្ដ ួ វន បានជាសេឋចោសោក្

ងក្ុមមទ្វេីប្ដលចងអុលផវូវបងា​ាញ

រានលក្់ទក្ ាំ ង ឹ ឃយុន ិ បានថាឝយេាំ ពត្់ោដក្ស មសែេី

លពះ

ម

នសិ លគា្ោមសណ្រ

ងោេននម ិ តា ិ ឋ

ះ

បានជាោគា-

ណ្ិជជាបងចផងបានជា

ណ្ិជជាក្ណ្ដ ឋ លបានជាលពះបាទ

សទវានមផយ ិ ត្េ ិ ស។

កាលលពះបាទោសោក្

បានទេស

ោមសណ្រក្ាំពុងនម ិ នឋបណ្ ិ ឍ បាត្ដូសចាបះ

ការសឃើញនិសលគា្-

សទប ើ ចាត្់រាជអាមាត្រឱ្រ

សៅនម ិ នឋោមសណ្រស

ះមក្

សេឋចយាងចូលជត្ ិ ោមសណ្រ

រាជឱ្ងាករលតាេ់ថាៈ

‹‹សោក្មាចេ់ចូរគង់សលើអាេនៈដ៏េមគួរ

ប្ដលមានឥស្រនធិយនិងឥរយាបងដ៏ េៃបស់ េៃៀមដូសចាបះ ិ ចុះ›› ។ សពលស

ក្៏មានលពះ

ះ នសិ លគា្ោមសណ្រងាក្សមល ើ ក្បុងទេ ិ សផសងៗ

មន ិ សឃញ ើ មានភក្ ិ ុ ាដ៏ថ្ទសៅក្បុងទសី

ះ

សោក្ក្៏ចូលសៅជិត្

បលវ័ងរា ក ជរ លពះបាទោសោក្លជាបដូសចាបះ សទប ើ លទង់លពះត្លមះិ ថាៈ 25

‹‹ោមសណ្រសនះ

ាំ នង ក្់របេ់អាតាយ ឹ ជាមាចេ់ថ្នលពះរាជដណ្ដ

ក្បុងថ្ងៃសនះ›› ។ ោមសណ្របានែុចបាលត្ដល់ លពះែេឋលពះបាទ

ោសោក្សែយ សទប ើ ើ សៃើងគង់សលើបលវ័ងករាជរសៅសលកាមសេឝត្ចឆល័ ត្ លពះរាជាលទង់ទត្សឃញ ើ ងដូសចាបះ

ក្៏មានលពះរាជែឫទ័យលជះថាវ

លទង់េរសេើរនូវការេលងួមឥស្រនធយ ិ ជាសដើម សែើយសទើបលពះរាជទ្វន សភាជ

ហារដ៏លត្កាល ប្ដលសគតាក្់ប្ត្ងសដម ើ ផលី ពះោងា លបសគន

ដល់នសិ លគា្ោមសណ្រ នម ួ សលេចសែយ សទប ិ នឋឱ្រស្ឝភ ើ ត្ឋក្ច ិ ចរច ើ ើ លតាេ់េួរនូវពុទនវចនៈនង ឹ នសិ លគា្ោមសណ្រៗ ្ម៌សទេ

បានេាំ ប្ដង

ក្បុង្មយបទោបផមាទវគាថាឝយលពះរាជា ថាៈ

ោបផមាសទ្វ ោមត្ាំ

ោបផមតាឋ ន មយ ិ រនឋិ

បទាំ បមាសទ្វ មចចុស

បទាំ

សយ បមតាឋ យថា មតាត្ិ ។

សេចក្ឋីមន ិ លបប្ែេជាផវូវមន ិ ោវប់

សេចក្ឋីលបប្ែេជាផវូវ

ោវប់ ពួក្ោបក្មន ិ លបប្ែេស្យះថាមន ិ ោវប់ ពួក្ោបក្លបប្ែេ ទុក្ដូចជាោវប់ ។

26

លពះបាទោសោក្ បានលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់នូវគាថាមួយលបក្ប សោយបាទ ោេ

៤ សនះ

លពះោងាក្ស៏ ក្ត្ ើ សេចក្ឋលី ជះថាវក្បុងលពះពុទន-

សទប ើ បរចា ិ ច គនច ិ ចភត្ឋដល់នសិ លគា្ោមសណ្រ៨េាំ រាប់ ។

ោមសណ្រថាឝយលពះពរថាៈ

‹‹អាតាយភាពបានទទួលលពះរាជទ្វន

សោយលត្ូវ្ម៌សែើយ អាតាយភាពនឹងបូជាវត្ទុសនះដល់លពះឧបជាយ៍ ប្ដលសោក្លបសៅអាតាយភាពឱ្រដង ឹ គុណ្សទ្វេ ុេលត្ូវ›› ។ លពះ

បាទោសោក្បានលបសគន ៨ េលមាប់សទៀត្ និសលគា្ោមសណ្រ ថាឝយលពះពរថាៈ

‹‹អាតាយភាពនង ឹ បូជាដល់

អាចាររប្ដលសោក្

សលើក្យក្នូវ្ម៌ ជាលបសយាជន៍មក្លបសៅអាតាយភាព›› ។ លពះរាជា លបសគន

៨

េលមាប់សទៀត្

ោមសណ្រក្៏យក្សៅបូជាដល់លពះ

េងឃោេ់សៅ លពះមហាក្សលត្យ ិ ល៍ បសគន ៨ េលមាប់សទៀត្ ក្បុងលគា ជាគលមប់ ៤ សនះ ោមសណ្រជាបណ្ឍិត្មានលបាជាញមន ិ បានស្ឝើ េទ្វនទ្វយក្ឱ្រធ្លវក្់ចុះ សទប ើ សោក្ទទួលយក្សោយ ួ វនឯង ។ ដល់ថ្ងៃទី ២ លពក្ ឹ សៃើងនិសលគា្ោមសណ្របាន រូប

ចូលសៅកាន់រាជោទន

ភ ាំ ក្ ិ ុ ាេងឃ ៣២

លពះបាទោសោក្បានលបសគនចងា​ាន់ 27

ផ្ទធល់សោយលពះែេឋលពះោងា សែយ ើ នម ិ នឋលពះេងឃឱ្រស្ឝភ ើ ត្ឋក្ិចច ក្បុងរាជដាំណ្ដក្់ស

ះ

សេ

រាជបរេ៍ ិ ទរទ្វាំងពួង

ដល់សពលខ្ងសលកាយភត្ឋក្ច ិ ច

ោមសណ្របានេប្មឋង្ម៌សទេ បត្ី

នង ិ

ញា ិ ល៍ ពមទ្វាំង ុ ាំងមហាក្សត្យ

ឱ្រតា​ាំងសៅក្បុងលពះថ្លត្

េរណ្គមន៍និងេីល ៥ េីល ៨ ក្បុងលពះពុទនោេ តា​ាំងប្ត្ោាំពថ្ី ងៃស

លាំ ោប់ត្ពសី

ះមក្ ។ ះមក្

នសិ លគា្-

ចាប់សដម ើ

លពះបាទោសោក្បានលតាេ់េួរលពះ

េងឃថាៈ ‹‹លពះបរយត្ឋ ្ ិ ិ ម៌ ប្ដលលពះបរមលគូលទង់លតាេ់សទេ ស

ះមានប៉ុ យ ន?›› លពះសមាគាលីបុត្ឋត្េ ិ សសត្ទរថាឝយលពះពរថាៈ‹‹សបើ

រាប់សោយោងាមាន ៩ សបរា ើ ប់សោយ្មយក្ាននមាន ៨៤.០០០›› ។ លុ ះលពះរាជាលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ ថា

ក្រស

ះសែយ ើ

នឹងបូជាលពះ្មយក្ាននសោយវហារឱ្រលគប់ ិ

លពះោងាក្ណ្ត្់

៨៤.០០០

លទង់

លតាេ់បងា​ាប់ឱ្របរចា ិ ច គលពះរាជលទពរ ៩៦ សកាដិ លតាេ់បញ្ដ ត្ឋសៅ សលើក្សលត្យ ៍ ង ាំ ិ ទ្វ

៨៤.០០០,

ោសោការាមសៃើងក្បុងសពលស

ឯលពះោងា

ក្៏លទង់លបារពនោង

ះ រែូត្ដល់ ៣ ឆ្ប ាំ សទប ើ េសលមច 28

នូវនវក្មយស

ះ

សែយ ើ លពះោសងាចញលពះរាជលបកាេលបាប់ដល់

សេឋចលគប់លបសទេឱ្រឆវងវហារទ្វាំ ង ៨៤.០០០ ស ិ មួយលពមគាប

ះ ក្បុងថ្ងៃប្ត្

លបកាេឱ្រោបក្នគរទ្វាំងោេ់េមាទ្វននូវោដឌងា-

ឧសបាេងេីលក្បុងសពលស

ះលគបៗ គាប ។

លពះបាទោសោក្មានវត្ទុ ២ លបការ ប្ដលមានឫទ្វននុភាព

យា៉ងវសេ​េ គលឺ ពះខ្ន់ប្ក្វ ១ ស្យះបរនឋបៈ អាចសៅកាត្់ ិ ក្ាល់េលត្ូវបានចមាៃយមួយរយសយាជន៍ លពះបាំណ្ង

មក្ថាឝយលពះោងាដូច

មានលចវាក្់មាេមួយប្ សអាចសៅចាប់ចងសលក្ៀក្

មនុេស ឬវត្ទុទ្វាំងឡាយ

យ ាំ ក្មក្បានដូចលពះរាជលបាថាប ។

ថ្ងៃមយ ួ លពះបាទោសោក្លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ថាៈ កាៃ

គ-

រាជមានអាយុមយ ួ ក្លផ ជាោបក្បានទ្វន់សឃញ ាំ ើ លពះពុទនទ្វង

៤

លពះោងា ប្ដលលទង់ចូលកាន់លពះនិ ឝ នសៅសែើយ សទើបសេឋចសលបើ លចវាក្់មាេឱ្រសៅ ោសញ្ជ ើ ញកាៃ

យ ាំ ក្កាៃ

គរាជស

ះមក្

គរាជឱ្រសៃើងសលើរត្នបលវ័ងក

េុ គននជាត្ន ិ ង ិ ផ្ទក

លពះោងាបាន

បូជាសោយសលគឿង

សែយ ើ សេឋច លតាេ់បងា​ាប់ឱ្រកាៃ 29

គរាជ

នម ិ យត្ ិ ួ វនស្ឝជា ើ រូបលពះពុទនមាចេ់

សេឋច

គក្៏បានស្ឝតា ើ មលពះរាជ

បាំណ្ង បាននម យិ ួ វនស្ឝជា ិ ត្ ើ លពះពុទនសៃង ើ មានរូបភាពដូចជាលពះ ពុទនេុទនោ្

ជាទី

ម ាំ ក្នូវសេចក្ឋលី ជះថាវពន់សពក្

ោសោក្បានទត្សមល ើ លពះពុទននម ិ យត្ ិ ស ផសពឝផាយេពឝេ ៌ ងាកាយ

ះ

លពះបាទ

សោយបត្ ី រិ ក្រាយ ី

ឱ្រសក្ើត្មានសេចក្ឋលី ជះថាវរងរ ឹ ត្ប្ត្ ឹ

ចសលមន ាំ សៃង លពះោងាទត្េាំ ៃង ើ ខ្វង ើ ឹ សឆ្ាះសៅលពះពុទនស ប៉លបច ិ សនលតា

ហាក្់ដូចជានង ឹ រដក្លពះសនលតាពលី ពះោងាសៅជាប់

នង ឹ លពះពុទននម ិ យត្ ិ ស ៧ ថ្ងៃ ក្ច ិ ចស

ះ មន ិ

ះ សោយលទង់ោត្់លពះលក្យាសោៃយរែូត្ដល់

ះស្យះថា ោក្ាប ិ ូជា (បូជាប្ភបក្) ។

លពះបាទោសោក្បានបាំបេ ួ លពះមែន ិ ធរាជឱ្រេជាភក្ ិ ុ ា នង ិ

ងេងឃមតា ា ី ក្បុងលពះពុទនោេ ិ ឋ រាជ្តា ី ជាភក្ ិ ុន ស

។

លបវត្ឋោ វ ច ិ លិ ត្វាទកាថាៈ ប្ដនមគ្ៈ ិ ស្រេឋោក្លរបេ់ែួ ងវ

ះជាទប្ី ដលលពះពុទនោេ

ាំ ូង បានលបត្ោ ិ ឌ នជាដប

សែយ ើ

ែយណ្៍ក្៏មានោាំណ្ដច

រុងសរឿង

គា ាំ ប កាន់កាប់ត្ៗ សរៀងមក្ ប្ត្កាលចស្រនធគុបឋចូលមក្លគប់លគង ប្ផនដីស

ះសែយ ើ

ោេ

ល 30

សៃង ើ ក្បុងអាណ្ដចលក្មគ្ៈ សល មានអាចាររជាល

ែយណ្៍

ជាសេឋចប្ផនដីបាន អាចាររទ្វាំងស

ះ។

ះសែត្ុប្ត្មួយយា៉ង គច ឺ ស្រនធគុបឋ

សែយ វ ើ ការប្ដលចស្រនធគុបឋអាចតា​ាំង ួ ន

ក្៏សោយវ្ ិ ីសលបៀនលបសៅរបេ់ល

ែយណ្៍ជា

មួយយា៉ងសទៀត្ ក្បុងពុទនកាលក្ឋី ខ្ងសលកាយពុទនកាលយូរ

មក្ក្ឋី

ក្៏ពួក្ល

រាជការប្ផនដី) ចាំពូក្មួយ

ែយណ្៍ប្ត្ងមាន

ទជា ី បុសរាែត្ ិ

សែយ ើ សគប្ត្ងលបកាន់ថា

ល

ែយណ្៍ជាបុគាល

ប្ដលជាោបក្សចះដង ឹ ក្បុងរដឌោស្រេឋ

(រដឌលបោេន៍

ឬនង ិ ជ លគប់លគង ឬវជា ិ ជ ការ ឹ សៅឱ្រងាយៗ ថាវជា បាទវនធ ិ ុ ោរៈជាលពះបតា ិ របេ់លពះបាទោសោក្ ោេ

ល

(ជាទលី បក្ ឹ ា

រនគរ) ។ លពះ ក្៏គង់លជះថាវក្បុង

ែយណ្៍ប្ដរ សោយការធ្លវប់បានោសញ្ជ ើ ញពួក្ល

មក្សលៀងអាហារក្យុងមួយសលើក្ៗ មួយមុន ួ ឺ លបា​ាំមយ

ន់

ែយណ្៍

ក្់ ។

ឯលពះបាទោសោក្ កាលលពះោងាជាក្ុមារសៅសៃយ ក្៏លទង់បាន ើ ទទួលការេិក្ាក្បុងោបថ្ដរបេ់ពក្ ួ ល

ែយណ្៍ប្ដរ

ប្ត្ដល់ពុទន-

េក្រាជ ២៧៩ សទប ើ បានលទង់លបកាេលពះោងាថាជាពុទនមាមក្ៈ 31

សោយសេចក្ឋប្ី ណ្

ថ្ាំ នមស្រនថរី បេ់លពះោងាមាបក្់ ស្យះឧបគុបឋៈ ។

លពះមហាក្សលត្យ ិ ល៍ ទង់កាន់លពះពុទនោេ

ស

ះ សល

ះលទង់លជាប

ថា លពះោងាបានស្ឝេ ៏ លក្ក្់ សលចន ើ ស្រងា​ាមជាក្មយដអា ើ សលើេលុ បសពក្ នង ិ លទង់លជាបចាេ់ថា បានប្ដនក្លិងាៈ

សលចន ើ ជាោសនក្ ។

លគាកាលប្ដលលពះោងាវាយដសណ្ឋើមយក្

លទង់បានស្ឝើសោយោាំណ្ដចបាំផ្ទវញជីវត្មនុ េស ិ

កាលពុទនេក្រាជ

២៩៤

សេឋចបានសៅនមេសការនូវ

ទលី បេូ ត្របេ់លពះពុទនជាមាចេ់ លុ ះដល់ពុទនេក្រាជ ៣០៣ បាន លទង់ឧបេមផទ្វជាភក្ ិ ុ ា ក្បុងលពះពុទនោេ

។

ការេស្រងា​ាម ប្ដលលពះបាទោសោក្ស្ឝក្ ប ត្ឋក្លិងាៈស ើ ុ ងស

ជាេស្រងា​ាម្ាំបាំផុត្

ប្ដលជាសែត្ុ

ះ

ឱ្ ាំ រផ្ទវេ់លពះរាជែឫទ័យ

របេ់លពះោងា ចាក្ភាពជាោបក្ស្ឝើចមា​ាំង មក្ជាោបក្លបពត្ ិ ឹ ឋ្ម៌វញ េិោចារក្ ឹ ប្ដលបញ្ចុ ះ

ក្រលបកាេរបេ់លពះបាទោសោក្ស

ះ

ឯង េាំ ប្ដងឱ្រសឃើញថា លពះោងាលទង់េុ វត្លពះរាជែឫទ័យយា៉ង ណ្ដៗ មានសេចក្ឋប្ី លបដូចត្សៅសនះ ៖ 32

បានជ័យជាំនះ

‹‹លពះក្រុណ្ដជាមាចេ់ជីវត្ជាោប ក្េក្ឋេ ិ ិ ិ ទនិ

ដល់ស ត្ឋក្លិងាៈ កាលលទង់បានរាជេមផត្ឋសិ ែយ ើ ៨ ឆ្ប ាំ ។ លទង់ បានមនុេសមក្ជាសឈវយ ុឺ នង ើ មួយប្េនលបា​ាំមន ិ បានេមាវប់ោេ់ មួយប្េន›› ។

‹‹កាលប្ដលបានរួមស

ក្រុណ្ដជាមាចេ់ជវី ត្ ិ

ត្ឋក្លិងាៈចូលមក្សែើយ

ជាោបក្េក្ឋេ ិ ិ ទនិ

សទើបលពះ

បានតា​ាំង ួ វនជាោបក្លគប់

លគងរក្ាលពះ្ម៌ លទង់លេឡាញ់ ក្ុ បងលពះ្ម៌ នង ិ លទង់លេឡាញ់ ការសលបៀនលបសៅលពះ្ម៌ ក្រុណ្ដជាមាចេ់ជវី ត្ ិ

សែយ ើ សរឿងសនះឯងប្ដលស្ឝឱ្ ើ រលពះ

ជាោបក្េក្ឋេ ិ ិ ទនិ

លទង់ត្ូចលពះទ័យក្បុងការ

ប្ដលនង ឹ សៅវាយដសណ្ឋើមយក្លក្ុងក្លិងាៈ ស

ះ

លត្ូវប្ត្លបទូេឋរា៉យពឃ្ល ិ ត្មនុេស

ជាសរឿងប្ដលលពះក្រុណ្ដជាមាចេ់ជវី ត្ ិ

សល

ះការវាយលក្ុង

ឬចាប់យក្ជាសឈវយ ើ លទង់មានលពះទ័យ

សទ្វមនេសជាយា៉ងថ្លក្ប្លង›› ។

តា​ាំងោាំពបា ី នលទង់លបកាេលពះោងាជាពុទនមាមក្ៈសែយ ើ

ក្៏

សោក្ទ្វាំងមូលបានដង ឹ ចាេ់ថាៈលពះោងាជាពុទនោេនូបត្ទមមក្ៈ 33

ពត្ ុឺ បួន ិ លបាក្ដ លទង់បានោងលពះេឋូបលបា​ាំបីមន ក្បុងលក្ុងរាជលគះឹ សែយ ើ តា​ាំងោាំពសី ថាៈ ‹‹វហារ›› សោយទសី ិ

ន់(2) សៃង ើ

ះមក្លក្ុងរាជលគះឹ ក្៏ផ្ទវេ់

ម

ះជាទតា ាំ សៅថ្នលពះេឋូប ដល់មក្ ី ង

េម័យសនះ សៅថាៈ ‹‹ប៊ហា ី រ›› ។

ក្បុងរជជេម័យរបេ់លពះបាទោសោក្សនះ ពួក្ល

រេយីចុះសៅ

ពួក្ល

ែយណ្៍ប្ដលធ្លវប់បានទទួលលបាក្់ទន ាំ ុងបាំរង ុ

របេ់រដឌបាលពម ុ មក្ស ី ន ស

ែយណ្៍អាប់

ះ ក្៏លត្ូវកាត្់សចញោេ់ ផ្ទវេ់យក្លបាក្់

ះសៅទាំនុងបលមុងលពះេងឃវញ ិ ។

ប្ត្ទុក្ជាលពះបាទោសោក្ យក្លពះរាជែឫទ័យទុក្ោក្់ក្ុ ង ប

ការលបកាេ

ពុទនោេ

ដូសចបះសែយ ើ ក្៏សោយ

អាណ្ដចលក្របេ់លពះោងាក្គ ៏ ង់សៅមានោេ សលចើន

។

2

ដថ្ទៗ សទៀត្ ជា

លពះបាទោសោក្លទង់ទន ាំ ុក្បាំរង ុ លពះពុទនោេ

ប្ត្លទង់មន ិ លបទុេឋរា៉យោេ ល

ក្បុងលពះរាជ

ែយណ្៍ ប្ដលធ្លវប់ជាោេ

ដថ្ទសទ

េូ មផលី ទង់ដក្ោេ

េលមាប់អាណ្ដចលក្សចញសែើយ

ោនលែៀវលៅបារាំងរបាប់េាំនួនមុែៗគ្ននលរេើន មលោះថារបា​ាំបីមុឺន មលោះថារបា​ាំមួយមុឺនបួនពាន់ មលោះរបា​ាំបីពាន់បួនរយ ការប្ដលពិត្ល

លបើនឹកដល់ អាណាេរកនិងលែេកដីររោះថាលចាែ់កាលក្រកប្លងរបែ់បាទអលសាកល ជារបែ់ប្ដលគួរលរឿ មិនជាការលលើែវ ិែ័យប្ដលរទង់កសាងបាន ។

34

ើយ ការកសាងរពោះែដូបរបា​ាំបីមុឺនបួនពាន់អងគល

ោះ ោះ

ក្៏គង់សៅសលបលើ ក្៏សល ល

ែយណ្៍ស្ឝព ើ ្ ិ សី ផសងៗសៅសៃយ ើ

សរឿងទ្វាំងសនះ

ះថាជាក្ច ិ ចខ្នសោះមន ិ បាន សោយពួក្ប្ដលសជឿោេ

ែយណ្៍ក្បុងសវោស

ះ មន ិ ប្មនត្ច ិ ជាងពួក្ពុទនោេនក្ ិ ជនសទ

មា៉ងសទៀត្ តា​ាំងពប ី ុរាណ្កាលយូរមក្សែយ ើ ក្ឋី ក្បុងេម័យសនះក្ឋី ចិត្ឋរបេ់ជនជាត្ឥ ឍ សៅជាប់ប្ត្នឹងោេ ិ ណ្ដ ោសោក្បដសិ េ្សចាលោេ

ល

សបើលពះបាទ

ែយណ្៍សចញសែយ ក្៏លបាក្ដ ើ

ជានង ៉ ង្ាំ សបទ ឹ ឹ សក្ត្ ើ ការក្ផត្់កាប់េមាវប់គាបវក្វរយា ើ ុក្ជាលទង់លះ បង់សចាលសោះមន ិ បានដូសចបះ ល

ែយណ្៍ជាការ្ាំដុាំបុ៉ យ នសៃយ ើ ។ មន ិ ប្មនប្ត្ោេ

ល

ក្៏គង់លទង់មន ិ ទាំនុងបលមុង

ែយណ្៍ប៉ុសណ្ដ ត ះសទ

េូ មផោ ី េ

ដថ្ទៗ ប្ដលមានគណ្ដចាររតា​ាំងការសលបៀនលបសៅសៅសៃយ លពះ ើ បាទោសោក្ក្៏មន ិ បានលុ បោងសចាលប្ដរ លគាន់ប្ត្លទង់េាំប្ដង លពះរាជលបាថាបឱ្រមាចេ់ថ្នោេ

នុះ៎ ៗ ជួយទាំនុក្បាំរង ុ េីល្ម៌

របេ់លបជាជនប៉ុសណ្ដ ត ះ សេចក្ឋីលបាថាបលទង់បានចារក្សៅសល ឹ ើ ប្ផន េិោ សែយ ើ

សាំ ៅលបត្ោ ិ ទ នទុក្ក្បុងទសី ផសងៗ េិោចារក្ស ឹ 35

ះ

ាំ ប្ដលេាំ ប្ដង តា​ាំងសៅរែូត្ដល់េម័យសនះ មានប្ផនងយមយ ួ ផ្ទធង ឱ្រសឃញ ដល ៏ អរបេ់លពះបាទោសោក្ ើ ចរយាវត្ឋ ិ

ដូចសេចក្ឋប្ី លបត្

សៅ សនះ ៖

‹‹លបជារាស្រេឋលគប់គាបេុ ទនប្ត្ជាបុលត្របេ់ ុ ញាំ

ក្បុងលទូងរបេ់ ុ ញាំ ស

មានសេចក្ឋេ ី ុ េួ េី ឋក្ុ បងសោក្សនះយា៉ងណ្ដ

ញាំ មា ៏ នលបាថាបឱ្រពួក្លបជាជន ុ ក្ ះ ។

ុ លញាំ ត្ូវការឱ្របុលត្

មានសេចក្ឋីេុ េួ េី ឋយា៉ង

ញាំ រោាំសដម ់ ល់ ើ ថ្លជសៅលបបខ្ងផវូវសដរើ សដម ើ ផឱ្ ី រជាមវបដ ុ ឱ្

មនុេសនង ិ េត្ឝ ។

ញាំ នឱ្រោាំេួនោឝយ ជក្ ី លេះ នង ិ ោង ុ បា

ោ​ោ ឱ្រជាទេ ី ាំ ណ្ដក្់អាលេ័ យថ្នមនុេសនង ិ េត្ឝ ។ តា​ាំងោបក្សមល ើ ការខ្ងផវូវ លបសភទ នង ិ លបត្ប ិ ត្ឋិ ទុក្ចាំស

ោេ

ទរី បេ់ោេ

េលមាប់ស្ឝកា ើ រក្ុេលលគប់ លគប់នកា ញាំ ក្ចត្ ិ យ ។ ុយ ិ ឋ

ះលពះេងឃរបេ់លពះពុទនោេ

ប្ដលជាោេ

របេ់ពួក្េូ មទ្វន

ញាំ យ ៏ ក្ចិត្ឋទុក្ោក្់ផង›› ។ ុ ក្

36

ញាំ ន ុ បា

េូ មផព ី ួក្ល

ែយណ្៍

សែយ ើ នង ិ មាចេ់លទនដ ិ ថ្ទៗ

កាលក្បុងពុទនេក្រាជ ៣០១ លពះបាទោសោក្បានចាត្់ឱ្រ

មានេងា​ាយ

(3) ជាលគាទី ៣ ក្បុងលក្ុងបាត្លិបុលត្ប្ដលជាលក្ុង

របេ់លពះោងាគង់សៅ ។ ក្បុងកាលេងា​ាយ ជាន់ស ះ មានភក្ ិ ុា ាំ យ មក្លបជុម ួ ន់ោងា សែយ ើ ក្បុងលគាសនះឯងប្ដលបានបញ្ជូ នពួក្ លពះសងរៈ ជាោបក្ោង់អាចសៅលបកាេលពះពុទនោេ ទេ ិ មួយរូបលគប់ផូ វវ

គលឺ ពះមហារក្ាត្ ិ សត្ទរ

លក្ក្ ិ ខ្ងប្ លត្បាក្់លទយា ី ៉ន

(Bactriane)

ក្បុងមួយ

សៅលបកាេដល់ពក្ ួ

លពះមទនយ ិ នឋក្ ិ ៈ (្មរនឋក្ ិ ?)

សៅលបកាេខ្ងក្េយីរៈ នង ិ ប្ដនគ ន រៈ, លពះមហាជិមយៈ(?) នង ិ េែសទវៈ

ែមា ិ ល័យ,

សៅលបកាេក្បុងអាណ្ដចលក្ត្ូចៗ លពះមហា្មយៈ

សផសងៗ

ខ្ងភបាំ

សៅលបកាេខ្ងប្ លត្មហារាស្រេឋ,

លពះមហាសទវៈ សៅលបកាេខ្ងថ្ម៉េរ, លពះសោណ្ៈនង ិ ឧត្ឋរៈ សៅលបកាេខ្ងលបសទេភូមា-មន; លពះបាទោសោក្ បានទទួល

3

លពះឱ្រេនិងលពះ្ីតារបេ់

ទសី ៅលបកាេខ្ងសកាះលងាក ។

លមើលែេកដីែលងេប ប្ត្ងាយយល់កុងលែៀវលៅ ន Les Religions “du monde” par G. Clement

37

ក្បុងប្ លត្ប្ដលបាទោសោក្បញ្ជូ នលពះសងរ សៅលបកាេលពះ

ពុទនោេ

សនះ មានទី វះជាប្ដនប្ដលមន ិ បានសៅក្បុងោាំណ្ដច

របេ់លពះោងា

ប្ត្អាលេ័យសែត្ុប្ដលលពះោងាមានោាំណ្ដចជា្ាំ

ថ្លក្ប្លងសៅក្បុងឥណ្ដ ឍ សៃើយ

សែើយកាលស

ះ

សទប ាំ ើ មន ិ មានោបក្ណ្ដហា៊នឃ្លត្់ខ្ង លពះពុទនោេ

ជាោេ

ប្ដល

សោះទុក្ារបេ់មនុេសបានពត្ ិ ៗ ដូសចបះ ោបក្លបសទេទ្វាំងឡាយក្៏ លជះថាវជាសលចន មា៉ងសទៀត្ បណ្ដ ឋ សោក្ោបក្ប្ដលលបកាេពុទនើ ោេ

សនះ,

ក្៏បានស្ឝលើ បសយាជន៍ដេ ៏ ាំ ខ្ន់ឱ្រដល់លបសទេ

ទូសៅ ដូចក្បុងប្ដនដកា ិ ក ន់ (Dek-Kan) ប្ដលសវោស

ះសៅជា

មនុេសថ្លពសៅសៃយ ក្៏បានទទួលសេចក្ឋច ើ ី ាំសរនរុ ើ ងសរឿង សោយ ពុទ្វននុភាព ប្ត្ប្ដលេាំ ខ្ន់បផ ាំ ុត្ ក្៏គសឺ កាះលងាកនង ិ ខ្ងក្េយីរៈ ។ លពះមែិនធសត្ទរ និងលពះ

ងេងឃមតា ិ ឋ សងរ ី ជាឱ្រេនង ិ ្តា ី

ក្បុងលងាកទឝីប ប្ដលលទង់លពះ

មថាៈ លពះបាទសទវានមផយ ិ ត្េ ិ ស

របេ់លពះបាទោសោក្ បានមក្ដល់សកាះលងាក សែយ ើ ស្ឝឱ្ ើ រសេឋច លជះថាវក្បុងលពះពុសទ្វនវាទ សែយ ើ ោេ 38

របេ់លពះេមាយេមភុទនជា

មាចេ់

ក្៏បានលបត្ោ ិ ឌ នក្បុងលងាកទឝប ី

កាលប្ដលលពះមែន ិ ធសត្ទរ លងាកទឝប ី ស

ះ

លទង់បាន

លពះេមាយេមភុទនលតាេ់ស ស

ះ

នង ិ លពះ

ក្បុងពុទនេក្រាជ

យ ាំ ក្ប្មក្ស

ងេងឃមតា ិ ឋ សងរសេឋ ី ចសៅ ្ិ៍ោព ាំ សី

សៅោាំក្ុ បងលងាក

ះចាំសរន្ាំ ើ សៃើងសៅដល់េពឝថ្ងៃសនះ

៣១៣

្លិ ពក្ ឹ សប្ដល

សែយ ើ ស ើ សដម

្ិ៍

ជាសឈប្ើ ដលរេ់សៅបាន

យូរបាំផុត្ក្បុងសោក្ មានអាយុជាង ២៥.០០០ ឆ្ប ាំ មក្សែយ ើ ។ កាលលពះពុទនោេ

លបត្ោ ិ ឌ នមា​ាំក្ុ បងសកាះលងាក ពួក្ជនោបក្

លងាកក្៏ ឝល់ខ្ឝយលបង ឹ ប្លបងក្បុងការប្ត្ងគមភរី នង ិ លបកាេលពះពុទនោេ

សៅកាន់លបសទេភូមា-ជាឝ

សែត្ ឋ ល ើ មក្ក្បុងេម័យក្ណ្ដ

នង ិ ឥណ្ូ ឍ េុី នទ្វាំងោេ់ទួសៅ

កាលលពះពុទនោេ

បានខ្ចត្់

ធ្លវក្់សចញចាក្ឥណ្ដ ឍ សោយការសបៀត្សបៀនរបេ់ោេ

ែណ្ ិ ូឍ

និងមហាមា៉ត្់ (ោុោ ិ វ ម) សែើយសកាះលងាក ក្៏លត្ៃប់ប្លបជាលបធ្លន របេ់លពះពុទនោេ

។

ចាំប្ណ្ក្ប្ប៉ក្ខ្ងសជើង គឺខ្ងក្េយីរៈ និងគ ន រៈស

ោវក្ជាោបក្លបកាេលពះោេ

ះ លពះ

បានស្ឝលើ បសយាជន៍ជាសលចន ើ

39

ជាងប្ប៉ក្ខ្ងឯសទៀត្ ោេ

សល

ះថាលពះមទនយ ិ នឋក្ ិ ៈ

សៅលបកាេក្បុងប្ដនស

ះ

មួយផង សែយ ើ ពួក្សោក្ទ្វាំងោេ់ស

បាន

ោបក្

ភ ាំ ក្ ិ ុ ាលបា​ាំរយរូបសៅជា

ះ បានស្ឝសើ េចក្ឋច ី សលមន ើ

មន ង ត ះសទ ិ ប្ត្ផវូវចរយាន ិ ិ េីល្ម៌របេ់លបជាជនប៉ុសណ្ដ បានទ្វាំងប្ណ្

លាំ ពះពុទន-

សោក្ក្៏

ជ ាំ ួយក្បុងការោងទីលក្ុង, ស្ឝើផូ វវទក្ ុ ឹ , ទាំនុងបាំរង

ក្បុងការោាំដាំណ្ដ,ាំ ឱ្របានសេចក្ឋច ិ ី ាំសរនក្ប ើ ុ ងផវូវរក្ចញ្ ិ ច ឹ មជវី ត្របេ់ មនុេសសទៀត្ផង ក្បុងបទប្ដលស

លត្សៅនង ឹ សឃញ ើ បានថា ខ្ង

ក្េយីរៈនង ិ គ ន រៈសនះឯង ប្ដលជាោបក្លបកាេោេ

សចញសៅ

កាន់លបសទេចន ើ ជានកា ិ ប្ដលបសងកត្ ិ យមហាយានសៃង ើ ។ េូ មផលី ពះបាទោសោក្

បានទាំនុងបាំរង ុ លពះពុទនោេ

រុងសរឿងសពញបនធុក្យា៉ងសនះសែយ ើ

ឱ្រ

ក្៏គង់មន ិ ទ្វន់សពញលពះរាជ-

ែឫទ័យលពះោងាសៅសៃើយ បានជាលពះោងាពាយាម ស្ឝើឱ្រលពះ ពុទនោេ

ផាយសចញសៅដល់លបសទេលក្ក្ ិ តា​ាំងោាំពរី ជជេម័យ

លពះបាទអាសៃក្សស្រនធមហារាជ និងផាយសៅដល់ោរឺ ប ុ ៉ និងោស្រែឝិក្ ប្ងមសទៀត្

។

មានេិោចារក្ចុ ឹ ះលពះ 40

មសេឋចក្បុងលបសទេ

សផសងៗ

ប្ដលជាោបក្ជួយក្បុងការលបកាេោេ

របេ់សេឋចទ្វាំងោេ់ស

ះ

ប្ត្លពះ

ម

លពះបាទោសោក្យក្មក្េរសេរជា

ភាោបាលីទ្វង ាំ ោេ់ដូចោនឋយ ិ ក្ៈ (លពះបាទប្ោនឋឱ្ ិ សគាលទី២ ជា សេឋចលក្ុងេីរ ី (Syrie) ត្ុរមា ុ យៈ (លពះបាទប៉សតាសលសម ជាសេឋច

ប្ដនដីសោែសុប ី ឋិ៍ (Egypte) ោនឋិសក្នៈ (លពះបាទោនឋិសកាន ជាសេឋច ប្ដនដមា ី ៉ សេោឝន

(Macedoine)

ោេិក្េននសរា

(លពះបាទ

អាសៃក្សស្រនធ ជាសេឋចលក្ុងសោបុរិ (Epire) មក្ៈ (លពះបាទមាគ័េ សេឋចលគងនគរត្ូចៗ

មួយក្ប្នវងជាខ្ងសក្ត្ ើ លបសទេសោែសុប ី ឋ)ិ៍

សោយសែត្ុសនះ សទប ើ លត្ូវរាប់ថា លពះបាទោសោក្បានលបកាេ លពះពុទនោេ

សេយើនង ឹ លពះោងាស

មន ិ មានពុទនោេនក្ ិ ជនឯណ្ដ ឱ្របានលត្ម ឹ

ះសៃយ ើ

សែយ ើ ក្បុងលគាសនះ

បានថា សែត្ុោសឝី គាលេាំ ខ្ន់ក្ុ បងលគិេឋោេ គាបនង ឹ លពះពុទនោេ

ដ៏សលចន ើ សមវះ៉

សយង ើ ក្៏ចូលចត្ ិ ឋ

សទើបលបប្ែល

លបេិនសបលើ ពះបាទោសោក្

មន ិ ោេ់លពះជនយសោយរែ័េ ឬថាកាលោេ់លពះជនយសែើយ មាន ោបក្លបលពត្ ឹ ឋតាមលពះរាជលាំ អានត្មក្ 41

សោយសេចក្ឋលី ជះថាវដ៏

ែយត្ច ់ ត្់ មានោាំណ្ដចរាជេក្ឋយា ិ ៉ ងលពះបាទោសោក្ផង សែយ ើ ក្៏ មន ិ បាច់េងស័យសៃយ ើ

ោរឺ ប ុ ៉ ទ្វាំងទឝប ី ក្៏នង ឹ កាន់លពះពុទនោេ

មន ុ ៉ ទ្វាំងទឝប ិ ខ្ន កាលសបោ ើ រឺ ប ី កាន់លពះពុទនោេ ពុទនោេ ទួសៅ

ក្៏នង ឹ លត្ៃប់ជាទី

សែយ លពះ ើ

រាប់អានរបេ់សោក្ទ្វាំងោេ់

លទង់លទ្វយរបេ់សោក្សែើយនឹងប្បបប្ផនការងារលបលពត្ ឹ ឋ

សៅថ្នប្ លត្ប្ដនក្៏នង ឹ ុេប្បវក្

ចាក្សែត្ុសភទក្បុងសវោសនះជា

សលចន ើ ។

េិោចារក្របេ់ លពះបាទោសោក្ ឹ

ប្ដលលបត្ោ ិ ឌ នសៅ

ទលី បេូ ត្របេ់លពះពុទនជាមាចេ់ ដូចបានប្លបមក្ជាោក្សរប្ យរ នង ិ ភាោប្ យរដូចត្សៅសនះ ៖

១-សទវាន បសិ យន បយ វិ ោភេ ិ វេត្ ី ិ ទេិន ោជន ិ ិ សត្ន ២-ោត្ន អាគាច មែយ ី សិ ត្ ែទ ិ ពុស្ ជាសត្ េក្រមុនត្ ី ិ ៣-េិោវគឌភ ចា ិ ី កាោបត្ ិ លិោងសាំ ភច ឧេបាបសិ ត្ ៤-ែទ ិ ភគវ ាំ ជាសត្ត្ិ លុាំ មន ិ គា ិ សម ឧពលិសត្ ក្សដ ៥-ោងភាគទ ិ យច

42

១-លពះរាជាបយ ិ ទេីជាទលី េឡាញ់ របេ់សទវតា រាជាភសិ េក្

4 សែយ ើ បាន ២០ ឆ្ប ាំ ( ) ។

២-សេឋចមក្បូជាសោយលពះោងាឯង លទង់លជាបចាេ់ថា លពះ

េក្រមុនព ី ុទនលទង់លបេូ ត្សែយ ើ ក្បុងទសី នះ ។

5 ៣-សទើបសលបាេឱ្រចារក្េ ឹ ិ ោទុក្? ( ) នង ិ សលបាេឱ្រតា​ាំង

េ​េរងយ ។

៤-េាំ ប្ដងលបាប់ថា

លពះដ៏មានលពះភាគលទង់លបេូ ត្សែយ ើ

ក្បុងទសី នះ នង យិ ី ។ ិ សលបាេឱ្របនទយេួ យែវួង ក្បុងត្ាំបន់លេុក្លុ មន ៥-ចុះលបា​ាំបភា ី គ (?) ។

4

រពោះ

5

ប្ដលោនលរគឿងែោគល់ដូលេនោះឱ្យដឹងថា​ាៈ អនកប្របមិនែូវេាែ់ ។

មលពញរបែ់រពោះបាទអលសាកថា​ាៈ ‹‹អលសាកបិយទែី›› ។

43

អសន្ធម ិ ត្ដ ិ ា អគ្គមរេសី គមភរី មហាវងស

លពះបាទោសោក្មហារាជរ លពះ

លទង់មានោគាមសែេីមយ ួ ោងា

6 ង ោេននម ិ តា ិ ឋ ( ) (មានោវយវៈឥត្មានដាំណ្) លពះ

ម

មានរូបសឆ្មដ៏លអជាសឆបម ើ ក្បុងសោក្ សោយសេចក្ឋសី ពញចត្ ិ ឋ លពះ ពុទនោេ

ង

គួរោបក្ផងលក្សៃក្សមល ើ

ងមានបោទេទ្វនលជះថាវក្បុងលពះ

ប្ត្ងនម ា ងលបា​ាំមយ ួ មុន ិ នឋលពះភក្ ិ ុ េងឃទ្វាំ ឺ ោងា

មក្

លបសគនចងា​ាន់ជាមួយនង ឹ លពះបាទោសោក្ជាលពះរាជោឝមី ។ ថ្ងៃមយ ួ លពះ

សោយោាំសៅ សពលស

ងលបថាប់សៅសលើ (សដោមា ី េោាំត្ផូង) ក្ាំពុង

ប្ដលពួក្សទ ឋ

យ ាំ ក្ពែ ី ិមវនឋលបសទេមក្ថាឝយ

ះ លពះបាទោសោក្សេឋចយាងចូលសៅក្បុងទសី

ទត្សឃញ ើ លពះ

ងោេននម ិ តា ិ ឋ ក្ាំពុងសោយោាំសៅ

ងលក្ោលលពះរាជែឫទ័យថាៈ

6

តាមលែៀវលៅពុទធសាែ

រពោះ

របែ់លោកលវី-

ងអែនធិមិតាដោនបុរត្មួយរពោះអងគរពោះ

ីណ្ វ ូ ត្៍ ប្ដលលោករុាំ-ល ម កុ

‹‹ថ្ែ

44

សទប ើ ចាំោន់លពះ

ងមានរូបសឆ្មនង ិ

៉ៅប្របជាប្មែរថា

ែ ប្ត្កនុងគមពីរមហាវងសមិនល

ះ លទង់

ើញោននិយាយ ។

ភស្រក្ឋដល ៏ អលេ​េ់លបម ិ លបយ ិ

ងបរសភាគនូ វទក្ ិ ឹ ោាំសៅដ៏ប្ផអមលត្ជាក្់

ដូចជារេថ្នទក្ ត្ ឹ ឃយុាំសនះ េបាយរក្រាយច ី ិ ឋណ្ដេ់សៅឬ?›› ។ លពះរាជសទវ ី

បានោឋប់លពះឱ្ងាករលតាេ់េ​េរសេើរចាំោក្

ដូសចាបះ ក្៏ត្ូចលពះែឫទ័យ លកាបទូលថាៈ ‹‹បពលិ ត្លពះេមយត្សិ ទព ដ៏លបសេើរ

ោាំសៅសនះសក្ើត្ក្បុងែម ិ វនឋលបសទេ

ថាឝយសនះ សល

សទ ឋ

យ ាំ ក្មក្

ះប្ត្បុញ្ញដនុភាពថ្ន ុ ញមា ាំ ច េ់ មន ិ ប្មនសល

ះបុណ្រ

េមាមរថ្នលពះោងាសទ›› ។

លពះមហាក្សលត្យ ិ ល៍ តាេ់ត្បថាៈ

ឥេសរយេមផត្ ឋិ ិ

‹‹ប្ន

ងមានភស្រក្ឋដច ៏ ាំសរន ើ

ក្បុងេក្លជមភូទឝប ី សនះជារបេ់សយង ើ

េមផត្ឋទ្វ ាំ ពួងសក្ត្ ិ ង ើ សល

ះបុណ្ររបេ់

ងសៅវញ ិ

ងថា

ងឯងវាយ

ឫក្សេយើ សលើក្ដាំសក្ង ើ ួ វនឱ្រ ភេ់ដល់ភពមហាលពែយ បស ទ ក្បុណ្រ របេ់សយើងទាំោក្់ឱ្រទ្វបដល់ោវច ី ិមហានរក្សៅឬ? េមផត្ឋសិ ក្ត្ ើ សល

ះបុណ្រ ួ វន

ងឯងៗ

ងឯងថា

មានបុណ្រពត្ ិ ណ្ដេ់

សែើយ សបើដូសចាបះ លពក្ ួ មុន ឹ សនះសយើងនង ឹ សលៀងលពះេងឃលបា​ាំមយ ឺ ោងា

ចូរ

ងឯងរក្េាំ ពត្់ឱ្របានលបា​ាំមយ ួ មុន ឺ ផ្ទប់ 45

នង ឹ លបសគន

ដល់លពះភក្ ិ ុ ាេងឃក្បុងថ្ងៃលពក្ ឹ សនះ សពលស្ឝទ្វ ើ នសនះ

សបើ

ងឯងរក្បានទ្វន់ក្ុ ង ប

សទប ើ សឃញ ើ ជាក្់ចាេ់ថា

ងមានបុណ្រ

លបាក្ដប្មន ប្ត្សបរើ ក្មន ិ បានសទ សយង ើ នង ឹ លត្ូវស្ឝតា ើ មរាជអាជាញ ដល់

ងឯង ក្បុងថ្ងៃលពក្ ឹ សនះ›› ។

កាលលពះ ដល់

ងសទវ ី

បានោឋប់លពះរាជឱ្ងាករោក្់រាជអាជាញ

ងក្៏ភត្ ិ ភ័យ មានលពះភស្រក្ឋេឹ វត្ោវាំងសោយរ ាំពង ឹ ថាៈ ‹‹លពះ

មហាក្សលត្យ ិ ៍ លទង់លពះសលកា្ដល់អាតាយ›› សែយ ើ លពះ ាំ េ សោក្ហាក្់ដូចជាលត្ូវថាបព ិ ពុលសដឋក្ឋួល ែឫទ័យ

ភ័យជានច ើ សចញចូល ិ ចលគប់ដសងាម

ងសោយ

ជាប់សៅនង ឹ ដួង

លពះ

ងរ ាំពង ឹ ថាៈ

‹‹អាតាយោញសនះនង ឹ សៅរក្េាំ ពត្់ក្ុ បងទីឯណ្ដ ឱ្របានដល់សៅលបា​ាំ មួយមុន ឺ ផ្ទប់ដូសចបះែ៎ប!›› លពះ ទួញបលមះនសនៀលសៅមក្ៗ ោេ់មយ ួ រាលត្ី

ងចូលសៅក្បុងលក្ឡាលពះបនធាំ យាំ

សលើេិរសេយាម ន ី ិ បាននិលទ្វលក្់

សោយងប់បរមមថា

សែត្ុប្ត្សត្ជះក្ុេលប្ដល

មុ ជានង ឹ លត្ូវោវប់លពក្ ឹ សនះ

ងបានោងមក្ោាំពោ ី ត្ីត្ជាត្ិ ក្៏សដឋ

46

ដល់ចត្ុសោក្បាលទ្វាំង មហារាជបានលជាបថា

៤ លពះ

(7)

លគាស

ះសេឋចសវេសវណ្-

ងោេននម ិ តា ិ ឋ ោគាមសែេីមានទុក្ា

លពួយដូសចាបះ ក្៏សេឋចចូលសៅកាន់េាំណ្ដក្់លពះ ថាៈ (បពលិ ត្លពះរាជសទវ ី លពះ េាំ ពត្់ោដក្របេ់ លពះ ជាត្ម ិ ុនស

របេ់លពះ

ះ ចូរលពះ ងស

ងក្ុាំសោយសោក្ងប់បារមមសៃយ ើ

ង កាលថាឝយដល់លពះបសចចក្ពុទន ោាំពី

ងពចា ិ រណ្ដរ ាំពង ឹ ដល់ផលេាំ ពត្់ោដក្

ះចុះ នង ឹ ឱ្រផលលបាក្ដដល់លពះ

លុ ះលទង់ោេ់សត្ឿនលពះោយរត្ី នម ិ យត្ ិ សោយឫទនិ

ងសែយ ើ លតាេ់

មក្លបាដក្ខ្ងសលដ

ង លគាសនះ››

លពះោគាមសែេីដូសចបះសែើយ

ក្៏

យ ាំ ក្លបោប់មយ ួ មានជាយេាំ ពត្់ោដក្សចញ លបគល់ឱ្រលពះោេននម ិ តា ិ ឋ រាជសទវ ី

លតាេ់បងា​ាប់ថាៈ ‹‹បពលិ ត្លពះរាជសទវ ី សបលើ ពះ

សែយ ើ

ងលបាថាបនង ឹ ចង់

យក្េាំ ពត្់ោដក្ប៉ុ យ នៗក្ឋី ចូរចាប់ទ្វញជាយេាំ ពត្់ប្ដលសចញ មក្លបាដក្ខ្ងសលដសនះចុះ

នង ឹ សក្ត្ ើ េាំ ពត្់ោដក្យា៉ងលអ

វសេ​េដូ ចចត្ ិ ិ ឋ មានត្ថ្មវនង ឹ កាត្់ថ្ងវមន ិ បានលបមាណ្មន ិ សក្ត្ ើ ››។ 7

-េត្ុលោកបាល លទវតារកាលោកោន ៤ អងគគឺាៈ កុលវរាៈ (ឬលវែសវណ្ក៏លៅ) ធត្រដឋ វ ិរូបកេ និងវ ិរុឡ្ក ហ ។ លទវតាទាំង ៤

អងគលនោះជាអនកដឹងថា​ាៈ ែត្វលធវើលលអ ធវើអារកក់រគប់យា៉ៅង ។

47

លុ ះលពះបាទសវេសវណ្មហារាជលតាេ់បងា​ាប់ សែយ ក្៏សេឋចសចញចាក្ទសី ើ សៃង ើ

សភាជ

លពះបាទោសោក្

លពះ

ងេពឝលគប់

ះសៅ លុ ះដល់លពក្ ឹ លពលឹមលោង

សេឋចោងា​ាេលពះភក្ ិ ុ ាេងឃសោយ

ហារដ៏ឧត្ឋម បូជាសោយេុ គននបុបាពសលេចសែយ ក្៏សឆយៀង ើ

លពះសនលតាទត្សមល ើ លពះោគាមសែេីលតាេ់ ថាៈ

‹‹ចូរ

ងយក្

េាំ ពត្់លបា​ាំមយ ួ មុន ាំ បុណ្ររបេ់ ួ វនមក្ នង ឺ ផ្ទប់ តាមសោយក្មាវង ឹ លបសគនដល់លពះេងឃលបា​ាំមយ ួ មុន ឺ រូបសនះ››

។

លពះរាជសទវក្៏ ី

យក្លបោប់ទព ិ ឝមក្ ទ្វញែូត្យក្េាំ ពត្់មឋងមួយគូៗ ជាេាំ ពត្់ កាត្់ថ្ងវមន ិ បាន ក្លផលពក្ ឹ ស ផ្ទប់ៗស

ថាឝយដល់លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

ប្ដលសក្ត្ ើ ើ ក្បុងសដម

សែយ ួ ើ ក្បុងេាំ ពត្់មយ

ះ លយបានចវី រមួយថ្លត្ៗ លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លទង់លបទ្វន

ដល់លពះេងឃសងរ លបា​ាំមយ ួ មុន ឺ រូប ោនុសមាទ

ហាក្់ដូចជាេាំ ពត្់ទព ិ ឝ

សែើយ

កាន់អាវាេ ។

សែើយសទើបថាឝយទួសៅលគប់លពះេងឃទ្វាំង

ប្ដលគង់សៅក្បុងទសី

ះ

លពះេងឃទ្វាំងោេ់

ថាឝយលពះពរោលពះមហាក្សលត្យ ិ ស៍ ចញសៅ

48

ាំ

ឯលពះបាទោសោក្

លទង់េពឝលពះរាជែឫទ័យេបាយ

រក្រាយសេៃ ី ើ ចនង ឹ បុណ្រក្ុលេថ្នលពះ លោយសោយសេចក្ឋសី ោមនេស ណ្ដ ឋ លលបជុាំពួក្លេីេាំ បដរ៏ ង ុ សរឿង

ងសទវ ី

លតាេ់លេ​េ់

សទប ើ សេឋចលទង់ឈរក្បុងក្

ដូចជាលពះឥស្រនធសៅក្បុងក្ណ្ដ ឋ ល

ពួក្លេីសទពោបសរក្បុងោទនេួ គ៌ សែើយលតាេ់ថាៈ ‹‹ប្ន បងសនះ មានសេចក្ឋលី ជះថាវក្បុងក្ុលេរបេ់ ដង ឹ ចាេ់សែយ ើ ថា

ក្ុេល

សៃយ ើ

សដម ើ ផន ី ង ឹ លផងក្ុេលរបេ់

ចូរោត្់សទ្វេចុះ

លបគល់ឱ្រដល់ មួយមុន ួ ឺ លបា​ាំមយ

ស្ឝអា ើ ការក្រិ យាដល់ ិ ងសមល ើ

ង

ងក្ុាំត្ូចចត្ ិ ឋ

សយង ើ

ងជា្ាំចមផងជាងពួងលេីេាំ បទ្វង ាំ

ន់សនះ ចាប់សដម ើ តា​ាំងប្ត្ពថ្ី ងៃសនះសៅ›› ។

កាលលពះបាទោសោក្

លពះ

ងពន់សពក្ សយង ើ

ឥេសរយេមផត្ ឋទ្វ ាំ ពួងសនះ ិ ិ ង

ងសែយ ចូរ ើ

វ ួន

ងបានស្ឝទ ើ ុក្មក្ោាំពជា ី ត្ម ិ ុនពត្ ិ

សទប ើ បានមក្ជួបលបេពឝនង ឹ សយង ើ ៗ ទ្វាំងសនះ

ង!

សលបាេលបទ្វនឥេសរយយេដល់ ិ

ងោេននិមតា ាំ ឡាយ ប្ដល ិ ឋ ោគាមសែេីដូសចបះ ក្៏លេីេាំ បទ្វង

គាល់បាំសរេប ើ ិ ទនសេបហានង ឹ លពះបាទោសោក្ 49

មានសេចក្ឋឫ ី េា

ស

ល

ក្រនិ ធ ដល់សេឋច

ស

ះ សទប ើ លតាេ់បងា​ាប់ឱ្រពួក្ោបក្ពសិ េ​េ ស្ឝន ើ ាំឱ្របានមួយមុន ឺ

លបា​ាំមយ ួ

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លទង់លជាបសែត្ុ

ន់ សែយ ួ ស ើ ក្បុងនាំមយ

ត្ថ្មវកាត្់ថ្ងវមន ិ បានមួយវង់

ះ លទង់បងកបល់ ពះទលមង់ដមា ៏ ន

សទប ាំ ស ើ លតាេ់ឱ្រសៅពួក្លេីទ្វង

ះ

យក្នាំមយ ួ មាបក្់ៗ សដម ាំ ស ើ ផន ី ង ឹ ផសងសមល ើ បុណ្រពួក្លេីេាំ បទ្វង

ះ

ឱ្រចូលមក្គាល់លពមគាប ប្ត្ឱ្រ

លពះោងាលតាេ់ឱ្រលេីេាំ បទ្វង ាំ ឡាយកាន់

ងោេននម ិ តា ិ ឋ យក្សលកាយសគបាំផុត្

ក្៏បានលត្ូវជួបសៅសលើនប្ដលមានលពះទលមង់ស

សែត្ុប្ត្បុណ្រ

ង

ះ សទប ើ លពះមហា-

ក្សលត្យ ាំ ស ិ ៍ លតាេ់ឱ្រលេីទ្វង

ះមក្យក្នាំឱ្រលពមគាបក្បុងទច ី ាំស

ះ

សឃញ ើ មានវត្ទុោឝក្ ី ុ បងនាំស

ងោេននម ិ តា ិ ឋ បក្នាំសៅ សឃញ ើ លពះ

លពះភស្រក្ឋលពះោងា ក្៏ពួក្លេីឯសទៀត្បក្សមល ើ នាំរបេ់ ួ វនៗ សៅ មន ិ ះ ឯ

ទលមង់មយ ួ វង់កាត្់ថ្ងវមន ិ បាន លបាក្ដចាេ់ដល់ពួក្ ១ មុន ួ ឺ លបា​ាំមយ

ន់ស

ឱ្ងាករលតាេ់ថាៈ

‹‹មាបល

យក្នាំមុន

ងេបាំទ្វង ាំ

ះ ។ សទប ៍ នលពះរាជើ លពះបរមក្សលត្យ ិ មា ងទ្វាំងឡាយ

ងរាល់គាបបានសរេ ើ

ងោេននម ិ តា ិ ឋ ៗ យក្សលកាយ សែត្ុដូចសមឋច ក្៏បាន 50

លពះទលមង់សៅ និ ធ ដល់

កាលមុនស

ងោេននម ិ តា ិ ឋ ? សល

ះដូសចាបះ ពួក្

ងមន ិ គួរនង ឹ

ងោេននម ិ តា ិ ឋ ជាោបក្មានបុញ្ដន្ ិ សិ ្ឝទ ើ ុក្មក្សែយ ើ ក្បុង ះសទ ប្ដលជាលេីអាចនង ឹ ទទួលលគប់លគងឥេសរយិ

េមផត្ឋបា ិ ន››

។

ចាប់សដម ើ តា​ាំងប្ត្ពលី ត្ម ឹ ស

ទ្វាំងឡាយក្៏ គា ាំ ប សេៃៀមោៃត្់វាចា ោេននម ិ តា ិ ឋ សទៀត្សៃយ ើ

ក្ុេលោាំពម ី ុនឱ្រលបាដក្ស

កាលលពះ ះ លពះ

ះមក្

លេីេាំ ប

មន ិ ហា៊នឫេាលពះ

ង

ងោេននម ិ តា ិ ឋ នង ឹ េាំ ប្ដង

ងកាន់លបោប់ទព ិ ឝសោយលពះ

ែេឋខ្ងសឆឝង ចាប់យក្េាំ ពត្់ទព ិ ឝ សោយលពះែេឋខ្ងោឋាំ ែូត្ យក្បានចាំនួនមួយ លពះ

ន់ផ្ទប់ ថាឝយដល់លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ សែយ ើ

ងបរចា ិ ច គេាំ ពត្់លបា​ាំរយៗ

ដល់លពះរាជវងានុវងស

ពួក្លេីេាំ ប ដល់ពួក្សេវកាមាត្រ លពមទ្វាំងចត្ុរងាសេ

ដល់

ទួសៅទ្វាំង

នគរ លពះបាទោសោក្រាជបពលិ ត្ បានលជាបសែត្ុោ​ោចររចប្មវក្ ដូសចាបះ សទប ើ លពះោងាលតាេ់េួរលពះ

បានលបោប់ទព ិ ឝសនះមក្ោាំពទ ី ឯ ី ណ្ដ

ងថាៈ ‹‹ឱ្! ោេននម ិ តា ិ ឋ ក្៏ោ​ោចររចប្មវក្សមវះ៉

យក្េាំ ពត្់ទ្វង ាំ ប្េនក្៏មន ិ សចះោេ់សោះ? ›› ។ 51

ង

ទ្វញ

លពះ

ាំ ូលត្បថាៈ ‹‹បពលិ ត្មហារាជ ងោេននម ិ តា ិ ឋ លកាបបងាទ

ក្ុេលប្ដល ុ មា ញាំ ច េ់ បានេនសាំទុក្សែយ ើ ោាំពោ ី ត្ត្ ី ជាត្ិ សទប ើ ដល់ មក្ជាត្ជា ិ បចចុបផនបសនះបានជាក្ុសវរមហារាជ សោក្លទង់លជាបថា

ប្ដលជាោបក្រក្ា

ញាំ ច េ់ក្ាំពុងមានទុក្ាលពួយ ុ មា

លគាកាលលពះ

មហាបពលិ ត្ ោក្់លពះរាជអាជាញឱ្ររក្េាំ ពត្់លបា​ាំមយ ួ មុន ឺ មក្លបសគន ដល់លពះេងឃស

ះ ក្៏ក្ុសវរមហារាជ បានលបាប់ ុ មា ញាំ ច េ់ឱ្ររលឹក្

ដល់ក្ុេលប្ដលបាន ថាឝយេាំ ពត្់ោដក្ដល់ លពះបសចចក្ពុទនោព ាំ ី បុពឝជាត្សិ

ះ

សែយ ាំ ច េ់ ើ លបទ្វនលបោប់ទព ិ ឝសនះដល់ ុ ញមា

ជាលបោប់ឱ្រនូវសេចក្ឋីលបាថាបដល់ ុ ញមា ាំ ច េ់បានលគប់យា៉ង ទ្វនេាំ ពត្់ោដក្មួយដល់លពះបសចចក្ពុទនស យា៉ងសនះឯង›› ។

52

ប្ដល

ការឱ្រ

ះ បានផលមក្វញ ិ

ររឿងឱ្យទានដី

ញាំ ូ មទព ី ង ឹ នង ឹ លពះភគវត្័ លពះោងាជាោសេក្ាបុគាលលទង់គង់ ុេ

លបថាប់សៅថ្នថ្លពឫេសក្ ី លនធក្ៈ សទៀបលក្ុងរាជលគះឹ ។

័ េម័យមួយ ជាសពលគួរលពះភគវត្លទង់ ឃុ វាំចវី រ សែយ ើ កាន់

បាលត្មានពួក្ភក្ ិ ុ ាខ្ងមុ ខ្ងសលកាយ យាងចូលេាំ សៅសៅលក្ុងរាជលគះឹ ក្បុងលក្ុងស ញ័ រ

ះ។

សចាមសរាមជុវាំ ញ ិ

សេឋច

លតាច់បណ្ ិ ឍ បាត្តាមលចក្លាក្

ាំ មានសេចក្ឋដ លថាៈ ‹‹លពះោងាជាបុគាលមន ី ណ្ដ ិ ក្ាំសរក្ញាប់ ើ ហាក្់ដូចជាភបមា ាំ េមួយ

ការយាងយាេរបេ់លពះោងាគួរ

ឱ្រលជះថាវ ហាក្់ដូចជាការយាងយាេថ្នរាជក្ុញ្ជរ លទង់មានលពះ ភស្រក្ឋមូលលក្ៃង់ ហាក្់ដូចដួងលពះចសស្រនធដស៏ ពញវង់(8) លទង់មាន ភក្ ិ ុ ាសចាមសរាមជាពួក្ៗ

លទង់យាងចូលសៅក្បុងលពះមហានគរ

រាជលគះឹ ឥរយាបងលពះោងា ក្េ ៏ មរមរជាទីបផ ាំ ុត្›› ។ ិ

8

តាមអដឋកថាប្ប៉ៅកខាងបាលី ប្ដលអធិបាយពីមហាបរុែលកេណ្ាៈថា រពោះពុទធោនរពោះភក្រកតដូេវង់រពោះេក្រនទកុងក្ងង ន ១២ លកើត្

(គឺមិនលពញជាមូលែុទធល

ោះលទ) ។

53

សល សែយ ើ

ះដូសចាបះ

លពះោងាលទង់ពុទនដាំសណ្ើរសៅដល់ទលី ក្ុងស

លគាន់ប្ត្ជាន់លពះបាទសៅលត្ង់មាត្់ទ្វឝរនគរ

លបងពី ៦ ដង ក្បុងសពលស

ះ។

ាំ មានសេចក្ឋដ លថាៈ ី ណ្ដ

សៅលត្ង់មាត្់ទ្វឝរ

ះ

ក្៏ក្សលក្ក្ ើ

កាលលពះមហាមុនជា ី ន់លពះបាទ

ក្៏លបងពប្ី ដលលបោប់សៅសោយមហាេមុលទ

លពមទ្វាំងភបន ាំ ង ាំ ោេ់ ក្៏សបា៉ង ភេ់សៃង ិ ទលី ក្ុងេពឝោសនវទ្វ ើ ង ើ សែយ ើ

សលទ្វមចុះសៅវញ ិ ួ វនឯង ។ កាលប្ដលលពះោងាយាងចូល សៅក្បុង លក្ុងសោយទាំនងយា៉ងស

ះ ពួក្ជនលបុេលេីសទប ើ សក្ត្ ើ មានសេចក្ឋី

លជះថាវដ៏បរេុ ើ លជួលេូ រគក្ ិ ទនរាល់ៗ គាបក្បុងលក្ុងទ្វាំងមូល ក្៏សផអល ឹ ក្ងរ ាំពងលទែង ឹ ោង ឺ អាប់

ហាក្់ដូចជារលក្ថ្នមហាេមុលទ

លគាកាលប្ដល រល់បក្់ផធបម ់ ក្ ជនទ្វាំងស ដ៏ពសី រាះរងាំមុ គួរឱ្រលេសណ្ដះ

ះ

គា ាំ ប បនវេ ឺ ាំ សៃង

ហាក្់ដូចជាមន ិ មានោឝក្ ី ុ បងសោក្

ឱ្រសលើេលប់ជាងសៅសទៀត្សៃយ ។ សពលប្ដលលពះពុទនជាមាចេ់ ើ ក្ាំពុងយាងចូលសៅក្បុងលក្ុងស

ះ ទីទួលនិងទីភត្ បាំ ូចៗ ទ្វាំងឡាយ

ក្៏រាបសេយើសៅឯង មន ិ រដុបសោះ ិ ឱ្រមាន ាច់ នង ិ ដុាំលគួេដ៏រដប 54

សៃយ ប វ នង ើ ិ គាំនរេលមាមទ្វាំងឡាយ ក្៏បាត្់បង់ ោេ់រលីង ស្ងពសី លើថ្ផធថ្នលបងពី

ពួក្មនុេសខ្ឝក្់ក្បា ៏ នសមល ើ សឃញ ើ សៃង ើ

ពួក្ងវង់ ក្៏បានោឋប់ឮសៃង ើ ពួក្គក្៏បាននយា ិ យសក្ត្ ើ សៃង ើ ពួក្ ចក្គមក្៏បានសដរើ លត្ង់ ួ វនសៃង ើ ពួក្ឆកួត្ក្៏លត្ៃប់បានោយរត្សី ៃង ើ

ពួក្ោបក្ សត្់ទុគត្ ៌ ក្៏មានេមផត្ឋលិ ទពរបរបូ ិ ណ្៌សៃើង ពួក្ោបក្ឈក្ ឺ ៏ ជាេះសេផយ ើ បាត្់សរាគសៅ េ័ពធោ៊នលទែង ឹ ោង ឺ ក្ង

សភវងត្ូររត្ស្រនឋទ្វ ាំ ោេ់ក្ស៏ រាទិ៍ឮេូ រ ី ង

សោយឥត្សគវាយសលគឿងលបោប់ដមា ៏ ន

ត្ថ្មវ ក្៏រណ្ឋាំគាបឮេូ រេ័ពធោ៊នលគប់ប្បបយា៉ង លពះរេយីប្ដលសចញ ពលី ពះេមាយេមភុទន

ភវផ ឺ ាយសៅលគបសលើសោក្េនបវា ិ េទ្វាំងមូល

ដ៏លបសេើរសលើេថ្លក្ប្លងជាងលពះអាទត្ ិ រទ្វាំងមួយប្េន រេយីស

ះ

បាំភលវឺ គប់វត្ទុទ្វាំងខ្ងក្បុងទ្វាំងខ្ងសលដ

ឱ្រមានពនវហា ឺ ក្់ដូចជា

លគបសៅសលើពនវឺលពះអាទត្ ិ រនង ិ លពះចស្រនធ

សែយ វឺ ង ាំ បាណ្ើ បាំភចា

ពណ្៌ថ្នមាេវេ័ ិ យ លពះរេយីប្ដលផាយសចញពលី ពះេមាយេមភុទន

េត្ឝទ្វង ាំ ឡាយឱ្រមានេមពេសដ៏លត្ជាក្់ ស្ឝឱ្ ាំ ើ របាណ្េត្ឝទ្វង ឡាយស

ះ

មានបត្ ី សិ ោមនេសេបាយរក្រាយ ី 55

ជាទប ាំ ុត្ ី ផ

លគប់ៗគាប ហាក្់ដូចសគោបលេឡាបសោយលាំ ោត្ ិ ចួងចនធនល៍ ក្ោ ឹ ប ដល់ោបក្មានជមៃលឺ គុនឱ្របាត្់សដឋលក្ែល់លក្ហាយសៅបាន ។

័ ះឯង លពះភគវត្មានលពះអាននធ ជាបចាចេមណ្ៈ លពះ

លគាស

ោងាយាងតាមផវូវ បានជួបនង ឹ ក្ុមារ ២

ក្់ មាបក្់ស្យះជ័យ (9)

10 ជាក្ូនថ្នមហាលត្ក្ូល មាបក្់សទៀត្ស្យះវជ័ ិ យ ( ) ជាក្ូនថ្ន

លត្ក្ូលេុ ភាពរាបោ

។

ក្ុមារទ្វាំងពរី

ក្់ស

ះ

ក្ាំពុងប្ត្

លចបាច់ដសី លងជាមួយគាប វាេូ នរដសី ្ឝជា ើ ទលី ក្ុងមួយ ក្បុងលក្ុងស ស្ឝឱ្ ើ រមានសដរោេសៅសោយទសី គែោទន ឡាយ ទ្វាំងស

វាេូ នរដីស

ះ។

នង ិ សកាោឌគារទ្វាំង-

ះស្ឝជា ើ លគាប់លេូវោក្់សពញៗ

លុ ះក្ុមារទ្វាំងពរី

ក្់ស

ះ

ងល

យ

សកាោឌគារ

បានសឃញ ើ លពះេមាយ-

េមភុទនលបោប់សោយទឝត្េ ឋឹ មហាបុរេលក្ា ណ្ៈ ិ មាេផាយសចញសល

ះ

មានរេយីពណ្៌

ភវព ឺ ណ្តរាយសឆឝៀលឆ្ឝត្់សៅទ្វាំង

ក្បុងលក្ុងទ្វាំងសលដលក្ុង ចា​ាំងមក្លត្ូវវត្ទុទ្វាំងឡាយ ក្៏កាវយសៅជា

ពណ្៌សលឿងដូចជាមាេទ្វាំងោេ់ មន ិ មានពណ្៌ោឝឱ្ ី រភវល ឺ ុ បោង 9

-រ័យកុោរ ប្ដលបានមកជាលែដេអលសាកេរកពត្ដិ ។

10

-វ ិរ័យកុោរប្ដលបានមកជាលែ

បត្ីឯកល្ែោះ ររគុបដាៈ ។

56

បាន

លុ ះសឃញ ើ ដូសចាបះសែយ ើ

សទប ័ ក្ុមារ ើ មានចត្ ិ ឋលជះថាវក្៏ជយ

ចាប់យក្ដប្ី ដល ួ វនេនយត្ថា លគាប់លេូវសៅក្បុងសកាោឌគារស ះ ័ មួយកាឋប់ ថាឝយសៅលពះភគវត្សោយសេចក្ឋ សី គារព ។ វជ័ ិ យក្ុមារ ជាេាំ ឡាញ់ បានសលើក្ថ្ដសៃង ើ លបណ្មរ សេចក្ឋីសពញចិត្ឋ ។ ក្បុងលាំ ោប់ស េរសេើរលពះោងាថាៈ ‹‹សោក្-ោបក្

ជួយោនុសមាទ

សោយ

ះ ជ័យក្ុមារបានេូ លត្គាថា

ប្ដលសពញសៅសោយសមតាឋចត្ ឹ ួ វន ិ ឋលតាេ់ដង

ឯង សោយឥត្ោ​ោឋណ្ដលបសៅ មានលពះរេយីមូលភវច ឺ ប្ិ ញ្ច ងជា ពណ្៌មាេសឆឝៀលឆ្ឝត្់ផសពឝផាយ

ភស្រក្ឋដល៏ បក្បសោយ នឋន ី ង ិ សោរចច

លពះេររៈលពះោងា មានទក្ ី ឹ លពះ

សេចក្ឋីលជះថាវ សគារពចាំស

គួរដល់សេចក្ឋសី គារពនង ិ

ញាំ ូ មថាឝយដដ ញាំ ូ មឱ្នេិរោ ី ល់លពះត្ថាគត្ ុ េ ុេ ះលពះភស្រក្ឋថ្នលពះភគវត្័ ចាំស ះលពះភស្រក្ឋសោក្ោបក្

ប្ដលមានវដឋេងារក្ាំចាត្់បង់សែយ ើ ›› ។ លគាជ័យក្ុមារថាឝយលពះទ្វនដីស

ថាៈ ‹‹ោាំសណ្ើះត្សៅោ

គត្

ះ បានតា​ាំងសេចក្ឋីលបាថាប

ញាំ ូ មឱ្រសោក្េនបវា ិ េទ្វាំងមូល ុេ

57

តា​ាំងសៅសលកាមសេឝត្ឋចឆលត្រាជររបេ់ ុ ញ(ាំ 11)

លុ ះេូ លត្នូវគាថាសនះ

ះសៅ មានសេចក្ឋដ ី ាំណ្ដលថាៈ

សែយ ើ សទប ើ ថាឝយនូវសលគឿងបូជាស

លពះេមាយេមភុទនលទង់លជាបថាៈ

ក្ុមារស

ះបានតា​ាំងត្មកល់

ពសី ល

ះបានស្ឝទ្វ ើ នមក្

សេចក្ឋលី បាថាបលត្ម ឹ លត្ូវក្បុងចត្ ិ ឋលអសែយ ើ

សលើបុញ្ដសក្ាត្ឋដឧ ៏ ត្ឋម នឹងមន ិ ខ្ន បានទទួលផលដ៏លបសេើរស

ះ

សទ ។

លពះភគវត្័ លពះោងាសពញសៅសោយសមតាឋចត្ ិ ឋ លុ ះលទង់បាន

ទទួលដីមយ ួ កាឋប់ស

ះសែយ ើ

បណ្ដ ឋ លឱ្រក្ុមារស

ះបានជាសេឋច ។

លទង់បានស្ឝោ ើ នុសមាទ សពលស

មុនសពលប្ដលនង ិ ឹ លត្ៃប់មក្វញ

ដល់ក្ុមារសនះឯង

ជាសដម ើ សែត្ុ

ប្ដល

័ ះ លពះភគវត្លពះោងា លទង់ញញឹម ។ លពះអាននធលុត្

ជងាងស់ លើក្ក្ាំបង់ោញ្ជ លីលបណ្មរលកាបទូលថាេួ រថាៈ

‹‹បពលិ ត្

លពះភគវត្័ មន ិ ប្មនជាឥត្សែត្ុឥត្ផលសទ ប្ដលលពះេមាយេមភុទន

11

-ឯកេឆរតា បឬងវ ី ដាក់ប្ផនដីលៅលរកាមលែវត្េ ដ ឆរត្ររយប្ត្១ ។

58

ទ្វាំងឡាយលទង់ញញឹម

មានសែត្ុការោឝបា ី នជាលពះោងាេាំប្ដង

សេចក្ឋញ ី ញឹមឱ្រលបាក្ដសៃង ើ ?›› ។ លគាស

ះ លពះអាននធេូលត្នូវគាថាសនះថាៈ

‹‹សោក្-ោបក្ ប្ដលលះផុត្លេៃះចាក្សេចក្ឋសី ោក្ោឋយ

នង ិ សេចក្ឋីរននត្ស់ ោយសោក្​្ម៌

សែើយជាឯក្ោគាបុគាលក្បុង

សោក្ មន ិ ប្មនឥត្សែត្ុសទ ប្ដលលទង់នង ឹ បសញ្ច ញលពះទនឋ មាន

ពណ្៌ដ៏ដូចជាេ័ងានង ិ ដូចជាលក្អាវឈូ ក្ ។ បពលិ ត្លពះោងា! លទង់ មានលពះេូ រសេៀងហាក្់ដូចជាផារក្ាំពុងោន់ឮសចញមក្ចាក្ពោ ែក្ លពះោងាមានលពះសនលត្ហាក្់ដូចជាប្ភបក្សគាឧេភរាជ

ុ លញាំ ពះ

ាំ ូលេួ រផលបុណ្រថ្នទ្វនដម ោងាេូមបងាទ ួ កាឋប់សនះ សែយ ី យ ើ នង ិ ការប្ដលលទង់ស្ឝសើ េចក្ឋញ ី ញឹមឱ្រលបាដសនះ›› ។

លពះេមាយេមភុទន លទង់មានលពះបនធូលនឹងលពះអាននធថាៈ ‹‹ឱ្

អាននធយា៉ងែបង ឹ សែយ ើ ! យា៉ងែបង ឹ សែយ ើ ! មន ិ ប្មនឥត្សែត្ុឥត្ ផលសទ

ការប្ដលលពះពុទនទ្វង ាំ ឡាយលទង់ញញឹមសនះ

សឃញ ើ ក្ុមារពរី

ក្់ោមាញ់ មញ ិ សនះឬសទ?›› ។ 59

ោបក្បាន

័ លពះអាននធទូលត្បថាៈ បពលិ ត្លពះភគវត្!

ើ ។ ុ លញាំ ពះោងាសឃញ

លពះេមាយេមភុទនលទង់លតាេ់ថាៈ មួយរយ(12) ឆ្ប ាំ ោាំពត្ ី ថាគត្

បរន ិ ិ ឝ នសៅ ក្ុមារនង ឹ បានជាសេឋច មានបុញ្ញដនុភាពអាចញា ុ ាំង ចលក្ឱ្រលបលពត្ ឹ ឋសៅ (សេឋចចលក្ពត្ឋ)ិ ជាមាចេ់សលើទឝប ី មួយ ក្បុងទឝប ី ទ្វាំង ៤ (13) ជាសេឋចលទង់េចច្ម៌ លពះ

មលពះោងាថា ោសោក្

ក្បុងលក្ុងក្ុេុមបុរៈ (បាត្លិបុលត្) សេឋចោងាស

ះ នង ឹ បានប្បង

វត្ទុមានត្ថ្មវ

ចសលមន ើ ដល់េត្ឝ

ប្ចក្លពះោររី ក្ធ្លត្ុ បានោងលពះេឋូប ៨៤.០០០ េុ ទននង ិ ឹ ប្ត្ សោក្›› ។

សពលស

សដើមផជា ី លបសយាជន៍នង ិ សេចក្ឋី

័ ះ លពះភគវត្លទង់ លតាេ់គាថាសនះថាៈ

‹‹ក្បុងកាលជាខ្ងសលកាយថ្ននិ ឝ នត្ថាគត្សៅ

សេឋចោសោក្សៃើង ទឆ្ ី ៃយ

សេឋចស

សក្រស្ ឋិ៍ យ ះសេឋចស

ះនង ឹ លផឮ ី ទួទរ័ សៅក្បុង

ះនង ិ ត្ុរបេ់ត្ថាគត្ ឹ បានសរៀបតាក្់ប្ត្ងោដឌធ្ល

សែើយបានប្ចក្ចាយសពញទួសៅទ្វាំងជមភូទឝីប 12

-លែៀវលៅពុទធសាែ

13

-ទីវាវទន, េត្ុកាត្៌េរកវរន ិដ ។

នង ឹ សក្ត្ ើ

របែ់លោក លវី-

មានពួក្មនុេស

ីណ្ វ ូ ត្៍ថា លែដេអលសាកបានលសាយររយខាងលរកាយរពោះពុទប ធ រ ិនិពាវន ២៦៦ ឆ្នាំ ។

60

លពមទ្វាំងសទពតាកាន់យញសលគឿងេកាករៈមក្បូជាោររី ក្ធ្លត្ុ ិ ស

ះ

។

ការឱ្រដប ី នឋច ិ

សនះ

នង ឧត្ឋមយា៉ងសនះ›› ។ ិ ឹ បានផលមក្វញដ៏

លពះេមាយេមភុទនលទង់លតាេ់គាថាសនះសែយ លពះោងាលបទ្វន ើ

ដីមយ ួ កាឋប់ស

ះសៅលពះអាននធ

សដើមផន ី ង ឹ បានបាចល

ទប្ី ដលលពះត្ថាគត្សេឋចយាងសៅ (14) លគាស

ចសៅលត្ង់

ះ លពះោងាលទង់

15 លតាេ់លពះពុទនដកា ី សនះថាៈ ‹‹ឱ្ អាននធ ( ) ... ។

ក្បុងោត្ត្ ី កាល លពះបាទពម ិ ភោ ិ របានសោយរាជេមផត្ឋក្ ិ ុ បង ាំ លពះវងស លក្ុងរាជលគះឹ លពះោងាមានលពះរាជឱ្រេប្ដលជាប់ជាដណ្ មក្លទង់លពះ

មោជាត្េលត្ូវ ។

លពះបាទោជាត្េលត្ូវ មានរាជឱ្រេលទង់លពះ

14 15

មឧទ្វនភលក្ ។

លពះបាទឧទ្វនភលក្ //

//

មុណ្ឍ។

លពះបាទមុណ្ឍ

//

//

លពះបាទកាក្ក្រ ី ណ

//

//

កាក្ក្រ ី ណ

-ក្បុងអាយុ-វង-ក្ឹង អាននធោយអាចម៍សគានឹងដី ាច់មយ ួ កាឋប់ប្ដលជ័យក្ុមារឱ្រស

េផល

។ ។

ះ សែយ វ ងថ្នលពះេមាយេមភុទន ។ ើ សបាះសៅលត្ង់ផូ វឆវ

-មានសេចក្ឋព ី ោ ិ ឋ រសៅសទៀត្ ប្ត្សេៀវសៅចាប់សដើមមន ិ បាននយា ិ យ លគាន់ប្ត្ចុចសលចន ើ ជាសលគឿងេាំ គាល់ថាសៅមានត្សៅសទៀត្ ។

61

លពះបាទេផល

//

//

លពះបាទត្ុលក្ុចី

//

//

លពះបាទេែមណ្ឍល

//

//

លពះបាទលបសេនជត្ ិ

//

//

//

//

លពះបាទននធ

ត្ុលក្ុចី ។

េែមណ្ឍល។ លបសេនជិត្។ ននធ (16) ។ វនធ ិ ុ ោរៈ ។

លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈលគងលក្ុងបាត្លិបលុ ត្

រាជឱ្រេលពះ លគាស ១

លពះោងាមានលពះ

ម េុ េីមៈ(17) លត្ូវជា ១២ ដាំណ្ ។

ះ ក្បុងលក្ុងចមាល មានល

ែយណ្៍មាបក្់មានក្ូនលេី

ប្ដលបរបណ្ ៌ សោយរូបេមផត្ឋដ ៏ អ េម ិ ិ ល

សហារាចាររបានទ្វយដួងជតារបេ់ សក្ត្ ើ មក្ថាៈ ‹‹

ង

ងជាលេីប្ក្វ

កាលពថ្ី ងៃប្ដល

ង

ងក្ុមារកាសនះ នង ិ ឹ បានជាោគាមសែេីថ្នសេឋច

ោងាមយ ួ ជាលបាក្ដ នង ឹ បានជាទេ ី ពឝលពះរាជែឫទ័យថ្នលពះរាជា ោងាស

16

ះសែយ នង ឋិ៍ យ ះពរី លពះោងាមយ ួ ើ ឹ មានឱ្រេប្ដលលផសី ក្រស្

-អាយុ វង.ក្ឹង សេឋចប្ដលតា​ាំងលក្ុងបាត្លិបុលត្ជាដាំបូងលទង់លពះ

មលពះបាទចស្រនធគុបឋៈ លពះោងាមានឱ្រេលពះ

មវនធ ិ ុ ោរៈ លពះ

ចស្រនធគុបឋៈសនះ មន ិ មានក្បុងក្បុងទវិ ាវទ្វននិងអាយុវង.ចួនសទ ប៉ុប្នឋពួក្ោបក្លបាជញក្ុ បងទឝីបោឺរុប៉ សលចើនដឹងថា ចស្រនធគុបឋៈតាមអាយុ .វង.ក្ឹង ។ 17

-រាជេមផត្ឋម ិ ន ិ បានេុ េីមៈសនះសទ គបា ឺ នសៅោសោក្ជារាជឱ្រេប្ដរ ប្ត្មហាវងសសៅថា េុ មនរាជក្ុមារ ។

62

មថា

លពះោងានង ឹ បានជាសេឋចចលក្ពត្ឋិ

លគប់លគងលបងពម ី ណ្ឍលជា

មាចេ់សលើទឝប ី មួយក្បុងទឝប ី ទ្វាំង ៤, មួយលពះោងាសទៀត្ កាលសបើ សចញបួេក្បុងលពះពុទនោេ ោរែត្ឋផល›› ។ ចាំប្ណ្ក្ល

ែយណ្៍

សែយ ើ

នង ឹ បានេសលមចលពះ

កាលសបើបានោឋប់

ក្រទាំ

ក្៏មានចត្ ិ ឋសពញសៅសោយសេចក្ឋសី លត្ក្ោរថ្លក្សពក្ សចញពសី គែោទនសៅកាន់លក្ុងបាត្លិបុលត្ ស

ះសែយ ើ

សទប ើ គាត្់ប្ត្ងេអិត្ោអង្តា ី ស

លបោប់ដល ៏ អប្បវក្ៗ

សែយ ើ

ះ

សទប ើ

្ ាំ តា ី

លុ ះដល់លពះនគរ

ះ

សោយសលគឿង

សាំ ៅថាឝយដល់លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈ

សដើមផជា លថាៈ ី បាទបរចារ ិ កាលកាបទូ ិ លពះោងាលទង់ទត្លពះសនលត្ចាំស

យដូសចាបះ

‹‹េូ មលពះរាជសត្ជៈ េូ ម

ងដ៏លអលពម››

។

លពះបាទ

វនធ ិ ុ ោរៈ ក្៏លទង់ទទួល េបាំគាំ វា

ងទុក្ជារាជបរ ិ រខ្ងក្បុង ប្ត្ពួក្ ង ាំ ល់ក្ុ ងលពះបរមរាជវា ប ង ជាលេីលបក្បសោយសេចក្ឋឫ ី េា

គា ាំ ប លត្ះិ រះថាៈ ‹‹ ិ

ងសនះមានរូបលអចាំណ្ដប់ កាលបីលក្សៃក្

សមល ើ សៅមុ គួរជាទសី េបហាលគប់ៗគាប 63

ងជាមហាេិររបេ់ នគរ ី

សបលើ ពះមហាក្សលត្យ េមលពះោងា ិ ល៍ ទង់ទទួលទុក្ជាលពះេបាំសែយ ើ នង ឹ េពឝលពះរាជែឫទ័យចាំស

ះប្ត្

ងជាលបាក្ដ

នង ឹ មន ិ លទង់

សលបាេលបាណ្ដល់ពួក្សយង ើ សៃយ ើ ជាោច់ខ្ត្ សបដ ើ ូសចបះ សយង ើ លត្ូវបសលងៀនវជា ិ ជ ដ៏សថាក្ទ្វបដល់

ង

សដម ាំ រសេឋចេពឝលពះ ើ ផក្ ី ុឱ្

រាជែឫទ័យ›› សទើបសគបសលងៀនវជា ិ ជ ខ្យន់លពះសក្េដល់ សទប ើ មាន

ោាំពសី ដម ើ មក្ ស

ង

ទជា ី ោបក្ប្ត្ងលពះសក្ោនង ឹ លពះមេសុថ្នលពះរាជា តា​ាំង រែូត្ដល់មានសេចក្ឋោ ី ធ ត្់ជាំ

ញក្បុងេិលផៈ

ះ ។ ថ្ងៃមយ ួ សពលប្ដលលពះរាជាក្ាំពុងផធាំ សគសលបើ

សៅសការលពះមេសុថាឝយលពះោងា លទង់មានលពះបនធូលថាៈ

លកាបបងា​ាំថាៈ ‹‹ពរមាចេ់ ស

ង

ងឱ្រចូល

លុ ះសេឋចសត្ន ើ សៃង ើ ចាក្លពះបនធាំ

‹‹ចូរ

ងសការលពះមេសុឱ្រោញ››

ង

ញាំ ច េ់សការរួចសលេចសែយ ើ ›› ។ សពល ុ មា

ះ លពះរាជលទង់ទត្សៅឯក្ញ្ច ក្់សឃើញប្មនដូសចាបះ សទើបលទង់លពះ

លបណ្ី

ង បានលតាេ់េួរថាៈ ‹‹

64

ងលត្ូវការចង់បានោឝី វះ?›› ។

ងទូលេបងវញថាៈ ‹‹េូ មសត្ជៈ! លពះក្រុណ្ដជាមាចេ់ជីវត្ ិ ិ

សលើត្ផូង េូ មលទង់សលបាេសមតាឋតា​ាំង ុ ញមា ាំ ច េ់ក្ុ បងទជា ី មសែេី ថ្ន លពះោងា›› ។

លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈលទង់លបប្ក្ក្ថាៈ

មុទ្វនភសិ េក្សែើយ តា​ាំង

ងឯងជាលេីជាត្សិ ថាក្ទ្វប

ងជាមសែេីដូចសមឋចបាន?›› ។ ងក្ុមារកាទូ លេបងថាៈ ិ

្តា ី មានជាត្ដ ិ ស៏ ថាក្ទ្វបស ស

‹‹សយង ៍ ន ើ ជាក្សលត្យ ិ បា

ះបាន

ពួក្លេីជាគាំ

‹‹ពរមាចេ់

ះសទ

ញាំ ច េ់មន ិ ប្មនជា ុ មា

ញាំ ច េ់ជា្តា ី ថ្នល ុ មា

ែយណ្៍ៗ

ាំ ុ មា ញាំ ច េ់មក្ថាឝយលពះោងា សដម ើ ផជា ី លពះមសែេី ។ ប្ត្ ល់មានសេចក្ឋលី បចណ្ឍឫេា

សថាក្ទ្វបសនះដល់ ុ ញមា ាំ ច េ់ សនះរបេ់លពះោងា›› ។

បានបងា​ាត្់វជា ិ ជ ដ៏

បានជា ុ ញមា ាំ ច េ់តាង ាំ សៅក្បុងដាំប្ណ្ង

លពះរាជាលទង់មានលពះបនធូលថាៈ

ថ្ងៃសនះសៅ

នឹងឱ្រសយើង

‹‹ចាប់សដម ើ តា​ាំងប្ត្ពលី ត្ម ឹ

ងក្ុាំស្ឝើក្ិចចសនះសទៀត្សៃើយ›› ។

65

កាលលគាស មសែេីឯក្ ចាំស

ះ

លពះមហាក្សលត្យ ិ ល៍ ទង់ដាំក្ល់

ះ

លទង់មានលពះរាជែឫទ័យសេបហាសលបាេលបាណ្

ង

ត្មក្លពះ

ងក្៏លទង់គភ៌

ក្៏លបេូ ត្លពះឱ្រេមួយោងា ថាឝយលពះ

ងទុក្ជា

កាលលគប់ក្ាំណ្ត្់សែយ ើ

លពះរាជាបានស្ឝព ើ ្ ិ េ ី សមាមទរនង ឹ

មលពះរាជឱ្រេសោយមែក្មយដ្ ៏ ាំ សពលស

លតាេ់េួរលពះ សមឋច?›› លពះ

ងថាៈ

‹‹

ងថាឝយលពះ

ម

លពះរាជឱ្រេដូច

ងលកាបទូលថាៈ ‹‹កាលប្ដលលបេូ ត្ស

មន ិ បានឈចា ឺ ប់សោះ សល

ះ លទង់

ះ

ះសែត្ុសនះ េូ មថាឝយលពះ

ម លពះ

ឱ្រេថា ោសោក្ (ឥត្សោក្)›› ។ លគាខ្ងសលកាយត្ពសី លពះ

ងបានលបេូ ត្លពះឱ្រេទី ២ សទៀត្ សល

លាំ បាក្ោឝក្ ី ុ បងការលបេូ ត្សោះ សទប ើ ថាឝយលពះ (លបាេចាក្សេចក្ឋីសោក្(18))›› ។

លពះេររាវយវៈរបេ់ ោសោក្រាជក្ុមារ ី

សលគាត្លគាត្ សល

18

ះលពះ

ញាំ ច េ់ ុ មា

ះមក្

ងមន ិ បាន

មថាៈ ‹‹វត្សោក្ ី

មានេមពេសរង ឹ

ះដូសចាបះ សទប ើ មន ិ បានជាទីសលបាេលបាណ្របេ់

-មហាវងសថា​ាៈ រពោះោតាអលសាកររឱ្រែរពោះ

ម

ង ែិរ ីធោែៗ ោនររបុរត្ពីររពោះអងគគឺាៈ អលសាក១ ត្ិែស ១ ។

66

លពះបតា ិ ុ ោរៈ មានលពះោគាមសែេី នង ិ សៃយ ើ ។ លពះបាទវនធ ិ លពះ ឱ្រេឯសទៀត្ជាសលចន ើ ោងា ភបក្ចង់លជាបទាំ

ថ្ងៃមយ ួ លទង់មានលពះរាជែឫទ័យនក្ ឹ

យដួងជាតាលពះរាជក្ុមារទ្វាំងោេ់ោងា

សទប ើ

លតាេ់ឱ្រសៅរាជបុសរាែត្ ិ ស្យះបល ិ ិ ងាវត្ស៍មក្ សែយ ើ លតាេ់ថាៈ ‹‹ចូរោបក្ពចា ិ រណ្ដសមល ើ ដួងជាតាក្ាំសណ្ើត្រាជឱ្រេរបេ់ ុ ញាំ

ទ្វាំង

ោេ់សនះ សត្ឱ្ ើ រេណ្ដនង ឹ បានជាសេឋច?›› ។ រាជបុសរាែត្ ិ លកាប បងា​ាំទូលថាៈ

‹‹បពលិ ត្លពះេមយត្សិ ទព!

េូ មលពះោងា

ក្ុមារទ្វាំងោេ់សៅកាន់រាជេុ វណ្តឧទានឯសណ្ដះ ពចា ិ រណ្ដសមល ើ នូវលពះរាជក្ុមារទ្វាំងោេ់ស លពះមហាក្សលត្យ ិ ល៍ ទង់លពះ កាន់េួនស

ះសែយ ើ

ោសោក្ក្ុមារថាៈ ទាំ

យ

ឧទាន

ះ

រាជានុញ្ញដត្ឱ្រ

ណ្ៈស

ះ

‹‹មាបលក្ូន

លាំ ពះរាជ-

ុ លញាំ ពះោងានឹង

ក្បុងទសី

ះ››

។

លាំ ពះរាជក្ុមារសៅ

លពះរាជជននបា ី នលតាេ់នង ឹ

លពះរាជាក្ាំពុងលទង់ពន ិ ត្ ិ រសមល ើ

លពះរាជឱ្រេទ្វាំងឡាយរបេ់លពះោងាសៅក្បុងេុ វណ្ត-

លពះោងាសេឋចយាងសៅមុនសែយ ើ

ចូរបាឯងសៅនង ឹ សគ

សៅក្ូន›› ។ ោសោក្រាជក្ុមារត្បថាៈ ‹‹សេឋចមន ិ លទង់សលបាេ 67

លបាណ្ ុ ញសាំ ទ ស

លពះោងានង ឹ មន ិ ទត្មក្លត្ង់ ុ ញសាំ ៃយ ើ

នង ឹ សៅក្បុងទី

ះ សត្មា ើ នលបសយាជន៍ោឝ? ី ›› ។ ោសោក្រាជក្ុមារទូលថាៈ ‹‹សបើ

ដូសចាបះ ុ ញសាំ ៅសែយ ញាំ ង›› ។ ើ លពះមាតាឱ្រសគយក្អាហារសៅឱ្រ ុ ផ លគាស

ះ ោសោក្រាជក្ុមារបានោលពះមាតាសែយ សេឋច ើ

សចញចាក្លពះនគរបាត្លិបុលត្ ទត្សឃើញរាជគុបឋក្ុមារ ជាបុលត្ថ្ន សេ

បត្ទ ឋ លផវូវ រាជគុបឋក្ុមារទូលេួ រថាៈ ‹‹លពះ ី ី១ សៅក្ណ្ដ

ោងាមាចេ់សេឋចយាងសៅណ្ដែបង ឹ ?››

ោសោក្រាជក្ុមារត្បថាៈ

‹‹លពះរាជបតា ិ លទង់លបជុាំលពះឱ្រេទ្វាំងឡាយ សៅទេ ី ុ វណ្តឧទាន ឥៃូវសនះ

ញាំ ស៏ ៅក្បុងទសី ុ ក្

ះប្ដរ›› ។ កាលស

ះរាជគុបឋក្ុមារជះិ

សលើក្ុញ្ជរចាេ់ជរាមួយ ក្៏លកាបទូលោសោក្រាជក្ុមារថាៈ ‹‹សពល សនះ

ុ លញាំ ពះោងាក្ស៏ ៅក្បុងទសី

ះប្ដរ េូ មលពះោងាមាចេ់លទង់គង់សលើ

ក្ុញ្ជរសនះជាមួយនឹង ុ សញាំ ៅ›› សល ះដូសចាបះ ោសោក្រាជក្ុមារ លទង់ សៃង យនង ើ គង់សលើដរាំ ជាមួ ី ឹ រាជគុបឋក្ុមារ សេឋចយាងសៅកាន់លពះ រាជឧទានស លពះបាទ្វ

ះ លុ ះដល់សែើយក្៏ចុះចាក្ក្ុញ្ជរ យាលតាសៅសោយ ចូលសៅលបថាប់សលើប្ផនពេុ ធ្ល 68

ទជ ី ិត្រាជក្ុមារ

ទ្វាំងឡាយ ។

ក្៏ពួក្រាជក្ុមារទ្វាំងស

ះ

គា ាំ ប សោយអាហារ

ដ៏ឧត្ឋមលបសេើរប្បវក្ៗ លគប់យា៉ង ឯោសោក្ក្ុមារស

ះ សោយ

បាយបាយាេោយសោយទក្ ឹ សោះសគាោក្់ក្ុ បងភាជនៈដី សែយ ើ នង ឹ ទក្ ឹ េុ ទនជា្មយតា ។ លគាស

ះ លពះរាជាមានលពះបនធូលនឹងបុសរាែិត្ថាៈ ‹‹សោក្

អាចាររ ុ េ ញាំ ូ មឱ្រសោក្ពចា ័ លពះរាជក្ុមារ ិ រណ្ដសមល ើ ពន ិ ត្ ិ រពច ិ យ ឱ្រជាក្់ចាេ់ថា

ោបក្ណ្ដអាចនង ឹ បានជាសេឋច

លគប់លគងរាជា

អាណ្ដចលក្ ក្បុងកាលជាោាំសណ្ើះឥត្ោាំពី ុ ញសាំ ៅ? ›› ។ រាជបុសរាែត្ ិ

សទប ើ ពចា ិ រណ្ដសមល ើ លក្ាណ្ៈលពះរាជក្ុមារ

ទ្វាំងឡាយ រ ាំពង ឹ ប្ត្ក្បុងចត្ ិ ឋថាៈ ‹‹លបាក្ដជាោសោក្ក្ុមារសនះឯង នង ឹ បានជាលពះរាជា លបេិនសបោ ើ ញលកាបទូលថាៈ ោសោក្ក្ុមារ នឹងបានសេឋច លពះោងាមន ិ េពឝលពះរាជែឫទ័យ ចាំស សោះសៃយ ើ

ះ

ក្៏នង អាតាយោញមន ិ ឹ ោនឋរាយដល់ជវី ត្របេ់ ិ ខ្ន››

លុ ះរះគ ិ ិត្ដូសចាបះសែើយ ‹‹េូ មសត្ជៈ

ះក្ុមារស

បុសរាែិត្សទើបលកាបទូលលពះរាជាថាៈ

ឹ ទ្វយសោយមន ិ ចាំស ុ លញាំ ពះោងានង 69

ះលពះ

ម

លពះក្ុមារោងាណ្ដមួយសៃយ ើ ›› ដួងជាតាក្ុមារឯណ្ដ សគបាំផុត្ រាជក្ុមារស

ញាំ យសៅតាមឫក្ ុ ទ្វ

ថាៈ ‹‹សជាគ

ប្ដលសលបលើ បាេ់វត្ទុដ៏ឧត្ឋមលបសេើរជាង

ះនង ឹ បានជាសេឋច›› ។

លពះរាជក្ុមារលគប់លពះោងា មួយោងាគិត្ថាៈ ោញមាន

គត្ ិ ោយនប្ត្ក្បុងចិត្ឋរបេ់ ួ វនៗ

ែនៈលបសេើរ ោញនឹងបានជាសេឋច,

មួយោងាគត្ ិ ថាៈ ោញោងាុយសលើអាេនៈដ៏លបសេើរ ោញនង ឹ បានជា

សេឋច, មួយោងាគត្ ិ ថាៈ ោញបរសភាគអាហារលបសេ ិ ើ រ ោញនង ឹ បាន ជាសេឋច, មួយោងាគថា ិ ៈ ោញសលបលើ បាេ់ភាជនៈដ៏លបសេើរ ោញ

នង ឹ ទក្ ឹ បានសេឋច, មួយោងាសទៀត្គត្ ិ ថាៈ ោញផក្ ឹ ដ៏លបសេើរ ោញ នង ឹ បានជាសេឋច ។ ឯោសោក្ក្ុមារលត្ះិ រះក្ប ិ ុ ងចត្ ិ ឋថាៈ ‹‹ោញនង ឹ លត្ូវបានជាសេឋច សល

ះក្ុញ្ជរជា

ជាអាេនៈដ៏លបសេើរបាំផុត្

ភាជនៈដជា ី វត្ទុដ៏លបសេើរបាំផុត្

ែនៈដ៏លបសេើរបាំផុត្ ពេុ ធ្ល

បាយាេជាអាហារដ៏លបសេើរបាំផុត្

ទក្ ឹ សោះសគាជាលពះសោៃយដ៏

លបសេើរបាំផុត្ ទក្ ឹ េុ ទនជាបានៈដ៏លបសេើរបាំផុត្ នង ឹ បានជាសេឋច សល

វ ឹងឯង ួ នោញែប

ះលត្ូវេមលគប់វត្ទុទ្វាំងោេ់សនះ›› ។ 70

ាំ ូលទាំ រាជបុសរាែត្ ិ លកាបបងាទ

ជាក្៏បញ្ជូ ន

លពះរា

លពះរាជក្ុមារទ្វាំងោេ់ោងាឱ្រសេឋចលត្ៃប់មក្លពះ

នគរវញ ិ ។

រាជបុសរាែត្ ិ

រាជក្ុមារ

យសនះសលេចសែយ ើ

បានចូលសៅគាល់លពះមាតារបេ់ោសោក្-

សែយ ើ ទូលលពះ

នង ឹ បានជាសេឋច››

។

ងថាៈ

លពះមាតា

‹‹លបាក្ដជាោសោក្ក្ុមារ ោសោក្រាជក្ុមារលតាេ់ ថាៈ

‹‹ចូរោបក្បទ ិ ក្ុាំនយា ិ សរឿងឱ្រជត្ ិ យលបាប់ោបក្ណ្ដមួយសោះ សៃយ ើ សបើមន ិ ថ្ងៃណ្ដ

គង់ថ្ងៃណ្ដមួយ

លពះក្រុណ្ដជាមាចេ់ជីវត្ ិ

នឹង

លតាេ់សៅោបក្សៅេួ រដាំណ្ឹងសនះសទៀត្មន ិ ខ្ន សែយ ើ ោបក្នង ឹ លត្ូវ ោនឋរធ្លនដល់ជវី ត្ ិ មណ្ឍលសនះ

របេ់លពះោងា

សល

ះដូសចាបះ

សៅោក្់ ួ វនពួនអាតាយសៅឱ្រឆ្ៃយផុត្អាណ្ដស ត្ឋ ាំ ឹ ងថា សដម ោបក្ សបបា ើ ផន ិ ី ង ឹ រក្ាជវី ត្របេ់ ើ នឮដណ្

ោសោក្រាជក្ុមារបានរាជេមផត្ឋសិ ែយ ើ ក្បុងសពលស

លត្ូវោបក្សចញចាក្រដឌេីមា

ះចុះ ។

71

េូ មោបក្លត្ៃប់មក្វញ ិ

លគាខ្ងសលកាយមក្ នគរត្ក្កេិោ សក្ត្ ើ បះសបារក្ផត្់កាប់

េមាវប់គាបជាចោចលវក្វរ ឹ

លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈសទប ើ លទង់ចាត្់ឱ្រ

ោសោក្រាជក្ុមារសៅបស្រងាកបសរៀបចាំទសី ក្ូន

ះ លទង់លតាេ់ថាៈ ‹‹មាបល

ឯងចូរសៅសរៀបចាំនគរត្ក្កេិោ››

រាជទ្វនចាំស

ប្ត្លពះរាជា

ះប្ត្ក្ងទ័ពលពមសោយចត្ុរងាិនីសេ

រាជទ្វន សលគឿងេស្រោឋវុ្ នង ិ រងេស្រងា​ាមសៃយ ើ ។ ណ្ៈប្ដលោសោក្រាជក្ុមារ

សែយ ើ

លទង់លពះ

មន ិ បានលពះ

បានទទួលលពះរាជឱ្ងាករ

សលើក្សរែ៍ពលសចញចាក្នគរបាត្លិបុលត្

លគាស

ះ

ពួក្ពលប្ដលជាប់តាមលពះោងាសៅ បានទូលោងឝរឃ្លត្់ថាៈ ‹‹ពួក្ សយង ើ មន ិ មានេស្រោថវុ្សទ ខ្យង ាំ ដូចសមឋចបាន?›› ។

សយង ើ នង ឹ ស្ឝច ើ មា​ាំងត្យុទននង ឹ ពួក្

ោសោក្រាជឱ្រេមានលពះបនធូលថាៈ

‹‹លបេិនសបប ើ ុញ្ញដ-

នុភាពប្ដលបណ្ដ ឋ លឱ្រសយង ាំ នរាជេមផត្ឋប្ិ មន ើ ុ ញបា សលគឿងេស្រោឋវុ្ប្ដលសយង ើ លត្ូវការស ក្បុងកាលឥៃូវសនះ››

។

ះ

សក្ត្ ើ មានសៃង ើ ឯងៗ

លតាេ់មន ិ ទ្វន់ផុត្ពលី ពះឱ្េឌ 72

ញាំ ូ មឱ្រ ុេ ក្៏ពួក្

ភូមសិ ទវតាប្លជក្

មហាលបងពេ ី ុ ធះោធសចញមក្

យ ាំ ក្សលគឿង

េស្រោឋវុ្រាល់ថ្ដមក្ថាឝយ ។ លគាស

ះ

លពះរាជឱ្រេលពះសោយចត្ុរងាិនសី េ

សេឋច

យាលតាចូលកាន់ លក្ុងត្ក្កេិោជាឧឡារក្គួ ិ រប្េៃង ពួក្ោបក្នគរ ស

ក្៏

ះ

កាលបានឮដាំណ្ឹងថា

គា ាំ ប រមាៃប់ោ្ក្ ិ រណ្៍ស

ះសៅឯង លត្ៃប់ជា

ប្ត្ងក្ាំប្ពងបូរេអ ី ិ ត្ោអងងបល់ ដ៏ោអត្លអ

សែយ ើ

ោសោក្រាជក្ុមារយាងមក្ដល់

ាំ គាបសរៀបចាំតាក្់

លបោប់សៅសោយគូនង ិ ោបមសភាវះ

គា ាំ ប យក្ភាជនៈ

ដ៏សពញសៅសោយសលគឿង

បណ្ដ ត ការនង ើ ផេ ិ ភួងផ្ទក សចញមក្ទទួលលពះរាជក្ុមារ សដម ី ាំ ប្ដង សេចក្ឋច ី ុះចូលនង ឹ លពះោងា ចាំនួនចមាៃយក្នវះសយាជន៍ ពសី រាះលកាបទូលថាៈ

ត្តា​ាំងនង ឹ សេឋចក្៏សទ រាជឱ្រេក្៏សទប្ដរ

កាលសៅដល់ក្ុ ងទ ប ច ី ាំស

ក្៏

ះលពះភស្រក្ឋ

គា ាំ ប ប្លេក្បនវេ ឺ ាំ សៃងដ៏លេទន់

‹‹ពួក្ ុ ញលាំ ពះោងានឹងបានគត្ ាំ ិ ជាេលត្ូវខ្យង

ពួក្ ុ ញលាំ ពះោងានង ាំ នង ឹ គិត្ត្តា​ាំងជាខ្យង ឹ លពះ ប្ត្ពួក្ ុ ញលាំ ពះោងាបះសបារត្ទល់នឹងោមាត្រ

ក្ាំណ្ដចឯសណ្ដះ›› ថាសែយ ាំ ប ប្ែ​ែមសចាមសរាមោសោក្ើ ក្៏ គា 73

រាជក្ុមារ ថាឝយសលគឿងបណ្ដ ត ការសោយសេចក្ឋសី គារព សែយ ើ សេឋច យាងចូលសៅកាន់លក្ុងត្ក្កេិោជាេុ េួ េី ឋ យេដ៏្ាំោ​ោចររ ។ ោបក្នគរទ្វាំងស

សោយលពះក្ត្ ិ ឋិ

ះ លុ ះចុះចូលជារសបៀបសរៀប

រយោនឋលតាណ្លេួលបួលសែយ ើ

លទង់ក្ល៏ ត្ៃប់សៅក្បុងនគរ

លពះោងាវញ ិ ។

លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈ បានបញ្ជូ នោសោក្រាជក្ុមារឱ្រសៅបស្រងាកប

នគរ ុេៈមឋងសទៀត្ សចោឋ

ពួក្ោបក្នគរស

ះ

ក្៏បាក្់បប វបខ្វចលពះ

ចុះចូលសោយអាការៈដូចគាបនឹងសរឿងមុន

សែើយលទង់

លត្ៃប់សៅក្បុងនគរលពះោងាវញ ាំ ពូប្ក្ពរី ិ ។ មានោបក្ចាំបាប់ខ្វង

ក្់

ចូលមក្ េូ មសៅអាលេ័យបាំសរោសោក្រាជក្ុ មារ លទង់លបទ្វនមុ ើ

ការឱ្រលត្ួត្លតារក្ាោណ្ដចស ត្ឋរបេ់លពះោងាោច់សោយប្ៃក្ ។ សពលស

ះឯង សទវតានង ិ ភូមសិ ទវតាទ្វាំងឡាយ ប្ដលជាោបក្

លគប់លគង់លពះរាជធ្លនីស ដូសចបះថាៈ

ះ

បានលបកាេសេចក្ឋឱ្ ី រឮលបាក្េ

‹‹ចូរោបក្រាល់គាបក្ុប ាំ ះសបារសៃយ ើ

សល

ះោសោក្រាជ-

ក្ុមារនង ឹ បានជាសេឋចចលក្ពត្ឋិ ជាមាចេ់ថ្នទឝប ី មួយ ក្បុងទឝប ី ទ្វាំង4 74

មន ិ មានមនុេសណ្ដអាចហា៊នត្តា​ាំងនង ឹ លពះសចោឋបាន លពះោងា នង ី អាណ្ដស ត្ឋឱ្រដល់ទប ឹ ពលងក្ ី ាំផុត្ថ្នថ្ផធលបងពី

សៅទល់នង ឹ

លចា​ាំងមហាេមុលទទ្វាំងបួន ឱ្រតា​ាំងសៅសលកាមោាំណ្ដចលពះោងា›› ។ ថ្ងៃមយ ួ

លពះសរៀមថ្នោសោក្រាជក្ុមារ

សេឋចលត្ៃប់មក្

(ោាំពកា ី រលប

ត្ឧទាន)

បាត្លិបុលត្ ។ មានោគាមហាសេ ក្ាំពុងសដរើ សចញសៅោាំពលី ក្ុង

លពះ

មេុ េិមៈ

ចូលសៅកាន់លក្ុង

19 បត្មា ី ប ក្់ស្យះ ោវត្ក្ៈ( )

សៅជួបនង ឹ េុ េិមរាជក្ុមារ

សៅ

លទង់តាង ាំ លពះរាជែឫទ័យនង ឹ សេើចក្ាំោនឋសលងេបាយ

ក្៏ទះ

ក្ណ្ដ ឋ ក្ផវូវ េុ េិមរាជក្ុមារសឃញ ើ ក្ាលទាំប្ពក្រលីងយា៉ងដូសចាបះ ក្ាលោគាមហាសេនបត្សី

សឃញ ើ ដូសចាបះសែយ ើ គត្ ិ ថាៈ ‹‹ថ្ងៃសនះ

ះនង ឹ លពះែេឋ

សេ

បត្សី

ះ

លពះោងាមាចេ់មន ិ ទ្វន់បានរាជាភសិ េក្សៅសៃើយ

ហា៊នទះក្ាលសយង ក្៏កាលសបបា ើ សៅសែយ ើ ើ នរាជាភសិ េក្សែយ ើ

េមជាសេឋចនឹងកាត្់ក្ាលសយើងសោយលពះ ន ័ មន ិ ខ្ន›› ។ ចាប់ 19

-មោលត្កាៈ ោនកាលទាំប្ពករលីង ។

75

សដើមតា​ាំងប្ត្ពលី ត្ម ឹ ស

ះមក្ ក្៏ោគាមហាសេ

ក្ាំែុេអាលក្ក្់របេ់េុេិមរាជក្ុមារ ពួក្សេ

បត្ទ្វ ាំ ៥០០ ី ង

ជាសេឋចសោយរាជរសទ

បត្សី

ះ

សាំ រឿង

មក្នយា ិ យបរហារលបាប់ ិ

ក្់ថាៈ ‹‹េុ េិមរាជក្ុមារមន ិ េមគួរ

សហារាចាររបានទ្វយថា

ក្ុមារនង ឹ បានជាសេឋចចលក្ពត្ឋិ

ជា្មយក្ ិ រាជ

ោសោក្រាជ-

លពះោងាលគប់លគង

សលើទឝប ី មួយ ក្បុងទឝប ី ទ្វាំងបួន ពួក្សយង ើ ទ្វាំងោេ់គាបលត្ូវសលើក្លពះ ោងាស

ះ ឱ្របានរាជបលវ័ងក›› ។

ណ្ៈស

ះ

បះសបារសៃង ើ សទៀត្ អាលក្ក្់

ពួក្ោបក្លេុក្ក្បុងនគរត្ក្កេិោ

សោយតា​ាំងសៅសលកាមបងា​ាប់សេ

ក្៏លពះរាជាចាត្់បញ្ជូ នេុ េិមរាជក្ុមារ

េលត្ូវសទៀត្ក្បុងនគរស

សក្ើត្ក្ផត្់ បត្កា ី ច

ឱ្រសៅបស្រងាកប

ះ ប្ត្មន ិ អាចនង ឹ រមាៃប់ឱ្រសរៀបរយបាន ។

លពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈលទង់លជាបដូសចាបះ

ក្៏លពួយលពះរាជែឫទ័យខ្វង ាំ

សៅជាលបឈួ ន លទង់លតាេ់បងា​ាប់ដល់ពួក្សេ

បត្ី ឱ្រលបគល់

រាជេមផត្ឋរិ បេ់លពះោងា សៅេុ េិមរាជឱ្រេ សែយ ើ ឱ្រោសោក្រាជក្ុមារសៅរមាៃប់ពួក្ខ្យង ាំ សៅនគរត្ក្កេិោស 76

ះសទៀត្

ប្ត្ពួក្

សេ

បត្ទ្វ ាំ ស ី ង

ះ

មានសេចក្ឋសី ពញចត្ ិ ឋនង ឹ ោសោក្រាជក្ុមារ

ក្៏សលបក្ ើ លឧបាយ

យក្ល័ សលឿងមក្ោបលេឡាបដង ួ ន វ

ោសោក្រាជក្ុមារ

សែយ ប ើ ោយល័ សលឿងទុាំោក្់ក្ុ ងភាជនៈ

សដម ើ ផេ ី ាំ ប្ដងឱ្រសឃញ ើ លបាក្ដលគប់គាប លពះរាជាថាៈ

‹‹ោសោក្រាជឱ្រេលបឈួ នជាទមៃនណ្ដ ់ េ់

្មសចញមក្ពលី ពះឱ្េឌលេ​េ់ៗ ទទួលការស

សទប ើ សៅលកាបទូ លបាំភាន់

ះសទ›› ។

សពលស

ះ

ក្អួត្

មន ិ េមនង ឹ លទង់ចាត្់ឱ្រសៅ

លពះបាទវនធ សរនខ្ ាំ ិ ុ ោរៈលបឈួ នរងរ ឹ ត្ប្ត្ចាំ ឹ ើ វង

សៃង លពះោងាយល់ចាេ់ ើ មានលពះកាយពលងយណ្ដេ់សែយ ើ ថា

មន ិ លទង់គង់លពះជនយសៅបានត្សៅសទៀត្សទ

សឃញ ើ ដូសចាបះ

គា ាំ ប តាក្់ប្ត្ងោសោក្រាជក្ុមារ

រាជឥេសរយយេលគប់ លបការ ិ លកាបទូលថាៈ

សែើយ

ក្៏ពួក្សេ

បត្ី

សោយសលគឿង

សាំ េឋចសៅគាល់លពះរាជា

‹‹សយើង ុ េ ញាំ ូ មឱ្រលពះោងាតាង ាំ ោសោក្រាជក្ុមារ ឱ្រលទង់លគង

រាជបលវ័ងកបសណ្ដ ឋ ះអាេនបមុនេិន 77

កាលបេ ី ុ េិមរាជក្ុមារនង ឹ

លត្ៃប់មក្ោាំពលី ក្ុងត្ក្កេិោសែយ ើ េមផត្ឋថា ិ ឝ យជាសលកាយ›› ។

ោសោក្រាជឱ្រេសទប ើ ផសងថាៈ

របេ់ ុ ញសាំ ោយពត្ ិ ប្មនសែយ ើ

សយង ាំ ង ើ ុ ញន ឹ លបគល់រាជ‹‹សបរា ើ ជបលវ័ងកនង ឹ បានជា

េូ មឱ្រសទវតាបាំ

សលើក្ាល ុ ច ញាំ ុះ›› ។ ពួក្សទពតាបានឮ លពះោងាវញ ិ ណ្ៈស

ដូសចាបះ

ក្រស

សែយ ើ សទប ើ យក្មក្ុដរាជរបាំ

ក្់មក្ុដរាជរ

ះ ក្៏សឆវយ ើ ត្បមក្

ក្់លពះេិរថាឝយក្បុង

ះ។ កាលសឃញ ើ សេចក្ឋោ ី ោចរររបេ់ោសោក្រាជក្ុមារ

លពះរាជាក្៏លទង់លពះសលកា្ពសិ រា្ខ្វង ាំ

សោែត្ ិ លេ​េ់ៗ

ពុះស

បណ្ដ ឋ លឱ្រលពះ

រែូរសចញមក្ចាក្លពះឱ្េឌលពះោងា

សែយ ើ សេឋចលទង់សោយទវី ងាត្ក្បុងសពលស

ះសៅ (20) ។

លុ ះលពះបាទោសោក្បានរាជេមផត្ឋសិ ែយ ើ

រា្គុបឋៈ ឱ្រស្ឝជា ើ ោគាមហាសេ

20

-សេៀវសៅពុទនោេ

បានតា​ាំង

21 បត្ទ ី ី ១ របេ់លពះោងា ( ) ។

របេ់សោក្ លឝី-ែឝីណ្ូត្៍ ប្ដលសោក្ស ៉ ប្លបជាប្ យរថាៈ កាលក្បុងរាជរលពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈជាបតា ិ ស

ះ ោសោក្សៅជា

ាំ ឧបរាជ សៅលេុក្ោវនឋី តា​ាំងលពះរាជដណ្ដ ក្់សៅឧជជយិនី ោសោក្បានយក្​្តា ី សៅលេុក្វទ ិ ោ ី សេដឌ១ ិ , េពឝថ្ងៃសនះសៅភេ ិ ស

ម ជាលពះជាយា

សែើយបានលពះរាជបុលត្១ស្យះមសែស្រនធនិងលពះ្តា ី ១ស្យះេងឃមលិ តាប្ដលសៅមុ សៅនឹងបានជាោ​ោឋចាររសៅក្បុងលេុក្េីៃង់(សកាះលងាក) ។ 21

-មហាវងសបានតា​ាំងលពះត្េ ិ សរាជក្ុមារ ប្ដលរួមឧទរជាមួយនង ឹ លពះោងាឱ្រជាឧបរាជ ។

78

ពួក្យក្ស

បាន

សាំ លគឿងពលិការរាជាភសិ េក្លបកាេសៃង ើ

សៅសលើលបងពបា ី នមួយសយាជន៍

ចាំប្ណ្ក្

ខ្ងសលកាមលបងពបា ី នមួយសយាជន៍ដូចគាប

គដ៏លបកាេចុះសៅ

សែត្ុការណ្៍ទ្វាំងសនះ

បណ្ដ ឋ លឱ្រឮលគប់ត្ប ាំ ន់ថាៈ‹‹ថ្ងៃសនះរាជរថ្នលពះបាទវនធ ិ ុ ោរៈោេ់ សែើយ លពះបាទោសោក្សៃើងលបថាប់សលើបលវ័ងករាជរសែើយ›› ។

លពះេុ េិមរាជឱ្រេកាលលទង់េណ្ដ ឋ ប់ថាៈ លពះបតា ិ ទវី ងាត្

សែយ ើ ោសោក្រាជក្ុមារបានមុទ្វនភសិ េក្សែយ ើ ដូសចាបះ ខ្វង ាំ

ក្៏ពសិ រា្

សេឋចលត្ៃប់ចូលសៅកាន់នគរបាត្លិបុលត្សោយលបញាប់

លបញាល់ ។ លពះបាទោសោក្លជាបថាេុ េិមៈលត្ៃប់មក្ ក្៏ចាត្់ ឱ្រោបក្រក្ាលពះោងាោក្់ោបក្ចាំបាប់មាបក្់ឱ្រឈរចា​ាំសៅទ្វឝរទី ១ មាបក្់ សទៀត្ឱ្រឈរចា​ាំសៅទ្វឝរទី ២ មាបក្់សទៀត្ឱ្រឈរចា​ាំសៅទ្វឝរទី ៣ ជាមួយនង ឹ រា្គុបឋៈសេ សេឋចគង់ចាសាំ ៅទសី

ះ

បត្,ី ចាំប្ណ្ក្ទ្វឝរខ្ងសក្ត្ ើ លពះោងាឯង សៅលត្ង់ទម ី ុ ទ្វឝរទេ ិ ខ្ងសក្ត្ ើ ស

សេឋចបានឱ្រស្ឝើរប ូ ដាំរេោាំ ពយ ួ ី ី នឋមយ ោសោក្ជិះសលើ បងស

ាំរសី ះ ទជ ិ ី ុាំវញដ 79

ះ

ឱ្រស្ឝើរប ូ ចមាវក្់សេឋច

ះបានឱ្រជីក្គូ្ាំៗ ក្បុងទេ ិ

ទ្វាំងបួន

ខ្ងក្បុងោក្់សពញសៅសោយរសងើក្សភវង ើ

សលដលគបបទ ិ ដត្ ិ លអ ិ បា​ាំងសោយសមយនង ិ េលមាមជត្ ប្ត្ប្ភបក្មនុេស្មយតាសមល ើ មន ិ យល់ ។ សេ

េុ េិមរាជឱ្រេយាងេាំ សៅសៅទ្វឝរទី

៣

សែយ ើ ពខ្ ី ង រែូត្ទ្វល់

ក្៏រា្គុបឋៈ

បត្លី កាបទូលថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ លពះបាទោសោក្ក្ាំពុងលទង់

គង់សៅទេ ិ ខ្ងសក្ត្ ើ េូ មលពះោងាយាងសៅតាមទ្វឝរទេ ិ ស លបេិនសបលើ ពះោងាយាងសៅបានដូចសេចក្ឋលី បាថាប លជក្សលកាមមវបល់ ពះបារមផ ី ង

ះចុះ

ុ លញាំ ពះោងាេូម

លបេិនសបលើ ពះោងាមន ិ អាចនង ឹ

បស្រងាកបលពះបាទោសោក្បានសទ

លពះោងានង ឹ មន ិ អាចយាងចូល

តាមទ្វឝរសនះបានសទ? ។

លុ ះលពះេុ េិមរាជក្ុមារលទង់លជាបដូសចាបះ ក្៏សេឋចយាងសៅ

កាន់ទ្វឝរទិេខ្ងសក្ើត្ ទត្សឃើញដីរន ី ិងរូបចមាវក្់ស លបង ឹ រុក្រានទស្រ ធ នចូលសៅ

រូបចមាវក្់លពះបាទោសោក្ស

សដម ើ ផន ី ង ឹ សៃង ើ សលើដរាំ ី

ះសែើយ ក្៏ ាំ

សែយ ើ ចាប់

ះ ក្៏ធ្លវក្់ចុះក្បុងរសៅ ឋ គូប្ដលសពញ

សៅសោយរសងើក្សភវង ៏ េ់លពះជនយក្ុ បងទសី ើ លទង់ក្ោ 80

ះសៅ ។

កាលសបេ ើ ុ េិមក្ុមារោេ់លពះជនយសែយ ើ

របេ់លពះោងាស្យះភលទ្វយុ្

យក្សជាបរវារ ិ

លពមសោយពួក្ពលជាសលចន ើ

ន់

ខ្ងសលកាយោាំពលី ពះបាទោសោក្សេឋចលទង់រាជរ ពួក្សេ

-

បានចូលបួេក្បុងលពះពុទនោេ

សែយ ើ

លពះោរែត្ឋលគប់ៗលពះោងាសៅ ។

បត្ក្ ី ស៏ ក្ត្ ើ សេចក្ឋសី មល ើ ងាយដល់លពះោងា ឧបាយក្លសោយការោៃត្់ ទ្វាំងស

ះ ។ សពលស

បានេសលមចមគាផល

សទប ើ លទង់រះរក្សែត្ុ ិ

សដម ើ ផន ី ង ឹ ផ្ទចញ់ ផ្ទចលោេ់ពួក្ោបក្

ះ លទង់លតាេ់បងា​ាប់ឱ្រពួក្សេ

បត្ី កាប់

សដើមផសី ឈមា ័ ន ើ នប្ផវនង ិ សឈមា ើ នផ្ទកទ្វាំងឡាយ យក្មក្លោេ់ពទ ស្ឝជា ើ របងថ្នសឈមា ើ នប វ ជាការផធុយគាបយា៉ងសនះ ។ ពួក្សេ

បត្ី ទូលទង ឹ ទ្វេ់លពះឱ្ងាករថាៈ ‹‹តា​ាំងប្ត្ពសី ដើម

រែូត្មក្ដល់សពលសនះសែយ ើ

សយង ័ ន ើ ប្ដលឮប្ត្សគថាលោេ់ពទ

េួ នសឈមា ើ នប្ផវផ្ទកសោយសឈមា ើ នប វ

មន ិ ប្ដលឮថា ោបក្ណ្ដ

លោេ់ពទ ័ នសឈមា ើ នប វ សោយសឈមា ើ នប្ផវផ្ទកស

81

ះសោះ›› ។

ពួក្សេ

បត្ី ទទង ឹ ទ្វេ់មន ិ សគារពតាមលពះរាជឱ្ងាករ រែូត្

ដល់ ៣ សលើក្ ។ លគាស

ះឯង លពះបាទោសោក្ លទង់លពះពសិ រា្ដ៏សលើេលុ ប

ក្៏ចាប់លពះ ន ័ សៃង ើ ស

ះសៅ ។

លបហារជវី ត្ពួ ិ ក្សេ

បត្ទ្វ ាំ លបា​ាំរយ ី ង

ក្់

លាំ ោប់ត្មក្ ក្បុងរដូវផ្ទកសឈើ ដល់សវោលពក្ ឹ ាជាត្ប ិ សញ្ច ញ

ផ្ទករក្េា ើ ី ុ ះោាយលគប់សដម សចាមសរាមជាបរវារ ិ ឧទាន

ក្៏លពះបាទោសោក្មាន

ងលពះេបាំ

សេឋចយាងយាលតាសៅលក្ោលក្បុងរាជ-

សៅក្បុងឧទានស

ះ

មានសដើមសឈម ួ សដើមស្យះ ើ យ

ោសោក្ ក្ាំពុងប្ត្ផ្ទកមានក្វន ិ សក្េរលក្ោូបឈៃុយឈៃប់ សទប ើ លពះ បាទោសោក្លទង់េពឝលពះរាជែឫទ័យនង ឹ សដើមសឈសើ សឈសើ

ះមានស្យះលត្ូវនង ឹ

មលពះោងា

។

ះ

បានស

សល

ះ

លមក្

សែយ លពះបាទោសោក្ មានេមពេសរង ើ ថា លពះេររាវយវៈរបេ់ ី ឹ សលគាត្លគាត្

សែត្ុស

ះបានជា

មន ិ សពញចត្ ិ ឋថ្នពួក្លេីលពះេបាំ

ប្ដលជាោបក្លត្ូវការសោយេមពេស លុ ះលពះរាជាក្ាំពុងផធាំលក្់ សៅ 82

ទលី ពះព វ ក្បុងឧទានស ក្បុង

ក្៏ពួក្លេីលពះេបាំប្ដលគាល់សៅខ្ង

គា ាំ ប លតាច់សដសើ លងេបាយតាមោាំសពច ើ ិត្ឋ

បានសឃញ ើ សដើមោសោក្ស ស

ះ

ះផង

ះក្៏សបះសបាចផ្ទក

សៅក្បុងឧទាន

កាប់ទ្វង ាំ ប្មក្សឈើ

កាលលពះរាជាលទង់សត្ន ើ សៃង ើ ចាក្លពះបនធាំ

ទត្សឃញ ើ

ដូសចាបះ សទើបលទង់លតាេ់េួរថាៈ ‹‹ោបក្ណ្ដស្ឝើបាំផ្ទវញសដើមសឈន ើ ុះ៎ ោេ់?››

រាជបរ ិ រលកាបទូលថាៈ

‹‹េូ មលទង់លពះសមតាឋសលបាេ

ពួក្លេីលពះេបាំ›› ។ កាលលពះរាជាលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ដូសចបះ សែយ ើ សទប ាំ ើ លទង់លពះពសិ រា្ខ្វង

លតាេ់ឱ្រចាប់ពួក្លេីលពះេបាំរបេ់លពះ

ោងាទ្វង ាំ លបា​ាំរយ យក្សៅដសលមៀបជុាំវញសដ ម ិ ើ សឈសើ

ះ សែយ ើ ដុត្

សភវង ាំ ោេ់គាបសៅ ។ ពួក្ោបក្នគរទ្វាំងោេ់ បាន ើ ទ្វាំងរេ់ោវប់ទ្វង សឃញ ាំ ើ លពះោងាមានលពះែឫទ័យខ្វង

ដូសចាបះសទប ើ

គា ាំ ប សៅលពះ

ោងាថាៈ ‹‹ចណ្ដ ឍ សោក្ (ោសោក្កាច)›› ។ ណ្ៈស

ះ រា្គុបឋៈជាសេ

បត្ទ ី ី១ សទប ើ ទូលសត្ឿនលពះ

រាជាថាៈ ‹‹េូ មលពះរាជសត្ជៈ មន ិ ជាការេមគួរដល់លពះោងា ជា សេឋចប្ដលស្ឝក្ ើ មយដូសចាបះ

សោយផ្ទធល់នង ឹ លពះែេឋលពះោងាសទ 83

លពះោងាគួរតា​ាំងបុរេឱ្រមាន

ទជា ី ោបក្ពឃ្ល ិ ត្មនុេស ប្ដលលពះ

ោងាបានោក្់លពះរាជអាជាញ

សែយ ើ លត្ូវសពជាត្ស

ពភា ិ ក្ារបេ់លពះោងា›› ។

លពះបាទោសោក្ក្៏យល់លពមតាម

ក្រេូ មស

លពះឱ្ងាករចាត្់ឱ្របុរេមាបក្់មានចត្ ិ ឋកាវហាន

ះស្ឝតា ើ មការ

ះ សទប ើ មាន

ប្ដលលយមតា​ាំងឱ្រ

ស្ឝជា ើ សពជឈឃ្លត្បាន ។ លគាស

ះ មានជាងដមាញមាបក្់ តា​ាំងផធះសៅក្បុងបចចនឋលគាម

ជិត្សជើងភបាំ ជាងដមាញស

មនុេសសនះកាចជាទប ាំ ុត្ ី ផ

22 ះ មានក្ូ នលបុេមួយស្យះគរិ ក្ៈ( ) ិ

វាប្ត្ងស្ឝទ ើ ុក្ាបុក្សមបញសជរ

លមាឋយ

ាំ ុលសៅ ឳពុក្វាជានច ិ ច វាកាន់លប់សៅថ្ដ វាសោត្ជង់ វាោបថាបព សលើសមយនង ាំ ឡាយ ពួក្េត្ឝសដរើ សៅប៉ះ ិ េវឹក្សឈទ្វ ើ ង

ល់ថាបសាំ

ះ

ពុលោវប់វ ិ េជាមសនក្ ។ ពួក្ោបក្លេុងទ្វាំងោេ់សគលបកាេ លបាប់គាបថា បុរេស ប្ត្ងសៅគិរក្ៈស ិ

ះកាចណ្ដេ់ សែយ ើ ក្បុងលេុក្ទ្វាំងមូលសគ

ះថា ‹‹ចណ្ដ ឍ លគិរក្ៈ (23)) ›› ។ ិ (គិរក្កាច ិ

22

-គិរ ិកាៈ ជាល្ែោះរបែ់មនុែសអនកលៅភនាំ ។

23

-មហាវងសាៈ មិនោននិ យាយដល់លរឿងរ៉ៅ វ គិរ ិកាៈ លនោះលទ ។

84

រាជបុរេបានសៅជួបនង សែយ ឹ គរិ ក្ៈ ិ ើ នយា ិ យថា ‹‹ោបក្ឯង

ហា៊នស្ឝជា យ ើ សពជឈឃ្លត្របេ់សេឋចោសោក្ឬសទ?›› គរិ ក្ៈសឆវ ិ ើ ត្ប

ថាៈ ‹‹លបេិនសបឱ្ ើ រ ុ ញសាំ ្ឝសើ ទ្វេផ្ទចញ់ ផ្ទចល មនុេស ូចកាចក្បុងទឝប ី មួយទ្វាំងមូលក្៏ ុ សញាំ ្ឝបា ើ នប្ដរ សពជឈឃ្លត្

មន ឝី ង ិ ជាការេាំ ខ្ន់ោន ឹ ស្ឝជា ើ

ទទួលការេលមាប់សេឋចោសោក្មួយប៉ុសណ្ដ ត ះ››

រាជបុរេបានោឋប់

ក្រស

ះសែយ ើ

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លពះោងាលទង់ឱ្រសៅ

។

សទប ើ លត្ៃប់សៅលកាបទូល គ ាំ ិរក្ៈស ិ

ះមក្ ។ រាជ-

បុរេលត្ៃប់សៅដល់គិរក្ៈវ ិ នយា ិ ញ ិ យលបាប់ថាៈ ‹‹មក្គិរក្ៈ ិ លពះ រាជាលតាេ់ឱ្រសៅោបក្សៅ›› ។

ចណ្ឍគរិ ក្ៈដ ង ឹ ដូសចាបះសែយ ិ ើ

មាតាបតា ិ

ក្៏មបមា ី ប សៅេូ មោនុញ្ញដត្ោាំពី

ប្ត្មាតាបតា ិ មន ិ លពមសបក្ ើ ឱ្រ

លបាមឃ្លត្់មន ិ ឱ្រស្ឝក្ ើ ុ បងដាំប្ណ្ងសនះ មាតាបតា ិ ទ្វាំងពរី ស រាជបុរេ​េួ រថាៈ

ចណ្ឍគិរក្ៈត្បថាៈ ិ

បានពាយានហាម

ក្៏ចណ្ឍគរិ ក្ៈ ិ

ះសៅ សទប ើ េធុះចុះពសី លើផធះមក្ ‹‹សែត្ុដូចសមឋច

េមាវប់ ណ្ៈស

ះ

បានជាយត្ ឺ យូរសមវះ៉ ?››

‹‹ប្ម៉ឳ ុ ញគា ាំ ត្់មន ញាំ ក្សោះ ិ លពះោនុញ្ញដត្ឱ្រ ុ ម 85

ប្ត្ ុ ញេ ាំ មាវប់គាត្់ទ្វង ាំ ពរី យត្ ឺ យូរបនឋច ិ ›› ។

ក្់ស

ះសៅសែយ ើ

សែត្ុសនះបានជា ុ ញាំ

ចណ្ឍគរិ ក្ៈ នយា សទប ិ ិ យសរឿងរា៉ វលគប់លបការឱ្រោឋប់សែយ ើ ើ

ាំ ូលថាៈ ‹‹េូ មលពះ ចូលសៅគាល់សេឋច លុ ះដល់សែយ ើ លកាបបងាទ ោងាោងគុក្មួយទុក្ជាមនធីរយុត្​្ ឋិ ម៌

ចាត្់ជារសបៀបលអយា៉ង

ោបក្ផងទ្វាំងពួង កាលសបោ ើ ងមនធរី ស

ះរួចសែយ េូ មឱ្រស្យះ ើ

េាំ ខ្ន់ ឱ្រមានរូបរាងខ្ងសលដគួរជាទេ ត្ ី បាយ រក្រាយថ្នច ី ិ ឋ 24 ថាៈ ‹‹គុក្ជាទេ ី ុ េលមានឋ( )›› ។

លគាស

ះ ចណ្ឍគរិ ក្ៈទូ លេូ មពរលពះរាជាថាៈ ‹‹េូ មសត្ជៈ ិ

លពះោងា ចូរលពះរាជទ្វនពរមួយដល់ ុ លញាំ ពះោងា គសឺ បើោបក្ណ្ដមួយក្៏ សោយ ប្ត្ចូលមក្ក្បុងមនធរី សនះ េូ មលទង់ោនុញ្ញដត្ឱ្រ ុ លញាំ ពះោងាថា មន ិ លត្ូវឱ្រោបក្ស

ះសចញសៅវញជាោច់ ខ្ត្›› ិ

។

ក្៏លទង់សលបាេលបទ្វនពរឱ្រតាមសេចក្ឋេ ី ូ មដូសចាបះ ។

24

-Prison-Agreable

86

លពះោសោក្

ខ្ងសលកាយពសី

វត្ឋក្ុក្ុ កោរាម

ះមក្

ក្បុងវត្ឋស

ះ

ចណ្ឍគរិ ក្ៈ ិ

បានចូលសៅក្បុង

មានភក្ ិ ុ ាមួយរូបក្ាំពុងោឝ្ាយ

លបណ្ឍិត្េូ លត្ថាៈ

‹‹ពួក្េត្ឝប្ដលចូលចត្ ិ ឋនង ឹ ទក្ ឹ ពុះសៅក្បុង ធះ

ស

ះក្ាំសទចសោយោប្លង

។

លត្ូវសគបុក្វា

ពួក្េត្ឝប្ដលចូលចិត្ឋសគបុក្ក្បុង

ត្ាល់ លត្ូវសគចាំោន ិ វាក្បុង ធះ ។ ពួក្េត្ឝប្ដលសៅក្បុងនរក្ សលបដុាំ ប្ដក្​្ាំមូល មាត្់(25)

។

សែយ ើ

យនរិ យបាលបងអក្ទក្ ឹ ទង់ប្ដងសដឋសៅក្បុង

កាលសបើបានឮសេចក្ឋី

ថ្នលពះេូ លត្ស

ះសែយ ើ

ចណ្ឍគរិ ក្ៈសទ ប ក្ោញលត្ូវឱ្រមានវ្ ិ ប្ី បបសនះចុះ›› ។ ិ ើ លត្ះិ រះថាៈ‹‹គុ ិ លគាស

មានត្ថ្មវ

ះ មានគបត្មា សៅប្េឝងរក្វត្ទុដ៏ ី ប ក្់លពមទ្វាំងភរយា ិ

សដម េ ើ ផច ិ ី ញ្ ិ ច ឹ មជវី ត្សៅទ ី មុលទ

ក្៏ភរិ យាមានគភ៌ ិ ស 25

សែើយបានលបេូ ត្ក្ូនលបុេមួយសៅទីេមុលទ

ះ សទប ើ ឱ្រស្យះបុលត្ស

-

ណ្ៈក្ាំពុងលតាច់សៅ

ះថាៈ ‹‹េមុលទក្ុមារ›› ។ លគាកាល

លបណ្ឍិត្េូ លត្េាំ ស្រេកឹត្ សេចក្ឋលី បប្ែលគាបនង ឹ សទវទូត្េូ លត្បាលី ក្បុងគមភរី មជឈម ិ នកា ិ យ ។ សទវទូត្េូ លត្បាលីថា... ពួក្នរិ យបាលេួ រ ថាៈ

‹‹ឯងលបាថាបោឝី›› េត្ឝនរក្ត្បថាៈ ‹‹លពះគុណ្សោយ ាំ វ នណ្ដេ់›› ។ ពួក្និរយបាលយក្ប្ដក្លេួចដ៏សដឋក្ាំពុងសឆះលចាលសអអភវរឺ ធ លមក្ទល់ ើ ុ ញឃ្ល ាំ ង់ប្ដងប្ដលសភវង មាត្់េត្ឝនរក្ស ះ សែយ ើ ញាត្់ដុទ ើ ក្ាំពុងសឆះេស ន េសៅនសៅក្បុងមាត្់... ។ ពួក្និរយបាលេួ សរៀត្ េត្ឝនរក្ត្បថាៈ ‹‹លពះគុណ្ សោើយ សលេក្ណ្ដេ់›› ។ ពួក្និរយបាលប្ដក្លេួចដ៏សដឋក្ាំពុងសឆះលចាលសអអភវរឺ ធ លមក្ទល់មាត្់េត្ឝនរក្ស ក្ាំពុងសឆះេស ន េសៅនសៅក្បុងមាត្់ ។

87

ះ សែយ ើ បងអក្ទឹក្ទង់ប្ដង ប្ដលសភវង ើ

ក្នវងមក្ ១២ ឆ្ប ាំ គែបត្សី

ះ ក្៏

ភ ាំ រិ យាសចញពេ ី មុលទ

លត្ៃប់មក្លេុក្ក្ាំសណ្ើត្វញ ប្ត្លត្ូវពួក្សចារេមុលទទ្វាំង ៥០០ ិ បវនដ ់ សណ្ឋើមយក្លទពរេមផត្ឋិ សែយ ើ វាេមាវប់គែបត្សី លគាស

ះ

េមុលទក្ុមារសៅក្ាំល

សៅបួេក្បុងលពះពុទនោេ

ប្ត្មាបក្់ឯងោ

។

ថា

ះសៅ ។

សទប ើ ចូល

សោក្លតាច់ប្េឝងរក្អាហារ

បណ្ ិ ឍ បាត្ លគប់លេុក្ត្ូចលេុក្​្ាំនគ ិ មនជនបទសរៀងៗសៅ រែូត្

ដល់មក្លក្ុងបាត្លិបុលត្ លុ ះឃវុាំចវាំ រជាបរមណ្ ឍ លតាមេមណ្ិ សភទសែើយ ក្៏ចូលសៅក្បុងលក្ុងសដម ើ ផប ី ិណ្ឍបាត្ សោក្និមនឋសរៀងៗ សៅ លោប់ប្ត្ចូលសៅក្បុងគុក្ជាទេ ី ុ េលមានឋស ដង ឹ ួ វនថាជាមនធីរោឝី

លុ ះសឃញ ើ ដូសចាបះសែយ ើ

ះ សោយមន ិ

សទប ើ ស

ល

ក្រ

សនះថាៈ ‹‹ឱ្ែប៎! មនធរី សនះ ពខ្ ី ងសលដមុ គួរជាទសី ពញចត្ ិ ឋសពក្

ប្ត្ខ្ងក្បុងហាក្់ដូច ជាោទននរក្េុ ទនោ្សោះ›› ។ លុ ះភក្ ិ ុា នង ិ ឹ លត្ៃប់មក្វញ លបាប់ភក្ ិ ុ ាស

យចណ្ឍគរិ ក្ៈឃ្លត្់ មន ិ ិ ឱ្រសចញ

សែយ ើ

សោក្មន ិ លត្ូវសគចសចញសៅណ្ដសទ››

ក្រ

ះថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ សោក្លត្ូវសៅក្បុងទសី នះ គលឺ ត្ូវ

ពឃ្ល ិ ិ ត្ជីវត្បង់

88

ស

លប្ត្ប៉ុសណ្តះ

បរសវទ ិ ‹‹សល

ក្៏ភក្ ិ ុ ាស

ការឥត្លោក្

ះប្លេក្លទសហាយាំ

សោយសោក្

ចណ្ឍគរិ ក្ៈសឃ ិ ើញដូសចាបះ

សទប ើ េួ រថាៈ

ះត្បថាៈ ‹‹អាតាយមន ិ ប្មនយាំសោក្សល

ះខ្វចសេចក្ឋី

ះសែត្ុោបា ឝី នជាសោក្ប្លេក្យាំប្បបដូចជាទ្វរក្ដូសចបះ›› ។

ភក្ ិ ុ ាស

ោវប់ដូសចបះសទ

គឺយាំសោយោឋយសោយការវ ិ េបង់នូវ

េមណ្​្ម៌ប្ដលអាតាយលត្ូវបាន

សល

ះថាអាតាយសទប ើ នង ឹ បួេ

សែយ មន ី ើ ងយៗ ិ ទ្វន់បានេសលមចមគាផលោឝសី

ះសៃយ ើ សោះ ។

ការបានោត្ឋភាពមក្ជាមនុេស ជាការបានសោយក្លម ្ម៌របេ់ លពះពុទនជាេភាពលក្បានជួបលបេពឝ ស

សល

ះអាតាយនឹក្ដល់សរឿង

ះសែយ បានជាអាតាយយាំោឋយ›› ។ ចណ្ឍគរិ ក្ៈលបាប់ ថាៈ ើ ិ

‹‹តា​ាំងពយ ី ូរមក្សែយ ើ

លពះរាជាជាមាចេ់ជវី ត្បានលពះរាជទ្វនពរ ិ

ឱ្រ ុ ញថា ាំ សបើមានមនុេសចូលមក្ មន លត្ូវឱ្រ ិ ិ លត្ូវឱ្រសចញទីវញសទ លបហារជវី ត្ក្ប ិ ុ ងក្ាំប្ពងសនះឯង›› ។ ភក្ ិ ុ ាស

ះនិយាយោងឝរថាៈ

‹‹អាតាយភាពេូ មឱ្រោបក្អាណ្ិត្

ទុក្ជីវត្អាតា យ បាន ៧ ថ្ងៃេិន ខ្ងសលកាយពី ៧ ថ្ងៃស ិ 89

ះសៅ សបើ

ោបក្ចង់េមាវប់អាតាយភាពក្៏េមាវប់ចុះ›› ។ ចណ្ឍគរិ ក្ៈ ក្៏លពម ិ ោនុញ្ញដត្ឱ្រតាមសេចក្ឋោ ី ងឝរ ។ លគាស

ះ លពះបាទោសោក្បានទត្សឃញ ើ

សោយកាមរាគ

ជាមួយនង ឹ លពះោងាមាចេ់ក្ាំសឡាះមួយលពះោងា

ប្ដលជាោហាយ លុ ះលទង់ទេស ពសិ រា្ សទប ើ លតាេ់បងា​ាប់ឱ្រ

ការដូសចាបះសែយ ក្៏លទង់លពះ ើ

ទ្វ ាំ ង ាំ ពរី

ជាទីេុ េលមានឋ ប្ត្មួយរ ាំសពចស គូ

ាំ ទ្វាំង ២ នវាង

ងេបាំក្ព ាំ ុងចរចា

ក្់ស

ះ ចូលសៅក្បុងគុក្

ះ ក្៏ចណ្ឍគរិ ក្ៈបុ ក្លចាំក្ាំសទច ិ

ះ េាំ ពងក្ាលនង ឹ ោប្លងប្ដក្ សលៀន

ប្ភបក្លក្សឡាត្លក្លួ ងសចញមក្ខ្ងសលដ ក្មយគួរប្េៃងយា៉ងសនះ ភក្ ិ ុ ាស

ក្់ស

។

សោយការសឃញ ើ

ះសទប ើ ប្ងវងឧទ្វនថាៈ ‹‹អា! លពះវាចា

របេ់លពះបរមលគូជាមាចេ់ លពះោងាសពញសៅសោយសេចក្ឋក្ ី រុណ្ដ លទង់លតាេ់សោយបញ្ញដពចា ិ រណ្ដសឃើញពត្ ិ ថាៈ

រូបរាងមន ិ ប្មន

ជារបេ់រងបុ ួ សទ មានេភាពដូចជាពពុះទក្ ឹ ង ឹ មា​ាំមន ឹ ›› ។ រូបរាង សនះប្បក្ធ្លវយសៅសោយឆ្ប់រែ័េ សៃយ ឥៃូវសនះរូបសឆ្មដ៏លអស ើ 90

ឥត្មានបននូរបនទយសោះ

ះសៅណ្ដសៅសែើយ? ទក្ ឹ មុ

លេ​េ់លបម ី ត ទ្វាំងោេ់ស ិ លបយ ិ នង ិ ឆវវណ្

ះក្៏វ ិ េ េូ នរសៅោេ់

សែយ ។ ‹‹ឱ្ោនចា ប្ដលជាទី ើ ិ ច ! ក្បុងរូបនម ិ ត្ ិ ឋសនះឯងសែយ ើ សពញចត្ ់ ប ័ ផឥត្លបាជាញ ិ ឋថ្នពួក្ជនលៃងោ

ឃ្លឝង ុេគាបនង ឹ ្ម៌បរេ់លពះេមាយេមភុទន ចាេ់ប្មន ថ្ន

ពត្ ិ តាម្ម៌របេ់ លពះោងាស

យសពជឈឃ្លត្សនះ

ប្ដលមានគាំនត្ ិ យល់

អាតាយោញបានសឃញ ើ

ះសែើយ

សៅក្បុងផធះ

អាតាយោញនង ឹ មន ិ លិចលង់ចុះសៅក្បុង

ឱ្ឃៈ គកា ឺ មគុណ្សទៀត្សៃយ ើ ›› ។ ក្បុងមួយរាលត្ទ្វ ាំ មូលស ី ង

ះ

តាមបរមពុសទ្វនវាទដូចខ្ងសលើសនះ

ភក្ ិ ុ ាស

ះពចា ិ រណ្ដសឃើញលត្ង់

សោក្បានទាំោយបង់នូវ

ចាំណ្ង (េាំ សយាជនៈ) ទ្វាំងោេ់សែយ បានេសលមចសោតាើ បត្ឋផ ិ ល

សែត្ុដូសចាបះ

សោក្ ព ាំ ាយាមជាលាំ ោប់ថ្នមគាត្សៅ

សទប ើ បានេសលមចោរែត្ឋផល ។

លុ ះោរុណ្រះសៃង ដល់សពលលគប់ ៧ ថ្ងៃក្នវងសៅសែយ ើ ើ

ចណ្ឍគរិ ក្ៈសទ ប ិ ើ នយា ិ យលបាប់ភក្ ិ ុ ាស

91

ះថាៈ ‹‹ក្នវង ៧ រាលត្សី ៅ

សែយ ើ

ថ្ងៃសនះជាថ្ងៃទី

សែយ ើ ›› ។ ភក្ ិ ុ ាស

៨

សោក្នង ឹ លត្ូវទទួលក្មយសវរាស

ះ

ះត្បថាៈ ‹‹រាលត្រី បេ់អាតាយក្នវងផុត្សៅសែយ ដួង ើ

លពះអាទត្ ិ ររបេ់អាតាយរះសៃង ើ សែយ ើ

សពលជាមងាលមក្ដល់

សែើយ ោបក្នឹងេមាវប់អាតាយក្៏ស្ឝើតាមលបាថាបចុះ›› ។

ចណ្ឍគរិ ក្ៈ សឃញ ិ ើ សែត្ុប្បវក្ោាំពថ្ី ងៃមុនដូសចាបះ សទប ើ េួ រថាៈ

‹‹េាំ ដសី ោក្នយា ដួង ិ យថា រាលត្រី បេ់អាតាយក្នវងផុត្សៅសែយ ើ លពះអាទត្ ិ ររបេ់អាតាយរះសៃង ើ សែយ ើ សែយ ើ

ចូរសោក្ោ្ប ិ ាយ

សមល ើ ›› ។

ភក្ ិ ុ ាស

សពលជាមងាលមក្ដល់

ក្រទ្វាំងោេ់សនះ

ឱ្រេពឝលគប់មក្

ះត្បថាៈ ‹‹អាតាយភាពេទិត្សៅក្បុងរាលត្ី គវឺ ជា ិ ជ ប្ដល

រុ ាំបិទជិត្មន ិ ឱ្រសមល ើ ពនវឺោសឝី ឃើញសោះ ោក្ុេលទ្វាំងឡាយ ឱ្រលកាញរួញរា

ច ាំ ិត្ឋ

ប្ដលជាចាំណ្ងដ៏មា ាំ គឺេាំសយាជនក្សិ លេសនះ

ក្៏អាតាយភាពបានទាំោយបង់លជះលេៃះសែើយ

មន ិ បានលត្ៃប់

មក្រក្អាតាយវញសទ ទ្វាំងោេ់នុះ៎ បានសេចក្ឋថា ិ ី ៈ រាលត្រី បេ់អាតាយ 92

ក្នវងផុត្សៅសែយ ើ

ចត្ ិ ឋរបេ់អាតាយផូរផង់សែយ ើ សោយលបាជាញ

បានសមល ើ សឃញ ើ ចាេ់នូវសោក្ទ្វាំងបី ទ្វាំងោេ់នុះ៎ បានសេចក្ឋី

ថាៈ ដួងលពះអាទត្ ។ ក្ច ិ ររបេ់អាតាយរះសៃង ើ សែយ ើ ិ ចប្ដលលពះ េមាយេមភុទនស្ឝើសែយ ើ

ជាក្ច ិ ចប្ដលអាតាយបានបាំសពញេពឝលគប់

សែើយប្ដរ ទ្វាំងោេ់នុះ៎ បានសេចក្ឋីថាៈ សពលជាមងាលមក្ដល់ សែយ ើ

រាងកាយសនះក្៏រេ់សៅមក្យូរោប្ងឝងណ្ដេ់ប្ដរសែយ ើ

សបោ ើ បក្ចង់េមាវប់អាតាយក្៏តាមប្ត្ចត្ ិ ឋោបក្ចុះ›› ។

ចណ្ឍគរិ ក្ៈ ិ ជាោបក្លបាេចាក្សេចក្ឋក្ ី រុណ្ដ មានចត្ ិ ឋរងរូ ឹ េ

ដូចងយេិោ

បណ្ដ ឋ លសទ្វេៈក្បុងអាតាយរងរ វង ាំ សៃង ឹ ត្ប្ត្ខ្ ឹ ើ

មានសកាត្ប្លក្ងផលក្មយសៅោ សជង ក្បុង ធះ្ាំស ើ លកានសភវង ើ ខ្វញ់ សោែិត្,

ក្៏សលើក្ ធះ្ាំោក្់សលើ

ះមានទក្ ឹ ដ៏សពញោយ សៅសោយ

ួរក្បុងឆអឹង ោមក្ (អាចម៍) ទក្ ឹ មូលត្ និងក្ាំសទច

ក្ាំញមទ្វាំងឡាយ ក្៏ចាប់ភក្ ិ ុ ាស ស

គត្

ឥត្

ះឥត្មានសមតាឋ សបាះសៅក្បុង ធះ្ាំ

ះ ប្លេក្លបាប់មនុេសោបក្ដុត្សភវង ើ ឱ្រលបឹង យឃ្ល ី យ ត្យា៉ងេសមផម ើ

ពខ្ ី ងសលកាមស្ឝយា ើ ៉ ងស

ះសែយ ើ

93

ឧេនង ិ េលមាមក្៏សឆះេស ន -

េសៅនសៃង ើ

ប្ត្មន ិ មានចាំហាយសដឋដល់ភក្ ិ ុ ាស

ប្ត្បនឋិចបនឋួចក្៏គាយនផង

ះសោះ

េូ មផ ី

យសពជឈឃ្លត្សឃើញដូសចាបះក្៏ ង ឹ

សឃ្លរសៅនង ឹ ោបក្ដុត្សភវង ើ េធុះសៅវាយមួយដាំបង សែយ ើ ដុត្សភវង ើ

សោយថ្ដ ួ វនឯង សភវង ើ ក្៏សឆះេស ន សៃង ើ ថ្លក្ប្លងជាងមុន ប្ត្មន ិ មានក្ាំសៅសោះ ទពឝេមាមរមនធីរស

ះ

យសពជឈឃ្លត្រត្ប្ត្ ង ាំ ក្៏សបាចសរាចសលគឿង ឹ ឹ ខ្វង

យក្មក្ដុត្ោយនង ឹ េាំ ពត្់ជាសលចន ើ ផបត្់

សភវង ើ ក្៏សឆះសលើេលុ ប ធះ្ាំស ដូចមុន ក្៏

ះ

ប៉ុប្នឋទក្ ឹ សៅប្ត្លត្ជាក្់ដប្ដល

យសពជឈឃ្លត្នក្ ឹ សេៃើចនង ឹ សែត្ុោ​ោចររចាំប្ៃក្ស

លក្សៃក្សមល ើ សៅក្បុង ធះសឃញ ើ ភក្ ិ ុ ាស ឈូ ក្​្ាំ

មានលត្បក្មួយ

ចណ្ឍគរិ ក្ៈ ិ

ះ

ន់លេទ្វប់

ោងាុយេមា្សិ លើផ្ទក ណ្ៈស

មានសេចក្ឋេ ី ៃបប្់ េៃញចត្ ិ ឋពន់សពក្

ះ

សេឋចយាងមក្សោយបរ ិ រជាសលចន ើ

ទាំោយក្ាំប្ពងគុក្ជាទីេុ េលមានឋស ទ្វាំងោេ់រាប់សោយសកាដិ

ះ

ះផង ។ ន់

លទង់

សដម ើ ផព ី ួក្ោបក្នគរ

គា ាំ ប ចូលសៅសមល ើ ភក្ ិ ុ ាស 94

យ

ក្៏រត្់សៅលកាប

ទូលដល់លពះរាជាឱ្រលទង់យាងមក្ទត្សែត្ុោ​ោចចាររស លពះរាជា

ះ

ះបានសោយ

ងាយ ។ សពលស

ះ ភក្ ិ ុ ាស

ះបានលជាបថាៈ ឥៃូវសនះ ដល់ សពល

ប្ដលសោក្គួរនង ឹ ទូ យ នលពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លពះពុទនោេ

ឱ្រលទង់លជះថាវក្បុង

សែយ សទប ិ ររសផសងៗ ើ ើ សោក្េាំ ប្ដងឥទនបា ិ ដហា

សលចន ើ ប្បបយា៉ង មានចវី រដ៏បរេុ ិ ទនោអត្ សចញចាក្ ធះប្ដលសពញ សៅសោយអាសបាធ្លត្ុ លគប់ៗគាប

សោក្សហាះសៅកាន់អាកាេសវហាេ៍

បាដហា ិ ររលគប់យា៉ង

របេ់សោក្ខ្ងសលើ ចាំប្ណ្ក្

ក្ណ្ដ ឋ លលបជុាំជនដ៏សលចើន ឱ្របានសឃើញ ស្ឝឱ្ ើ រមានចាំប្ណ្ក្

សែយ ើ េាំ ប្ដង

ក្់ក្ណ្ដ ឋ លដង ួ វន

បសងកើត្សៃង ើ ជាទក្ ឹ ែូរសចញមក្ឥត្លោក្

ក្់ក្ណ្ដ ឋ លដង ួ វនរបេ់សោក្ខ្ងសលកាម បសងកើត្សៃង ើ

ជាសភវង ាំ យ ួ ដ៏្ាំ មាន ើ សឆះភវលឺ ចាលរ ធ លពណ្តរាយ ហាក្់ដូចជាភបម រេយីភសវឺ ឆឝៀលឆ្ឝត្់រុងសរឿងសៅ

កាលលទង់ទត្សឃញ ើ ភក្ ិ ុ ាស

ក្ណ្ដ ឋ លអាកាេស

ះ សហាះសៅក្បុងសវហាេលបសទេ

ជាសែត្ុចាំប្ៃក្ោ​ោចររគួរេៃបប្់ េៃងដូសចាបះ សឆ្ភះសៅខ្ងសលើ

ះ។

លពះរាជាក្៏លទង់ទត្

សលើក្លពះែេឋសៃើងលបណ្មរសោយលក្ពុថ្ាំ ន

ោញ្ជ លីជាទសី គារព សែយ ើ លទង់មានលពះបនធូលថាៈ 95

‹‹ភក្ ិ ុ ាសនះ ដូចគាបនង ឹ សយង ើ េពឝលគប់ោសនវើ មានរូបរាងកាយជា

មនុេសោមញ្ដ

ប្ត្ឫទ្វននុភាពនង ិ សេចក្ឋប ី រេុ ិ ទនរិ បេ់សោក្

ចាំប្ៃក្ោ​ោចររសលើេលុ បជាងមនុេស្មយតា សលើអាកាេសវហាេ៍

សោក្សហាះសៃង ើ

សែយ ើ េាំ ប្ដងឱ្រសឃញ ើ ឫទនេ ិ ដ៏េសមផម ើ

ោ​ោចររ ែួេវេ័ ិ យថ្នេត្ឝសោក្ ។ ឥៃូវសនះ

ញាំ ន ិ ទ្វន់ោាល់ ុម

សោក្មាចេ់សទ ប៉ុប្នឋ ុ ញេ ាំ ូ មលជក្សកានសៅក្បុងឱ្វាទដ៏វសេ​េរបេ់ ិ

សោក្ ស្ឝដ ឹ ្ម៌ប្ដលសោក្មាចេ់ េាំប្ដង ើ ូចសមឋចែប៎? នង ឹ បានដង ដល់ ុ ញសាំ

ះ

សបបា ឹ សែយ ើ នដង ើ

26 ក្មាវង ាំ នង ឹ លបាជាញរបេ់ ុ ញាំ ( ) ›› ។

ណ្ៈស

ះ

មហាទ្វនបត្១ ី

ភក្ ិ ុ ាបានដឹងចាេ់ថាៈ

សល

ដល់លពះបាទោសោក្ថាៈ

26

លពះបាទោសោក្ជា

ប្ដលនង ឹ អាចបានប្ចក្ចាយលពះោររី ក្ធ្លត្ុ ិ

របេ់លពះេមាយេមភុទន មនុេសទ្វាំងឡាយ

ញាំ ង ឹ បានលបលពត្ ឹ ឋតាមសោយ ុន

ជាសដើមផជា ី លបសយាជន៍ដល់សទពតានិង

ះដូសចាបះ

ភក្ ិ ុ ាស

ះសទប ិ ើ ថាឝយវេជជ

‹‹លពះេមាយេមភុទនលពះោងាបានលតាេ់

-មហាវងសាៈ រពោះបាទអលសាក រទង់ររោះថាលជាដាំបូង នឹងនិលរគ្នធសាមលណ្រ ។

96

ថាៈ

ត្ថាគត្មានក្រុណ្ដដ៏្ាំ

ជាោបក្កាត្់បង់នូវចាំណ្ង

គេ ៏ មគួរ ដល់្ម៌ ឺ ាំ សយាជនៈបាន ។ ោបក្ប្ដលលបលពត្ ឹ ឋតាម្ម៌ដេ ស្យះថា ជាឱ្រេថ្នលពះពុទនថ្លត្ភព ោបក្ស ោមត្មហានិ ឝ ន

។

លពះេមាយេមភុទនស

ះនង ឹ បានេសលមចនូវ ះ

លពះោងាឈះប

សោយ ួ វនឯង សែើយញា ុ ាំងោបក្ដថ្ទឱ្រឈបះផង លពះោងាបានដល់

ទសី ក្សមសែយ ាំ ោបក្ដថ្ទឱ្រដល់ទសី ក្សមផង លពះបានដល់នូវទី ើ ញា ុ ង រ ាំលត្់ទុក្ាសែយ ើ

ញា ុ ាំងោបក្ដថ្ទឱ្របានដល់ទរី ាំលត្់ទុក្ាផង

។

បពលិ ត្មហារាជ េូ មលទង់លជាបថាៈ លពះេមាយេមភុទនបានពាក្រ ទុក្សែយ ើ សោយចាេ់ោេ់សៅក្បុងោ បរន ិ ិ ឝ នរបេ់ត្ថាគត្សៅមួយរយឆ្ប ាំ ក្បុងលក្ុងបាត្លិបលុ ត្ មានលពះ

គត្ថា ខ្ងសលកាយោាំពី

លទង់នង ឹ បានសោយរាជរ

មថា ោសោក្ លទង់នង ឹ ជាសេឋច

ចលក្ពត្ឋិ ជា្មយក្ ិ រាជ លគប់លគងទឝប ី មួយ ក្បុងទឝប ី ទ្វាំង ៤ និងជា

សេឋចលបក្បសោយេចច្ម៌ បានប្ចក្ចាយលពះោររី ក្ធ្លត្ុ លពម ិ

ទ្វាំងបានោងលពះេឋូប ៨៤.០០០ េុ ទនេឹងដ៏មានត្ថ្មវ ឱ្មហា បពលិ ត្ ឥៃូវសនះ លត្ៃប់ជាមានផលផធុយគាបសៅវញ ិ លពះោងាបាន 97

ោងគុក្​្ាំសនះ

ប្ដលដូចជាោទននរក្េុ ទនោ្

បាំផ្ទវញជវី ត្រាប់ ចន ាំ ួនសោយ ិ សនះ

លទង់បាន

ន់មនុេស ។ បពលិ ត្មហារាជ ឥៃូវ

េូ មលទង់លពះរាជទ្វនោភ័យឱ្រដល់សោក្ទ្វាំងោេ់

េូ ម

លទង់លបលពត្ ឹ ឋបាំសពញសេចក្ឋលី បាថាប របេ់លពះេមាយេមភុទន េូ មលទង់ លពះរាជទ្វនោភ័យដល់មនុេសនង ិ សទពតាទ្វាំងឡាយ ោងាស្ឝើសមតាឋក្រុណ្ដចត្ ិ ឋឱ្រសក្ើត្សៃង ើ ោររី ក្ធ្លត្ុ ិ

សែយ ើ េូ មប្ចក្ចាយលពះ

នង ិ ជួយផាយ្ម៌ពត្ ិ ្ម៌ប្មន

ទូោយសៃង ើ ›› ។

លពះរាជាលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

េូ មលពះ

ឱ្រចាំសរនរុ ើ ងសរឿង្ាំ

ះសែយ ើ

មានលពះរាជ-

ែឫទ័យយាងចុះ កាន់្ម៌របេ់លពះេមាយេមភុទន លពះោងាលបក្ប សោយលបោទេទ្វនលជះថាវ ចាំស

លទង់លបណ្មរោញ្ជ លីសៃង ើ សគារព

ះលពះឱ្រេរបេ់ លពះទេពល សទប ើ លទង់មានលពះបនធូលថាៈ

‹‹ោាំសពរើ បេ់ ុ ញព ាំ ម ៏ លក្ក្់បផ ាំ ុត្ េូ មសោក្មាចេ់ ី ុនមក្ ជាក្មយដអា ទទួលោត្់សទ្វេថ្នបាបក្មយរបេ់ ុ សញាំ លពះពុទនជាទីពង ឹ ទីរលឹក្

ះសពលសនះ

ញាំ ូ មដល់នូវ ុេ

ញាំ ល់នូវលពះ្ម៌ជាជយមងាល ប្ដលលពះ ុដ 98

ត្ថាគត្លតាេ់េាំប្ដងសែយ ជាទព (27) ចាប់ ើ ី ង ឹ ទរី លឹក្សែយ ើ សដម ើ តា​ាំងប្ត្ពលី ត្ម ឹ ថ្ងៃសនះសៅ

ញាំ ង ើ បាំសពញប្ត្ការក្ុេល ឹ សផឋម ុន

ុ ញាំ

នង ឹ ោងលពះេឋូបឱ្របានសដរោេសៅសលើថ្ផធថ្នលបងពសី នះ សដើមផ ី ជាបូជនយ ី ោឌន ជាទរី លឹក្ដល់លពះោងា›› ។ លគាស

ះ

បរបូ ិ ណ្៌សែយ ើ

ភក្ ិ ុ ាស

ះបានសឃើញលពះរាជាសេឋចមានេទ្វន

ក្៏សចញចាក្មនធរី ថ្ន

យសពជឈឃ្លត្សៅតាមផវូវ

អាកាេ លពះមហាក្សលត្យ ៍ ស៏ េឋចសចញមក្លពមផង ប្ត្ចណ្ឍិ ក្ គិរក្ៈ ិ

ទូលឃ្លត្់លពះោងាថាៈ

‹‹កាលពម ី ុន

លពះោងាបានលពះ

រាជទ្វនពរដល់ ុ ញលាំ ពះោងាថា សបោ ើ បក្ណ្ដមួយចូលមក្ក្បុងគុក្ជាទី េុ េលមានឋសនះសែយ បា ាំ នជាោច់ខ្ត្›› ។ ិ ើ នង ឹ សចញសៅវញពុ លពះរាជាលតាេ់ត្បថាៈ

‹‹ឯងលបាថាបនង ឹ េមាវប់សយង ើ

ផងឬ?››។

យសពជឈឃ្លត្ទូលត្បថាៈ ‹‹លពះក្រុណ្ដវសេ​េ ទូលលពះ ិ

បងា​ាំជា ុ ញលាំ បាថាបនង ឹ េមាវប់លពះោងាផង›› ។ 27

-បាត្់ែងឃែណ្រមួយ មិនល

ើញកនុងេាប់លដើម ។

99

លពះមហាក្សលត្យ ិ ល៍ តាេ់េួរថាៈ ‹‹សយង ើ ទ្វាំងពរី

ណ្ដចូលមក្ក្បុងទសី នះមុនសគ›› ។

យសពជឈឃ្លត្លកាបទូលថាៈ

ជាោបក្ចូលមក្មុនសគ››។ លពះរាជាលតាេ់ថាៈ េមាវប់ឯងមុន›› ។ ណ្ៈស មក្ លត្ូវ

ក្់សនះ ោបក្

‹‹គឺ ុ ញលាំ ពះោងាែបង ឹ ឯងប្ដល

‹‹សោើសបើឯងចូលមក្មុន

លត្ូវប្ត្ោញ

ះ លពះមហាក្សលត្យ ិ ស៍ ទប ើ លតាេ់ឱ្រសៅរាជបរ ិ រ

ឱ្រចាប់ចណ្ឍគរិ ក្ៈ ិ

យ ាំ ក្ទកា ី ន់ទព ី ឃ្ល ិ ត្

ចណ្ឍគរិ ក្ៈ ិ

យសពជឈឃ្លត្ឯសទៀត្ វាយផ្ទចញ់ ផ្ទចលជាដាំណ្ាំ សែយ ើ សទប ើ

គរឧេបងាកត្់សភវង ងរេ់ ើ ដុត្ចណ្ឍគរិ ក្ៈទ្វាំ ិ

ឱ្រសឆះជា្ូលីក្ុ ង ប

េលមានឋស

ះមក្ លទង់លបទ្វន

ទសី

ះសៅ

។

លពះរាជាលទង់លតាេ់ឱ្រទាំោយគុក្ជាទេ ី ុ

ះ សែយ ើ ចាប់សដើមតា​ាំងប្ត្ពលី ត្ម ឹ ស

ោភ័យដល់េត្ឝសោក្ទ្វាំងោេ់ ។ លគាស

ះ លពះបាទោសោក្ លពមសោយចត្ុរងាិនីសេ

សេឋច

យាងចូលសៅក្បុងលក្ុងរាជលគះឹ លពះោងាចាត្់ឱ្រសបក្ ើ លពះេឋូបប្ដល 100

លពះបាទោជាត្េត្ឋុរាជបានោងទុក្ស យក្លពះោររី ក្ធ្លត្ុ ទ្វង ាំ ោេ់ស ិ ផាយសៅសផសងៗ ត្ពសី លត្ង់ក្ប្នវងដប្ដលស

ះ

ះ

លទង់ឱ្រគាេ់ក្កាយ

សែយ ើ លពះោងាឱ្រប្ចក្ចាយ

ះមក្លទង់ឱ្រោងលពះេឋូបមួយ្ាំ សៅ

ះ ។ ចាំប្ណ្ក្ទឯ ី សទៀត្ ប្ដលមានបញ្ចុ ះ

លពះោររី ក្ធ្លត្ុ លទង់ក្ឱ្ ៏ រគាេ់ក្កាយជាលាំ ោប់មក្ សៅក្ប្នវង ិ ទី ២ ទី ៣ ។ល។ ទី ៧ លពះោងាយក្លពះោររី ក្ធ្លត្ុ ពទ ិ ី សី ទ្វាំងោេ់ដូចគាប

ត្មក្

សេឋចយាងចូលសៅក្បុងលេុក្រាមលគាម

ប្ដលជាទេ ី ាំ ណ្ដក្់អាលេ័យថ្នសេឋច

គស្យះោគរៈ

មានលពះបាំណ្ងនង ក្ុ បងទសី ឹ យក្លពះោររី ក្ធ្លត្ុ ិ លគាស

ះ សេឋច

រាជសត្ជៈ

ះសទៀត្ ។

ឱ្រសេឋចយាងចូលសៅ

គ សែត្ុដូសចាបះ លពះរាជាសេឋចយាងចុះកាន់លពះទី

វា សែយ ច ើ ចូលសៅក្បុងបូរថ្នសេឋ ី សេឋច

សោយ

គបានេាំ ប្ដងកាយឱ្រសឃញ ើ លបាក្ដសៃង ើ

សែយ ើ ទូលោសញ្ជ ើ ញលពះមហាក្សលតា្រា ិ ជ ក្បុងពភ ិ ព

ះៗ

ង ាំ

គ។

គបានលកាបទូលលពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ិ ថា

‹‹េូ មលពះ

សនះ ឹ រក្ាទុក្នូវលពះោររី ក្ធ្លត្ុ ិ ុ លញាំ ពះោងាមានលបាថាបនង 101

េូ មលទង់លពះសមតាឋសលបាេលពះរាជទ្វនទុក្ឱ្រ ុ ញលាំ ពះោងា

នង ឹ បាន

ស្ឝេ សនះផង េូ មលពះោងាសេឋចោនុសលគាះ ើ កាករបូជាលពះោររី ក្ធ្លត្ុ ិ ក្ុាំបយ ី ក្របេ់ ុ លញាំ ពះោងាសៅ›› ។

លពះរាជា លទង់ទត្សឃញ ើ សេឋច

បូជាសោយសលគឿងបូជា

ចាំស

គស្ឝេ ើ កាករៈសគារពរាប់អាន

ះលពះោររី ក្ធ្លត្ុ ពរី ដងមួយថ្ងៃ ិ

សឃញ ថាវជាងពួក្មនុេសសៅសទៀត្ ិ ើ ថាជាការវសេ​េថ្ងវ ឱ្រទុក្លពះោររី ក្ធ្លត្ុ ក្ុ បងលពះេឋូបស ិ

ះមន ិ បានយក្ សែយ ើ សេឋច

យាងលត្ៃប់មក្លពះនគរលពះោងាវញ ិ ។

ាំ សែយ លុ ះដល់មក្លពះបរមរាជវាង ើ

លបោប់ដល៏ បសេើរ

៨៤.០០០

ប្ក្វពទ ួ ៗស ិ ូររក្បុងលបោប់មយ

សទប ើ លទង់

លទង់បានឱ្រជាងោង

លបោប់សោយមាេលបាក្់

នង ិ

ះ លទង់ឱ្របញ្ចុ ះលពះបរមោររី ក្ធ្លត្ុ ិ

មួយលគាប់ៗ មន ត ះសោត្ លទង់ឱ្រោងក្អម ៨៤.០០០ ិ ប្ត្ប៉ុសណ្ដ

នង ិ លគប ៨៤.០០០ ប្ដលជារបេ់មានត្ថ្មវ សែយ ើ នង ិ េាំ ពត្់ ក្មភល ៨៤.០០០ េឹងដ៏មានពណ្៌ប្បវក្សផសងៗ ពគា ី ប សដើមផន ី ឹង រុ ាំវត្ទុដ៏មានត្ថ្មវទ្វង ាំ ស

ះ។

102

លពះោងាលទង់លពះរាជទ្វនលពះោររី ក្ធ្លត្ុ ិ

ឱ្រដល់ពួក្យក្ស

ក្បុងមាបក្់ៗ មួយលគាប់ លទង់លតាេ់បងា​ាប់ឱ្រសដរើ សៅេពឝមណ្ឍល ថ្នជមភូទឝីប

ឱ្រយក្សៅោងលពះេឋូបសៅក្ប្នវងលគប់ៗ លបសទេ

ប្ដលមានមនុេសចាំនួនមួយសកាដិ សនះ

កាលចាត្់ប្ចងដូចេាំ ប្ដងមក្

យក្សនង ិ សទពតាទ្វាំងឡាយ

ោររី ក្ធ្លត្ុ ទ្វង ាំ ោេ់ស ិ ោងលពះេឋូបទ្វាំងស លគាស

ក្៏បាន

យ ាំ ក្លពះបរម-

ះ ដប្ងាសៅក្បុងទេ ើ ផន ិ ទ្វាំង ៤ សដម ី ង ឹ

ះ។

ះ មានយក្សមាបក្់ បានទទួលលពះោររី ក្ធ្លត្ុ មយ ួ ិ

លគាប់ សែយ ើ

មួយសៅទីលក្ុងស

សាំ ៅកាន់នគរត្ក្កេិោ បាំណ្ងនង ឹ ោងលពះេឋូប ះ

ប្ត្ពួក្ោបក្លបសទេស

ះបាននយា ិ យថាៈ

‹‹មនុេសសៅក្បុងលបសទេសយង ើ មានចាំនួន ៣៦ សកាដិ សបដ ើ ូសចាបះ លត្ូវោបក្ឱ្រលបោប់ ៣៦ មក្សយង ើ ›› ។ លគាស

ស

ះ

ះ យក្សនង ិ សទពតា ក្៏លត្ៃប់មក្លកាបទូលសេចក្ឋី

ដល់លពះមហាក្សលត្យ ិ ិ វ៍ ញ

លពះោងាមានលពះត្លមះិ ថាៈ

‹‹មនុេសទ្វាំងឡាយមានចាំនួនសលចន ើ ណ្ដេ់ លបេិនសបើស្ឝើប្ត្យា៉ង 103

សនះ

លពះបរមោររី ក្ធ្លត្ុ នង ិ ឹ មន ិ បានផាយទួសៅេពឝជមភូទឝប ី

ទ្វាំងមូលសទ សបដ ើ ូសចបះ លត្ូវរក្ឧបាយនង ិ បញ្ឈប់ការប្ចក្ចាយលត្ម ឹ សនះ›› ។

ណ្ៈស

ះ លពះរាជាលទង់លតាេ់ឱ្រយក្សលត្ៃប់សៅ

លបាប់ដល់មនុេសទ្វាំងស

ះថាៈ

‹‹ក្បុងលបសទេសនះ

លត្ូវបនទយ

មនុេស ៣៥ សកាដិសចញ ឱ្រសៅលត្ម ឹ មួយសកាដិ ប្ដលនឹងលត្ូវបាន លពះបរមោររី ក្ធ្លត្ុ មយ ួ លគាប់បុស៉ ណ្ដ ត ះ›› ។ ិ ពួក្ោបក្លេុក្សៅក្បុងលបសទេស

ះ ភត្ ិ ភ័យត្ក្កមា

ោងឝរថាៈ ‹‹ពួក្សយង ើ ចង់បានលបោប់ ៣៦ ស

ះណ្ដេ់សៅសែយ ើ

ប្ត្សបើដូសចាបះនង ឹ ឱ្រលបោប់ប្ត្មួយមក្សយង ើ ក្៏បាន េមាវប់ពួក្សយង ើ ›› ។ លគាស

ន ាំ យា ិ យ

េូ មក្ុាំឱ្រប្ត្

ះ ពួក្យក្សក្៏លពមតាមសេចក្ឋោ ី ងឝរ

សែយ ស ើ លបគល់លបោប់ប្ដលោក្់លពះោររី ក្ធ្លត្ុ ិ មានសែត្ុដូចខ្ងសលើសនះ

ះឱ្រមួយសៅ ។

លពះរាជាសទើបលទង់លតាេ់ថាៈ

‹‹ក្បុងលបសទេប្ដលមាន មនុេសសលចន ើ ជាងពរី មួយសកាដសិ ៅ ោបក្ ចូរក្ុាំឱ្រលពះបរមោររី ក្ធ្លត្ុ ិ ស

ឱ្រសលើេសៅតាមចាំនួនពួក្មនុេស

ះ ក្បុងលបសទេប្ដលមានមនុេសត្ច ួ សកាដិសៅ ោបក្ ិ ជាងពម ី យ 104

ចូរក្ុាំឱ្រលពះបរមោររី ក្ធ្លត្ុ សៅលបសទេស ិ

ះសៃយ ើ ›› ។ លទង់មាន

លពះបនធូលដូសចបះសែយ ើ សទប ើ សេឋចយាងចូលសៅវត្ឋក្ុក្ុ កោរាម លុ ះ ដល់សែយ លទង់យាងសៅជួបនង ើ ឹ លពះសងរៈលពះ

ម យេ (28)

លទង់លបណ្មរោញ្ជ លីនមេសការសែយ ើ លតាេ់ថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ មានលបាថាបនង ឹ ោងលពះេឋូប

៨៤.០០០

ត្មកល់ទុក្ក្បុងជមភូទឝប ី ›› ។

ុ ញាំ

សោយវត្ទុដ៏មានត្ថ្មវ

លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ ‹‹លបថ្ពសែយ ើ ! លបថ្ពសែយ ើ !

មហារាជ

សបលើ ទង់លបាថាបនង ឹ ោងលពះេឋូបទ្វាំងោេ់ស

េសលមចប្ត្មឋងក្បុងសពលមួយជាមួយគាប មហាបពលិ ត្ក្ាំពុងក្ោងលពះេឋូបស

ះ

ះ

ឱ្រ

លុ ះដល់សពលប្ដល

អាតាយភាពនង ឹ

ដ ាំ ួងលពះ

អាទត្ ិ រថាឝយសោយបាត្ថ្ដ

េូ មសចញលពះរាជានុញ្ញដត្សៅក្បុង

ដួងលពះអាទត្ ិ រសោយបាត្ថ្ដ

លត្ូវោបក្ទ្វាំងោេ់ គាបោងលពះេឋូប

លបសទេទ្វាំងោេ់ឱ្របានដង ឹ ថា ឱ្រសែើយសលេចសេយើគាប›› ។ 28

ក្បុងសពលប្ដលអាតាយភាពបា​ាំង

-មហាវងស លពះយេសត្ទរសនះ សោក្ជាោ្ិបត្ក្ ី ុ បងកាលស្ឝើទុត្យ ិ េងា​ាយ

ជាោ្ប ិ ។ ិ ត្វី ញ

105

ឯក្បុងលគាលពះបាទោសោក្សនះ គឺលពះសមាគាលី វបុត្ឋត្េ ិ សសត្ទរ

លាំ ោប់ត្ពសី

ះមក្ លពះសងរៈបានបា​ាំងដួងលពះអាទត្ ិ រសោយ

បាត្ថ្ដ ក្៏នោបក្នគរទ្វាំងឡាយបានោងលពះេឋូបទ្វាំងោេ់ស

ះ

ក្បុងសពលមួយជាមួយគាប លគប់លបសទេក្បុងជមភូទឝប ី កាលោងរួច សលេចោេ់សែយ ើ

ពួក្ោបក្នគរទ្វាំងោេ់ បានថាឝយលពះ

មដល់

សេឋចថាៈ ‹‹ោសោក្​្មយក្ ិ រាជ›› លទង់បានពាយាមផាយសេចក្ឋី សក្សមក្ានឋជាេុ េួ េី ឋ ភូមលិ បសទេ

ទួសៅេពឝេត្ឝទ្វង ាំ ោេ់សៅសលើថ្ផធថ្ន

លទង់ចារក្លពះេឋ ងឡាយ ិ ឹ ិ លពះវហារទ្វាំ ូ បនង

សេចក្ឋល សរន្ាំ ី អរបេ់លពះោងារងរ ឹ ត្ប្ត្ចាំ ឹ ើ ទូោយសៃង ើ

លពះ

ក្៏

ម

លពះោងាថាៈ ‹‹ចណ្ដ ឍ សោក្›› ក្៏វ ិ េបាត្់សៅ សែយ ើ ក្បុងសោក្ ទ្វាំងមូលសគ

គា ាំ ប សៅលពះោងាថាៈ ‹‹្មាយសោក្›› សៅវញ ិ ។

កាលសបលើ ពះបាទោសោក្

លទង់មានលពះរាជែឫទ័យ

ោងលពះេឋូបរួចសលេចសែយ ើ

សោយបីត្េ សពក្ ិ បាយរក្រាយពន់ ី

លពះោងាមានពួក្សេវកាមាត្រជាសលចន ើ

ន់សចាមសរាម

ជាបរ ិ រ

សេឋចយាលតាសៅកាន់វត្ឋក្ុក្ុ កោរាម លទង់សៅថាឝយបងា​ាំលពះមហាសងរ

106

សែើយលតាេ់េួរថាៈ

‹‹ក្បុងជមភូទឝប ី សនះ

ប្លក្ងមានោបក្ណ្ដមួយបានពុទនទាំ លគាស

ះ

មានមាហាជនជាសលចន ើ

យជាមួយនង ឹ ុ ញប្ាំ ដរឬសទ?››។

លពះយេសត្ទរថាឝយលពះពរលពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ិ ថា

‹‹មនុេសឯសទៀត្ក្៏បាន ពុទនពាក្រជាមួយនង ឹ មហាបពលិ ត្ប្ដរ›› ។ ក្បុងោត្ត្ ី កាល

រាជធ្លនឧ ី ទធយា ិ នស

សពលប្ដលលពះេមាយេមភុទនលទង់លបថាប់សៅក្បុង ះ លពះោងាបានផ្ទចញ់ នូវសេឋច

គឱ្រចុះចាញ់

លពះោងា ។ លគាកាលប្ដលលទង់លបថាប់សៅក្បុងរាជធ្លនក្ ី េយីរៈស លពះោងាបានញា ុ ាំងល

ះ

ែយណ្៍មហាោលឱ្រចុះចូលលពះោងា ។ លគា

កាលប្ដលលទង់លបថាប់សៅក្បុងរាជធ្លនគ ី ន រៈស

ះ

លពះោងាបាន

ញា ឍ លឱ្រចុះចូលលពះោងា ។ លគាកាលប្ដលលទង់ ុ ាំងមនុេសចណ្ដ លបថាប់សៅក្បុងរាជធ្លនគ ី ន រៈដប្ដលស សគាឧេភរាជ

និង

លពះោងាបានផ្ទចញ់

គរាជឱ្រចុះចាញ់ លពះោងា

េសលមចក្ច ិ ចដូចេាំ ប្ដងមក្សែយ ើ ស រាជធ្លនីមងុរាសទៀត្

ះ

ះ

លុ ះលពះបានស្ឝើ

សទប ើ លទង់យាងសៅកាន់

លទង់មានលពះពុទនដីកានឹងលពះអាននធថាៈ

‹‹ក្បុងមួយរយឆ្បសាំ ទៀត្ រាជធ្លនម ី ងុរានង ឹ មានគែបត្មា ី ប ក្់ស្យះ 107

គុបឋៈ មានក្ូនលបុេមួយស្យះឧបគុបឋៈៗ សនះ សបទ ើ ុក្ជាមន ិ មាន ទឝត្េ ឋឹ មហាបុរេលក្ា ណ្ៈសទ ក្៏គង់អាចស្ឝឱ្ ិ ើ រមនុេសទ្វាំងឡាយ លជះថាវ ចុះចូលដូចជាលពះពុទនមយ ួ លពះោងាប្ដរ ។ ឧបគុបឋៈស មន ិ បាច់ចូល្នេមាបត្ឋិ

ក្៏គង់អាចក្ាំណ្ត្់ដង ឹ ចត្ ិ ឋគាំនត្ ិ ថ្ន

េត្ឝសោក្បានចាំនួនមួយសយាជន៍ សោក្ស ថ្នោបក្លទលទង់្មយវន័ ិ យទ្វាំងោេ់ លត្ូវចាំសរនៈលអ សៃើងលគបយា៉ង ើ ប្ដលជា

ះ

ះនឹងបានជាលបធ្លន

សោយការសរៀបចាំឱ្របានលត្ម ឹ

វ ួ នសោក្ស

ទថ្ី នលពះពុទនជាមាចេ់បាន›› ។

ះ នង ឹ លត្ូវទទួលក្ច ិ ច

លពះេមាយេមភុទនលតាេ់នង ឹ លពះអាននធប្ងមសទៀត្ថាៈ ‹‹ឥៃូវ

សនះ ោបក្សឃញ ចី សទ? ›› ើ ថ្លពសនះ ក្ាំពុងប្ត្មានពណ្៌ស ៀវលេ​េ់ ឬ លពះអាននធលកាបទូលត្បថាៈ ‹‹ ុ ញលាំ ពះោងាសឃញ ើ សែយ ើ ›› ។ លពះពុទនភគវនឋ័ លទង់មានលពះបនធូលផធួនសទៀត្ថាៈ ‹‹មានភបម ាំ យ ួ ស្យះឧរមណ្ឍ

នiងមានទអា ី លេមជាោទនតា​ាំងសៅក្បុងអារណ្រ

លបសទេស្យះ នដភដកា បរបូ ិ ិ ណ្៌សោយផធះនង ិ មនធរី ្ាំៗ ប្ដល ជាលបធ្លនថ្នទីក្ប្នវងឯសទៀទទ្វាំងោេ់ 108

ជាលេុក្ប្ដលសគអាចស្ឝើ

្នេមាបត្ឋឱ្ ិ រសក្ត្ ើ បាន››

។

ទាំ

យស

ះ

នង ិ ទាំ

យ

មហារាជទ្វាំងពរី សនះសែយ ើ ប្ដលលពះពុទនលទង់បានទ្វយមក្ ។ លពះរាជាលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់សងរវាចាសនះសែយ ើ

នង ឹ លពះសងរៈថាៈ លពះមហាសងរដ៏បរេុ ិ ទនោងាស ក្បុងសោក្សែើយឬ? លពះយេសត្ទរ

ថាឝយលពះពរត្បថាៈ

សោក្បានទ្វាំងបាំបាត្់បង់នូវក្ងត្ណ្ដ ា

សទប ើ លតាេ់

ះ បានឧបផត្ឋសិ ៃង ើ

‹‹សោក្ឧបផត្ឋសិ ែយ ើ

ជាសលគឿងចងក្បុងភព

ទ្វាំងឡាយសែយ បានេសលមចលពះោរែត្ឋ សែយ ើ ើ មានពួក្លពះ

ោរែនឋ ១៨.០០០ សចាមសរាមជាបរវារ សៅសលើភឧ បាំ រុមណ្ឍ ក្បុង ិ អារណ្រលបសទេស្យះ នដភដិកា (ស បានេសលមចលពះោរែត្ឋផល បរេុ ិ ទនផុត្សលគឿងសមែយង

ះ) ។ លពះសងរៈោងាស

ះ

លពមទ្វាំងបដេ ិ មមទ្វ ិ ញាណ្ដ៏

សោក្ជាទីសពញចិត្ឋថ្នពួក្បណ្ឍិត្,

ពួក្ោរែនឋនង ិ េត្ឝសោក្ទ្វាំងោេ់ សោក្បានសបក្ ើ ទ្វឝរថ្នលពះ្ម៌ សោយការសទេ

រេប់សោក្ ។ ពួក្សទពតា, (

គ), យក្ស,

មនុេស (នង ិ ពួក្េត្ឝត្រិ ចាឆន) ទ្វាំងោេ់ េឹងប្ត្បានចូលសៅក្បុង 109

បុរប្ក្វ ី

គោ ឺ មត្មហានិ ឝ នសោយោរប្ត្គុណ្

សោក្›› ។

លពះរាជាលទង់លតាេ់សៅនង ឹ ពួក្សេ

បត្ថា ី ៈ ‹‹ចូរោបក្ទ្វាំង-

ឡាយលបុងសលបៀបឱ្រលបញាប់សលត្ៀមទុក្នូវពលរង ពលសងយរើ សជង ើ

នង ិ ពលសេះ

ពលដាំរផង ី

សៃង បាំ រុមណ្ឍឥៃូវសនះ ើ សៅសលើភឧ ទ្វាំងឡាយជាសលចន ើ

ន់

គឱ្ ឺ វាទរបេ់

លពមសោយ

សយង ើ មានលបាថាបនង ឹ

សដើមផន ី ង ឹ បានសឃញ ើ លពះសងរៈ

ប្ដលសោក្បានេសលមចលពះោមត្-

មហានិ ឝ នសែយ លពមទ្វាំងបានសឃញ ើ ើ លពះសងរៈឧបគុបឋៈ ប្ដល សោក្បានផ្ទឋច់បង់នូវក្សិ លេវដឋោេ់សែយ ើ ស ពួក្សេ

មហារាជ

ះផង›› ។

បត្លី កាបទូលត្បលពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ិ ថា

នគរស

ះចសងអៀត្សពក្

‹‹បពលិ ត្

ចាំប្ណ្ក្ពួក្ពលសយើងសលចើន

ណ្ដេ់ណ្ដន់តាន់តាប់ គួរប្ត្លពះោងាបញ្ជូ នរាជទូត្មាបក្់ ឱ្រសៅ នម ិ នឋលពះឧបគុបឋៈស

ះមក្

សោក្ក្៏គង់ប្ត្នង ឹ នម ិ នឋមក្មន ិ

ខ្ន›› ។

110

លពះរាជាលតាេ់ថាៈ ‹‹លត្ូវសយង ើ សៅជួបនង ឹ សោក្ សល

ោឝ? ី សល

ះសែត្ុ

29 ះថា សយង ើ មន ិ ទ្វន់បានញាណ្ប្ដលដូចជាសពលជ ( )

(វជិរៈ) សៅសៃយ សយង ើ ើ មន ិ គួរបស ទ ក្មនុេសប្ដលមានភាពដូច ជាលពះពុទនស

ះសទ›› ។ លគាស

ទូលលពះសងរៈឧបគុបឋៈថាៈ

ះ លពះោងាលទង់បញ្ជូ នរាជទូត្សៅ

‹‹បពលិ ត្លពះសងរៈ

លបាថាបចង់សៅជួបនង ឹ សោក្មាចេ់ មាចេ់ផង›› ។

សពលសនះ ុ ញមា ាំ ន

ចង់ោក្េួ រលបោបនង ឹ សោក្

លុ ះរាជទូត្លកាបទូលលពះសងរៈដូសចាបះសែយ ើ

លត្ះិ រះថាៈ ិ

ក្បុងនគរសនះ

ក្៏លពះសងរៈ

‹‹សបលើ បេិនជាអាតាយោញបសណ្ដ ឋ យឱ្រសេឋចយាងមក្ ទដ ៏ សងអៀត្សពក្ ី ីក្ច

សែយ ើ ពួក្មហាជនក្៏លក្លី ក្

លាំ បាក្ណ្ដេ់ផង គួរប្ត្អាតាយោញចូលសៅឯលពះរាជដាំណ្ដក្់វញ ិ សទើបលេួល›› ។ លពះសងរៈចាត្់ការលបមូលទូក្ចងគាបជាក្ផូនដ៏្ាំ ទូោយចាំនួន ១២ សយាជន៍ សោក្សៃង ើ ជះិ សលើទូក្ឃ្លបបស លពមទ្វាំងលពះោរែនឋ

29

១៨.០០០

ក្៏នម ិ នឋចូលសៅកាន់លក្ុង

-កនុងអាយុ-វង-កឹងាៈ របាជា​ារពោះឧបគុបដាៈមុត្ដូេជាលពររ ។ កនុងទិវាវទនាៈ មលួនរពោះឧបគុបាៈដ ជាវ ិការាៈក្នលពររ ។

111

ះ

បាត្លិបុលត្ សោយលពះក្ត្ ឋិ េដ៏រង ុ សរឿង លគាស ិ យ

ះ មានរាជ-

បុរេមាបក្់ចូលសៅលកាបទូលលពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ិ ថា

‹‹លពះសងរៈឧបគុបឋៈនម ើ ផសី េចក្ឋច ិ នឋមក្ដល់សែយ ើ សដម ី សលមន ើ

និងជាលបសយាជន៍ដល់លពះរាជា ជាសលចន ើ ួ វនសោក្ជាចងកូត្ថ្ន

សោក្មាចេ់ោងាស

វាដ៏្ាំរបេ់ សោនស

កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ដាំណ្ឹងស

ះមានបរ ិ រ ះ (30) ›› ។

ះសែើយ លពះបាទោសោក្

មានលពះរាជែឫទ័យសោមនេសរក្រាយ លទង់សោះលពះេងាឝរោាំពី ី

ាំ ង លពះេូ រង ប្ដលជារបេ់មានត្ថ្មវមយ ួ ប្េនដៃ ឹ មាេ លពះរាជទ្វនជាថ្ងវរងាឝន់ដល់ោបក្ថាឝយដាំណ្ឹងស

ះ។

ាំណ្ឹង សេឋចលទង់លតាេ់បងា​ាប់ ឱ្ររាជបុរេទូងសភរលបកាេដ ី

ថាៈ ‹‹ោបក្ណ្ដប្ដលមានលបាថាបចង់បានេមផត្ឋដ ៏ ក្ ាំ ុ បងសោក្សនះ ិ ្

ប្ដលបានសៅសក្ត្ ើ ជាសទវតា និង ោបក្ប្ដលលបាថាបនូវោមត្មហានិ ឝ ន លពមោបក្ចង់សឃើញលពះត្ថាគត្ ោបក្ទ្វាំងឡាយស

-កនុងទិវាវទនាៈ រពោះលងរាៈល ោះលោកជាេងកូត្ក្នសាែ លដាយធម៌ជាកុែល នឹងល ើយប្ដលលគអាេឆ្លងបាននូវឱ្ 30

។ កនុងអាយុ-វង-កឹងាៈ ‹‹ធម៌របែ់ពុទធដូេជា ាៈ គឺភពទាំងបីល

112

វា ។ ឱ្រពោះរជា!

ើយដល់នូវលរត្ើយ គឺរពោះនិពាវន›› ។

ះចូល

មក្ជាមួយគាប

សដើមផន ី ង ឹ សៅស្ឝេ ើ កាករបូជាដល់លពះឧបគុបឋៈ››

សែយ ើ លទង់េូលត្នូវគាថាត្សៅសនះថាៈ

‹‹ពួក្េត្ឝសោក្ប្ដលលបាថាបចង់សឃញ ើ លពះសងរៈ

ក្ាំពូលថ្នេត្ឝសទឝបាទ ទូោយ

សោក្ជា

សោក្លបក្បសោយសេចក្ឋក្ ី រុណ្ដដ៏្ាំ

សោក្ជាោបក្ោង់អាច

សោក្ជាោបក្លតាេ់ ដឹង ួ វនឯង

សោយឥត្លគូ ឱ្វាទរបេ់សោក្ក្៏ជាលបទប ី ពនវក្ ឺ ុ បងថ្លត្ភព ដូចជា លពះេមាយេមភុទនប្ដរ ទ្វាំងោេ់ក្ុ បងទសី នះ ទ្វាំងោេ់គាប›› ។

ក្៏ពួក្េត្ឝទ្វង ាំ ស

ះ

ចូរមក្ជួបជុាំរប ួ រួមគាប

សែយ ើ សយង ើ សៅជួបនង ឹ លពះសងរៈោងាស

ះ

កាលលពះបាទោសោក្ បានេូ លត្គាថាលបកាេដូសចបះសែយ ើ

លទង់ចាត្់ការឱ្រសរៀបចាំតាក្់ប្ត្ងទលី ក្ុង នង ិ ឱ្រោងេាំ អាត្លគប់ផូ វវ ទ្វាំងោេ់សែើយ

លពះោងាមានពួក្សេវកាមាត្រ

តាមប្ែ​ែមសចាមសរាមសេឋចសៅ

និងពួក្ោបក្នគរ

លពមសោយសភវងត្ូររត្ស្រនឋី

នង ិ

សលគឿងលក្ោូប មានគននពសិ ោរឈៃុយឈៃបល់ គប់យា៉ង សេឋចយាង សចញចាក្លក្ុងបាត្លិបុលត្

សៅតាមលាំ ោប់មាគា៌ 113

សៅដល់ទី

ចាំនួនក្នវះសយាជន៍ ។ លពះោងាទត្សឃញ ើ លពះសងរៈមានលពះោរែនឋ ១៨.០០០

ោងាសចាមសរាមប្ែ​ែមជាជួរទ្វាំងខ្ងោឋាំទ្វង ាំ ខ្ង

សឆឝង ហាក្់ដូចជាដួងោឌណចស្រនធ (លពះចស្រនធមយ ួ ចាំសែៀង) ។ សពល ស

ះ លពះរាជាចុះចាក្លពះទី

សៅកាន់លចា​ាំងទសនវ

ង ាំ ដរី ី សេឋចយាងសោយលពះបាទ

លពះោងាលទង់្នលពះបាទមា​ាងសៅសលើ

វា

លពះបាទមា​ាងេទិត្សៅសលើប្ផនដី លទង់ទទួលលពះមហាសងរថាបក្់ងបម សោយលពះែេឋ

សាំ ៃង ើ មក្សលើសគាក្

សែយ ើ លកាបថាឝយបងា​ាំ

សោយសគារព លបក្បសោយោងា ៥ មានលពះកាយផ្ទធល់នង ឹ ប្ផនដី លពះោងាជប់លពះបាទលពះសងរៈ(31) សគារព

ចាំស

សែយ ើ ទត្េាំ ៃង ឹ សមល ើ សោយ

ះលពះភស្រក្ថថ្នលពះមហាសងរ

លបណ្មរលតាេ់ថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ

សលើក្លពះែេឋសៃង ើ

ញាំ នបស្រងាកបេឹក្េលត្ូវោេ់សែើយ ុ បា

ុ ញាំបានស្ឝើ

ជមភូទឝប ី ប្ដលលបោប់សោយទលី ក្ុង ភប,ាំ មហាេមុលទ សភាគេមផ័ទ និងមនុេសទួសៅក្បុងសោក្ទ្វាំងមូល 31

-កនុងទិវាវទន និងអាយុ វង កឹងាៈ លិទធនូវរពោះបាទទាំងគូលដាយរពោះរីវាហ ។

114

ឱ្រសៅសលកាមោាំណ្ដច ុ ញាំ

សែយ ើ

។

ឱ្មហាសងរ!

មន ិ មានសពលឯណ្ដប្ដលេបាយ

រក្រាយក្នវ ងែួេសៅសែយ ី ើ ទ្វាំងប៉ុ យ ន រក្រាយច ត្ ី ិ ឋ

ឱ្រមានេទ្វនកាវហាន

ដូចជាសឃញ ើ សោក្មាចេ់ចាេ់នង ឹ ចក្ាុ

ឥៃូវសនះសៃយ សល ើ

ះសែត្ុោឝ!ី បពលិ ត្មហាសងរ សល

ក្បុងកាល

ះថាសឃញ ើ

សោក្មាចេ់ក្ុ បងសពលសនះ ដូចសឃញ ើ លពះេមាយេមភុទនប្ដរ›› ។ ចាំស

សោយលពះេទ្វនរងរ កាវសៃង ឹ ត្ប្ត្ចាេ់ ឹ ើ សែយ ើ សេចក្ឋសី គារព

ះលពះរត្នលត្័យក្៏កាន់ប្ត្ចសលមន ើ សៃង ើ លពះោងាសទប ើ លទង់បនវឺ

នូវគាថាត្សៅសនះថាៈ

‹‹ឱ្លពះសងរៈ! ទុក្ជាលពះពុទនលពះោងាស សៅសែយ ើ

ះចូលបរន ិ ិ ឝ នែួេ

ាំ ួេ គង់បានសោក្មាចេ់ប្ដលមានលពះជនយសៅជាជន

េបងលពះោងា ។ ឱ្លពះសងរៈ! លពះពុទនជាអាទត្ ិ រវងសលទង់ោេឋងាត្ សៅ

សោក្មាចេ់បានទទួលរេយីស

សៃង ើ ឥៃូវសនះ

លបលពត្ ឹ ឋតាមឱ្វាទស

ះ

ស្ឝើឱ្រភវព ឺ ណ្តរាយរុងសរឿង

ញាំ ូ មឱ្រសោក្មាចេ់ឱ្រទ្វនឱ្វាទដល់ ុ ៗ ញាំ នង ឹ ុេ ះ›› ។

115

លគាស

ះ លពះសងរៈោធបោប្ងអលលពះេិរលពះមហាក្សលតា្រា ិ ជ

សោយលពះែេឋខ្ងោឋាំ

សែយ ើ ថាឝយលពះពរត្បសោយគាថាសនះ

ថាៈ េូ មលពះោងាក្ុាំលបមាទ

េូ មលទង់តាង ាំ លពះរាជែឫទ័យភ័យ

ខ្វច (សេចក្ឋីទុក្ាក្ុ បងវដឋេងារ) េូ មលទង់លបយ័ត្បក្ុាំបននូរបនទយ! ភាពជាសេឋចលពមទ្វាំងលពះរាជលទពរ

ជារបេ់មន ិ ងាយនង ឹ លគប់

លគងសទ លគប់ៗគាប លត្ូវប្ត្ទព ី ង ឹ លពះនិ ឝ ន ។ សោក្សនះ មន ិ ប្មន តា​ាំងសៅសទៀងទ្វត្់សទ លពះរត្នលត្័យក្៏ជាវត្ទុមន ិ ងាយនង ឹ បានជួប លបេពឝសទ

សបបា ើ នជួបលបេពឝសែយ ើ

ជានច ិ ចក្ុាំខ្ន ។

‹‹បពលិ ត្មហារាជ

េូ មលទង់សគារពលបត្ប ិ ត្ឋិ

េសមឋចលពះេមាយេមភុទនលទង់លបទ្វន

ឱ្រលពះោងារក្ាលពះ្មយវន័ ិ យជាមួយនឹងអាតាយភាព

ទី

សយើងគួរស្ឝើ

សេចក្ឋព ់ ត្់ ើ ផប្ី ងរក្ាលគប់លគងទុក្ឱ្រែយត្ច ី ាយាមជាមួយគាប សដម នូវលទពរជាមត្៌ក្ប្ដលលពះោងាលបទ្វនឱ្រ›› ។

លពះរាជាបានលតាេ់នូវគាថាសនះសទៀទថាៈ 116

‹‹ការប្ដលលពះពុទនោក្់ភារៈឱ្រ ុ ញសាំ

សលេចសែយ ើ

ញាំ នលបត្ប ិ ត្ឋតា ិ ម ុ បា

ញាំ នលបោប់តាក្់ប្ត្ងលបងពម ី ណ្ឍលសោយលពះ ុ បា

េឋូបនង វច ិ ិ លិ ត្ ិ លពះវហារដ៏ សោយភបទ្វ ាំ ង ាំ ឡាយ េឋូបទ្វាំងស

ះ

ដូចជាអារណ្រលបសទេដ៏សដរោេសៅ

ិ ឋ បានតាក្់ប្ត្ងលពះ ុ លញាំ បក្បសោយេទ្វនចត្

ះសោយទង់ជាយ, ទង់លជុងនិងសេឝត្ចឆល័ ត្ដ៏មានត្ថ្មវ

សែយ ាំ នរ ាំសលចក្ាច់ ើ ុ ញបា

វច ិ លិ ត្សោយរត្នវត្ទុដ៏សលចន ើ លបការ

សដម ុ សរឿងថ្ងវថាវបាំផុត្ ើ ផន ី ង ឹ ស្ឝលើ បោប់ឱ្របរេុ ិ ទនលអរង ទ្វាំងប្ផនលបងពី សលចន ើ ។

។

រែូត្សពញ

ញាំ នបញ្ចុ ះលពះោររី ក្ធ្លត្ុ ក្ុ បងជមភូទឝប ិ ី ជាចាំនួន ុ បា

វ ុ ញ,ាំ ភរយា, បុលត្នង សកាោឌការ (ឃ្លវង ាំ ) លពះ ិ ិ ្តា ី ួន ាំ នង រាជវាង ិ លពះរាជដាំណ្ដក្់, លបជាជនជាចាំណ្ុះ ុ ញាំ លពមទ្វាំងថ្ផធថ្ន ប្ផនដទ្វ ាំ មូល ុ េ ញាំ ូ មសវរលបសគននូវវត្ទុទ្វាំងោេ់ស ី ង ចាំស

ះសោយសគារព

ះសៅលពះពុទនលពះ្ម៌និងភក្ ិ ាេងឃ›› ។ លពះសងរៈថាឝយលពះពរ

េរសេើរថាៈ លបថ្ពសែយ ើ ! លបថ្ពសែយ ើ ! មហារាជ! លទង់ស្ឝដ ើ ូសចាបះ

គួរសែើយ ។ សបន ឹ គាប សោយរាងកាយ សោយជីវត្ ិ ើ ឹងសលបៀបផធម

117

ឬសោយលទពរេមផត្ឋសិ បាំផុត្

ះ(32) លពះ្ម៌ថ្ងវជាេភាពរងបុ ួ ឹ ង ឹ មា​ាំមន

សែត្ុសនះបានជាសគលះបង់ឥត្ោឋយ

(របេ់ទ្វង ាំ ស

ះ)

សែយ ើ សគបានសៅសក្ត្ ើ ក្បុងសទវសោក្ ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរយា៉ងសនះសែយ ក្៏លពះរាជាលទង់នម ើ ិ នឋ

ាំ លទង់ចាត្់ឱ្រសរៀបចាំវ (ប្លគ លពះសងរៈឱ្រចូលសៅក្បុងលពះបរមរាជវាង ប្េបង) សែយ ាំ លពះ ើ សលើក្លពះសងរៈសោយក្មាវង ឱ្រគង់សលើវស េាំ ៃី

ះ

ហារបេ់លពះោងា

កាយលពះសងរៈមានេមពេសដ៏ទន់លត្ជាក្់ដូចជា

លពះរាជាលបណ្មរោញ្ជ លី

‹‹កាយរបេ់លពះសងរៈទន់ដូចជាេាំ ៃី

សែយ ើ លតាេ់នង ឹ លពះសងរៈថា

ឯ ុ ញប្ាំ ដលមានក្ុេលត្ច ិ

ត្ួចេឋួចសេឋើង កាយរបេ់ ុ ញគ ាំ លគាត្គសលគម ើ មានេមពេសរង›› ឹ ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹កាលពោ ី ត្ត្ ី អាតាយភាពបានស្ឝើ

សលគឿងេកាករបូជាប្ត្វត្ទុ

ប្ដលបរេុ ិ ទនោអត្រក្ោឝសី លបៀបមន ិ បាន

វ ប្ដលប្របមកពី អាយុ-វង-កឹង បុគល គ ប្ដលទូ ែ នរងកាយរបែ់មួនកន ល ុងលែេកដីេលរមើនដ៏លអ និងលរបើ វត្ថុជា លរគឿងទាំនុកបាំរង ុ ដល់ការេិញ្ចឹមរីវ ិត្ដ៏ែមគួរ បុគគលល ោះនឹងមិនលសាយលសាកកនុងលពលជាទីសាលប់លដាយគត្ិដ៏អារកក់ 32

ល

-តាមលែៀវលៅលោក បួកនូ

ើយនិងលៅកាន់ លទវលោកប្ដលជាទីរបាថាន (របែ់មួន) ល ។

118

ជានច ិ ច

អាតាយភាពមន ិ បានចាត្់ប្ចងដុាំដី

បូជាសៃយ ើ ›› ។

លពះមហាក្សលត្យ ិ ល៍ តាេ់ត្បថាៈ

សដើមផសី ្ឝើសលគឿងេកាករ-

‹‹កាលពោ ី ត្ត្ ី

វ ុ ញជា ាំ ួន ទ្វរក្ ជាមនុេសេវូត្លត្ង់ប្ត្លៃងស់ លវ ុ បា ញាំ នជួបនង ឹ លពះពុទនភគវត្័

ាំ ី ប្ដលជាបុញ្ដសក្ាត្ឥ ឋ ត្ស ត្ឋដថ្ទឱ្រលត្ម ឹ សេយើ សែយ ើ ុ ញាំបានថាឝយដុដ ដល់លពះោងា សល សនះឯង›› ។ លពះសងរៈ

ះវបាក្ថ្នក្មយ របេ់ ុ ញសាំ ិ

ះ សទប ើ បានមក្ជាយា៉ង

លបាថាបនឹងបាំបាត្់វបផដ លពះរាជា ិ ិោររបេ់ ី

សទើប

េាំ ប្ដងទក្ ឹ លពះភស្រក្ឋរាក្់ទ្វក្់លេ​េ់លោយ សែយ ើ ថាឝយលពះពរថាៈ

‹‹សោក្ប្ដលជាបុញ្ដសក្ាត្ឋឥត្ស ត្ឋដថ្ទឱ្រលត្ម ឹ សេយើ េូ មផថា ី ឝ យប្ត្ ដុាំដី ក្៏អាចស្ឝផ ើ លឱ្រេសលមចបានសងកើងរុងសរឿងថ្ងវថាវយា៉ងសនះ›› ។ លពះរាជា កាលបានលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់នូវសងរវាចាស

លពះោងាមានលពះរាជែឫទ័យេបាយរក្រាយ ី បានជួបលបទះ សេ

បត្ថា ី ៈ

ក្រសនះសៃយ ើ

ះសែយ ើ

សោយមន ិ ធ្លវប់

សទប ើ លទង់ោនុញ្ញដត្ឱ្រដល់ពួក្

119

‹‹សល ចលក្ពត្ឋិ

ះប្ត្ ូ វន ុ ញាំបានស្ឝទ្វ ើ នសោយដុាំដី សបដ ើ ូសចាបះ

លត្ូវប្ត្សយើង

េកាករបូជាដល់លពះរត្នលត្័យ›› ។

សទប ញាំ នជាសេឋច ើ ុ បា

គា ាំ ប មានចត្ ិ ឋពាយាម

ស្ឝើ

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លតាេ់នង ឹ លពះសងរៈថាៈ ‹‹ក្បុងក្ប្នវងប្ដល

ជាទីសគាចរថ្នលពះពុទន ទីោទនប្ដលលពះោងាបានយាងសៅ សែើយ នង ិ លទង់អាលេ័យសៅទ្វាំងប៉ុ យ ន លត្ង់ទោ ី ទ នស

ុ លញាំ បាថាបចង់ោងលពះេឋូបបូជា

ះៗ ឱ្របានេពឝោសនវើ សល

ះសែត្ុោឝី? សល

ះថា

េលមាប់ពួក្េត្ឝោបក្មានេទ្វនលជះថាវសគារពនមេសការត្សៅ ក្បុង ោ

គត្›› ។

លពះសងរៈ

ថាឝយលពះពរេរសេើរក្ុេលស

ះថាៈ

‹‹លបថ្ព

សែយ ើ ! លបថ្ពសែយ ើ ! មហារាជ! លត្ូវអាតាយភាពសៅបងា​ាញទោ ី ទន ទ្វាំងស

ះថាឝយលពះោងា›› ។

លពះបាទោសោក្បានលទង់

សាំ លគឿងេកាករបូជាគេ ុ ព, ឺ ុ គននបបា

ភួងមាោ សលគឿងលក្ោូប និងសលគឿងោបជាសលចើនយា៉ង លបសគន ដល់លពះឧបគុបឋសងរ

លទង់លបជុាំចត្ុរងាិនសី េ 120

េពឝលគប់សែយ ើ

សេឋចយាងប្ែ​ែមលពះឧបគុបឋសងរ ចូលកាន់េួនលុ មភន ិ ី លពះសងរៈ បានសលើក្លពះែេឋចងអុលបងា​ាញលពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ិ ថា ‹‹លត្ង់ទសី នះសែយ ើ លពះោងា

ជាោទនប្ដលលពះពុទនលបេូ ត្

ចាក្លពះឧទរលពះមាតា›› ។ លពះេឋូបសនះ សគបានោងមុនដាំបង ូ

បាំផុត្ គឺលត្ង់ទីសនះសែើយ ប្ដលលពះពុទនជាឯក្ោគាបគ ុ ាលបានលទង់ លពះដាំសណ្ើរ ៧ ជាំហាន ក្បុងថ្ងៃប្ដលលបេូ ត្ស ទេស

ះ លពះោងាលទង់

ការលគប់ចាំប្ណ្ក្ថ្នទេ ិ ទ្វាំង ៤ សែយ ើ លពះែេឋសៃង ើ បនវឺ

ឧទ្វនវាចាថាៈ ‹‹សនះភពខ្ងសលកាយបាំផុត្របេ់សយង ើ សែយ ើ ›› ។ លុ ះលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

ះសែយ ើ

លពះមហាក្សលតា-

្ិរាជ សេឋចស្ឝើលក្ពុថ្ាំ នោញ្ជ លីលបណ្មរសៃើង លបក្បសោយបញ្ច ងាលបត្ោ ិ ឌ លកាបផ្ទធល់ចុះសលើប្ផនដីសោយសេចក្ឋីសគារព សលើក្លពះ

ែេឋសៃង ើ លបណ្មរ សេឋចលទង់លពះពោ ិ បសែយ ើ លតាេ់លពះគាថា សនះ ថាៈ

‹‹បុគាលឯណ្ដោបក្បានសឃញ ើ លពះេក្រមុនភ ី គវត្័

ឬពុសាំ

ះ

សោត្ ោបក្បានសឃញ ើ លពះពុទន កាលប្ដលលពះោងាសេឋចមក្កាន់ 121

សោក្សនះ នង ិ ោបក្ប្ដលបានោឋប់លពះេូ រសេៀង ដ៏ពសី រាះរបេ់ លពះោងា ពួក្បុគាលស

ះ រប្មងបានបុណ្រដ៏ឧត្ឋម សែយ ើ បានផល

លបសយាជន៍ ជាទសី ក្សមក្ានឋចត្ ិ ឋ ។

ញាំ ន ិ បានសឃញ ើ លពះភគវត្័ ុម

ដ៏ ភង់ ភេ់

លពះោងាលបេូ ត្ លពះោងា›› ។ ‹‹លគាស

ញាំ ន ិ បានសឃញ ើ លគាកាល ុម

ទ្វាំងមន ិ បានោឋប់លពះេូ រសេៀងដ៏ពសី រាះរបេ់

ះ លពះឧបគុបឋសងរ ចងអុលបងា​ាញលពះបរមក្សលត្យ ិ ៍

លត្ង់ោទនទី ប្ដលលពះ លបេូ ត្លពះស

វ ុ ជា ញាំ មនុេសឥត្វាេ ួន

្េ ិ ត្ឝ

បួងេួ ងរុក្សសទ ឋ

ងមាយាសទវស្ងចាម់ ប្មក្សឈើ សែយ ី ើ

លពះសងរៈសលើក្លពះែេឋសៃង ើ

លបកាេ

សោក្ោបក្ប្ដលបានសឃញ ើ លពះពុទន ឥៃូវសនះ

លត្ូវោបក្េាំ ប្ដងកាយរបេ់ោបក្ ឱ្រលបាក្ដសៃង ើ បងា​ាញលពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

សដម ើ ផឱ្ ី រសេឋចបានសឃញ ើ ួ វនោបក្

លពះរាជេទ្វនចាេ់កាវថ្លក្ប្លងសៃង ើ ›› ។

122

ឱ្រលពះោងាលទង់មាន

លគាស

ះ រុក្សសទ ឋ េាំ ប្ដងកាយសចញមក្ លពះសងរៈឧបគុបឋៈ

ថាឝយលពះពរសេឋចថាៈ

‹‹រុក្សសទ ឋ សនះ

បានសឃញ ើ លពះពុទន

លគាកាលលពះោងាលបេូ ត្ចាក្លពះឧទរលពះមាតា›› ។ លគាស

ះ លពះរាជាលទង់លបណ្មរលពះែេឋ យាងលបទក្សណ្ ិ

រុក្សសទ ឋ សែើយលតាេ់គាថាសនះថាៈ

‹‹ោបក្បានសឃឿញលពះោគាបុរេ លបក្បសោយេុ ភលក្ាណ្៍ដ៏

លេ​េ់បញ្ច ង់ ក្បុងសពលប្ដលលទង់លបេូ ត្ចាក្លពះឧទរ លពះោងា មានលពះកាយលបក្បសោយមាការៈ សឃញ ើ លពះសនលត្ដ៏ប្វងទូោយ

នង ិ ោនុពរញ្ជ នៈ

ដូចជាលត្បក្ថ្នផ្ទកឧត្ផលប្ដរឬ?

ោបក្បានឮលពះវាចាដ៏ទន់ពសី រាះរបេ់វរបុ ី រេ សគាឧេភរាជស លគាស ស

ោបក្បាន

ដូចជាេាំ សៃងថ្ន

ះប្ដរឬ›› ។

ះ រុក្សសទ ឋ

លនូវគាថាសនះថាៈ

កាលប្ដលនង បាន ិ ឹ ទូលត្បមក្វញ

‹‹ ុ ញបា ាំ នសឃើញលពះោគាបុរេ លពះោងាមានេមផុរភវលឺ េ​េ់ដូច

ជាពណ្៌ថ្នមាេឆអន លពះោងាលបសេើរបាំផុត្ជាងេត្ឝសទឝបាទទ្វាំងិ 123

ឡាយ លទង់បានសលើក្លពះបាទ្នសៅ ៧ ជាំហាន ោឋប់លពះេូ រសេៀងរបេ់លពះភគវត្័ (ស

ញាំ នទ្វាំង ុ បា

ះផង) ›› ។

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លតាេ់េួរត្សៅសទៀត្ថាៈ ‹‹កាលប្ដល

លពះោគាបុរេលទង់លបេូ ត្

លពះោងាលបក្បសោយេុ ភលក្ាណ្៍ដូច

សមឋច វះ?›› ។ រុក្សសទ ឋ ត្បថាៈ

‹‹លពះោងាមានលពះេូ រសេៀងមន ិ អាចនង ឹ

ោ្ប ិ ាយលបាប់ឱ្រចាេ់ ោេ់សក្ត្ ើ សៃយ ើ

ក្រសពចន៍ទ្វង ាំ ស

មន ិ អាចនង ឹ េាំ ប្ដងពនរល់គាបបានសទ ប្ត្ឥៃូវសនះ ទូលសោយសេចក្ឋប ី ាំលពួញ›› ។ លគាស

ះ

ឹ ុ លញាំ ពះោងានង

ះ រុក្សសទ ឋ ស

លគាថា

សនះថាៈ

‹‹លពះកាយរបេ់លពះោងា

ភវលឺ េ​េ់បញ្ច ង់រង ុ សរឿងពណ្តរាយ

សោយរេយីថ្នពណ្៌មាេ មុ គួរោ​ោចររ ពួក្មនុេសនិងសទវតាបាន

សោយបត្ សោយបានសឃញ ី េ ិ បាយរក្រាយ ី ើ ចាេ់នង ឹ ប្ភបក្ ឯ ថ្ផធថ្នលបងពី លពមទ្វាំងបព៌ត្ទ្វាំងឡាយ ក្៏ក្សលក្ើក្រ ាំសភប ើ ញាប់ញ័រ

124

‹‹រែូត្ចុះមក្ដល់សឆបរថ្នមហាេមុលទ ហាក្់ដូចជា

វា លត្ូវរលក្

សបាក្មក្លគា​ាំសលគងសៅក្ណ្ដ ឋ លេមុលទ›› ។

លពះរាជា បានបូជាលទពរមួយប្េនដាំៃង ឹ មាេ លទង់ចាត្់ឱ្រ

ោងលពះេឋូបមួយសៅលត្ង់ក្ប្នវងស

ះ

សចញសៅសទៀត្ ។

លពះសងរៈបាន ក្បុងទសី នះ ថាៈ ស

សាំ េឋចត្ោាំពទ ី សី

សែយ ើ សទប ើ សេឋចយាង

ះ សៅកាន់លក្ុងក្បល ិ ពេឋុ

សោក្បានសលើក្លពះែេឋខ្ងោឋាំសៃង ើ ថាឝយលពះពរ

‹‹លត្ង់ោទនទសី នះសែយ ើ លពះោងា

្េ ិ ត្ឝដល់លពះបាទេុ សទ្វនទនៈ››

ប្ដលសគថាឝយលពះបរម-

សែយ ើ

សាំ ៅបងា​ាញមនធរី

ប្ដលសគេលមាប់ស្ឝេ ើ កាករបូជាដល់សទវតាជារបេ់ថ្នោក្រ លត្ង់ លគាសគ

លាំ ពះបរមស

ប្ត្សទវរូបទ្វាំងស ក្ាំរលចុ ះមក្ ិ ចាំស

ះ

្េ ិ ត្ឝចូលសៅ

សដើមផដ ី ល់សទវរូបទ្វាំងស

ប្ដលសគស្ឝោ ាំ សី ឈន ី ដឌ ើ ព ើ ង ិ ដឥ

ក្៏លត្ៃប់ជា

ស្ឝសើ គារពនមេសកាលុ ត្ជងាងល់ បណ្មរចុះ

ះលពះភស្រក្ថលពះស

ះ

ក្បុងទី

្ិេត្ឝវញ ។ លពះបាទេុ សទ្វនទនៈ លជាប ិ

125

សែត្ុដូសចាបះ

សទប ើ ថាឝយលពះ

សទវតា(33)››។ ពួក្ល

ត្ពសី

មថាៈ

‹‹សទវតាក្បុងពួក្ថ្ន

ះមក្ លពះសងរៈបានបងា​ាញោទនទី ប្ដលសគបានលបជុាំ

ែយណ្៍មហាោល សដម ើ ផន ី ង ឹ ទ្វយលក្ាណ្ៈលពះស

្េ ិ ត្ឝ

34 សែើយបានបងា​ាញោទនទីប្ដលោភេ ិ ិ ត្តាបេ ( ) ពចា ិ រណ្ដ

សមល ើ លក្ាណ្ៈលពះស

្េ ិ ត្ឝ

សែយ ើ សឃញ ើ ថានង ឹ បានលតាេ់ជា

លពះពុទនមយ ួ លពះោងាជាលបាក្ដ ។ លាំ ោប់ពសី បានបងា​ាញលពះរាជា រក្ាលពះស

លត្ង់ោទនទប្ី ដលលពះ

ោទនទីប្ដលលពះស ស

្េ ិ ត្ឝបាន

្ិេត្ឝហាត្់សៃង ើ គង់យានដាំរ;ី

្េ ិ ត្ឝហាត្់សៃង ើ គង់យានសេះ;

្ិេត្ឝហាត្់សៃើងគង់លពះរាជរង;

្េ ិ ត្ឝហាត្់បាញ់ ្ូ ប;

អាលេ័យ;

ងបជាបត្ច ិ ញ្ ិ ច ឹម

្េ ិ ត្ឝ សែយ ើ បងា​ាញ់ ោទនទប្ី ដលលពះស

េរសេរោក្សរ; ក្បុងទប្ី ដលលពះស ប្ដលលពះស

ះមក្ លពះសងរៈ

ោទនទប្ី ដលលពះស

ោទនទីប្ដលលពះស

ោទនទី

ោទនទីប្ដលលពះ

្េ ិ ត្ឝេាំណ្ដក្់

្េ ិ ត្ឝលទង់លបថាប់

ជាទីលេ​េ់

33

-ទិវាវទនាៈ លទវាទិលទវាៈ អាយុ-វង-កឹងាៈ លទវតាក្រកប្លងជាងលទវតាទាំងឡាយ ។

34

-បឋមែលោពធិ , កាលលទវ ិលតាបែ ។ អែិត្ាៈ ប្របថាមិនែ; កាឡ្ាៈ ប្របថាលមែ ជាល្ែោះលែមរាំនួែគ្ននបាន ។

126

លោយជាមួយនង ាំ ៦មុន ឹ ពួក្លេីទ្វង ឺ , ោទនទប្ី ដលលពះស លទង់រ ាំពង ឹ

(ដល់សោក្)

្េ ិ ត្ឝ

សោយលទង់បានសឃញ ើ មនុេសចាេ់,

មនុេសឈ,ឺ មនុេសោវប់ នង ិ ជាត្ក្ ិ ាំសណ្ើត្សែយ ើ លទង់យាង (ជា មួយនង ឹ លពះបតា ិ ) សៅកាន់អារណ្រលបសទេ ។ ត្ពសី

ះមក្

លពះសងរៈបាន

សាំ េឋចសៅកាន់សដម ើ ជមភូលពក្ ឹ ស

សែយ ើ សលើក្លពះែេឋសៃង ើ ចងអុលបងា​ាញ់ ថាៈ សែយ ើ មហារាជ

ប្ដលលពះស

គលឺ ត្ង់ោទនទសី នះ

្េ ិ ត្ឝលទង់លបថាប់សៅសលកាមមវប់

សឈ,ើ សោយវ្ ិ រី ាំពង ឹ គត្ ិ ពចា ិ រណ្ដលពះោងា សដើមផរី ាំសលៀក្ ួ វនសចញ ចាក្កាមត្ណ្ដ ា , ចាក្ពុត្ក្ាំណ្ដច នង ៏ មក្ លពះោងាបាន ិ ោាំសពដ ើ ោ យល់ជាក្់ប្េឋង (អា

(ថាជាសទ្វេ)

សទប ាំ សៅក្បុងេមា្ិ ើ លទង់តាង

បាណ្េសត្ក្ ិ មយោឌន) ហាក្់ដូចជាមន ិ ប្មនក្ុមារត្ូច សេឋច

ចូលកាន់បឋមជាន លទង់សោយនូវវមុ ឋិ ុ ិ ត្េ ្នស

ះ ។

ណ្ៈស

ះ មវបថ្់ នសឈឯ ិ ើ សទៀត្ ក្៏វលសៅតាម

មណ្ឍលលពះអាទត្ ់ មភូលពក្ ិ រ ប្ត្មវបជ ឹ សស លពះស

ជាទីេបាយក្បុង

្េ ។ លគាស ិ ត្ឝសៅសៃយ ើ 127

ះ មន ិ បានលះបង់សចាល

ះ លពះបាទេុ សទ្វនទនៈបាន

ទត្សឃញ ើ ដូសចាបះសែយ ើ

សោយបញ្ច ងាលបត្ោ ិ ឌ នចាំស លាំ ោប់ពសី

ះសៅ

សទើបលកាបថាឝយបងា​ាំផ្ទធល់នង ឹ ប្ផនដី

ះលពះស

្េ ិ ត្ឝ ។

លពះសងរៈបានបងា​ាញទ្វឝរលក្ុង

ថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹គឺតាមោទនទីសនះសែើយលពះោងា ប្ដលលពះស

សទវតាទ្វាំងមួយប្េនជាបរវារ ិ ពេឋុ››

សេះក្ណ្ឌក្ៈនង ិ សលគឿងរាជាភរណ្ដល់

លពះស

្ិេត្ឝលបទ្វន

យឆនបក្ៈ (ឆនបោមាត្រ)

សែើយលទង់លតាេ់ឱ្រវលកាន់ បុរវី ញ ិ ិ ។ ត្ពសី មួយលពះោងា ។ ត្ពសី

្ិេត្ឝមាន

សេឋចយាលតាសចញលក្ុងក្បល ិ -

លពះសងរៈបានបងា​ាញោទនទប្ី ដលលពះស

បងា​ាញោទនទប្ី ដលលពះស

សែយ ើ

ះមក្ លពះសងរៈបាន

្េ ិ ត្ឝ សេឋចយាងចូលសៅក្បុងថ្លពប្ត្

ះមក្ លពះសងរៈបានបងា​ាញោទនទីប្ដល

្េ ិ ត្ឝលទង់កាត្់លពះសក្ោលពះោងាសោយកា​ាំបត្ ិ ប្ដលធ្លវក្់

35 មក្ោាំពអា ី កាេ សែយ ើ នង ិ ក្ប្នវងប្ដលេលក្សទសវស្រនធ ( ) បាន

ទទួលលពះសក្ោសោយសេចក្ឋសី គារព ។ ត្ពសី 35

-ែរកលទលវក្រនទ ជាល្ែោះរបែ់រពោះឥក្រនទ ។

128

ះមក្ លពះសងរៈ

បានបងា​ាញោទនទប្ី ដលលពះស

្េ ិ ត្ឝ

សងរៈបានបងា​ាញោទនទី

ប្ដលលពះបាទពម ភិ រៈបានទូល ិ ោ

ត្ថ្មវ នង ិ េាំ ពត្់កាោយៈោាំពលី ោសញ្ជ ើ ញស ស

លទង់បូ ឋរលពះភូោដ៏មាន

នមាបក្់ (36) ។ ត្ពសី

្េ ិ ត្ឝ សោយលទង់ថាឝយនគរ

ក្់ក្ណ្ដ ឋ ល ។ ត្ពី

ះមក្ លពះសងរៈបានបងា​ាញោទនទីប្ដលលពះស

យាងសៅជួបនង ឹ អារាឌកាោម

្ិេត្ឝ សេឋច

(អាឡារតាបេកាោមសគាលត្)

នង ិ ឧលទក្រាម (ឧទក្តាបេរាមបុលត្) ត្ពសី បងា​ាញោទនទប្ី ដលលពះស

ះមក្ លពះ

្េ ិ ត្ឝ

ះមក្ លពះសងរៈបាន

លទង់បាំសពញទុក្ករក្រិ យាយា ៉ង ិ

ត្ង ឹ ថ្លក្ប្លងោេ់កាល ៦ ឆ្ប ាំ សែយ ើ សទប ើ លពះសងរៈស

លលពះ

គាថា សនះថាៈ

‹‹ក្បុងសវោ ៦ ឆ្ប ាំ លពះស ្េ ិ ត្ឝលទង់បាំសពញទុក្ករក្រិ យា ិ យា៉ងត្ង ឹ ថ្លក្ប្លង សេឋចផធាំប្ត្សលើសផះនង ិ សលើប វ សទើបលទង់លជាប

ចាេ់ក្ុ បងលពះចិ ឋ ថាៈ សេចក្ឋលី បលពត្ ៏ ង ឹ ឋដត្ ឹ សនះមន ិ េមគួរ មន ិ ប្មនជាផវូវដ៏លត្ូវពត្ ិ សទ 36

-សេៀវសៅលពះពុទនោេ

េមណ្មក្ថាឝយ ។

សែើយលទង់លះបង់សចាលោាំសពើស

ះសៅ

របេ់សោក្លឝី-ែឝណ្ ី ូ ត្៍ ប្ដលសោក្ជុ-ាំ ស ៉ ប្លបជាប្ យរ ឃដិការមហាលពែយបានយក្ចវី រនង ិ សលគឿងបរកា ិ ា រេលមាប់

129

សទប ៏ ត្ ើ លបលពត្ ឹ ឋនូវ្ម៌ដព ិ សៃង ើ ››

។

លពះសងរៈបានបងា​ាញត្សៅ

សទៀត្ថាៈ ‹‹ោទនទសី នះសែយ ើ មហារាជ ប្ដលលពះស

្េ ិ ត្ឝលទង់

37 ទទួលបាយាេោយសោយទក្ ឹ សោះសគា ( ) មានឱ្ជារេមួយ

រយយា៉ង ោាំពី

ងននធពណ្៌នង ិ

ងន ធ (38) ›› ។ ត្ពសី

លពះសងរៈបានបងា​ាញោទនទីប្ដលលពះស សៅកាន់ស

្លិ ពក្ ឹ ស។

ះមក្

្ិេត្ឝ សេឋចយាងសឆ្ភះ

លពះរាជា លទង់សលបាេឱ្រោងលពះេឋូបមួយៗ ក្បុងោទនទី

ប្ដលលពះសងរៈបងា​ាញ សែយ ើ ទ្វាំងោេ់ស

ះ។

មា៉ងសទៀត្ លពះសងរៈ បានបងា​ាញោទនទី ប្ដលកាល

រាជ(39)

បានស

ល

ក្រេរសេើរលពះស

្េ ិ ត្ឝ

គ-

លុ ះលទង់លពះ

េណ្ដ ឋ ប់ដូសចាបះ សទប ើ លពះបរមក្សលតា្រា ិ ជថាឝយបងា​ាំ លពះបាទលពះ

សងរៈ សែយ ើ សលើក្លពះែេឋលបណ្មរសៃង ើ លតាេ់ថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ ញាំ នលបាថាបចង់េួរកាល ុ មា

37

គរាជស

39

ប្ដលជាោបក្បានលពះ

-ទិវាវទ្វនៈ ថាឝយទក្ ាំ ិងទក្ ន ឹ ឃយុន ឹ សោះសគា ប្ដលបានចាំសរនសក្ ើ ើ សៃើងឯងជាដងាឝយ ១០ ភាគ ។ អាយុ-វង-ក្ឹងៈ បានទទួលបាយាេោយ

សោយទឹក្សោះសគាប្ដលចលមាញ់ ១៦ ដង ។ 38

ះ

-បឋមេសមាភ្ៈិ

ងេុ ជាតា នង ិ

-ទវិ ាវទ្វនៈ កាលិកា

ងប៉ុណ្ដ ត ។

គរាជ ។

130

េមាយេមភុទន សត្សើ ឃញ ើ លពះោងាសេឋច លទង់ពុទនដាំសណ្ើរសៅក្បុងមាគា៌ ណ្ដ វះ?›› ។ លគាស

ះ

លពះសងរៈសៅកាល

គរាជថាៈ

‹‹ចូរោបក្មក្ឱ្រ

ឆ្ប់! ចូរោបក្មក្ឱ្រឆ្ប់! លពះរាជាចង់េួរោបក្ោាំពកា ី លប្ដលោបក្ បានសឃើញលពះេមាយេមភុទន ក្បុងមាគា៌ណ្ដ វះ (40) ›› ។ ក្បុង ណ្ៈស

ះ កាល

សត្សើ ឃើញលពះសេឋចលទង់ពុទនដាំសណ្ើរ

គរាជ ក្៏លបាក្ដសៃង ិ ើ ចូលមក្ជត្

លពះសងរៈសលើក្ថ្ដលបណ្មរទូលថាៈ

‹‹ឱ្លពះសងរៈមាចេ់ !

ក្រុណ្ដមានលត្ូវការោឝ? ី ›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរលពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ិ ថា

សែយ ើ ជាកាល េមាយេមភុទនស លគាស

សនះ ថាៈ

40

គរាជ

លពះ

‹‹ោបក្សនះឯង

ប្ដលបានេូ លត្គាថាេរសេើរលពះ

ះ›› ។

ះ លពះរាជាលបណ្មរលពះែេឋសៃង ើ លតាេ់នូវគាថា

-មហាវងសាៈ លែដេលរបើរេវាក់ោែលដាយឫទធិ ឱ្យលៅេង

ាំកាល

គររមកថាវយរពោះអងគ ។

131

‹‹ោបក្បានសឃញ ើ លពះភគវត្័ លពះោងាឥត្បុគាលសលបៀបសេយើ លពះ

ោងាមានឆវវណ្ ី ត ភវសឺ ផវក្លត្ចះ ហាក្់ដូចជាពណ្៌ថ្នមាេឆអន ិ លពះ មានវងឝងល់ ពះភស្រក្ឋដូចជាដួងលពះចស្រនធដស៏ ពញវង់ លបាប់ ុ ញោ ាំ ព ាំ គ ី ុណ្េមផត្ឋរិ បេ់លពះោងា សឆ្ភះសៅកាន់ស

្ិមណ្ឍលស

េរសេើរឱ្រលត្ម ឹ សេយើបានសទ សែយ ើ

គរាជស

លគាកាលប្ដលលទង់យាង

ះ›› ។

គរាជទូលត្បថាៈ

រុងសរឿងរបេ់លពះមហាមុនីស

ចូរោបក្េាំ ប្ដង

ះ

សដម ើ ផន ី ង ឹ នយា ិ យាេរសេើរសេចក្ឋី មន ិ មាន

ឥៃូវសនះ

នូវគាថាសនះថាៈ

ក្រប្ដលនង ឹ ស

ល

ញាំ ង ឹ ប្ងវងសោយេសងាប ុន

‹‹កាលប្ដលលពះពុទនោក្់លពះបាទផធបន ់ ង បាំ ង ឹ ប្ផនលបងពី ក្៏ភន ិ

ទសនវទ្វង ាំ ឡាយ ប្ដលតា​ាំងសៅសលើប្ផនដទ្វ ាំ មូលសបា៉ង ភេ់សៃង ី ង ើ

សែើយមហាលបងពក្ ៏ ប់ញ័រ ៦ ដង លពះរេយីផាយោាំពលី ពះកាយ ី ញា លពះត្ថាគត្

លគបសៅសលើពនវលឺ ពះចស្រនធនង ិ លពះអាទត្ ិ រ

សែយ ើ ភវឺ

រុងសរឿងសឆឝៀលឆ្ឝត្់ចាង ាំ សៅក្បុងទេ ើ ផជា ិ ទ្វាំង ១០ សដម ី លបសយាជន៍ ដល់េត្ឝសោក្ទ្វាំងមូល›› ។

132

ខ្ងសលកាយការេនធ

ស

ះ

លពះមហាក្សលតា្រា ិ ជ

សលបាេឱ្រោងលពះេឋូបមួយសៃង ើ ក្បុងោទនទសី

ះ

សែយ ើ សេឋច

ះ លពះសងរៈនម ិ នឋសឆ្ភះសៅកាន់ស

្លិ ពក្ ឹ ស លុ ះ

យាងែួេសៅសទៀត្ ។ ក្បុងលាំ ោប់ស

បាន

ដល់សែើយ សលើក្លពះែេឋចងអុលបងា​ាញលពះរាជាថាៈ ‹‹គឺលត្ង់ ោទនទសី នះឯងសែយ ើ

ប្ដលលពះស

្េ ិ ត្ឝលទង់មានលពះមហា-

ក្រុណ្ដដ៏្ាំដល់សោក្ លទង់បានឈបះនូវមារនង ិ ពលថ្នមារ សែយ ើ

បានោនុត្ឋរេសមាភ្ិញ្ញដណ្ លពះរាជាលទង់សលបាេឱ្រោងលពះេឋូប មួយសៅលត្ង់ោទនទសី

ះ សែយ ើ លទង់លពះរាជទ្វនលទពរមួយប្េន

ដាំៃង ឹ មាេ ។ លពះសងរៈបានបងា​ាញថាៈ ‹‹គលឺ ត្ង់ោទនទសី នះ សែយ ប្ដលចាត្ុមយហារាជបានថាឝយបាលត្ ៤ ដល់លពះពុទន លពះ ើ ត្ថាគត្ទទួលបាលត្ស

ះសែយ លទង់ទះរួបបាលត្ទ្វាំងស ើ

ះសោយ

លពះែេឋ (41) សែយ ើ ោ្ោ ិ ឌ នស្ឝជា ើ បាលត្មួយ›› ។

41

-លែៀវលៅរពោះពុទធសាែ

របែ់លោក លវី-

ីណ្ វ ូ ត្៍ ប្ដលលោករុាំ-ល

លធវើជាបរត្១ លដាយឫទធនុភាពរបែ់រពោះអងគ ។

133

៉ៅ ប្របជាប្មែរថា រពោះែោែ​ែមពុទធត្រមួត្បារត្ទាំង ៤

ត្ពសី

ះមក្

លពះសងរៈបានបងា​ាញោទនទប្ី ដ

លបា​ាំរយ (42) បានថាឝយសភាជ ោទនទប្ី ដលលពះស

្េ ិ ត្ឝ

ស្រេឋីសៅសបណ្ដប្រេ ៉ ( ត្ពសី

មាបក្់ស េឋូប

ះមក្

ណ្ិជទ្វាំង

ហារ (ដល់លពះពុទន) សែយ ើ បងា​ាញ

(43)

សេឋចចូលសៅកាន់េាំណ្ដក្់

រាណ្េី) ។

លពះសងរៈបានបងា​ាញោទនទីប្ដលល

ែយណ្៍

លេរសេើរលពះពុទន ។ លពះរាជាបានសលបាេឱ្រោងលពះ សៅលគប់ក្ប្នវងប្ដលលពះសងរៈបាន

លាំ ពះរាជាសៅក្បុងថ្លព

ឫេីបត្នៈ សែយ ចងអុលបងា​ាញ ើ សលើក្លពះែេឋខ្ងោឋាំសៃង ើ លពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ិ ថា

‹‹លត្ង់សនះសែយ ើ មហារាជ

ប្ដលលពះ

ត្ថាគត្ លពះោងាបានញា ឹ ឋសៅ›› ។ ុ ាំង្មយចលក្ដ៏បវរឱ្រលបលពត្ លពះរាជា

បានសលបាេឱ្រោងលពះេឋូបមយ សែយ ើ លពះ រាជទ្វនលទពរមួយប្េនដាំៃង ឹ មាេ ។ លពះសងរៈបានបងា​ាញ ត្សៅសទៀត្ នូវោទនទប្ី ដលលពះត្ថាគត្ លពះោងាញា ិ ទ្វាំង ុ ាំងជដល មួយ

ន់ឱ្រកាន់យក្សភទជាភក្ ិ ុ ា សែើយបានបងា​ាញោទនទីប្ដល

42

-លែៀវលៅរពោះពុទធសាែ

43

-គួរថារពោះពុទធ ប្ត្េាប់លដើមជារពោះលពាធិែត្វដូលេនោះ ។

របែ់លោក លវី-

ីណ្ វ ូ ត្៍ថា ពាណ្ិរពីរ

134

ក់បានយកនាំលធវើពីអងករ១ពីទឹក

ែ លៅថាវយរពោះអងគ ។ ុាំ១

លពះបាទពម ឋ ប់នូវលពះ្ម៌សទេ ិ ភោ ិ រៈលទង់លពះេណ្ដ

សែយ ើ

លទង់បានសឃញ ើ ចាេ់នូវេចច្ម៌ ោទនទីប្ដលសេឋចថ្នសទ ឋ ទ្វាំង ៤៨.០០០ បានញា ុ ាំងក្សិ លេ គសឺ េចក្ឋសី មែយងឱ្រឃ្លវត្ សចញ ពី ននេ ឋ នបានបរេុ ិ ទនលអ ោទនទីប្ដលពួក្ល

លពមទ្វាំងបាន្មយចក្ាុលគប់ៗគាប

ែយណ្៍និងពួក្គែបត្ជា ី សលចើន

េសលមចនូវសលោតាបត្ឋផ ិ ល។ លពះសងរៈ

បានបងា​ាញត្មក្សទៀត្

ន់

បាន

នូវោទនទប្ី ដល

េលក្សទសវស្រនធ (លពះឥស្រនធ) មានសេចក្ឋលី ជះថាវ ោទនទប្ី ដលលពះ

ត្ថាគត្លទង់េាំប្ដងយមក្បាដហា ិ ររជាោ​ោចររ សែយ ើ នង ិ ោទន ទប្ី ដលលពះត្ថាគត្ សេឋចយាងចុះមក្ោាំពខ្ ី ងសលកាយប្ដលសេឋច សៅចា​ាំវេាសៅក្បុងោទនតាវត្ឋង ើ ផន ិ ស សដម ី ង ឹ េាំ ប្ដង្ម៌សលបាេលពះ ពុទនមាតា ។

លពះរាជា បានលទង់សលបាេឱ្រោងលពះេឋូបដ៏មានត្ថ្មវ ក្បុង

ោទនទីប្ដលលពះសងរៈ បានបងា​ាញសែើយស

135

ះៗ ។

ត្ពសី

ះមក្

ក្ុេិនគរ (ក្ុេិ

លពះសងរៈបាន

លាំ ពះបរមក្សលត្យ ិ ៍

សៅលក្ុង

រា) សែយ សលើក្លពះែេឋសៃង ើ ើ ចងអុលបងា​ាញ

ថាៈ ‹‹គលឺ ត្ង់ោទនទសី នះសែយ ប្ដលលពះត្ថាគត្សេឋចចូលកាន់ ើ និ ឝ នក្បុងកាលជាខ្ងសលកាយ ប្ដលលទង់បាំសពញពុទនក្ច ិ ចបរបូ ិ ណ្៌ សែើយ›› ។

លពះរាជា លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ចុះសៅសលើប្ផនដី េូ នរេញ្ដ ី ភាព

ក្រស

សេឋចលទង់លពះពោ ិ ប

ះសែយ លពះោងាសលទ្វប ើ រែូត្ដល់បាត្់ោយរត្ី

ពួក្បរ ិ របានយក្ទក្ ឹ មក្សលបាះលពាំលេប់លពះ

ភស្រក្ឋសែយ សទប ើ ើ សេឋចលត្ៃប់បានលពះោយរត្សី ត្ន ើ សៃើង បានលទង់ ាំ ង លពះរាជទ្វនលទពរមួយប្េនដៃ ឹ មាេ េឋូបមួយសៅលត្ង់ោទនទសី លាំ ោប់ស

ះ

ះ។

នង ិ លបាក្់ឱ្រោងលពះ

លពះរាជាលបណ្មរលពះែេឋថាឝយបងាសាំ ោយ

សគារពចាំស

ះលពះបាទសងរៈ សែយ ើ លតាេ់សទៀត្ថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ ុ ញាំ ័ មានលបាថាបនង លពះ ិ មនេសការលពះេឋូប ថ្នពួក្មហាោវក្របេ់ ពុទនជាមាចេ់ (សទៀត្) ›› ។

136

រាជា!

លពះសងរៈថាឝយលពះពរេរសេើរថាៈ ‹‹ោ្ុ! ោ្ុ! ឱ្លពះ លពះោងាមានលពះរាជែឫទ័យលបក្បសោយលបោទេទ្វន

ដ៏កាវ នង ។ ិ ិ សេចក្ឋសី គារពដ៏វសេ​េ›› ណ្ៈស

សជត្វន័

មហារាជ

ះ

លពះសងរៈបាន

លាំ ពះមហាក្សលត្យ ិ ស៍ ៅក្បុងេួ ន

សែើយសលើក្លពះែេឋសៃើងថាឝយលពះពរថាៈ សនះសែើយលពះេឋូបរបេ់លពះោរបុ ី លត្

‹‹បពលិ ត្

េូ មលពះោងា

លទង់លពះរាជទ្វនសលគឿងេកាករបូជា›› ។ ស សេ

លពះរាជា លតាេ់េួរថាៈ ‹‹គុណ្វសេ​េរបេ់ សោក្មាចេ់ោងា ិ

ះ ដូចសមឋចសៅ?››

័ ី ១ ជា្មយលពះសងរៈថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹សោក្ជាោវក្ទ បត្រី បេ់លពះភគវត្័ សោក្ជាោបក្ោធត្់ជាំ

្មយចលក្ដ៏បវរឱ្រលបលពត្ ឹ ឋសៅ›› ។

ញក្បុងការញា ុ ាំង

‹‹លពះត្ថាគត្ លទង់សលើក្ដសមកង ើ សោក្ជាចាំបង សលើេជាង

័ ក្មានលបាជាញ ។ លបាជាញថ្នេត្ឝទ្វង ពួក្ោវក្ោប ាំ ោេ់ សវៀរប្លងប្ត្ លបាជាញលពះត្ថាគត្មួយសចញ

ក្៏មន ិ មានលបាជាញោបក្ណ្ដមួយ 137

សេយើនង ឹ លបាជាញរបេ់លពះោរបុ ី លត្លត្ម ឹ ប្ត្មួយចាំណ្ិត្ ប្ដលប្បងជា

១៦ ដងសែយ ើ ។ សគអាចនយា ិ យបានប្ត្សោយេសងាបយា៉ងសនះ ោបក្ណ្ដសៃយ ើ

េពឝលគប់បាន›› ។

នង ាំ លបាជាញរបេ់សោក្ឱ្រ ឹ អាចេាំ ប្ដងោាំពឃ្ល ី វង

កាលប្ដលលពះសងរៈថាឝយលពះពរដូសចាបះសែើយ លពះរាជាមាន

សេចក្ឋលី ជះថាវពន់សពក្ មាេ ដល់លពះេឋូបស

លទង់លពះរាជទ្វនលទពរមួយប្េនដាំៃង ឹ

ះ ។ កាលលពះោងាថាឝយបងា​ាំលពះោរបុ ី ត្ឋ

លទង់លតាេ់នូវគាថាសនះថាៈ

‹‹សោក្ជាោបក្បានក្ាំចាត្់បង់នូវចាំណ្ងថ្នភព សក្រស្ ឋិ៍ យ ះរបេ់សោក្

ោយេពឝទួសៅទ្វាំងសោក្

ប្ដលមានលបាជាញទ្វាំងឡាយ ទ្វាំងោេ់›› ។ ត្ពសី

ះមក្

ស ៉ ទាលាយនៈ

លផល ី ាញ បណ្ដ ឋ ោបក្

មានប្ត្សោក្ជាចមផងសលើេជាសគ

លពះសងរៈបានបងា​ាញលពះេឋូប

(សមាគាោវន)

ដល់លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

លពះពរឱ្រសេឋចលពះរាជទ្វនសលគឿងេកាករបូជា ។ 138

ថ្នលពះ ថាឝយ

ស

លពះរាជា លតាេ់េួរសទៀត្ថាៈ ‹‹គុណ្វសេ​េរបេ់ សោក្ោងា ិ

ះដូចសមឋចសៅ?›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរថាៈ

‹‹សោក្ជាចមផងសលើេពួក្ោបក្

ប្ដលមានឫទនិបាទ (ឥទនបា ើ ខ្ងោឋាំ ិ ទ) សោក្អាច្នប្ត្សជង របេ់សោក្សៅដល់បូរ ី ថ្នេលក្សទសវស្រនធ (លពះឥស្រនធ) បាន›› ។ មា៉ងសទៀត្

សោក្អាចផ្ទចញ់

គរាជស្យះននធនង ិ ឧបននធឱ្រ

ចុះចាញ់ បាន ។ អាតាយភាពេាំ ប្ដងគុណ្វសេ​េរបេ់ សោក្ បាន ិ ប្ត្សោយេសងាបថា េងារោគរបាន ស

សគឆវងដល់ សលត្យ ើ ខ្ង

យថ្នមហាេមុលទ

សោយោរវាចាជាគុណ្​្ម៌របេ់ សោក្ោងា

ះ›› ។

លពះរាជា បានលពះរាជទ្វនលទពរមួយប្េនដាំៃង ឹ មាេ ដល់

លពះេឋូបស

ះ លពះរាជទ្វនសែើយ សទើបលបណ្មរលពះែេឋសៃើង

លតាេ់គាថាសនះលគាស

ះថាៈ

‹‹ ុ ញេ ាំ ូ មនមេសការលពះស ៉ ទាលាយនៈ ប្ដលមានសក្រស្ ឋិ៍ យះ

លផល ី ាញ សោក្ជាចមផង សលើេជាពួក្ោបក្ប្ដលបានឫទនបា ិ ទ 139

ទ្វាំងឡាយ សោក្បានក្ាំចាត្់បង់នូវជាត្,ិ ជរា, សេចក្ឋសី ោក្ នង ិ សេចក្ឋទ ី ុក្ាលពួយ›› ។ លាំ ោប់ស

ះមក្

ដល់លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

លពះសងរៈបានបងា​ាញលពះេឋូបលពះក្េសប សលើក្លពះែេឋសៃង ើ ថាឝយលពះពរថាៈ

‹‹ោទនទីសនះសែើយជាលពះេឋូបថ្នលពះមហាក្េសប េូ មលទង់លពះ រាជទ្វនសលគឿងេកាករបូជេលត្ង់ោទនទសី នះផង›› ។

លពះរាជា លតាេ់េួរថាៈ ‹‹គុណ្វសេ​េរបេ់ សោក្ោងាស ិ

ះ

ដូចសមឋចសៅ?›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹សោក្ជាោបក្លបាថាបត្ច ិ ចូលចត្ ិ ឋ

ប្ត្របេ់ត្ច ិ

សោក្ជាចមផង

សលើេជាពួក្ោបក្ប្ដលលបលពត្ ឹ ឋ

្ុត្ងាវត្ឋ ។ លពះត្ថាគត្បានលបទ្វនទសី េ

េនៈេលមាប់លពះ

ោងាឱ្រសោក្គង់ ។ លពះពុទនជាមាចេ់ លទង់សោះចីវររបេ់លពះោងា លបទ្វនដល់លពះមហាក្េសប ។ លពះសងរៈោងាស

ះ ប្ត្ងមានលពះ

ែឫទ័យសមតាឋដល់ោបក្ សត្់ទុគត្ ៌ និងោបក្មានទុក្ាលពួយ សោក្ជា ោបក្លគប់លគងរក្ានូវ្ម៌វន័ ិ យ

របេ់លពះពុទនជាមាចេ់

140

ប្ដល

អាតាយភាពេាំ ប្ដងឥៃូវសនះ

គន ឺ យា ិ យសោយេសងាប

ោបក្ណ្ដ

សៃយ ថ្នការលបលពត្ ិ ើ នង ឹ អាចេាំ ប្ដងោាំពគ ី ុណ្វសេ​េ ឹ ឋរបេ់សោក្ ឱ្រេពឝលគប់បាន?›› ។ លពះរាជា មាេ

លទង់សលបាេលពះរាជទ្វនលទពរមួយប្េនដាំៃង ឹ

ដល់លពះេឋូបថ្នលពះមហាក្េសបស

ះ

លកាបបូជាសែយ ើ

ក្៏លបណ្មរលពះែេឋសៃង ើ លតាេ់គាថាសនះថាៈ ‹‹សោក្ជាោបក្គង់ សៅក្បុងគុហាថ្នភបាំ

ជាោបក្បានបនាត្់បង់នូវការវវាទ ិ

លបលពត្ ឹ ឋសៅតាមោាំណ្ដចថ្នសទ្វេៈទ្វាំងពួង

មន ិ បាន

សោក្បានចសលមន ើ

្ាន (្ន) នង ិ េមាបត្ឋជា ិ លបលក្ត្ី សោក្ជាោបក្លបាថាបត្ច ិ ចូលចត្ ិ ឋប្ត្របេ់ត្ច ិ សលបៀបផធម ឹ ស

ឥៃូវសនះ

គុណ្វសេ​េរបេ់ សោក្មានឥត្គូនង ិ ឹ ញាំ ូ មនមេសការចាំស ុេ

ះ សោយការបនធនល់ ពះេិរ

ោងាស

ះ សោយោេ់ោព ាំ ច ី ត្ ិ ឋ ›› ។

ះសោក្មាចេ់ ោងា

ាំ ូ មថាឝយបងា​ាំចាំស ុ ញេ

141

ះសោក្មាចេ់

ត្ពសី

ះមក្ លពះសងរៈបានបងា​ាញលពះេឋូប លពះវក្កុលសត្ទរ-

ក្ុល ដល់លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ ថាឝយលពះពរឱ្រសេឋចលពះរាជទ្វន

សលគឿងេកាករបូជា ។ ស

លពះរាជាលតាេ់េួរថាៈ ‹‹គុណ្វសេ​េរបេ់ សោក្មាចេ់ោងា ិ

ះដូចសមឋចសៅ ?›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹លពះត្ថាគត្ បានសលើក្សោក្ជា

ចមផងសលើេជាពួក្ោបក្ ប្ដលមានសេចក្ឋោ ី ត្់លទ្វាំនង ិ សរាគ សែយ ើ និងពួក្ោបក្ប្ដលលបាថាបត្ច ិ

សោក្មន ិ ប្ដលេាំ ប្ដងគាថា

១

លបក្បសោយបាទ ៤ ដល់មនុេសណ្ដមួយសោះសៃយ ើ ›› ។ លគាស

ះ លពះរាជាលទង់សលបាេលពះរាជទ្វនមាេមួយថ្ពោក្់

សៅសលើលពះេឋូបថ្នលពះសងរៈោងាស

ះ

ពួក្ោមាត្រលកាបទូលេួ រ

ថាៈ ‹‹លពះេឋូបលពះោរែត្ឋជាទសី គារពសេយើៗគាប សល

ះសែត្ុោឝបា ី ន

ជាលទង់លពះរាជទ្វនសលគឿងបូជាប្ត្លត្ម ត ះ?›› ។ ឹ មាេមួយថ្ពប៉ុសណ្ដ លពះរាជា លតាេ់ថាៈ ‹‹សល

សោក្មាបក្់ឯង

ះសោក្រួច (ចាក្ទុក្ា) បានប្ត្ ួ ន វ

មន ិ បានស្ឝើមនុេសឯសទៀត្ឱ្ររួចចាក្ទុក្ាផង 142

សល

ះសែត្ុស

ះ

បានជាសយង ើ បូជា

ប៉ុសណ្ដ ត ះ›› ។

រុក្ាសទវតាប្ដលរក្ាលពះេឋូប

ថាឝយមក្លពះរាជាវញ ិ

ប្ត្លត្ម ឹ មាេមួយថ្ព

បានបប្ងឝរមាេមួយថ្ពស

ះ

សទប ើ ពួក្ោមាត្រលកាបទូលសទៀត្ថាៈ

‹‹សោក្ជាោបក្មានសេចក្ឋីលបាថាបត្ច ិ សោយពត្ ិ បានជាសោក្មន ិ ទទួលយក្មាេមួយថ្ពស លគាស

ះសៃយ ើ ?››

ះ លពះសងរៈបានបងា​ាញលពះេឋូបលពះអាននធសត្ទរ ដល់

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

ថាឝយលពះពរឱ្រសេឋចលពះរាជទ្វនសលគឿង

េកាករបូជា ។ លពះរាជាលតាេ់េួរថាៈ ‹‹គុណ្វសេ​េរបេ់ សោក្ ិ មាចេ់ោងាស

ះ ដូចសមឋចសៅ?›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរថាៈ អាននធស

‹‹លពះត្ថាគត្

បានសលើក្លពះ

ះជាចមផង សលើេជាងពួក្ោបក្ប្ដលជាពែុេសូត្ សោក្

បានចា​ាំជាក្់ចាេ់នូវ្ម៌របេ់លពះពុទនជាមាចេ់

។ ក្មាវង ាំ គាំនត្ ិ

លបាជាញនិងការ្វេវាងថ្វរបេ់សោក្ដ៏្ទ ាំ ូោយ សលបៀបដូចជា មហាេមុលទ

វាចារបេ់សោក្ប្ផអមប្លអមពសី រាះសក្ាះក្ាយ 143

មនុេសនង ិ សទវតាទ្វាំងឡាយប្ត្ងស្ឝសើ េចក្ឋី ោងាស

ះ

សោក្អាចក្ាំណ្ត្់ដង ឹ នូវពុទនោ្ាលេ័យបាន

បរបូ ិ ណ្៌សោយសេចក្ឋល ី អ យា៉ង

សគារពចាំស

ះសោក្ សោក្

នង ិ សពញសៅសោយគុណ្េមផត្ឋលិ គប់

សោក្ជាឃ្លវង ាំ មួយប្ដលសពញប្ណ្នចសងអៀត្សៅសោយ

លពះ្ម៌›› ។ លពះរាជា កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រសនះសែយ មានលពះ ើ

រាជែឫទ័យសពញសៅសោយបត្ ី ន ិ ង ិ លបាសមាទរ ាំ ង លទពរមួយសកាដិដៃ ឹ មាេដល់លពះេឋូបស ពួក្ោមាត្រលកាបទូលេួ រថាៈ ‹‹សល

លពះរាជទ្វនសលគឿងបូជា ទ្វាំងពួង?›› ។

លទង់លពះរាជទ្វន

ះ។

ះសែត្ុោឝី បានជាលទង់

លត្ង់ោទនទសី នះសលចន ើ សលើេជាោទនទី

លពះរាជាលតាេ់ត្បថាៈ ‹‹សល

ះលពះសងរៈោងាសនះ សោក្ជា

ពែូេូលត្ក្បុង្ម៌វន័ ិ យ សោក្បានផាយលពះ្ម៌ឱ្រជាលបទប ី ដ៏ភវឺ រុងសរឿងរែូត្ដល់មក្ថ្ងៃសនះ ឥត្មានបាត្់បង់យា៉ងសនះឯង ោបម សជើងសគាមន ិ អាចនង ឹ ទទួលយក្ទក្ ឹ មហាេមុលទបានសទ 144

ស

ះក្៏

ពត្ ិ ប្មនសែយ ើ

ប្ត្េមុលទ

អាននធអាចទទួលបាន សល

គលឺ បាជាញរបេ់លពះពុទនជាមាចេ់លពះ

ះដូសចាបះ សទប ើ សយង ើ បូជាោទនទសី នះ

សលចន ាំ ពួង›› ។ ើ សេើលជាោទនទទ្វ ី ង កាលប្ដលលពះរាជា

រួចសែើយ

បានបូជាលពះេឋូបថ្នពួក្មហាោវក្័

លទង់េបាយរក្រាយក្ប ី ុ ងលពះរាជែឫទ័យពន់សពក្

សេឋចលកាបថាឝយបងា​ាំសទៀបលពះបាទលពះសងរៈ សែយ ើ សលើក្លពះែេឋ លបណ្មរសៃង ើ សោយសគារពលតាេ់គាថាសនះថាៈ

‹‹ ុ ញបា ាំ នេសលមចោត្ឋភាពជាមនុេស បានបរចា ិ ច គនូវទ្វនទ្វាំង

ប្េនៗ ឥៃូវសនះ

ាំ នស្ឝក្ ើ ច ិ ចរបេ់ ុ សញាំ ុ ញបា

ះរួចសលេចសែយ មន ើ ិ

ប្មនជាការឥត្ោាំសពសើ ទ ប្ដល ុ បា ញាំ នទទួលោត្ឋភាពសនះ ។ ជួបនង ឹ បុញ្ដសក្ាត្ឋដល៏ បសេើរ

ញាំ ន ុ បា

ញាំ នស្ឝឱ្ ើ រជាក្់ចាេ់ដល់ផលេាំ រាប់ ុ បា

ោត្ឋភាពជាមនុេស ។ សោយោរលទពរេមផត្ឋិ ប្ដលជារបេ់

លបក្បសោយសទ្វេ សែយ ញាំ នបាំសពញ ើ ពុក្រលួ យសៅៗ ងាយៗ ុ បា ក្ុេលឱ្របានេសលមចផលដ៏មាម ាំ ន ួ ដល់លពះ្ម៌ជាមាចេ់ ។ លពះ េឋូបទ្វាំងឡាយ

ប្ដល ុ ញបា ាំ នក្ោងទុក្ជាសលគឿងលាំ ោថ្នជមភូទឝប ី 145

ដ៏សដរោេដូចជាពពក្មាេពណ្៍េ អាកាេសវហាេ៍ ។

ប្ដលជាសលគឿងលាំ ោថ្ន

ញាំ នជួបលបេពឝនង ឹ លពះ្ម៌របេ់លពះពុទន ុ បា

ប្ដលជាេភាវៈដ៏បរេុ ិ ទនផុត្សលគឿងសមែយង›› ។

កាលលទង់លតាេ់នូវគាថាសនះចប់សែយ លពះរាជាលទង់ថាឝយ ើ

បងា​ាំោងយសចញចាក្ទីស

ះសៅ ។ ទុក្ជាលពះបាទោសោក្ បាន

លពះរាជទ្វនលទពរ ១ ប្េនដាំៃង ឹ មាេដល់លពះេឋូនមួយៗ លគប់ ក្ប្នវង (ក្បុងលពះេឋូបទ្វាំង ៤) គលឺ ពះេឋូបសៅទលី បេូ ត្លពះពុទនជា មាចេ់ លពះេឋូបសៅទសី ដើមស

្លិ ពក្ ឹ ស លពះេឋូបសៅទញា ី ុ ាំង្មយចលក្

ដ៏បវរឱ្រលបលពត្ ឹ ឋសៅ នង ិ លពះេឋូបសៅទន ី ិ ឝ ន ក្៏លពះោងាគង់មាន លពះរាជេទ្វនដ៏វសេ​េបាំ ផុត្ ិ

ចាំស

លពក្ ឹ សស

ះថា ទសី

ះ សល

ះសែត្ុោឝី? សល

លទង់លតាេ់េមាយេសមាភ្ញ្ញ ិ ដ ណ្

ះប្ត្លត្ង់លពះេឋូបសៅស

្ិ

ះលពះេមាយេមភុទន បាន

បានជាលពះរាជាលទង់លពះរាជ

ទ្វនសលគឿងលបោប់រត្នវត្ទុដ៏មានត្ថ្មវជាសលចន ើ លបការ ដល់លពះេឋូប សៅស

្លិ ពក្ ឹ សស

ះ។

146

លពះ

លពះោគាមសែេីទី ១ របេ់លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លទង់លពះមាន 44 ងត្េ ិ សរក្សតា ិ ( ) កាលសឃញ ើ លពះរាជេទ្វនរបេ់លពះបាទ

ោសោក្ដូសចាបះ ត្ថ្មវ ស

សទប ើ លពះ

ងលត្ះិ រះដូ ិ សចបះថាៈ

ប្ដលលពះោងាមានទ្វាំងប៉ុ យ ន

្ិលពក្ ឹ សទ្វាំងោេ់សែើយ››

ណ្ៈស

‹‹រត្នវត្ទុដ៏មាន

លទង់លពះរាជទ្វនដល់

ះ

េវនយ ឍ លស្យះមាត្ងាៈ ី ស៍ ៅមនុេសចណ្ដ

លពះ

ងមានលពះ

មក្គាល់សែយ ើ

លតាេ់ថាៈ ‹‹ោបក្អាចនង ើ ស ឹ ទាំោយសដម

្លិ ពក្ ឹ ស សោយសវទមនឋ

មាត្ងាបុរេត្បថាៈ លបេិនសបលើ ពះ

ងលបទ្វនរងាឝន់ជាមាេ

បានឬសទ? ។

ដល់ ុ ញាំ ួ ន វ ុ សញាំ លគាស

ះនង ឹ អាចបាំផ្ទវញបាន ។

ះ លពះ

មនុេសចណ្ដ ឍ លស

ងេនយត្ថា នង ឹ លបទ្វនរងាឝន់ជាមាេដល់

ះ ក្៏មាត្ងាបុរេោក្់អាង៌ក្ាំបាង ាំ ស

សោយសោភចត្ ិ ឋថ្ន ួ វន

វាបានសដរើ េាំ សៅសៅសដើមស

សែើយវាយក្ប្ សចងព័ទនេីមាជុាំវញសដ ិ ើមស 44

-មហាវងសាៈ

ប្ត្

ងអែនធិមិតាដររមល

្ិលពក្ ឹ សស

ែីទិវងគត្លៅបាន ៤ ឆ្នាំ លទើបរពោះបាទអលសាកតា​ាំង

ង លនោះមិនោនែទធររោះថាលកនុងរពោះពុទសា ធ ែ

។

147

ះ ទុក្ ្លិ ពក្ ឹ ស

ះ វាបាំណ្ង

ងត្ិែសររលទវ ីជាអគគមល

ែីឯកលឡ្ើង

នង ឹ េមាវប់សោយសវទមនឋរបេ់វា ក្៏េិ ឝត្លេស

ក្បុងមួយរ ាំសពចស

នរញមចុះេនសម ឹ ៗ សៅ ។

ពួក្រាជបុរេោបក្រក្ានូវសដម ើ សឈសើ

ះសដើមសឈើ

ះ សឃញ ើ ដូសចាបះ ក្៏មក្

លកាបទូលដល់លពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ‹‹ឥៃូវសនះ សដម ើ ស ិ ថា ក្ាំពុងប្ត្េឝិត្លេស ស

នសៅឯងៗ›› ។

ណ្ៈស

្លិ ពក្ ឹ ស

ះ ពួក្រាជបុរេ

លនូវគាថាសនះថាៈ ‹‹សៅលត្ង់ោទនទី

ប្ដលលពះត្ថាគត្បានលតាេ់ដង ឹ នូវវជា ិ ជ

ក្បុងសោក្ លទង់លបលពត្ ឹ ឋសៅតាមផវូវថ្នស ឈសី លេស

្ញ្ញ ើ ិ ដ ណ្ ឥៃូវសនះ សដម

ះឯងកាន់ប្ត្ងយក្មាវង ាំ ណ្ដេ់សៅសែយ ើ

នចុះេនសម ឹ ៗ សៅសែយ ើ ។

លពះរាជា កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

កាន់ប្ត្េឝិត្

ះសែយ លទង់ក្៏ ើ

ោេ់លពះោយរត្ី ដួលចុះសៅសលើថ្ផធថ្នលបងពី លុ ះលទង់បានទទួល ទក្ ឹ លបេ់លពាំលេប់លពះភស្រក្ថយូរបនឋច ិ មក្ ោយរត្សី ៃើង ស

សទប ើ លត្ៃប់បានលពះ

សែើយលទង់ពោ ិ បសរៀបរាប់ថាៈ

‹‹កាល ុ ញសាំ ឃើញ

្លិ ពក្ ឹ ស ក្៏ហាក្់ដូចជាបានសឃញ ើ លពះេមាយេមភុទនជាមាចេ់ប្ដរ 148

លបេិនសបសើ ដម ើ ស

្ិលពក្ ឹ សស

ះ េឝិត្លេស

ោវប់សៅជាមួយផងជាលបាក្ដ›› ។ លពះ ទុក្ជាសដម ើ ស

នសៅសែយ វ ុ ញន ាំ ង ើ ឹ ួន

ងត្េ ិ សរក្សតា ិ លកាបទូលលួ ងសោមលពះរាជាថាៈ ‹‹សបើ

មហារាជ

្លិ ពក្ ិ ឹ សក្ស័យជវី ត្សៅ

ញាំ ច េ់ឯងនង ឹ អាចបសលមើ ុ មា

ឱ្រលពះោងាលទង់លពះេលមានឋលពះរាជែឫទ័យត្សរៀង

សៅ›› ។ លពះរាជា លតាេ់ថាៈ ‹‹មានប្ត្សដម ើ ស

្លិ ពក្ ឹ សស

ះ អាចស្ឝើ

សេចក្ឋេ ី ុ ដល់ ួ វនោញ ឯជាត្ស្រិ េឋីភាពណ្ដនង ឹ ស្ឝបា ើ ន! គលឺ ត្ង់ ទសី

ះឯងសែយ ឹ ើ ប្ដលលពះេមភុទនជាមាចេ់ លពះោងាបានលតាេ់ដង

នូវេមាយេសមាភ្ញ្ញ ិ ដ ណ្›› ។ លពះរាជា

លគាន់ប្ត្មានលពះឱ្ងាករប្ត្ប៉ុសណ្ដ ត ះ

ត្េ ិ សរក្សតា ិ រ ាំជួលក្ឋួលសដឋក្បុងចិត្ឋ

ក្៏លពះ

សក្ើត្វបផដ ិ ិោរសៃ ី ើង

ង សទើប

នយា ើ ិ យនង ឹ បុរេស្យះមាត្ងាៈថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ ោបក្អាចស្ឝសើ ដម ស

្ិលពក្ ។ ិ ឹ សឱ្ររេ់សៃើងវញបានឬសទ?››

149

មាត្ងាបុរេ ស

លកាបទូលត្បលពះ

ះមន ិ ទ្វន់េួ ៃត្សលក្ៀមសៅសៃយ ើ

ងថាៈ

‹‹លបេិនសបសើ ឈើ

សែយ មផប្ី ត្ ិ ើ សៅមានជវី ត្េូ

បនឋច ញាំ ង ។ ើ សៃង ិ ិ បនឋួច ក្៏ ុ ន ឹ អាចស្ឝឱ្ ើ របានដូចសដម ើ វញ›› ណ្ៈស

ះ

មាត្ងាបុរេលោយប្ សោសមាះប្ដលចងព័ទន

េីមាបសណ្ឋើរ េូ លត្រាយមនឋសោះបសណ្ឋើរ សោយសេចក្ឋីពាយាម សពញបនធុក្

សាំ លោចស

ន់ក្អម ត្ពសី

្លិ ពក្ ឹ សស

ះ

សោយទក្ ឹ សោះសគាមួយ

ះមក្មួយលេបក្់ សដម ើ សឈសើ

ជាលបលក្ត្ដ ើ ។ ី ូចសដម

ពួក្រាជបុរេោបក្រក្ា បានសឃញ ើ សឈសើ

េនវក្ ិ ឹ សៃង ើ វញ មហារាជ ស មុនស

ះក្៏រេ់សៃង ិ ើ វញ

ះលូ ត្ោេ់លេ​េ់

ក្៏មក្លកាបទូលដល់លពះរាជាថាៈ

‹‹បពលិ ត្

្លិ ពក្ យ មន ិ ឹ សរេ់សៃង ើ វញសែ ើ ិ បានប្បវក្ោាំពកា ី ល

ះសទ›› ។

លុ ះលពះរាជា លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់នូវ លពះបីត្សិ ោមនេស សេឋចយាងសៅសដើមស លត្ង់សៅសដើមសឈសើ

ក្រប្ត្ប៉ុសណ្ដ ត ះ ក្៏មាន ្ិលពក្ ឹ ស លពះោងាទត្

ះ លទង់លតាេ់ថាៈ ‹‹រាជក្ច ិ ចឯណ្ដ ប្ដល 150

សេឋចពម ិ ភោ ិ រ នង ិ ពួក្សេឋចឯសទៀត្មន ិ ទ្វន់បានស្ឝឱ្ ើ រេសលមចសៅ សៃយ ើ រាជក្ច ិ ចសនះ

ញាំ ង ឹ ស្ឝឥ ើ ៃូវសនះ ឱ្របានចាំប្ណ្ក្ពរី យា៉ង ។ ុន

ចាំប្ណ្ក្២ យា៉ងគោ ឺ ឝី វះ? គច ឺ ាំប្ណ្ក្១ េសមាមទរឆវង

លពមទ្វាំងឱ្រស្ឝក្ ួ ើ អមយ

ោក្់សពញសៅសោយេុ គននជាត្ិ ចាំប្ណ្ក្ ១ សទៀត្

េលមាប់សលោចសដើមស

្ិលពក្ ឹ ស

។

ះ លពះរាជាលតាេ់ឱ្រស្ឝក្ ើ អមក្ដ៏លបសេើរចាំនួនមួយ

ជាវការវាន់ មាេ, ិ េុ គននវារ ី

សោយវត្ទុដ៏មានត្ថ្មវ

ញាំ ង ន ឹ សលៀងលពះោរយេងឃជាសលច ិ ើ ឱ្រោេ់ ុន

កាលថ្នរដូវសភវៀង (45) ៥ ប្ លគាស

ន់

ាំ ង ឹ ស្ឝឱ្ ើ រមានមែក្មយ ុ ញន

លបាក្់

នង ិ ប្ក្វថ្ពទូររ

សែយ ើ ឱ្រសលោចសដើស

លបោប់េិ អត្ោអងសដម ើ សឈសើ

្លិ ពក្ ឹ សស

ន់

លទង់ឱ្របាំពញសោយ ះ

ះសោយក្លមងផ្ទក

លពះោងាឱ្រស្ឝើ សោយលាំ ោត្ ិ

េុ គននជាត្ិ និងសលគឿងោបលនទ្វាំងឡាយដ៏សលចើន ។ លពះរាជា លេង់លពះវារសែ ី យ ើ

លទង់លពះភស្រេឋងយដ ៏ រេុ ី ប ិ ទនោអត្លអ

េមាទ្វននូវោដឌងាឧសបាេង សេឋចសៃើងសៅសលើស ឿនស

លពះោងា

្ិលពក្ ឹ ស

-កនុងអាយុ-វង-កឹង បញ្ចវែ៌ ប្របថា​ាៈ ‹‹របរុាំែងឃជាលរេើនមកលធវើកុែលអែ់ ៥ ឆ្នាំ›› ប្ត្លបើពិនិត្យលមើលតាមកាំលណ្ើត្លដើមរបែ់ពាកយ បញ្ចវែ៌ គួរនឹងប្របថា​ាៈ ‹‹អែ់កាលក្នរដូវលភលៀង ៥ ប្ម›› លៅថា លធវើបញ្ចវែ៌ ។ 45

151

ស

ះ ពចា ួ េួ ងថាៈ ិ រណ្ដសមល ើ លគប់ទេ ិ ទ្វាំង ៤ សែយ ើ លតាេ់បង

‹‹ឱ្លពះោរយេងឃទ្វាំ ងឡាយដ៏សលចន ិ ើ េមាយេមភុទនមាចេ់

័ សោក្ជាោវក្ថ្នលពះ

សោក្លបត្ប ិ ត្ឋសិ ដើមផច ី ាំសរននូ ើ វការ

សោក្ជាោបក្ផ្ទឋច់បង់នូវចាំណ្ងថ្នត្ណ្ដ ា

យល់លត្ូវ

បានសោយឫេថ្ន

ក្ុេលរបេ់សោក្ ប្ដលសក្ើត្លពមសោយេមា្ិ សោក្ជាោបក្ មានគុណ្​្ម៌ គួរពួក្មនុេស ពួក្សទវតា នង ិ ពួក្ោេុ រសគារព េូ មឱ្រពួក្សោក្ទ្វាំងោេ់ស

ះ នម ិ នឋមក្ជួបនង ឹ ុ ញាំ សោយសមតាឋ

ចត្ ិ ឋរបេ់ដល់ ុ ញាំ េូ មឱ្រលពះក្រុណ្ដទ្វាំងោេ់ស នម ិ នឋរបេ់ ុ ញ›ាំ ›

ពួក្សោក្ទ្វាំងោេ់

ុ ញាំ

ះ លពមទទួលនូវ

ប្ដលជាោបក្សោយនូវបត្ ី ក្ ិ ុ បង្ាន

(្ន) នង ជា ិ េមាបត្ឋិ មានលបាជាញចក្ាុសក្ត្ ើ សៃង ើ លពមសែយ ើ

ោងាថ្នលពះោរយេងឃ ប្ដលបានេសលមចនូវលពះោមត្មហានិ ឝ ន ិ សោក្ជាក្ុលបុលត្ដ៏ពត្ ឹ ិ ឥត្បុគាលណ្ដសលបៀបផធម

ជាោបក្បាន

ទទួលរក្ាទុក្នូវលពះ្ម៌ ជាមត្៌ក្របេ់លពះេុ គត្ េូ មឱ្រលពះ

152

ក្រុណ្ដទ្វាំងោេ់ោងាស សមតាឋចត្ ិ ឋ ›› ។

ះ លពមទទួលនូវការនម ិ នឋរបេ់ ុ ញាំ សោយ

‹‹ពួក្សោក្ប្ដលគង់ក្ុ ងប្ដនក្េយ ប ី រៈ ជាោបក្រួចផុត្ចាក្ភ័យ

ោនឋរាយទ្វាំងយប់ទ្វង ាំ ថ្ងៃ

លពមទ្វាំងសោក្ជាោបក្លបលពត្ ឹ ឋសៅក្បុង

័ ិងថ្លពសរវត្ៈ េូ មនិមនឋមក្ផង សោយសមតាឋចិត្ឋរបេ់ ថ្លពមហាវនន សោក្ េូ មឱ្រលពះក្រុណ្ដទ្វាំងោេ់ស របេ់ ុ ញ›ាំ ›

ះ លពមទទួលនូវការនម ិ នឋ

‹‹ពួក្សោក្ប្ដលគង់សៅោទនទម ី ន ិ រាបសេយើ សទៀបមាត្់លេះ

ដ៏្ាំស្យះោនវត្បឋ

សលជាះលជលងភបាំ នង ិ ប្ដលគង់សៅ

នង ិ ពួក្សោក្ប្ដលគង់សៅ

មាត្់ទសនវ

គុហាស្យះសេរេក្ៈ លពមទ្វាំងពួក្សោក្ ី

ភបគ ាំ ននមាទនៈ េូ មនម ិ នឋមក្សោយសមតាឋចត្ ិ ឋរបេ់

សោក្ េូ មឱ្រលពះក្រុណ្ដទ្វាំងោេ់ស របេ់ ុ ញ›ាំ › ។

ះ លពមទទួលនូវការនិមនឋ

កាលលពះរាជាបានោ្ិោឌនយា៉ងសនះសែើយ

ពួក្លពះសងរៈ

ទ្វាំងសនះ ក្៏នម ិ នឋមក្ោាំពទ ី េ ិ ទ្វាំង ៤ ចាំនួនបប្ី េនោងា ។ មួយ 153

ប្េនោងាជាលពះោរែនឋ

ពរី ប្េនោងាជាលពះសលោតាបនប

េក្ឫទ្វគាមន ិ (េក្ទ្វគាម)ី នង ិ លពះោ ទ្វាំងពួក្មនុេសជាោមញ្ដ បុងុជជន

គាមន ិ (ោ

លពះ

គាម)ី មាន

នង ិ ពួក្ជនោបក្មានចត្ ិ ឋដ៏

បរេុ ិ ទន ក្៏មក្ោងាុយលបជុាំគាប សៅេល់ប្ត្ក្ប្នវងមួយេលមាប់លពះ មហាសងរ

ជាក្ប្នវងទាំសនរ

ោងាុយសៃយ ើ ។

មន ិ មានោបក្ណ្ដមួយហា៊នចូលសៅ

លពះរាជា លតាេ់េួរលពះយេសត្ទរថាៈ ‹‹សល

ទុក្ទសី េ

េនៈសនះឱ្រសៅទាំសនរ? ››

លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ

ោងាសទៀត្ លត្ូវសោក្ោងាស

ះសែត្ុោបា ឝី នជា

‹‹នង ឹ មានលពះមហាសងរមួយ

ះគង់សៅលត្ង់ទសី េ

េនៈសនះ›› ។

លពះរាជាលតាេ់េួរសទៀត្ថាៈ ‹‹លពះមហាសងរមួយោងាស

ះ ្ាំ

ជាងសោក្មាចេ់ឬ?›› លពះរាជាថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹ក្បុងកាលមុន លពះពុទនជាមាចេ់លទង់លបកាេថាៈ ពយក្ោបក្ប្ដលបនវឺេីែ លពះសងរោងាស

ទ (ស

‹‹ភក្ ិ ុ ាប្ដលចមផងសលើេជាង

ះ) ស្យះបិសណ្ដ ឍ លភារទ្វឝជៈ

ះ សោក្ចាេ់ជាងអាតាយភាព›› ។ 154

កាលលពះរាជា លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រសនះសែយ ក្៏លពសឺ រាម ើ

លពប្ឺ េផក្ខ្ញក្សៃង ដូចជាសឈក្ ើ ើ ទមភៈ (ក្ធមភ) ប្ដលក្ាំពុងមាន

ផ្ទករក្េា ី ុ ះោាយ លទង់លពះបនធូលសទៀត្ថាៈ ‹‹សោក្ប្ដលបានទ្វន់ បានសឃញ ើ លពះត្ថាគត្មានសលចន ើ ោងាឬ?›› ។ លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ

បសិ ណ្ដ ឍ លភារទ្វឝជៈមួយលពះោងាស

‹‹មានប្ត្លពះោរែនឋលពះ

ះ ប្ដលបានទ្វន់ បានសឃញ ើ

លពះពុទនកាលលពះោងាប្ដលលទង់លពះជនយសៅ ក្បុងសោក្សនះ›› ។ លពះរាជា

លតាេ់េួរថាៈ

ផងបានឬសទ?›› លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ សោក្ោងាស សនះ›› ។

ះ

ម

‹‹ ុ ញន ាំ ង ឹ សឃញ ើ លពះោរែនឋស

ះ

‹‹លពះោងាគង់នង ឹ បានសឃញ ើ

នង ឹ នម ិ នឋមក្ជួបនង ឹ មហារាជ

ក្បុងកាលឥៃូវ

លពះរាជាលតាេ់សោយលពះរាជែឫទ័យថាៈ ‹‹ ួ ន វ ុ ញន ាំ ង ឹ បាន

េសលមចលបសយាជន៍ដ្ ៏ ាំទូោសែើយ

លបេិនសបើ ុ បា ញាំ នសឃើញលពះ

សងរៈបិសណ្ដ ឍ លជាបឋមក្បុងកាលឥៃូវសនះ 155

សល

ះសែត្ុប្ត្សមតាឋ

ចត្ ាំ ង›› ។ ិ ឋរបេ់សោក្ដល់ ុ ញផ

ណ្ៈស

ះ លពះរាជាលបណ្មរលពះ

ែេឋរង់ចា​ាំ លបង ឹ ទត្េមវង ឹ សឆ្ភះសៅឯអាកាេសវហាេ៍ លុ ះលពះ ទេស

ការលពះសងរៈបសិ ណ្ដ ឍ ល ប្ដលគួរ

ដូចជាោងាថ្នោឌណចស្រនធ

សែយ ើ លបប្ែលគាបនង ឹ រាជែងស មានលពះោរែនឋជាសលចន ើ សចាមសរាមជាបរវារ ិ សោក្និមនឋចុះមក្ក្បុងទីស សេ

េនៈជាខ្ងមុ លពះយេសត្ទរ

ន់ោងា

ះ ចូលសៅគង់សលើ

ក្៏ពួក្លពះសងរៈទ្វាំងបប្ី េន

ប្ដលគង់សៅសលត្ៀបលតា សលកាក្សៃង ើ លពមគាបទ្វាំងោេ់ ស្ឝសើ េចក្ឋី សគារពចាំស ទេស េសល

ះលពះមហាសងរោងាស

ះ ។ លពះមហាក្សលត្យ ៍ នលទង់ ិ បា

ការលពះបសិ ណ្ដ ឍ លសត្ទរោងាស

ង

មានចសិ ញ្ច ើ មដ៍លកាេ់

េុ ភលក្ាណ្ៈ

ះ

សោក្លពះសក្េដ៏

មានលពះកាយដ៏លបោប់សោយ

នង ិ ោនុពរញ្ជ នៈទ្វាំងឡាយ

ជារបេ់ថ្នលពះ

លបសត្រពុទន (បសចចក្ពុទន) ក្៏លពះរាជាលុ ត្លពះជានុចុះផ្ទធល់នង ឹ ប្ផន

ដី សលើក្ក្ាំបង់ោញ្ជ លីថាឝយបងា​ាំលបក្បសោយោងាលបា​ាំ លទង់ឱ្នជប់ លពះបាទលពះសងរសែ ់ ើយសងើបសៃើង លពះោងាបញ្ឈរលពះជានុ សែើយ លតាេ់នូវគាថាសនះថាៈ

156

‹‹ឱ្លពះសងរៈ! ទុក្ជាលពះត្ថាគត្លពះោងាស ែួេសៅសែយ ើ

ះចូលលពះនិ ឝ ន

គង់បានេសោក្មាចេ់ប្ដលមានលពះជនយសៅជា

ជាំនួេ​េបងលពះោងា ។ សោយសេចក្ឋសី មតាឋរបេ់សោក្មាចេ់ដល់

ាំ ង ើ ផ ី ុ ញន ឹ បានោេ់សត្ឿន ុ ញាំ េូ មសោក្មាចេ់ឱ្រទ្វននូវឱ្វាទ សដម

គាំនិត្មារយាទ ុ សញាំ ៅតាមឱ្វាទស

ះ(46) ›› ។

កាលលទង់េូលត្គាថាសនះចប់សែយ ើ

លពះរាជាសេឋចេួ រលពះ

សងរៈថាៈ‹‹សោក្មាចេ់បានទ្វន់បានសឃញ ើ លពះត្ថាគត្ប្មនឬ?›។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ ‹‹បពលិ ត្មហារាជ អាតាយភាព

បានសឃញ ើ លពះត្ថាគត្លពះោងាស ដូចជាដុាំថ្នមាេឆអិន

ះ មានលពះឆវវណ្ ី ត ដ៏ពណ្តរាយ

លពះភស្រក្ឋលពះោងាដូជាលពះចស្រនធដស៏ ពញវង់

លពះកាយលពះោងាលបោប់សោយលក្ាណ្ៈទ្វាំង ៣២ លពះេូ រសេៀង លពះោងា ្ៃនស់ លៅមុត្សែើយពសី រាះោ​ោចររ (ហាក្់ដូចជាេាំ សៃង) ថ្នលពែយ លពះមហាក្រុណ្ដលពះោងាមានគុហាជាទសី េ

46

-កាលរពោះបាទអលសាករួបនឹងរពោះលងរាៈឧបគុបដល

ោះ ក៏ែូរត្គ្នថាលនោះប្ដរ ។

157

េនៈ›› ។

លពះរាជា លតាេ់េួរសទៀត្ថាៈ ‹‹សោក្មាចេ់បានសឃញ ើ លពះ

មហាមុនី សៅលត្ង់ណ្ដ វះ? ›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ

‹‹កាលប្ដលលពះេមភុទនជា

មាចេ់ លពះោងាអាលេ័យសៅជាមួយនង ាំ លបា​ាំរយោងា ឹ ពួក្ោរែនឋទ្វង ក្បុងទេ ី លមាប់សៅេាំ ចត្ក្បុងគម ិ ារដូវ អាតាយភាពក្៏សៅទសី

ះប្ដរ

ជិត្លក្ុងរាជលគឹះស

ះ

អាតាយភាពបានទ្វាំងចញ្ ិ ិ ច ឹ មជវី ត្សោយ

ោភៈ នង ិ េកាករៈថ្នបុញ្ដសក្ាត្ឋស

ះផង›› ។

‹‹កាលលពះោងាគង់សៅក្បុងនគរោវត្ទី

យមក្បាដហា ិ ររដ៏្ាំេសមផម ើ ោ​ោចររ

លពះោងាបានេាំ ប្ដង

សដម ើ ផផ្ទ ី ច ញ់ ផ្ទចលពួក្ត្រិ ទយ

លទង់នម ាំ ឡាយ ដ៏សងកើងរុងសរឿង មុ គួរោ​ោចររសពក្ ិ យត្ ិ ជាលពះពុទនទ្វង សែយ ើ លពះោងាប្បវងសោយឫទនិ

ឱ្របានសឃញ ើ ជាក្់ចាេ់នង ឹ ប្ភបក្

លគប់ៗ គាប លពះរេយីភសវឺ ផវក្សឆឝៀលឆ្ឝត្់សៃើងសៅអាកាេ ចា​ាំងរែូត្ ដល់សៅោទនលពែយស្យះោក្នដ ិ ឌ សពលសនះ អាតាយភាពក្៏សៅក្បុង ទីស

ះប្ដរ›› ។

158

‹‹ក្បុងកាខ្ងសលកាយ

សៅោទនតាវត្ឋង ិ ស

ថ្នកាេប្មឋង្ម៌សលបាេលពះពុទនមាតា

លពះពុទនសេឋចយាងចុះមក្

ប្ែ​ែមោមលពះោងា អាតាយភាពក្៏សៅក្បុងទសី ‹‹កាលលពះោងា

ះប្ដរ›› ។

ងភក្ ត ិ ុ ានសី ្យះឧបផលវណ្ដ

នម ិ យត្ ិ ស្ឝជា ើ សេឋចចលក្ពត្ឋិ ថាឝយបងា​ាំសទៀបលពះពុទនស ‹‹កាលប្ដល លពះេមាយេមភុទនសៅ ះ

ះ អាតាយភាពក្៏សៅក្បុងទសី

ងេុ មាគធ្លក្បុងលក្ុងបូណ្៌វចនៈ

-ធមែបទអដឋកថា​ាៈ ‹‹

ងេូឡ្ែុភទទជាធីតាក្នអ

មក្

ះប្ដរ›› ។ បាននម ិ នឋ បាន

រែូត្សៅដល់លក្ុងបូណ្៌ចវនៈ

វ យ ភាពឯង ួ នអាតា

បានទ្វាំងេាំ ប្ដងឫទនិបាដិហាររ

ភបរាំ ត្នបព៌ត្

ចូលសៅក្បុងលក្ុងបូណ្៌វចនៈស ល

ន់គត្់

ក្៏ពួក្លពះោរែនឋទ្វង ាំ លបា​ាំរយោងា

ោងាុយសៅក្បុងរត្នគុហា

47

េាំ ប្ដងបាដហា ិ ររ

មានលពះរាជបុលតាមួយ

េាំ ប្ដងឫទនបា ិ ររលគប់ៗោងា ិ ដហា សពលស

ះប្ដរ›› ។

សេឋចយាងដល់មាត្់ទ្វឝរនគរេងកេស

អាតាយភាពក្៏សៅក្បុងទីស ‹‹កាល

មានពួក្សទវតា

សែយ ើ អាតាយភាពក្៏បាន

ះ (47) ប្ដរ›› ។

ងបិណ្ិឌ កលែដឋី ប្ដលបានសាវមីលៅលៅឧគគនគរ បានរ ាំលឹកពុទគ ធ ុណ្

ើយចាប់ផ្កកមលិោះ ៨ កាដប់ អធិដាឋនឱ្យលៅនិមនដរពោះែោែ​ែមពុទធមកទទួលភត្ដ រពោះអងគបានរជាប

159

កាលប្ដលលពះពុទនចូលសៅក្បុងលក្ុងរាជលគះឹ

សេឋចយាងសៅបណ្ ិ ឍ បាត្ ដល់លពះោងាស សពលស

ះ

លគាស

ះ

លពះោងាក្ាំពុង

ាំ ី មហារាជបានថាឝយដុដ

ះ រា្គុបឋៈបានលបណ្មរថ្ដមួយ ោនុសមាទ

លពះពុទនបានពាក្រឱ្រមហារាជ

ផង

អាតាយភាពក្៏បាន

សឃើញប្ដរ››។

លពះមហាក្សលតា្រា ិ ជ លតាេ់េួរមឋងសទៀត្ថាៈ ‹‹ឱ្លពះសងរៈ!

សោក្មាចេ់គង់សៅឯណ្ដ ោមាញ់ មញ ិ សនះ? ›› ។ លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ

‹‹ថាឝយលពះពរមហារាជ!

អាតាយភាពសៅសលើភគ បាំ ននមាទនបព៌ត្›› ។

លពះរាជាលតាេ់េួរថាៈ ‹‹មានភក្ ច េ់បុ៉ យ ន ិ ុ ាជាបរវារសោក្មា ិ

ោងា? ›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះពរត្បថាៈ ‹‹ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងោេ់៦មុន ឺ មហារាជ!

សពលលយសែយ ើ ! សមវះ៉ ?

សល

ះសែត្ុោឝី

បានជាលទង់េួរអាតាយភាពសលចន ើ

លយមសពលប្ដលនឹងលពះរាជទ្វនភត្ឋ

ក៏និមនដមកជាមួយនឹងរពោះអរ បានចាត្់ប្េងលធវើទនរ

ដល់លពះភក្ ិ ុ ាេងឃ

នដទាំងរបា​ាំរយ លដាយឥទធិបាដិហារយ ជាែិរ ីដ៏របលែើរអសាចរយ ពួកអនកនគរល

ូត្អែ់ ៧ ក្ងង ។

160

ោះោនលែេកដីររោះថាល

សែយ ើ

លុ ះកាលជាខ្ងសលកាយថ្នភត្ឋ

សរឿងរា៉ វ អាតាយភាពថាឝយលពះោងាសទៀត្›› ។ លពះរាជាលតាេ់ថាៈ ‹‹ឱ្លពះសងរៈ!

អាតាយភាពនង ឹ ដាំណ្ដល ឹ លបលពត្ ឹ ឋតាម ុ លញាំ បាថាបនង

ដាំបូ យ នសោក្មាចេ់សែយ ប៉ុប្នឋគន ាំ ត្ ើ ើ ិ របេ់ ុ ញាំ ប្ដលបានផឋួចសផឋម ាំ ូង ចាំស ះលត្ង់សៅលពះពុទនជាមាចេ់ សៃើងកាលជាន់ដប ញាំ ូ ម ុេ សលោចស

្លិ ពក្ ឹ សេិន

សែយ ើ ត្សៅ

ញាំ ង ឹ លបសគនភត្ឋដល់លពះ ុន ភក្ ិ ុ ាេងឃ ។ លពះបរមក្សលត្យ ិ ល៍ ទង់លតាេ់សៅេវម៌ លិ ត្ ជាោបក្ចាត្់ ប្ចងក្បុងការបរចា ញាំ ូជាលទពរ ិ ច គទ្វន សែយ ើ មានលពះរាជឱ្ងាករថាៈ ុ ប ាំ ង មួយប្េនដៃ ាំ ង ើ ស ្លិ ពក្ ឹ មាេដល់លពះេងឃ ុ ញន ឹ សលោចសដម ឹ ស សោយទក្ ាំ មួយ ឹ េុ គននជាត្ិ នង ិ ក្អមដ៏មានត្ថ្មវទ្វង

ន់ ។ ោបក្

ទ្វាំងឡាយចូរវាយរគា​ាំងលបកាេលបាប់ស្យះ ុ ញថា ាំ ជាទ្វនបត្ី ប្ដលជាោបក្ស្ឝើទ្វនដល់លបជុាំេងឃដ៏សលចើន ោេ់កាលថ្នរដូវសភវៀង ៥ ប្ (48) ។

48

-លមើលទាំព័រ៧១ លលមលយាង៤៥ ។

161

លគាស ោឋាំ

ះ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ សលកាក្ឈរសៃង ើ សៅទខ្ ី ង

លពះមហាក្សលត្យ ិ ស៍ ៅសេៃៀមពុលាំ េដី

លគាន់ប្ត្សលើក្លមាម

លពះែេឋពរី សៃង ញាំ ង ើ ប្ដលេាំ គាល់ថាៈ ‹‹ ុ ន ឹ បូជាសទឝគុណ្›› សែត្ុ ស

ះ ពួក្ជនទ្វាំងោេ់

លទង់លពះេលមួលប្ដរ

គា ាំ ប សេើចគក្ ទ្វាំងលពះរាជាក្៏ ឹ ក្ងសៃង ើ

សែើយលពះោងាលតាេ់េួររា្គុបឋសេ

ថា ‹‹ោបក្ណ្ដហា៊នស្ឝោ ឝី ូសចាបះ?››។ ើ ដ រា្គុបឋសេ

សលបាេ

បត្ី

លកាបទូលថាៈ

ក្បុងពួក្មនុេសជាសលចន ើ

ន់សនះ

បត្ី

‹‹េូ មលទង់លពះសមតាឋ មានមនុេសជាចាំនួន

សលចន ើ ប្ដលជាោបក្ចង់បានស្ឝប ើ ុណ្រក្ុលេសោយថ្លក្ប្លង›› ។

លពះរាជា លតាេ់បប្នទមសទៀត្ថាៈ ‹‹ោញនង ឹ បូជាលទពរបប្ី េន

ដាំៃង ើ ស ឹ មាេដល់លពះេងឃ ោញនង ឹ សលោចសដម ទឹក្េុ គននជាត្ិ នង ិ ក្អមទ្វាំងបី ណ្ៈស

ះ លពះក្ុ

សៃើងមឋងសទៀត្ ។

្លិ ពក្ ឹ ស សោយ

ន់េុទនេឹងមានត្ថ្មវ›› ។

លរាជឱ្រេ សលើក្លមាមលពះែេឋ ៤

162

លពះរាជាលតាេ់េួររា្គុបឋសេ វាចង់ត្តា​ាំងនង ឹ ោញ?›› ។ រា្គុបឋសេ

បត្ល ់ ុះ ី ុ ត្ជងាងច

បត្ថា ី ៈ ‹‹ោបក្ណ្ដែបង ឹ ែប៎! សែយ ើ លកាបបងា​ាំទូលថាៈ

‹‹េូ មសត្ជៈ! នរណ្ដសៃយ ហា៊នត្តា​ាំងនង ើ ឹ លពះនរស្រនធ ិ សនះ! មាន លពះក្ុ

លៈជារាជឱ្រេ សែើយជាក្ុមារត្ូច ប្ដលប្ត្ងលក្ោល

សលងជាមួយនង ឹ លពះរាជបតា ិ ›› ។

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ ទត្េមវង ឹ សឆ្ភះសៅខ្ងោឋាំ លពះោងាបាន

ទេស

លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ សែយ ើ សទប ើ លតាេ់នង ឹ លពះមហាសងរ

ថាៈ ‹‹ ុ េ ញាំ ូ មឧទធេ ាំ រត្នវត្ទុ (49) របេ់ ុ ញ,ាំ បាទបរចារ ង ិ ឃ្លវង ិ កាទ្វាំ ិ ោេ់របេ់ ុ ញ,ាំ ពួក្មុ មស្រនឋរី បេ់ ុ ញាំ លពមទ្វាំង ួ វន ុ ញាំ ក្ូន ុ សញាំ ្យះ ក្ុ

លៈ នង ិ មនុេសដថ្ទសទៀត្ បូជាវត្ទុទ្វាំងោេ់សនះសៅលពះភក្ ិ ុា

េងឃ

។

ុ លញាំ បាថាបចង់ឱ្រសគលបកាេ មរបេ់ ុ ញាំ ឱ្របានជាក្់ ាំ ងឃដ៏សលចន ចាេ់ថាជាោបក្បរចា ោេ់កាលថ្ន ិ ច គទ្វនដល់លបជុេ ើ រដូវសភវៀង ៥ ប្ ›› ។

49

-កនុងទិវាវទននិងអាយុ-វង-កឹង លែដេរកាឃ្លង ាំ រនត្វត្ថុទុក ។

163

កាលលទង់បរចា ិ ច គទ្វនរួចសលេចសែយ ើ

ក្៏ពួក្ភក្ ិ ុ ាេងឃ

ោនុសមាទ

ថាឝយលពះពរ

ោនុសមាទ

ពរសនះ សេឋចសលបាេឱ្រក្ោងក្ាំប្ពងក្បុងទេ ិ ទ្វាំង៤

ថ្នស

្លិ ពក្ ឹ ស

សែយ ើ សេឋចយាងសៅសលើស ឿនស

លទង់យក្ក្អមទ្វាំង ៤ ោងាសលោចសដម ើ ស

លុ ះលពះោងាទទួលសលត្ក្ោរនង ិ ្លិ ពក្ ឹ សស

ះ

ន់ដមា ៏ នត្ថ្មវ សពញសោយេុ គននវារ ី លពះ

្លិ ពក្ ឹ សស

លបសគនភត្ឋដល់ភក្ ិ ុ ាេងឃ ។

ះ លុ ះលទង់សលោចរួចសែយ សទប ើ ើ

លពះយេសត្ទរថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹ឱ្លពះរាជា! លពះោងាបានជួប

នង ួ ដ៏ឧត្ឋមបាំផុត្ េូ មលទង់ក្ុាំលពួយលពះរាជែឫទ័យ ឹ បុញ្ដសក្ាត្ឋមយ ថានឹងបានទទួលលពះក្ត្ ឋិ េដថ្ទសផសងសៅសទៀត្សៃយ ិ យ ើ ›› ។ លពះរាជា សេឋចោងា​ាេសភាជ

រែូត្ដល់ពួក្ោមសណ្រត្ូចៗ ។

ហារសោយផ្ទធល់ ួ វនលពះោងា

លគាមួយ មានោមសណ្រពរី រូប ជាមលិ ត្េាំ ឡាញធ្លវប់សគារព

ដល់គាបនង ិ គាប ោមសណ្រមួយរូបចាប់លទ្វបលបសគនសៅោមសណ្រ មួយ

សែយ ើ ោមសណ្រស

ះ

164

លបសគនលទ្វបលត្ៃប់មក្វញ ិ

ដប្ដល ។ ោមសណ្រមួយរូប លបសគននាំភង ឹ សៅោមសណ្រមួយ សែយ ើ ោមសណ្រមួយស ោមសណ្រមួយរូប ោមសណ្រស

ះ

ះ

លបសគននាំភង ិ ឹ មក្វញដប្ដល

ាំ លបសគនដណ្ដ ប់សៅោមសណ្រមួយ

ាំ ក្៏លបសគនដណ្ដ ប់មក្ឱ្រវញដប្ដល ិ

។

សែយ ើ

ឱ្រគាបសៅ

វញសៅមក្យា ៉ ងសនះ លពះមហាក្សលតា្ិរាជទត្សឃើញ សទើបសេឋច ិ

លទង់លពះេលមួលសោយលពះត្លមះិ ថាៈ ‹‹ោមសណ្រទ្វាំងនុះ៎ សលង សៅវញសៅមក្ដូ ចជាទ្វរក្›› ិ

។

លុ ះលទង់ោងា​ាេសភាជ

ហារ

រែូត្សៅដល់មុ លពះសងរៈៗ ក្៏បានថាឝយលពះពរេួ រថាៈ ‹‹ឱ្លពះ រាជា! កាលសបលើ ពះោងាទត្សឃញ ិ យ លទង់ ើ វត្ទុណ្ដមួយផុត្ចក្ាុវេ័ នង ឹ មន ិ បាននក្ ឹ និ ធ ក្បុងលពះរាជែឫទ័យសទឬ?›› ។ លពះរាជាលតាេ់ត្បថាៈ

‹‹សទ

សោក្មាចេ់

ប្ត្សពលសនះ

ឹ ប្ភបក្ជា ោមសណ្រពរី រូបនុះ៎ ក្ាំពុងសលងដូចជា ុ សញាំ ឃើញចាេ់នង

ទ្វរក្ត្ូចៗ›› ។

165

លពះសងរៈថាឝយលពះពរថាៈ សៃយ ើ

‹‹បពលិ ត្មហារាជ!

ោមសណ្រទ្វាំងពរី រូបនុះ៎

នូវទក្ ឹ ោលមត្ ឹ មហានិ ឝ នសែយ ើ ›› ។ លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

ក្ុាំសេឋចនិ ធ

ជាលពះោរែនឋបានសលក្បផក្ ឹ

លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់សងរវាចាស

ះសែយ ើ

លពះរាជែឫទ័យសពញសៅ សោយសេចក្ឋីរក្រាយ សទើបលទង់លពះ ី ដលមះិ ថាៈ

‹‹អាតាយោញនង ៉ ឌដល់លពះ ឹ លបសគនេាំ ពត្់មានោច់មដ

េងឃឱ្របានលគប់រប ូ ទ្វាំងោេ់ ›› ។ ណ្ៈស

ះ

ោមសណ្រទ្វាំងពរី រូបដឹងលពះរាជត្លមះិ ដូសចាបះ

សទប ើ លបក្ ឹ ាគាបថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ សយង ើ គួរនង ឹ ស្ឝឱ្ ើ រលពះរាជាលទង់មាន លពះរាជេទ្វន លពមទ្វាំងសេចក្ឋសី គារពសទឝគុណ្សៃង ើ សទៀត្›› ។ លគាស

ះ ោមសណ្រទ្វាំងពរី រូបស

ះ ោមសណ្រមួយរូប លបុង

សលបៀបេបូក្េលមាប់លជលក្់ មួយរូបសទៀត្ មក្ក្បុងទសី

ះ។

166

យ ាំ ក្នូវសលគឿងលជលក្់

លពះរាជាលទង់ទត្សឃញ ើ ដូសចាបះ

ោមសណ្រទ្វាំងពរី រូបថាៈ ‹‹សោក្មាចេ់ សមវះ៉ ? ›› ។

ោមសណ្រថាឝយលពះពរថាៈ ‹‹សល សនះ

សទប ើ មានលពះបនធូលនង ឹ គា ាំ ប ស្ឝោ ឝី បង ើ ែ ឹ ញាប់ថ្ដ

ះប្ត្អាតាយភាពទ្វាំងពរី រូប

សទប ើ លពះោងាមានលពះរាជបាំណ្ងនឹងលពះរាជទ្វនេាំ ពត្់មាន

ោច់មដ ៉ ឌ ដល់លពះភក្ ិ ុ ាេងឃទួសៅ លគាស

ះ អាតាយភាពទ្វាំងពរី រូប

លបុងសលបៀបសលគឿងលជលក្់សលត្ៀមទុក្ឱ្រសែយ ើ េាំ ពត្់ទ្វង ាំ ស

ះ›› ។

លគាលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

ះសែយ ើ

សដម ើ ផន ី ង ឹ លជលក្់

លពះរាជាសេឋចលទង់

លពះចិ ឋ ថាៈ ‹‹ោមសណ្រទ្វាំងពរី រូបសនះ ដង ឹ នូវគាំនត្ ិ របេ់ោញ›› សែយ វង ាំ សៃង ើ សេឋចលទង់សោមនេសរងរ ឹ ត្ប្ត្ខ្ ឹ ើ សទៀត្ សទប ើ លពះោងា ថាឝយបងា​ាំផ្ទធល់នង ឹ ប្ផនដី សោយបញ្ច ងាលបត្ោ ិ ឌ ន សគារពចាំស

ះ

លពះបាទោមសណ្រទ្វាំងពរី រូបស

ះ សេឋចសងប ើ សៃង ើ លបណ្មរលពះ

សេចក្ឋច ្ាំទូោយ ី ាំសរនផលដ៏ ើ

សោយបានជួបនង ឹ បុញ្ដសក្ាត្ឋយា៉ង

ែេឋលតាេ់ថាៈ ‹‹ពួក្ញាត្ម ិ លិ ត្នឹងពួក្ពលជាបរវាររបេ ិ ុ ញាំ បាន

167

លបសេើរបាំផុត្សនះ, ឥៃូវសនះ បានទ្វាំងោេ់ស ទ្វាំងពរី រូបស

ញាំ ង ញាំ ចនង ឹ បរចា ិ ច គវត្ទុប្ដល ុ អា ឹ បូជា ុន

ះ›› ។ លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ លតាេ់នង ឹ ោមសណ្រ

ះថាៈ

‹‹សល

ះសោយោរគុណ្ដនុភាពសោក្មាចេ់

សទប ាំ នបូជាថ្លត្ចវី រ ដល់ភក្ ូ ទួសៅ›› ។ ើ ុ ញបា ិ ុ ាលពះេងឃលគប់រប ត្ពសី

ះមក្ លពះបាទោសោក្ បានស្ឝើនូវបញ្ច វេ៌បសងាយ ើ

លពះោងាបានលពះរាជទ្វនលទពរមួយប្េនដាំៃង ឹ មាេ, ធ្លនរី បេ់លពះោងា, ពួក្បាទបរចារ ពួក្សេ ិ កា, ិ លពះោងា

លពះរាជឱ្រេលពះ

ដល់លពះេងឃ វញ ិ ។

មក្ុ

លៈ

បត្ី

លពះរាជវ ួ នរបេ់

និងវត្ទុឯសទៀត្ជាសលចើន

សែយ ើ សេឋចយាងលត្ៃប់សៅរាជនសិ វេន៍លពះោងា

ខ្ងសលកាយមក្ ប្ដលលពះបាទោសោក្ទលទង់មានលពះរាជា

េទ្វនលជះថាវនង ឹ ស្ឝើសេចក្ឋសី គារព ស ស

(ចាំស

ះលពះ្ម៌របេ់លពះពុទន

ះមក្) លទង់បានោងលពះេឋូប ៨៤.០០០ នង ិ ស្ឝក្ ើ ច ិ ចបញ្ច វេ៌

ះ ក្៏ពួក្ោបក្លេុក្នង ិ ោបក្នគរសពញទ្វាំងេលក្ជមភូទឝប ី

មានលបោទេទ្វនលជះថាវ ក្បុងលពះពុទនលពះ្ម៌សៃើង ។ 168

គា ាំ ប

អវទានននព្ពះអនុជរបស់ព្ពះបាទអរោក លពះោនុជរបេ់លពះបាទោសោក្ លពះ ោបក្មានេទ្វនសជឿក្បុង្ម៌វន័ ិ យរបេ់ពួក្ត្រិ យ ិទ ពួក្ត្រិ យស ិទ

ះ ប្ត្ងប្ត្ត្យះត្ះិ សដៀលលពះ្ម៌ ជា

របេ់លពះពុទន ោក្របុត្យ ឋិ ៍

លពះោនុជចូលចិត្ឋសជឿថាៈ

ះ

លពះបាទោសោក្

‹‹ដូចសមឋចបានជាោបក្ដង ឹ បាន យា៉ងស លពះោនុជលកាបទូលថាៈ ‹‹សល

ទ្វាំងស

សគារពរាបអានប្ត្ ក្រសលបៀនលបសៅ ‹‹ពួក្េមណ្ៈជា

ប្ដលសចញបួេសែយ ើ បានោមត្មហានិ ឝ នស

េូ មផប្ី ត្មាបក្់ក្គា ៏ យ នផង›› ។ លគាស

50 មវត្សោក្( ) ជា ី

ះ

លតាេ់នង ី ឹ វត្សោក្ថាៈ

ះ?›› ។

ះពួក្េមណ្ៈជាោក្របុលត្

ះ សោក្សវៀរចាក្សេចក្ឋលី បត្ប ៏ ាំ បាក្ សែយ ិ ត្ឋដ ិ ល ើ ប្េឝងរក្

ប្ត្សេចក្ឋីេុ េលមានឋ›› ។

-េាប់លដើមដាក់តាមពាកយេិនថា​ាៈ ែគលតា អនកប្របថា ែុមទគគ? លបើតាមប្បបលនោះរករបាកដមិនបាន ប្ត្ប្ដលមា​ាំុដាក់ថា លែេកដីវ ីត្លសាកល ោះ លដាយអាងខាងលដើមថា​ាៈ រពោះោតារបែ់លោក ោនរពោះររបុរត្មួយលទៀត្ល្ែោះវ ីត្លសាក ។ កនុងេាប់អាយុ50

វង-កឹង និងទីវាវទនក៏ថា វ ីត្លោកប្ដរ ល

ត្ុល

ោះ វ ីត្លោកលទើបរត្ូវជាង, លបើែាំឡ្ឹងយកលែេកដីជារបោណ្ ល

លរពាោះែុមទគគ ប្របថាឱ្យែុម ឯ វ ីត្លសាល (គឺថាបានែុមដូេគ្នន) ។

169

ើញជាមិនប្បលកគ្ននលទ

លពះមហាក្សលត្យ ជថាៈ ‹‹ចូរ ី ិ ៍ លតាេ់នង ឹ វត្សោក្ជាលពះោនុ

ោបក្បទ ិ ក្ុាំសជឿវត្ទុប្ដលសគមន ិ ទុក្ឱ្រជត្ ិ គួរសជឿដូសចាបះសៃយ ើ សែយ ើ ក្ុាំត្យះត្ះិ សដៀលដល់ោបក្មានេទ្វនលអឱ្រសោះ លត្ូវប្ត្ោបក្មានេទ្វន

ដ៏សលៅទូោយ សជឿក្បុងលពះពុទនក្ុ បងលពះ្ម៌នង ិ លពះេងឃសៃង ើ ›› ។ ក្បុង ណ្ៈដថ្ទសទៀត្ លពះបាទោសោក្ សេឋចក្ាំពុងយាងលប (បរបាញ់ ) ជាមួយនង ជ លទង់ទេស ី ឹ លពះវត្សោក្ជាលពះោនុ ល

ែយណ្៍មាបក្់

ការ

ក្ាំពុងប្ត្ក្ាំសៅ ួ វនសោយគាំនរសភវង ើ ទ្វាំងលបា​ាំភបក្់

វត្សោក្ជាលពះោនុ ជ ី

មានចត្ ិ ឋសពញសៅសោយេទ្វននិងសេចក្ឋី

សគារព សទប ិ លទង់ថាឝយលពះបងា​ាំសជង ើ ល ើ ចូលសៅជត្ លតាេ់េួរថាៈ

ត្

ែយណ្៍ សែយ ើ

‹‹សោក្លបលពត្ លាំបាក្សនះ ឹ ឋទុក្ករក្រិ យាដ៏ ិ

ប៉ុ យ ន

ឆ្បម ាំ ក្សែយ ើ ›› ។ ល

ែយណ្៍ត្បថាៈ ‹‹ដប់ពរី ឆ្បសាំ ែើយ›› ។

‹‹សោក្ទមាវប់បរសភាគោឝ ជា ិ ី ោហារ?››

‹‹បរសភាគប្ត្ប្ផវ សឈន ិ ើ ិងសមម ើ សឈើ

170

ល

ែយណ្៍ត្បថាៈ

សោក្បិទរាងកាយសោយ

េាំ សលៀក្បាំ បាំ

ក្់ោឝី

ក្់សមយ›› ។

អាតាយបទ ិ បា​ាំងកាយ

ប្ត្សោយេាំ សលៀក្

‹‹សោក្យក្ោឝសី ្ឝជា ើ ទសី ដក្?›› ។ ល

ែយណ្៍ត្បថាៈ ‹‹ក្លមាលសមយជាប្លគសដក្របេ់អាតាយ›› ។

(វត្សោក្) េួ រថាៈ ‹‹ក្ិចចប្ដលសោក្ស្ឝើទ្វង ាំ ស ី

ប្ដលលាំ បាក្ថ្លក្ប្លងជាងសៅសទៀត្?›› ។ ល

ះ មានវត្ទុោឝី

ែយណ្៍ថាៈ ‹‹កាលសបអា ើ តាយសឃញ ើ េត្ឝលមគ ឹ ក្បុងរដូវ ប្ដល

វាកាវញីស្យលវា ក្៏សភវង ើ រាគរត្រួ ឹ ត្ ួ វនអាតាយ ស្ឝឱ្ ើ ររោប់រេល់ េពឝេ ៌ ងា នុះ៎ ឯងជាក្ច ិ ចប្ដលលាំ បាក្បាំផុត្របេ់អាតាយ›› ។

វត្សោក្ សទប ី ើ លតាេ់ថាៈ ‹‹ឱ្ែប៎! សោក្ោបក្បទ ិ បា​ាំងកាយប្ត្

សោយេសមវៀក្បាំ

ក្់ដស៏ មែយង

បរសភាគប្ត្អាហារដ៏ សមែយង ិ

សែើយសោក្សៅប្ត្មានរាគត្ណ្ដ ា សៅសៃើយសទៀត្ ចាំណ្ង់សបើពួក្ េមណ្ៈជាោក្របុលត្ បាំ

ប្ដលបទ ិ បា​ាំងកាយប្ត្សោយេាំ សលៀក្

ក្់ដល៏ បសេើរ បរសភាគប្ត្អាហារមានរេឆ្ ៃ ញ់ ដូចសមឋចសៃើយ ិ

នង ា បាន ឹ រមាៃប់រាគត្ណ្ដ

ក្៏សេឋចោសោក្ជាលពះសជោឌោញ 171

មន ិ

ប្ដលដឹងសរឿងលបលពត្ បានជាសេឋចចាញ់ ឹ ឋត្ប្ម៌សនះសោះសៃយ ើ សបាក្ពួក្េមណ្ៈជាេក្របុលត្យ ៍ ល់សមាវ៉ ះ›› ។ ិ ដ លពះបាទោសោក្

សទប ើ លទង់លតាេ់នង ឹ ពួក្

លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

សេ

ឧបាយក្លយា៉ងវសេ​េមួ យ ិ

ក្រលពះោនុជសែយ ើ

បត្លី ពះោងាថាៈ

‹‹សយង ើ លត្ូវសលបើ

សដើមផន ី ី ង ឹ ឱ្រវត្សោក្

មាន

លបោទេទ្វនលជះថាវ ក្បុងលពះ្ម៌របេ់លពះេក្រមុនី សែយ ើ នង ិ លពះោមត្មហានិ ឝ ន››។ ពួក្សេ

បត្ី

លកាបទូលថាៈ

សយង ើ នង ឹ តាមលពះរាជឱ្ងាករលពះោងា›› ។ លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

‹‹បពលិ ត្មហារាជ

លទង់សោះសលគឿងលបោប់លពះេិរនង ិ មក្ុ

ដប្ដលជាសលគឿងេមា​ាល់ ថ្នលពះរាជា

សែយ ើ សទប ើ លទង់លពះពស្រេថ

េលមាប់លេង់ សេឋចយាងចូលសៅលេង់ទឹក្ក្បុងបនធប់ សវោស ពួក្សេ

បត្លី កាបទូលលពះោងាមាចេ់វត្សោក្ថាៈ ‹‹កាលសបលើ ពះ ី

បាទោសោក្ទិវងាត្សៅ សពលសនះ

ះ

លពះោងានឹងជាក្សលត្យ ៍ ណ្ដ ាំ ងសៃើង ិ ត្

េូ មលពះលទង់សលគឿងលបោប់លពះេិរនង ិ មក្ុដសនះ 172

លសមល ៍ ៉ង ើ នង ឹ បានសឃញ ើ ថាៈ ‹‹លពះោងាលអេមរមរជាក្សលត្យ ិ យា ណ្ដ ប្ដរឬសទ?›› ។

លពះវត្សោក្ ក្៏សជឿតាម ី

ញ្រពួក្សេ

លពះកាយសោយ ត្ឋយា ិ ភរណ្ៈដូសចាបះសែយ ើ

បត្ី បានលបោប់

សេឋចសៃង ើ លបោប់

សលើបលវ័ងករាជរ លោបប្ត្លពះរាជាសេឋចសចញចាក្បនធបទ ់ ក្ ឹ លទង់ ទត្សឃញ ជ លបថាប់សលើបលវ័ងករាជរ ក្៏លពះោងា ី ើ វត្សោក្ជាលពះោនុ លតាេ់គលមាមថាៈ

‹‹ោញមន ិ ទ្វន់ោវប់សៅសៃយ ើ

សោយរាជសៅសែយ ើ ?››

ណ្ៈស

ះ

ឯងហា៊ន

លពះរាជាលទង់លតាេ់លពះ

េូ រសេៀងដ៏ខ្វង ាំ ៗថាៈ ‹‹យោ លគាស ឺ ឺ បក្ណ្ដែបង ឹ វយ!››

ះ ពួក្

ចណ្ដ ឍ ល (សពជឈឃ្លត្) ថ្ដមា​ាងកាន់ោវ ថ្ដមា​ាងកាន់រគា​ាំង សលច សៃង ើ លេមក្

គា ាំ ប ចូលសៅលកាបទូលលពះរាជាថាៈ ‹‹េូ មលទង់លពះ

សមតាឋសលបាេ លពះោងាមានលពះរាជលបាថាបឱ្រចាត្់ការយា៉ងណ្ដ? ។ លពះបរមក្សលត្យ ិ ៍ លតាេ់ត្បថាៈ ‹‹លគាសនះ លត្ូវសយង ើ លះបង់

សៅវត្សោក្សចាល ី

ផ្ទចញ់ ផ្ទចលវាឱ្រសយង ើ ›› ។

សយើងោនុញ្ញដត្ឱ្រោបក្រាល់គាបវាយលបសៅ

173

ពួក្សេ

បត្ី លកាបទូលេូ មសទ្វេថាៈ ‹‹លពះវត្សោក្ ជា ី

លពះោនុជលពះោងាដព ៏ ត្ ិ លបាក្ដណ្ដេ់ េូ មលទង់លពះសមតាឋសលបាេ លទង់លពះរាជទ្វនសទ្វេ ក្ុាំផឋ ធ ក្ុាំផ្ទចញ់ ផ្ទចល់ សៃយ ើ ›› ។ លពះរាជា

លតាេ់ថាៈ

‹‹សយង ើ ោនុក្ូលតាម

ក្រោបក្

ទ្វាំងឡាយ សយើងលពមឱ្រវាសោយរាជរបានលត្ម ឹ ៧ ថ្ងៃេិនចុះ ប្ត្ ត្សៅនង ›› ។ ិ ឹ លត្ូវពឃ្ល ិ ត្ជវី ត្បង់ ពួក្ល

ក្បុងសពល ៧ ថ្ងៃស

ះ សគសលងត្ូររត្ស្រនឋរា ី ប់សោយប្េនសភវង ក្៏មក្លបជុាំគាបចាំស

ែយណ្៍ទ្វាំងមួយប្េន

លបណ្មរថ្ដស

ះលពះភស្រក្ឋ

លេរសេើរគុណ្លពះសៅវត្សោក្ ពួក្លេីគាំ ី

ល់

ទ្វាំងមួយប្េនសចាមសរាមគាល់បាំសរសលត្ៀបលតា ើ

ឯពួក្ចណ្ដ ឍ ល

ស្ឝើអាការហាក្់ដូចជាចង់ពឃ្ល ិ ត្ោបក្ណ្ដមួយ

ប្លេក្េូ រេ័ពធ

(សពជឈឃ្លត្) ទ្វាំងបួន មានថ្ដលបឡាក្់សោយ្មសៅលេ​េ់ៗ លទែង ួ បានក្នវងផុត្ ឹ ោង ឺ ក្ងសៅមាត្់ទ្វឝរទ្វាំង ៤ ថាៈ ‹‹រាលត្ម ី យ សៅសែើយ សៅប្ត្ ៦ រាលត្សី ទៀត្សទ សយើងនឹងទាំោយកាយោបក្ឯង សយង ើ នង ឹ ផ្ទឋច់បង់ោវយវៈោបក្ឯង

174

សយង ិ ក្ឯង ើ នង ឹ ពឃ្ល ិ ត្ជីវត្ោប

សេចក្ឋីោវប់របេ់ោបក្ឯសងជិត្សែយ ើ ›› ពួក្វាស្ឝអា ើ ការក្បុងថ្ងៃទ១ ី

ដូសចាបះសែយ វាស្ឝសើ រៀងៗមក្ រែូត្មក្ដល់ថ្ងៃទី ៧ វាប្លេក្ប្ត្ ើ េូ រេាំ សៃងប្បប ១ ។

លុ ះថ្ងៃទី ៧ ក្នវងផុត្សៅ សគ

លាំ ពះសៅវត្សោក្សៅគាល់ ី

លពះរាជា សេឋចលទង់លតាេ់េួរលពះោនុជថាៈ ‹‹ក្បុងសពល ៧ ថ្ងៃសនះ ឯងេបាយចត្ ិ ឋណ្ដេ់សៅឬ? ›› ។

លពះវត្សោក្ត្បថាៈ ក្បុងសពល ៧ ថ្ងៃសនះ ចក្ាុ ុ ម ញាំ ន ី ិ បាន

សឃញ ឋ ត្ ុ ញាំមន ើ រូបារមយណ្៍ោឝសី ទ, ោណ្ដ ិ បានលិទនភវក្រ់ ោរមយណ្៍ោឝសី ទ សល

ះោឝ? ី

សល

ះថា

ញាំ នសឃញ ឍ ល ើ ពួក្ចណ្ដ ុ បា

(សពជឈឃ្លត្)

វាប្លេសកាង សលើក្ោវងាសៃង ើ ផង តា​ាំងប្ត្ពថ្ី ងៃទី ១ ក្នវងសែយ ើ វាថាៈ ‹‹ឯងសោយរាជរបាន ១ ថ្ងៃសែយ ើ ឯងសៅប្ត្លត្ម ឹ ៦ ថ្ងៃ សទៀត្សទ›› ប្ត្ប្បបសនះរាល់ថ្ងៃ រែូត្មក្ដល់ថ្ងៃទី៧ ទុក្ាលពួយ

សលេៀវោច់នង ឹ មរណ្ភ័យមក្យាយី

គិត្ងប់បារមមប្េញងខ្វច ក្បុងសពលរាលត្ទ្វ ាំ ោេ់ស ី ង

175

ុ លញាំ ពះោងាជា

ឹ ុ ញលាំ ពះោងារ ាំពង

ះ

ុ លញាំ ពះោងា

មន ិ អាចនង ឹ ផធាំបានសទ សបដ ើ ូសចបះ សត្សើ េចក្ឋេ ី ុ េលមានឋនង ឹ មាន ដល់ ួ វន ុ លញាំ ពះោងាដូចសមឋច? ›› ។ លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

មរណ្ភ័យ

លតាេ់ត្បថាៈ

‹‹លគាន់ប្ត្ជាទុក្ានង ិ

ប្ដលនង ត ះ ិ យប៉ុសណ្ដ ឹ បាំផ្ទវញជវី ត្មួ

រេថ្នសេចក្ឋីេុ

ឯងថាមន ឹ ិ ដង

ក្បុងភាពជារាជា្ិបត្សី ៅសែើយ ចាំណ្ង់សបើពួក្

េមណ្ៈជាេក្រេបុលត្ សោក្ប្ត្ងនក្ ឹ េញ្ជ ឹ ងជាទុក្ាលពួយ ដល់ សេចក្ឋីលាំបាក្

ប្ដលស្ឝឱ្ ើ រសក្ត្ ើ ទុក្ា គៈឺ ជាត្,ិ ជរា, ពា្ិ

នង ប ិ មរណ្ៈ សេចក្ឋល ី ាំ បាក្ថ្នពួក្ោបក្ប្ដលធ្លវក្់សៅសោយទុក្ាក្ុ ង

នរក្ មានសភវង ើ សឆះផាសខ្វចសផសងៗលគប់យា៉ង សេចក្ឋីលាំបាក្ថ្ន ពួក្េត្ឝត្រិ ចាឆន ប្ដលមានសេចក្ឋត្ ី ក្់េុ វត្ជាទមៃន់ នង ិ ការលត្ូវ ពួក្េត្ឝឯសទៀត្ េុី ជាអាហារ សេចក្ឋល ី ាំ បាក្ថ្នពួក្សលបត្ ប្ដល

លក្ែល់លក្ហាយសោយសេចក្ឋីសលេក្ឃ្លវន ។ ក្បុងពួក្មនុេសសនះ ោបក្ណ្ដប្ដលជាោបក្មានសេចក្ឋេ ី ុ លាំ បាក្ជាប់តាមមក្

គង់ប្ត្មានសេចក្ឋទ ី ុក្ា

ចា​ាំបាច់នយា ិ យសៅងឝី

មន ិ មានសេចក្ឋេ ី ុ ផងក្៏សោយ

176

ដល់ពួក្េត្ឝប្ដល

ក្៏គង់ប្ត្មានទុក្ាលពួយនឹងការ

ចរុត្សៅក្បុងោ

គត្ប្ដរ ។ ក្បុងក្រិ យាបូ ក្រួមថ្នភពទ្វាំង ៣ េត្ឝ ិ

ប្ដលមានជវី ត្ទ្វាំ ងឡាយលគប់ចាំពូក្ ិ សែយ ើ សេចក្ឋល ី ាំ បាក្ទ្វាំងោេ់ស ោវប់

ះ

នង ុ សមបញពួក្េត្ឝ ឹ ស្ឝទ ើ ុក្ាបក្

លក្ហាយ ។

រប្មងឈកា ឺ យឈច ឺ ត្ ិ ឋ

ាំ លមុញសៅរក្សេចក្ឋី បងាជ ឱ្របានសេចក្ឋលី ក្ែល់

ននទ្វង ាំ ឡាយ ៥ ដូចជាពួក្ចណ្ដ ឍ ល (សពជឈឃ្លត្)

ប្ដលកាន់ោវងាសៃង ិ ។ អាយត្នៈទ្វាំងឡាយ ៦ ើ នង ឹ លបហារជវី ត្ 51 ដូចជាភូមប្ិ ដលសគបាំផ្ទវញសែយ ើ ។ អារមយណ្៍ទ្វាំងឡាយ ( ) ៥

ដូចជាសចារបវនប្់ ដលជាខ្យង ាំ េលត្ូវ ។ ពួក្េត្ឝទ្វង ាំ ោេ់ក្ុ បងភព ទ្វាំង ៣ េុ ទនប្ត្លត្ូវសភវង ើ គោ ឺ នច ិ ចតា្ម៌ សឆះបាំផ្ទវញសៅជានច ិ ច ។ វត្ទុទ្វាំងោេ់មន ិ សទៀងាំ, ជាទុក្ា, េូ នរសៅទសទ, មន ិ មានជារបេ់ វ សល ួន

ះសែត្ុដូសចាបះ បានជាសគថាៈ ពួក្េមណ្ៈជាេក្របុលត្

មន លាំបាក្ ិ បាច់លបលពត្ ឹ ឋស្ឝើក្ិរយាដ៏ ិ

សែើយសោក្បានដល់ នូវ

ោមត្មហានិ ឝ ន មន ិ ប្មនឬសទ? ចត្ ិ ឋរបេ់ពួក្េមណ្ៈ មន ិ ប្មន សមែយងសោយកាមរាគសទ កាមរាគស

51

-រូប, ែាំលឡ្ង, កលិន, រែ និង ែមផែស ។

177

ះ ដូចជាទក្ ឹ ប្ដលមន ិ េទិត្

ជាប់សៅសលើលត្បក្ថ្នផ្ទកឈូ ក្សៃយ ើ ពួក្េមណ្ៈទ្វាំងស ចត្ ិ ឋសនឿយណ្ដយនង ឹ វដឋេងារ

ះ មាន

សែយ ើ សទប ើ សោក្សភវច ួ វនសចញ

ចាក្ភពសៅបាន ចុះសបសើ ោក្លបលពត្ ដូច ឹ ឋស្ឝយា ើ ៉ ងដូសចាបះសែយ ើ សមឋចបានជាមន ិ បានេសលមចផល

គោ ឺ មត្មហានិ ឝ នសៅ

សៃើយ?›› ។

លពះបាទោសោក្ លទង់ទូ យ នលពះវត្សោក្ ជាលពូោនុជលគប់ ី

ប្បបយា៉ងដូសចបះសែយ ើ

ណ្ៈស

ះ វត្សោក្លបណ្មរលពះែេឋ ី

សែយ ើ ទូលលពះសរៀមថាៈ ‹‹បពលិ ត្មហារាជ! សពលសនះ នូវលពះរត្នលត្័យជាទព ី ក្ ឹ ទរី លឹក្›› ។ លគាស

លតាេ់ថាៈ

ញាំ ូ មដល់ ុេ

ះ លពះបាទោសោក្សក្ៀក្លពះេូ រងលពះោនុជ សែយ ើ ‹‹សយើងមានលបាថាបចង់ស្ឝឯ ើ ង

ឱ្រមានលបោទេទ្វន

លជះថាវក្បុងលពះ្ម៌របេ់លពះពុទន សែើយឱ្រឯងគិត្ នឹក្រលឹក្លពះ ្ម៌ស

ះសៃង ើ

សោយពត្ ិ ស

សល

ះដូសចាបះ

បានជាសយង ើ ស្ឝឧ ើ បាយក្លសនះ

ះ សយើងមន ិ េមាវប់ឯងសទ›› ។

178

លគាស

ះ លពះវត្សោក្បានថា ឝ យសលគឿងេគននជាត្ិ នង ី ិ ផ្ទក

ក្លមងដល់លពះេឋូបទ្វាំងឡាយរបេ់លពះពុទនសែយ ើ ោឋប់្ម៌សទេ

បានសៅ

លទង់បានស្ឝេ ើ កាករបូជាដល់ពួក្ភក្ ិ ុ ាេងឃ

សែយ ើ សេឋចយាងត្លមង់ចូលសៅកាន់វត្ឋក្ុក្ុ កោរាម លុ ះសេឋចយាង សៅដល់ថាឝយបងាលាំ ពះយេសត្ទរសែើយ ទច ី ាំស

ះលពះភស្រក្ថលពះសងរៈ ោឋប់្ម៌សទេ

សងរៈពចា ិ រណ្ដសមល ើ ឧបនេ ិ ស័យ

សទើបលបថាប់សៅក្បុង

។ លាំ ោប់ស

ះ លពះ

ក្បុងភពមុនរបេ់លពះវត្សោក្ ី

ក្៏លជាបភាវម រែូត្ដល់ក្ុេលមូលជាបារមរី បេ់លពះោងា ប្ដល

បានោងមក្ទុាំសែយ ជាត្សិ នះបចឆម ើ ិ ជាត្ិ លត្ូវលពះោងាសេឋចចូល កាន់លពះនិ ឝ ន ក្បុងោត្ឋភាពជាបចចុបផនបសនះឯង សល លពះសងរៈសទប ើ េាំ ប្ដងេរសេើរការបាំសពញលពែយចាររ ឱ្រសេឋចលទង់បពឝជាជ ។

លពះវត្សោក្ លុ ះបានោឋប់លពះសងរៈស ី

ផសពឝផាយសៃើង

ះសែត្ុស

ះ

សដម ើ ផដ ឹ ី ក្

ះសែយ ក្៏សក្ត្ ើ ើ បត្ ី ិ

លពះោងាមានសេចក្ឋីចាំណ្ង់នង ឹ េូ មផបួេក្បុង

្ម៌វន័ ិ យរបេ់លពះពុទន

សទប ើ សេឋចសងើបសៃង ើ លបណ្មរោញ្ជ លី 179

ាំ

សែយ ើ លតាេ់នង ឹ លពះសងរៈថាៈ ‹‹ឥៃូវសនះ

ុ លញាំ បាថាបចង់េូមបពឝជាជ

ក្បុង្ម៌វន័ ិ យរបេ់លពះពុទន នឹងបានេិក្ាក្បុងផវូវដ៏លបសេើរសនះ›› ។

លពះសងរៈត្បថាៈ ‹‹ក្ូនសោយ លពះោងាចូរទូលសេចក្ឋលី បាថាប ើ

ឱ្រលពះរាជាលទង់លជាបជាមុនេិន›› ។ លគាស

ះ

‹‹បពលិ ត្មហារាជ!

លពះវត្សោក្ ី

ក្៏សេឋចសៅទូលលពះសរៀមថាៈ

េូ មលពះោងាលពះរាជទ្វនលពះរាជានុញ្ញដត្

បពឝជាជដល់ ុ លញាំ ពះោងា កាលពម ី ុនសនះ សឃ្លរសៅ

ឱ្លពះរាជា!

ុ លញាំ ពះោងាជាមនុេស

ដូចជាក្ុញ្ជរចុះសលបងសែយ ើ ឥត្ក្សងឝរ លពះោងាបានត្លមង់ ុ ញសាំ ោយក្សងឝរ

ែឝក្ ាំ របានេុ ភាពរាបោសៃង ឹ ែឝន ឺ ុ ញឱ្ ើ ទគ ិ ុណ្ ោេ ោងា›› ។

ល

(នង ឹ លបសៅ); លពះោងាបាន

េូ មលពះមហាក្រុណ្ដ-

លទង់លពះរាជទ្វនលពះរាជានុញ្ញដត្បពឝជាជក្បុងលពះពុទនក្បុងទីប្ដលជាលបទប ី ពនវភ ឺ សវឺ ល

លពះបរមក្សលត្ លុ ះលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ងល

ក្រស

យឱ្រដល់ ុ ញលាំ ពះ

ះសែយ ើ សេឋច

សក្ៀក្លពះេូ រងលពះោនុជ មានោេសុជលដ៏សពញសនលតា សេឋចលទង់ 180

លពះក្ប្នសង សក្ ឹ សួលសរៀបរាប់ថាៈ

សចាលសេចក្ឋលី បាថាបសនះសចញ! សល

‹‹ឱ្ោនុជសោយ ើ !

ះសែត្ុោឝ? ី សល

ចូរឯងលះ ះថា បពឝជត្ ិ

ប្ត្ងលបលពត្ ិ ជាមួយនង ឹ ឋចញ្ ិ ច ឹ មជីវត្ ឹ នរជាត្ដ ិ ស៏ ថាក្ទ្វបេក្ឋិ ប្ត្ង សលបលើ បាេ់េាំពត្់បងសុក្ូល

ប្ដលសរេមក្ចាក្គាំ នរេលមាម ើ

ជា

របេ់ប្ដលទ្វេៈសគសបាះបង់សចាល ចាំប្ណ្ក្អាហារសោត្ ក្៏េូម បានប្ត្េាំ ណ្ល់អាហារោាំពសី គមក្បរសភាគ ិ

សពលយប់សៅប្ត្

សលកាមលពក្ ឹ ា មានសមយនង ិ េវឹក្សឈជា ើ ក្លមាល ក្បុងសពលអា

្

ពាបាលជមៃប្ឺ ត្សោយឱ្េងោេ់ជសលមេ ើ ពសី គ ។ តា​ាំងប្ត្ពក្ ី ុមារ

មក្ ឯងជាេុ ុមាលជាត្ិ គួរជាទព ី ត្ ិ ពល ិ រមល ិ សមល ើ ឯងនង ឹ មន ិ អាចោត្់្ន់សេចក្ឋសី លេក្ឃ្លវន,

ក្ាំសៅថ្ងៃនង ិ រល់ដល៏ ត្ជាក្់រងា

បានសៃយ ើ ចូរទប់ចត្ ិ ឋក្ុ បងសេចក្ឋលី បាថាបសនះសចញហាបោនុជ! ›› ។ សនះ សល សទ

លពះវត្សោក្ លកាបទូលេបងថាៈ ‹‹ ុ លញាំ បាថាបចង់បេ ួ ឥៃូវ ី មន ិ ប្មនសល

ះ ុ ញសាំ នឿយណ្ដយនង ឹ រាជេមផត្ឋសិ ទ

ះ ុ ញសាំ មល ើ ងាយសេចក្ឋីេុ មន ិ ប្មនសល

មន ិ ប្មន

ប្ដលសគសោយក្បុងោទនសទវតា

ះសគស្ឝទ ុ សមបញឱ្រលាំ បាក្ចត្ ើ ុក្ាបក្ ិ ឋ 181

រែូត្ដល់

្ុញលទ្វន់នង ាំ សទ មន ឹ លពះរាជលទពរ សែយ ើ នង ិ លពះឃ្លវង ិ ប្មនសល ញាំ វ ចរ ាំជួលចត្ ើ ិ ឋសងវម ុ ខ្

សទ

ោបក្ប្ដលជាបចាចមលិ ត្លត្ូវបាំផ្ទវញសយង ើ ស

គឺ ុ ញលាំ ពះោងាភយ ័ ខ្វចសេចក្ឋល ី ាំ បាក្ក្បុងជាត្,ិ

នង ិ មរណ្ៈ

បានជា ុ ញលាំ ពះោងាលបាថាបចង់បេ ួ

េសលមចនូវលពះនិ ឝ ន ជាោទនទីរ ាំលត្់ទុក្ាទ្វង ាំ ស លពះរាជា

កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

លទង់លពះពោ ិ ប

ក្រស

ជរា,

ះ ះ

ពា្ិ

សដម ើ ផន ី ង ឹ បាន

ះ›› ។

ះសែយ ើ

ប្លេក្លទសហាយាំរងរ វង ាំ សៃង ឹ ត្ប្ត្ខ្ ឹ ើ

វត្សោក្មានលបាជា ញ នង ី ឹ លួ មសោមលពះរាជែឫទ័យ

សេឋច ប្ត្លពះ

សទប ើ លតាេ់

ថាៈ ‹‹ឱ្លពះរាជា! លពះោងាមន ិ គួរនង ឹ សោយសោក្សទ េងារចលក្ វលសៅឥត្លោក្សទ ិ

ោបក្ប្ដលសៅរួមជាមួយគាប

លត្ូវប្ត្ល

ត្់

លបាេ់នរា ិ េចាក្គាបសៅជា្មយតា លពះោងាសោយសោក្ សល

ះ

សែត្ុសនះ សត្មា ើ នលបសយាជន៍ោឝ? ី ›› ។ លពះរាជា

លតាេ់ត្បថាៈ

បិណ្ឍបាត្ចារក្វត្ឋ ិ សែយ ើ ក្បុងរាលត្ី

‹‹ឥៃូវសនះ

លត្ូវប្ត្ឯងលបលពត្ ឹ ឋ

ចូរឯងោងាុយប្ត្សលកាមលពឹក្ាទ្វាំងឡាយ

ចូរឯងលបលពត្ ឹ ឋសៅប្ត្សលើក្លមាលសមយលសមល ើ 182

េិន››

។

សរឿងរា៉ វដូចេាំ ប្ដងមក្សែយ ើ សនះ

សទប ើ លពះរាជា

លពះរាជទ្វនបាលត្នង ិ ិ លចត្់េលមាប់បពឝជត្

សែយ ើ លតាេ់បងា​ាប់

បានោក្់បាលត្សោយអាហារយា៉ងឧត្ឋម

លពះរាជាលទង់លជាប

ដូសចាបះ សទើបលតាេ់បស ធ េពួក្លេីទ្វង ាំ ស

ះថាៈ ‹‹សែត្ុោបា ឝី នជា

ាំ ជាសវនត្ៗគាប ក្៏ពួក្លេីក្ុ បងវាង ាំ ឱ្រលតាច់បណ្ ិ ឍ បាត្លគប់លេីក្ុ បងវាង

ងឱ្រអាហារដ៏ឧត្ឋមស

ទមាវប់ ួ វននង ឹ អាហារស តាមលពះរាជឱ្ងាករ

ះសៅវត្សោក្? ី

សដម ើ ផឱ្ ី ី រវត្សោក្

ះ ពួក្បាទបរចារ ងស ិ កាទ្វាំ ិ

បានថាឝយអាហារសលគាត្លគាត្នង ិ សមែយង

ដល់លពះវត្សោក្ លទង់បានទទួលបណ្ ី ិ ឍ បាត្ស ឥត្មានផ្ទវេ់បូ ឋរសៃយ ើ

ះ លបត្ប ិ ត្ឋិ

ះសែយ សោយ ើ

លពះបាទោសោក្បានទត្

សឃញ ើ លពះ

ោនុជដូសចាបះសែយ សទប ើ ើ លទង់លតាេ់ថាៈ ‹‹សយង ើ ោនុញ្ញដត្ឱ្រឯង បួេសែើយ ក្ុាំខ្ន›› ។

កាលសបើឯងបួេរួចសែើយ

លត្ូវប្ត្មក្េួ រសយើងផង

លពះវត្សោក្ កាលបានលពះរាជានុញ្ញដត្សែើយ សេឋចយាង ី

សៅក្ុក្ុ កោរាម

សែយ ើ លទង់លពះត្លមះិ យា៉ងសនះថាៈ 183

‹‹លបេិនសបើ

ោញបួេសៅទសី នះ

ក្៏មន ិ ផុត្ោាំពកា ី រទ្វក្់ទ្វមសោយសេចក្ឋី

ក្ងឝល់នង ឹ េូ រេពធដស៏ លចន ើ ›› ។ ក្បុងទឯ ី សទៀត្

ណ្ៈស

ះ សេឋចយាងចូលសៅ

សៅសៅក្បុងនគរដ៏ឆ្ៃយ

សែើយសទប ើ បួេជាភក្ ិ ុា

េិក្ាផវូវលបត្ប ិ យ ិ ត្ឋតា ិ ម្ម៌វន័ ពាយាមដ៏ែយត្ច ់ ត្់

រែូត្ដល់បានេសលមចលពះោរែត្ឋផល

សែយ ើ លទង់រ ាំពង ឹ ដូសចបះថាៈ ក្រសបឋជាញសនះនង ឹ អាតាយ

េួ រសយង ើ ផង

បចចូេ​េម័យ››

ឥៃូវសនះ ។

សោក្បានលបលពត្ ឹ ឋស្ឝសើ េចក្ឋី

‹‹កាលពម ី ុន

សេឋចោសោក្បានស្ឝើ

កាលសបឯ ើ ងបួេរួចសែយ ើ

លត្ូវប្ត្មក្

អាតាយោញសៅេួ រសេឋចក្បុងសពលមុន

លពះសងរៈសត្ន ើ សៃង ើ ពលី ពលឹមកាន់យក្បាលត្

សែយ ើ យាងចាំស

ះសៅលក្ុងបាត្លិបុលត្

លពះបនធូលនង ឹ

យទ្វឝរបាលថាៈ

សោក្នម ិ នឋឈប់

ាំ សទប បណ្ ិ ឍ បាត្ជាលាំ ោប់មក្ រែូត្ដល់ទ្វឝរលពះរាជវាង ើ លទង់មាន ជួបនង ឹ សេឋច›› ។

184

‹‹ភក្ ប ចង់ ី ិ ុ ាវត្សោក្មានលបាថា

លគាស

ះ

យទ្វឝរបាល

ក្៏មបមា ី ប សៅទូលលពះរាជាថាៈ

‹‹ឥៃូវសនះ លពះសងរវត្សោក្ មានលបាថាបចង់ចូលមក្គាល់លពះ ី រាជា›› ។

លពះរាជាលតាេ់ត្បថាៈ ឆ្ប់ៗ›› ។ លពះសងរវត្សោក្ ី

‹‹ចូរឯងសៅនម ិ នឋសោក្ឱ្រចូលមក្ សេឋចយាងមក្ដល់មាត្់ទ្វឝរលពះរាជ

ដាំណ្ដក្់លពះបាទោសោក្ លទង់ទេស

ការលពះោនុជសែយ ើ សេឋច

យាងចុះចាក្រាជបលវ័ងក លកាបថាឝយបងា​ាំលបក្បសោយោងា ៥ ផ្ទធល់ ចុះសលើប្ផនដី

ក្បុងទច ី ាំស

ះលពះភស្រក្ឋលពះសងរៈ

សែយ ើ លពះោងា

លបណ្មរោញ្ជ លី ទត្េមវង លពះលទង់លពះ ី ឹ សមល ើ លពះសងរវត្សោក្ ក្ប្នសងលតាេ់នូវគាថាសនះថាៈ ‹‹បាណ្ៈលគប់ចាំពូក្ ប្ត្ងបានសៅ រួបរួមគាប ប្ត្ងប្ត្េបាយរក្រាយ ឥៃូវសនះ ី សមល ើ លពះសនលត្សោក្

ុ សញាំ ្ៃក្េាំ ៃឹង

មន វេ ិ ិ សឃញ ើ មានេាំ ប្ដងអាការវបោ

សោយការសពញចិត្ឋនឹងមូលលត្ក្ូលសនះសោះ

185

ញាំ យ នសោយឥត្ ុោ

េងស័យថាៈ ‹‹សោក្មាចេ់ចាេ់ជាបានេសលមចមគាផលសែយ ើ ! ទក្ ឹ ោលមត្ ឹ ប្ឆអត្សពញក្បុងែឫទ័យសោក្មាចេ់សែយ ើ ! ›› ។ រា្គុបឋៈជាសេ

បត្ទ ី ី១ របេ់លពះបាទោសោក្ បានសឃញ ើ

លពះសងរវត្សោក្ឃវ ី ុ ាំ សោយចីវរបងសុក្ូលកាន់បាលត្ដី កាលក្ាំពុង លតាច់សដើរបិណ្ឍបាត្ សោក្បានទទួលអាហារលគប់យា៉ង គឺអាហារ ដ៏ឧត្ឋម វះ សលគាត្លគាត្ វះ ក្៏រា្គុបឋសេ លពះរាជា សែយ ើ ប្ងវងនូវគាថាសនះថាៈ

បត្សី

‹‹េូ មលពះោងាទត្សមល ះ ី ើ ភក្ ិ ុ ាវត្សោក្ចុ

ជនលគប់ៗគាប

ប្ត្ងសលត្ក្លត្អាលក្បុងការបាំសពញទ្វននង ឹ សោក្ ជាោបក្មានលបាថាបត្ច ិ

ះ រត្់សៅទូល

ប្ត្ ួ វនសោក្

សែយ ើ សចះសពញចត្ ិ ឋនង ឹ របេ់ត្ច ិ

បានេសលមចក្ច ិ ចប្ដលសោក្លត្ូវស្ឝសើ ជាសោក្មានចិត្សឋ ក្សមក្ានឋ

។

ះសែយ ើ សល

សគ

សោក្

ះដូសចាបះ បាន

សោក្បានកាត្់ចិត្ឋសចាល

រាជេមផត្ឋិ ប្ដលមរត្ក្លត្ូវបានទលី ក្ុងបាត្លិបុលត្ លពះរាជលទពរ និងលពះឃ្លវង ាំ ទ្វាំងឡាយ លពមទ្វាំងេក្ឋិយេនង ិ សេចក្ឋីេុ សោក្កាត្់សចាលោេ់ឥត្ោឋយ

186

។

ក្៏

សោក្បានញក្់ញីជាត្ដ ិ ៏

ឧត្ឋមរបេ់សោក្សោយលពះបាទ

ដូចជាសគបងាូរទក្ ឹ ប្ភបក្ឬខ្ក្

ក្ាំហាក្សចាល ។ សោក្លះវត្ទុទ្វាំងោេ់ស សោក្លះលពះរាជវងស ដ៏ ភង់ ភេ់ស

ះផង›› ។

ះសរៀងសៅ រែូត្ដល់

ប្ដលស្ឝឱ្ ើ រសោក្បានចសលមន ើ េក្ឋយ ិ េ

កាលពលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់វាចាសនះសែើយ លពះោសោក្ បាន

នម លបថាប់សលើរាជបលវ័ងក ី ិ នឋឱ្រលពះសងរវត្សោក្គង់ លទង់ចាត្់ប្ចងសភាជ

សែយ ើ សេឋច

ហារដ៏សថាយងវសេ​េវ ោលបាំ ផុត្ ិ ិ

លបសគន

សោយលពះោងា ។ លុ ះលគាខ្ងសលកាយភត្ឋក្ច ិ ច លទង់បានលបសគន ទក្ ឹ ដ៏បរេុ ិ ទនសលេចសែយ ើ

ដ៏ត្ូច លទង់លបថាប់សៅក្បុងទីចាំស សងរៈេាំ ប្ដងលពះ្ម៌សទេ លគាស

ះ

សទប ើ លទង់កាន់យក្នូវទសី េ

។

េនៈ

ះលពះភស្រក្ថសងរៈ សទើបនម ិ នឋឱ្រលពះ

លពះសងរវត្សោក្ ី

លតាេ់េាំប្ដងលពះគាថាថាឝយ

លពះរាជាត្សៅសនះថាៈ

‹‹រាជេមផត្ឋិ ជា្មយជាត្គ ិ ួរសគសគារព សែើយថ្ងៃថាវសងកើងថាកន

ណ្ដេ់

ចូរលទង់ក្ុាំលបមាទ

(ក្បុងរាជក្ច ិ ចរបេ់លពះោងា)

187

លពះ

រត្នលត្័យ

ជា្មយជាត្លិ ក្នង ឹ បានជួបសពក្

េូ មលពះោងាចូរ

ទាំនុក្បាំរង ុ សលគឿងេកាករបូជាដល់ប្ក្វទ្វាំង ៣ លបការស កាលលពះសងរៈេាំ ប្ដងនូវគាថាសនះចប់សែយ ើ

ះ›› ។ សទប ើ សេឋច

សលកាក្ចាក្រាជបលវ័ងក, លពះរាជាលពមទ្វាំងសេវកាមាត្រទ្វាំងលបា​ាំរយ និងពួក្មហាជនដ៏សលចើន សគារព

បានតាមជូនលពះសងរៈ

រែូត្ដល់សៅទ្វឝរខ្ងសលដ

របេ់េមណ្ៈ

សោយសេចក្ឋី

សនះជាអានេ ុ សរឿង ិ ងសដ៏រង

ប្ដលឱ្រសឃញ ើ ជាក្់ចាេ់

បានជាលពះសងរ

វត្សោក្លត្ ះិ រះថាៈ ‹‹ក្បុងកាលមុនលពះសជោឌ អាតាយោញបានស្ឝើ ី ិ ឧបាយក្លជាសលចន ើ យា៉ងដល់អាតាយោញ

លទង់ស្ឝឱ្ ើ រអាតាយោញ

បានបួេក្បុង្ម៌វន័ ិ យរបេ់េមភុទន ។ ឥៃូវសនះ គួរអាតាយោញ ស្ឝសើ េឋចឱ្រមានសេចក្ឋសី គារព រងរ វង ាំ សៃើងសៅសទៀត្›› ឹ ត្ប្ត្ខ្ ឹ

។

នង ិ មានលបោទេទ្វនលជះថាវ ណ្ៈស

ះ

លពះសងរៈមាចេ់

សេឋចសហាះសៃង ិ ររ ើ សៅក្បុងអាកាេសវហាេ៍ សែយ ើ េាំ ប្ដងបាដហា ឱ្រលបាក្ដសៃើង

ក្បុងក្ណ្ដ ឋ លលបជុាំជន

188

សទប ើ លពះបាទោសោក្

មានពួក្សេវកាមាត្រសចាមសរាមលពះោងាជុាំវញ

សេឋចលទង់សលើក្

លពះែេឋសៃង ើ លបណ្មរ សែយ ើ លតាេ់នូវគាថាសនះថាៈ ‹‹ឃ្លវត្ផុត្ចាក្ោច់ោសោែត្ ិ

លេឡាញ់ សពញចត្ ិ ឋ

ប្ដលថាបក្់ងបមជាទី

សទប ើ សោក្សហាះោប្ណ្ឋត្លត្ប្េត្សៅក្បុង

អាកាេសវហាេ៍ ដូចជាេក្ុណ្ជាត្បា វ ុ ញជា ាំ ប់សៅ ិ ន ។ ឯ ួន

ក្បុងចាំណ្ងរួត្រត្សោយរាជេមផត្ឋ វ ឹ ិ ុ ញលាំ ត្ោង ួ នសៅក្ប ុ ងសោក្សនះ សោយការទាំនុក្បលមុង នង ិ ជាប់សោយការមូលលត្ក្ូលរបេ់ ុ ញាំ ។ កាលមន ិ មានក្ច ិ ចក្ងឝល់សោយ ួ វនរបេ់សោក្

កាល លាំ បង ឹ

ពាយាមសោយក្មាវង ាំ របេ់សោក្ សែយ ឹ នូវ ើ សោក្អាចសលក្បផក្ រេដ៏លបសេើរសនះ សល

ថ្ន្ននង ិ េមាបត្ឋិ

ះប្ត្សោក្ែឝឹក្ែឝន ឺ ចត្ ិ ឋសោក្បាន ។ ផល ពួក្មនុេសោ័បផឥត្លបាជាញ

ងងឹត្ប្ភបក្សមល ើ មន ិ យល់សទ ោប្ណ្ឋត្សៃង ើ សៅសនះ

។

ក្ាំបាង ាំ គាំនត្ ិ

បាដិហារររបេ់ សោក្

ប្ដល

ស្យះថាសោក្បានបាំបាត្់បង់នូវមានៈ

របេ់ ុ ញាំ ទុក្ជាក្មាវង ាំ លបាជាញរបេ់ ុ សញាំ ៅ សត្់ស ាយ សោក្ក្៏បាន ស្ឝើ ុ ញមា ាំ នចត្ ិ ឋេុភាពសរៀបរយសៅបាន››។ 189

លុ ះសេឋចលតាេ់គាថាសនះចប់សែយ ើ

សហាះរែូត្ដល់សៅទប ាំ ុត្ថ្នប្ដន ី ផ

លពះសងរវត្សោក្ ី

ក្៏

សោក្សចញសៅសៅខ្ងសលដ

រាជអាណ្ដចលក្ ត្មក្ខ្ងសលកាយ សោក្លទង់លបឈួ នជាទមៃន់ ណ្ដេ់ រែូត្ដល់លជុះលពះសក្ោសចញោេ់រលីង ។ លពះរាជាលទង់ លជាបថា លពះសងរៈលបឈួ ន សេឋចបានបញ្ជូ នសពទរយក្ឱ្េងសៅ ពាបាលលពះសងរៈសៅទសី

ះ កាលសបបា លពះសក្ោ ើ នជាសែយ ើ

ក្៏លត្ៃប់ដុះដូចសដើមវញ សោក្ក្៏បញ្ជូ នសពទរឱ្រលត្ៃប់សៅលេុក្ ិ វញ បានសោយលពះលក្យាសោៃយ ប្ដលសគ ិ ។ លពះសងរៈវត្សោក្ ី ផសាំសោយទក្ ឹ សោះសគា

សោក្ក្៏មានក្មាវង ាំ ក្ាំប្ែងរងបុ ួ ឹ ង ឹ មា​ាំមន

សៃង ើ សោក្នម ើ ដូចសដម ិ នឋសៅមក្បានសោយលេួល សែយ ើ សទប ើ នម ិ នឋសៅក្បុងថ្លពញាត្េាត្ សៅលបថាប់ប្ក្ផរទេ ី ាំ ណ្ដក្់អាលេ័យ ថ្នពួក្គងាឝលពប្ព ។

េម័យមួយ ក្បុងលបសទេបុណ្ឍវ្៌នៈ មានពួក្េិេសគណ្

និលគនទបានសឃើញលពះពុទនរប ូ សែើយប្ក្វងគូរគូេរ ាំលុ បស្ឝើជារូបភាព

190

ថ្ននលិ គនទ ប្ដលជាទសី គារពរបេ់ ួ វន (52) ។ លគាស ឧបាេក្ប្ដលជាពុទនោេនក្ ិ ជន

ះ ពួក្

សទប ើ លកាបទូលសរឿងស

ះ

ដល់លពះបាទោសោក្ថាៈ ពួក្េិេសគណ្នលិ គនទ បានសឃញ ើ លពះ ពុទនរប ូ

សែយ ើ ប្ក្វងគូេគូររ ាំលុ បរ ាំោងស្ឝជា ើ រូបភាព

ប្ដលជាទីសគារពរបេ់ ួ វនវញ›› ។ ិ

លពះរាជា លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ដាំណ្ឹងស

ថ្ននលិ គនទ

ះសែយ សេឋចលទង់ ើ

លពះពសិ រា្ខ្វង ាំ លតាេ់សោយរួេរាន់ចាត្់ឱ្រពួក្យក្ា (សទវតា) ចា​ាំ ោកត្់លគប់លចក្ក្មភេ់ចន ាំ ួន ៤០ លី (មួយសយាជន៍) សៅក្បុង អាកាេ សែយ ើ ពួក្

គលបុងលបយ័ត្បចុះសៅចាំនួនជសល

សៅក្បុងប្ផនដី ចាប់េមាវប់ប្ត្ក្បុងមួយថ្ងៃស ចាំនួន ១៨.០០០

៤០ លី

ះ ោេ់ពួក្នលិ គនទបុលត្

ក្់ សៅក្បុងលក្ុងបាត្លិបុលត្ (53) ។

ក្បុងលក្ុងបាត្លិបលុ ត្ក្៏មានពួក្និលគនទដថ្ទសទៀត្ បានសឃើញ

លពះពុទនរប ូ សែយ ើ ប្ក្វងគូររ ាំលុ បរ ាំោងស្ឝជា ើ រូបភាពថ្ននលិ គនទ ប្ដល 52

-ទិវាវទន និងអាយ-វង-កឹង ប្ដលលោកបួនូ

បា វ នប្របថា​ាៈ ‹‹មនុែសោនក់ប្ដលររោះថាលកនុងលទធិរពា

បានរ ាំលលើងរពោះពុទធរប ូ ឱ្យរលាំលៅ លទៀបនឹងលរើងក្នរពា

ណ្ ែ ៍ ោនក់ ល

ើយទាំោយលចាលរពោះពុទធរប ូ ល

ណ្ ែ ៍

ោះលៅ›› ។

-តាមេាប់លនោះមុែលទ ប្ដលរត្ូវល ោះគឺ រត្ង់ពាកយថា​ាៈ ‹‹កនុងរកុងបាត្លិបុរត្›› ឱ្យថា​ាៈ ‹‹នគរបុណ្ឌវធ៌នាៈ›› វ ិញ ។ តាមេាប់ទិវាវទន និង អាយុ-វង-កឹងថា​ាៈ ‹‹លគែោលប់ពួកនិរគនថបុរត្ ១៨.០០០ កនុងនគរបុណ្ឌវធ៌នាៈ ។ 53

191

ជាទសី គារពរបេ់ពួក្ ួ វនដូចគាបប្ដរ ។

ណ្ៈស

ដល់លពះរាជា សេឋចលទង់លជាបសេចក្ឋសី

ះសែយ ើ លពះោងាលទង់លពះ

ប្ដលជាពុទនោេនក្ ិ ជន ពសិ រា្សលក្វសលកា្ខ្វង ាំ

ពូជពងសវងសលត្ក្ូ លផង ោវប់វ ិ េោេ់ ថាៈ

ះ ពួក្ឧបាេក្

ាំ ូលដាំសណ្ើរសរឿងស សៅលកាបបងាទ

លទង់ឱ្រចាប់ពួក្នលិ គនទបុលត្

ះ

លពមទ្វាំង

យក្មក្គរដុត្ទ្វាំងោេ់ក្ុ បងគាំនរសភវង ើ

សែយ ញ្ញដត្ ើ លទង់ឱ្រទូងសភរលបកាេលពះរាជានុ ី

‹‹ោបក្ណ្ដមួយនង ឹ អាចកាត្់យក្ក្ាលនលិ គនទបុលត្បានមួយ

ឱ្រសយង ើ ោបក្ស

ក្បុងសវោស

ះនង ឹ លត្ូវបានដុាំមាេសឆ្ឋរជារងាឝន់›› ។ ះ

លពះសងរៈវត្សោក្ ី

បានសៅេូ មេាំ ណ្ដក្់

អាលេ័យក្បុងផធះនលិ គនទបុលត្មាបក្់ លពះោងាបានលបឈួ នសៃង ើ សទៀត្ ក្បុងទសី

ះ ថ្លត្ចវី រក្៏ោច់ោចរយក្ ី រយាក្ លពះសក្ោក្៏ប្វងែួេ

ោមញ្ដ ជន មានឫក្ មានោបក្សលងមាបក្់

សមល ើ សៅលបប្ែលនឹងនិលគនទបុលត្ (ថ្ងៃ ១)

កាន់ោវងាសដរើ មក្ឈរចាំស

ះលពះភស្រក្ឋលពះ

សងរៈ សទើបលពះសងរៈវត្សោក្លទង់ នឹក្រ ាំពង ី ឹ ថាៈ ‹‹សល ោាំសពទ ើ ុចចរត្ ិ

ះអាលេ័យ

ក្បុងកាលពជា ី ត្ម ិ ុនរបេ់អាតាយោញជាប់ដិត្តាមមក្ 192

បានជាអាតាយោញលត្ូវទទួលក្មយចាេ់របេ់ ួ វន›› ។

ណ្ៈស

ះ

ោបក្សលងនង ឹ ោយនថាជានលិ គនទបុលត្ ក្៏កាត្់លពះេិរលពះលពះោងាក្ុ បង មួយរ ាំសពចស

ះសៅ (54) លុ ះកាត្់បានសែយ ើ

យ ាំ ក្លពះេិរស

ះ

មក្ថាឝយដល់លពះរាជា េូ មឱ្រសេឋចលទង់លពះរាជទ្វនដុាំមាេសឆ្ឋរ លពះរាជាលទង់ទេស លពះោនុជវត្សោក្ ី មាបក្់ ក្បុងពួក្សេ ជាេក្របុលត្

ការលពះេិរស

ះ

ោាល់ជាក្់ជាលពះេិរ

សែយ ើ លទង់លជាបត្សៅសទៀត្

ោាំពសី េ

បត្ី

បត្រី បេ់លពះោងាលកាបទូលថាៈ ‹‹ពួក្េមណ្ៈ

សគោយនថាជាពួក្នលិ គនទបុលត្

ភាន់លចៃាំជាសលចន ើ រូបណ្ដេ់

សល

ចាំនួនត្ច ិ ណ្ដេ់សែយ ើ ›› ។

កាលបានលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

សគេមាវប់សោយ

ះសពលសនះ

ក្រស

ពួក្នលិ គនទមាន

ះសែយ លពះរាជា្រា ើ ិ ជ

សេឋចលទង់លពួយលពះរាជាែឫទ័យពន់សពក្ណ្ដេ់ សេចក្ឋសី ោក្ោឋយ

សទប ើ ដួលចុះសៅសលើប្ផនដី

លទង់មាន

រាជបរ ិ រ

ទ្វាំងឡាយ បានយក្ទក្ ឹ មក្លបេ់លពាំលេប់លពះភស្រកាឋយូរបនឋិចសៅ -កនុងទិវាវទន និងអយុ-វង-កឹង រពោះអនុររបែ់រពោះបាទអលសាកមិនប្មនទិវងគត្លដាយអនកលលងែោលប់លទ ប្ត្រទង់ទិវងគត្លដាយអនកគងាវល ពប្ពោនក់ ប្ដលបានថាវយទីែាំណាក់អាស្ែ័យដល់រពោះអងគជាអនកែោលប់ ។ 54

193

សទប ិ ។ ពួក្សេ ើ លពះោងាបានលពះោយរត្សី ៃង ើ វញ បងា​ាំទូលលពះរាជាថាៈ

បត្ី បានលកាប

‹‹សពលសនះសគេមាវប់ពួក្េមណ្ៈជា

េក្របុត្ឋយ ិ ៍ សោយភាន់លចៃាំជាសលចន ើ ណ្ដេ់ ។ ឱ្លពះរាជា! េូ ម លពះោងាលទង់លពះសមតាឋសលបាេ

ោនុញ្ញដត្ឱ្រពួក្េមណ្ៈ

េក្របុលត្បានសក្សមក្ានឋផុត្រួចចាក្ទុក្ាភយ ័ ››

។

ណ្ៈស

ជា ះ

លពះរាជាបានប្ត្ងលពះរាជឱ្ងាករហាមលបាមថាៈ ‹‹ចាប់សដម ើ តា​ាំងប្ត្ 55 ពលី ត្ម ឹ ថ្ងៃសនះសៅ មន ិ លត្ូវោបក្ណ្ដមួយេមាវប់េមណ្ៈសទ( )››។

លគាស

ះ ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយមានសេចក្ឋេ ី ងស័យ សទប ើ ចូលសៅ

លកាបទូលលពះមហាសងរឧបគុបឋៈថាៈ ‹‹សល សងរវត្សោក្ោងា ស ី

ះសែត្ុោឝី បានជាលពះ

ះ លត្ូវោបក្សលងពឃ្ល ដូសចាបះ›› ។ ិ ិ ត្ជីវត្បង់

លពះសងរៈត្បថាៈ

‹‹លបេិនសបោ ឹ សរឿង ើ បក្ទ្វាំងឡាយចង់ដង

សោក្ក្បុងជាត្ម ុ ចូរលបុងោឋប់ចុះ! ក្បុងកាលដ៏ក្នវងសៅសែើយ ិ ន លគាមួយ មានល

នលមគ ឹ មាបក្់ បានសៅរាយបនឋង ឹ សៅប្ក្ផរមាត្់ទក្ ឹ

មានលពះបសចចក្ពុទនមយ ួ លពះោងា 55

-ពុទធលឃ្ែាៈែាំប្ដងដាំណាលលរឿងរ៉ៅ វរបប្

បានសេឋចប្េឝងរក្អាហារ

លគ្នន អាំពីការប្ដលឱ្យរបរុាំនិងលធវើែងាគយ

ប្ដលលៅលរកាមការបងាគប់ក្នរពោះលងរាៈលោគគលីប ល ុត្ត-ត្ិែស ។ កនុងលែេកដីលនោះថា រពោះអនុររបែ់រពោះបាទអលសាកប្ដលលគែោលប់លដាយភាន់រេឡ្ាំល

ោះ រពោះ

194

មត្ិែស ។

បណ្ ួ សដើម ជិត្បនឋង ិ ឍ បាត្ សែយ ើ សៅគង់សៅសលកាមសដើមសឈម ើ យ ឹ ទ្វាំងស ស

ះ កាលល

នមក្ដល់មន មានលមគ ប ង ិ សឃញ ើ ឹ ជាប់ក្ុ ងបនឋ ឹ

ះសោះ សទប ើ រ ាំពង ឹ គត្ ិ ថាៈ ‹‹សល

ះសែត្ុោឝី ឥៃូវសនះ លមគ ឹ មាន

សលចន ើ ណ្ដេ់ ដូចសមឋចបានជាវាមន ិ មក្ជិត្បនឋង ឹ ោញសោះ›› ។ លគាស

ះ ល

ន េ ាំ សងកត្សមល ោសនវើសៅ បាន ិ ខ្ងជុាំវញេពឝ ិ ើ ទីជត្

សឃញ ើ លពះបសចចក្ពុទន សទប ើ គត្ ិ ថា

សល

ោេ់គាយនេល់›› បសចចក្ពុទនោងាស ‹‹ល

គង់សៅសលកាមសដម ើ សឈជ ិ បនឋង ើ ត្ ឹ ទ្វាំងស

ះប្ត្គាត្់សនះឯងបានជាសផអល ើ លមគ ឹ ោញរត្់បាត្់ សែយ ើ ែូត្ោវពឃ្ល ិ ត្ផឋិលផ្ទឋច់លពះេិរលពះ

ះសៅ ។

នលមគ ឹ ក្បុងកាលស

កាលឥៃូវសនះ

សល

ះ គលឺ ពះសងរលពះ

មវត្សោក្ ក្បុង ី

ះប្ត្ពជា ី ត្ម ិ ុនបានពឃ្ល ិ ត្លពះបសចចក្ពុទន

បានធ្លវក្់សៅទទួលសោក្ទុក្ាក្ុ បងនរក្ ក្លផ

ះ

បានោស ធ លជាត្ោ ិ វ ប់សក្ត្ ើ ៗ

ជាសវោសលចើនសកាដិថ្ន សោយទុក្ាសវទ

ជា

មហាវបាក្ នង ិ ិ សគេមាវប់សោយោវលគប់ៗជាត្ិ ក្បុងទប ី ាំផុត្សនះ

195

ទុក្ជាបានលុ ះលពះោរែត្ឋផលសែយ ក្៏គង់លត្ូវោបក្សលងពឃ្ល ើ ិ ត្ ជវី ត្សោយោវសទៀត្›› ។ ិ

ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយទូលថាៈ ‹‹សល

ះលពះោងាបានក្ោងោឝី សទប ើ

សោក្សក្ត្ ើ ក្បុងលត្ក្ូល ភេ់ សែយ ើ បានលុ ះលពះោរែត្ឋផល?›› ។ លពះមហាសងរត្បថាៈ

ណ្ដេ់សែយ ើ

‹‹ក្បុងកាលដ៏ក្នវងសៅយូរោប្ងឝង

ក្បុងោេនកាលថ្នលពះពុទនលទង់លពះ

សោក្ជាទ្វយក្មានចត្ ិ ឋលជះថាវ

មក្េសប

បរចា ិ ច គបណ្ ិ ឍ បាត្ទ្វនដល់លពះ

ភក្ ិ ុ ាេងឃ ចាត្់ប្ចងស្ឝទ ើ ក្ ឹ បានៈសោយប្ផវសឈសើ ផសងៗ សល

ះវបាក្ ិ

ថ្នបុញ្ដក្មយសនះ សោក្សទប ើ បានសក្ត្ ើ ក្បុងលត្ក្ូល ភេ់ មា៉ងសទៀត្ ក្បុងលគាពុទនកាលលទង់លពះ

មក្េសបស

ះ

សោក្មានេទ្វន

លជះថាវណ្ដេ់ រែូត្ដល់បានបួេជាភក្ ិ ុ ា ោេ់សវោមួយប្េនឆ្ប ាំ បានតា​ាំងលបណ្ិធ្លនលបលពត្ ដែ ៏ យត្ច ់ ត្់ សល ឹ ឋលពែយចរយ្ម៌ ិ ចផលថ្នបុញ្ដក្មយស ក្បុងជាត្សិ នះ›› ។

ះ

ះោាំណ្ដ

សោក្សទប ើ បានេសលមចលពះោរែត្ឋផល

196

លពះ

ងបទ្វយវត្(ី 56) ជាោគាមសែេីថ្នលពះបាទោសោក្ លពះ

ងសនះ មានលពះរាជបុលត្មួយលពះោងា លទង់លពះ

ម្ម៌វវ្៌ ិ នៈ

(ចាំសរនសៃ ង ) ។ មានសេ ិ ើ ើ ដ៏វសេ​េសោយ្ម៌

បត្មា ី ប ក្់ ចូលសៅ

ក្ានឋក្ុ បងលពះរាជែឫទ័យ សល

ះថា លពះរាជបុលត្

ាំ ូលលពះរាជាថាៈ លកាបបងាទ

‹‹ឱ្លពះរាជា!

េូ មលពះោងាលទង់លពះ

ះសែត្ុោឝ? ី សល

លពះោងាលបេូ ត្សែយ លពះរាជក្ុមារស ើ ដ៏េមរមរលអវសេ​េោ​ោ ច ររ ិ

ះ មានលក្ាណ្ៈលពះភស្រក្ឋ

មានលពះសនលតាដ៏លអឥត្គួរនង ឹ

សលបៀបឱ្រសេយើបាន›› ។

លពះរាជា លទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ែឫទ័យសលត្ក្ោរោទរណ្ដេ់

ក្រស

ះសែយ មានលពះរាជើ

សេឋចលតាេ់ថាៈ

របេ់សយង ើ បានសងកើងរុងសរឿងដល់ជាន់ ភេ់បាំផុត្

‹‹រាជលត្ក្ូល សល

ះប្ត្សយើង

លគប់លគងរាជេមផត្ឋសិ ោយ្ម៌ដល៏ បសេើរ សទប ើ បានឱ្រេ េូ មឱ្រវា ស

ះបានទាំនុងបាំរង ុ លពះម្៌ឱ្រចសលមន ើ ថ្លក្ប្លងត្សៅសទៀត្ សល

សែត្ុស 56

ះ សទប ើ សគសៅលពះរាជក្ុមារស

-លែៀវលៅពុទធសាែ

បានឱ្រែមួយ អងគរពោះ

របែ់លោកលវីម កុ

ីណ្ វ ូ ត្៍ ប្ដលលោករុាំ-ល

ះថា ្ម៌វវ្៌ ិ នៈ ប្ដល

៉ៅ ប្របជាប្មែរ និងគមពីរមហាវងសាៈ អែនធិមិរតាជាអគគមល

លាៈ ។

197

ះ

ែី

ប្លបថាៈ ‹‹ចសលមន ›› ។ ពសី លៀងបាន ិ ើ សៃង ើ ដ៏វសេ​េសោយ្ម៌ លពះរាជឱ្រេមក្គាល់លពះរាជា លុ ះលទង់ទេស

ការសែយ លពះ ើ

រាជាសេឋចសពញសៅសោយសេចក្ឋសី េបហា លទង់បនវន ឺ ូវឧទ្វនគាថា សនះថាៈ

‹‹ចក្ាុរបេ់ទ្វរក្សនះ

លអសលើេលុ បឥត្ោឝសី លបៀប

ក្ូនសនះ

សពញជាមហាក្ុេលដ៏្ាំ វាហាក្់ដូចជាផ្ទកឧត្ផល ប្ដលសទប ើ នង ឹ រលលេ​េ់ ងយៗ ី មុ វាមូលលេ​េ់លអលបម ី ិ លបយ ិ លបប្ែលនង ឹ ដួងលពះ ចស្រនធដស៏ ពញវង់ ោបក្ណ្ដបានសឃញ ើ នូវលពះឱ្រេសនះ ោបក្ស បានសេចក្ឋេ លចត្ ី បាយរក្រាយលេួ ី ិ ឋលគប់គាប›› ។ លុ ះលទង់លតាេ់លពះគាថាសនះចប់សែយ ើ

មានលពះរាជឱ្ងាករនង ឹ សេ

បត្ថា ី ៈ

លពះបរមក្សលត្យ ិ ៍

‹‹មានសគធ្លវប់បានសឃញ ើ

ប្ភបក្មនុេស ប្បបដូចជាចក្ាុរបេ់ទ្វរក្សនះប្ដរឬ?›› ។ សេ

បត្លី កាបទូលថាៈ

ះនង ឹ

‹‹បណ្ដ ឋ មនុេសទ្វាំងោេ់

ញាំ ន ិ ុម

ប្ដលសឃើញមានមាបក្់សោះ ទ្វាំងមន ិ ប្ដលឮសគនយា ិ សយាងផងថា ោបក្ណ្ដមួយមានចក្ាុយា៉ងសនះសទ

198

ប្ត្ ុ ញលាំ ពះោងាបានឮដាំណ្ឹងថា

ាំ

ក្បុងែម ាំ ង ាំ ឡាយ មាេត្ឝបក្ា១ ិ វនឋបព៌ត្ ប្ដលជាក្ាំពូលថ្នភបទ្វ ស្យះ ភបសាំ

លៈ ប្ដលមានប្ភបក្លអជាបាំផុត្ វាប្ត្ងសៅអាលេ័យសលើ

ះ›› ។

លគាស

ះ លពះរាជា លទង់លបទ្វនលពះអាជាញឱ្រដល់ពក្ ួ

យក្សថាៈ ‹‹ចូរោបក្ទ្វាំងឡាយសៅឱ្រឆ្ប់ ចាប់យក្េត្ឝក្ុ ោាំពែ ី ម ិ វនឋបព៌ត្មក្ ឥៃូវសនះ សពលស

ះ

ក្បុងកាល

ះ មានយក្សមាបក្់ បានស្ឝតា ើ មលពះរាជអាជាញ

េធុះសៅប្ត្មួយរ ាំសពចស

មក្ថាឝយដល់លពះរាជា េត្ឝស

សយង ើ លបាថាបចង់សមល ើ េត្ឝស

លៈ១

ះ ក្៏ចាប់បានេត្ឝស

ះមួយមក្ សែត្ ើ

កាលលទង់លពះពចា ិ រណ្ដសមល ើ ប្ភបក្របេ់

ះ សែយ ើ លតាេ់ថាៈ ‹‹ប្ភបក្របេ់េត្ឝសនះលអពន់សពក្ មន ិ

ប្បវក្គាបោាំពសី នលតាថ្នក្ុមារត្ូចសនះសោះ សល លបទ្វនលពះ

មក្ុមារស

ះថាៈ ‹‹ក្ុ

ះដូសចាបះ សទប ើ លទង់

លៈ›› ។ លពះ

មស

ះ ក្៏

ផាយសៅដង ឹ ោយេពឝលគប់មនុេសទ្វាំងោេ់ លុ ះលពះរាជក្ុមារ លពះ

មក្ុ

័ លៈ មានវយវឌណ

ការចសលមន ើ សែើយ សគបានថាឝយ

199

ាំ

ងត្រុណ្ីមាបក្់ ស្យះកាញ្ច នមាោ (ភួងផ្ទកមាេ) សដើមផឱ្ ី រជា

លពះជាយា ។

ថ្ងៃមយ ួ លពះរាជានង ិ លពះរាជឱ្រេ សេឋចយាងសចញសៅកាន់

វត្ឋក្ុក្ុ កោរាម ។

ណ្ៈស

ះ លពះយេសត្ទរជាលបមុ ថ្នេងឃ បាន

ពចា ិ រណ្ដសមល ើ រូបលពះក្ុ បនឋច ិ សៅខ្ងមុ

លរាជឱ្រេ បានលជាបថាៈ ក្បុងសពល

លពះោងា ូចលពះសនលត្ជាលបាក្ដ សទប ើ ថាឝយលពះ

ពរលពះរាជាថាៈ ‹‹បពលិ ត្មហារាជ សល ោនុញ្ញដត្ឱ្រលពះោងាមាចេ់ក្ុ មានប្បបបទសៃង ើ ?›› ។ លគាស

ះ លពះក្ុ

ថ្នលមាមទ្វាំង

១០

លៈ

ះសែត្ុោឝី បានជាលទង់មន ិ

ជារាជឱ្រេោឋប់លពះ្ម៌ឱ្រ

លរាជឱ្រេលបណ្មរោញ្ជ លី សដើយលក្ពុាំ សែយ ិ លពះសងរៈថាៈ ើ ចូលសៅទូលេួ រដត្

‹‹សោក្មាចេ់ោនុញ្ញដត្ឱ្រ ុ ញសាំ ្ឝើដូចសមឋចៗ ឱ្វាទស

ះទ្វាំងោេ់ ›› ។

លពះសងរៈថាឝយលពះឱ្វាទសនះ ស

ះៗ

ដល់លពះរាជឱ្រេថាៈ

មន ិ ប្មនជារបេ់ ួ វនសៃយ ើ 200

ក្៏ ុ ញទ ាំ ទួលរា៉ ប់រងតាម ‹‹ចក្ាុ

េូ មលទង់តាង ាំ លបណ្ិធ្លន

ពាយាមចាំសរននូ ិ ើ វេមងនង ិ វបេស

ក្មយោឌន

ឱ្រសក្ត្ ើ សៃង ើ ក្បុង

លពះោងាជាដរាបសៅ›› ។

លុ ះលទង់បានោឋប់ឱ្វាទសនះសែយ ើ

លពះក្ុ

លរាជឱ្រេក្៏

ទទួលេិក្ាតាម សែយ ួ សៅក្បុង ើ យាងចូលសៅក្បុងទោ ី ៃ ត្់មយ ាំ លពះបរមរាជវាង តា​ាំងសផឋើមស្ឝេ ើ មា្ិស ះសៃើង សេឋចនឹក្រ ាំពង ឹ

ពចា ិ រណ្ដថាៈ ‹‹ចក្ាុជាសែត្ុថ្នសេចក្ឋទ ី ុក្ា, ជារបេ់ទសទ, ជា របេ់មន ិ សទៀង នង ិ មន ិ លបាក្ដថាជារបេ់ ួ វនសៃយ ើ ›› ។ ថ្ងៃមយ ួ លពះ

បាទោសោក្

លពះ

ងត្េ ជាោគាមសែេីឯក្របេ់លពះ ិ សរក្សតា ិ ងចូលសៅកាន់េាំណ្ដក្់ថ្នលពះក្ុ

ឱ្រេ សឃញ ើ សេឋចគង់សៅប្ត្មួយលពះោងា សល

ះប្ត្លពះ

លរាជងជាប់

សោយសេចក្ឋលី េឡាញ់ លពះសនលត្សពក្ ោត្់លទ្វាំមន ិ បាន ក្៏ចាប់ឱ្ប រត្លពះក្ុ ឹ

លរាជឱ្រេសោយថ្ដទ្វាំងពរី សែើយនិយាយលបសោម

ថាៈ ‹‹សភវង ឋ ត្ ើ ប្ដលក្ាំពុងសឆះឆួលឆ្ប់ថ្លពេាត្ថ្នភបាំ មានោណ្ដ សលទ្វលសៃើងេស ន េសៅនលចាលសអអភវសឺ ល

ងល

ត្ ជា្មយជាត្សិ ដឋ

សរាលរាលយា៉ងមញ ក្៏រាគត្ណ្ដ ា ប្ដលក្ាំពុងសឆះពុះក្បុង ួ វន ុ ញាំ ក្៏ ិ 201

មានឧបសមយរដូសចាបះប្ដរ សល

ះដូសចបះ សពលសនះ សយង ើ លត្ូវរួម

េងាឝេជាមួយគាបសោយកាមរាគក្បុងទសី នះ›› ។ លពះក្ុ

សែយ ើ

លរាជឱ្រេ

កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រសនះ

សេឋចយក្លពះែេឋបទ ិ លពះកាណ្៌ទ្វាំងេងរបេ់លពះោងា

សែើយលតាេ់គាថាសនះថាៈ

‹‹ ុ ញច ាំ ុក្លត្សចៀក្ ុ ញាំ សល

ះមន ី ាំសលើេ ិ ចង់ឱ្រឮវាចា ជាេាំ ដ្

ែួេវេ័ ិ យ សែយ ើ ោពមងាលសនះ លពះោងាគួរជាមាតាមួយរបេ់ ុ ញាំ ដូចសមឋចបានជាលក្សៃក្សមល ើ មក្ឱ្រេរបេ់លពះោងា

សោយចត្ ិ ឋ

លបក្បសោយរាគត្ណ្ដ ា សៅវញ? ត្ណ្ដ ា ជាឧលក្ដ ិ ិ ឌសទ្វេ ប្ដលមន ិ លត្ូវតាមគនវង្ម៌ដូសចបះ នង ឹ លពះ

ងត្េ ិ សរក្សតា ិ

លាំ ពះោងាសៅកាន់ទុគាត្ន ិ រក្›› ។

សឃញ ើ មន ិ េមតាមលបាថាប

សែយ ើ

លតាេ់ទ្វង ាំ ខ្ញល់ថាៈ ‹‹សបើឯងមន ិ ទទួលភារៈសនះសទ ឱ្រចា​ាំទុក្ចុះ មន ។ ិ ិ យូរប៉ុ យ នលបាក្ដជាោញនង ឹ បាំផ្ទវញជវី ត្ឯងឱ្របាន›› លពះក្ុ

លរាជបុលត្ត្បសោយេូ លត្គាថាសនះថាៈ

202

សៅ

‹‹ ុ ញសាំ ពញចត្ ិ ិ ឋលះបង់ជីវត្

សដើមផេ ជាជាងការរេ់ ី ុ ចរត្​្ម៌ ិ

ប្ដលសពប ើ ពះសៅសលើសេចក្ឋអា ី ប់យេ

សោយត្សលមក្ក្បុង

កាមត្ណ្ដ ា , ោបក្ប្ដលាំ ផ្ទវញគត្ម ិ នុេស នង ិ សទវតា ប្ត្ងប្ត្បាន ទទួល

ក្រត្ះិ សដៀលោាំពោ ាំ ឡាយ›› ។ ី បក្លបាជញទ្វង

ចាប់សដើមោាំពសី

ះមក្ លពះ

ដថ្ទ សដម ើ ផន ី ង ឹ ចាប់សទ្វេលពះក្ុ

ងត្េ ិ សរក្សតា ិ

ប្ាំ េឝងរក្សែត្ុ

លរាជបុលត្ ។

ជួនជាសពលមួយ មានប្ដនមួយស្យះគ ន រៈ តា​ាំងសៅក្បុង

ភូមភា ើ ក្បុងប្ដនស ិ គខ្ងសជង ពួក្ោបក្នគរក្បុងលក្ុងស

ាំ ឹ ងស រាជាលទង់លជាបដណ្

ះ

ះ មានលក្ុងមួយស្យះត្ក្សេិោ

សក្ត្ ើ បះសបារជាចោចល

ះសែយ ើ

សេឋចនង ឹ យាងសៅបស្រងាកបលក្ុងស សេ

សទប ើ តា​ាំងលពះរាជែឫទ័យថា

ះសោយលពះោងាឯង

ប្ត្ពួក្

បត្ទ ី ូលទ្វេ់ដូសចបះថាៈ ‹‹បពលិ ត្មហារាជ! លពះោងាមន ិ េម

គួរនង ឹ យាងសៅក្បុងក្ច ិ ចស ោងា

កាលលពះ

ះសទ លគាន់ប្ត្បញ្ជូ នលពះរាជឱ្រេមួយ

ក្បុងពួក្លពះរាជបុលត្របេ់លពះក្រុណ្ដ

បស្រងាកបលក្ុងស

ឱ្រសេឋចយាងសៅ

ះ ឱ្រសៅសលកាមលពះបារមក្ ៏ នសែយ ី បា ើ ›› ។ 203

ណ្ៈស

ះ សេឋចលតាេ់េួរសៅលពះក្ុ

លៈជាលពះរាជបុលត្

ថាៈ ‹‹ក្ូនឯងអាចសៅបស្រងាកបលក្ុងត្ក្សេិោស លពះក្ុ

លរាជឱ្រេទូលត្បថាៈ

ះបានឬសទ?›› ។

‹‹េូ មលទង់លពះសមតាឋ

សលបាេ ុ លញាំ ពះោងានង ឹ សៅបស្រងាកបថាឝយបាន›› ។ កាលលពះមហាក្សលត្

សែយ ើ

លជាបសេចក្ឋីលបាថាបថ្នលពះរាជឱ្រេ

លពះោងាមានលពះែឫទ័យសលត្ក្ោរោទរ

សែយ ើ លទង់

សលបាេឱ្រចាត្់ប្ចងលបុងសលបៀបមាគា៌ក្បុងរាជធ្លនី ឱ្របានេសលមច ឱ្រឆ្ប់

សេឋចចាត្់លពះរាជអាជាញបងា​ាប់ឱ្រពួក្មនុេសចាេ់ជរា,

មនុេសឈ,ឺ ោក្េព, មនុេសទុពឝលភាព នង ិ ពួក្េយូមទ្វាំងោេ់

ប្ដលសៅក្បុងទសី ះៗ ឱ្រសចញសៅឆ្ៃយផុត្ោាំពមា ី ត្់មាគា៌ថ្នលពះ រាជដសាំ ណ្ើរ សទប ើ លពះបាទោសោក្ លពមទ្វាំងលពះរាជបុលត្សេឋច

សៃើងគង់សលើលពះរាជរងមួយ មានវជន ិ ីោវបេត្ឝ ប្ែ​ែមោមលពះ ោងា សេឋចសចញចាក្លក្ុងបាត្លិបុលត្ សៅសោយេួ េី ឋ កាលមុន

សេឋចនឹងឃ្លវត្ចាក្លពះឱ្រេ លត្ៃប់ចូលកាន់លពះនគរវញ លពះ ិ រាជា លទង់សក្ៀក្លពះេូ រងលពះរាជបុលត្ សែយ ើ លទង់ពចា ិ រណ្ដថាៈ 204

‹‹ោបក្ណ្ដេាំ ៃង ឹ សមល ើ លពះសនលតាក្ូនឯងសនះ ោបក្ស

ះរប្មងបាន

េុ ណ្ដេ់ែ៎ប!›› ។ ប្ត្សពលសនះ

មានល

ែយណ្៍មាបក្់ជាសហារាចាររ

បានពត្ ិ រ

សមល ើ សហារាោស្រេឋសែយ ើ ទ្វយថាៈ ‹‹លពះមហាក្សលត្ សពញលពះ

រាជែឫទ័យនឹងលពះសនលត្លពះរាជបុលត្លពះោងាសនះណ្ដេ់ ប្ត្លពះ សនលត្លពះរាជបុលត្ស

ះ

មន ិ យូរប៉ុ យ នសទ

នង ឹ ោនឋរធ្លនសៅជា

ះសៃយ ើ ប៉ុប្នឋ ត្សៅោ

គត្កាល ប្ដលលពះ

លបាក្ដ ក្បុងបចចុបផនបសនះ, មន ិ មានោបក្ណ្ដមួយ មន ិ ចង់សឃញ ើ លពះ សនលត្ថ្នលពះក្ុមារស សនលត្ស

ះោនឋរធ្លនសៅសែយ ើ

នង ឹ បានទទួលសេចក្ឋទ ី ុក្ាទួសៅ

លគប់មនុេសទ្វាំងោេ់ ›› ។ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ សេឋចយាងជាលាំ ោប់ៗ សៅតាមលពះ

ព វ រែូត្ដល់ទីលក្ុងត្ក្សេិោ ក្៏ោបក្នគរទ្វាំងឡាយក្បុងទីលក្ុង ស

ះ បានដង សទប ឹ ថា លពះរាជឱ្រេសេឋចមក្សែយ ើ ើ

គា ាំ ប តាក្់

ប្ត្ងេអិត្ោអងផវូវឱ្រមានរសបៀបសរៀបចាំលអ សែើយកាន់ក្អមសពញសៅ

សោយេុ គននវារ ី ជាសលគឿងេមា​ាល់ថ្នការចុះចូលលបមូលគាប សៅរង់ 205

ចា​ាំថាឝយសលគឿងេកាករបូជាក្បុងទក្ ី នវះសយាជន៍ លពះក្ុ

កាលបានសឃញ ើ

លៈសេឋចយាងមក្សែយ ើ ក្៏លបណ្មរោញ្ជ លីសៃង ើ សែយ ើ

នយា ាំ ុ ទនប្ត្ជាោបក្នគរ មន ិ យថាៈ ‹‹ពួក្សយង ើ ុ ញេ ិ ប្មនជាោបក្ក្ផត្់ នង ឹ សេឋចសទ

ពួក្សយង ើ មន ិ ប្មនជាោបក្ក្ផត្់នង ឹ លពះឱ្រេថ្នសេឋច

សទ, ពួក្សយើងបះសបារក្ផត្់ចាំស

ះប្ត្សេ

បត្ទ ី ុចចរត្ ិ ប្ដលជាោបក្

តា​ាំងសៅជត្ ិ ផ្ទធល់នង ឹ សេឋច›› លុ ះលកាបទូលនូវ

ក្រសនះសែយ ក្៏ ើ

លពះក្ុ

ច ាំ ូលសឆ្ភះសៅក្បុង

គា ាំ ប ថាឝយសលគឿងេកាករៈ គេ ឺ ួ យោរអាក្រ សទប ើ លៈសោយសេចក្ឋសី គារពយា៉ង ភេ់

លពះនរគរ ។ សវោស

គា ាំ ប ប្ែ​ែម

ះ លពះបាទោសោក្ លទង់លបឈួ នខ្វង ាំ ណ្ដេ់ ោនធះ

ោប្នធងធ្លវក្់ឧចាចរៈមក្តាមលពះឱ្េឌ

សែយ ើ សចញ្មេអុយសឆអះ

ឆ្អបលគប់រននលពះសោម លពះោងាសេឋចលទង់លជាបថាៈ មន ិ អាចនង ឹ បានជាសៃង សទប ិ ើ វញ ើ លទង់មានលពះឱ្ងាករសៅនង ឹ ពួក្សេ ‹‹ចូរសៅោសញ្ជ ើ ញលពះក្ុ

បត្ថា ី

លៈមក្ោភសិ េក្ឱ្រសោយរាជរសៅ មន ិ

206

យូរប៉ុ យ ន

ញាំ ង មានលបសយាជន៍ោន ឝី ង ិ ឹ ទវិ ងាត្សែយ ើ ឹ ជីវត្អាលក្ក្់ ុន

ោមក្សនះ›› ។

លពះោគាមសែេីឯងរបេ់លពះរាជា លពះ

លពះេណ្ដ ឋ ប់ ក្ុ

ក្រស

ះសែយ លពះ ើ

លរាជឱ្រេបានជាសេឋចសៃង ើ

មានសៃយ ើ ››

សល

ះដូសចាបះ

មត្េ ិ សរក្សតា ិ លុ ះ

ងនង ឹ ជញ្ជ ឹ ងថាៈ ‹‹សបលើ ពះ

េមជីវត្របេ់ ោញនឹងមន ិ ិ

សទប ើ លពះ

ងសលបឧ ើ បាយក្េលកាប

ទូលលពះរាជាថាៈ ‹‹ឱ្លពះរាជា! េូ មលទង់ហាមពួក្សពទរ ក្ុាំឱ្រចូល ាំ មក្ក្បុងលពះរាជដណ្ដ ក្់

ញាំ ច េ់នង ឹ ទទួលការរក្ាលពះោងា ុ មា

ឱ្រ

បានក្ានឋលពះែឫទ័យសៃង ។ ិ ើ វញ›› ណ្ៈស

សៅសលដ ាំ ។ វាង

លពះ

ះ លពះបាទោសោក្ លទង់បញ្ជូ នពួក្សពទរឱ្រសចញ

សែយ ើ បញ្ដ ត្ឋហាមផ្ទឋច់មន ិ ឱ្រចូលមក្ក្បុងលពះបរមរាជងត្េ ិ សរក្សតា ិ បានសចញលបកាេលបាប់ោបក្នគរលគប់ទី

ត្ាំបន់ថាៈ ‹‹សបើោបក្ណ្ដមួយ សទ្វះលបុេក្ឋី លេីក្ឋី ចាប់ឈដ ឺ ូចយា៉ង អា

្លពះរាជា ចូររក្ាទុក្ក្ុាំពាបាលជមៃសឺ 207

ះ

ញាំ នុញ្ញដត្ឱ្រ ុោ

ាំ

ោបក្ជមៃសឺ

ះមក្ឱ្រ ុ ញបា ាំ នលគប់សពល›› ។

មាបក្់ចាប់ឈប្ឺ បបយា៉ងស

ណ្ៈស

ះ មានមនុេស

ះ ភរយាក្៏ ភយ ័ ត្ក្់េុ វត្ណ្ដេ់ រត្់សៅ ិ

ជាំរាបលគូសពទរមាបក្់ថាៈ ‹‹ោឝមី ុ ញមា ាំ នជមៃប្ឺ បបយា៉ងស លគូសពទរបងា​ាប់ថាៈ ‹‹ចូរ

នឹងពាបាល›› ។

ងក្៏មបមា ី ប សៅ

សពទរ ឯលគូសពទរក្៏

យ ាំ ក្ោឝមី

យ ាំ ក្ជមៃសឺ

រក្សតា ិ ៗ េមាវប់សែយ ើ វះស សៅក្បុងស

ះស

យ ាំ ក្ជមៃសឺ

ះ ឱ្រលបញាប់មក្ ុ ញាំ

ប្ដលមានជមៃសឺ

ះ សៅថាឝយដល់លពះ

ងត្េ ិ ស-

ះពន ិ ត្ ិ រសមល ើ សឃញ ើ មានដងកូវមួយ្ាំ

ះសៅ

កាលេធុះសៅចុះសៅសលកាម

លេុត្ចុះសៅខ្ងសលកាម(57) សពលស ពសី លើដងកូវ ប្ត្ដងកូវស

ះ លពះ

ះមន ិ ោវប់ លពះ

ឧចាចរៈក្៏

ងសរាយក្ាំសទចសលមច

ងស្ឝើវ្ ិ ីេមាវប់ដងកូវលគប់

ប្បបយា៉ង លផងសមល ើ រេលឝីងចត្់ខ្រ ក្៏ដងកូវស

57

ះមក្ផធះលគូ

ះ កាលដងកូវេធុះសៃង ើ សៅខ្ងសលើ ឧចាចរៈក្៏លចាល

សៃង ើ តាម ួ វនវាស

រែូត្ដល់លពះ

ះ›› ។

ះសៅប្ត្មន ិ ោវប់

ងោក្់ ធម ឹ សៅ ដងកូវក្៏ោវប់ សែើយធ្លវក្់សចញសៅ

-អាយុ-វង-កឹង បប្នថមថា​ាៈ ‹‹កាលដងកូវែទុោះលៅខាងសាដឬ ាំ ខាងលឆ្វងក៏ទឹកែាំអុយលេញតាមរគប់រនធលរមក្នប្ែបក ។

208

តាមទ្វឝរខ្ងសលកាមមួយរ ាំសពចស

ះ សល

ះដូសចាបះ លពះោគាមសែេី

ាំ ូលលពះរាជាឱ្រលទង់សោយ ធម សៅលកាបបងាទ ឹ ។

លពះបរមក្សលត្យ ិ ៍ លតាេ់ថាៈ ‹‹សយង ើ ជាក្សលត្យ ិ ៍ សយង ើ នង ឹ

សោយ ធម ឹ ដូចសមឋចបាន!›› ។ លពះ

ដងថាៈ

ងត្េ ិ សរក្សតា ិ

លកាបទូលលពះបរមក្សលត្ជាគលមប់ពរី

‹‹លត្ូវប្ត្លទង់សោយ ធម ឹ ស

ះសៅ

របេ់លពះោងា›› ។

លុ ះលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ ធម ឹ ស

ះសៅ ដងកូវស

ក្រស

ះសែយ ើ

ះក្៏ោវប់ក្ុ ងលគាស ប

សៅតាមទ្វឝរខ្ងសលកាម ក្បុងមួយរ ាំសពចស រាជាក្៏ជាចាក្សរាគា

្ស

សេឋចលទង់សោយ

ះសៅ សែយ ើ ធ្លវក្់សចញ ះ មន ិ យូរប៉ុ យ ន លពះ

ះ លពះោងាលទង់មានលពះែឫទ័យសលត្ក្

ោរលេ​េ់លោយ សែើយលតាេ់េួរលពះ

ងត្េ ិ សរក្សតា ិ ថាៈ ‹‹

លបាថាបចង់បានោឝី សយង ើ នង ឹ លបទ្វនពរដល់លពះ លពះ

សដម ើ ផឱ្ ី រជាលពះសរាគ

ង?›› ។

ងទូលត្បថាៈ‹‹ ុ ញមា ាំ ច េ់លបាថាបចង់សោយរាជេមផត្ឋិ

បាន ៧ ថ្ងៃ›› ។

209

ង

លគាស ឱ្រលពះ

ះ លពះបាទោសោក្ លទង់សលបាេលបទ្វនរាជេមផត្ឋិ

ងោេ់សវោ៧ថ្ងៃ លពះ

ពរ គរា ឺ ជេមផត្ឋសិ

ងត្េ លុ ះបានទទួល ិ សរក្សតា ិ

ះសែយ សទប ើ ើ លទង់លពះចិ ឋ ថាៈ ‹‹សវោសនះ

ជាសពលគួរស្ឝក្ ើ ច ិ ចេងេឹក្នង ឹ ក្ុ ណ្ៈស

វ ួ នឯង

ះ

លពះ

លរាជឱ្រេសែយ ើ ›› ។

ងសទប ើ ប្ក្វងេរសេរលពះរាជឱ្ងាករសោយ

បងា​ាប់សៅោបក្នគរត្ក្សេិោថាៈ

សឆកៀលប្ភបក្សៅក្ុ

លៈទ្វាំងពរី សចញ សល

‹‹ចូរោបក្ទ្វាំងឡាយ

ះសែត្ុោឝី? សល

ះវាមាន

សទ្វេ ុេជាទមៃន់ ចូរោបក្ទ្វាំងឡាយសឆកៀលប្ភបក្ទ្វាំងពរី សចញឱ្រ ឆ្ប់

លពះបាទោសោក្លទង់មានលពះែឫទ័យសទៀងទ្វត្់ណ្ដេ់

ចូរោបក្រាល់គាបក្ុប ាំ ងអងទ ់ ុក្ សេឋច›› ។

វាស

ះជាមនុេសទទង ឹ ទ្វេ់នង ឹ អាជាញ

ក្បុងកាលឯណ្ដៗក្ឋី កាលលពះបាទោសោក្ មានលពះរាជ-

ឱ្ងាករលតាេ់បងា​ាប់សៅសលើោម ឝី យ ួ ប្ត្ងប្ត្លបថាប់លពះរាជោរ(58) នឹងលពះរាជវរលញ្ឆ ក្រសោយផឋិត្លពះទនឋរបេ់លពះោងា សទប ើ យក្ជា 58

-រពោះររសារ ែាំបុរត្លែដេ ។

210

ការបាន សល

ះដូសចាបះ លពះ

ងត្េ សទប ិ សរក្សតា ិ ើ រង់ចាលាំ ពះរាជា

លទង់លពះបនធាំលក្់េ៊ប់ នង ិ លពះរាជឱ្ងាករស ឹ បានផឋត្

ះ លោប់ប្ត្

លពះរាជាសេឋចេធុះសត្ន ើ ដូចជាសគក្ស្រ ឋ ក្់សៃង ើ ភាវម ភ័យញ័ រចាំលបប់ េពឝេ ឝ ៌ ងា ។ លពះ

ងត្េ លកាបបងា​ាំទូលេួ រលពះរាជាថាៈ ‹‹ោឝសី ្ឝើ ិ សរក្សតា ិ

ឱ្រលទង់រ ាំខ្នលពះរាជែឫទ័យ េធុះសត្ន ើ សៃង ើ លក្ញាងចាក្លពះបនធាំ ក្បុងសពលសនះលពះោងា?›› ។ លពះមហាក្សលត្

ណ្ដេ់ សយង ើ ›› ។

លតាេ់ត្បថាៈ

សឃញ ើ ថាមានតាយត្ពរី

លុ ះលទង់លតាេ់លពះរាជឱ្ងាករស

‹‹សយង ើ មានេុ បន ិ អាលក្ក្់

វាចង់ចក្ ឹ ប្ក្វប្ភបក្ក្ុ ះសែយ ើ

លៈក្ូន

សេឋចលទង់ផធាំត្សៅ

សទៀត្ ក្បុងលគាទី ២ លពះរាជា សេឋចេធុះសត្ន ើ សៃើងដូចជាសគក្ស្រ ថ ក្់ សទៀត្ សែយ ើ លតាេ់នង ឹ លពះោគាមសែេីថាៈ ‹‹សយង ើ យល់េុបន ិ អាលក្ក្់សទៀត្សែើយ›› ។

211

លពះរាជិនី (59) លកាបទូលេួ រថាៈ ‹‹លពះោងាលទង់យល់លពះ

េុ បន ិ ដូចសមឋច?›› ។

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍ ត្បថាៈ ‹‹សយង ើ សឃញ ើ ថា ក្ុ

លៈមាន

េក្់ប្វងណ្ដេ់ សែយ ើ ោងាុយផ្ទធល់សលើប្ផនដី›› ។

លពះរាជិនី លកាបទូលថាៈ ‹‹េូ មលទង់លពះបនធឱ្ ាំ រេ៊បល់ េួល

លពះោងាសៅ ោបក្ណ្ដសៃយ នង ើ ឹ ហា៊នលបលពត្ ឹ ឋទុចចរត្ន ិ ង ឹ លពះោងា មាចេ់ស

ះបានែប៎›› ។

លពះរាជា សេឋចលទង់ផល ធាំ ក្់េកបេ ់ កល់ត្សៅសទៀត្ លពះរាជិនី

សទប ើ លបលបថាប់លពះរាជោរ នង ឹ លពះរាជវរលញ្ជ ក្រសោយលពះទនឋ លពះរាជា បានសលេចសែយ លពះ ើ យ ាំ ក្លពះរាជឱ្ងាករស

ះ

ឱ្រសឆកៀលលពះសនលតាលពះក្ុ ក្បុង ណ្ៈស

ះ

ងបញ្ជូ នលពះរាជបសលមមា ើ ប ក្់ឱ្រ

សៅឱ្រមនុេសសៅក្បុងលក្ុងត្ក្សេិោ

លរាជឱ្រេ ។

លពះមហាក្សលត្

លទង់េុបន ិ សទៀត្ថាៈ

‹‹សឃើញលពះទនឋរបេ់លពះោងាបាក្់ធ្លវក្់លជុះចាក្លពះឱ្េឌ លទង់សត្ន ើ 59

-រពោះររិនី លែដេស្ែី ។

212

សៃង ើ ពលី ពលឹម

សែយ ើ លតាេ់ សៅសហារាចាររមក្

ពចា ិ រណ្ដកាត្់េុបន ិ ស

ះ›› ។

សហារាពចា ិ រណ្ដនូវទាំ

យស

លុ ះលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

ះសែយ ើ ទ្វយថាៈ

ប្បបសនះ លបាក្ដជាលពះរាជបុលត្នង ឹ វ ិ េចក្ាុ›› ។ ះសែើយ

សដើមផន ី ង ឹ ‹‹េុ បន ិ

សេឋចលបណ្មរ

ោញ្ជ លីសោយលក្ពុថ្ាំ នលពះោងាុលីទ្វង ាំ ១០ លកាបនមេសការលគប់ ទេ ិ ទ្វាំង៤ សោយលពះវាចាជាេចចក្ថាសនះថាៈ ‹‹ឱ្ោេ់សទ

រក្ស ័

ទ្វាំងឡាយ សោក្ោបក្ប្ដលមានបោទេទ្វនលជះថាវ ក្បុងលពះ្ម៌ នង ិ លពះេងឃ

ញាំ ូ មោងឝរឱ្រសោក្លគប់លគងរក្ាបុលត្ពនវក្ ុ ញាំ ុេ

ផង(60)›› ។ លុ ះលពះរាជោរសៅដល់លក្ុងត្ក្សេិោសែយ ពួក្ ើ ោបក្នគរក្បុងលក្ុងស ្ម៌នង ិ លពះេងឃ អាេូ រ នឹង 60

ះ េុ ទនប្ត្ជាោបក្លេឡាញ់ សគារពរាប់អានលពះ ក្៏មនុេសទ្វាំងស

នង ាំ ៉ ងស ិ មានេទ្វនដ៏មាយា

លាំ ពះរាជោរស

ះ ះ

ះ សៅថាឝយលពះក្ុ

ជាោបក្មានចិត្ឋអាណ្ិត្

បានជាគាយនោបក្ណ្ដមួយ លៈសៃើយ ។ ពួក្ោបក្

-កនុងទិវាវទននិងអាយុ-វង-កឹង លែេកដីបួងែួងរបែ់រពោះរជាលនោះរលឹកដល់ឫែីលទៀត្ថា​ាៈ ‹‹ែូមឫែីប្ដលជារបធានកនុងលោក››។

213

នគរស

ះ ពសិ លគាះគាបក្បុងសរឿងស

ះថាៈ ‹‹សបលើ ពះរាជាមន ិ លទង់ទត្

សមល ើ លពះរាជបុលត្របេ់លពះោងាសោយសលបាេលបណ្ីសែយ ើ សមឋច

ដូច

លទង់នង ឹ េពឝលពះរាជែឫទ័យសលបាេលបាណ្ដល់ពួក្សយង ើ

ប្ដលជាបាំបទ ិ បាំបាលាំ ពះរាជអាជាញលពះោងាស

ះ?

លពះក្ុ

លរាជ-

ឱ្រេ លពះោងាមាននិេស័យលបក្បសោយសមតាឋឥត្លោក្ ចាំស ពួក្េត្ឝលគប់ជាំពូក្ លទង់មានលបាថាបនង ឹ ជួយការ ោេ់ស

ះបានទទួលសេចក្ឋេ ី ុ

រ ឱ្រេត្ឝទ្វង ាំ

លទងៈមានលពះទ័យេស ឋ េនង ឹ

្ៃន្ ់ ៃរ លទង់មន ិ មានលពះែឫទ័យមានះលបកាន់ឫក្ សលកា្ឥត្បទសៃយ ើ

សបមា ើ នបុលត្ប្បបសនះសែយ ើ

លបាថាបនង ឹ ស្ឝសើ េចក្ឋវី ិ េដល់បុលត្ស

ះសៅសែយ ើ

ពួក្សយង ឹ ជាលពះោងានង ើ មន ិ ដង ឹ ស្ឝដ ើ ូចសមឋចសៅសទៀទ›› លុ ះោក្់លពះរាជោរស

នង ិ សលក្វ

គង់លពះរាជា

ោមាលសបើ

ះោៃត្់សេៃៀមយូរបនឋច ិ សៅ

េុ មន ាំ ប យក្សៅថាឝយលពះក្ុ ិ ោប់ ក្៏ គា បានទទួលលពះរាជោរស

ះ

ះសែើយ

មន ិ

លរាជឱ្រេ លពះោងា

លទង់បប្នទមេទ្វនប្ដលលទង់

មានសែយ ឱ្ររងរ សរនសៃ ើ ឹ ត្ប្ត្ចាំ ឹ ើ ើង សទប ើ លតាេ់ថាៈ ‹‹ចូរស្ឝតា ើ ម 214

លបាថាបរបេ់ោបក្ទ្វាំងឡាយចុះ

ចូរោបក្ទ្វាំងឡាយសឆកៀលប្ភបក្ទ្វាំង

ពរី របេ់ ុ ច ញាំ ុះ›› ។ ប៉ុប្នឋ សពលស សឆកៀលលពះសនលត្លពះោងា ចណ្ដ ឍ លមក្បងា​ាប់ ចណ្ដ ឍ លស

សែយ ើ លទង់លតាេ់សៅពួក្មនុេស

ឱ្រសឆកៀលលពះសនលត្លពះោងា

ះទូលលបប្ក្ក្ថាៈ

សយង ើ ុ ញលាំ បសេើរជាង វញ?›› ។ ិ

ះ មន ិ មានោបក្ណ្ដមួយហា៊ន

‹‹ពួក្សយើង ុ ញាំ

ពួក្មនុេស

បាំផ្ទវញប្ភបក្របេ់

ដូចសមឋចក្៏សៅបាំផ្ទវញប្ភបក្មនុេសប្បបសនះ

កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

ះសែយ ើ

លពះោងាទ្វញ

លបោប់ (61) ដ៏មានត្ថ្មវមាេមួយប្េនដាំៃង ឹ លបទ្វនសៅពួល មនុេសចណ្ដ ឍ ល ជារងាឝន់ប្ដលសឆកៀលលពះសនលត្លពះោងា ប្ត្ពួក្ ចណ្ដ ឍ លលបប្ក្ក្សទៀត្ដូចមុន ។ លគាស រ ាំសពចស

ះ ក្មយពម ី ត្ត្ ី ជាត្ិ ក្៏ជួនជាលត្ូវឱ្រផលេសលមចមួយ

ះ ក្៏លោប់ប្ត្មានមនុេសមាបក្់ មានេណ្ដ ឌ នមុ លបក្ប

សោយវក្លវ ការ ១៨ ោសនវើ ចូលមក្េូ មសឆកៀលលពះសនលត្លពះសៅ ិ ិ 61

-ទិវាវទន និងអាយុ-វង-កឹង រពោះលៅកុ

លាៈ បានរបទនលរគឿងរបដាប់រពោះែិររបែ់រពោះអងគដល់មនុែសេណា ឌ ល។

215

ក្ុ

លៈ ណ្ៈស

លុ ះលពះក្ុ

លរាជឱ្រេបានទេស

ះ សេឋចលទង់រ ាំលឹក្ដល់

ការសែយ ើ

ក្បុង

ក្រលពះយេសត្ទរ ប្ដលថាប្ភបក្

ជា្មយជាត្ម ិ ន ិ សទៀង សែយ ើ លពះត្លមះិ សនះថាៈ ‹‹សោក្បានសឃញ ើ ចាេ់ថា

ោញនង ឹ លត្ូវោនឋរាយប្ភបក្

របេ់ោញ សល

ះដូសចាបះ សោក្សទប ើ បានេាំ ប្ដង

ជាក្លាណ្មលិ ត្នង ឹ ោញពត្ ិ លបាក្ដ សមតាឋចាំស

ប្ដលជារងាឝន់ថ្នផលក្មយ

ះមក្ ួ វនោញ

។

សល

ក្រស

ះ សោក្

ះគុណ្គសឺ េចក្ឋី

សទប ើ សោក្បានសលបាេលបទ្វនឱ្វាទ

របេ់សោក្ដល់ោញ សោក្លបាថាបនង ឹ ឱ្រោញដឹង ួ វន ក្បុងសពល ប្ដលោញបានទទួលរងាឝន់ថ្នផលក្មយរបេ់ោញសនះ ចត្ ិ ឋោញមន ិ បានរ ាំសភប ើ ញាប់ញ័រសទ ។ មា៉ងសទៀត្ ក្បុងកាលមុនស

ះ លពះសងរៈ

បានបសលងៀនវជា ាំ ៣ ពួក្ (62) ក្៏មន ិ ជ សនះដល់ោញថា ពួក្េត្ឝទ្វង ិ

សទៀងទ្វត្់សទ មន ិ ប្មនជារបេ់រងបុ ឹ ឹងសទ ប្ត្ងប្ត្ប្លបលបួលសៅជា ្មយតា លគាន់ប្ត្លេសមលើ េថ្មបសញ្ញឆត្ចត្ ិ ឋឥត្ោាំសពើ តា​ាំងប្ត្ពយ ី ូរ យារណ្ដេ់មក្សែើយ 62

ោញបានសឃើញ ួ វនឯងជាក្់ចាេ់ សែើយ

-ពួកែត្វទាំង ៣ ពួកាៈ កាមភព, រូបភព, អរូបភព ។

216

ថាៈ ‹‹នង វ លាំ បង ឹ លត្ូវ ូចខ្ត្ចក្ាុលបោទជាលក្ាណ្ៈ ចូរ ួ នឯង ឹ េលមង ឹ ួ វនសៅក្បុងលពះ្ម៌ថ្ងវ›› ។ លគាស

ស

ះ លពះក្ុ

ះថាៈ ‹‹ចូរឯងសឆកៀលប្ភបក្ោញមា​ាង ោក្់មក្ក្បុងបាត្ថ្ដោញ

េិន›› ។

ណ្ៈស

ក្ុ

លរាជឱ្រេ លតាេ់នង ឍ ល ឹ មនុេសចណ្ដ

ះ មនុេសរូបវក្លស ិ

លរាជឱ្រេ

ះ េធុះោធចូលសៅជត្ ិ លពះ

សោយសេចក្ឋប ៉ ប៉ងនង ី ុន ឹ សឆកៀលលពះសនលត្លពះ

ោងា សែយ ើ សឆកៀលលពះសនលត្មា​ាង ោក្់មក្ក្បុងលពះែេឋលពះោងា ក្៏ ពួក្ោបក្ឈរសមល ើ ទ្វាំងោេ់ប្លេក្គក្ ឹ ក្ងលទែង ឹ ោង ឺ អាប់

សោយ

េញបប្់ េញងលគប្ញង ួ វនថាៈ ‹‹ឱ្ចាំប្ៃក្ោ​ោចររណ្ដេៈែប៎!›› ។ ‹‹ឱ្ក្មយោក្ុេល!

ធ្លវក្់លេួេចុះមក្ សៅសែយ ើ

សោប្ត្លពះចនធដប ៏ រុេុទនមានរេយីភលវឺ ត្ចះ

សែើយផ្ទកឈូ ក្ដ៏រក្លេ​េ់ លអលត្កាលសរាយរុះ ី

ក្៏ពួក្មនុេសទ្វាំងប្េនសកាដិ

មន ិ អាចនង ឹ ទប់ទល់

សេចក្ឋីសោក្ោឋយបាន ប្លេក្យាំោង ឺ ក្ងលគប់ៗគាប›› ។

217

លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ

បានពចា ិ រណ្ដសមល ើ វង់ចក្ាុប្ដលសៅ

ក្បុងលពះែេឋ សោយលពះត្លមះិ សនះថាៈ ‹‹ឈះិ ! ប្ភបក្សនះប្ន! សែត្ុ

ោឝបា ី នជាឥៃូវសនះ ឯងសមល ើ រូបភាពមន ិ សឃញ ើ សោះ ពសី ដើមសគថា

ឯងសនះលអណ្ដេ់ ឥៃូវសនះឯងលគាន់ប្ត្ជាដុាំោច់សថាក្ទ្វប ឥត្

សគរាប់សោះសទសត្ើ ឯងែបង ឹ ិត្ឋ ពួក្មនុេសលៃង់ ឹ សែើយស្ឝើឱ្រវរវក្ច សលវសគថាសល

ះប្ត្ឯងែបង ឹ

សទប ឋ លចត្ ើ បណ្ដ ិ ឋោញឱ្រមានសេចក្ឋី

េវុងចត្ ាំ ិ ឋ សោយសែត្ុទ្វង

ន់ទ្វង ាំ មុន ឺ នយា ិ យសោយពត្ ិ សៅថា

សេបហាឈវក្ស់ ៅ ុេប្បបបទ

ឯ ួ វនឯងៗ

លគាន់ប្ត្ស្ឝប ើ ញ្ជ រឱ្រ

មន ិ មានប្ភបក្ក្៏មន ិ ជាោឝប្ី ដរ ប្ភបក្ឯងដូចពពុះប្ដលោប្ណ្ឋត្សៅសលើ

បងទក្ ឹ ោបក្ប្ដលពចា ិ រណ្ដសឃញ ើ ថា ឯងែបង ឹ ជារបេ់រងបុ ឹ ង ឹ ពត្ ិ

លបាក្ដឥត្បននូរបនទយ ោបក្ស នឹងសេចក្ឋីោវប់›› ។

ះស្យះថាជាទ្វេថ្នជវី ត្ ិ សែយ ើ

សពលប្ដលលពះោងាពចា ិ រណ្ដដូសចាបះ

លទង់ក្បា ៏ នេសលមច

សលោតាបត្ឋផ សោយជាក្់ ិ ល សែើយលទង់បានសឃើញនូវោរយេចច ិ ចាេ់ក្ុ បងសពលស

ះ។

218

លគាលពះោងាបានសឃញ សែយ ើ ោរយេចច ិ ើ

មនុេសរូបវក្លវ ការស ិ ិ មនុេសស

ស

ះថាៈ ‹‹ចូរឯងសឆកៀលប្ភបក្មាងសទៀត្›› ។

ះសគារពតាម

ក្របងា​ាប់

ះ សែយ ើ ោក្់សៅក្បុងលពះែេឋ ។ លពះក្ុ

សទប ើ លតាេ់នង ឹ

លៈបានពចា ិ រណ្ដសមល ើ ប្ភបក្ស

េសលមចេក្ទ្វគាមី សល

បានសឆកៀលលពះសនលត្ ះសែើយ លទង់បាន

ះប្ត្លពះោងាវ ិ េ​េមចក្ាុសែយ លទង់ ើ

លត្ៃប់បានបញ្ញដចក្ាុដ៏បរេុ សទប ិ ិ ទនសៃង ើ វញ ើ លទង់លតាេ់លពះវាចា សនះថាៈ

‹‹មាំេចក្ាុទ្វាំងឡាយរបេ់ោញ

សគសឆកៀលសចញោេ់

សែយ ប្ត្ោញបានសែយ ើ ើ នូវចក្ាុគលឺ បាជាញ សបលើ ពះបតា ិ ោញ សបាះ បង់សចាលបុលត្ក្បុងេងារវដឋសែយ ើ

ោញគបផជា ី ឱ្រេរបេ់លពះ

ពុទនជាលពះ្មយរាជាវញ ិ សបទ ើ ុក្ជាោញវ ិ េសែយ ើ ចាក្រាជេមផត្ឋិ ោញក្៏បាន្មយេមផត្ឋក្ ិ ុ បងលគាសនះប្ដរ

ោញបានរួចផុត្សចញ

លេៃះសែយ ើ ចាក្សេចក្ឋសី ទ្វមនេស នង ិ សេចក្ឋទ ី ុក្ាលពួយ›› ។ លាំ ោប់ត្មក្ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេលទង់លជាបថាៈ លពះរាជ-

ោរចុត្ហាយយប្ក្វងមក្ោាំពលី ពះ

ងត្េ ិ សរក្សតា ិ 219

មន ិ ប្មនជាការ

េសលមចមក្ោាំពរា ី ជបផញ្ដ ត្ឋសទ ។

ណ្ៈស

ះ លពះោងាតាង ាំ សេចក្ឋី

លបាថាបថាៈ ‹‹េូ មឱ្រលពះរាជន លទង់េលមានឋលពះជនយ ិ ត្ ី េ ិ សរក្សតា ិ សៅជាេុ ឱ្របានយូរលង់សៅ សៃយ ។ សល ើ

ះសែត្ុោឝ? ី សល

ជាសែត្ុស្ឝើឱ្រវ ិ េដល់ ុ ញាំ ជាផល›› ។ លគាស

ះ

លជាបដាំណ្ឹងថាៈ

សែយ ិ ោផសុក្ក្បុងលពះោងា ើ ក្ះវត្ក្ក ះថា លពះ

សែើយស្ឝើឱ្រ ុ ញបា ាំ នេសលមចគុណ្​្ម៌

ងកាញ្ច នមាោ ជាលពះជាយាលពះក្ុ

លៈបាន

លពះោឝមលី ត្ូវសគសឆកៀលលពះសនលត្ទ្វាំងពរី សែយ ើ

ងក្៏េុ ះមប ធ មា ិ លពះោឝមី ី ប សៅជត្

លុ ះបានសឃញ ើ លពះោឝមមា ី ន

លពះកាយលបឡាក្់សោយលពះសោែិត្ សនលត្មក្

ងជាសលគឿងលបោប់

ប្ដលែូរសលោចោាំពលី ពះ

ងប្លេក្យាំភយ ័ រននត្ត្ ់ ក្កមាសពញសោយសេចក្ឋី

េសងឝគត្ក្់េុ វត្ចត្ ់ ន់ោយរត្សី ៅសលើប្ផន ិ ឋ សែើយដួលសដក្េនវបបា ដី ោបក្សៅជត្ ិ ខ្ងបានយក្ទក្ ឹ លបេ់លពាំលេប់លពះភស្រកាឋ ដឹងអាតាយសងប ើ សៃង ើ ទ្វាំងទុក្ា

ងបាន

សក្ ឹ សួលទួញថាៈ ‹‹ឱ្! លពះសនលតាដ៏

220

បរេុ ិ ទន សែយ ើ ដ៏លអបាំផុត្ក្បុងថ្លត្ភពស

ះ ជារបេ់វ ិ េសៅ ជា

របេ់ផុត្វេ័ យ ិ យនង ិ ឹ ប្ក្សៃង ើ វញបានសែ ើ ›› ។ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ មានលបាថាបនង ឹ លួ ងសោម

លតាេ់នូវគាថាសនះថាៈ ‹‹

ោាំសពទ ើ ុចចរត្ប្ដលបងស្ឝ ិ ើសែើយ

ោាំពោ ី សាំ ពទ ើ ុចចរត្ស ិ

ង សទប ើ

ឥៃូវសនះបងលត្ូវទទួលផឋ ធ

ះវញ ៏ ប ាំ ាំផុត្ របេ់េពឝេត្ឝទ្វង ាំ ិ សេចក្ឋទ ី ុក្ាដ្

ឡាយក្បុងសោក្ គកា ឺ រល

ត្់លបាេមលិ ត្េបិទនសេបហាជា្មយតា ចូរ

បអូនឯងបស ធ បង់សេចក្ឋទ វ ី ុក្ាសោក្ ឱ្រផុត្ឆ្ៃយពី ួ នសៅណ្ដ លបសយាជន៍ោន ឝី ង ឹ ការយាំសោក្សនះ›› ។ ក្ុ

ពួក្ោបក្នគរបានសឃញ សទប ើ ដូសចាបះសែយ ើ ើ

ង

គា ាំ ប បាំបរបង់លពះ

លៈលពមទ្វាំងលពះជាយា បងា​ាំឱ្រសេឋចសចញចាក្ប្ដនសៅ ។

ចាប់សដើមតា​ាំងោាំពក្ ប ទ្វាំងពរី លពះោឝមន ី ាំសណ្ើត្មក្ ក្៏ោក្ ី ិង

លពះជាយា

ធ្លវប់បានលទង់លពះជនយសៅ

សោយការសោយេុ

េលមានឋជាេុ ុមាលជាត្ិ សេឋចមន ិ ប្ដលលបក្បការងារឱ្រសនឿយ

ែត្់ដល់លពះកាយពលសទ មន ិ ប្ដលប្េងលីភារៈដ៏្ៃនស់ ទ េូ មផ ី 221

ការងារោឝត្ ី ច ិ ត្ួចក្៏មន ិ ប្ដលស្ឝផ ើ ង លទង់ក្ល៏ ត្ៃប់សៅជាសថាក្ទ្វប

សេឋចយាងេូ មទ្វនសគសោយលពះបាទ ។ លទង់សដញពណ្ ិ សែយ ើ ប្លេក្សលចៀងប្ក្ឋងៗតាមត្ាំបន់សផសងៗ

េូ មទ្វនអាហារសដើមផ ី

ចញ្ លពមទ្វាំងលពះជាយាផង ។ ិ ិ ច ឹ មជវី ត្លពះោងា ដឹក្លពះែេឋលពះោឝមី

ងកាញ្ច នមាោ

សេឋចលទង់លពះដាំសណ្ើរលត្ៃប់មក្

តាម

មាគា៌ប្ដលចូលសៅកាន់លក្ុងបាត្លិបុលត្ កាលដល់ទ្វឝរលពះបរមាំ សែយ រាជវាង ើ លពះបតា ប្ត្ ិ ស

ះ

លពះក្ុ

ាំ ស រាជវាង ពណ្ ិ

លទង់លបាថាបចង់ចូលសៅខ្ងក្បុងលពះរាជដាំណ្ដក្់

យទ្វឝរបាលឃ្លត្់មន ិ ឱ្រសេឋចចូលសៅ ។ សវោ លរាជឱ្រេលទង់ផធាំសៅក្បុងសរាងដាំរ ី សទៀបទ្វឝរលពះ

ះ ោេ់មយ ួ រាលត្ី លុ ះលពលឹមលោងសៃង ើ លទង់សដញ

សែយ ើ សលចៀងសរៀបរាប់សៅតាមេាំ សៃងពណ្ ិ ោាំពលី គាជា្ាំ

សែើយនិងលគាោភ័ពឝរបេ់លពះោងា ប្ដលបានេសលមចមគាផល

សល

លពមទ្វាំងបរយាយោាំ ពសី ែត្ុ ិ

ះសគសឆកៀលលពះសនលតារបេ់លពះ

ោងា ។ ពួក្ោបក្ប្ដលេទិត្សៅជិត្ទ្វឝរ បានោឋប់ទន ាំ ុងសលចៀងស

ះ

សែយ ក្៏បានពចា ូ ភាពប្ដលលបមូល ើ ិ រណ្ដសោយ ួ វនឯង ោាំពរី ប 222

រួមចូលសៅក្បុង ននទ្វង ាំ ឡាយ ោបក្ទ្វាំងោេ់ស

ះ ក្៏បានរួចចាក្

ជាត្ទ ិ ុក្ា ប្ដលលបលពត្ ឹ ឋសៅក្បុងវដឋេងារបានលគប់គាប ។

លពះបាទោសោក្ កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់េាំសៃងសលចៀងនង ិ

េាំ សៃងពណ្ ិ ស

ះ

លពះោងានក្ ឹ ភបក្ដល់លពះក្ុ

សែើយលទង់លតាេ់ថាៈ េូ រេាំ សៃងពណ្ ិ ស របេ់ក្ុ

លៈក្ូនោញ

អាលក្ក្់នង ិ លអស

លរាជឱ្រេ

ះ ដូចជាេូ រេាំ សៃង

ទាំនុងសលចៀងសរៀបរាប់ោព ាំ េ ី ាំ ណ្ដងវាេ

ះ ជាទាំនុក្សលចៀងោបក្ណ្ដមួយ ក្បុងលគាប្ដលវា

បានស្ឝជា ន លុ ះ ើ ្ាំ ។ លពះោងាសទប ើ ចាត្់រាជបាំសរឱ្រសៅព ើ ិ ត្ ិ រសមល ើ រាជបសលមើ

បានសៅសឃញ ើ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេលបាេចាក្លពះ

សនលត្ទ្វាំងេងខ្ង មានលពះកាយេាមក្ាំលពង ឹ សែយ ើ សក្ត្ ើ ប្ចងថ្ងៃ រទុះ សល

ះសែត្ុស

ះ សទប ើ ចាំណ្ដលាំ ពះោងាមន ិ បាន ក្៏លត្ៃប់សៅ

លកាបទូលលពះរាជាថាៈ ‹‹គឺោបក្េយូមមាបក្់ ខ្ឝក្់ប្ភបក្ពសពម ប ើ មាន ួ ន

េាមក្ាំលពង ិ សៅផ្ទធប់ខ្ង ួ វនវា ឹ សែយ ើ សក្ត្ ើ ប្ចងថ្ងៃរទុះ លបពននវាឋត្ ស

ះ›› ។

223

លពះរាជា កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

ះសែយ ើ លទង់មាន

លពះត្លមះិ ថាៈ ‹‹កាលពម ី ុន ោញយល់េុបន ិ សឃញ ើ ថា ក្ុ ក្ូនោញបានោនឋុរធ្លនប្ភបក្ទ្វាំងពរី

សៅប្លក្ងវាែបង ឹ សែយ ើ ដឹង?

ោញរលឹក្ដល់ក្ូនោញគាយនលោក្ចត្ ួ លេបក្់សោះ ិ ឋមយ ោមាត្រឆ្បសៃើង! ឱ្រសគសៅសៅវាមក្ ។ លតាេ់សលបឱ្ ើ ររាជបសលមសើ ៅសៅមនុេសខ្ឝក្់ស ដល់សែយ ើ សគេួ រមនុេសខ្ឝក្់ស

លៈ

ណ្ៈស

ប្ន

ះ សេឋច

ះពសី រាងដាំរ ី

លុ ះ

ះថាៈ ‹‹ោបក្ជាោឝ? ី ោបក្ជាក្ូនសៅ

នរណ្ដ?›› ។

មនុេសខ្ឝក្់ត្បថាៈ ‹‹បតា ាំ សេឋចស្យះោសោក្ លពះោងា ិ ុ ញជា

ជាមាចេ់ថ្នជមភូទឝប ី លទង់ជាឥេសរសលើមនុេសទ្វាំងោេ់ របេ់លពះោងាស

ះ

ុ សញាំ ្យះក្ុ

លៈ

ញាំ ឱ្រេ ុ ជា

ប្ត្ ុ ញមា ាំ នបតា ិ មួយសផសង

សទៀត្ លពះោងាជា្មយក្ ិ មហារាជ ប្ដលសគធ្លវប់សៅថា លពះពុទន ស

ះ›› ។

ណ្ៈស

ះ ពួក្រាជបាំសរបាន ើ

សៅគាលលពះមហាក្សលត្យ ិ ៍។

224

ម ាំ នុេសខ្ឝក្់ លពមទ្វាំងភរយា ិ

កាលលពះមហាក្សលត្ ទត្សឃញ ើ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ លបាេ

ចាក្លពះសនលត្ មានលពះកាយេាមក្ាំលពង ឹ សលចប្ចងថ្ងៃរទុះ មាន េាំ សលៀក្បាំ ស

ក្់ដល៏ គា​ាំលគាចាេ់រយក្ ី រយាក្​្វុះរែុយ សល

ះសែត្ុ

ះ សទប ាំ លាំ ពះឱ្រេពុាំបាន លុ ះលទង់បានសឃញ ើ លទង់ចណ្ដ ើ មនុេស

ក្ាំេត្់ទុគត្ ៌ មានទាំនងអាការរេ់សៅសោយលាំ បាក្ដូសចាបះ សទើប លតាេ់េួរថាៈ ‹‹ឯងជាសៅក្ុ

លៈប្មនឬសទ?›› ។

លពះឱ្រេ ទូលត្បថាៈ ‹‹ទូលលពះបងា​ាំែង បឹ សែយ ើ លពះោងា›› ។ លពះរាជា

កាលលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ ក្រស

ះ

លពះវាសយាក្៏

ក្ាំសរក្ខ្ ាំ េសលងងេថ្លងលេយុត្លពះែឫទ័យ សោយសេចក្ឋទ ើ វង ី ុក្ា លពួយ សេឋចដួលសៅសលើប្ផនដី ពួក្រាជបរ ិ របានយក្ទក្ ឹ លបេ់ លពាំលេប់លពះភស្រកាឋ

សលើក្លត្ក្ងបីលពះក្ុ

លពះោងាបានដង ឹ លពះោយរត្សី ត្ន ើ សៃង ើ លៈោក្់សលើលពះឱ្រូ

លទង់

លទង់សក្ផត្លពះសនលតា

នង ឹ លពះែេឋ សែយ ើ លទង់លពះក្ប្នសងថាៈ ‹‹លគាពម ី ុន សនលតាឯង ដូចជាប្ភបក្បក្សក្ ី ុ សោយ

លៈ

សល

ះដូសចាបះ

បានជាសគសៅក្ូនឯង

មសនះ ឥៃូវសនះ ក្ូនឯងវ ិ េោបេូ នរចាក្សនលតា 225

ស

ះសៅសែយ ើ

សត្ន ិ ើ ង ឹ សៅក្ូនឯងដូចសមឋចសៅវញ?

ឱ្មាេ

ឳពុក្, លបាប់ែួ ងចូ វ វចុះ ោបក្ណ្ដបានសឆកៀលប្ភបក្ក្ូនឯង ស្ឝឱ្ ើ រដូច ជាថ្ផធសមឃលបាេចាក្ដួងលពះចស្រនធនង ិ តារាដូសចាបះ? ចត្ ិ ឋឥត្សមតាឋលតាលបណ្ី

មនុេសមាន

វាបានស្ឝឱ្ ើ រោបេូ នរប្ភបក្ក្ូនឯងស

ះ

សត្ម ើ នុេសដូចសមឋច? ោបក្ណ្ដបានស្ឝើប្ភបក្ក្ូនឯង ឱ្រជាលបុធ្លនថ្ន ការឈចា ឺ ប់

សៅជាប់រែូត្មក្ដល់ថ្ងៃសនះ?

ក្ុ

លៈក្ូនឳពុក្

សោយ ការប្បបសនះ?›› ។ ិ ិ ើ ! ោបក្ណ្ដលបាថាបស្ឝប្ើ ភបក្ក្ូនឯងឱ្រវក្លវ

ចូរលបាប់ឳពុក្ឱ្រឆ្ប់មក្ចុះ? ឳពុក្សឃញ ើ ក្ូនឯងសពលសនះ

ឳពុក្ទន់ោេ់ទ្វង ាំ កាយ ឈចា សភវង ឺ ប់ជាពនវក្ ឹ ើ គសឺ េចក្ឋសី ោក្ ោឋយសឆះោយេពឝ ួ វន រែូត្ដល់ដួងែឫទ័យបតា ស្ឝើ ិ សែយ ើ ឱ្រឳពុក្បានសេចក្ឋវី ិ េោបេូ នរ ដូចជាសគលត្ូវកា​ាំោេនី ។ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ

ឱ្នចុះសទៀបលពះបាទលពះរាជបតា ិ

សែយ ើ លកាបទូលថាៈ ‹‹លពះក្ុាំសោយសោក្ជាទុក្ាជាោុក្ោឝី ក្ុាំសលក្វ

សលកា្ដល់សែត្ុការណ្៍ប្ដលលបលពត្ ឹ ឋែួេសៅសែើយ ។ ឱ្លពះវរ-

បតា ាំ ឡាយ ក្៏គង់ ិ លពះោងាមន ិ លទង់លជាបសទឬ? េូ មផលី ពះពុទនទ្វង 226

លពះោងាលត្ូវទទួលរងាឝន់ជាមត្៌ក្ថ្នផលក្មយរបេ់លពះោងាប្ដរ

។

(លពះបសចចក្ពុទន) លពះោវក្ពុទន លពមទ្វាំងោមញ្ដ ជនទ្វាំងោេ់ ក្៏លត្ូវទទួលរងាឝន់

ជាមត្៌ក្ថ្នផលក្មយរបេ់ ួ វនៗ

មន ិ មានោបក្

ឯណ្ដមួយ សគចឱ្រផុត្ោាំពវី បាក្ក្មយ របេ់ ួ វនស ិ

ះសៃយ ។ ក្មយ ើ

ដូសចាបះ មន ប ដថ្ទ សល ិ គួរនង ឹ ផ្ទចញ់ ផ្ទចលដល់ោក្

ះប្ត្ោាំសពក្ ើ មយប្ដល

ទ្វាំងឡាយ ជាក្ុេលឬោក្ុេល មន ិ ប្ដលបាត្់សៅសទ សល េលមាប់កាប់ចាក្់

មន ិ ប្មនរនធះ

ាំ ុល មន ិ ប្មនជាថាបព

មន ិ ប្មន

ោេិរពេ ាំ ោេ់ស ិ សទ សេចក្ឋទ ី ុក្ាលាំបាក្ សក្ត្ ើ មក្ោាំពសី ែត្ុទ្វង មក្យាយី ួ វន ុ លញាំ ពះោងាក្ស៏ ទ

ះ

ះ

គជា របេ់ ុ ញព ាំ ម ិ ឺ វបាក្ថ្នក្មយ ី ុនមក្

ប្ដល ុ ញលាំ ពះោងាបានទទួលផលក្បុងលគាសនះ ការស្ឝសើ ទ្វេោបក្ដថ្ទ ក្បុងសែត្ុសនះ នង ឋិ ម៌សមសៃយ ាំ ោេ់ ិ មន ិ មានយុត្​្ ើ , េពឝេត្ឝទ្វង

ប្ដលមានោត្ឋភាពរេ់សៅ ដូចជាវង់មូលមួយ ប្ដលសគបាញ់ លត្ូវ ជាប់លពួញទ្វាំង

ន់ លចូងលចាងយា៉ងណ្ដមញ វ ុ លញាំ ពះោងាសនះ ិ ក្៏ ួ ន

លត្ូវទទួលវបាក្ថ្នក្មយ ដអា ៏ លក្ក្់ទ្វង ាំ ិ សពលសនះ ដូសចាបះប្ដរ ។

227

ន់

ប្ដលលត្ូវជួបលបទះក្បុង

លពះបាទោសោក្ ឱ្រេស

ះ

សបទ ឋ ប់ ើ ុក្ជាបានលទង់លពះេណ្ដ

ក្រ

ក្៏លពះោងាសៅប្ត្មានលពះែឫទ័យសដឋសឆះឆួលរងាំ

សោយសភវង គសឺ េចក្ឋសី ោក្ោឋយ លទង់លតាេ់នង ើ ឹ លពះរាជឱ្រេ សទៀត្ថាៈ

‹‹ចុះោបក្ណ្ដវាឥត្សមលត្ោ ី សឝី មវះ៉

បានបាំផ្ទវញប្ភបក្ក្ូន

លបុេោញទ្វាំងសនះសោះ?›› ។ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេត្បថាៈ ‹‹បពលិ ត្លពះវរបតា គលឺ ពះោងា ិ

ឯងបានប្ត្ងលពះរាជឱ្ងាករសៅឱ្រសគសឆកៀលប្ភបក្ទូលលពះបងា​ាំជា ុ ញាំ បានជាសគហា៊នសឆកៀលប្បបសនះលពះោងា›› ។

លពះមហាក្សលត្លតាេ់ថាៈ ‹‹សបជា ើ ោញបានបងា​ាប់ឱ្រោបក្ណ្ដ

មួយសៅសឆកៀលប្ភបក្ក្ូនឯងប្មន

ោញនង ឋ ត្់ោញសចញ ឹ កាត្់ោណ្ដ

សោយ ួ វនឯង›› ។ លពះក្ុ

លរាជឱ្រេ ទូលត្បថាៈ ‹‹បពលិ ត្លពះវរបិតា លពះ

រាជោរមានទ្វាំងលបថាប់លពះវរលញ្ឆ ក្រ សោយលពះទនឋលពះោងាផង សែត្ុដូចសមឋចបានជាលទង់មន ិ លជាប?›› ។

228

លពះរាជា លតាេ់ថាៈ ‹‹សបោ ើ ញបានលបថាប់លតា លពះរាជោរ

សោយស្យញោញប្មន

ោញនង ឹ គាេ់រ ាំសលើងស្យញោញសោយ ួ វន

ឯង›› ។ លគាស

ះ លពះរាជន បានលតាេ់សៅលពះ ិ ី ត្េ ិ សរក្សតា ិ

បទ្វយវត្ី មក្និយាយថាៈ (63) ‹‹ចូរ

ង

ងឯងសឆកៀលប្ភបក្ ុ ញឥ ាំ ៃូវសនះ

ចុះ ុ ញលាំ ពមទ្វាំងក្ូនលបុេនង ិ ិ សដរើ សៅេូ មទ្វនសគមក្ចញ្ ិ ច ឹ មជវី ត្››។ ាំ ឹ ងស ះ ជាសែត្ុបណ្ដ ដណ្ ឋ លសៅឱ្រលជាបដល់លពះសលោត្ សេឋច

សទប ើ លទង់លពះត្លមះិ ថាៈ

‹‹លបាក្ដជាត្េ ិ សរក្សតា ិ សែយ ើ

សឆកៀលប្ភបក្ក្ូនលបុេ​េាំ ឡាញ់ របេ់ោញ›› ក្បុងមួយរ ាំសពចស

ះ លពះ

ោងាមានលពះឱ្ងាករឱ្រសៅលពះរាជិនត្ ី េ ិ សរក្សតា ិ មក្ សែយ ើ លតាេ់ លចះសឆអះថាៈ ‹‹សមលេីកាចចថ្លង សល លទលទង់ែងឯងទុក្

ះសែត្ុោឝី បានជាលពះ្រណ្ី

មន ិ លេូប ួ វនែងឯងពនវិចឱ្រសែើយប្ត្មឋង

សៅ? ែងឯង ជាស្រេឋីបាំផ្ទវញអាររ្ម៌ សពលសនះ ពត្ ិ ជាោញេអប់ ស ភម ើ ែងឯងណ្ដេ់ ែងឯង េាំ ប្ដង ួ វនសោយក្លមាយា ស្ឝើជា 63

-លែៀវលៅពុទធសាែ

រទង់តា​ាំងរពោះ

របែ់លោកលវី-

ីណ្ វ ូ ត្៍ ប្ដលលោកល

ងត្ិែសរកសិតាលឡ្ើងជាអគគមល

៉ៅប្របជាប្មែរ រពោះោតាក្នកុ

ែី ។

229

លឱ្រែអែ់រពោះរនែលៅ លទើបលរពោះរជា

ញាត្ោ ិ សោែិត្ ោមក្បាំផុត្!›› ។

ប្ដលលេឡាញ់ ោញេបិទន

ប្ត្គាំនត្ ិ ែងឯង

លពះមហាក្សលត្ លទង់សលក្វសលកា្សឆះសរាលរាលសោយសៅវង គឺ

សទ្វេៈនង ាំ កាវ ិ ពាបាទដ៏ខ្វង

លទង់េាំៃង ឹ សឆ្ភះលពះ

រក្សតា ិ មន ិ ោក្់លពះសនលតា សែើយលតាេ់ថាៈ ‹‹ែងឯងទមាវយប្ភបក្ក្ូនោញ,

ងត្េ ិ ស-

ោញនង ឹ ប្ែក្ែួរ ួ វនែង

ឯងសោយលក្ចក្ឥៃូវសនះ, ោញនង ឹ ចាក្់ែងឯងទ្វាំងរេ់ សោយ

សឈោ ឋ ត្ សែយ ើ សណ្ដ ើ សលើក្េធួយសៃង ើ ោក្់សៅសលើចុងសឈដ ើ ៏ ភេ់, ោញនង ឹ សលចៀក្ ួ វនែងឯង ជាចសលមៀក្ៗសោយរណ្ដរ, ោញនង ឹ កាត្់ោណ្ដ ឋ ត្ែង សោយកា​ាំបត្ ិ , ោញនង ឹ លក្ប្បលឆអង ឹ ែង សោយ ពូសៅ្ាំ មានមុ ទ្វគលមល វ ឹ , ោញនង ឹ សបាះសចាល ួ នែងសៅក្ប ុង ាំ េ គុក្សភវង ើ ; ោញនង ឹ បងអក្មាត្់ែង សោយថាបព ិ ពុលដ៏កាវសលចន ើ មុ ›› លពះោងាបុន ៉ ប៉ងនង ឹ ស្ឝអា ើ ឃ្លត្ពាបាទសលចន ើ ប្បបដូសចបះ ។ លពះក្ុ

ក្ឱ្រេ

លជាបសែត្ុស

ែឫទ័យសពញសៅសោយសមតាឋក្រុណ្ដ 230

ះសែើយ

លទង់មានលពះ

លពះោងាលកាបទូលលពះវរ-

បតា ិ ថាៈ សល

‹‹លពះ

ះសែត្ុស

ងត្េ ិ សរក្សតា ិ

ះ បានជា

ងស្ឝឫ ើ ក្

បានលបលពត្ សែយ ឹ ឋទុចចរត្​្ម៌ ិ ើ

ដូសចបះ, ឱ្លពះរាជា! សពល

សនះ េូ មលពះោងាលទង់ោនុញ្ញដត្លពះរាជអាជាញសោយ្ម៌ លពះោងា មន ិ េមគួរនង ឹ ពឃ្ល ិ ត្លពះ

ងសនះសទ

េូ មលទង់ក្ុមា ាំ នលពះ

ែឫទ័យសលកា្ នឹងការេាំ ៃង ឹ សឆ្ភះមក្ពួក្ក្ូននង ិ ពួក្េត្ឝប្ដល សថាក្ទ្វបោ័បផឥត្លបាជាញ(64) ›› ។ ប្ត្សេឋចមន ិ លទង់ោឋប់

ក្រលពះរាជបុលត្

ក្ប្នវងេលមាប់ពឃ្ល ិ ត្ សែយ ើ ឱ្រ លពមទ្វាំងោបក្នគរត្ក្សេិោ បទសលយើេដ៏ឧលក្ដ ិ ឌស សៅ ។

លគាស

ះ

ះ

លទង់ឱ្រចាត្់ប្ចង

លាំ ពះរាជិនសី ៅដុត្សភវង ើ ទ្វាំងរេ់

ប្ដលជាោបក្ចូលថ្ដក្បុងការលបលពត្ ឹ ឋ

ក្៏ោវប់វ ិ េជាមួយគាប

ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយ

ដូសចាបះក្៏សក្ត្ ើ សេចក្ឋីេងស័យសៃង ើ

ក្បុងលគាស

ះ

បានសឃើញសែត្ុោ​ោចររចប្មវក្ សទប ើ

គា ាំ ប េួ រសែត្ុសនះ

-ទិវាវទនាៈ រពោះកុ លររឱ្រែបានរកាបទូលពាកយែ័ត្យលនោះដល់រពោះរជាថា​ាៈ ‹‹ែូមលត្រោះ មា​ាំុរពោះអងគមិនបានដឹងថាោនលែេកដី ឈឺចាប់លទ ែូមបីការទទួលទុកេលាំបាកអត្់ធន់លដាយលភលើង គឺលទែាៈ ក៏មិនោនកនុងមលួនមា​ាំុរពោះអងគប្ដរ, កនុងេិត្ដរបែ់មាំុរា ពោះអងគមិនោនអវី 64

លរៅអាំពីកត្ញ្ញូេាំលពាោះរពោះោតា ប្ដលលោកបានជាលធវើឱ្យខាវក់ប្ភនករបែ់មាំុរា ពោះអងគ លដើមបីជាប ទ ល់សាកសីឱ្យល

ើញជាក់េាែ់នូវពាកយ

ែត្យលនោះ ែូមឱ្យប្ភនករបែ់មុាំរា ពោះអងគ េូររត្ឡ្ប់បានជាែុមែបាយដូេលដើមវ ិញ ។ រគ្នន់ប្ត្រតាែ់មិនទន់ផុត្ពីរពោះឱ្ែឋ រពោះលនរតា ក៏លកើត្របាកដលឡ្ើងវ ិញ រពមលដាយលាំអទាំងអែ់ដូេពីមុម ។

231

ចាំស

ះនង ឹ លពះសងរៈឧបគុបឋៈថាៈ

សនលត្លពះក្ុ

‹‹សល

ះសែត្ុោឝី

ក្៏សឆកៀលលពះ

លរាជឱ្រេ ក្បុងបចចុបផនបសនះ? ›› ។

លពះសងរៈ ត្បថាៈ ‹‹ោបក្ទ្វាំងឡាយ ចូរតា​ាំងសោត្លបោទ លបុងោឋប់ ុ ៗ ញាំ នង ឹ េប្មឋងលបាប់ដល់ពួក្ោបក្ ក្បុងោត្ត្ ី កាល មាន ល

នថ្លពមាបក្់ សៅក្បុងលក្ុង

រាណ្េី ល

នស

ះ សៅជាមួយនង ឹ

ពួក្មនុេសក្បុងគម ិ ារដូវ លុ ះដល់សែមនឋរដូវ ប្ត្ងប្ត្សៅបរបាញ់

េត្ឝក្ុ បងថ្លពភបាំ សដើររុក្រានទស្រ ធ នេពឝលចក្លាក្ដងថ្លព រែូត្ដល់ ែម ិ វនឋបព៌ត្ ។ សពលស លពល ិ េោៃច ៥០០

ះ ជួនជាមានសភវៀងរ ាំោ្ាំោ​ោចររ ធ្លវក្់

សដរោេ

េសពញប្ផនដី

ក្៏ពួក្េត្ឝលមគ ឹ ទ្វាំង

រត្់ចូលតាមគាបលត្េុ ក្សៅក្បុងរអាងងយ្ម ាំ យ ួ

ល

នថ្លព

សឃញ ក្៏គត្ ើ ដូសចាបះសែយ ើ ិ ថាៈ ‹‹សបោ ើ ញេមាវប់លមគ ឹ ទ្វាំងោេ់ប្ត្

មឋងសៅ ោច់វានង ឹ េអុយ ូច សបដ ើ ូសចបះ ោញនង ឹ សឆកៀលប្ភបក្វាសចញ សែយ ើ ោញនង ឹ េុី លមគ ឹ ទ្វាំងស

ះមឋងមួយៗ រាល់ថ្ងៃសៅ›› ។

លុ ះគិត្ដូសចាបះ ក្៏ចាប់សឆកៀលប្ភបក្លមគ ឹ ទ្វាំង ៥០០ ឱ្រខ្ឝក្់

ទ្វាំងោេ់គាយនេល់ ។ ដល់មក្ឥៃូវសនះ សល 232

ះប្ត្ោាំសពសើ

ះឯង

បានជាលត្ូវសគសឆកៀលប្ភបក្ ក្ុ

។

ល

នថ្លពក្បុងកាលស

លរាជឱ្រេសនះ តា​ាំងប្ត្ពកា ី លស

លពះក្ុ

គលឺ ពះ

ះមក្ រែូត្ដល់ថ្ងៃសនះ

លៈែបង ឹ ឯង មានសទ្វលត្ូវសគសឆកៀលប្ភបក្ោេ់ ៥០០ ជាត្ិ

មក្សែយ ើ ។

ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយ ទូលេួ រសទៀត្ថាៈ ‹‹សល

លពះក្ុ

ះ

ះសែត្ុដូចសមឋច ក្៏

លរាជឱ្រេ បានសក្ត្ ើ ក្បុង ត្ឋយ ិ លត្ក្ូល មានរូបសឆ្មដ៏

លអ សែយ នង ឹ នូវោរយេចច ើ បានលតាេ់ដង ិ ិ មគាផល ?›› ។ លពះសងរឧបគុបឋៈ ត្បថាៈ ‹‹ក្បុងោត្ត្ ី កាល លគាស

មនុេសមានអាយុប្វងដល់មយ ួ មុន ឺ ឆ្ប ាំ ឧបផត្ឋសិ ៃង ើ លពះ

ះ ពួក្

មានលពះពុទនមយ ួ លពះោងា

មលពះក្ក្កុេនន កាលលពះោងាលទង់បាំសពញពុទន-

ក្ច ិ ចសលេចសែយ ើ សេឋចចូលកាន់បរន ិ ិ ឝ នជាោនុបាទសិ េ​េនិ ឝ ន ក្បុងលគាស

ះឯង

សោក្ៈ(65)

មានលពះរាជាមួយលពះោងា

លទង់សគារពចាំស

ះលពះពុទនោងាស

លទង់លពះ

ះ

ម

បានសលបាេឱ្រ

ោងេឋូបមួយ លបោប់សៅសោយប្ក្វដ៏លបសេើរទ្វាំង ៧ លបការ -កនុងទីវាវទន រទង់រពោះ លរពង យលៅលទៀត្ ។ 65

មអលសាក ប្ត្មិនប្មនរពោះបាទអលសាកជារពោះបិតារបែ់រពោះកុ

233

លររឱ្រែលទ គឺលែដេអលសាក កាលពី

េុ ទនេឹងសត្មានត្ថ្មវ មានោទនថ្ផធសលកាមបួនលជុង ក្បុងមួយលជុង ទាំែាំ ៤០ លី (មួយសយាជន៍) ។ ប្ត្កាលជាខ្ងសលកាយ ោាំពលី ពះ បាទសោក្ៈស

ះទវិ ងាត្សៅ មានសេឋចមួយលពះោងាសទៀត្ លទង់លពះ

មោេនន ោបក្មន ិ សជឿោេ

សេឋចោងាស

ះ បានគាេ់ក្កាយ

យក្ប្ក្វដ៏លបសេើរ េុ ទនេឹងប្ត្មានដាំថ្ៃ ោាំពលី ពះេឋូបស

ះោេ់

រលីងស្ង ទុក្ឱ្រសៅប្ត្ដីនង ត ះ ។ ោបក្នគរទ្វាំងឡាយ ិ សឈប ើ សុ៉ ណ្ដ បានសឃញ ិ លពះេឋូប ើ ដូសចាបះ លក្៏ជុាំគាបជាពួក្ជាក្ងសៅទជ ី ត្ យាំសោក្ោឋយប្ឆអត្ចត្ ិ ឋ

នក្ ឹ ង ឹ ប្ត្េពឝ ួ វន

កាលស

ះ

គា ាំ ប

មាន

ក្ុលបុលត្មាបក្់ សឃញ ើ សែត្ុដូសចាបះ សទប ើ េួ រថាៈ ‹‹ដូចសមឋចបានជា ោបក្រាល់គាបយាំ?›› ោបក្នគរទ្វាំងឡាយ ត្បថាៈ ‹‹លពះេឋូបថ្នលពះពុទនជាមាចេ់

ប្ដលសគោងសោយប្ក្វដ៏

លបសេើរទ្វាំង ៧ លបការ េុ ទនេឹងប្ត្មានត្ថ្មវដរ៏ ង ុ សរឿង, សនះប្នោបក្ សមល ើ ចុះ លត្ូវសគទាំោយបង់ គាេ់ក្កាយយក្ប្ក្វដ៏លបសេើរទ្វាំង

៧ លបការ េុ ទនេឹងប្ត្មានត្ថ្មវោេ់រលីងស្ង ទុក្ឱ្រសៅប្ត្ដីនិង សឈប ត ះ; សល ើ ុស៉ ណ្ដ

ះដូសចាបះ បានជាសយង ើ យាំ›› ។ សវោស 234

ះ

ក្ុលបុលត្ស

ះ ក្៏បានក្ោងជួេជុលលពះេឋូបស

ះ សោយប្ក្វដ៏

លបសេើរទ្វាំង ៧ លបការ េុ ទនេឹងប្ត្មានត្ថ្មវ សែយ ើ េអិត្ោអងដូច សដើមសៃង ិ លពមទ្វាំងបានោងលពះពុទនបដិមា មានលពះរូបភាព ើ វញ ដូចេុ ទនោ្សៅនង ឹ លពះេមាយេមភូទនជាមាចេ់ ោងាស

ះ

សែើយបានតា​ាំងសេចក្ឋីលបាថាបក្បុងសពលស

‹‹េូ មោាំណ្ដចក្ុេលសនះ ត្សៅោ ដូចជាលពះពុទនជាមាចេ់ោងាសនះ បរេុ ិ ិ ទនវសេ​េ ក្ុ

លពះ

លរាជឱ្រេ

ះដូសចបះថាៈ

គត្ ចូរបណ្ដ ឋ លឱ្រ ុ ញបា ាំ ន

ញ មឱ្របានលតាេ់ដង ឹ នូវ្ម៌ដ៏ ុ មេូ

គោ ឺ មត្មហានិ ឝ ន››

កាលសណ្ដះ សទប ើ

មក្ក្កុេនន

។

ក្៏ក្ុលេប្ដលលពះ

បានក្ោងលពះេឋូបសោយប្ក្វដ៏លបសេើរក្បុង

ឱ្ ាំ របានសក្ត្ ើ ក្បុងលត្ក្ូលដ៏ ភង់ ភេ់ សែយ ើ មាន

ឫទនោ ាំ ចក្បុងកាលបចចុបផនបសនះ សល ិ ណ្ដ

ះកាលពោ ី ត្ត្ ី បានក្ោង

លពះពុទនបដិមា សទើបមានលពះរូបសឆ្មលអក្ុ ងបចច ប ុ បផនបសនះ សេចក្ឋី លបាថាបប្ដលលពះក្ុ ោត្ីត្

លរាជឱ្រេបានត្មកល់ទុក្សែយ ើ

កាលពី

សទើបបណ្ដ ឋ លឱ្របានលតាេ់ដឹងនូវផវូវោរយេចច ក្ុ ងកាល ប ិ

ឥៃូវសនះ ។

235

អវទានននផ្ផែកនដតនព្ពមួ យចំរ ួ

ៀង

កាលលពះបាទោសោក្ មានលបោទេទ្វនលជះថាវ ក្បុងលពះ

ពុទនោេ សែត្ុស

សែយ ើ

ះថាៈ

សេឋចលទង់លតាេ់េួរលពះសងរឧបគុបឋៈ

‹‹ក្បុងជាន់ពុទនកាល

មានោបក្ណ្ដជាពុទនមាមក្ៈ

បានបរចា ិ ច គទ្វនសលចន ើ ជាងសគបាំផុត្?›› ។ លពះសងរឧបគុបឋៈថាឝយលពះពរថាៈ

ក្បុង

‹‹បពលិ ត្មហារាជ

មាន

66 គែបត្មា ី ប ក្់ ស្យះេុ ទត្ឋ ( ) បានបរចា ិ ច គទ្វនសលចន ើ ជាងសគ

បាំផុត្›› ។

លពះបាទោសោក្ លតាេ់េួរថាៈ ‹‹ទ្វនប្ដលសគបរចា ិ ច គស

ះ

ជាចាំនួនប៉ុ យ ន?›› ។

-កនុងអាយុ-វង់ -កឹងាៈ គ បត្ីល្ែោះអ ងបិណ្ិឌ ក ។ លគដឹងថាែុទត្ដកីដ អ ងបិណ្ិឌ កកដី ទាំងពីរលនោះល្ែោះលនោះជា មមនុែសោនក់ ។ កនុងភាសាបាលីក៏របាប់ថា ‹‹ែុទត្ដ›› ជាល្ែោះលដើម ប្ត្តា​ាំងពីដួេររោះថាលកនុងរពោះពុទធសាែ ល ើយ បានបរ ិចាចគទនលលើែលុប 66

ណាែ់ លទើបបានគុណ្លនមិត្ក ដ

មជាងែីថា​ាៈ ‹‹អ

ថា ‹‹ជាអនកឱ្យលអ ឬឱ្យលដាយងាយ›› ល

ងបិណ្ិឌ ក›› ប្របថាជាអនកឱ្យដុាំបាយដល់មនុែសអ

ថា ឯពាកយថា​ាៈ ‹‹ែុទត្ដាៈ›› ប្រប

ើញបានលែេកដីថា េិត្ទ ដ ូោយដូេគ្ននប្ដរ លែមជាល្ែោះលៅរាំនួែគ្ននបាន ។

236

លពះសងរឧបគុបឋៈ

ថាឝយលពះពរថាៈ

‹‹ចាំនួនមាេមួយរយ

សកាដិ›› ។

លពះបាទោសោក្ លទង់លពះត្លមះិ ថាៈ ‹‹លគាន់ប្ត្គែបត្ី សគ

អាចស្ឝទ្វ ើ នោេ់លទពរសលចន ើ សមាវ៉ះសៅសែយ ើ

ចាំណ្ង់សបើ ួ វនោញ

ឥៃូវបានសោយរាជរជាឥេសរសលើជមភូទឝប ី ទ្វាំងមូល,

សមឋចក្៏

បរចា ិ ច គទ្វនមន ិ បានដល់នង ឹ សគ›› ។ លទង់លពះរ ាំពង ឹ ដូសចបះសែយ ើ

ោងា ចូលលពមទ្វាំងលពះក្ុ

លពះោងាបានបរចា ិ ច គទ្វន ួ វនលពះ

លរាជឱ្រេ ពួក្សេ

បត្រី បេ់លពះ

ោងា នង លទង់បានឱ្រោង ិ លពះរាជធ្លនផ ី ង ដល់លពះោរយេងឃ ិ លពះេឋូប ៨៤.០០០ េុ ទនេឹងប្ត្វត្ទុដ៏មានត្ថ្មវ លពមទ្វាំងលពះេឋូប ទ្វាំងឡាយ េលមាប់ពួក្លពះោរែនឋជាោវក្ លទង់បានឱ្រសលោច សដើមស

្ិលពក្ ឹ ស បូក្រួមចាំនួនលពះរាជលទពរ ប្ដលលពះោងាបានលពះ

រាជទ្វនទ្វាំងោេ់ លត្ូវជាមាេ ៩៦ សកាដដ ិ ាំៃង ឹ លគាស

ះ លពះ

បាទោសោក្លទង់លបឈួ នជាទមៃន់ លពះោងាបានលជាបថាៈ នឹងលទង់ ទវិ ងាត្សោយលពះសរាគស

ះ សេឋចជាទុក្ាលពួយលពះរាជែឫទ័យជា 237

ខ្វង ាំ សទប ើ លទង់លពះក្ប្នសងសោយសោក្ ប្លក្ងមន ិ បានេសលមច ដូចលពះចិ ឋ ។

ោាំពោ ី ត្ត្ ី កាល

សោយដម ួ កាឋប់ស ី យ បានជួយោនុសមាទ ជាសេ មហាសេ

លគាប្ដលលពះបាទោសោក្

បានស្ឝើទ្វន

ះ រា្គុបឋៈប្ដលជាេាំ ឡាញ់ ឋត្ ិ សៅជត្ ិ ខ្ង

ផង លុ ះដល់មក្ជាត្ប ិ ចចុបផនបសនះ បានមក្

បត្ទ ួ របេ់លពះបាទោសោក្វញ ក្៏រា្គុបឋៈឯក្ោគាិ ី ម ី យ

ែឫទ័យដូសចាបះ

បានសឃញ ើ លពះរាជា

លទង់ជាទុក្ាលពួយលពះរាជ-

សទប ាំ ញ្ជ លី ើ លបណ្មរលក្ពុោ

សែយ ើ ទូលថាៈ

‹‹បពលិ ត្មហារាជ ឫទ្វននុភាពនង ិ ោាំណ្ដចរបេ់លពះោងា លគបសៅ សលើប្ផនដី សលបៀបដូចជារេយីថ្នលពះអាទត្ ិ រ ពួក្មនុេសទ្វាំងោេ់ ឥត្មានោបក្ណ្ដមួយ សៃើយ›› ។

ហា៊នលក្សៃក្សមល ើ ចាំលពះភស្រក្ឋលពះោងា

ឱ្លពះរាជា! មានប្ត្ពួក្ស្រេឋីទ្វង ាំ ៨៤.០០០ ប៉ុសណ្ដ ត ះ សទប ើ

ហា៊នសមល ើ ចាំលពះភស្រក្ឋលពះោងា ការប្ដលលទង់លបឈួ នសនះ ក្៏ហាក្់ ដូចជាលពះអាទត្ ិ រសទៀបនង ឹ ោេឋងាត្សៅដូសចាបះ 238

សោក្ទ្វាំង

៣

ប្ត្ងប្ត្លបលពត្ ឹ ឋប្លបលបួលសៅជានច ិ ច ពួក្េត្ឝសោក្លត្ូវប្ត្ឈចា ឺ ប់

នង ិ ោវប់ជា្មយតា េូ មលទង់ពចា ិ រណ្ដនូវោនច ិ ចតា្ម៌ លបសយាជន៍ ោឝន ី ង ឹ លទង់ជាទុក្ាលពួយលពះរាជែឫទ័យស សល

លពះមហាក្សលត្ លតាេ់ថាៈ ‹‹ ុ យ ញាំ ាំសោក្សពលសនះ មន ិ ប្មន

ះខ្វចវបត្ឋ ិ ថ្ិ នឥេសរយយេសទ, ិ

មន ិ ប្មនសល ស

ះ! ។

ះប្ត្លត្ូវលះបង់ជវី ត្ស ិ

ះ មន ិ ប្មនសល

ះសទ

ះ

ឹ សួលរ ាំជួលចត្ ិ ឋ ុ ញាំ សក្

ះខ្វចឃ្លវត្ចាកាមាត្ុលគាម នង ាំ លពះរាជិ ឃ្លវង

លទពររបេ់ ុ សញាំ ទ សោយសេចក្ឋព ី ត្ ិ ស សនះ សល

ញាំ ោបក្មានទុក្ាលពួយស ុ ជា

ះ

ញាំ នសេចក្ឋទ ី ុក្ាលពួយ ុ មា

ះនង ងឡាយ ប្ដល ុ ញាំ ឹ លត្ូវឃ្លវត្ចាក្លពះោរយេងឃទ្វាំ ិ

លបាថាបនង ឹ បរចា ិ ច គទ្វនឱ្រលគប់ចាំនួនមាេមួយរយសកាដិ

ញាំ នឱ្រ ុ បា

ទ្វនសៅសែយ ើ ប្ត្លត្ម ឹ ៩៦ សកាដិ សៅ ឝះ ៤ សកាដសិ ទៀត្ សល

ះ

ដូសចាបះ បានជា ុ សញាំ ក្ើត្ទុក្ាតានត្ង ឹ ក្បុងចិត្ឋ›› ។ រា្គុបឋៈឯក្ោគាមហាសេ

បត្ី លកាបទូក្ថាៈ ‹‹ឃ្លវង ាំ លពះ

រាជលទពរទ្វាំងឡាយរបេ់លពះោងាសៅមានសលចើន

239

គួរប្ត្លពះោងា

បាំសពញទ្វនស ោងា›› ។ លគាស

ះ ឱ្រលគប់ចន ាំ ួនសៅ តាមសេចក្ឋលី បាថាបរបេ់លពះ

ះ សេឋចលទង់លពះរាជទ្វនមាេ, លបាក្់ នង ិ របេ់មាន

ត្ថ្មវឯសទៀត្ ជាសលចន ើ បញ្ជូ នសៅដល់វត្ឋក្ុក្ុ កោរាម ។ កាលស

ជារជជទ្វយាទ សេ

ះ លពះេមផទី ជាឱ្រេថ្នលពះក្ុ

លរាជបុលត្ បាន

(ោបក្ទទួលលគងមត្៌ក្ុ បងរាជេមផត្ឋ)ិ

មានពួក្

បត្ច ី ត្ ិ ឋអាលក្ក្់ ជាមចា ិ ឆ ទដ ិ ឌិ បានចូលសៅលកាបទូលលពះោងា

មាចេ់េមផទថា ី ៈ ‹‹លពះបាទោសោក្ ជិត្ោេ់លពះជនយសែយ ើ េូ ម

លទង់ទត្សមក្ ាំ ក្ាំពុងប្ត្ឱ្រ ិ លពះឃ្លវង ើ ចុះ នុះ៎ ែប៎! លពះរាជាលទង់បងាន សគសក្ប ើ ជះខ្ជយ វ ិ េនលពះរាជលទពរោេ់សែើយ កាលសបលើ ពះ

ោងានង ឹ បានជាសេឋច សកាោឌគារទ្វាំងឡាយ លពមទ្វាំងលពះរាជលទពរ ដ៏មានត្ថ្មវស

ះឯង

នឹងបានសលើក្ត្មកល់ត្សមកង ើ លពះោងាឱ្រជា

សេឋចសងកង ើ រុងសរឿង លពះដូសចាបះ គួរប្ត្លទង់បញ្ដ ត្ឋក្ុាំឱ្រសគបងាន ិ លពះ រាជលទពរស

ះទ្វាំងោេ់ ›› ។

240

លពះោងាមាចេ់េមផទី លុ ះលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ដូសចាបះសែយ ក្៏ ើ

លទង់យល់លពមតាមសេចក្ឋព ី នរល់របេ់ពួក្ោមាត្រ ែូត្យក្លពះរាជលទពរទ្វាំងោេ់របេ់លពះរាជា ប្ត្លបឈួ ន

ក្៏លទង់ដក្

ប្ដលសេឋចក្ាំពុង

សែយ ើ មានលពះរាជែឫទ័យក្ាំពុងលជះថាវយា៉ងស

ះ

ទុក្ឱ្រសៅេល់ប្ត្ភាជន៍មាេមួយ និងភាជន៍លបាក្់មយ ួ ប៉ុសណ្ដ ត ះ

ប្ដលវត្ទុេលមាប់ោក្់លពះលក្យាោៃយ លពះរាជា កាលលទង់ទទួល ភាជន៍សោយសលេចសែយ ើ

ក្៏លទង់បញ្ជូ នភាជន៍ទ្វង ាំ ស

រាជទ្វនសៅវត្ឋក្ុក្ុ កោរាមសទៀត្

ណ្ៈស

ះ

ះ

លពះ

សគោក្់លពះលក្យា

ោៃយក្បុងភាជន៍ដថា ី ឝ យឱ្រលទង់សោយ ។ ក្បុងមចឆម ិ វារៈ សគបាន ថាឝយប្ផវក្នធួត្ថ្លពមួយចាំសែៀងដល់លពះរាជា ទទួលប្ផវសឈសើ

លពះោងាកាលបាន

ះសែយ សេឋចឱ្រលបជុាំពួក្ោមាត្រ សែយ ើ ើ លតាេ់

នូវលពះវាចាមុ គួរឱ្រេវុត្ចិត្ឋថាៈ សនះ? ។

ោបក្ណ្ដជាមាចេ់ថ្នជមភូទឝប ី

ពួក្ោមាត្រ ទូលថាៈ ‹‹ឱ្លពះរាជា! លពះោងាប្ត្មួយ លទង់ជា មាចេ់ថ្នជមភូទឝប ី សនះ›› ។ 241

លពះរាជា

លជាបដូសចាបះសែយ ើ

លទង់លតាេ់នង ឹ ពួក្ោមាត្រ

សោយលពះសនលត្សពញសៅសោយោេសុជលថាៈ ភាន់លចៃាំសទ ប្ដលថា ុ ជា ញាំ មាចេ់ស សល

ះសែត្ុោឝ? ី សល

ថ្លពមួយចាំសែៀងស

ះថា

ះឯង

ះ

‹‹ោបក្ទ្វាំងឡាយ

វ ុ ញម ាំ ន ិ ប្មនជាមាចេ់សទ ួន

ញាំ រាជា្ប ិ ត្ី បានប្ត្លត្ម ឹ សលើប្ផវក្នធួត្ ុ ជា

(67)

។ ឱ្ោនិចាចសោយ ើ ! លទពរេមផត្ឋិ

ទ្វាំងឡាយ ជារបេ់សថាក្ទ្វប ឥត្លបសយាជន៍គាយនសគរាប់ េូ មផ ី ប្ត្ ួ វនឯងជាឥេសរៈសលើមនុេសទ្វាំងឡាយ សពលសនះ

ុ សញាំ ៅមាន

លត្ម ឹ ប្ត្ប្ផវក្នធួត្ថ្លពមួយចាំសែៀងសនះ សលបៀបដូចជាទសនវប្ដលមាន ប្ សទក្ ាំ កាវ ក្ាំពុងប្ត្ែូរធ្លវក្់លជុលចុះមក្គគុក្គគាក្់ សែយ ឹ ដ៏ខ្វង ើ

លត្ៃប់សៅជាឈប់សៅនង ់ ធ ះនង ាំ ឹ ងកល់ ក្បុងកាលប្ដលផធបេ ឹ ភបណ្ដ មួយដូសចាបះ›› ។

ណ្ៈស

ះ លទង់លតាេ់នូវលពះគាថាទ្វាំងឡាយ

ត្សៅសនះថាៈ ‹‹លពះវាចាទ្វាំងឡាយ

របេ់លពះេមាយេមភុទនជាមាចេ់

ជា

ក្រលត្ូវពិត្លបាក្ដណ្ដេ់ ក្បុងលពះវាចាទ្វាំងឡាយរបេ់លពះោងា 67

-វ ិែុទិម ធ គគាៈ រពោះបាទអលសាកល

ោះ រទង់លសាយឥែសរភាពលលើប្ផនដីទាំងមូល បានបរ ិចាចគទនទាំងរយលកាដិ រពោះអងគធាលប់បាន

ទទួលលែេកដីែុម លុោះដល់រិត្ទិវងគត្រទង់ជាធាំបានប្ត្រត្ឹមផ្កលាំកនទួត្ក្រពមួយេាំល រត្ឡ្ប់ជាលៅជាលសាយលសាក លរពាោះប្ត្េាំណ្ងរួត្រ ឹត្រងកាយ គឺ ររែមបត្ិដល

242

ៀងប៉ៅុលណាណោះ កាលលបើរពោះអងគអែ់បុណ្យល ោះឯង ។

ើយ ក៏

ស

ះ មន ិ មាន

ក្រលត្ង់ណ្ដមួយមន ិ ពត្ ិ សទ›› លពះោងាបានលតាេ់

លពះពុទនដកា ី សែយ ើ ថាៈ សែត្ុ

‹‹ពួក្ោបក្ប្ដលលេឡាញ់ ទុក្ចត្ ិ ឋគាប

ជា

ម ាំ ក្នូវសេចក្ឋទ ប ប ជាទប ី ុក្ាក្ុ ងលគាប្បក្គា ី ាំផុត្›› ។

កាលពសី ដម ប្ត្កាលណ្ដ ុ សញាំ ចញលបកាេបញ្ដ ត្ឋសៅសលើក្ច ើ ិ ច

ោឝន ួ សែើយ ឥត្មានោបក្ណ្ដមួយទទឹងទ្វេ់អាជាញសទ ឥៃូវ ី ីមយ សនះ

វ ុដ ញាំ ូចជាប្ សទក្ ាំ វ ឹ ដ៏ខ្វកា ួន

ក្ាំពុងប្ត្ែូរធ្លវក្់លជុលចុះមក្

គគុក្គគាក្់ លោប់ប្ត្សៅផធបេ ់ ធ ះនង ាំ មួយ សែយ ឹ ភបណ្ដ ើ តា​ាំងសៅ នង ឹ កល់យា៉ងណ្ដ ក្៏

ក្រេាំ ដីរបេ់ ុ ញទ្វ ាំ ង ាំ ប៉ុ យ ន ឥៃូវសនះ តា​ាំង

សៅនង ឝី ូសចាបះប្ដរ ។ កាលពម ឹ ងកល់ មន ិ េសលមចលបសយាជន៍ោដ ី ុន

សៅសលើលបងពម វ ុ ញជា ាំ ទព ី ណ្ឍលសនះ ួ ន ី ង ឹ នង ិ ជាមាចេ់របេ់មនុេស ទ្វាំងោេ់ ពួក្សេឋចណ្ដជាេលត្ូវ មានចត្ ិ ឋលពសែន ើ សកាងកាចរបង ឹ រងរូ ឹ េ

ញាំ ចបស្រងាកបពួក្សេឋចទ្វាំងោេ់ស ុ អា

ះ

ឱ្រសៅសលកាម

ោាំណ្ដចបាន ពួក្មនុេសណ្ដជាោបក្ សត្់ទុគត្ ៌ នង ិ ជាោបក្ទុពឝលភាព ុ ញអា ាំ ចជួយទាំនុក្បលមុងពួក្មនុេសទ្វាំងោេ់ស កាលមុន

ះបាន ។ ក្បុង

វ ុ ជា ញាំ ទព ី ង ឹ ថ្នពួក្មនុេសឯសទៀត្ជាសលចន ើ ឥៃូវសនះ ួន 243

ោាំណ្ដចរបេ់ ុ ញាំ សគផ្ទត្់ទ្វត្់សចាលោេ់សែយ ើ រសទះមួយ ពុសាំ

ប្ដលសគរុះសរសចញោេ់ ើ

វ ុ ញាំសលបៀបដូចជា ួន

ទុក្ឱ្រសៅេល់ប្ត្លទពង

ះសោត្ ដូចជាោសោក្លពក្ ឹ ា កាលសបឫ ើ េទ្វាំងឡាយរបេ់

វាត្េៃួត្សែើយ ប្មក្ទ្វាំងឡាយក្៏កាប់ោេ់សចញសែយ ើ ឯផ្ទក, ប្ផវ, ប្មក្ លេស

និងេវឹក្ទ្វាំងោេ់ស

ះ

សគចសៅណ្ដរួច

នែួត្ប្ែងសៅមន ិ ខ្ន ។

ជាបប្ងអក្េលមាប់ពង ឹ ប្ផអក្ោេ់សែយ ើ

មុ ជានឹងេឝិត្

វ ុ ខ្ ញាំ ត្ចាក្បសងា​ាល ប្ដល ួន លពះរាជោររបេ់ ុ ញទ្វ ាំ ង ាំ

ប៉ុ យ ន ក្៏េុទនប្ត្ជាេាំ បុលត្ោវប់ឥត្លបសយាជន៍ទ្វង ាំ ោេ់ ›› ។

លុ ះលទង់លតាេ់គាថាសនះចប់សែយ លពះោងាលតាេ់សៅរាជើ

បុរេោបក្គាល់ក្ុ ងទ ប ជ ី ិត្លពះោងាមក្

លទង់លបទ្វនក្នធួត្ថ្លពមួយ

ចាំសែៀង សែយ ើ ប្ងវងលពះឱ្ងាករថាៈ ‹‹ចូរឯងយក្ប្ផវសឈសើ នះសៅ កាន់វត្ឋក្ុក្ុ កោរាម ឯងលបសគនដល់លពះេងឃក្បុងវត្ឋស ឯងទូលលពះសងរៈថាៈ របេ់សេឋចោសោក្

សទយរវត្ទុសនះ

សពលសនះ

ះ សែើយ

ជាទ្វនខ្ងសលកាយបាំផុត្

លពះោងាសៅមានប្ត្ប្ផវក្នធួត្ថ្លព

មួយចាំសែៀងប៉ុសណ្ដ ត ះ លទង់វ ិ េចាក្លពះរាជលទពរ ប្ដលមាន 244

ទ្វាំងប៉ុ យ នស ចត្ ិ ឋ ចាំស

ះោេ់សែយ េូ មលពះេងឃទទួលយក្សោយសមតាឋ ើ

ះបចឆម ៌ សនះ ប្ដលជាោបក្ ាំ ិ ទ្វនរបេ់សេឋចក្ាំេត្់ទុគត្

សឆវៀត្ក្ោងក្ុេលយក្ផលោាំពទ្វ ត ះ›› ។ ី នសនះប្ត្ប៉ុសណ្ដ លុ ះរាជបុរេយក្សៅលបសគនដល់លពះេងឃ

លពមទ្វាំងប្ងវង

លពះឱ្ងាករសោយេពឝលគប់ ក្៏លពះយេសត្ទរបានលបកាេលបាប់ដល់

ជាំនុាំេងឃថាៈ ‹‹ោបក្ទ្វាំងឡាយ បានសឃញ បានោាល់ លពះបាទ ើ ោសោក្ចាេ់ោេ់សែយ លទង់ជួបលបេពឝប្ត្សេចក្ឋេ ើ ី ុ សេចក្ឋសី ោមនេសប្ត្មា៉ង

នង ិ

លទង់ផាយឥេសរភាពរបេ់លពះោងា

សៅសលើលបងពម ី ណ្ឍល មានេមុលទជាលពាំលបទល់ ឥៃូវសនះ លត្ូវ រាជបរ ិ ររបេ់លពះោងា របជាន់ យក្ឫទនោ ាំ ច ស្ឝឱ្ ឹ ិ ណ្ដ ើ រោបេូ នរ ពលី ពះោងាោេ់សៅ

ដក្ែូត្យក្លពះរាជលទពររបេ់លពះោងាោេ់

គាយនេល់ ស្ឝឱ្ ើ រលពះោងាមានប្ត្ ួ វនទសទ សៅមានលត្ម ឹ ប្ត្ប្ផវក្នធួត្

ថ្លពមួយចាំសែៀងសនះ ប្ដលលទង់បានលពះរាជទ្វនមក្សោយេយ័លគ លពះរាជែឫទ័យចាំស សពលសនះ

ះដល់េងឃ លពះរាជទ្វនដល់ភក្ ិ ុ ាេងឃក្បុង

សោយលទង់មានលពះរាជែឫទ័យ្ៃនស់ លៅ 245

សដើមផន ី ង ឹ

បញ្ឈច ឺ ត្ ិ ឋដល់ពួក្រាជបរ ិ ររបេ់លពះោងា ។ សទប ើ លពះសងរៈចាត្់ឱ្រ ទ្វយក្មាបក្់ បុក្ក្ាំសទចប្ផវសឈសើ សៅក្បុងបបរ

ះឱ្រលអិត្ជាងផង់ ោក្់ោយ

សដើមផឱ្ ី រភក្ ិ ុ ាទ្វាំងោេ់បានចាំប្ណ្ក្ទ្វនស

ះលគប់គាប

សែយ ើ លពះសងរៈបានលបាប់ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយថាៈ ‹‹ោបក្ទ្វាំងឡាយគួរ ដឹង ួ វនថាៈ សែត្ុសនះជាក្ិចចរបេ់វដឋេងារ ប្ដលជា្មយជាត្គ ិ ួរ សនឿយណ្ដយ ស ម ភើ រសោម ើ ឱ្រណ្ដេ់ លទពរេមផត្ឋន ិ ង ិ កាមគុណ្ ទ្វាំងឡាយ រប្មងោនឋរធ្លនបាត្់សៅភាវមៗ ឈះិ ! េងារវដឋសពញ ជាគួរឱ្រសនឿយណ្ដយចត្ ិ ឋសពក្ណ្ដេ់ សែយ ើ ជា្មយជាត្ិ

ម ាំ ក្នូវ

សេចក្ឋទ ាំ ុត្›› ។ ី ុក្ាលពួយជាទប ី ផ

លបថ្ពណ្ីសនះ ស្ឝសើ យង ឋ សេឋចទ្វាំងឡាយ ឹ បានថាៈ ‹‹បណ្ដ ើ ដង

ប្ដលជាត្ាំណ្ត្លពះវងសនក្

ពួក្សេឋចប្ដលមានឫទ្វននុភាព

បរបូ ាំ ោេ់ស ិ ណ្៌សោយរាជេមផត្ឋទ្វ ិ ង

ះ

ក្៏មន ិ សេយើនឹងលពះបាទ

ោសោក្សនះសៃយ លាឹក្ណ្ដ ពួក្រាជោមាត្ររបេ់លពះោងាជួយ ើ ការ

រយា៉ងណ្ដ ក្៏គង់ប្ត្វ ិ េសៅឯង កាលសបើសយើងសៅមាន

ក្មាវង ាំ ក្ាំប្ែង មន ិ ទ្វន់ធ្លវក្់សៅក្បុងសេចក្ឋទ ី ុក្ាសៅសៃយ ើ សទ សយង ើ 246

គួរប្ត្ លាំ បង ឹ ពាយាមឱ្រសពញបនធុក្ សដើមផឱ្ ី របានេសលមចក្ុេល ជាេុ ត្សៅ›› ។

កាលប្ដលលទង់ស ាយងយលពះកាយពល សែយ ើ

លពះបាទោសោក្

សទៀបរលត្់ នន

បានលតាេ់នង ឹ រា្គុបឋសេ

បត្ថា ី ៈ

‹‹ឥៃូវសនះ ោបក្ណ្ដជាមាចេ់្ាំជាងសគបណ្ដ ឋ ច់ ក្បុងជមភូទឝប ី សនះ››។ រា្គុបឋសេ

បត្ី លកាបចុះសទៀបលពះបាទ្វ សែយ ើ សទប ើ ទូល

ត្បលពះមហាក្សលត្យ ៍ ៈ ‹‹បពលិ ត្លពះមហាក្រុណ្ដជាមាចេ់ជវី ត្ ិ ិ ថា សលើត្ផូង លពះោងាលទង់ជាមាចេ់្ាំជាងសគបណ្ដ ឋ ច់›› ។ លុ ះលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់

ក្រស

ះសែយ សេឋចសត្ន ើ ើ សៃង ើ ចាក្

លក្ឡាលពះបនធាំ លបណ្មរោញ្ជ លី លទង់ទត្សមល ើ លគប់ទេ ិ ទ្វាំង ៤ សែយ ាំ ុ ញសាំ ចញ ើ ប្ងវងលពះឱ្ងាករសនះថាៈ ‹‹សវៀរប្លងប្ត្ឃ្លវង

ញាំ ូ ម ុេ

ថាឝយលបងពម ី ណ្ឍលទ្វាំងមូល ប្ដលមានមហាេមុលទទ្វាំង ៤ ជា លពាំលបទល់ ដល់លពះពុទនជាមាចេ់ នង ។ សោយ ិ លពះោរយេងឃ ិ

ោាំណ្ដចបុញ្ដរាេី ជារងាឝន់ប្ដល ុ ញបា ាំ នបាំសពញសែើយសនះ ត្សៅ ោ

គត្

ញាំ ន ិ លបាថាបចង់បានជាសេឋចចលក្ពត្ឋសិ ទ ុម 247

ញាំ ន ិ លបាថាបជា ុម

លពះឥនធ ជាលពះលពែយ ជាសោកា្ប ញាំ ូ មតា​ាំង ិ ត្ី ឬជាសទ ឋ សទ ប្ត្ ុ េ ាំ ល់សេចក្ឋលី បាថាបថា ត្សៅោ គត្ ក្បុងសពលប្ដល ុ ន ដក្ ញាំ ង ឹ បាន សៅសក្ត្ ៗ ើ ក្បុងជាត្ណ្ដ ិ

ញាំ ូ មឱ្របានលគប់លគង ួ ន វ ុេ

សោយ

ោាំណ្ដច ួ វនឯង សែយ ញាំ ូ មឱ្របានេសលមចលពះោរែត្ឋផល ឱ្រ ើ ុេ បានឆ្ប់រែ័េ›› ។

ណ្ៈប្ដលលទង់សលបាេលពះទ្វនបណ្ដ ឋ សាំ នះ

លពះោងាឱ្រលបថាប់លពះរាជឱ្ងាករស

ះ សោយលពះវរលញ្ឆ ក្រនង ឹ លពះ

ទនឋរបេ់លពះោងា លទង់លបគល់ឱ្រសៅរា្គុបឋសេ ោងាបរចា ិ ច គទ្វសនះដល់លពះេងឃរួចសែយ ើ

បត្ី កាលលពះ

ក្៏លពះវាសយារបេ់លពះ

ោងា លេុត្ងយចុះសៅជាដរាប សែយ ើ លទង់សោយលពះទវិ ងាត្ ក្បុង សពលស

ះសៅ ។

ពួក្សេ

បត្ី

សេឋចចលក្ពលតា្រា ិ ជ

គា ាំ ប សរៀបចាំលពះបរមេព

សៅតាមរសបៀប

បានចាត្់ឱ្រតាក្់ប្ត្ងសលគឿងេាំ អាងលគប់

លបោប់សៅតាមលក្េួ ង សដម ើ ផជា ី ទសី គារពដល់លពះបរមេព សែយ ើ រុ ាំេាំ ពត្់េបប ទាំសនៀម ។

ោក្់ដាំក្ល់ក្ុ បលពះមឈូ េ

248

បូជាលពះបរមេពតាម

លគាស

ះ ពួក្សេ

បត្ី បានោភសិ េក្លពះោងាមាចេ់េមផទី

ឱ្រសៃង ើ លគងសោយរាជរ ជាត្ាំណ្ដងលពះោងាមក្ ។ រា្គុបឋសេ

បត្ី បានលបាប់ដាំណ្ឹងស

ះដល់ពួក្ោមាត្រថាៈ

‹‹លពះបាទោសោក្ បានលពះរាជទ្វនលបងពម ី ណ្ឍលទ្វាំងមូល ដល់ លពះេងឃសែើយ សល

ះោឝ? ី សល

ះថា លពះោងាលបាថាបនឹងបាំសពញការ

បរចា ិ ច គទ្វនឱ្រលគប់ចាំនួនមួយរយសកាដិ

ឱ្របានដូចជាគែបត្ី

ស្យះេុ ទត្ឋ ប្ត្លពះោងាបានបរចា កាលប្ដលលទង់លពះ ិ ច គសែយ ើ

ជនយសៅសៃយ ើ បានលត្ម ឹ ប្ត្ ៩៦ សកាដិ សយង ើ លត្ូវសោះជមភូទឝប ី សនះ មក្វញ ិ

សោយត្ថ្មវបន ួ សកាដិ

លបាថាបរបេ់លពះបរមេពស ពួក្ោមាត្រទ្វាំងោេ់

ះ›› ។

សដម ើ ផន ី ង ឹ ស្ឝឱ្ ើ រេសលមចសេចក្ឋី

ជាំនុាំលពមសលពៀងគាបសែយ ើ

សទប ើ បាន

សោះជមភូទឝប ី សោយត្ថ្មវមាេ ៤ សកាដិ សែើយថាឝយសៅលពះបាទ

េមផទី ជារជជទ្វយាទ ។ លពះរាជឱ្រេរបេ់លពះបាទេមផទី ប្ដលបានសោយរាជរជាត្ាំណ្លពះវងសត្មក្

លទង់លពះ

ម

គឫែបត្ី (គែបត្)ី លពះរាជឱ្រេរបេ់លពះបាទគឫែបត្ី ។ល។ 249

លទង់លពះ

មបុេរវរនយ័ ។ លពះរាជឱ្រេរបេ់លពះបាទបុេរវរនយ័

។ល។

លទង់លពះបុេសមលិ ត្(68)

បានលបក្ ឹ ាជា មួយនង ឹ ពួក្សេ ប្ដលអាចលផ ី

។

បត្ថា ី ៈ ‹‹សយង ើ លត្ូវស្ឝដ ើ ូចសមឋច

ឱ្របានទួទរ័ សៅក្បុងសោក្សនះបាន? ។ លគាស

ះមានសេ

មានសេឋចសោយរាជរ

លពះបាទបុេសមលិ ត្

សក្រស្ ឋិ៍ យ ះរបេ់សយង ើ

បត្មា ី ប ក្់ លកាបទូលថាៈ ‹‹ក្បុងកាលមុន ប្ដលជាលពះវងសរបេ់លពះោងាប្ដរ

លទង់

ោងលពះេឋូប ៨៤.០០០ សែយ ើ បានបរចា ិ ច គទ្វនជាមាេមួយ រយសកាដិ

លពះោងាបានលបលពត្ ឹ ឋតាមលពះ្ម៌របេ់លពះពុទន

មានសៅក្បុងសោក្សនះជាយូរោប្ងឝងឆ្ប ាំ លពះ

ប្ដល

មរបេ់លពះោងាស

ះ

តា​ាំងសៅឋត្ ិ សងររែូត្មក្ដល់េពឝថ្ងៃសនះ›› ។

68

-អាយុ-វង-កឹងាៈ ររឱ្រែរបែ់រពោះបាទែមបទី រទង់រពោះ

ម វ ឫ ែបត្ិ រពោះររឱ្រែរបែ់រពោះបាទវ ឫ ែបត្ិដ រទង់រពោះ

វែលែន ឫ ។ រពោះររឱ្រែរបែ់រពោះបាទវ ឫ ែលែន រទង់រពោះ

ម

ម បុែសវរន ័ ែ ។ រពោះររឱ្រែរបែ់រពោះបាទបុែសវរន ័ ែ រទង់រពោះ

រពោះ

ម

មបុែសមិ រត្ ។ កនុងទិវាវទនាៈ លែដេប្ដលលសាយររយជាដាំណ្ពីរពោះបាទអលសាកមកដូេគ្នន និងអាយុ-វង-កឹង ប្បលកប្ត្រត្ង់ថា ិញ ។ ឯរពោះ មរពោះបាទវែលែន រពោះបាទបុែយវរន ័ ែ លៅជារពោះបាទបុែសវរនលៅវ ័ែ ឫ មិនោនកនុងអាយុ-វង-េួនលទ ។

250

សបលើ ពោងាបានក្ោងលពះេឋូបចាំនួន ៨៤.០០០ ដូចយា៉ង

លពះបាទោសោក្ោងាស

ះ លពះ

មរបេ់លពះោងា ក្៏គង់នង ឹ តា​ាំង

សៅក្បុងសោក្សនះ ោេ់កាលយូរោប្ងឝងដូសចាបះប្ដរ ។

លពះបាទបុេសមលិ ត្ លតាេ់ត្បថាៈ ‹‹ក្បុងកាលមុន សេឋច

សោយរាជរ

ប្ដលជាលពះរបេ់ ុ ញសាំ

គួរនង ឹ ស្ឝវើ ត្ទុទ្វាំងស

លពះោងាមានឫទ្វននុភាព

ះឱ្រេសលមចបាន;

ការងារ្ាំដល់សមាវ៉ ះឱ្រេសលមចបាន ណ្ដមួយដថ្ទសទៀត្ ប្ដរឬ?›› ។ សពលស

ះ

ឯ ួ វន ុ ដ ញាំ ូចសមឋចនង ឹ ស្ឝើ

ប្លក្ងោបក្មានឧបាយក្ល

ប្ដលសេយើគាបនង ឹ លពះបាទោសោក្

ះ មានសេ

មាន

បត្ី មានសេចក្ឋយ ី ល់ឃ្លឝងផធុយគាប

នង ឹ សេចក្ឋច ី សលមន ើ លកាបទូលថាៈ ‹‹ការប្ដលស្ឝល ើ អឬអាលក្ក្់ ក្បុង ោាំសពទ្វ ាំ ពីរសនះ ក្៏បានលផទ ឋិ៍ យ ះសេយើភាគគាប សល ើ ង ី ួទរ័ សក្រស្

ះលពះ

រាជាជាន់មុន លទង់បានោងលពះេឋូប ៨៤.០០០ សែយ ឋិ េ ើ ក្ត្ ិ យ

របេ់សេឋច ឋត្ ិ សៅោេ់កាលយូរោប្ងឝង លបេិនសបលើ ពះោងាទមាវយ បង់លពះេឋូបទ្វាំងោេ់ស

ះវញ ិ

ក្៏គង់លពះ

251

មរបេ់មហាបពលិ ត្

នង ឹ តា​ាំងសៅជាប់ជាដាំណ្លបថ្ពណ្ីសៅក្បុងោ

គត្ជាយូរោប្ងឝង

ដូចគាបប្ដរ›› ។

លពះបាទបុេសមលិ ត្

លទង់យល់លពមតាមគាំនត្ ិ ស

លតាេ់ឱ្រលបជុាំពលចត្ុរងាសេ ក្ុក្ុ កោរាម ប្ត្សពលស

សទប ើ

សែយ ើ សេឋចយាងសៅកាន់វត្ឋ

សោយលពះបាំណ្ងនឹងបុក្ទាំោយបាំប្បក្ទ្វឝរវត្ឋស

ះ លោប់ប្ត្ឮេូ រេីែ

សៅលត្ង់ទ្វឝរស

ះ

ះ

ទ (េប្លមក្េិងា) េ ន ប់ ធរ

ះ លពះរាជា លទង់រននត្េ ់ ញបប្់ េញងលពះរាជែឫទ័យ

មន ិ អាចហា៊នយាងចូលសៅក្បុងវត្ឋស

ះ

លទង់សលើក្សរែ៍ពល

លត្ៃប់មក្វញ ិ ។ លពះោងាទទូចយាងសៅដល់បសី លើក្ ប្ត្មន ិ អាច

នង ឹ ចូលសៅបានដូសចាបះ ដល់លគាសលកាយបាំផុត្ លពះោងាបានចាត្់ ឱ្រនម ិ នឋភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយមក្

ទមាវយបាំបាត្់លពះពុទនោេ

សែយ ើ លតាេ់ថាៈ

‹‹ ុ ញប ាំ ាំណ្ងនង ឹ

សចញ, ឱ្ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយ ពួក្សោក្

គាប់ចត្ ិ ឋឱ្រទុក្លពះេឋូបឬឱ្រទុក្ោេន់របេ់េងឃ?›› ។ ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងឡាយ

ថាឝយលពះពរត្បថាៈ

‹‹បពលិ ត្មហារាជ

អាតាយភាពទ្វាំងោេ់គាប គាប់ចត្ ិ ឋរក្ាទុក្លពះេឋូប›› ។ 252

លុ ះលទង់លពះេណ្ដ ឋ ប់ដូសចាបះ លពះបាទបុេសមលិ ត្ ក្៏ពឃ្ល ិ ត្

ពួក្ភក្ ិ ុ ាទ្វាំងោេ់ស របេ់េងឃទ្វាំងស

ះសៅ

លទង់ឱ្រទាំោយបង់នូវទីសេ

េនៈ

ះ សែយ ាំ វ ញស ើ លពះោងាពាយាមក្បុងក្ច ិ ចបផ្ទ

ះ

កាន់ប្ត្ចសលមន ើ ្ាំសៃង ើ រែូត្ដល់សៅប្ដនោគលៈ លទង់បានប្ងវង

លពះឱ្ងាករជាលពះរាជោរសៅថាៈ ‹‹សបើោបក្ណ្ដមួយ យក្ក្ាល េមណ្ៈបានមួយមក្ឱ្រសយង ើ

ោបក្ស

មាេមួយដុាំ›› ។ េម័យស

ះ ក្បុងលបសទេស

ះ

នង ឹ លត្ូវបានរងាឝន់ជា

ះ មានលពះេឋូបមួយ្ាំ ជាទសី ៅ

អាលេ័យថ្នលពះោរែនឋមយ ួ ោងា () លពះសងរៈោងាស ក្ាលេមណ្ៈជាសលចន ើ

ះ នម ិ យត្ ិ ស្ឝជា ើ

ន់ សែយ ើ លបាប់ឱ្រោបក្លេុក្

ថាឝយលពះរាជា កាលសេឋចលទង់លជាបសែត្ុស លទង់លបាថាបចង់េមាវប់លពះោរែនឋស

253

ះសែយ លពះរាជា ើ

ះសទៀត្ ប្ត្លពះសងរៈ សោក្

ចូលកាន់អាកាេក្េិណ្នម ួ បាត្់សៅ ិ នឋែេ ពឃ្ល ិ ត្សោក្បាន ។

យ ាំ ក្សៅ

លពះរាជាមន ិ អាច

លគាស ឯសទៀត្

ះ

លពះមហាក្សលត្យ ិ ៍

សេឋចយាងសៅកាន់រាជធ្លនី

សោយសេចក្ឋប ី ាំណ្ងនង ឹ ស្ឝលើ ពះពុទនោេ

សៅក្បុងរាជធ្លនសី ពទនោេ

ះ

យក្សស

មានយក្សមាបក្់ ះគត្ ិ ថាៈ

ឱ្រវ ិ េ

ជាោបក្លគប់លគងរក្ាលពះ

‹‹ោញទទួលេីលលពះេមាយ-

េមភុទនជាមាចេ់ មន ិ គួរនង ឹ ស្ឝើបាបដល់ោបក្ណ្ដសៃើយ ប៉ុប្នឋោញស្ឝើ ដូចសមឋច

នង ឹ លគប់លគងលពះពុទនោេ

បានែប៎?

ក្បុងកាលមុន

មានយក្សស្យះក្ឫមេ ិ ៈ បានមក្េូ ម្តា ី ោញ ប្ត្ោញមន ិ លពម ឱ្រ សល ស

ះវាលបលពត្ ឹ ឋទុចចរត្ ិ ប្ត្ឥៃូវសនះ គួរោញឱ្រ្តា ី ោញសៅវា

ះចុះ សដម ើ ផបា ី នជួយរក្ាលពះពុទនោេ

សនះក្បុងលបសទេស

ះ

រក្ាលពះពុទនោេ បង់ ។

ណ្ៈស

ះឧបាយ

សទប ើ ពួក្យក្សសៅមានោាំណ្ដចលគប់លគង

សោយលពះបាទបុេសមលិ ត្មន ិ ហា៊នទមាវយ

ះ ពួក្យក្សនិងសទ ឋ ប្ដលរក្ាសដម ើ ស

គា ាំ ប លផងលួ ងសោមពួក្រាជបុរេ ួ

ផង

ផង›› សល

្ិលពក្ ឹ ស

ប ាំ សណ្ឋើរលពមទ្វាំងលពះរាជា

យក្សៅរែូត្ដល់មហាេមុលទខ្ងត្ផូង

លុ ះដល់ទីស

ះ

ាំ យោមួយដុ្ ាំ ាំ មុ គួរសេផម សែើយ ក្៎យក្សស្យះក្ឫមេ ិ ៈ សលើក្ដុង ើ 254

ោ​ោចររ គប់បាំប្បក្លពះេិរលពះរាជាោងាស នង ិ ពួក្ពលទ្វាំងោេ់ ក្បុងទសី

ះ ោវប់លពមជាមួយគាប

ះ។

លពះរាជវងសរបាក្សលត្យ ៍ ុ បងប្ដនមគ្ៈ ិ ក្

ក្៏ផុត្ោេ់លត្ម ឹ

សណ្ដះសៅ(69) ។

ចប់សរឿងលពះបាទោសោក្មហារាជសត្ប៉សុ ណ្តះ ។ វត្ឋរត្នរងស ី រសវៀរ ី 75 Thornton Street Revere, MA 02151 Tel: (781) 286-1942 វាយជាោក្សរក្ុាំពរូទ័រោជាងយីសោយភក្ ា ដ បទីសបា បា៉ត្ េុ ផល ិ ុ បញ្ញ ថ្ងៃចនធ ៦ សរាច ប្ ពិោ ឆ្បសាំ ថាះ លត្េ ី ័ក្ ព.េ.២៥៥៥ លត្ូវនង ឹ ថ្ងៃទី ២៣ ប្ ឧេភា គ.េ.២០១១ May 23, 2011

-កនុងអាយុ-វង-កឹងាៈ ត្ពីល ោះមក (រពោះរជា) លែដេយាងេូលលៅទីឯលទៀត្ ដល់មកលកាដាឋគ្នរនគរល ោះ ោនយកសោនក់ ជាអនករគប់ រគងរការពោះេងកូមប្កវក្នរពោះពុទធ យកសល ោះគិត្ថា​ាៈ ‹‹រពោះពុទធសាែ នឹងអនដរធានលៅ លរពាោះអញជាអនកទទួលភារាៈខាងការពារ មិន 69

ហា៊ានែោលប់ែត្វោនរីវ ិត្ ប្ត្អញោនធីតាប្ដលយកសគិលិែបានែូមដណ្ឹដ ងមដងពីកាលមុន អញមិនរពមឱ្យ លរពាោះវាមិនឈប់ របរពឹ ត្អ ដ ាំ លពើទុេចរ ិត្ ប្ត្ឥឡ្ូវលនោះ គួរអញឱ្យធីតាអញលៅវាល

ោះេុោះ លដើមបីឱ្យវារួយរការពោះពុទសា ធ ែ

េិត្ដកាេរទនង់ ជាអនករកានូវរពោះបាទុែសមិរត្ជានិេច លរពាោះប្ត្លដាយកោលាំងឫទធនុភាពរបែ់យកសល ហា៊ានរបទុែន ដ ឹងលែដេល រ

ូត្ដល់មហាែមុរទខាងត្បូង កនុងលវោល

ទាំងេត្ុរងគលែ ល

ោះលសាោះ ។ លទពាដជាអនករការពោះេងកូមប្កវរបែ់រពោះពុទធ លទើ បលបួង

ោះមក ។

សាលប់លៅជាមួយគ្ននកនុងទីល

ផង ។ ោនយកសោនក់លទៀត្ ោះ លទើ បមិនោនអនកណាមួយ

ាំយកសប្ដលជាអនករគបរគងរកាលែដេលៅ

ោះ យកសល្ែោះគិ លិែបានលលើកភនាំមួយយា៉ៅ ងធាំ គប់បាំប្បករពោះបាទបុ ែសមិរត្ កាំលទេរពម ោះ ។ រពោះបាទបុ ែសមិរត្បានបាំផ្កលញបង់នូវរររត្កូលប្ដលជាល

255

រ៉ៅ យវងសអែ់ពីរត្ឹ ម