្្្្្្ ព្រះវិន័យធរ អនុគណ ឯក-ញឹម ធម្មិស្សរោ វត្ដធម្មស្ ិ សោោម្ ខែព្ត្រស្ៀម្ោប ររៀបររៀង
ប ោះពុម្ពគ្រាដំបូង ព.ស.២៤៩៩
គ.ស.១៩៥៦
មង្គលសូត្រ
អារមភកថា ាំ រេតុរែើមដែលនឱ្យរ ត រសៀវរៅអធបាយមង ល គ សូរត ើ ិ
សរងប េ រនេះរ
ើង ម ពីឧបាស
ម្ចចស់រោងពុមរព េមររែឋ
គិម-សុ យ ឧបាសិកា េុីម ជា
រៅភរនាំ ពញ,
ាំ្ ាៈ និយាយនឹងេុ ថ
មនុសសរររនគ្ន ន រតូវការរង់ែឹងពីររឿងមងល គ ើ ាំ្ យររៀបររៀងធម៌រនេះរ អាោធនេុ ឱ្
៏
របការ,
៍ ើ ង រែើមបឱ្យបានជារបរយាជន ី
ាំ ែល់ពួ ពុទប ធ រស ិ ័ ទទងឡាយរនេះៗផង ររៀបររៀងធម៌រនេះរធជាធម ទ ម នផងដែរ ើវ ឱ្កាសេេះ ល ម ររៀបររៀងធម៌រនេះរ
៣៨
ម្ចន
ើង ។
ាំ ាំ្ ង់ រតូវនឹងបណ ងេុ រ ាំ្ រាំ ្ៀល តយ រទើបេុ េ
ាំ្ ឹ ងរធរនេះ ាំ្ នយ គមរមង កាលដែលេុ ន េុ បា ល គ លតទ ថ ីបនី ើវ ីព
ាំ ុ ជារគ្នល រេើយេុ រាំ្ រៀបររៀង់ ់ អែឋ ថមងល គ សូរតម តងទ ឱ្យម្ចន ងធម៌
បុគលា ធ់ គ ិ ឋ នរនេះ
ាំ ិ ទនររៀងេីៗ រពមទងន ល
ាំ ួ យធម្ចមធ់ ម ជាជន ិ ឋ ន,
រែម ើ បទញយ ី
ាំ្ នបាន បុ ដនេ ែ ុម ិ
និយមយ តមដបប ុ ងគម ន ព វរគប់រទ ីររនេះរ់ យសព 2
េុ រាំ្ សង់
់ អន រមលយ ដតរតង់ណា ដែលម្ចនសាររបរយាជន៍រររនែល ើ ើ ាំ ាំ្ ន ររៀបររៀងរនេះផង ។ អន សាែប់ រេើយរតូវតមបណ ងរបស់េុ អ ាំ្ ូ មអភ័យរទសអព ាំ ី សណា ាំ ់ននរលា រ់ យរេតុរនេះ េុ ស
ាំ អន ជាបណិឌ តទងឡាយ
់ររូត ុ រាំ បកាន់រទសរររេះេុ រាំ្ ធកាត ើវ
ាំ ួ នសនឹ ល រ ់ ស ុ ងរសៀវរៅរនេះផង េីៗ ររ ន ។ ល រែើមបឱ្យត ន ិ ី ាំ ុ តរនេះ រៅទីបផ
ាំ្ ូ មរផរើ្ សរ ភ្ ាំ ល ត់េុស្ង េុ ស គ រលើ ីែ ល ងភ្
រលា -អន បណិឌ ត របរើ
ើញទស់េុសរតង់ណា សូមរមតែជួយ
រធើវ របគ្ន រទ ើ ម នរធការអ ើវ ីវ
៏គ្នមនទងេ ាំ ុស គ្នមនទងរតូ ាំ វផងដែរ ។
ាំ្ ង, ធមត ាំ ួ ង រដមងម្ចនេុសរររេះ ដ តរមូវឱ្យេុ ផ ម ការងារទងព ាំ្ នសងឃមថាៈ បុ ដនែ េុ ម្ច ការពាយាមរបស់េុ រាំ្ នេះ គង់នឹងបាន ឹ សររមររបរយាជន៍ែល់ជនរររនគ្ន រ់ យបានរមល ន ជាមនខាន ើ ិ ើ បានសាែប់ បានគិត បានសួរ បាន ត់រគ្នលទុ
រតង់ ដនង ល ណា
ាំ ៌រនេះៗ ពុាំដលងរ មួយ ដែលេួ នរតូ វការរង់ររេះរង់ចធម ល រពេះវន ិ ័យធរ អនុគណ
ធមសសរោ ឯក - ញឹម ិម 3
ើយ ។
មង្គលសូត្រ
មង្គលបបវត្ដិ
ាំ ី អាចរយបន ់ ររឿងមងល អព គ សូរតរនេះ រេតុរែើមរ តម ើ ី
គាៈឺ អាចរយទិែរឋ បកាន់ថាៈ រ
១, អាចរយសុត គ ើ ញជាមងល
របកាន់ថាៈ ឮជាមងល ១, អាចរយមុតរបកាន់ថាៈ លិទភ គ ធ ល ស ជាមងល គ ១។
ាំ ៣ ន ់ជដជ គ្នន រដាំ ណ អាចរយទិែថ លុេះអចរយទង ឋ ាៈ
មងល គ រនេះររសរនឹងដភន រ ការរ សរាំ
អាចរយសុតថាៈ ដភន រ
អ រទើបជាមងល គ របរសើរ ។ ើញរូបលៗ
គ ពុាំបានរ ើញរនេះជាមងល
អ េះ ល អារ ើញរូបលេ
់េេះ ល នឹងយ
ាំ្ ាៈ ការឮ ើ យ ។ រដាំ ណ េុ ថ
ងពីរោេះគ្នប់រត ែ ួន ល រទើបបានជាមងល គ របរសើរពិតដមន ។ ិ េ
អាចរយមុតថាៈ
ការឮសរាំ
៏ពុាំ ងរនេះនឹងយ ជាមងល គ
បាន រររេះរតររៀ រយងដតងឮស ូ រសរមង ល អារ ើ ឮសុទដធ តលរអ ៅរទើបជាមងល គ ដមន,
់េេះ ល លេ អ េះ ល របើ
ាំ្ ាៈ រដាំ ណ េុ ថ
ររសរនឹង
ាំ ី ឆ្ងងញ់ពិសារទើបជាមងល អណា ណ ែ តលិទភ ធ ល សរតូវរលើមូ បរ ហ គ របរសើរ ។
4
អាចរយទិែឋ
និងអាចរយសុត
ាំ ន តបរត រគនគ្ន
ប់ម ឱ្យ
់ អាចរយមុតវញថាៈ អន ឯងថរនេះ ៏មនរតូ វរទៀត រយើងមនយល ិ ិ ិ
រពមតមរ យអន ថរនេះរទ រររេះការលិទភ ធ ល សរនេះ ជួនកាល ាំ ី ឆ្ងងញ់ពិសា រតូវរលើមូ បរ ណ ហ
ាំ ី មន ជួនកាលរតូវរលើមូ បរ ណ ហ ិ
៏ពុាំបានរ អណា ែ តរនេះ ជាមងល គ
ើយ ។ រម្ចល េះរេើយពួ មនុសស
ឆ្ងងញ់ម្ចនរសខាររត់ជូរលីងជារែ វ ធ ល សរ់ យ ើម នឹងថការលិទភ អន សាែប់
៏ចប់រត ែ ូ ល រត ល ិ រ ិ រែ ់ យរសឡាញ់រផសងៗគ្នន អន េេះ
រូលរត ល រូលរត ិ រែ ជឿតមរ យអាចរយទិែ,ឋ អន េេះ ិ រែ ជឿតមរ យ អាចរយសុត, អន េេះ ល ៏រូលរត ិ រែ ជឿតមរ យអាចរយមុត, មនុសស រនេះ ៏ដប គ្ននជាបព ី ួ
មនដប ដតមនុសស ៏ដប ែល់ពួ រទពត ិ ាំ ី ភុមរម ទវតជារែម ចប់តងព ើ
ដែលជាមរតគ្ន ន នឹងមនុសសផង ិ រ
ើងរៅែល់សាថនរពេរម លា
រ្មេះអ និែកា ឋ
រ តជា ើ
រកាលាេលជដជ គ្ននរជួលររជើមអស់ ១២ ឆ្ងន ាំ ។ ទុ ជាពួ ាំ ាំ ១ មុឺនររ វា មនុសសនិងរទពតទងឡាយ ទង
ាំ ន គ ាំ តរ នគ្ន ិ
ាំ ូ រចនេះរេើយ មងល គ អស់កាលយូរអដងង វ ែល់រៅ ១២ ឆ្ងនែ 5
៏រៅ
មង្គលសូត្រ
ដតរ មងល គ មនរ ិ ឥន្រ្នាធោជៗ ិ
ើញរ
ាំ ន រៅសួររ មងល គ នឹងរពេះ ើយ រទើបនគ្ន
៏សួរបញ្ជ ា ់ថាៈ
ការណ៍រ្លេះទស់ដទងដេង វ
ាំ ិ តគ្នន ពីការណ៍រ មងល គន គ រនេះរ តព ើ ី សាថនណាម ាំ ទងឡាយរនេះ
សាថនមនុសសរលា
? រទពត
៏រ្យទ រ តម ពី ូ លតបរៅរពេះឥនវា ញថាៈ ិ ើល ើ ។
រទើបរពេះឥនរា បាប់ឧបាយែល់រទពត
ាំ ទងឡាយរនេះថាៈ របរើ តព ើ ី សាថនមនុសសរលា ម ម្ចចស់រពេះបានរតស់រេើយ
រពេះពុទជា ធ
សពវនថគ ង ង់រៅនឹងវតរែ ពេះរជតពន
ាំ ាំ ន រុេះ នសាថនមនុសសរលា រនេះរសាប់, អន ទងឡាយ រូរនគ្ន រៅរកាបថវយបងទ គាំ ូ លសួររ មងល គ រនេះ រនេះរុេះ
រពេះអងន គ ឹ ងសដមង ែ មងល គ រនេះ
ាំ រទើបរទពតទងឡាយរនេះ
នឹងរពេះពុទជា ធ ម្ចចស់
ាំ របាប់អន ទងឡាយ;
៏នគ្ន ាំ ន រុេះម កាន់សាថនមនុសស
រេើយរូលរៅទូលសួររពេះសាសាែ,
រពេះបរមរលា នថ ៏រទង់
ាំ ៌ទងាំ សដាំ ែងនូវមងល ៣៨ របការ ដែលជាររគឿងញ គ ុ ងបាបធម ាំ ាំ ាំ ពួងឱ្យវនសរៅ ែល់នរជនទងឡាយ ទងមន ុ សសទងរទពត ិ ាំ ួ នពុាំបាន, ែ៏រររននរ ដលងនឹងោប់រន ើ 6
ាំ ឯពួ រទពតទងឡាយ
រនេះ លុេះរររនេ ួ សរព ើ
ាំ ផ ាំ ុ ត ុ ងរគ្ន វតរែ ជតពនដែលជាវតធ ែ ប ន
ាំ ាំ ៣ រយាជន៍ ៤ រជុង របរបម្ចណន ពុទស ធ ម័យ ម្ចនទេ ើ ិ ងគី ូ ័យរនេះ រតូវជា ២១ គី ូ ដមរត ៤ រជុងរសើ ម ដមរតដែលររបសម ើ ាំ ររងៀអ ត, រទើបរទពតទងឡាយរនេះ ាំ រគ្នប់េារ់ រេើយនរៅផ ែាំ ន ជាពួ ៗ ុ គ្ន
៏
៏និមតេ ាំ ាំបុ ន ល ូ រៗទេ ិម ួ នត
ាំ ួ ន ១០ ន ួ យពួ ៗ រន ុ ងម
ាំ ែ ប់រពេះពុទ ធ េេះ ល ២០ េេះ ល ៣០ េេះ ល ៤០ េេះ ល ៥០ េេះ ល ។ល។ រៅចសា អងស គ ដាំ ែងមងល គ ន ុ ងរគ្នរនេះឯង របស់រពេះអាននា ទុ
ាំ ែូរម្ចន ុ ងររឿងែ ណា ល ន
ម ន ើ សូរតតរៅរនេះ ។ ុ ងខាងរែ
7
មង្គលសូត្រ
មង្គលសូត្ត្ ឯវម្មេ
ន្យេះអា
សុ ត្ំ
ធ ប ស្ដឋប់មកន
សម័យមួយ នជរព
(សូ លរន េះន្យេះមងគលសូ លរ) យ ើ យ៉ាងន េះថាៈ
លពេះដ៏ម លពេះភគ
គខ ឺ ុ ញុំ
លរង់គង់នៅកបុងវរឋលពេះ
ជាអារមរបស់អនថបណ្ ិ ឍិ កនសដឌី
ស្ដងថឝយនរៀប
លកុងស្ដវរទី លាននេះឯងនរពតាទុំងឡាយ ចារ់ឱ្រនរពតាអងគ មួយម នម ង ិ នាលរពុុំលបកដ ក វងនៅន ភវស្ដ ឺ ឝ ងន
កាលនវលរលរប ី ឋមយម
យ ម រសយីដល ៏ អញ ុំ វរឋនជរព ជុុំវញទុំ ងអស់ឱ្រ ិ ើ ុ ង
យ លពេះដ៏ម លពេះភគលរង់គង់កុ ងរ ប ណា ក៏ចូលនៅ ើ ី
ុំ ុំនពេះលពេះដ៏ យ នរប ើ ើ ថឝយបងគច
កា រ ់ នី នេះ លុ េះចូលនៅដល់ន ម លពេះភគ ន កបុងរដ ៏ មគួរន ី ស
យ ៏ មគួរ កាលនរពតាននេះឈរ ើ ឈរកបុងរដ ី ស
ើយ
នរើបលកាបរូលលពេះដ៏ម លពេះភគនោយ
ពករជាាថយ៉ាងន េះថាៈ
ពហូ ម្េវា មនុ សា ច អាកង្ខមានា ម្ោត្ថានំ 8
មង្គលានិ អចន ិ ដយុំ ត្ពូហិ មង្គលមុ ត្ដមំ
នរវតា ិងម ុសសទុំងឡាយជានលចើ
លបថប ូវនសចកឋី
សួ សី ឋ ប គរ ិ រក ូវមងគលទុំងឡាយ (ជាយូរអង្ងឝងអស់១២ ឆ្ប ុំ ក៏រកពុនុំ ឃើញនស្ដេះន
ើយ) សូ មលពេះអងគលរង់លពេះនមតាឋនលបស
សុំ ង្ដងលបប់ ូវមងគលដ៏ឧរឋម ។
(លពេះដ៏ម លពេះភគលរង់លតាស់សុំង្ដងរបពករនរវតាននេះ នោយពករជាាថយ៉ាងន េះថ) អម្សវនា ច ពាលានំ បូជា ច បូជនយា នំ ី
បណ្ឌិត្ថនញ្ច ម្សវនា
ឯត្មេង្គលមុ ត្ដមំ
កិរយម ិ ិ នសពគប់ ូវបុគគលពលទុំងឡាយ ១ កិរយ ិ
នសពគប់ ូវបុគគលជាបណ្ឍិរទុំងឡាយ ១ ករិ យបូ ជាដល់ ិ
បុគគលង្ដលគួរបូជាទុំងឡាយ ១ ទុំងបីន េះជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ កបុងាថរី ១ ន េះ ម ៣ មងគល ឯពករថមងគលន េះង្លបថ នសចកឋច ី ុំនរ ើ នោយសុ ខសួ សី ឋ ។ មងគលរី ១
អធប ិ ាយថាៈ អម្សវនា ច ពាលានំ ករិ យម ិ ិ នសពគប់
ូវបុគគលទុំងឡាយ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ លា ង្់ រមិ នសពគប់ 9
មង្គលសូត្រ
ង ឹ បុគគលពលរុកជាមងគលរី ១ ប ននេះ នលពេះថមិ ប
ខូចចរ ិ ឋ
មិ ប ខូចខវួ
មិ ប បង់ខារខូចលរពរសមផរឋអ ិ ឝី
ណាស់
មិ ងាយ ឹងចុំណារុំ ប ូ ពលប ;
នស្ដេះ នរប ើ ឱ្រន្យេះថមងគលរ១ ី , ឯពលននេះម នលចើ លបការ ននេះលគ ន
សទ
ពលន េះមិ ង្ម
ឫនៅនលើរប ូ បពឝជិរណាមួយៗ ន
យ នលសច ើ
យ ៍ ួវ ើ ង្របុគគលណាការ់លបនយជ ៍ ២ លបការគឺ លបនយជ ខ
ង ៍ ដទរនចាល នៅថ ពល, បុគគលពលននេះ ិ លបនយជ ជ
ឥរ ស្ដគល់គុណ្នទស ឥរស្ដគល់ខុសលរូវអឝនី រ ម ង្រដនងហម ើ ដកនចញចូលដូចជាសបបឃ ់ ូរៗ ប ួ ឋចនស្ដេះន
យ ើ ន
កបុងជារនិ េះផង
ឥរនចេះដឹងធម៌បណ្ឍិរអឝប ី ឋច ិ
យ ើ បុគគលពលននេះ រង្មងការ់លបនយជ ៍
ការ់លបនយជ ក ៍ ុ បងជារខា ិ ងមុខផង
លបនយជ ក ៍ ុ ងលពេះ ប ព ិ ឝ ផង ចុំណាប ុំ នោយសណា ឌ
បុគគលពល
ការ់
ម លកខណ្ាៈឱ្រ
៣ យ៉ាងគាៈឺ គុំ រ ិ អាលកក់ ១ នធឝអ ើ នុំ ពើ
អាលកក់នោយកាយ ១ នោយវចា ១ ទុំង ៣ ន េះជាលកខណ្ាៈ ពល; ឯរូបបុគគលពលននេះ មិ ង្ម អាលកក់នសយើាបប៉ាុ ាបដូចាប ទុំងអស់នរ
ម ធង ល់ ស្ដលនលើសខឝេះាបជា 10
៣
លបការគាៈឺ
ពាម្លា បុគគលលា ង្់ រលងងក ់ ន៎ ៅថពលង្ដរ, ពាម្លាម្ោ
បុគគលលងងន់
យ ើ នធឝអា ើ លកក់នោយកាយវចាចរ ិ ឋនរៀរ
ពលពរ ិ ម ពស ិ ន
នៅថ
យ ់ ង នធឝើ ើ , អរព ិ នលនខា បុគគលលងងផ
អុំនពអា ើ លកក់នោយកាយវចាចរ ិ ឋ
ដ៏នកវៀវកាវយ៉ាងទលកង្លងផង
នៅថមហាពល ឫនៅថមហាពលពរ ិ នពកណាស់ ; ម ពស ិ ទលកង្លងជាងពស់ង្វក
គួរឱ្រខាវចគួឱ្រនជៀសវងនចញឱ្រ
ុំ ូ ឆ្ងយ អបកលបជញទង ុំ ឡាយម អករ ឋិ បសជានដម ើ នលកផឋក ិ តា
ថាៈ នបរ ើ ុកជាម ុសសនៅកបុងជមភូរឝប ី ន េះ ម ង្រពរី នក់ ង ឹ ជ ពលននេះក៏នោយនលកថ ននេះនស្ដេះន
យ ើ
កុុំឱ្រនៅជាមួយ ង ឹ បុគគលពល
ប ជាខាវចជ ពលខាវង ុំ នមវេះ៉ា
ននេះ នបនើ សពគប់នៅកាលណាន
យ ើ ពលននេះវនុំឱ្រនធឝអ ើ នុំ ពើ
ពលនផសងៗ ម សមវប់លួចបវ យ ់ កលរពរសមផរឋិ លបព នជ ដទរ ភូរកុ
ង ិ លួ ចកូ
កផឹករក ុំ ន ឹ ើម កុថ ឹ លសវងជានដ
ដទរ សូ មផង្ី រមតាបតា ើ ខវួ ិ បនងករ សមវប់នចាលប ង្ដរ,
នលពេះពល
ើយអបក
ក៏ជ ពលននេះវនុំកូ ឱ្រ
ដូចនរឿងអជារសរឋុកុមរនៅនសពគប់
ង ឹ ភក ិ ុ ខនរវររឋជាបុគគលពលៗ
11
ននេះ
ញុេះញង់ឱ្រសមវប់លពេះ
មង្គលសូត្រ
បរពម ិ ភស្ដ ិ រជាបតា ិ នោយោក់លរុងង្ដក
ពុេះលពេះបទ
បងអរ់
អាហារទល់ង្ររវិ ងគរនៅ នដើមផង្ី លជកយករជសមផរឋិ សូ មផលី ពេះ នងនវនរ
កានរវជាលពេះមតា ី
សូ មអងឝរករយ៉ាងណាថដូច
នមឋចៗកឋី គ៏ពុលុំ ពមតាមនស្ដេះន
ើយ, ន េះន
ពលៗ នុំឱ្រនធឝប ើ រ ិ ុឃារ គស ឺ មវប់បតា ិ ន នស្ដយរុនកខនវរន នៅកបុងនល ន េះពុទ ុំ រ់ ច ួ ន
យ ើ
។
ការនសពគប់ន េះធុំបុំផុរ
ម ុសស លុ េះអាលស័យាបន
លកាសន នបុង ើ ន
យ ើ
កុុំចាប ុំ ច់
សូ មផង្ី រសរឝររិ ចាឆ
ង ិ
យ ើ ក៏លបលពរ ឹ ឋយករលមប់តាមាបនៅ
ដូចនរឿងនសកន្យេះសរឋគ ិ ុមភាៈ
បងបអូ បនងអើរ ង ឹ ាប
យ ើ ខវួ លរូវធវក់នៅ
គមមី រកដរបដល់មកសពឝទថង
យ ី ល់ជារម ិ យថឝដ ិ ុ សស ង ិ ម ុ សស
ប
ើយការនសពគប់ ង ឹ
ង ិ បុបពកាៈ នសកទុំងពរី ន េះ
នៅនវលសរឝនសកទុំងពរី ន េះដុេះស្ដវប
ម ខរល់កុំបុររផូងកួចយកនសកទុំងពរ ី ន េះ
ង ើ តាមខរល់នៅ
នសកមួយធវក់នៅនៅ ង ឹ ជុំរ ុំលុំ ង្ពង
នចារៗ នរសយកនៅង្ថរកា នសកននេះន្យេះថសរឋគ ើ ិ ុមភាៈៗ ន េះ នចេះ យ ិ យភស្ដម ុសសអសបផុរសតាមនចារ
ម កាយវចា
ចរ ិ ឋជានចារ ។ ឯនសកមួយនរៀរ ខរល់កួចធវក់នៅនៅ ង ឹ សួ 12
ផកឥសីៗ
នរសយកនៅច ើ ិញ្ចឹងង្ថរកា
នសកននេះន្យេះថ
បុបពកាៈៗន េះ នចេះ យ ិ យភស្ដម ុសសសបផុរសតាមឥសី ម
កាយវចាចិរឋ ជាអបកម សីល ម ធម៌អាថ៌តាមឥសីទង ុំ អស់
ន េះនលពេះអាលស័យធម៌នសពគប់មលិ រពល មលិ របណ្ឍិរ សរនសចកឋីឱ្រនឃើញចាស់ប ថាៈ អសបបុរម្ោ អសបបុរសកម្ោ ិ ិ
ការនសពគប់ ស្ដយគមរួបរួមរប់រកម ុ សសជាអសបផុរសៗ ននេះ ង ឹ នធឝខ ើ ួ វ ឱ្រនៅជាម ុសសអសបផុរសផងប ,
សបបុរសកម្ោ ិ
សបផុរសៗ
នោយពរ ិ ។
ការនសពគប់
សបបុរម្ោ ិ
ស្ដយគមរួបរួមរប់រកម ុសសជា
ននេះ ង ឹ នធឝខ ើ ួ វ ឱ្រនៅជាម ុសសសបផុរសផងប
ការនសពន េះ កុុំថន
យ ូ ម ុ សស ង ើ ដល់រប ិ សរឝ សូ មផង្ី រ
រុកខជារជា ជ ិ ិ ិ ជវី វរទុគរឺ បស់ាយ ជវី រនស្ដេះ
លា ង្់ រចនលមើ ន
ង ើ
ង ញនោយធរុ ៤ ប៉ាុនណា ត េះ នលកសមយរឱ្ ិ ិ ិ វនសនៅវ ិ រន្យេះ
ថរស់ថងាប់
ដូចជានដម ើ ស្ដឝយរបស់នសឋចរវ ិ
ពនី ដើមង្ផវមកម រសជារឆ្ ិ ង ញ់ ពិស្ដដូចជាផលរព ិ ឝ, នលកាយលរូវនគយកនដម ើ នដឋង្ដលម ជារល ិ ី ឝង 13
ាៈននេះ
លុ េះលា
នៅោុំង្អបឱ្រ
មង្គលសូត្រ
ឫសនដឋ ង ិ ឫសស្ដឝយឱ្បាប នគយកវលវិបណ្ូ ឋ លនពច ង្ដល ម ជារល ិ ី ឝងណាស់ននេះ
នៅោុំោក់បព ុំ ក់ឱ្រព័រនពសនពញ
ង្មកស្ដឝយៗ ននេះ លុ េះម ង្ផវនចញមកក៏លី ឝដូចជាបណ្ូ ឋ លនពច ពរ ិ ៗ ង្ផវស្ដឝយង្ដលអ ឋរយន េះ នោយនសចកឋីពាបររបស់ នសឋចដទរ នលពេះង្រនសឋចរធវ ិ ដល់នសឋចជរ ិ ខាងផង;
ាៈននេះ មិ ង្ចកពូជស្ដឝយរព ិ ឝ
កបុងបុំណ្ងន េះ
នុំនរឿងមកបញ្ជជក់ឱ្រ
នឃញ ើ ថាៈ ការនសពគប់មលិ រពល ង ិ បណ្ឍិរ កបុងមងគលរី ១ ចប់នោយសនងខបប៉ាុនណ្តេះ ។
________________
បណ្ឌិត្ថនញ្ច
មង្គលេី ២
ម្សវនា ករិ យនសពគប់ ូវបុគគលជា ិ
បណ្ឍិរទុំងឡាយជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធិបាយថាៈ បណ្ឍិរទុំងឡាយកបុងនលក ម លពេះពុទន-
រប ិ ណ្ឍិរជានដើម នទេះបកា ី លនលកនៅម សនឋ ជានបថុជជ នៅន
យ ើ កឋី នលកម សនឋ ដ៏បរសុ ិ រនផុរកនិ លសអស់ន 14
យ ើ
កឋី នលកមិ ង្ដលការ់លបនយជ ខ ៍ ួ វ នលក ដទរន
យ នលកង្រលបកបនោយ ើ
រិ ិ
ង ៍ បក ិ លបនយជ អ
ង ិ ឱ្រឋបផាៈ លពមទុំង
លបកបនោយ សទ្ធា សីលៈ សុ ត្ៈ ចាគៈ បញ្ញា នលកង្រ លបលពរ ៍ រនិ េះ ឹ ឋនធឝើលបនយជ ៍ ៣ លបការគឺាៈ លបនយជ ជា លបនយជ ជា ៍ រខា ិ ងមុខ
ិង
ង ៍ ទ៏ លកង្លងគលឺ ពេះ ិពឝ ិ លបនយជ ដ
បុគគលង្ដលចូលនៅនសពគប់ ង ឹ បណ្ឍិរទុំងឡាយ ម ពុទនរ-ិ បណ្ឍិរជានដើមននេះ
រង្មងប ផលលបនយជ ៍
ដូចនរឿង
ឧបរស ិ សាៈ ង ិ នកាលិរាៈ
ទុំងពរី នក់ន េះជាមលិ រសមវញ់ ង ឹ ាប
របស់អាចាររសញ្ជ ័យថ
មិ ម ខវម ឹ ស្ដរ
ប ចូលនៅសិកាកបុងសុំ ណាក់អាចាររសញ្ជ ័យ នឃញ ើ លរនធ ិ ម៌ ក៏លអាចាររនដម ើ
បុំង្បកាបង្សឝងរកស្ដរធម៌ ឫនមកខធម៌, ឯឧបរស ិ សាៈនៅកា ល់ កុង រជលគេះឹ
ក៏ប ជួប ង ិ នរទរ ឹ លពេះអសសជរ
នសអានមលរ(ី 1) នលកនរើប ង ឹ បួសថយីៗ ផង ន ធម៌ថម រប ី ុំផុរលរម ឹ ណា
ង្ដលជារួអងគលពេះ
យ ើ សួ ររកបុំណ្ង
ង ិ សួ ររកលពេះស្ដស្ដឋចាររថ វរាៈ
ដូចនមឋច? លាននេះ អសសជរ ិ នរទរ នលកនពលថាៈ 1
-ត្រះអរ ិយមមមរេមយោ (ត្រះសិរ ីអារយមមត្រី ) ។
15
មង្គលសូត្រ
ម្យ ធមាេ ម្ហត្ុ បបពភវា
ម្ត្សំ ម្ហត្ុ ំ ត្ថាគម្ត្ថ
ម្ត្សញ្ច ម្យា នម្ិ ោម្ោ ច ឯវ ំវាេី មហាសមម្ោ
ធម៌ទង ុំ ឡាយឯណា
រថគរនពល ូវន
ម ន
រុជាង្ដ នករ ើ ន
រុទ ធម៌ទង ុំ ឡាយននេះផង
នសចកឋរី ុំលរ់លពមទុំងឧបយជានលគឿងរ ុំលរ់
ង ើ
លពេះ
ង ិ នពល ូវ
ូវធម៌ទង ុំ ឡាយ
ននេះផង លពេះមហាសមណ្ាៈ ជាលគូអាតាយលពេះអងគម វរាៈយ៉ាង ន េះជាលបលករី ។
ឯឧបរស ិ សមណ្ព
សនលមចនស្ដតាបរឋផ ិ ល
លា ង្់ រប ស្ដឋប់បុន៉ា ណ្តេះ ន
យ ើ ថឝយបងគុំលលពេះអសសជិរនរទរ
នៅសុំ ង្ដងធម៌លបប់នកាលិរាៈជាសុំ ឡាញ់ ៗ ននេះស្ដឋប់ន ប សនលមចនស្ដតាបរឋផ ិ លដូចាប ឯ
ក៏ប
យ ើ ក៏
ក៏នា ុំ ប ចូលមកបួសជា
ប ិ ពឝជាជកបុងលពេះពុរនស្ដសន លានលកាយរមក ក៏ប សនលមច
លពេះអរ
រឋ ន
យ ើ ឧបរស ិ សាៈ គលឺ ពេះស្ដរបុ ី រឋនរទរ ប ជាបឋម-
័ ស្ដវកលពេះពុ រនជាមចស់នយង ើ ឯនកាលិរាៈ គលឺ ពេះនមគគលវ នរទរ ក៏ ័ ប រីជារុរយ រនជាមចស់នយើងន េះង្ដរ, ឯការនសព ិ ស្ដវកលពេះពុ គប់ ង ឹ បណ្ឍិរ ក៏នឃញ ើ ថប
ូវនសចកឋច ។ ី នលមើ នោយពរ ិ
16
ម នរឿងនចារ ៥០០ នក់ដទរនរៀរ ភ័យ ឹងរជបុរសនលើករ័ព
នដញតាម ក៏ររ់ចូលនៅសូ មសមទ សីល ៥ អុំពស ី ុំ ណាក់
អរញ្ដ ិ កនរទរៗ ក៏ឱ្រសមទ សីល ៥ ចប់ រជបុរសមកទ ចា ់ ប់ យកនៅសមវប់ស្ដវប់នៅ ប នៅនករ ើ ស្ដទ សួ គន៌ ្យេះតាវរឋង ិ ស នស្ដយសុ ខកបុងរព ទុំងអស់ ិ ិ ឝវម បណ្ឍិរននេះឯង ។
នោយការនសពគប់ ង ឹ
______________
មង្គលេី ៣
បូជា ច បូជនិយានំ ករិ យបូ ជាដល់បគ ុ គលង្ដលគួរបូជា ិ
ទុំងឡាយ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធិបាយថាៈ បុគគលង្ដលគួរបូជាននេះ បុគគលជា ខ ់ ភស់ គឺ
លពេះពុរន លពេះបនចចកពុរន លពមទុំងលពេះធម៌
ង ិ លពេះសងឃ, បុគគល
ជា ក ់ ណា ឋ ល គឧ បងលបុស បងលសី ជដ ី ូ ឺ បជាយ៍ មតាបតា ិ ជីតា
ង ិ សមណ្លព
យណ្៍ទុំងឡាយឯណា ង្ដលម សីល
ទុំងអមាលន េះជាបុគគលគួរបូជា, បុគគលជា ទ ់ បគស្ដ ឺ ឝ មី ក៏ជា បុគគលគួរបូជារបស់ភរិ យង្ដរ,
ឯបុគគលង្ដលប បូជាលពេះពុរន
17
មង្គលសូត្រ
ង បូជាលពេះធម៌ ឹ នុំឱ្រម នរជេះនលចើ , នបប ើ
បញ្ជដនលចើ , នបប បូជាលពេះសងឃ ើ នលចើ
ង ឹ នុំឱ្រម
ង ឹ នុំឱ្រម នភគសមផ័រ
តាមអា ុភពលរ័យររប័ ននេះៗ ការង្ញកផល ស ិ ងសបូជា
ន េះ លា ង្់ រឱ្រនឃើញគុណា ុភពលពេះលរ័យររប័ បុន៉ា ណា ត េះ, ឯលពេះ ពុរន លពេះធម៌
ង ិ លពេះសងឃននេះ នលករុកដូចជាបតា ិ មតា ង ិ
បុលរ នៅកបុងប ុ កលគួ ធ ស្ដរ ម ួ ៗ មិ ប ោច់ឆ្ងយពា ិ យ ី ប នពក នរ, ឯអបកនធឝប ូ លពេះពុរន ើ ជា កបុងជារខា ិ ងមុខផង
ង ៍ ុ ងជារ ប និ េះផង ឹ ប លបនយជ ក
ដូចនរឿងនយមលការន្យេះសុ ម ាៈ
ង្រងង្រនបេះផកមវេះិ យកពស ី ួ ផកនៅថឝយលពេះបរពម ិ ភស្ដ ិ រ រល់ៗ
ទថង ទថងមយ ួ ននេះ ប ជួប ង ឹ លពេះស្ដស្ដឋចាររនករ ើ ចរ ិ ឋលជេះថវ ក៏ យកផកមវេះិ ននេះ បចថឝយលពេះស្ដស្ដឋចាររ នៅពក់កណា ឋ លផវូវ នៅ, ឯផកមវេះិ ននេះមិ ម លជុេះមកដល់ដីន
យ ើ នករ ើ ជាផកកលមង
ដ៏លអអស្ដចររ ម រងខាធស់ជាប់ាបបដ ី ូចជាលកឡាសុំ ណាញ់ ចាក់ ុំ ពរី ផធង ុំ គផ ុំ មួយអង្ណ្ឋរពខា ុំ ង្លសេះជាប់ជាផធង ឺ ធង ី ងនឆឝង ផធង មួយនរៀរអង្ណ្ឋរពខា ី ងស្ដឋុំ ន
ើយអង្ណ្ឋរតាមលពេះពុរននៅ, ឯ
នយសុ ម មលការននេះ កាលនបប នឃញ ើ ើ ដូនចាបេះន 18
យ ក៏ ើ
ររង្រនក ុំ ន ឹ ើរចិរឋលជេះថវខាវង
ើងណាស់ លុ េះនៅដល់ផធេះន
ើយ ក៏
លបប់ដុំនណ្ើរននេះដល់ភរយៗ ននេះជាលសីពល ភ័យនពកខាវច ិ ជាប់នទសដល់ខួ វ
រផរ ិ ាយ ផកលពេះបរពម ិ ភស្ដ ិ រ
ស្ដឝមី យ ិ យសុុំ ង្លងលេះាបកបុងនវលននេះ ន
ក៏បននធស
យ ើ ចុេះនចញពផ ី ធេះ
នៅលកាបរូលពរ៌ម ននេះ ដល់លពេះបរពម ិ ភស្ដ ិ រៗ លជាបន
យ ើ
នយមលការមកសួ របញ្ជជក់
យ ើ
ក៏លរង់លពេះបនណ្ឋញលសីននេះឱ្រនចញចាករជធ ី ន លរង់លជាបន
លពេះអងគលជេះថវ ឹងនយមលការ
យ ើ ឱ្រនៅ
រុសពឝលគប់ន
នរើបលរង់លពេះរជទ របស់
ឱ្រនយមលការកបុងមួយមុខៗ លបុំបៗ ី គម ឺ ស លបក់ នា លកបី ដុំរ ី នសេះ ខញុលុំ បុស ខញុលបុស ង ិ លសុកសួ យលបុំបីលសុកនរៀរ
ឱ្រជារងាឝ ដ ់ ល់នយមលការៗ ន េះ មិ ង្ម ម ផល ស ិ ងស លរម ត េះ ឹ ង្រប៉ាុនណា ន
ង ួ ង្ស កបផនរៀរ ឹ មិ ធវក់នៅ រកអស់មយ
យ ើ លុ េះជារជា ិ រប ី ុំផុរ
ង ឹ ប លតាស់ជាលពេះបនចចកពុរន
លពេះអងគម នមថសុ ម ាៈ នោយផលបូជាផកមវេះិ ននេះឯង ។ _________________
19
១
មង្គលសូត្រ
មង្គលេី ៤
បដិរប ូ ម្េសវាម្ោ
ច
ករិ យនៅកប ិ ុ ងលបនរសដ៏សមគួរ
រុកជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធប ិ ាយថាៈ លបនរសដ៏សមគួរននេះ សុំ នៅយកលបនរស
ង្ដលបរបូ ័ នបើលាពុរនសម័យ សុំ នៅយក ិ រណ្៍នៅនោយធម៌វ ិ យ មជឈម ិ លបនរស
ជាលបនរសបរបូ ័ ន ិ ណ្៌នោយធម៌វ ិ យ
យ ើ សទិរ
នៅពក់កណា ឋ លង្ផ ដី រុកថជាបដរិ ប ូ លបនរស នលពេះលបនរស ននេះម លពេះពុរន
ង ិ លពេះបនចចកពុរន
ង្រងនកើរង្រងសទិរនៅកបុងរនី នេះ
ង ិ លពេះអគគស្ដវកលពេះពុរន
បុគគលង្ដលនៅកបុងមជឈម ិ -
លបនរសននេះ រង្មងប អ ុរថរយធម៌ គឺធម៌ដល៏ បនសើរនលើសលប់ ិ ៦ លបការគឺ េសសនានុ ត្ដរយៈ នឃញ ិ ើ លបនសើរ គនឺ ឃញ ើ លពេះពុរន លពេះបនចចកពុរន
ង ស្ដឋប់ ិ អគគស្ដវកលពេះពុរន ១ សវនានុ ត្ដរយៈ ិ
លបនសើរគឺ ស្ដឋប់ធម៌លពេះពុរនជានដម ប ើ ១ លាភានុ ត្ដរយៈ ិ លបនសើរ គប ឺ
ូវសទនចរ ិ ឋ នជឿកមយនជឿផល នជឿគុណ្លពេះររ -
លរ័យជានដើម ១ សិក្ខ ខ នុ ត្ដរយៈ សិកានរៀ សូ លរលបនសើរ គឺ ិ
សិកាធម៌អាថ៌ ឬធមយវ ិ យ ័ ពុរនស្ដសន ១ បារចរ ត្ដរយៈ ិ យានុ ិ ិ 20
បនលមលើ បនសើរ គប បនលមនើ ធឝើជាឧបោឌកាៈ ឬឧបោឌយិកាលពេះពុរន ឺ ឬក៏ជានវយាវចចករលពេះសងឃ
១
អនុ សសត្ថនុ ត្ដរយៈ ិ
រឭក
លបនសើរ គរឺ ឭកដល់គុណ្ ១០ យ៉ាង ម រឭកពុរនគុណ្ ធមយគុណ្ សងឃគុណ្ ជានដើម ១ (រួម ៦ លបការ) ន ម សទន
ដូចនរឿងលព
ើយបុគគលននេះ
ម នសចកឋនី សបហាជាប់មិ ោច់នោយចុំង្ណ្កមួយ យណ្៍មបក់ន្យេះវគគលិ
នឃញ ើ រូបលពេះពុរនជាមចស់ន
យ ើ
នៅកបុងលកុងស្ដវរទី
ប
ក៏ម ចរ ិ ឋលជេះថវនករ ើ នសចកឋី
នសបហាជាប់ចរ ូ ននេះ ិ ឋសិ អរកបុងលពេះពុរនរប
ចង់ង្រនមល ើ លពេះរូបមិ
នចេះង្ឆអរឆអ ន់ ស្ដេះ នរប ើ ដល់ខួ វ នចញពផ ី ធេះនៅបួសកបុងសុំ ណាក់ លពេះស្ដស្ដឋ លុ េះបួសន
យ ើ កាលណា ាយ គរ ិ សិកានរៀ សូ លរ
ធម៌អាថ៌អឝនី ស្ដេះ គិរង្រពតា ី មនមល ើ លពេះបរមរូបរបស់លពេះពុរនអងគ ននេះ
លុ េះឧប ស ិ ស័យង្ដលអាលស័យ ង ឹ នសចកឋអ ី ប់រ ុំកបុងលពេះ
ស្ដស្ដឋចាស់កាវន
ើយ
នរើបលពេះអងគម លពេះពុរនដីកាថ
វគគលិ អបកឯងកុុំនមល ើ រូបរថគរនោយមុំសចកខុអបកន នមល ើ ធម៌
នឃញ ើ ធម៌
ចូរពចា េះ ិ ិ រណាឱ្រនឃញ ើ ធម៌រថគរវញចុ អបកននេះន្យេះថនឃញ ើ រថគរ 21
ង្ !
យ ើ អបកចូរ
អបកណា
អបកណានឃញ ើ
មង្គលសូត្រ
រថគរអបកននេះន្យេះថនឃញ ើ ធម៌
ឯអបកឯងន េះគរ ិ នមល ើ
លរម ត េះ មិ នមល ឹ ង្ររូបរថគរប៉ាុនណា ើ ធម៌រថគរនោយមុំសចកខុ នស្ដេះន
យ ើ
នណ្ហើយចុេះអបកឯងចូលនជៀសនចញពរ ី នី េះនៅ,
វគគលិភក ិ ុ ខននេះ កាលឮលពេះពុរនជាមចស់លរង់បនណ្ឋញនចញដូនចាបេះ ន
យ ើ ក៏ ក ឹ រូចចរ ិ ឋណាស់ង្លសកលរនហាយុំ ន
នលើភដ បុំ រប់ដល់កព ុំ ូល
ខា នឃញ ើ លពេះស្ដស្ដឋន លបុង ង ឹ ផថួលខវួ
អាតាយអញរស់នៅនធឝអ ើ នឝី រៀរន យ ើ
ស្ដវប់នៅលបជាងរស់នៅ
យងនៅគង់ចុំនពេះភក្រកឋវគគលិភក ិ ុ ខននេះ
យ ើ
ន
យ ើ
សទនៅភក ិ ុ ខវគគលិថ ង្ !
យ ើ លរង់លបទ ធម៌នរសនចុំនពេះមុខវគគលិៗ ក៏ម
ចរ ិ ឋលជេះថវនករ ើ ឧនពឝងាគបរ ី ិ ន
ន
នបើ
យ ក៏លពេះអងគនធឝប ិ ររហាក់បី ើ ើ ដហា
បនញ្ច ញលពេះរសយី ៦ លបការ នបយលពេះ វគគលិៗ ន
យ ើ
ង ើ នៅ
លបនមៀលរមវក់មកពនី លើកុំពូលភបឱ្ ុំ រស្ដវប់ លា
ននេះលពេះស្ដស្ដឋលរង់លជាបន ដូចជាលពេះអងគ
យ ើ នដើរន
អង្ណ្ឋរខវួ ន
យ ើ នលឿ នឆ្ភេះនៅកា វ់ រឋនជរព
នឃញ ើ ចាស់ ូវចរុររយសចច ិ កនិ លសជាសមុនចឆរបផហារ
ង ើ នៅនលើអាកាស
កបុងលាននេះ លបជាញក៏ចុេះ
ប សនលមចលពេះអរ
រឋការ់
នោយស្ដរប នៅកបុងលបនរសដ៏ 22
សមគួរ បរបូ និ លពេះពុរនជានដើម ដូចប ិ ណ្៌នោយវរទុសកឋិសិរម អធប ើ ននេះឯង ។ ិ ាយមកខាងនដម
________________
មង្គលេី ៥
បុ ម្ពេ កត្បុ ញ្ាត្ថ ភវាៈទ បុគគលប នធឝប ើ ុណ្ររុកន
យ ើ
កបុងកាលមុ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធប កឋី ការរកាសីល ៥ សីល ៨ ិ ាយថាៈ ការនធឝទ ើ
ជានដើមកឋី ការនធឝភ ិ ើ វនខាងផវូវសមថាៈ ឬវបសសនកឋ ី ការនធឝើកង ការកុសលដទរៗ ម នធឝព ូ សងឃបូជា ឬក៏នរៀ ើ ុរនបូជា ធមយបជា
ធម៌ស្ដឋប់ធម៌នរសនជានដម ើ កឋី នៅថនធឝប ើ ុណ្រទុំងអស់ បុណ្រ ង្ដលបុគគល ង ននេះ នករ ឹ នធឝប ើ ើ មកអុំពនី ១-បោម្ទ្ធ
ជានដម ើ ន
នករ ើ មកអុំពង្ី ភបកនឃញ ើ រូប
យ ើ ចរ ិ ឋកន៏ ករ ើ លជេះថវន
រុ ៣ យ៉ាង គឺ លរនចៀកឮសុំ ន
ង
ង ើ ើ នធឝប ើ ុណ្រម ទ ជានដម
ននេះៗ នៅ, ២-សំ ម្វម្ោ នករ ើ មកអុំពង្ី ភបកនឃញ ើ រូបម ុសសចាស់ 23
មង្គលសូត្រ
ឈស្ដ ើ ឺ វ ប់ជានដម
ន
យ ់ ុ បងចរ ើ រក់សុ វររ នរក ិ ឋកន៏ ធឝប ើ ុណ្រននេះៗ
នៅ ៣-ម្ត្សុ ចរត្ថ នករ ិ ើ មកអុំពប ី ញ្ជដពចា ិ រណានឃញ ើ នទស កបុងអុំនពរ ើ ុចចររ ិ នឃញ ើ គុណ្កបុងអុំនពស ើ ុ ចររន ិ ទ
យ ើ នធឝប ើ ុណ្រ ម
ង ើ ននេះៗ នៅ ។ អុំនពប ិ សីលជានដម ើ ុណ្រទុំងអស់ននេះ
បុណ្រណាមួយកឋី ង្ដលបុគគលលបុស-លសី ប នធឝប ស សុំរុក ើ មកន
យ ើ កបុងកាលមុ
ឯងមិ នភវចបុគគលននេះន
គាៈឺ តាុំងអុំពជា ី រម ិ ុ ៗ មក បុណ្រន េះ ើយ
ឹងតាមរកបុគគលននេះឱ្រផល
សុ ខ-ចុំនរ ើ តាមលុំ ោប់ភពលគប់ៗជារព ិ ុនុំ ឃវៀងឃាវរ; លពេះបរកបិ រជ
ដូចនរឿង
ង ម ី ើ , ម នសចកឋី ិ លពេះនងអននជានរវជានដ
ដុំណាលនរឿងន េះរុកុ បងគមភរី បងគលរទរប ី ថ ី ាៈ លាននេះជាចននវេះ
លពេះពុរនស្ដសន ម លសុកមួយន្យេះថ នបសកលាម គជា ឺ លសុកជាងរមាញម ម ុសស
១០០០
លគួនៅកបុងលសុកននេះ
ឯនមជាងង្ដលជាធុំជាងនគននេះ ជាអបកម សទនលជេះថវកបុងការ បុណ្រ
ម ិ ព ឋន
ននេះនឃញ ើ ន
លាននេះម លពេះបនចចកពុរនមយ ួ ព អ ់ ងគមកអុំពទី លព យ ើ ប ជួប ង ឹ នមជាងរមាញៗ ង្ដលជាធុំជាងនគ
យ ុំ ១០០០ ើ ក៏លជេះថវ ពរ ិ ម ិ ឋលពេះបនចចកពុរនទង 24
អងគននេះ សូ មឱ្រគង់នៅចាុំវសាកបុងលសុកននេះ លុ េះលពេះបនចចកពុរនររួល ម ិ ឋន
យ ម ុសសកបុងលសុកននេះទុំងអស់ាប ក៏ម ើ
សទនលជេះថវកា អ ់ ងគ មួយនក់មយ ួ អងគៗលគប់ទង ុំ ១០០០ អងគ, លុ េះដល់ទថងនចញវសា ក៏នា ុំ ប លបនគ សុំ ពរ់ស្ដដកចុំណាវុំ សា ដល់លពេះបនចចកពុរនទង ុំ ឡាយននេះលគប់ៗាប
ឯនមជាងរមាញ
ង្ដលជាធុំជាងនគលពមទុំងភរយ ជាអបកម លបជាញជាងនគ នៅ ិ នវលលបនគ សុំ ពរ់ចុំណាវុំ សាននេះ មិ លបនគ រនរៗ ដូចនគនរ ភរយនមជាងរមាញននេះ ិ
ប នបេះផក ននងទលពម ពណ្៌
នលឿងៗ លសស់លអចុំ ួ ពរី បី យកមកោក់នលើសុំពរ់ននេះន លបនគ , ន
យ ើ
ុំ ល់នសចកឋីលបថបថាៈ នកើរជារកា ើយដក ិ លណានៅ
ឯអនគរនរៀរ សូ មឱ្រប ជាធុំជាងនគ នធឝង្ើ រនមនគជាដរបនៅ ន
យ ើ សូ មឱ្រប នមថ អននជា (ផក ននងទលព) លពមទុំង
សមផុរកាយ
ង ៏ រម ពណ្៌សុ រនង្រនលឿងៗ ិ នលគឿងនសវៀកពក់កឱ្
ដូចជាពណ្៌ផក ននងទលពដូនចបេះផង, ររួលនធឝអ ើ ុនមរនថាៈ
‹‹ឥចឆត្ ិ ំ
លពេះបនចចកពុរននលកក៏
បដឋិត្ំ
សមជ ិ ឈត្ុ ›› នសចកឋលី បថបង្ដលអបកលបថបន 25
ត្ុ យហំ
ខប ិ បម្មវ
យ ើ ប រមកល់រុក
មង្គលសូត្រ
ន
យ ើ កបុងចរ ិ ឋ
ចុេះ (កុុំបឃា ី វ រន នៅកា ទ់ លព
ចូរឱ្រប សនលមចឆ្ប់រស ួ រ ទ ់ ច ់ រ ិ ឋដល់អបក យ ើ ) ន
យ ើ ក៏នលកនចៀសនចញពរ ី នី ៅនហាេះ
ម ឯពួកជាងរមាញទុំងឡាយននេះ ិ ិ ព ឋវញនៅ
លុ េះដល់នធឝកា វ ប់នៅ ើ លកិរយស្ដ ិ
ក៏ប នៅនកើរជានរវបុរឋនៅ
កបុងស្ដទ សួ គន៌ ្យេះតាវរឋង ិ សទុំងអស់ាប ជាគណ្ាៈនរវបុរឋ ម ុំ ប វមនៅជួ បជុា ឯវម នរវបុលរង្ដលជានមជាងរមាញជាធុំ ិ ិ ជាងនគននេះនៅចុំកណា ឋ លន
យ នរវបុលរង្ដលជាកូ ជាង ិ ើ វម
រមាញទុំង ៩៩៩ អងគនរៀរននេះ នៅនចាមនរមជុុំវញជាបរ វរ ិ ិ វម ទ នរវបុរឋជានមជាងរមាញង្ដលធុំជានគននេះ, ឯភរយទ ិ ិ
នរវបុលរង្ដលជាធុំជាងនគននេះ ក៏ម សមផុរនលឿង នលគឿងនលបើលបសក៏សុរនង្រនលឿងដូចជាផក ននងទលពទុំងអស់ ។ លុ េះដល់
មកស្ដសនលពេះពុរនកសសបាៈ នរវបុលរទុំងឡាយននេះ ក៏ចុរម ិ ក
នករ ើ កបុងស្ដទ ម ុសសនលក ប ស្ដងកុសលនផសងៗ ជាថយង្ី ថម
នរៀរ លុ េះអស់អាយុនៅប នៅនករ ើ ជានរវបុរឋ កបុងនរវនលកសួ គន ៌ យនរៀរ លុ េះដល់មកស្ដសនលពេះសមយសមភុរន លរង់លពេះ នមនារមបរមលគូជាមចស់ទ នយង ុំ ឡាយននេះ ើ ន េះ នរវបុរឋទង 26
ក៏ចុរម ិ កនកើរជាម ុសសទុំងអស់ាប ឯនរវបុរឋជាធុំជាងនគននេះ មកនករ ើ កបុងលរកូលកសលរប ជានសឋចនស្ដយរជរ លពេះនមលពេះ
បរមហាកបិ រជ ឯភរយនរវបុ លរង្ដលជាធុំជាងនគននេះ ក៏ ិ ចុរម ិ កនករ ើ ជាម ុសសកបុងលរកូលលព អននជា ទុំងប ជាអគគមន
យណ្៍
ន
យ ើ ម នមថ
សីទ លពេះបរកបិ រជននេះផង។
ឯពួកនរវបុរទ ឋ ង ុំ ៩៩៩ អងគនរៀរននេះ ក៏ចុរម ិ កនករ ើ កបុង
លរកូលអមររ
លុ េះធុំន
ង ើ ក៏ប នធឝជា ើ អមររមហាកបិ រជ
ទុំងអស់ាប ឯលពេះមហាកសលរ ិងអមររទុំងអស់ន េះ រង្មងង្រ នុំាបង្សឝងរកស្ដសនង្ដលនុំមក ូវនសចកឋស ី ុខ មួយ
លុ េះសម័យ
លពេះមហាកសលរលពមទុំងរជអមររទុំងអស់ននេះ
នសឋចយងនៅលកស្ដលឧរា
ង្
ក៏ប ជួប ង ឹ នយឈយួញរនរេះ
ង្ដលនុំរុំ ញ ិ នចញពី គរស្ដវរទម ី កជួញ លុ េះជួបន
យ ើ លរង់សួរ
ថ នយឈយួញនអយ ើ អបកមកពី គរននេះ ប ដឹងដុំណ្ឹងអឝង្ី បវក ង្ដលនុំមក ូវនសចកឋស ី ុ ខដល់លរនចៀកខវេះង្ដរ? ននេះ
ក៏លកាបរូលថប ដង ឹ ខវេះង្ដរ
ន
នយឈយួញ
យ ើ លពេះអងគឱ្រនយ
ឈយួញថថឝយលរង់លពេះសណា ឋ ប់ នយឈយួញក៏លកាបរូលថាៈ 27
មង្គលសូត្រ
‹‹ពុ ម្ទ្ធា ឧបបម្នាោ ម្លាម្ក ធម្មាេ ឧបបម្នាោ ម្លាម្ក សម្ង្ោ ឧបបម្នាោ ម្លាម្ក›› លពេះពុរនជាមចស់ លតាស់ ន
ន
យ ើ កបុងនលក, លពេះធម៌នករ ើ ន
ម ន
ង ើ ន
យ ើ កបុងនលក, ។
ង ើ ន
ង ើ
យ ើ កបុងនលក, លពេះសងឃ
ង្រពករ ៣ ម៉ារ់ ឬ ៣ បរប៉ាុនណ្តេះ លពេះមហាកសលរលពម ទុំងរជអមររលរង់លពេះសណា ឋ ប់ ន លពលឺ ពួចសពឝលពេះកាយ ន
ុំ ៥ លបការ ើយនកើរបីរទ ិ ង
យ ើ លពេះអងគបូជានយឈយួញននេះ កបុង
ពករមួយម៉ារ់ ១ ង្ស កហាប ណ្ាៈ ៣ ម៉ារ់ លរូវជា ៣ ង្ស កហាបណ្ាៈ, ន
យ ើ បញ្ជូ នយឈយួញននេះនៅនបក ើ លបក់ លពម ុំ ឹ ងលពេះនងអននជានរវ ី ជាលពេះអគគទុំងនុំស្ដរនៅថឝយដណ្ មន
សីឱ្រប លជាបផង,
៩៩៩
នក់ននេះ
ក៏ន
ស្ដស្ដឋៗ លរង់លជាបន នៅនរៀបនឆបរសធឹង ន
ចុំង្ណ្កលពេះអងគ ង ិ រជអមររទុំង
ង ់ ុំ ណាក់លពេះ ើ នសេះបរនឆ្ភេះនៅកា ស
យ ុំ រួល ើ ក៏លពេះអងគលរង់យងនៅគង់ចារ
យ ុំ ៦ ពណ្៌ ភវឺ ើ លរង់បនញ្ច ញ ូវលពេះរសយីទង
លអឱ្ភសនលពងលពយកបុងរីននេះ ។ ឯលពេះរជាលពមទុំងរជបរវរ ិ លុ េះនធឝគ ើ មនការនៅលរូវឆវងសធឹង ៣ សងាករ់នរប ើ ដល់ កបុង 28
សធឹង ម ួ ៗ រុំ ិ យ ក៏ម ន
រុំ
ុំ ៣ ាវុរក៏ម
រុំ
ធ ុំ ុំដល់នៅក វេះនយជ ៍
ុំធុំដល់នៅ ១ នយជ ក ៍ ម ៏
លពេះអងគលរង់អធោ ិ ឌ
ើយ ឹកដល់ពុរនគុណ្ ធមយគុណ្ សងឃគុណ្ រួចន
ើយក៏បរ
នសេះជា ន់ លើខបងរក ឹ ននេះៗ ក៏រងដូ ឹ ចង្ផ ដី អាចឱ្រនសេះជា ន់ ដើរ ឆវងការ់នៅប រ ូរទុំង ៣ សងាករ់ ឥរផុងនជង ើ នសេះន លុ េះនៅដល់ន
យ ើ នសឋចក៏ចុេះចាកអសសររ
បរវរ ថឝយបងគុំលពេះអងគន ិ ន
យ ើ ។
លពមទុំងអមររជា
យ ក៏គង់ស្ដឋប់ធម៌នរសន លុ េះចប់ ើ
ើយក៏ប សនលមចនស្ដតាបរឋផ ិ លលគប់ៗ
ាប
កបុងលាននេះ
ុំ ឹ ងននេះនៅលកាបរូលលពេះ ឯង ។ រឯនយឈយ ី ួញរនរេះ នុំដណ្ នងអននជាៗ
ប លជាបន
យ ើ ក៏ររង្រនក ឹ ើរនសចកឋីលជេះថវជា
ទលរគុណ្ គក ឺ ុ បងពករ ១ ម៉ារ់លពេះនងបូជា ៣ ង្ស កហាបណ្ាៈ
រួមពករទុំង ៣ ម៉ារ់ គាៈឺ លពេះពុរន ១ លពេះធម៌ ១ លពេះសងឃ ១ លរូវជា ៩ ង្ស កហាបណ្ាៈ នបរើ ម ួ ទុំងលបក់លពេះរជា ៣ ង្ស ផង នយឈយួញរនរេះននេះលរូវប
១២ ង្ស កហាបណ្ាៈ កបុង
លាននេះឯង ។ ឯលពេះនងនរវនៅលបព នអមររទុំង ៩៩៩ ី នក់ មកន
យ ុំ ប ន ើ លរូវជា ១០០០ នក់ ង ឹ លពេះនង ក៏នា 29
ង ើ
មង្គលសូត្រ
នលើរជរថរូចៗ នរៀងខវួ
បរការ់សុំនៅនៅកា ស ់ ុំ ណាក់លពេះ
ស្ដស្ដឋ លុ េះនៅដល់សឹ ធងរី ១ រី ២ រី ៣ ង្ដលនៅជាសងាករ់ៗ រុំងផវូវននេះន
យ លពេះនងនរវក៏ ី អធោ ើ ិ ឌ
លពេះពុរន លពេះធម៌ ន
ន
យ ក ើ ឹ ដល់គុណ្
ិងលពេះសងឃ ម រុំ ងដូចាប ឹងលពេះរជា
យ ើ បរលពេះរជរថឆវងការ់រក ឹ ននេះនៅប ដូចាប
ររក ឹ ស្ដបមដល់កងលពេះរជរថ នស្ដេះន
យ ើ
។
សុំ ង្ដងបដិហាររបុំងបរ ិ ជិរ រូបននេះ
ង ើ នសេះដល់ប ឋច ិ នជង ិ ប ួ ឋច
លុ េះលពេះនងនរវលពមទុំ ងភរយរជអមររ ី ិ
ទុំងអស់ាប ចូលនៅដល់ន នមល ើ ាបនឃញ ើ ន
ឥរម
យ ើ
យ ើ , លាននេះលពេះស្ដស្ដឋ លពេះអងគ
មិ ឱ្រពួកជ ទុំងពរី លកុមន េះ
នដម ុំ រនករ ហ កបុងការនឃញ ើ ផក ី ុឱ្ ើ កាមរណា ើ
លុ េះលពេះនងអននជានរវរួី មទុំងភរយអមររលរូ វជា ិ
១០០០ នក់ននេះ ថឝយបងគុំលពេះស្ដស្ដឋន
យ ើ អងគុយនៅស្ដឋប់
ធម៌នរសនចប់ ប សនលមចមគគផលជាលពេះអរយបុ គគលកបុងលពេះ ិ
ពុរនស្ដសន, នរប ើ លពេះស្ដស្ដឋលស្ដយឥរនប ិ ដិហាររ ឱ្រជ ទុំង ២ ពួកន េះប នឃញ ើ ាប ។
30
ឯបុគគលង្ដលប នធឝើបុណ្រពក ី ុ បងលាមុ រុកមក
រមកល់នសចកឋលី បថបលរូវលអជាមូលបណ្ិធរ ិ ុកមុំន ផលលអដូច យ ័ អធិបាយមកន េះឯង ។
យ ើ
ឹងប
ក៏ប
_______________
មង្គលេី ៦
ុំកល់ខួ វ រុកនោយលបទព អត្ដសមាេបណ្ីធិ ច កិរយដ ិ
ជា មងគលដ៏ឧរឋម ។
អធប ិ ាយថាៈ បុគគលង្ដលប រមកល់ខួ វ រុកនៅកបុងសទន
គកា ឺ រនជឿកមយនជឿផល នជឿគុណ្លពេះពុរន, លពេះធម៌, លពេះសងឃ ជានដម ើ
ង ឹ រមកល់ខួ វ រុកនៅកបុងសីល ៥ សីល ៨ ឬកបុងកមយបថ ១០ លបការ ឬដុំកល់ខួ វ រុកនៅកបុងការស្ដឋប់ធម៌នរសន កបុងការ បរចា ិ ច គលរពរនធឝទ ើ
កបុងការពចា ិ រណាបញ្ច កខ នឱ្រនឃញ ើ ថ
អនិចចំ ជារបស់ មិ នរៀង េុ កំខ ជារបស់ ង្រងជួបលបរេះង្រ ង ឹ
នសចកឋីរុកខ អនត្ថដ ជារបស់មិ ង្ម ខវួ លបណ្ មិ នៅកបុង អុំណាចនសចកឋីអងឝរករ ឬបងាគប់បញ្ជជជ ណាន 31
ើយ យ៉ាងន េះ
មង្គលសូត្រ
ជានដម ើ ន
ង ើ នៅន
នោយលបទព ។
យ នរប ើ ើ នលកឱ្រន្យេះថ រមកលខវួ រុក
ុំ ម នសចកឋដ ល ី ណា
ដូចនរឿងលព
មចា ិ ឆ រដ ិ ឌិខាងនលៅលពេះពុរនស្ដសន
យណ្៍មបក់ជាម ុសស
នបើារ់ឮពករនគនពលថ
លរម ឹ ង្រលពេះពុរន លពេះធម៌ លពេះសងឃដូនចបេះក៏មិ ប
ារ់ម ចរ ិ ឋ
ខង ឹ ភវមមួយរ ុំនពច នលពេះារ់សអបល់ ពេះពុរន លពេះធម៌ លពេះសងឃ ណាស់ ប៉ាុង្ ឋនងលព
យណ្ីជាភរយារ់ ននេះ ជាម ុសសសមយិ
រដ ិ ឌិ យល់លរូវលអលជេះថវកបុងសីលធម៌លពេះពុរនស្ដសន ។ សម័យ ទថងមយ ួ ននេះ លព
ារ់លបក ឹ ា ង ឹ ភរយថ ិ
យណ្៍មកនធឝប ើ ុណ្រកបុងផធេះនយង ើ ,
លពមតាមបុំណ្ងស្ដឝមឥ ី រររង ឹ ទស់
នយង ើ ង ឹ ម ិ ឋពួក
នងលព ។
យណ្ីជាភរយក៏ ិ
ឯលព
យណ្៍ជាស្ដឝមី
ននេះ យ នបកា ិ យនបឋជាញ ង ឹ ភរយថ ិ ើ លណាពួកលព
យណ្៍ទុំង
លពេះពុរន លពេះធម៌ លពេះសងឃន
យ ើ អញ
ននេះមកដល់ផធេះនយង ើ ន
យ ចូរនងឯងលបយ័របមរ់កុុំនពលថ ើ យ ើ នបន ើ ងឯងនពលន
ង ឹ កាប់សមវប់នងឯងនោយោវមិ ខា ,
ចារ់ង្ចងនភជនហារ
លុ េះលព 32
ថន
យ ុំ ប ើ ក៏នា
យណ្៍ចូលមកអងគុយកបុងផធេះ
ុំ ប ន ជួបជុា ខាឝយបុំនរ ើ
ើយ ង ឹ បរនភគ ិ
នងលព
យណ្ីង្ដលកុំពុងង្រខឝល់
លស្ដប់ង្រចុំពប់នជង ើ ភវរ់មរ់ថ
នម្មា
ត្សស
ភគវម្ត្ថ ដូ នចបេះជានដម ើ ។ ពួកលព
យណ្៍ឮពករន េះន
យ ក៏ ើ
ខង ឹ លចនឡារ
យណ្៍ជាមចស់ផធេះ
ន
នុំាបនជរលបនរចលព
នលកាកនដើរបរ់អស់នៅ
។
ឯលព
យណ្៍ជាស្ដឝមនី លកាធខង ឹ ឹង
ភរយនពកណាស់ នជរលបនរចផឋស្ដនោយលបការនផសងៗ ន ិ ចូលនៅាល់សនមឋចលពេះបរមស្ដស្ដឋ រូលសួ រអុំពនី កុំចារ់បង់ ូវនសចកឋនី ស្ដយនស្ដក លពេះអងគលរង់លតាស់ថ មបលលព គនឺ សចកឋនី ដ
នលកខាងមុខ ។ លព នសចកឋលី ជេះថវ បរមស្ដស្ដឋ លពេះអរ ឯង ៕
ង ិ
យ ើ
រុជានលគឿង
ង ិ នដកលក់ជាសុ ខ ។ នរប ើ
យណ្៍ បុគគលសមវប់ ូវកនិ លស
យងម នទសាៈជានដើម
រង្មងនដកលក់ជាសុ ខ
យ ើ
នោយអរយមគគ ញ្ជដណ្ ិ
មិ ម នសចកឋនី ស្ដយនស្ដកកបុង
យណ្៍ប ស្ដឋប់ធមយនរសនន
ើយ ម
រូលសុុំ បពឝជាជឧបសមផទញកបុងសុំ ណាក់លពេះ
ខុំចនលមើ វបសសនម ិ ិ យូរប៉ានយ
ក៏ប សនលមច
រឋការ់កិនលសជាសមុនចឆរបផហារ ដូចវសជជ នមកន េះ ិ 33
មង្គលសូត្រ
ពាហុ សចច
មង្គលេី ៧ ការប ស្ដឋប់
ប នរៀ នចេះចាុំនលចើ ជា
មងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ ការប ស្ដឋប់ប នរៀ នចេះចាុំនលចើ
ូវធម៌
របស់លពេះពុរនជាមចស់ ឬស្ដវករបស់លពេះអងគ ឬក៏ជ ជាសបផុរស ណាមួយ នទេះជាបពឝជរ ិ កឋី លគ
ចងអុលបងាហញផវូវសួ គផ ៌ ូ វវ ិពឝ ប ជាបុគគលធោ ិ ឌ យ៉ាងគាៈឺ លគ
នៅថ ព
សទកឋី ង្ដលជាអបកអាចនរសន
នៅថ ពាហុ សចចៈ ។ នបើ
ូសសូលរ ។ ព
សទជាអបកប សិកានរៀ សូ លរនចេះចាុំនលចើ
ញ ិ នសចកឋស ី ុ ខឱ្រនករ ើ ន ុ ុំងលបនយជ ៍ ង នទសរបស់ខួ វ នករ ើ ជាម លព
ូសូលរន េះ ម
ង ិ អបកដទរប
ស ិ ាសកុមរ ។
ង ើ
២ អាច
ង ិ អាចនោេះរុកខ
ដូចជាលពេះនពធស ិ រឝ កាល
ុំ ម នសចកឋដ លថាៈ កបុងអររ ី ណា ី កាល, កាលលពេះបរ យររឋនស្ដយរជសមផរឋក ិ ុ បងលកុងពរណ្សី
លពេះនពធស ិ រឝ
ប នស្ដយលពេះជារិ ជាលពេះរជបុលររបស់លពេះរជាអងគននេះ ។ នដើមផរី ង់ចាកា ុំ ល ង ៏ កលពេះអងគ ឹ លគងរជសមផរឋិ លពេះនពធស ិ រឝកដ 34
ថយនៅគង់នៅកបុងទលពសិ
ជាមួយ ឹងលពេះអ ុជ ២ លពេះអងគ ។
លុ េះយងចូលនៅជរ ិ លសេះមួយ លពេះនពធស ិ រឝនលសករក ឹ ក៏នលបើ
ច ធកុមរជាលពេះអ ុ ជបនធប់ ឱ្រនៅដងរក ឹ ខចប់ ង ឹ សវឹកឈូ កយក មកថឝយ ។ ង្រកបុងលសេះននេះ ម អារកសរក ឹ មួយ
ួងង្
ង
រកា ។ ច ធកុមរឥរពចា ិ រណាក៏ចុេះភវមនៅកបុងលសេះ លរូវអារកស រក ុំ រុកមិ ឱ្រលរ ឹ ននេះចាប់បងាខង
ប់មកវញ ។ លពេះនពធស ិ ិ រឝ
ដល់បរ់ច ធកុមរយូរនពកមិ នឃញ មរ ើ មក ក៏លរង់នលបស ើ ុ រយកុ ិ ជាលពេះអ ុជន្ឱ្រនៅតាម ។ អារកសរឹកក៏ចាប់សុរយកុ មរននេះ ិ លក់រុកនរៀរ ។ លុ េះបរ់លពេះអ ុជទុំងពរី មិ នឃញ ើ លរ វញ ិ
ប់
លពេះនពធិសរឝកល៏ រង់យងនៅកា ល់ សេះនោយលពេះអងគឯង
លរង់ពចា ដ ណ្លជាបចាស់ថាៈ លបកដជា ិ ិ រណានោយវចារណ្ញ្ជ ម អារកសរក ឹ អាលស័យនៅកបុងលសេះ នោយលរង់នឃញ ើ ង្រស្ដបម នជើងម ុសសចុេះ ឯស្ដបមនជើងម ុសសន
ង យ ិ ើ មកវញា
លរង់កស ៏ ួរ
នៅអារកសរក ់ ុំ ណាក់លពេះអងគថាៈ បអូ នយង ឹ ង្ដលចូលមកកា ស ើ ទុំងពរី នរអ ើ បកឯងចាប់រុកឬ? អារកសរក ឹ ក៏នឆវយ ើ តាមពរ ិ ថ ខញុុំ ប ចាប់រុកង្ម
។ នរប ើ លពេះនពធស ិ រឝលតាស់សួរនៅនរៀរថាៈ 35
មង្គលសូត្រ
អបកឯងអាចចាប់ម ុសសសរឝទង ុំ អស់ ង្ដលចុេះមកកបុងលសេះន េះ
ឥរនរសមុ ខ ឬក៏ម នលើកង្លងបុគគលង្បបណាង្ដរ? លុ េះលរង់ ើ លជាបថ អារកសរក ុ គលង្ដលនចេះនរវធម៌ លរង់ក៏ ឹ មិ ហា៊ា ចាប់បគ សុំ ង្ដងនរវធម៌ននេះ លបប់អារកសរឹកកបុងកាលននេះឯង ។ អារកស រក ឹ ប ស្ដឋប់ធមយនរសនន េះន
យ ក៏ម នសចកឋលី ជេះថវ នរប ើ ើ
នុំលពេះរជកុមរទុំងពរី លពេះអងគ មកថឝយលពេះនពធស ។ ិ ិ រឝវញ លពេះនពធស ិ រឝជាព
ូសូលរ នរប ើ អាចនោេះលពេះអងគ ង ឹ លពេះអ ុជ
ទុំងពរី ឱ្ររួចអុំពអ ី ឋរយប ។ មួយនរៀរ បពឝជិរជាព
ូសូលរជាអបកនចេះចាុំលពេះពុរនវច ាៈ
នលចើ ក៏រង្មងប លភសកាករាៈនលចើ ដូចលពេះអា ុំ ម នសចកឋដ លថាៈ ម លព ី ណា
បូជាលពេះធម៌
ធនរទរ ។
យណ្៍មបក់ម សទនចង់
នរប ើ ចូលនៅាល់លពេះបរមស្ដស្ដឋន
យ ើ រូលថ
បពលិ រលពេះអងគដច ៏ នលមើ លពេះពុរន ង ឹ លពេះសងឃ ខញុលុំ ពេះអងគប បូជា ន
យ នៅង្រលពេះធម៌មិ ទ ប ់ បូជានៅន ើ
ង ? ឹ បូជាលពេះធម៌ននេះកបុងរណា ី
មចស់របថាៈ
មបលលព
យ នរខ ើ ើ ុ លញុំ ពេះអងគ
នរប ើ លពេះដ៏ម លពេះភគជា
យណ្៍នបអ ើ បកចង់បូជាលពេះធម៌ 36
ចូរបូជា
ចុំនពេះភក ិ ុ ខជាព
ូសូលរចុេះ,
ក៏លបប់ថាៈ លពេះអា លពេះអា
ធន
លគប់លបការ
លព
ធជាព
យណ្៍ក៏នដើរនៅសួ រភក ិ ុ ខសងឃៗ
ូសូលរ នរប ័ នៅបូជា ើ នុំចរុបផចចយ
ើយចូលនៅាល់លពេះរសពល
រុ
លពេះស្ដស្ដឋក៏លរង់លបទ ស័ពធស្ដធុការពរសរនសើរ
ធមយបជា ូ របស់លព
យណ្៍ ជាអន កលបការ ។ ឯពួកជ ដទរនរៀរ
ក៏នា ុំ ប យកចរុបផចចយ ័ មកបូជាលពេះអា ោច់ នោយន
លកាបរូលន
រុលពេះអា
ធជាព
ធនរទរជាប់ជា ច ិ ចម ិ
ូសូលរននេះឯង ។
_______________
សប ិ បៈ
មង្គលេី ៨ នសចកឋនី ឆវៀវឆ្វសកបុងសិលផស្ដក្រសថវជា ិ ជ ការ
ទុំងពួង ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធប ិ ាយថាៈ សិបផាៈ ម
២ យ៉ាងគាៈឺ អារសិបផាៈ ១
អនារសិបផាៈ ១ ។ អារសិបផាៈ គឺសិបផាៈរបស់លពេះលគ លគប់លគងផធេះសង្មផង, ង្ចកនៅម
២ យ៉ាងគាៈឺ សិបផាៈសលមប់
បុរសម សិកានរៀ សូ លរសិលផស្ដក្រសថនផសងៗ 37
សទអបក
ម អកសរ-
មង្គលសូត្រ
ស្ដក្រសឋ គណ្ិរស្ដក្រសឋ វរាស្ដក្រសថ ជានដម ិ ើ ឬក៏កច ិ ចការចញ្ ិ ច ឹម
ជីវរម ការជាងនឈជា ិ ើ ងផធេះ ឬពណ្ិជកមយជានដើម ១, សិបផាៈ សលមប់ក្រសឋីគឺ
ការនរៀបចុំផធេះសុំ ង្បងចារ់ង្ចងនភជនហារជា
នដើម ១ ។ នសចកឋីនឆវៀវឆ្វសកបុងសិបផាៈទុំងពរី ន េះជានដើម ចារ់ ថជាមងគល
នលពេះជាន
រុនម ុំ ក ូវលភសកាករាៈមកឱ្រ
។
មា៉ាងនរៀរ សិបផាៈ សូ មផង្ី រមួយ ង្ដលបុគគលប នរៀ យ៉ាង ស្ដធរ់ជុំនញន
យ រង្មងញ ៍ រសនលមចប , ើ ុ ុំងឧរឋមលបនយជ ឱ្
សិបផាៈ សូ មផនី លចើ ង្រមិ ស្ដធរ់ជុំនញ ក៏ឥរប ការ កាវយនៅ
ុំ ស ជាថបព ិ នុំឱ្រនៅឋលកហាយឥរអុំនពើ ។ ដូចនរឿងបុរសខឝិ មបក់ ជារួយ៉ាង ង្ដលប យសសកឋនិ ោយសិបផាៈដ៏ស្ដធរ់ជុំនញរបស់ ខវួ ។
នសចកឋដ ី ុំណាលថាៈ ម បុរសខឝិ មបក់ ជាអបកបុិ លបសប់
ផធរ់លាប់លគួសរមវុេះសវឹកនឈនើ កើរជារូបដុំរ ី រូបនសេះ គងាឝលនា
ពួកនកយង
ង្រង យ ិ យឱ្រផធរ់លាប់លគួសរមវុេះសវឹកទលជលកម ឹ
មួយនដម ើ ឱ្រនករ ើ ជារូបសរឝននេះនផសងៗ
ន
យ ើ វឱ្របយរក ឹ
បរនភគ ។ ទថងមយ ួ លពេះរជាលកុងពរណ្សី នសឋចយងនៅ ិ 38
លកស្ដលឧរា
លុ េះនសឋចនៅដល់នដើទលជលកឹមននេះន
ើយលរង់
ររនឃញ ម នៅនលើសឹ វកនឈើ ក៏លតាស់សួររក ើ ើ រូបនសេះ-ដុំរជានដ ី ុំ ូលថាៈ ខញុលុំ ពេះអងគនធឝើ ។ ជ អបកនធឝើ ។ បុរសខឝិ ននេះ ក៏លកាបបងគរ នរប ើ លរង់ឱ្រនុំបុរសខឝិ ននេះមកន ផធរ់អាចម៍ពង្ព ១ ន បុនរ
យ ើ លតាស់សួរថាៈ
ិ បញ្ចូ លកបុងមរ់បុនរ
អបកអាច
រ ិ ប នរ នលពេះ
រ លុ េះលរង់លពេះសណា ឋ ប់ថ បុរសខឝិ ិ ននេះមរ់រងណាស់ ឹ
អាចនធឝប ើ
លរង់កឱ្ ៏ រនគនុំបុរសខឝិ ននេះចូលនៅកបុងលពេះបរម-
ុំ ឱ្រអងគុយខាងកបុងវង ុំ រជវង
។ កាលបុនរ
ិរននេះហាមរ់
យ ិ យ ង ឹ លពេះរជា បុរសខឝិ ក៏ផធរ់អាចម៍ពង្ពមួយដុុំចូលកបុង
មរ់ ន
ុំ អលងួ វង
ើយផធរ់ដរបដល់អាចម៍ពង្ព ១ ន ឱ្រសញ្ជដថាៈ អាចម៍ពង្ពអស់ ន
ម លពេះរជឱ្ងាករ ង ឹ បុនរ
យ ិ យរនៅនរៀរប
ើយក៏
យ ។ លពេះរជា ើ
រ ុំ ិ អាច ិ ថាៈ នលកអាចាររ! ខញុម
យ ិ យ ង ឹ នលកប នរៀរនរ
ពង្ព អស់ ១ ន
ិ រួចន
នលពេះនលកអាចនលបអាចម៍
ប , បុនរ ិ
រ ិ ក៏ខាយសង្លងន
ប ើ មរ់
។ លពេះរជាម លពេះរ័យនស្ដម សស
ង ឹ បុរសខឝិ ណាស់ លរង់លបទ ខញុលុំ បុស-លសីជានលចើ 39
លពមទុំង
មង្គលសូត្រ
លសុកសួ យ ៨ នរៀរ ។ បុរសខឝិ ប យសប សកឋនិ េះ មកពី សិបផាៈដ៏ស្ដធរ់ជុំនញរបស់ខួ វ ននេះឯង ។ ឯអនារសិបផាៈ
ប ដល់សិបផាៈរបស់ពួកបពឝជរ ិ អបកមិ
ម កងឝល់នោយផធេះសង្មផង ម ការការ់ចីវរជានដើម តាមកិចច លពេះវ ិ យ ័ ។ បុគគលង្ដល្វសទវកបុងកច ិ ចននេះ ន្យេះថប មងគលដ៏ឧរឋម នលពេះជាន ជានដើម ដូចលពេះអា
រុប
ូវ
ូវគុ ណ្ ម នសចកឋស ី រនសើរ
ធនរទរ ។
ុំ ម នសចកឋដ លថាៈ កាលទថងមយ ួ លពេះដ៏ម លពេះភគ ី ណា
ជាមចស់លរង់ពុរនដុំនណ្ើរនៅកា ល់ កុងរជលគេះឹ លរង់ប ររនឃញ ើ ខធងង្់ លសរបស់អបកង្ដ មគធាៈម រនបៀបនរៀបរយលអ ក៏លរង់លតាស់ ឹងលពេះអា
ធថាៈ មបលអា
ធ! ចូរអបកការ់ចីវរខធងដ ់ ូចខធងង្់ លស
របស់អបកង្ដ មគធាៈន េះចុេះ លពេះអា
ធររួលលពេះពុរនដកា ី ន
បញ្ច កខ ននដរលជលក់ន
យ ើ
ង ឹ រួចនសចកឋអ ី ឋរយអុំពនី ចារ ។ យ ើ
ក៏ចារ់ង្ចងការ់ចវី រឱ្រជា
នុំចូលនៅថឝយលពេះដ៏ម លពេះភគ
លពេះអងគលរង់សរនសើរជាអន កបផការ ។
40
ការ្វសទវកបុងសិបផាៈទុំងពួង
នលពេះជាន
ចារ់ថជាមងគលដ៏ឧរឋម
រុនម ុំ ក ូវគុណ្ម បសុំ ស្ដជានដម ើ
អធិបាយមកន េះឯង ៕
ដូចប
_________
មង្គលេី ៩
ន
វនម្យា ច សុ សុកិ ខ ម្ត្ថ ង្ដលបុគគលសិកានោយលបទព ិ
យ ើ ជាមងគលដ៏រឋម ។
អធិបាយថាៈ វ ិ យ ័ ម
សលមប់ពួកលគ
២ យ៉ាងគឺាៈ អារយវ ័ វិ យ ័ ិ ិ យ
សទ ១, អនារយវ ័ វិ យ ័ សលមប់ពួក ិ ិ យ
បពឝជិរ ១ ។ អារយវ ័ សុំ នៅយកសីល ៥ សីល ៨ ិ ិ យ
ិង
កមយបថ ១០ ។ អនារយវ ័ សុំ នៅយកការលបលពរ ិ ិ យ ឹ ឋកុ បង
បរសុ ិ រនស ិ ី លទុំង ៤ របស់ភក ិ ុ ខ សិកាខបរ ១០ រណ្ឍកមយ ១០ នស ងគាៈ ១០ នសខយ ិ វរឋ ៧៥ ៤៩
ង ិ សិកាខបរកបុងនលកវជជាៈ
ង ុំ ឡាយម ខ នកវរឋជានដម ើ ិ កបុងវរឋទង
ស្ដមនណ្រ ។
41
របស់ពួក
មង្គលសូត្រ
បុគគលង្ដលម នសចកឋលី បមរ
នលកនៅថ
បុគគលលរុសឋសីល
មិ រកាវ ិ យ ័ របស់ខួ វ
ង្រងរងរុកខកុ ងអបយជា ប
លបកដ ដូចម បលីថាៈ េុ សសម្ី លា អបាយគម្ត្ថ អាហុ
បុគគលលរុសឋសីល នលកនពលថង្រងនៅកា អ ់ បយលបកដ ។ ឯបុគគលម សីល ខវួ ៗ
រង្មងប ររួល ូវអា ស ិ ងសទ សីលរបស់
ឹងររួលយក ូវផលនផសងៗ ាបដូនចបេះ ៖ ការមិ សមវប់
សរឝ រង្មងម រូបលអ ម អាយុង្វង, ការមិ លួ ចលរពររបស់នគ រង្មងម នភគសមផ័រគង់វង់ឋរ ិ នថរ នោយន
មិ វនសអ ឋរយនៅ ិ
រុនផសងៗ ម អ ឋរយអុំពនី ចារជានដម ើ ការមិ លបលពរ ឹ ឋ
ខុសកបុងកាម រង្មងប លគប់លគងលគួស្ដរនោយសុ វរទភ ិ ព, ការ មិ នពមុស្ដវរ រង្មងម សុំ ន នពលបងាកច់របស់អបកដទរ,
ងពនិ រេះ
មិ លរូវពករនចារ
ការមិ ផក ័ ឹ សុ រ ិងនមរយ
រង្មង
ម សរប ិ ញ្ជដ មិ ឆកួរលីលនផឋសផឋស ។ ន េះជាផលរបស់
បុគគលង្ដលរកាសីល ៥ ។ មា៉ាងនរៀរ បុគគលអបកម សីល រង្មងប នៅនករ ៌ លបកដ ដូច ទ អុំពឈ យ ើ កបុងស្ដទ សួ គជា ិ ី ួញ សុំ ន្ទុំង ៧០០ នក់ ។
42
ុំ ម នរឿងដណា លថាៈ ម ពណ្ិជ ៧០០ នក់ ន
ើងជេះិ
សុំ ន្ឆវងការ់សមុលរ នដម ើ ផនី ធឝព ើ ណ្ិជកមយ លុ េះដល់ទថងគុំរប់ ៧ សុំ ន្ក៏ធវយនកណា ឋ លមហាសមុលរ ។ ពណ្ិជទុំងឡាយ ស្ដឋយជីវរខា ិ វ ចនសចកឋស្ដ ី វ ប់
នុំាបលកាបសុំ ពេះប ល់ ស ន់ រវតា
ង្ដលខវួ រប់អា លគប់ៗ ាប ។ លាននេះ លពេះនពធស ិ រឝនករ ើ ជា នយសុំ ន្
កាលទថង ង ឹ សុំ ន្ននេះ
ប ថឝយទ ដល់លពេះ
សងឃ ង ឋ ល ិ ររួលរកាសីល ។ លពេះនពធស ិ រឝននេះអងគុយកណា សុំ ន្ ពចា ិ រណា ូវទ សវុរន
សួ រអុំពនី ន
ង ិ សីលរបស់ខួ វ
ឥរម នសចកឋីរក់
យ ើ ។ ពណ្ិជទុំងឡាយនឃញ ើ ង្បវកដូនចាបេះន រុង្ដលមិ ម ភ័យ
យ ើ នរប ើ
លពេះនពធិសរឝលបប់ថនោយ
រុង្ដលខញុប ុំ រកាសីល ។ ពណ្ិជទុំងននេះក៏ប សុុំ សីល
កបុងសុំ ណាក់លពេះនពធស ិ រឝៗ ក៏ចារ់ម ុសសជា ៧ ពួក កបុង ១ ពួក ១ រយនក់ រួចនរប ើ ឱ្រសីលមួយពួកមឋងៗ ។ ពួករី ១ ររួលសីលន
យ ើ រក ឹ លិចន
ង ើ , ើ ដល់កនជង
ពួករី
២
លរម ឹ
ជងគង,់ ពួករី ៣ លរម ឹ ចនងកេះ, ពួករី ៤ លរម ឹ ផចិរ, ពួករី ៥ លរម ឹ
នោេះ, ពួករី ៦ លរម ឹ ក, ពួគរី ៧ រក ឹ ដល់លរម ឹ មរ់ ។ លុ េះឱ្រ 43
មង្គលសូត្រ
សីលរួចន
យ ើ លពេះនពធស ិ រឝកង្៏ លសកលបកាសថាៈ សីល ៥ ន េះ
ឯងជារព ី ង ឹ ពក់របស់អបករល់ាប មិ ម វរទុដទរជារព ី ង ឹ ន
យ ើ
ចូរអបកទុំងឡាយតាុំងចរ ិ ឋខាជប់កុ បងសីលចុេះ ។ លុ េះជ ទុំងននេះ នធឝើកាលកិរយនៅប នៅនកើរកបុងស្ដទ សួ គទ ៌ ង ុំ អស់ាប ិ វសជជ នមកន េះឯង ៕ ិ
ដូច
___________
មង្គលេី ១០
សុ ភាសិត្ថ ច យា វាចា វចាង្ដលបុគគលនពល
នោយលបទព លបកបនោយលបនយជ ៍ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធប ិ ាយថាៈ វចាង្ដលុ គគលនោយលបទពននេះ សុំ នៅយក
វចារ ង្់ ផអម
មិ បងាកច់បងកិ អបកដទរ
នស្ដម សសរករយរបស់ មហាជ ី
នពលពករជារី
នពលពករមិ លច
ុំនៅ
នោយបបម មុស្ដវរជានដម ើ ឬនពលកថវរទុ ១០ យ៉ាងគឺាៈ អបបច ិ ឆកថា
នពលអុំពនី
រុនឱ្ ុំ រនសចកឋលី បថបរច ិ
១,
សនដុដឋិកថា នពលអុំពនី សចកឋស ិ ី ននឋស ១, បវម្វកកថា 44
នពលអុំពនី សចកឋស្ដ ី ង រ់កាយស្ដងរ់ចរ ិ ឋ នពលអុំពកា ី រមិ នៅលច
១,
ុំនោយពួក ១, វរី យារមភ កថា ិ
ូកលច
នពលអុំពកា ី រតាុំងលបរពននសចកឋព ី ាយម នពលអុំពស ី ីល
១,
អសំ សគគកថា
សមាធិកថា
១,
សីលកថា
នពលអុំពស ី មធិ
១,
បញ្ញាកថា នពលអុំពប ដិ ថា នពលអុំពលី ពេះ ិ ត្ក ី ញ្ជដ ១, វមុ
ព ិ ឝ
១, វមុ ដិ ា ណ្េសសនកថា នពលអុំពនី សចកឋដ ឹ ិ ត្ញ្ញ ី ង
នឃញ ូវធម៌ជានលគឿងរ ុំលរ់រុកខ គលឺ ពេះ ព ើ ិ ឝ
១, រួមជា ១០ ។
ការនពលវចាមិ ង្ម ជាសុ ភសិរ រង្មងស្ដបសូ រចាកលភសកាករាៈង្ដលលរូវប ប លព
។ ឯការនពលវចាជាសុ ភសិរវញ ិ រង្មង
ូវលភសកាករាៈ ង ិ នសចកឋរ ី ប់អា យ៉ាងនពញចរ ិ ឋ យណ្៍ជាមចស់នាន្យេះ
ដូច
ធវស្ដល ។ ិ
ុំ ម នសចកឋដ លថាៈ កបុងអររ ី ណា ី កាល លពេះនពធស ិ រឝ
នស្ដយលពេះជារិជានាន្យេះ
រវស្ដល កបុងលរកូលលព ិ
មួយ ជានាម កមវង ុំ ខាវង ុំ អស្ដចររ ។ ទថងមយ ួ នាន្យេះ វស្ដល ម នសចកឋីអាណ្ិរលព ិ
យណ្៍ ធ-
យណ្៍មចស់ ក៏ម វចាឱ្រនៅ
ភបល់ ង ុំ មុេះមុរ អាចអូសរនរេះ ឹ នសដឌីថាៈ ខវួ ម នាម កមវង 45
មង្គលសូត្រ
មួយរយនពញនោយប ុ ធកប អរន
លព
។ លព
យណ្៍ក៏ម នសចកឋនី លរក-
យ ់ ុំ ើ នៅភបល់ ង ឹ នសដឌី ោក់លបក់ ១ ព ដ យណ្៍ដក ឹ នា
ង ឹ ។ កាល
ធវស្ដលនៅ ង ិ ឹ រម ឹ ូវរនរេះខាងមុខ ក៏នពល
ពករលរនាេះជួជារថ អានានកៀច! ចូរអូសរនរេះនៅ! នាឮ ិ ពករននេះន
យ ុំ អូសង្លងរួច រលស់ ម ើ ក៏អស់កមវង ឹ នចញពក ី
នបលនៅ ។ លព វញ ។ នា ិ
យណ្៍ចាញ់ នសដឌី រូចចរ ឋ ស់លរ ិ ណា
ធវស្ដលនឃ ញ ិ ើ លព
នសចកឋអា ី ណ្ិរ ក៏ យ ិ យ ង ឹ លព ង ់ ុំ ឹ នសដឌីោក់លបក់ពរី ព ដ
ពករអាលកក់ដូចមុ នរៀរ
។
នពលង្ដលដឹកនាចូលនៅរម ឹ នអនើ ាដ៏ចុំនរ ើ ន
យ ើ
ង ឹ
យណ្៍លពួយចរ ិ ឋដូនចាបេះ ម
យណ្៍មឋងនរៀរ ឱ្រនៅភបល់ ន
លព
ម កមវង ុំ ខាវង ុំ កាវទលកង្លង
លបក់មយ ួ ព ដ ់ ុំ
ុំ ាៈ យ ើ ផឋថ
កុុំឱ្រ យ ិ យ
យណ្៍ក៏នធឝតា ើ មដូនចាបេះនៅ
ក៏នពលពករជារីលសឡាញ់ ថ
ចូរអបកអូសរនរេះនៅ!
នោយយ៉ាងធូរ ។ លព
បនៅ
នាឮសមឋរ ី ង្់ ផអមននេះ
អាចអូសរនរេះននេះប
យណ្៍ម ជុំ េះឈបេះនសដឌប ចុំនណ្ញ ី
ង ឹ នោយការនពលពករង្ផអមង្លអមនៅឯង។
___________________ 46
មង្គលេី ១១
មាត្ថបត្ ើ តា ិ ុ ឧបដ្ឋឋនំ ការបនលមម
ង ិ បតា ិ ជាមងគល
ដ៏ឧរឋម ។
អធិបាយថាៈ បុលរធីតាង្ដលជាអបកករញ្ដូ ករនវរី លរូវផគរ-់
ផគងប ់ ុំនរមតាប តា ើ ិ នោយស្ដទ
៥ យ៉ាងគាៈឺ ចញ្ ិ ច ឹ មមតាបតា ិ
នោយបយរឹកសុំ ពរ់នសវៀកដណ្ឋប់ជានដើម
ិងនោយការគក់
លចបច់នោយនារព ១, ររួលភរាៈនធឝក ើ ច ិ ចការជុំ ួស ១, ដុំកល់ រុកវងសលរកូលង្ដលខភងខ ់ ភស់
ង ិ នលើករនមកង ើ វងសលរកូលង្ដល
ខសរ់នខាយ ១, លបរប ិ រឋឱ្ ិ រគួរនដើមផរ ី រួលមរ៌ក ១, កាលមតា បតា ិ នធឝកា ើ លករិ យនៅ ិ
លរូវខឝល់ខាឝយនធឝក ើ ុសលឧរធស ិ ផលជូ
នៅនលក ១ ។ មា៉ាងនរៀរ នបើមតាបិតាមិ ម សទន ដក ឹ នុំ ឱ្រម សទនន
ង ឹ នុំឱ្ររកាសីល ១, ើ ១, មិ ម សីល ដក
មិ ម ការស្ដឋប់ធម៌ ដឹកនុំឱ្រស្ដឋប់ធម៌ ១, មិ នចេះបរចា ិ ច គទ នុំឱ្របរចា ិ ច គទ
១, មិ ម បញ្ជដ នុំឱ្រម បញ្ជដ ១ ។ អបក
ង្ដលបនលមម ើ តាបតា ិ រង្មងប ររួលផល ស ិ ងសនលចើ ណាស់ 47
មង្គលសូត្រ
នទេះលរូវររួលរុកខនទសយ៉ាងណាកឋី ក៏ ង ឹ អាចរួចចាករុកខននេះ ប
ដូច ទ ង្ដល ង ិ ឹ នុំមកសុំ ង្ដង
ជាឧទ
រណ្៍ន េះ
លស្ដប់ ។
កបុងអររ ី កាល
លពេះនពធិសរឝនកើរជាលពេះរជបុលររបស់
កសលរ កាលលរង់គង់នៅកបុងលពេះឧររលពេះមតានៅន
យ ម ើ
កសលរមួយអងគ លពេះនម វនលកាៈ នលើករ័ពមកដនណ្ឋើមរជិ
សមផរឋិ ។ លពេះមហាកសលរក៏នលុំ ពេះរជនរពនី ភៀសលពេះអងគនៅគង់ នៅកបុងទលព លុ េះកាលខាងនលកាយមក លពេះបរវនលកលជាបនរឿង ិ ននេះន
យ ើ ក៏ឱ្រនគនៅនចាមចាប់លពេះរជាអងគននេះប មក ។ ឯ
លពេះអគគនរពី ក៏គង់នៅកបុងទលពង្រមួយលពេះអងគឯង លុ េះលគប់រសមស្ដន
ើយ លពេះនងក៏លបសូ រលពេះរជឱ្រស ម រូបនស្ដភគឺ
នពធស ិ រឝននេះឯង ។ លុ េះលពេះនពធស ិ រឝម លពេះជ យ ១៧ ក៏ រូលសួ ររកលពេះបតា លពេះនងក៏លបប់ន ិ លពេះរជកុមរ
រូលលលពេះវរជ
កាលលពេះអងគយងចូលដល់ គរន នៅកា ឃា ់ រោឌ
រុលគប់លបការ ។ នរប ើ
ថ ង ី ឹ នៅតាមលពេះបតា ិ យ ើ
។
រជបុរសក៏នលុំ ពេះបតា ិ
នរប ដល់លពេះបតា ិ ើ លពេះអងគលេះបង់ជីវរទ ិ 48
ររួលនទស្ដ ុនទសលគប់លបការ នពជឈឃារក៏នលុំ ពេះរជកុមរ
នៅសមវប់កាប់នោយោវ ៣ ដង ក៏មិ មុរនុំនៅឱ្រដុំរនលពច ី ផលករញ្ដូ ដ៏ខាវង ុំ កាវ ដុំរស្ដរក៏ មិ ហា៊ា ចូលនលពចន ី នៅនបេះកបុងរនដ ឋ រនងើកនភវង ើ
ើយ នរើបនុំ
ម ផកឈូ កមសធុំផុសន
ររួលរងលពេះកាយមិ ឱ្រលរូវចុំហាយកុំនៅទ លពេះអគគប ន ី រួចក៏ននុំ ៅនបេះកបុងមហាសមុលរនរៀរ
ង ើ
យ ើ
នគរជមកររួលយក
នៅនធឝស ួ ចាកមរណ្ភ័យ នោយស្ដរផល ើ កាករាៈ លពេះនពធស ិ រឝរច ទ ការផគរផ ់ គ ងជ ់ ីវររបស់ លពេះបិតាននេះឯង ។ ិ
ចុំង្ណ្កអបកង្ដលមិ រុំ ុងបុំរង ុ មតាបតា ិ
លបរូសឋរ៉ាយនលកនៅវញននេះ ិ
លរ
ប់ជា
រង្មងប ររួលនសចកឋរ ី ុកខ
នវរនដ៏ខាវង ុំ កាវកបុងអបយភូមិ កបុងជារខា ិ ងមុខជាលបកដ ឬខវេះ ម ររួលរុកខនទសកបុងបចចុបផ បជារនិ េះទ ់
ក ់ ម ៏
ដូច
ទ នរឿងមរ ិ ិ ថវ ិ ុ ធកកុមររនៅ ៖ មរ ិ ឋវ ិ ុ ធកកុមរន េះ
ជាបុលរជារលី សឡាញ់ ទ លរកូលនសដឌី
មួយ លុ េះបតា ួ ក៏ យ ិ ស្ដវប់នចាលនៅ ទថងមយ ិ យលមតាថ ង ឹ នៅជួញសុំ ន្
មតាក៏ឱ្បចាប់ទដកូ ឃារ់មិ ឱ្រនៅ 49
នោយ
មង្គលសូត្រ
នសចកឋអា ី ណ្ិរលសឡាញ់ កូ
។ មរ ិ ឋវ ិ ុ ធកកុមរមិ ស្ដឋប់ នរប ើ
រលស់ទដមតាង្ដលចាប់ឱ្បខវួ នចញ រេះរប់លចា ដួលផកប់ផងរ ន
យ ើ នលររ ុំលងររ់ន
ង ើ សុំ ន្នៅ
នោយអុំណាចង្ដល
សមុលរ ក៏នកឿង ង ឹ ថកល់នោយឥរន
រុ ។ នយសុំ ន្ក៏នធឝើ
លបរូសឋចុំនពេះអបកម គុណ្ននេះ សុំ ន្នបើកដល់ពក់កណា ឋ ល ស្ដវកឱ្រចាប់លគប់ាប ។ សលកកា
កណ្ ិ តី ក៏ធវក់មកនលើទដមរ ិ ឋ-
វ ិ ុ ធកកុមរ លគប់ទង ុំ ៣ ដង នរប ើ នយសុំ ន្បនណ្ឋញមរ ិ ឋវ ិ ុ ធកកុមរ ឱ្រចុេះចាកសុំ ន្ន
ង ើ នពងពយ ន
យ ើ បង្ណ្ឋរនចាល
កបុងមហាសមុលរននេះនៅ ឯសុំ ន្ក៏បរ់នកឿង ។ មរ ិ ឋវ ិ ុ ធកកុមរ ក៏ង្ណ្ឋរនៅដល់នកាេះមួយ នកាេះននេះគជា ឺ ឧសសរ រក ពួកសរឝ រកជានលចើ កុំពុងរងរុកខនទសនៅរីននេះ ។ មរ ិ វឋ ិ ុ ធកកុមរដល់
នកាេះននេះន
យ ក៏នករ ើ ើ នសចកឋនី លរកអរ ក ឹ កបុងចរ ិ ឋថាៈ
គរន េះ
សបាយថកុុំនថកង ើ រុងនរឿងណាស់ អញ ង ឹ ប ជានសឋចនស្ដយរជរ នៅ គរន េះ ។ លុ េះនដើរប ឋច ិ នៅប នឃញ ើ សរឝ រកមួយកុំពុង រងរុកខនវរនរូលកងចលក ្ម
ូរនលស្ដចនពញខវួ
វលខា ញ ល់បុំង្បកអុំង្បងកាល ិ ង្លសកយុំថូ ងរយ៉ាងខាវង ុំ ៗ 50
ម
នោយ
នទសទ ការលបហាររេះរប់អបកម គុណ្ ក៏បណា ឋ លឱ្រមរ ិ ឋវ ិ ុ ធកកុមរនឃញ ើ សរឝ រកននេះន
យ ើ យល់ថ
ជាម ុសសអបកម
បុណ្រម យសសកឋិ
លបោប់នោយមកុដនលើកាល
ពណ្តរយនពកណាស់ ,
ឮសនមវងង្ដលសរឝ រកននេះលរនហាយុំ
្មង្ដល
ូរនលស្ដចទុំងខវួ
ក៏យល់ថជាសុំ ន រកននេះន
យ ើ
នឃើញ
យល់ថជាសងាឝរម ព វភ ឺ វឺ
ងនលចៀងពនិ រេះព ន់ ពក នរប ើ ចូលនៅជិរសរឝ
អងឝរសុុំ នលគឿងអាភរណ្ាៈទុំងននេះមក ង ឹ ពក់
កុំស្ដ ឋនលងសបាយ ។ សរឝ រកននេះ ក៏ម នសចកឋីនលរកអរ ណាស់ ដង ឹ ថបបរបស់ខួ វ អស់ន
ើយ នរប ើ ម ម ុសសង្ដល
លបរុសឋចុំនពេះមតាដូចខវួ ង្ដរ មកររួលរងនទសជុំ ួសខវួ
ក៏
នលើកកង់ចលកននេះបុំពក់នលើកាលមរ ិ ិ ឋវ ិ ុ ធកាៈ ។ កង់ចលកក៏វល ខាញល់ខារបុំង្បងកាលមរ ិ ឋវ ិ ុ ធកាៈ
ូរ្មសលស្ដក់ ។ មរ ិ ឋវ ិ ុ ធកាៈ
ង្លសកលរនហាយុំ រងរុកខនវរនជាយូរអង្ងឝងកបុងឧសសរ រកននេះ នលពេះការលបរុសឋចុំនពេះមតាននេះឯង ។ នលពេះន ផគរផ ់ គ ងរ ់ ុំ ុងបលមុងបនលមម ើ តាបតា ិ
51
រុននេះ ការ
រង្មងនុំមក ូវនសចកឋស ី ុខ
មង្គលសូត្រ
ង ិ នសចកឋច ី នលមើ កបុងនលកន េះ ង ិ នលកនយ នរប ើ នលកចារ់
ជាមងគលដ៏ឧរឋម នោយលបការដូនចបេះឯង ៕ _____________
មង្គលេី ១៣
បុ ត្ដទ្ធរសស សង្គម្ហា ការសនក្រងាគេះចុំនពេះបុលរ ង ិ ភរយ ិ
ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ
លរូវសនក្រងាគេះនោយស្ដទ
កច ិ ចង្ដលមតាបតា ិ លរូវសនក្រងាគេះបុលរននេះ
៥ យ៉ាងគាៈឺ ១-លបនៅហាមឃារ់បុលរ-
ធតា ើ , ២-ដក ឹ នុំ ី មិ ឱ្រនធឝអ ើ នុំ ពអា ើ លកក់ ម សមវប់សរឝជានដម បុលរធីតាឱ្រនធឝើអនុំ ពល ើ អ ៣-ញ ី ុ ុំងបុលរធតា
ម ការឱ្រទ រកាសីលជានដើម,
ឱ្រសិកានរៀ សូ លរម ឋវជា ិ ជ នផសងៗ
តាម
សម័យ ិយម, ៤-នរៀបចុំផសុំផុ គុំឱ្រម ស្ដឝម-ី ភរយ ម លរកូល ិ
នសយើាប, ៥-ង្ចកចាយលរពរសមផរឋដ ិ ល់បុលរធតា ី កបុងសម័យ ២ យ៉ាងគាៈឺ
ច ិ ចសម័យលរូវង្ចកឱ្រប ឋច ិ ៗ
ជា ច ប ិ ចកុ ងកាលង្ដល
កូ នៅរូចៗ កុំពុងសិកានរៀ សូ លរ ១, កាលសម័យ លរូវឱ្រកបុង កាលង្ដលកូ នធឝកា គនឺ ធឝប ើ លករិ យនៅ ិ ើ ុណ្រឧរធស ិ ជូ ផលនៅ 52
ឱ្រ ឬកបុងកាលង្ដលកូ ម គូរលសករន អុំពខ ី ួវ ខភស់
១ ។ បុលរននេះម
ម
ុ ង ើយ បុំរង ឹ ង្បកនចញ
៣ ពួកគាៈឺ អរជា ិ របុរឋ បុលរជា ់
ិសស័យវសនលបនសើរជាងមតាបតា ិ
អាចដក ឹ នុំ
មតាបតា នុំមតាបតា ិ ជាអបកកុំណាញ់ សិ ឝរស្ដឝញឱ្រនចេះនធឝទ ើ ិ ង្ដលជាអបកលរុសឋសីលឱ្ររកាសីល នុំមតាបតា ិ ង្ដលលងងន់ លវ
ឱ្រនចេះដង ឹ ម បញ្ជដស្ដគស់នទសគុណ្ បបបុណ្រជានដើម ១, អ ុជារបុរឋ
បុលរជា ម ់ ធរម
ម
ស ិ ស័យវសននសយើ ង ឹ
មតាបិតា លុ េះកបុងអុំណាចទ ការរូនយ នលបៀ លបនៅ
ឹ ិងការដក
នុំទ មតាបតា ១, អវជារបុរឋ បុលរជា ទ ់ បជាបុលរគុំរក់ មិ ិ
លុ េះកបុងដុំបន ូ យ នលបៀ លបនៅទ មតាបិតា ១ ។ បុលរទុំង ៣ ពួកន េះ គួរមតាបតា ិ សនក្រងាគេះនោយស្ដទ ឯភរយម ិ
៥ យ៉ាងននេះឯង ។
៧ ពួកគាៈឺ អយាភរយ ភរយវរអុំ ណាចសងករ់ ិ ិ
សងកិ ស្ដឝមដ ភរយនបៀរនបៀ នធឝើ ី ូចជាមចស់ ១, វធកាភរយ ិ ិ
រុកខស្ដឝមដ ភរយដូ ចជានចារ ី ូចជាអបកសមវប់ ១, នចារភរ ី យ ិ ិ
លួ ចលរពររបស់ស្ដឝមី ១, មតាភរយ ភរយង្ដលផគ រផ ់ គងស្ដ ់ ឝ មី ិ ិ ដូចមតា ១, ភគិ ភ ភរយង្ដលនចេះរុំ ុកបុំរង ុ ង ិ រយ ិ ិ ិ ចរ ិ ឋពរ ិ 53
មង្គលសូត្រ
លរង់នស្ដយេះសរចុំនពេះស្ដឝមដ ភរយ ី ូចជាបអូ លសី ១, ទសីភរយ ិ ិ
ង្ដលនារពលបរប ភរយ ិ រឋស្ដ ិ ឝ មដ ី ូចជាទសី ១, សខភ ី រយ ិ ិ ង្ដលលបរប ិ រឋនិ ការខាវចចរ ិ ឋស្ដឝមី នស្ដយេះលរង់ ង ិ មិ នវៀចនវរ ដូច
ជាមលិ រសមវញ់ ។ ភរយទុំ ង ៧ ពួកន េះ គួរស្ដឝមស ិ ី នក្រងាគេះ នោយស្ដទ
៥ យ៉ាងគាៈឺ នពលសុំ ដីពនិ រេះង្ផអមង្លអមរ ភ ់ វ ់
នោយការរប់អា ដ៏នស្ដយេះចុំនពេះភរយ ិ
១,
មិ នមល ើ ងាយ
ភរយនធឝ រ ិ ើ ុកខបុកនមបញដូចជាទសី ១, មិ លបលពរ ឹ ឋកផរ់ចរ ិ ឋភរយ ិ ១, ផគរផ ់ គងផ ់ គ ប់ចរ ិ ឋនោយនលគឿងង្រងរួលគប់លបោប់ ១, លបគល់ នលគឿងឥសសរយយសោច់ មុខជានមផធេះ ១ ។ នបប ុ គលណាប ិ ើ គ សនក្រងាគេះបុលរ ង ទ ិ ភរយនោយស្ដ ិ
ដូចប នរៀបរប់មកន
យ ើ
ន េះ រង្មងង្រងប លគប់លគងលគួស្ដរនស្ដយសុ ខសួ សី ឋ ឥរម ទស់ង្រងង្ខឝងគុំ រ ិ ាប រ
ូរដល់រប ិ ី ុំផុរជីវរនរៀងខវ ួ
នសចកឋស ី រនសើរអុំពជ ី ជាបណ្ឍិរទុំងឡាយ សរនសើរមិ ខា
ទុំងប
សូ មផព ី ួកនរវតាក៏
ង ិ ប ជារនី ារពរប់អា ទ ពួកម ុសស
នរវតាទុំងឡាយ ម លពេះឥក្រនធធរ ើ ដូចម ិ ជជានដម
ង ិ
ទ ជា ិ
រួយ៉ាងង្ដល ង ឹ សុំ ង្ដងរនៅន េះថាៈ ម កាលមួយទថង សនមឋច 54
លពេះឥក្រនធធិរជ ឧរា
។
មុ
លរង់គង់នលើនវជយ ឋរថ ង ឹ នសឋចយងនៅ
យងនៅលកស្ដល លពេះអងគប នលើក
រទ
ម សសការរិសទុំង ១០ សិ ។ មរលីនរវបុលរជាស្ដរថី ប
ុំ ូលសួ រនរឿង នឃញ ើ ដូនចាបេះ ក៏ម នសចកឋស ី ងស័យ នរប ើ លកាបបងគរ ននេះ ង ឹ លពេះអងគ
នរប ើ លពេះអងគលរង់លតាស់ថាៈ
‹‹មបលមរលី!
បុគគលណាជាអបកម សីល នារពលបរបរឋម សនក្រងាគេះ ិ តាបតា ិ បុលរ-ភរយនោយធម៌ , ិ
នយង ើ ថឝយបងគុំ ូវបុគគលននេះ››
មរលីនរវបុលរដឹងនរឿងន េះន
ើយ
។
ក៏ថឝយបងគុំដូចលពេះឥក្រនធធិ-
រជង្ដរ ។ ដូនចបេះនឃញ លរម ើ ថការសនក្រងាគេះបុលរ ង ិ ភរយ ិ ឹ លរូវ តាមស្ដទ ការណ្៍ង្ដលប ពណ្៌នមកខាងនដើម មងគល នលពេះជាន
ន្យេះថជា
រុននុំ សចកឋស ី ុ ខ-ចុំនរ ើ មកលបគល់ឱ្របុគគល
ននេះៗ ង្រង ង ឹ ប ររួល ូវគុណ្ ម នសចកឋស ី រនសើរនារព រប់អា អុំពជ ី ដទរៗ ឯង ៕
ដូចនសចកឋង្ី ដលប អធប ិ ាយមកន េះ
__________
55
មង្គលសូត្រ
អនាកុ លា
មង្គលេី ១៤
ច
កមេនាដ
ការងារមិ លចបូកលចបល់
គជា ឺ ការងារ ោច់នលសច ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ
កបុងមងគលន េះ
នលកសុំ នៅយកនសចកឋី
ពាយនធឝើការងារទុំងពួង នោយមុង ឺ មរ់ដរបដល់រីបុំផុរ មិ ខជល ិ លចអូសនបេះបង់នចាលការងារ សនលមចននេះន
យ ើ
ង្ដលកុំពុងនធឝម ើ ិ ទ ់
នោយមិ ម នសចកឋធ ី ុញលទ ន់ សចកឋី
លបកា ខ ់ ួ វ ថ លពក ឹ នពក, លងចនពក, រងានពក, នៅឋនពក, នលសក នពក, ឃាវ នពក
ង ិ នធឝកា ើ រងារទុំងពួងមិ នករ ើ ។ ង្ម ពរ ិ កច ិ ច
ការទុំងអស់កុ បងនលក អាលស័យពាយមជាន ពាយមន ឱ្រផុរពម ី ូ
ើយ នធឝើនមឋចន
រុ
ង្ដល ង ឹ សនលមចនៅប ។
ការនរៀ សូ លរ
ើយ ឹងប នចេះដឹង
់ ណ្ឍិរភពប ហភពនៅកា ប
នធឝើនមឋច ង ឹ រកនសចកឋីសុខនឃើញ
ក៏នលពេះ
នបលើ បសចាក
ឹងប ចមវងខវួ
នបល ់ រវជា ិ ជន ើ ងងឥ
យ ើ
សមដូចលពេះដ៏ម លពេះភគ
លតាស់ថាៈ ‹‹វរី ម្យន េុ កខមម្ចចត្ិ នគអាចឆវងនសចកឋរ ី ុកខប ិ
នោយពរយម›› ។ ការង្សឝងរកលរពរសមផរឋិ នបលើ បសចាក 56
ពាយមន
ើយ នធឝើនមឋចធ ធ ម មសលបក់ជានដើម
ចូលមកងាយៗ សុ គរភពប
ប
ង ឹ ររ់
នធឝនើ មឋច ង ឹ រួចចាករុគគរភពនៅកា ់
លុ េះង្រលបឹងង្លបងយ៉ាងនពញរុំ
ឹងឥរសុំ ទច
កមវង ុំ មិ ស្ដគល់យប់ស្ដគល់ទថង នរប ើ នឃញ ើ លសនមលទ លរពរខវេះ សមដូចពុរនភសិរថាៈ ‹‹ឧដ្ឋឋនា វនទ ិ ម្ត្ ធនំ អបកម ពាយមលបឹងង្លបង រង្មងប
ូវលរពរ››។ ការង្សឝងរកធម៌ជារី
ពង ុំ ក់អាលស័យកបុងនលកខាងមុខ ឹ ពក់ពន
ក៏លរូវលបកបនោយ
ពាយមង្ដរ សូ មផលី ពេះបរមលគូជាមចស់ ង្ដល ង ឹ ឹ ប លតាស់ដង សពឝញ្ុ ដ រញ្ជដណ្ ប
លផលី ពេះនមថជាសពឝញ្ុ ដ ពុរនកុ បងនលករូនៅ
ក៏នោយស្ដរលពេះអងគរមកល់ពាយមយ៉ាងរង ឹ រុងបុំ ឹ ផុរ កបុង
ការង្ដលលពេះអងគកុំពុងនធឝរ ង្ដលនៅថ មហាបធ ើ ុកករករិ យ ិ គព ឺ ាយមលបកបនោយអងគ ៤ ថាៈ ក្ខមំ ត្ម្បា នហារូ ច អវសុ សសត្ុ ម្ម សរម្រ ី
អដឋិ ច អវសិសសត្ុ
សពេនដំ មំ សម្លាហិត្ំ ។
57
មង្គលសូត្រ
សូ មឱ្រង្រង្សផក, សរទស ប ន
ង ិ ឆអង ឹ របស់អាតាយអញសល់នៅ
យ អាតាយ ក៏ ើ , ឯស្ដច់ ង ិ ្មទុំងអស់កុ បងសររាៈរបស់ ី
សូ មឱ្រលជួញសឝិររងខេះអស់ នៅចុេះ ។ ី
មា៉ាងនរៀរ បុគគលអបកម ពាយមមិ ប ូ នរប ទយ សូ មផ ី
កបុងកច ិ ចការមិ ជារស ី ងឃម ឹ កក់នៅឋក៏នោយ រង្មងប ជារនី ារព រប់អា
ជារនី លបសលបណ្
ទ ពួកនរវតាទុំងឡាយកបុង
បចចុបផ បជារនិ េះ ដូចជាលពេះមហាជ កនពធស ិ រឝជានដើម ។ កបុងកាលង្ដលក វងនៅន
យកកុំនណ្ើរឧបផរឋនិ ករ ើ ន
យ ើ
លពេះនពធស ិ រឝលរង់នយ
ង ើ កបុងខរឋយ ិ លរកូលមួយ ម នមថ
លពេះមហាជ កាៈ ។ នៅនវលង្ដលលពេះអងគនសឋចយងមកនដម ើ ផី ររួលរជសមផរឋិ លរង់ប នធឝរ ើ ជដុំនណ្ើរតាមសុំ ន្ ដល់ពក់កណា ឋ លមហាសមុលរសុំ ន្ក៏ធវយ
លុ េះមក
អ ឋរយជីវរអប ិ ក
សុំ ន្ទុំងអស់ ប ជាចុំណ្ីទ ឆ្វមមករ ង ុំ ឡាយ ។ ិ លកនពទ ើ ង ឯលពេះនពធស ិ រឝលរង់ន
ង ើ នលើដងនកាឋងសុំ ន្ ន
ពនី សចកឋអ ី ឋរយអុំពស ី រឝស្ដហាវទុំងននេះ ពាយមង្
លរក ឹ ទលប
ន
យ ើ នលរផុរ
យ ើ លពេះអងគខុំ
ឆវងមហាសមុលរទុំងយប់ទង ុំ ទថងឥរ 58
បងអង់ នទេះបីសមវង ឹ រកនកាេះរកនលរយ ើ មិ នឃើញក៏នោយ អស់ ៧ ទថង
នរប ើ នករ ើ នសចកឋអ ី ស្ដចររនលៅលកហាយដល់នរវតាង្ដលនៅ
រកាសមុលរ ។ នរវតាននេះ ក៏មកកា ស ់ ុំ ណាក់លពេះនពធិសរឝ មុ
ង ិ ឹ សនក្រងាគេះជវី រលពេះអងគ
ក៏សួរអុំពនី សចកឋព ី ាយមឥរ
លបនយជ ន៍ នេះចុំនពេះលពេះនពធស ិ រឝ ។ នរប ើ លពេះអងគលរង់លតាស់ ថាៈ
វយនមនថវ បុរនស្ដ យវ អរទសស ប ិ ិ ពន
‹‹នកើរមកជាកូ លបុស លរូវង្រពាយម ដរបដល់សនលមច
លបនយជ ›៍ › នពធិសរឝ
។
នរវតាក៏ម ចរ ិ ឋនស្ដម សសចុំនពេះវចាលពេះ
ក៏នលុំ ពេះអងគនៅោក់ដល់សកោឌ គរ ឺ ីលុំនៅរបស់
ុំ ូកមិ ប ូ នរ លពេះអងគនហាង ។ នសចកឋព ី ាយម កបុងកច ិ ចការលគប់ជព ុំ ក់រលម ន់ ធឝទ ប ទ យ ដអ ឋ ក់បងអងថ ់ រុក ើ ល់ង្រសនលមច មិ បណា ង្សអករុកទថងនលកាយ
ឬឥរម នសចកឋធ ី ុញលទ ន់ ឿយណាយ
រស្ដយចរ ិ ឋចាកការងារ ចារ់ថជាមងគល
នលពេះជាន
រុញ ុ ុំង
លបនយជ ទ ៍ ង ុំ ពួងឱ្រសនលមចប ដូចអធប ិ ាយមកន េះឯង ៕ ____________ 59
មង្គលសូត្រ
មង្គលេី ១៥
ទ្ធនំ ការឱ្រទ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ ទ ម នលចើ លបការណាស់, ប៉ាុង្ ឋលបការ
ង្ដលសុំ ខា ជា ់ ងនគម ២ គាៈឺ អាមស ិ ទ ១, ធមយទ ១ ។
ការង្ចករ ុំង្លកបចចយ ័ ទុំង ៤ គាៈឺ នលគឿងនសវៀកដណ្ឋប់,
នលគឿងបរនភគ, ិ ពាបលនរគ
នលគឿងរស ី ុំ ណាក់អាលស័យ
លបនគ សមណ្ាៈលព
ុំ លមប់ ង ិ ថបស
យណ្៍អបកម សីល
ដល់បរជ ណាមួយ នៅថ អាមស ិ ទ
ឬឱ្រ
។ ការនឃាសន
ព រល់មហាជ ឱ្រស្ដគល់ចាស់ថ ធម៌ន េះជាកុសល, ធម៌ន េះ ជាអកុសល, ធម៌ន េះនុំឱ្រម នទស, ធម៌ន េះមិ ម នទស, ធម៌ន េះពួកអបកលបជញង្រងរេះិ នដៀល,
ធម៌ន េះអបកលបជញសរនសើរ,
ធម៌ន េះលបលពរ ឹ ឋនៅនដើមផនី សចកឋស្ដ ី បសូ រ,
នដើមផនី សចកឋរ ី ុកខ,
ធម៌ន េះលបលពរ ើ ផលី បនយជ ,៍ នដម ើ ផនី សចកឋច ើ ផី ឹ ឋនៅនដម ី នលមើ , នដម នសចកឋីសុខ នៅថធមយទ
។ បណា ឋ ទុំង ២ លបការន េះ
ធមយទ លបនសើរទលកង្លងជាងអាមស ិ ទ ជាមចស់លតាស់នរសនថាៈ
សពេទ្ធនំ 60
។ លពេះដ៏ម លពេះភគ ធមេទ្ធនំ
ជិនាត្ិ
‹‹ធមយទ ឈបេះទ ទុំងអស់›› ។ នសចកឋីអធិបាយថាៈ លបសិ នបទ ើ យក
អាចលបនគ ចវី រដ៏ម ស្ដច់មដ ៉ា ឌលអដូចបណ្ូ ឋ លនចក
ដល់លពេះពុរន លពេះបនចចកពុរន លពេះខណា លសពទុំងឡាយ ង្ដល ី គង់កកកុញកបុងទផធចលកវ
រ
ូរដល់រល់លព
យនលកក៏នោយ
ការអ ុនមរន នោយាថ ៤ បររបស់នលកទុំងននេះ កបុង សមគមននេះលបនសើរជាង ។ ការនធឝច ើ វី រទ ននេះ ម ផលមិ ដល់មយ ួ ចុំណ្ិរអុំពច ី ុំង្ណ្ក
១៦
ទ អ ុនមរនាថននេះ
ផង ។ ការសង្មឋងធម៌កឋី ការបនលងៀ ធម៌កឋី ការស្ដឋប់ធម៌កឋី រង្មងប បុំណាច់ធុំយ៉ាងន េះ ។ បណ្ ិ ឍ បរទ ដ៏លបនសើរង្ដល ទយកោក់បុំនពញបលរលបនគ នោយនារពកឋី
នភសជជាៈទុំង-
ឡាយម រក ឹ នោេះ ង ិ នលបងជានដើមកឋី នសនស ទ ដ៏លបនសើរ ដូចជាមហាវហាររបស់ អនថបណ្ ិ ិ ឍិ កនសដឌី របស់មហាឧបសិកាន្យេះវស្ដខាកឋ ិ ី ដល់ធមយទ ន
ឬនល
លបស្ដរ
ក៏ន្យេះថមិ លបនសើរ
យ ើ ។ ធមយទ ន េះនោយនហាចនៅ សូ មផង្ី រការ
អ ុនមរននោយាថ លបកបនោយបរ ៤ ប៉ានុ ណ្តេះ រង្មង លបនសើរជាងអាមស ិ ទ
។ នលពេះន 61
រុអឝី? នលពេះថ សរឝទង ុំ -
មង្គលសូត្រ
ឡាយ ង្ដល ង ុំ ន េះនៅប អាលស័យការស្ដឋប់ ឹ នធឝប ើ ុញ្ដកមយទង ធម៌ជាន នករ ើ ន
រុ, មិ ង្ម មិ ស្ដឋប់ធម៌ន
យ នធឝប ុំ ន េះ ើ ើ ុញ្ដកមយទង
យ ។ លបសិ នបស ុំ ន េះមិ ប ស្ដឋប់ធម៌នរ នមវេះ៉ា ើ ើ រឝទង
មិ អាច ឹងឱ្រ ូវបបរមួយនបយ ឬបយមួយង្វកប ន
ើយ ។
មួយវញនរៀរ នលើកង្លងលពេះពុរន ង ិ ិ លពេះបនចចកពុរននចញ លពេះ អរ
ឋ ទង ុំ ឡាយ ម លពេះស្ដរបុ ើ ង្ដលម បញ្ជដ ី រឋនរទរជានដម
នលើសលប់អាចរប់ដុំណ្ក់រក ឹ នភវៀង ង្ដលបងអុរធវក់ចុេះអស់កបផ ទុំងមូលប
ក៏មិ អាចលុ េះមគគផលម នស្ដតាបរឋម ើ ិ គគជានដម
តាមធមយតារបស់ខួ វ ប ង្ដរ លុ េះង្រប ស្ដឋប់ធម៌របស់លពេះនថរាៈ ទុំងឡាយម លពេះអសសជរ ិ នរទរជានដម ើ ូវនស្ដតាបរឋផ ិ លប
ញណ្ប នោយន
ទុំងនធឝើឱ្រជាក់ចាស់ ូវស្ដវកបរម-ី
នលពេះធមយនរសនរបស់លពេះបរមស្ដស្ដឋជាមចស់ ។
រុទង ុំ អមាលន េះ
ន
ជាទ លបនសើរទលកង្លង ។ នលពេះន លពេះភគ
នរប ើ នធឝឱ្ ើ រជាក់ចាស់
លរង់លតាស់ថាៈ
យ ើ ធមយទ នរប ើ ឱ្រន្យេះថ រុននេះ ប ជាលពេះដ៏ម
សពេទ្ធនំ
‹‹ធមយទ ឈបេះទ ទុំងពួង›› ។ 62
ធមេទ្ធនំ
ជិនាត្ិ
ទយកអបកនធឝើទ រង្មងប ររួលអា ិសងស ៥ យ៉ាងគឺាៈ ១-រង្មងប ជារលី សឡាញ់ នពញចរ ិ ឋទ ជ នលចើ រូប ២-ម ុសសលអង្រងរប់រក
៣-ករ ិ ឋស ិ ័ពធពនិ រេះលផខ ី ធរខាធរនៅ
៤-នបច ់ ុំនណាមណាមួយ ជាអបកនកវៀវកាវ មិ ើ ូលនៅកា ច
អម ឹ នអៀម
៥-លុ េះរ ុំលយរងកាយន េះនៅ
សុ គរភ ិ ព។ នោយន
រុន េះ
ង្រងនៅនករ ើ កបុង
ការឱ្រទ នរប ើ លពេះដ៏ម បុណ្រលរង់
លតាស់ថជាមងគល
នលពេះជាន
រុទ នសចកឋីចុំនរ ើ
សុ ខកបុងនលកន េះ
ង ិ នលកខាងមុខលបកដជាក់ង្សឋង ដូចប
អធប ិ ាយមកន េះឯង ។
_______________
63
ិងនសចកឋី
មង្គលសូត្រ
មងគលរី ១៦
ធមេចរយា ការលបលពរ ឹ ឋ ូវធម៌ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ ិ
អធប ិ ាយថាៈ ការលបលពរ ឹ ឋ ូវធម៌កុ បងរនី េះ សុំ នៅយកការ
លបលពរ ឹ ឋកុ បងកុសលកមយបថទុំង ១០ យ៉ាង ។ ការលបលពរ ឹ ឋធម៌ ននេះន្យេះថជាមងគល នលពេះជាន ភពជានដម ើ ។ នលពេះន
រុនឱ្ ុំ រប នករ ើ កបុងសុ គរ-ិ
រុននេះ លពេះដ៏ម លពេះភគលរង់លតាស់
រុកកបុងស្ដនលយរកសូ លរ លរង់បញ្ច មវគគ ទ មូលបណា ត សកាៈថ ‹‹សរឝពួកខវេះកបុងនលកន េះ នលកាយអុំពកា ី លករិ យ ិ
ប នៅកា ស ់ ុ គរស ិ ួ គន៌ រវនលក
នលពេះង្រន
រុ
ទ ការលបលពរ ឹ ឋធម៌ន េះ
ឯង›› ។ ការលបលពរ ឹ ឋធម៌ន េះ នោយកាយម នបៀរនបៀ ផឋច់ផល ឋិ ជវី រសរឝ ិ បរជ ម
១,
៣ យ៉ាងគាៈឺ មិ
មិ លួ ចលរពរសមផរឋរិ បស់
១, មិ លបលពរ ឹ ឋខុសកបុងកាមទុំងឡាយ១ ។ នោយវចា
៤ យ៉ាងគាៈឺ មិ នពលមុស្ដវរ ១, មិ នពលចាក់នោរ១,
មិ នពលពករអាលកក់ជួជារិ ឬពករអាសលាម ១, មិ នពល ពករនរយរយអស្ដរឥរការណ្៍ ឥរលបនយជ ៍ ១ ។ នោយ ចរ ិ ឋម
៣ យ៉ាងគាៈឺ មិ នលយភលរពររបស់អបកដទរ ១, មិ 64
ពាបរនគ ១, ម រិដយ ឌិ ល់លរូវ ១ ។ អបកលបលពរ ឹ ឋធម៌លបថបចង់ នករ ើ កបុងលរកូលខរឋយ ិ មហាស្ដលក៏ប , លព ក៏ប , គ
ណ្ យ មហាស្ដល
បរម ់ រុមយី ហាស្ដលក៏ប , កបុងនរវនលកជា ចា
មហារជិកាក៏ប , ជា តា ់ វរឋង ់ មក៏ប , ជា ់ ិ សក៏ប , ជា យ រុសិរក៏ប , ជា ់ ម ៏ , ជា ប ់ រ ម ៏ , ិ យ ររក ី ប ិ យរ ិ សវរឋក ី ប កបុងលព
យនលកទុំង ១៦ ជា ់ ជា ណា ់ មួយក៏ប
។ មួយវញ ិ
នរៀរ អបកលបលពរ ិ រឋិ ឹ ឋធម៌ លបថបចង់នធឝឱ្ ើ រជាក់ចាស់ ូវនចនតាវមុ ិ រឋិ ិងបញ្ជដវមុ
ជាន
រុអស់នៅទ អាសវធម៌
ក៏សនលមចតាម
បុំណ្ង ។
អបកលបលពរ ឹ ឋធម៌
រង្មងប នៅជាសុ ខកបុងនលកន េះ
ិង
នលកខាងមុខ ទុំងប ជារនី ពញចរ ិ ឋទ ម ុសស ង ិ នរវតា ដូច ម នរឿងធមយក ើ ជាឧទ ិ ឧបសកជានដម
រណ្៍ រនៅាៈ
ធមយក ិ ឧបសកជាអបកលបលពរ ឹ ឋធម៌ ម សីល ម កលាណ្
ធម៌ នលរកអរកបុងការនធឝទ ើ
ប កស្ដងកុសលជានលចើ
កបុងលពេះ
ពុរនស្ដសន ។ មុ នពលនលក ង ឹ ររួលមរណ្ភព កូ នៅ ប
ម ិ ឋលពេះសងឃមកស្ដឝធាយសរប ិ ោឌ សូ លរ 65
។
កបុង
មង្គលសូត្រ
ឱ្កាសង្ដលនលកកុំពុងផចងស្ដ ់ យ ររស្ដ ី ឋ ប់លពេះសូ លរ លស្ដប់ង្រម
នរវតាមកពនី រវនលកទុំង ៦ ជា ់ តាក់ង្រងរជរថលអវនសស ភវឺ ិ ចង្ិ ញ្ច ងចញ្ជ ិ នៅនលើ ិ ច ច រម ឹ នោយនសេះស នព ១០០០ៗ ឋរ អាកាសរង់ចារ ុំ រួលឧបសក ន ន
ង ិ នៅកបុងរថរបស់ខួ វ ៗ ើ នៅឋរ
យ ើ ង្លសកអនញ្ជ ើ ញនលក ឱ្រ ។
ឧបសកប លកន
នឃញ ុំ ចកខុរបស់ខួ វ ើ នរវតាទុំងននេះ ផធល់មស លបររកសដល់លរនចៀក ន សិ
ក
ង ឹ ប ឮសនមវង
យ ចូររង់ចាុំ ិ ើ ក៏ង្លសកលបប់នៅវញថាៈ
រុំរស្ដ ុំ ឋ ប់ធម៌ចប់ ។ រួចន
យ ើ ឧបសកន
ង ិ នៅកបុង ើ នៅឋរ
រថរបស់នរវតា ង្ដលមកពឋា រុសិរ នលកាយអុំពកា ី ី លករិ យ ិ របស់ខួ វ
ប នស្ដយរព ិ ឝសមផរឋជា ិ សុ ខទលកង្លងកបុងនរវនលក
ននេះឯង ។
ការលបលពរ ឹ ឋធម៌
ចារ់ជាមងគលអាលស័យន
អធប ិ ាយមកន េះឯង ៕
_____________
66
រុដូចប
មង្គលេី ១៧
ញាត្ក្ខរនញ្ច សង្គម្ហា ការសនក្រងាគេះញរទ ុំ ឡាយ ិ ង
ជា មងគលដ៏ដឧរថម ។ អធប ិ ាយថាៈ ជ ង្ដលបុគគលគួរស្ដគល់ នៅថញរិ ។
ញរនិ នេះ រប់តាង ុំ ពដ ី ូ តារី ៧ ខាងមតា ង ិ ខាងបតា ិ ចុេះ មក
។
ការជួញសនក្រងាគេះរុកខលកុមញរង្ិ ដលកុំពុងស្ដបសូ រ
ិ នហាចចាកលរពរសមផរឋិ នោយការផឋល់លរពរសមផរឋឱ្ ិ រលកុម
ញរង្ិ ដលកុំពុងង្រឈចា ឺ ប់រុទុំ រ ៉ា
នរាពាធិននេះជានដើមន្យេះថ
នោយការជួយអភប ិ លរកា
ការសនក្រងាគេះញរិ
។
ការ
សនក្រងាគេះញរនិ នេះ លពេះបរមលគូជាមចស់លតាស់ថជាមងគល នលពេះ ជាន
រុប
ូវគុណ្វនសសកប ិ ិ ងមុខផង ជួ កាលប ុ ងជារខា
នៅកា ឋា ់ សួ គទ ៌ ង ុំ បចចុបផ បជារនិ េះផងក៏ម
។ ន
រុន េះ
ការសនក្រងាគេះញរនិ នេះ ជាកច ុ គលលគប់រប ូ លរូវង្រនធឝើ គួរយក ិ ចគប ឺ គ រលមប់តាមលពេះនពធស ុំ ឡាយ ិ រឝ ។ ធមយតាលពេះនពធស ិ រឝទង លរង់ង្រងលបលពរ ៍ ុំនពេះញរិ ឹ ឋលបនយជ ច 67
សនក្រងាគេះញរដ ិ រប
មង្គលសូត្រ
សូ មផលី រង់ឋិ នៅកបុងលពេះជារស ិ រឝររិ ចាឆ ក៏នោយ ដូចម នរឿង ដុំណាលថាៈ កាលពនី លពងនយ
សុ ខ
ម
សយស្ដ
លពេះនពធស ិ រឝលរង់នស្ដយលពេះជារជា ិ
ឝ សុ ខ ដ៏ធុំជាបរវរ ិ ូ ងទ
។
កបុងកាលមួយ
លកស្ដលឧរា នពញមួយទថង
អាលស័យនៅកបុងទលព
លពេះរជាពរណ្សីលរង់យង
លុ េះលពេះអាររ ិ រអសឋងគរន
នរប ើ លរង់គង់នលើលពេះរជរថយងលរ
យ ើ
ប់នៅកា រ ់ ជធ វី ញ ។ ិ
កបុងនពលយប់ននេះ នភវៀងបងអុរចុេះមកររក ឹ រជរថ ង្ដលម ុសស ទុំងឡាយោក់កុ ងលពេះល ប នសឋច ។ ង្ឆកទង ុំ ឡាយង្ដលរជ
លរកូលចញ្ ិ ច ឹ មក៏សុី ូវង្ខសលជាមង្សផកទ រជរថននេះអស់រលីង ។ លពក ឹ ន ន
ើង ពួកម ុសសរូលលពេះរជាថាៈ ម ង្ឆកចូលតាមរ នលូ
យ ើ រុំពសុី ង្ខសលជាមង្សផកទ រជរថ ។ លពេះរជាលរង់ខាញល់ក៏
បងាគប់ឱ្រពឃា ិ រទុំងអស់ង្ដលលបរេះនឃញ ើ ។ នពលននេះមហាភ័យប ន
ង ុំ ឡាយ ។ លពេះនពធស ើ ដល់ង្ឆកទង ិ រឝម នសចកឋី
នមតាឋចង់សនក្រងាគេះញរិ ក៏លបថុយជវី រសុ ខចរ ិ ិ ឋចូលនៅាល់លពេះ រជាផធល់ខួ វ
ន
យ ើ សួ រដុំនណ្ើរនរឿងននេះ ចុំនពេះលពេះរជាថាៈ 68
បពលិ រមហារជ
លរង់បញ្ជជការឱ្រពឃា ុំ អស់តាមង្រ ិ រង្ឆកទង
លបរេះឬ? ឬនលើកង្លងង្ឆកពួកណាង្ដរ? លុ េះឮថលពេះរជានលើក ង្លងង្ឆកកុ បងខរឋយ ិ លរកូល លពេះនពធិសរឝកន៏ ពលថ នបើដូនចបេះ លរង់ ង ឹ លុ េះកបុងអគរនិ
យ ការលុ េះកបុងអគរម ើ ិ ិ គួរនរ មិ ជា
រជធម៌នរ ធមយតានសឋចលរូវនធឝឱ្ ឹ ឱ្រនសយើជាដរប ។ ើ រដូចជញ្ជ ី ងថវង លពេះរជាលរង់សួរថាៈ មបលបណ្ឍិរអបកដឹងឬ ង្ឆកណាង្ដលសុី ង្ខស
លជាមង្សផក? លពេះនពធស ិ រឝលុេះរូលលពេះរជាថ ង្ឆកកុ បងខរឋយ ិ លរកូលសុី ង្ខសននេះន
ើយបងាគប់ឱ្រនគយករកកាៈ ង ិ នដយចិនញ្ច ៀ
លចបច់លយាប ពូរយករក ុំ ននេះផក ុំ ននេះ ឹ ។ ង្ឆកទង ឹ ឱ្រង្ឆកទង
ក៏កួ អរមកសុ រនង្រង្ខសង្សផក ។ លពេះរជាលរង់នស្ដម សសចុំនពេះ
ពាករណ្៍ននេះ នរប ើ បូជាលពេះនពធសរឝនសឝរចឆល័ រ លពេះនពធស ិ រឝ សុំ ង្ដងធម៌ ន
យ ើ ថឝយនសឝរចឆល័ រដល់លពេះរជា នរប ើ លរ
ប់នៅ
កា ក ់ ង្ វងរបស់ខួ វ វញ ិ ។ លពេះរជាលរង់លបទ អភ័យដល់សរឝ ទុំងអស់ ផគរផ ់ គង់ ច ៍ រទមវ ដូចជាលកយនស្ដងយរបស់ ិ ចភរឋដម លពេះអងគ ចុំនពេះសុ ខ ទុំងឡាយ ម លពេះនពធស ិ រឝជានដើម ។
69
មង្គលសូត្រ
ចុំង្ណ្កខាងបុគគលណា នលចើ
ង្ដលលបមូលលរពរស សុំរុកប
មិ បរនភគនលប លើ បស់ខួ វ ឯង ិ
បុគគលនលកនពលថ
មិ សនក្រងាគេះពួកញរិ
នសយើាប ង ឹ សរឝស្ដវបន្យេះមយហកាៈ()
សមដូចលពេះនពធិសរឝសុំង្ដងធម៌ចនុំ ពេះមុខបអូ របស់នលក ង្ដលសមវប់បុលររបស់នលក នលពេះន ន
បកសនី ្យេះមយហកាៈ
ន
រុទ លរពរ ថាៈ
រើ នៅកា ន់ ដម ើ នលៀបម ង្ផវរុុំ
ើ យគ រ ិ ង្រយុំថ ‹‹របស់អញៗ›› បកសឯ ី នរៀរមកដល់ន
សុី ង្ផវនលៀបន
យ ើ ន
រើ នៅវញអស់ កឋី ិ
យ ើ
ក៏នៅង្រក ធកក ់ ន ធញថ
‹‹របស់អញ›› ដង្ដល យ៉ាងណាមញ ិ ុំ , បុគគលពួកខវេះកបុងនលក ន េះ ស សុំលរពរប នលចើ
មិ ហា៊ា ចាយវយនលបលើ បស់នោយ
ខវួ ឯង មិ គិរសនក្រងាគេះ ូវញរទ ុំ ឡាយ កាលបុគគលននេះ ិ ង កុំពុង
រជការ
ួងង្
ងរការន ធញថ
‹‹របស់អញៗ››
ឬនចារទុំងឡាយមកកុំង្
លស្ដប់ង្រពួក
ងយកលរពរននេះអស់រលីង
នៅ ក៏នៅង្ររន ធញថ ‹‹របស់អញៗ›› ដង្ដល នោយឥរ លបនយជ យ ៍ ៉ា ងននេះឯង ។ ចុំង្ណ្កខាងបណ្ឍិរទុំងឡាយមិ ដូនចាបេះន
យ ើ
នបម នភគសមផ័រន ើ 70
យ ើ
នលកមិ ស សុំរុក
ង្រងសនក្រងាគេះញរទ ុំ ឡាយ ន ិ ង
រុន េះនរើបនលកម កិរស ឋិ ័ ពធ
ពនិ រេះពស្ដ ័ ង្ដល ិ លផខ ី ចរខាចយនៅកបុងនលកខាងមុខ ។ ដូច យ ប អធិបាយមកន េះឯង ៕
______________
មង្គលេី ១៨
អនវជាជនិ កមាេនិ ការងារទុំងឡាយ ង្ដលមិ ម
នទសជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធិបាយថាៈ
សុំ នៅយកការសមទ
ការងារទុំងឡាយង្ដលមិ ម នទស ូវអងគទ ឧនបសថទុំង
៨
ម
បណារប ិ តា នវរមណ្ី ជានដើម ម ឧចាចសយ មហាសយន នវរមណ្ីជារប ី ុំផុរ,
ការខឝល់ខាឝយបនលមចា ើ ស់លពទ ឹ ន ចាររ ង ិ អបក
ម សីលជានដម ផក សួ នឈម ង្ផវ សង់ ើ ការោុំសួ នឈម ើ ើ ស្ដភ
ជីកអណ្ូ ឋ ង ជីកលសេះឱ្រទ រក ឹ
ង ិ សង់ស្ដលសលមប់
សុំ ណាក់ជានដម ើ ទុំងអស់ន េះន្យេះថ អុំនពម ើ ិ ម នទស ។ 71
មង្គលសូត្រ
ង្ម ពរ ិ បុគគលអបកលបថប ូវនសចកឋស ី ុ ខសួ សី ឋ ន
ូវអងគទ ឧនបសថនោយលបទព ខុំរកាមិ ឱ្រនដ
យ ើ សមទ
យង នរអ ើ បក
ណា ង ឹ អាចនៅចាប់នទសអូសដនុំ ណ្ើរបគគលននេះប ? បុគគល ននេះ
រង្មងប ររួលយក ូវអា ិសងសទ ឧនបសថសីលង្រ
មា៉ាង ។ បុគគលង្ដលឈឆ្ ុ គលអបកចុំនរ ើ ឺ អ លខឝល់ខាឝយបនលមប ើ គ នោយគុណ្ ម សីលគុណ្ជានដម ើ ក៏រង្មងប
ូវសុ ខង្រមា៉ាង
ដូចាប ។ បុគគលង្ដលជាអបកោុំសួ ផក សួ ង្ផវ សង់ស្ដភ
ជក ី
លសេះអណ្ូ ឋ ង ឱ្រទ រក ើ ក៏ ឹ ឱ្ររនី ដកសុំ ណាក់អាលស័យជានដម សុ រនង្រជាអបកឥរម នទសទុំងអស់ មា៉ាង ដូចលពេះពុរនភសិរថាៈ
ម ង្រគុណា ស ិ ងស
អាោមម្ោបា វនម្ោបា
ម្យ ជនា ម្សត្ុ ក្ខរក្ខ
បបញ្ច ឧេបានញ្ច
ម្យ េេនដិ ឧបសសយំ
ម្ត្សំ េិវា ច រម្ត្ថោ ច
ធមេដ្ឋឋន សល ី សមបនាោ
សទ្ធ បុ ញ្ំ ា បវឌ្ឍត្ិ
ម្ត្ ជនា សគគទ្ធមម្ិ នា
ជ ទុំងឡាយណា ោុំសួ នឈម ផក-សួ ន្េះម ង្ផវ ើ
សង់ស្ដភ
ជក ី លសេះ អណ្ូ ឋ ង ឱ្ររស ី ុំ ណាក់អាលស័យ បុណ្ររង្មង 72
ចនលមើ ទុំងទថងទង ុំ យប់លគប់នវល ដល់ជ ទុំងឡាយននេះ, ជ ទុំងននេះន្យេះថជាអបកឋិ នៅកបុងធម៌
រង្មងប នៅនករ ៌ លបកដ ។ ើ កបុងឋា សួ គជា ប
បរបូ ិ ណ្៌នោយសីល
បុគគលណា លបលពរ ឹ ឋនធឝើ ូវការងារមិ ម នទសន េះ រង្មង ូវលបនយជ ៍ ង ិ នសចកឋស ី ុ ខ-ចនលមើ
ទុំងប នៅនករ ើ កបុង
នរវនលកនរៀរ ដូចអររ ដុំណាលថាៈ ី ទ ិ កបុងបុរណ្សម័យ
ម បុរសមបក់បបួលមរ ិ ថសមវញ់ ប
៣៣ នក់ នុំាបជលមេះផវូវ សង់ស្ដលសលមប់សុំណាក់ ដងរក ឹ
ោក់ពងរុកសលមប់អបកដុំនណ្ើរ ង្ថមទុំងបុំនរអប ើ កជមងឺ ម នមតាឋ ករុណាចុំនពេះអបកដទរមិ នរសមុ ខ ។ ម ឥសសរជ មបក់ម ើ នសចកឋ្ ី ប ស ី ចុំនពេះពួកជ ទុំងននេះ រជាលកាបបងគុំរូលបងាកច់ថាៈ ជ
ង ឹ មកដនណ្ឋើមរជរ
។
ក៏ចូលនៅាល់លពេះ
ជ ទុំងននេះបញ្ចុ េះបញ្ចូ លមហាលពេះរជាលរង់ខាញល់នោយឥរ
ពចា ិ រណា ក៏លតាស់បងាគប់ឱ្រនៅជ ទុំងននេះមកឱ្រដុំរនលពច។ ី នោយនរជេះទ នមតាឋចរ ទ ជ ទុំងននេះ ិ ឋ ង ិ សុ ចររធម៌ ិ អាច ង ឹ នលពចន
យ លរ ើ
ដុំរម ី ិ
ប់ជាថយនលកាយនៅវញ ិ ។ លពេះរជា 73
មង្គលសូត្រ
ររនឃញ ើ ដូនចាបេះ ក៏លតាស់សួរ លុ េះលជាបថជ ទុំងននេះ ជាអបក លបលពរ ឹ ឋលរម ឹ លរូវលអនរ ក៏លរង់លបទ ដុំរននេះ ី
ង ិ ឥសសរជ អបក
នពលបងាកច់ននេះ លពមទុំងលគួស្ដរ ឱ្រជាអបកបនលមទើ ជ ទុំង ននេះ ។ ពួកជ ទុំងននេះ ក៏រងរ ឹ រខុំ ឹ នធឝើអនុំ ពដ ើ ល៏ បទពននេះយ៉ាងមុង ឺ ម៉ារ់ ឥរនធឝសលបង្
ស រ
ូរដល់ជីវរនរៀងខវ ិ ួ
ក៏ប នៅនករ ើ
ជាលពេះឥ ធ ជានរវបុរឋ នស្ដយសមផរឋរ ៌ ង ុំ អស់ ិ ព ិ ឝកុ បងឋា សួ គទ
ាប ។ ឯបុរសជានយជានមគុំ រ ិ ប ជាលបធ ទ នរវតាទុំង ននេះ ម នមថ សកកនរវរជ គលឺ ពេះឥ ធ នស្ដយរព ិ ឝសមផរឋអ ិ ស់ កាលជាយូរអង្ងឝង ។
ការងារង្ដលមិ ម នទស ចារ់ជាមងគល នលពេះជាន
ឱ្រប
ូវនសចកឋស ី ុ ខចនលមើ
រុ
ម ការនកើរកបុងនរវនលកជានដើម
ដូចប អធប ិ ាយមកយ៉ាងន េះឯង ៕
_________________
74
មង្គលេី ១៩
អារត្ី វរត្ ិ ិ បាបា ការមិ នលរកអរកបុងបប
ង ិ ករិ យនវៀរ ិ
ចាកបប ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធិបាយថាៈ អារត្ិ ង្លបថ នសចកឋម ី ិ នលរកអរនោយ
ចិរឋ ។ វរត្ ិ ិ ង្លបថ ការនវៀរនោយកាយ ិងវចា នោយអុំណាច ទ កមយ ិងទឝរ ។ វររ ិ និ នេះម ៣ យ៉ាងគឺាៈ ១-សមបត្ដវរត្ ិ ិ
ការនវៀរចុំនពេះវរទុង្ដលដល់មកលពមរបស់
បុគគលង្ដលឥរប សមទ សីល ័ ជារិ វយ ននេះ ន
នោយប ពចា ិ រណា ូវ
ិងនសចកឋីនចេះដឹងរបស់ខួ វ ថ មិ គួរ ឹងនធឝើអនុំ ពង្ើ បប
យ នោយ ិ ើ អាក់ខា ង្លងនធឝអ ើ នុំ ពល ើ មកននេះនៅវញ
ប សមទ សីល ។
២-សមាទ្ធនវរត្ ិ ិ
ការនវៀរចាកអុំនពដ ៏ មក ើ ល
ម
បណារប ិ រជានដើម នោយប សមទ សីល ។ ៣-សមុ ម្ចឆេវរត្ ិ ិ ការនវៀរោច់លស
េះ មិ នធឝប ុំ ើ បកមយតាង
ពក គគលង្ដលប សនលមចមគគផល ។ ី ុំនណ្ើរ របស់លពេះអរយបុ ិ 75
មង្គលសូត្រ
បប គអ ៏ មក ជានលគឿងញ ឺ នុំ ពដ ើ ល ុ ុំងសរឝឱ្រនដ
យង កបុង
រនី េះសុំ នៅយកកមយកកនិ លស ៤ យ៉ាងគាៈឺ បណារប ិ រ ការ សមវប់សរឝ ១, អរន ិ បទ
ការលួ ចលរពររបស់នគ ១, កានមសុ -
មចាឆរ ការលបលពរ ឹ ឋខុសកបុងកាម ១, មុស្ដវរ ការនពលពករ កុ
ក១។
ការមិ នលរកអរកបុងបប
នធឝអ ើ នុំ ពអ ើ កុសលនផសងៗ
នសចកឋស ី ុ ខកបុងនលកន េះ
ង ិ ការនវៀរចាកបប មិ លបលពរ ឹ ឋ
សូ មផនី លពេះន
រុទ ជីវរ ិ
រង្មងប
ង ិ នលកខាងមុខ ជួ កាលអាចរួច
ចាកនលាេះថបក់ ង្ដលម លបកដកបុងរច ី ុំនពេះមុខផង ដូចម ុំ ទ ដណា លថាៈ ិ ម ឧបសកមបក់
ពុរនរកខរ ិ នរទរ ន
ប សមទ សីលកបុងសុំ ណាក់លពេះ
ើយនៅភជួង្លស ារ់ប ន
នារបស់ារ់ង្ដលបរ់
។
ង ើ នៅនលើភបុំ នដើមផរី ក
លស្ដប់ង្រម ពស់ថវ ម ់ យ ួ ធុំ
សនមផម ជាប់ ។ ឧបសកនរៀប ង ើ សធុេះមកររារ់ ឹ ឹ ការ់កាល ពស់ថវ ន់ នេះ
ង ឹ កាុំបរ ិ លពនៅន
យ នលង្រ ក ើ ឹ នឃញ ើ សីល
ង្ដលារ់ប សមទ ដ៏មរ ៉ា ច ់ រ់ អុំពលី ពេះនថរាៈននេះទ ,់ ក៏គរ ិ 76
ថាៈ
អញមិ គួរនធឝើអនុំ ពប ើ ណារិបរន
ននេះសមវប់អញក៏នោយ ន នចាលនៅដី ឱ្រផុរលស
ើយ
នទេះបីពស់ថវ ់
យ ើ ក៏លគង្វងកាុំបរ ិ ង្ដលលីនលើស្ដយ
េះពទី ដនៅ ។ នោយអុំណាចទ ចិរឋដ៏
បរសុ ិ រននវៀរចាកអុំនពប ើ បទ ឧបសកននេះ ក៏លស្ដប់ង្រពស់ថវ ់ លខវួ នោេះង្លងកបុងខណ្ាៈននេះនៅ ។
ការមិ នលរកអរ ង ិ ការនវៀរចាកបប
នលពេះជាន
រុឱ្រប
ន្យេះថជាមងគល
ូវលរនផលដូចអធប ិ ាយមកន េះឯង ៕
_____________
មង្គលេី ២០
មជជបានា ច សញ្ាម្មា នសចកឋស ឹក ូវ ី លងួមចាកករិ យផ ិ
រក ឹ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ ឹ លសវង
អធប ឹ ិ ាយថាៈរក ឹ លសវងម
សុ រម
២ យ៉ាងគាៈឺ សុ រ
ង ័ ិ នមរយ
៥ យ៉ាងគាៈឺ បដ ិ ឌសុរ សុ រនធឝនើ ោយនមៅ ១, បូវសុ រ
សុ រនធឝនើ ោយ ុំ ១, ឱ្រ សុ រ សុ រនធឝនើ ោយបយ ១, កណ្ ិ តបកខិរឋសុរ
សុ រនធឝើនោយោក់ជារស ិ ុ រចាស់ 77
១,
សមមរ-
មង្គលសូត្រ
សុំ យុរឋសុរ
សុ រង្ដលនធឝនើ ោយនលគឿងផសុំនផសងៗ
សម៉ាជានដើម ១, នមរយម ័
ម ង្ផវ
៥ យ៉ាងគាៈឺ បុបពសវាៈ រក ឹ លតាុំនោយ
ផកនឈើ ១, ផលសវាៈ រក ឹ លតាុំនោយង្ផវនឈើ ១, មធឝសវាៈរក ឹ
លតាុំនោយរឹកឃយុុំ ១, គុឡាសវាៈ រឹកលតាុំនោយរក ឹ អុំន្ ១, សមមរសុំ យុតាឋសវាៈ
រក ឹ លតាុំលបកបនោយនលគឿងផសុំនោយរសទ
ង្ផវនឈម ង្ផវសម៉ាជានដម ើ ១ ។ ការផក ឹ ូវរក ឹ ស ើ ឹ លសវងគ ឺ ុរ ង ិ នមរយន ័ េះ
ជាន
រុនឱ្ ុំ រនករ ើ នទសទ ់
ក ់ ុ ងបចច ប ុ បផ ប
។
បុគគលអបកផក ឹ ូវរក ឹ ង្រងជាអបកម នសចកឋលី បមរនធឝស ឹ លសវង លបង្
ស កាវហា មិ សមរុំ ង ហា៊ា នធឝអ ើ នុំ ពប ើ បនផសងៗ នធឝើ
ខវួ ឱ្រស្ដបសូ រចាកលបនយជ ៍ ង្ដលលរូវប កបុងបចចុបផ បជារិ
ន េះ ។ អបកផក វររួលនទស ៦ យ៉ាងជាលបកដកបុង ឹ រក ឹ ឹ លសវងលរូ ជារនិ េះគាៈឺ ទ ់
១-សនទិដឋិក្ខ
ធនជានី
វនស ិ
ន់ ឃើញជាក់ង្សឋង ង ឹ ង្ភបកនគឯង
ិ នហាចលរពរសមផរឋិ
២-កលហបបវឌ្ឍនី នុំបងកបនងករ ើ ជនមវេះ
78
៣-ម្ោោនំ អយត្នំ ជាសមផុកទ នរគនផសងៗ ម ងងឹរ
ង្ភបកជានដើម
៤-អកិត្ដិសញ្ជ ននី នធឝឱ្ ឋិ៍ យ េះ ើ រអនស្ដចិ៍នករន្
៥-ម្ក្ខបន ឋិ៍ យ សនោយឥរនអៀ ិ និេាំសនី នបក ើ បងាហញនករខា
៦-បញ្ញាយ េុ ពេលីករណ្ី នធឝឱ្ ើ រនខាយលបជាញស្ដយររី ។
លុ េះរុំលយរងកាយន េះនៅលរូវនៅនស្ដយរុកខកុ ង ប រកនរៀរ ។ នោយនសសសល់ផលបបកមយននេះ
ប មកនករ ើ ជាម ុសស
វកលចរ រឆក ិ ិ ួ រលីលនផឋសផឋស មិ ដូចជ ទុំងពួង ។ ចុំង្ណ្ក
ខាងការសលងួម នវៀរចាកការផឹក ូវរឹកលសវង ឹ រង្មងប អា -ិ សងសមិ នៅឋលកហាយស្ដឋយនលកាយ ិទ រនៅន េះ៖
កបុងអររ ី កាល
ពរណ្សី សុ រន
ដូចលពេះរជាង្ដល ង ឹ
ម លពេះរជាមួយលពេះអងគ
កបុងលកុង
លរង់មិ អាចនស្ដយលកយង្ដលឥរម ស្ដច់ ង ិ
យ ួ នយពនិ សសរករញ ើ ។ ទថងមយ ិ ស្ដច់មិ ប , លរង់
ង្ដលកុំពុងង្រងុរងប់នោយសុ រ ក៏បងាគប់ឱ្រយកលពេះរជបុលរជារី លសឡាញ់ មកពឃា ិ រ យកលពេះមុំស្ដនធឝើជាលកយថឝយលរង់ លុ េះ 79
មង្គលសូត្រ
លរង់ស្ដឝងសុ រន ទលកនពក
យ ើ
ក៏ម នសចកឋនី ស្ដកស្ដឋយលពេះរជបុលរ
នរប ើ លរង់នឃញ ើ នទសសុ រន
យ ុំ ពី ើ ង្លងលបលពរ ឹ ឋតាង
កាលននេះមក ។ ការនវៀរចាករក ឹ រង្មងមិ នៅឋលកហាយ ឹ លសវង ស្ដឋយនលកាយ ដូច ិទ ង្ដលនុំមកន េះ រង្មងប
ូវអា ិសងស
គនឺ សចកឋស ុំ ី ុ ខកាយសបាយចរ ិ ឋ ចនលមើ លរពរសមផរឋិ មិ ភវង
ភវរ់វនងឝងស្ដយររី មិ នធឝនើ ករន្ ឋិ៍ យ េះឱ្រអលបយ ី ៍ ម នសចកឋទី ថវថូ បរ ជាដរប នលពេះន
រុននេះប លពេះដ៏ម លពេះភគលតាស់ថ ជា
មងគលដ៏ឧរឋម ដូចប អធប ិ ាយមកយ៉ាងន េះឯង ៕ ______________
អបបមាម្ទ្ធ
មង្គលេី ២១
ច
ធម្មេសុ
ទុំងឡាយ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ
កុសលធម៌ទង ុំ ពួង
នសចកឋម ី ិ លបមរកបុងធម៌
ការមិ លបមរគម ឺ ិ នធឝសលបង្
សកបុង
ន េះជាកុំពូលទ កុលសធម៌ទង ុំ អស់
អបបមាម្ទ្ធ អមត្ំ បេំ នសចកឋម ី ិ លបមរន េះ ជាឧបយនុំ 80
ខវួ នៅកា ល់ ពេះ ិពឝ
ង្ដលមិ ម នសចកឋីស្ដវប់នរៀរន
ើយ
អបកង្ដលមិ លបមរ គអ ើ ឺ បកង្ដលមិ ស្ដវប់ស្ដយររៗ ី នៅរសរនវក ជា ិចចទង ុំ យប់ទង ុំ ទថងឥររលរ់ន នរឿ ចរ ិ ឋឱ្ររឭកដល់ការកុសល
ើយ
រង្មងម សរោ ិ ស់
ង្ដលខវួ ប នធឝម ើ កន
យ ើ
នរឿយៗផង កុលសឯណាង្ដលខវួ មិ ធវប់នធឝើ សរោ ិ ស់នរឿ ចរ ិ ឋឱ្រលបញប់លបញល់នធឝនើ
ង កុុំបង្ងអបងអងរ ់ ុកថ ចាុំទថងន េះ ើ
ទថងននេះ ង្ខន េះង្ខននេះ ឆ្បនុំ េះឆ្បនុំ នេះសឹមនធឝើ នលពេះនៅលកយ៉ាង ន េះជានដើម នៅថមិ លបមរ អបកង្ដលមិ លបមររង្មងប កស្ដងកុសល ១០ យ៉ាងគាៈឺ
ទានំ ទេតិ ឱ្រទ ដល់ ពួកសយូមលគប់លបនភរឥរនរសមុ ខ១ ើ
សីល ំ រក្ខតិ រកាសីល ៥ សីល ៨ ជានដើម ១ ភាវនំ ភាទវតិ ចុំនរ ើ កមយោឌ
ជានដើម ១
៤០ ម ពុទន ុសសរិ
អបចាយនំ ក្ទោតិ នារពនការខាវចលរកូលនរៀមចផង
ជានដើម ១
ទវយាវច្ចំ ក្ទោតិ នធឝកា ១ ើ រខឝល់ខាឝយបុំនរសងឃ ើ 81
មង្គលសូត្រ
បតដិទានំ ទេតិ ផាយង្ចកចុំង្ណ្កផលដល់អបកដទរ ១ ធម្មទេសនំ ទេទសតិ សុំ ង្ដងធម៌ដល់អបកដទរស្ដឋប់ ១ ធម្មសសវនំ សុណាតិ
ស្ដឋប់ធម៌អបកដទរសុំ ង្ដងដល់
ខវួ ១
អនុទោេនំ ក្ទោតិ នធឝអ ើ ុនមរននលរកអរតាមបុណ្រ
នគឱ្រ ១
េិដ្ជុ ឋុ ក្ម្មំ ក្ទោតិ នធឝរ ឌិ នឺ សចកឋយ ើ ដ ិ គ ី ល់នឃញ ើ ឱ្រលរូវផវូវ
ធម៌១ (រួមជា ១០ លបការ នៅថបុញ្ដករិ យវរទ ិ ុ) ។ ឯអបកង្ដលមិ លបមរន េះ
រង្មងប នៅកា ល់ ពេះ ព ិ ឝ
ន្យេះអមរាៈ ដូចនរឿងលពេះនថរាៈន្យេះអា
ធនលកមិ លបមរ គឺ
តាុំងពនី លកាយទថងង្ដលលពេះស្ដស្ដឋនសឋចចូលបរ ិ ិពឝ នៅ នលក ពុហា ុំ ៊ា សឹងខុំចុំនរ ើ ធម៌
លុ េះដល់ទថងនរៀប ង ឹ បឋមសងាគយន
លពេះសងឃទុំងឡាយ ោស់នរឿ នលកៗ ក៏ម ពាយមររង្រ ឹ ខាវង ុំ កាវ ខុំចនលមើ កាយ ុសសរក ិ មយោឌ
យប់ននេះតាុំងពលី ពលប់
នៅរល់ាប ង ឹ ទថងង្បកបចចូសសម័យភវលឺ ស្ដងៗ នលកក៏មិ ទ ់ ប សនលមចលពេះអរ
រឋរកកល់ង្រអស់សងឃម ឹ 82
នរប ើ នលកគរ ិ
ឹងសឹងសលមកកាយ
កមយោឌ
ន
ង្រលពេះរ័យនលកមិ ប លេះបង់លពេះ
យ ក៏រុំនររកាយចុេះ ង ិ ើ ង្បរភក្រកឋនឆ្ភេះនៅកា វ់ ហារ ឹ
សឹង លពេះបរទុំងពរី ោក់មិ ទ ដ ់ ល់ង្ផ កាឋរ លពេះសិរស្ដក៏ ោក់មិ ទ ដ ់ ល់នខបយ ើ អរ
ក៏នលង្រប សនលមចន
យ ូវលពេះ ើ
រឋផលលពមទុំងបដស ិ មមទ ិ លេះកនិ លសជាសមុនចឆរលបហារ
ោច់ចាកសនឋ ។ លពេះអា
ធនរទរ ង្ដលប សនលមចលពេះអរ
រឋផលន េះ ក៏
ប នលពេះអាលស័យនសចកឋីមិ លបមរ មិ ង្រលពេះអា អងគនរ
នៅម នលចើ រនៅនរៀរ
ធនរទរមួយ
ដូចនរឿងអញ្ដ ររភក ិ ុ ខមួយអងគ
នលកមិ លបមរខុំពាយមនដើរចក្រងកមនៅកបុងទលព តាុំងពលី ពលប់ ដល់ពក់កណា ឋ លអាលធលរ នលកក៏នរយជងគងន់
យ ើ វរចក្រងកម
ខុំចនលមើ លពេះកមយោឌ កបុងរច ី ក្រងកមណ្៍ ។ លាននេះម លព
យណ្៍
លមគ ឹ មបក់នដើរបញ់ សរឝ លុ េះនៅដល់រនី នេះ នឃញ ើ ភក ិ ុ ខននេះគរ ិ ស្ដយ ថជាលមគ ឹ ក៏ពួយលុំ ង្ពងនៅលរូវនពេះភក ិ ុ ខននេះៗ ក៏ង្លសក
នោយសង្លមកយ៉ាងខាវង ុំ ឯនយលព ទលពលុ េះដឹងថលរូវម ុសស នរ
ក៏ភរ ិ ភ័យនគចររ់បរ់នៅ
83
ភក ិ ុ ខននេះខុំដកលុំ ង្ពងនចញអុំពី
មង្គលសូត្រ
កាយ
ន
យ ើ យកនដយសងួរមកចុកលរង់មុខអាវុធ
ចងរុ ុំនោយ
សុំ ពរ់ជាប់ ក៏តាង ុំ សរច ខុំវរចក្រងកម ិ ិ ុេះកបុងលពេះវបសសនញណ្ នៅ ក៏ប សនលមចលពេះអរ
រឋផល ន
លាននេះឯង ។ ឯអបកមិ លបមរ
អធប ិ ាយមកន េះឯង ៕
យ ើ ក៏ចូលលពេះ ព ិ ឝ កបុង
រង្មងប នៅកា ល់ ពេះ ព ិ ឝ ដូចប
________________
ម្ង្គលេី ២២ ម្ោរម្វា ច នសចកឋនី ារព កបុងបុគគលង្ដលគួរនារពជា
មងគលដ៏ឧរឋម ។
អធិបាយថាៈ ឯពករថនារពននេះ គឺនធឝើកាយវចាចិរឋឱ្រ
ធង ់ គកា ឺ រឱ្ លុំ នទ នៅរកបុគគលជាបុពឝការ ី ឬបុពឝបុរសរបស់ ខវួ
ម មតាបតា ើ បុគគលគួរនារពននេះ ង្ចកជា ៣ ពួក ិ ជានដម
គាៈឺ លពេះពុរន លពេះបនចចកពុរន
ង ិ លពេះអរ
84
រឋស្ដវកលពេះពុរន ជា
បុគគលជា ខ ់ ភស់, មតាបិតាលគូជាបុគគលជា ក ់ ណា ឋ ល, បងលបុស បងលសីកុ ងលរកូ ប លជាបុគគលជា ទ ់ ប ។ ឯបុគគលគួរនារពននេះ ម នលចើ លបការរនៅនរៀរ ង្រមិ ប នលើកមកសុំ ង្ដងឱ្រអស់ នជើងទដកបុងរនី េះនរ
ង ឹ សុំ ង្ដងង្រអុំពនី ាលារវធម៌ គធ ឺ ម៌ង្ដល
លយនោយបុគគលគួរនារពននេះ ម ៧លបការ ដូចរនៅន េះគាៈឺ ពុ េាោរវត្ថ នារពកបុងលពេះពុរនមយ ួ ធមេោរវត្ថ នារពកបុងលពេះធម៌មយ ួ
សង្ឃោរវត្ថ នារពកបុងលពេះសងឃមួយ សក្ខ ិ ខ ោរវត្ថ នារពកបុងសិកាខមួយ
សមាធោ ួ ិ រវត្ថ នារពកបុងសមធម ិ យ
អបបមាេោរវត្ថ នារពកបុងអបផមរមួយ
បដស ឋ រោរវត្ថ នារពកបុងបដស ឌ រមួយ ិ ណា ិ ោ
ឯការនារពកបុងលពេះពុរនននេះ
គលឺ រូវនារពកបុងលពេះពុរនរប ូ
លពេះនចរយ លពេះស្ដររី កធរុ មហានពធិលពក ិ ិ ឹ ស រីង្ដលលពេះអងគ
លបសូ រ រង្ី ដលលពេះអងគលតាស់ដង រង្ី ដលលពេះសុំ ង្ដងធមយចលក ឹ 85
មង្គលសូត្រ
រង្ី ដលលពេះអងគោក់បង់ ូវអាយុសងាខរ ព ិ ឝ
រទ ុំ អស់ន េះ នៅថបូជ យ ី ង ី ស្ដទ
រង្ី ដលលពេះអងគចូល ។ នារពកបុងលពេះ
ធម៌ននេះ គនឺ ារពកបុងវ យ ័ លពេះសូ លរ លពេះបរមរទអភធ ិ មយ នបើ
នពលនលកសុំ ង្ដងធម៌ លរូវអងគុយស្ដឋប់ឱ្រលអ កុុំជង្ជកាប កុុំ យ ិ យាប កុុំនដើរចុេះន
ង ុំ ើ កុុំនដកស្ដឋបធម៌ កុុំជួរកាល កុុំបង
ឆ័លរ កុុំបង ុំ តាុំងយូ កុុំអងគុយលរនបមកាលជងគងស្ដ ់ ឋ ប់ធម៌ កុុំ នដកលទលស្ដឋប់ជានដើម ។
នារពកបុងលពេះសងឃននេះ គម កាយវចាចរ ឺ ិ ឋឱ្ លុំ នទ លកាបថឝយបងគុំ ង ិ មិ នពលពករអាលកក់ជួជារិ មិ នមល ើ ងាយ មិ រយេះរេះិ នដៀលដល់លពេះសងឃ ។
នារពកបុងសិកាខននេះ គឺខស ុំ ិ កានរៀ សូ នលរធម៌វ ិ យ ័ ឱ្រដង ឹ
ជាក់ចាស់តាមភូមរិ បស់ខួ វ ជាលគ
សលងួមកបុងសីលសិកាខរបស់ខួ វ ។ នារពកបុងសមធនិ នេះ
សទ
ឬបពឝជរ ិ
គតា ុំ សរិ ក ឺ ង ឹ រឭកដល់សមថ-
កមយោឌ ទុំង ៤០ ម អ ុសសរិ ១០ ជានដម ើ ន ្ ឱ្រនករ ើ ន
ម ចរ ិ ឋ
ង ើ នរឿយៗ ផង ។ 86
យ ើ នធឝអ ើ ងគ
នារពកបុងនសចកឋម ី ិ លបមរននេះ
បបនចញ ន
គឺឱ្រម សរលិ បឹងលេះ
យ ើ ខុំបុំនពញបុណ្រ ខុំរកាបុណ្ររុក
សមធិបញ្ជដឱ្រផូរផង់ជា ច ិ ច។
នារពកបុងបដិសណា ឌ រាៈននេះ
ង ិ នធឝស ើ ីល
គលឺ រូវនធឝប ឌ រាៈដល់ ើ ដិសណា
នភញៀវនោយនលគឿងអាមស ឌ រាៈនោយធម៌ គង្ឺ ណ្នុំ ិ ណា ិ ាៈ ១, បដស លបប់ព រល់ផូ វវនៅកា ល់ ពេះ ព ិ ឝ ១។
មា៉ាងនរៀរ បុគគលង្ដលគួរ ង ឹ នារពម ៣ ពួកគាៈឺ
អាយុវនុ ឌោ បុគគលង្ដលចុំនរ ើ នោយអាយុ គឺម ុសសចាស់
ជាងខវួ មួយ ។
គុណ្វុនឌោ បុគគលង្ដលចនលមើ នោយគុណ្ គឺមតាបិតា
ង ិ អបកម សីលជានដើមមួយ ។ លព
បុញ្ដវុនឌោ បុគគលង្ដលចុំនរ ើ នោយបុណ្រ ម កសលរ ង ិ យណ្៍ជានដើមមួយ ។
ឯបុគគល ៣ ពួកន េះ
យ ័ ខវេះនលករប់ថ វយវុម្ឌ្ោ
គុ ណ្វុ ម្ឌ្ោ ជាត្វិ ុម្ឌ្ោ ដូ នចបេះវញក៏ ម ិ
ម បុណ្រឱ្រគរ ិ ថ
។ នបនើ ារពនលកអបក
នលកន េះពនី ដម ើ នលកម សទន 87
ម
មង្គលសូត្រ
សីលាៈ ម សុ រាៈ ម ចាគាៈ ម បញ្ជដ នរប ើ នលកប នករ ើ កបុង លរកូលខភងខ ់ ភស់ បុណ្រ ។ ន េះ
នបគ ើ រ ិ ដូនចបេះជាមុ
នរប ើ នារពនករ ើ នៅជា
ឯការនារពដល់ាប ឹងាប តាមលុំ ោប់វសាចាស់ខជា ចី នដើម នលកចារ់រុកថជាមងគលដ៏ឧរឋម
ង ឹ ប នសចកឋស ី ុខ
នសចកឋច ី ុំនរ ើ កបុងនលកន េះ ង ិ នលកខាងមុខប ុំ ដណា លកបុងគមភរី មងគលរទរប ី ថ ី ាៈ
ដូចម នរឿង
លពេះពុរនសមណ្នារមបរមលគូជាមចស់នយង ើ
នស្ដយលពេះជារជា ិ សរឝរទ នៅកបុងទលព ង ួ នដម ើ ទលជធុំមយ ើ ជានៅលុំ នៅ ឹ នដម
លពេះអងគ
ម ិ ព ឋ រុំអាលស័យនៅ លាននេះម សរឝជា
សុំ ឡាញ់ ឹងាបពរី នរៀរគឺាៈ ដុំរ១, ី ស្ដឝ១ រួមជាបី ឹងនពធិសរឝ ។
សរឝទង ុំ បនី េះនៅជាមួយាប លានលកាយមក រទនពធស ិ រឝសួរ
ដុំរ ី ង ុំ ពរី នយង ិ ស្ដឝថាៈ មបលសមវញ់ ទង ើ ទុំងបន ី ក់ន េះ នរើ អបកណាចាស់ជាងអបកណា
នបអ ើ បកណាចាស់នយង ើ លរូវនុំាប
នារពអបកននេះ ដុំរនឆវ ី ើយថាៈ មបលសុំ ឡាញ់ កាលខញុនុំ ៅពរ ី ូចខញុុំ នដើរតាមនមខញុម ុំ ក នដើមទលជននេះនៅនលកាមនពេះខញុនុំ ៅន 88
យ ខញុចា ុំ ុំ ើ
ប មិ នភវច, ឯស្ដឝក៏នឆវើយថាៈ មបកសមវញ់ កាលខញុនុំ ៅជាកូ ស្ដឝរូចនៅន
យ ុំ កជាមួយ ង ើ ទលជន េះនៅ ើ ននេះ ខញុម ឹ នមខញុុំ នដម
កុំពស់នសយើ ឹងកាលខញុៗ ុំ ប នបេះលរួយសុី ជាអាហារ, រទនពធសរឝនឆវយ ុំ ពរី កបុងរឯ ើ ថ មបលសុំ ឡាញ់ ទង ី នណាេះម នដើមទលជ មួយធុំ ខញុប ុំ ពុំង្ផវទលជននេះមកសុី ជាអាហារ ន
យ ើ មកបននធបង់
ឧចាចរាៈកបុងរនី េះឯង នដើមទលជន េះដុេះពវី ចចាៈទ ខញុៗ ុំ លរូវចាស់ជាង អបកទុំងពួង គរ ឺ ទចាស់ជាងស្ដឝៗ ចាស់ជាងដរុំ ី ន យ ើ សរឝ
ទុំងបីននេះ នារពាប ឹងាបតាមលុំ ោប់វសាចាស់ខចី នពធិសរឝ
ក៏ឱ្រសរឝស្ដឝ ង សីល ៥ សរឝទង ុំ ពរី ននេះ ក៏នារព ិ ដុំរសមទ ី សរឝរទ
ស្ដទ សួ គ៌
លុ េះនធឝើកាលកិរយនៅសរឝ ទង ុំ បីកប ៏ នៅនកើរកបុង ិ នោយនសចកឋនី ារពាប ង ិ ាប
លបការជាប់ជា ច ិ ច។
ង ិ រកាសីល
៥
មួយវញនរៀរ ឯលកខណ្ាៈនារពន េះម ៣ លបការគាៈឺ ិ ក្ខយបោម
នារពនោយកាយម ថឝយបងគុំលកាប
សុំ ពេះជានដម ើ មួយ, វចប ី ោម នារពនោយវចា ម នពល 89
មង្គលសូត្រ
ពករសរនសើរគុណ្ជានដម ើ មួយ, មម្នាបោម នារពនោយ ចរ ើ មួយ ។ (រួមជាបីលបការ) ិ ឋ ម ចរ ិ ឋមិ លបមថនមល ើ ងាយជានដម លពេះពុរនស្ដសនង្ដល ង ឹ តាុំងនៅមុំមួ ប
ក៏អាលស័យ
ក៏សិ ទរនៅលរម ឹ ននេះ នបើនារព ៧ លបការន េះអស់ន
ើយ លពេះពុរន-
ង ឹ នារព ៧ លបការន េះៗ សទិរនៅលរម ឹ ណា លពេះពុរនស្ដសន
ស្ដសនក៏រលរ់ផងង្ដរ ដូចអធប ិ ាយមកន េះឯង ៕ __________
មង្គលេី ២៣
និវាម្ត្ថ ច កិរយលបលព រ ិ ឹ ឋបនធបខវួ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធប ិ ាយថាៈ ឯពករថបនធបខវួ ន េះ ប ដល់ការោក់
បង់ ូវសកាកយរដ ិ ឌិ ង ិ អសយិម ាៈនចញចាកសនឋ ឱ្រលស្ដលនសឋើងក៏ជាមងគល
អបកង្ដលមិ លបកា ជា ់ រលិ រកូលថ
នយង ើ ជាជារក ិ សលរ នយង ើ ជាជារលិ ព គ
ឬលា ង្់ រនធឝើ
យណ្៍ នយង ើ ជាជារនិ សដឌី
បរី ឬថនយើងជាមហាលរកូល នយើងម យសសកឋិនលចើ
នយង ើ ម បរវរនលច ិ ើ
នយង ើ ម លរពរនលចើ 90
ឬមិ ម ម ាៈ
នោយរិដឌិថ ខវួ នយើង ខវួ នគ របស់នយើង របស់ នគ ឬក៏មិ លបកា ថ ់ ននេះន
សរឝនលកនរៀងទរ់សិ ទរនសទរចរី កាលមិ ង្លបលបួល
ើយ ។
ឯម ាៈ
ង ឌិ ង ុំ ពរី ន េះ ជាធម៌នឱ្ ុំ រម នសចកឋវី នស ិ ិ រដ ិ ទ
ទុំងជារនិ េះផងជារម និ េះននេះ ដូចនរឿង ិ ិ ុខផង, ឯវនសជារ សរឝចចក ប ឮម ឋបុនរ ស្ដឝធាយ
ចចកចាុំប ន
កណា ឋ លទលព
រ ិ មបក់នៅកបុង គរពរណ្សីកុំពុង យ ើ នុំយកម ឋននេះ
ពួកសរឝទង ុំ ឡាយម រជសី
នៅសុំ ង្ដង
៍ជានដើម
ខាវច
អុំណាចម ឋកន ៏ ា ុំ ប ចុេះចូលចចកៗ ក៏តាង ុំ ខវួ ជានសឋច នធឝស ើ រឝ
ទុំងឡាយននេះឱ្រជាបរវរ ិ លុ េះចុំនណ្ររមកននេះ នសឋចចចកក៏ កា ង្់ រម ម ាៈនលចើ ន ន
ង ើ ង្ដរ ន
នសឋចចចក ន
ង ហ ង ឌិ កា ៏ ង្់ រនករ ើ ៗ រណា ិ រដ ិ ក ើ នលចើ
យ ើ គរ ិ ង ឹ ដនណ្ឋើមយករជសមផរឋនិ សឋចពរណ្សី
ក៏លបជុុំពួកសរឝជានលចើ លបមណ្
យ ើ ចចកក៏ន
ង ើ ជេះិ នលើខបងរជសី
នរមព័រនជុុំវញលកុ ងពរណ្សី ិ លព
យណ្៍មបក់
ម លបជាញន
។
៍ធុំ
ឯនកា
១២
នុំាបចូលនៅនចាម
លព
ង ើ នៅនលើនឈខ ើ ភស់ន 91
នយជ ៍
យនណា
ម
យ ើ សួ រថាៈ
មង្គលសូត្រ
អបកនចាមនរមលពេះ គរនចេះលបថបចង់ប អឝ? ី នសឋចចកក៏លបប់ថ នយង ើ ចង់ប រជសមផរឋិ ពរណ្សីន េះ លព
នធឝអ ឝី កសលរនស្ដយរជរកបុង គរ ើ ជា
យណ្៍ននេះ សួ រថ ចុេះអបក ង ឹ គរ ិ នធឝដ ើ ូច
នមឋច នរើប ង ឹ យករជសមផរឋក ិ ុ បង គរពរណ្សីប ? ចចកថ នយង ើ ង ឹ ឱ្ររជសី
៍ធុំង្ដលនយង ើ ជិេះន េះង្លសកន
ង ើ
ម ុ សស
ទុំងឡាយ ង ុំ គរ នយង ឹ ស្ដវប់អស់ទង ើ ង ឹ ប រជសមផរឋិ នធឝើ ជាកសលរ គរពរណ្សី, លព រជសី
យណ្៍សួ រនរៀរថាៈ ចុេះអបក ង ឹ ឱ្រ
៍ង្លសកសង្លមកកបុងនវលណា? ចចកលបប់ថ នៅង្រ ៧
ទថងនរៀរនរ អបកចូរលបជុុំាបចាុំស្ដឋប់ចុេះ ។ លុ េះលព
យណ្៍ននេះដឹង
ចាស់កយ ៏ កនសចកឋលី កាបរូលលពេះបរមកសលរៗ នសឋចឱ្រប៉ាវគង
លបប់អបកលសុកកបុង គរទុំងអស់ ឱ្រយកនមៅសង្ណ្ឋកបុកលយ ង ឹ សុំ
ី ន
យ ិ លគប់ៗ ាប ដរបដល់សរឝ ើ ចុកលរនចៀកឱ្រជរ
ម ង្ឆកឆ្យជារប ុំ ុរ លុ េះទថងជាគលមប់ ៧ ជ ទុំងឡាយ ក៏នធឝើ ី ផ ដូនចាបេះលគប់ៗាប ។ លាននេះលព នៅននេះន ន
យ ើ
យណ្៍ក៏នៅកា រ ់ ង្ី ដលចចក
បងាគប់ឱ្រនសឋចចចកនធឝស ើ ក្រងាគម
ង ើ ឈរនលើខបងរជសី
៍ ន
នសឋចចចកក៏
យ ើ រក្រ ឋុំនជើង ៣ ដងឱ្ររជសី ៍
92
ង្លសក រជសី
៍កង្៏ លសកនោយសង្លមកយ៉ាងខាវង ុំ ពួកសរឝទង ុំ
ភញក់នផអល ដុំរក៏ ើ ី នបលធវកនសឋចចចកចុេះចាកខបងរជសី
៍ សរឝ
ទុំងឡាយក៏ជា ច ់ ចកកស័យជីវរនៅ សរឝនលៅពនី នេះនរៀរ ក៏ ិ នបលជា ា ់ ប លបគរនលើង្ផ ដី
លរ
ប់ជាប ទដអបក គរ
ពរណ្សី នធឝនើ ងៀរនៅវញ ិ ។ ជ ទុំងឡាយ
បបួលាបយករនរេះមកដឹកអូសជញ្ជូ សរឝ
ទុំងឡាយម ឈវូស រមុំងជានដម ើ ន យកនៅលបឡាក់អប ុំ ិលហាលទថង ឯអបកលសុកពរណ្សី ដល់សពឝទថងន េះ ។
យ ើ អារស្ដច់ប នលចើ
នធឝើនងៀររុកអាលស័យប យូរ
ក៏នធឝនើ ងៀរតាុំងពលី ាននេះជាប់មកដរប
ពួកជ មិ ម សកាកយរដ ិ ឌិ អសយិម ាៈ ង្រងប សុ ខ អបក
លបកា ខ ់ ួវ ឯង ។
នលើករនមកង ើ ខវួ ង្រប រុកខ ដូចអធប ិ ាយមកន េះ __________
93
មង្គលសូត្រ
សនដុដឋី
មង្គលេី ២៤
ច
នសចកឋនី លរកអរចុំនពេះរបស់ង្ដលម
ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ នសចកឋនី លរកអរចុំនពេះរបស់ង្ដលម
គឺ
ប ដល់អបកង្ដលម ចិរឋសននឋសៗ ន េះ ង្ចកនោយបុគគល ម
២ យ៉ាងគាៈឺ បពេជិត្សម្នាដស ១, គហដឋសម្នាដស ១ ។
ឯបពឝជិរសននឋសននេះ
ប ដល់នលកអបកបួសង្ដលនលរកអរ
កបុងរស្ដ ិ ុ បងគុហាស្ដងរ់ង្រមបក់ឯង មិ ី ង រ់នៅកបុងទលព ឬកបុងកុដក
លរូវការ ង យ ័ គប ័ ង្ដលនលចើ នលើសលប់ នលរកឹ ឥររររបចច ិ ឺ ចចយ អរង្រកបុងបចចយ ័ ៤ តាមម តាមប បរនភគយ ៉ា ងននេះ ិ
មិ នលយភកបុងអាហារជាអាការនុំឱ្រលជេះថវ
ដល់បគ ុ គលង្ដលមិ ទ ល់ ជេះថវ លព
គប មកយ៉ាងណាក៏ ឺ
ដូចម នរឿងដុំណាលពី
យណ្៍មបក់ មិ ទ ល់ ជេះថវកបុងលពេះពុរនស្ដសន សម័យទថង
មួយ លព
យណ្៍ននេះគរ ិ ថ ភក ិ ុ ខន េះជាអបកមិ លរូវការចង់ប
របស់នលចើ កបុងអាហារ អញលផងនលកនមល ើ ប ឋច ិ ចុេះ គរ ិ ន
យ ើ
ក៏យកបយមួយផឋិលនៅកា រ ់ វី ហារ លាននេះភក ិ ិ ុ ខសងឃ ៣០ រូប 94
កុំពុងលបជុុំាបឆ្ ,់ លពេះនថរាៈៗ
លព
យណ្៍ក៏នលើកផឋិលបយចូលនៅលបនគ
ក៏ចាប់ប ឋច ិ ន
យ ើ
ុចផឋល ិ បយននេះរៗ
នៅ
លបនគ ភក ិ ុ ខដទរនរៀរដរបដល់លគប់ភក ិ ុ ខសងឃទុំង ៣០ រូប លុ េះ លព
យណ្៍ននេះប នឃញ ើ ដូនចាបេះន
លរពរស្ដងវហារស្ដងនចរ យ ិ ិ ជានលចើ
យ ើ ក៏នករ ើ លជេះថវ
បរចា ិ ចគ
នធឝឱ្ ើ ររុងនរឿងកបុងលពេះពុរន-
ស្ដសន ។ ឯការសននឋសន េះ នលកង្ចកនចញនៅនរៀរម ៣ លបការគាៈឺ
១-យថ
លភសននឋស
តាមម ។
សននឋសគឺនលរកអរតាមប
២-យថ ពលសននឋស សននឋសតាមកមវង ុំ ខវួ នលបើលបស់
ប ។
៣-យថ ស្ដរូបសននឋស សននឋសតាមសមគួរដល់ឋា ាៈ របស់ខួ វ
គនឺ បប របស់លអ ឬរបស់ង្បវកនថយងថយី មិ ហា៊ា នលប-ើ ើ
លបស់ មិ ហា៊ា ឆ្ ខ ់ ួ វ ឯង ស៊ាូយកនៅលបនគ នលកង្ដលម គុណ្នលើខួ វ ។
95
មង្គលសូត្រ
នបច ើ ុំង្ណ្កខាងលគ
សទ សននឋសភរយស្ដ ឝ មរី បស់ខួ វ ិ
គឺ
ម ង្រមួយ ង ឹ មួយ មិ នលយភកបុងកាម នបម ើ ិ សននឋសនរ ង ឹ នុំឱ្រម នសចកឋវី នស ដូចនរឿងដុំណាលពខ ិ ី រឋយ ិ ុលរ ១ អងគ ម នទសលរូវបិតាបនណ្ឋញនចញចាក គរ ន
ល ើយនុំភរយចូ ិ
នៅនៅកបុងទលព ទថងមយ ួ ខរឋយ ិ បុរថននេះ ប នឃញ ើ នងកិ បរមួ ី យ ម រូបលអកល ៏ េះបង់ភរយខវ ិ ួ
ន
យ ើ នដរើ តាមនងកិ បរននេះ ី
នោយនសចកឋលី សឡាញ់ ចង់ប នងកិ បរ,ី
ណាស់ នលពេះនឃញ ើ នគលេះបង់នចាលខវួ ន
ឯភរយ ក ឹ រូចចរ ិ ឋ
យ ក៏ចូលនៅកា ់ ើ
សុំ ណាក់ឥសី សូ មនរៀ កសិណ្ក៏ប សនលមចអភញ្ជ ិ ដ នហាេះនៅ កា អា ់ កាស
ចុំង្ណ្កខរឋយ ិ បុលរង្ដលនដរើ នៅតាមកិ បរននេះ ី
លុ េះនរៀប ឹងជិរកិ បរៗ ី បរ់នៅ
ខរឋយ ិ បុរថននេះ
នសចកឋលី បថប ន
យ ើ ក៏លរ
ននេះក៏សុ ធេះន
ើរន
ើងនៅតាមអាកាស
ក៏ខុសបុំណ្ងមិ ប សនលមចដូច
ប់មករកភរយវ ញក៏ មិ នឃញ ិ ិ ើ នរប ើ
ក ឹ ស្ដឋយនលកាយរូចចរ ិ ឋណាស់ ក៏អងគុយយុំនៅកបុងទលពមបក់ឯង,
នរឿងខរថយ ិ បុរឋង្ដលនុំមកសុំ ង្ដងន េះ ជាបុគគលធោ ិ ឌ សរឱ្រនឃញ ើ ថអបកធវយសននឋសន 96
យ ើ
នដម ើ ផី
រង្មងប នសចកឋី
វនស ង្រងនកើរវបផដ ិ ិ ិស្ដរនៅ ី ឋ លកហាយ ឹកស្ដឋយនលកាយ ។ ឯ សននឋសននេះនបថ ើ ឱ្រខវច ី ុេះ បចចយ ័
៤
បពឝជរ ិ លរូវម ចរ ិ ឋសននឋសកបុង
គឺនលបើលបស់តាមប តាមម តាមកមវង ុំ កាយខវួ
តាមសមគួរដល់កមវង ុំ បុណ្រ ឬឋា ាៈរបស់ខួ វ
។ នបលើ គ
សទ
វញ ិ លរូវឱ្រម ចរ ិ ឋសននឋសកបុងកាមគុណ្ ៥ គឺ រូប, សនមវង,
កវិ , រស, សមពសស, នលបលើ បស់តាមប តាមម ដូចាប កុុំឱ្រ ម ចរ ិ ឋអ ធេះស្ដនៅឋលកហាយកបុងកាមគុណ្អបកដទរ សននឋសន
ង ិ ធវយ
ចនរឿងង្ដលប អធិបា ិ ើយដល់ ូវនសចកឋីវនសដូ
យខាងនលើន េះឯង ៕
______________
កត្ញ្ាត្ថ ុ
ង្ដលអបកដទរនធឝនើ
អធប ិ ាយថាៈ
មង្គលេី ២៥ ភពទ បុគគលជាអបកដង ឹ ូវឧបការគុណ្ យ ើ ដល់ខួ វ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អបកដទរនគនធឝដ ើ ល់ខួ វ
បុគគលណាមួយង្ដលដឹង ូវឧបការគុណ្
បុគគលននេះន្យេះថករញ្ដូ បុគគលៗ ន េះ
លរូវនធឝើករនវរីរបឧបការគុណ្នគវញ ិ 97
នរើបបុគគលននេះប
មង្គលសូត្រ
ន្យេះថ ករញ្ដូ ករនវរប ី ុគគល នបនើ ៅជាធម៌ថ ករញ្ដូ ករនវរិតាធម៌ នបនើ ៅនោយបុគគលលកម ពរី យ៉ាងកបុងនលកគាៈឺ បុព-ឝ ការបុ ី គគល ៗ ង្ដលនធឝឧ ើ បការគុណ្នលើនគមុ បុគគលៗ ង្ដលដង ឹ ថ នគម គុណ្ន
វញ ិ ១ បុគគលទុំងពរី ន េះលកដូចាប ។
១, ករញ្ដូ ករនវរី-
ើយនធឝើរបឧបការគុណ្នគ
ឯបុពឝការបុ ី គគលននេះ រី ១ គលឺ ពេះពុរនជាមចស់ នលពេះលពេះអងគ
ខុំកស្ដងជានលចើ អសនងខយរកបផ ន
នរប ើ ប លតាស់ជាលពេះពុរន
យ ើ លរង់លបនៅសរឝកុ បងផវូវសួ គ៌ ង ិ លពេះ ព ិ ឝ ,
ឧបជាយចាររ នលកជាអបកបុំបស ួ ខវួ ន អបកព រល់ចងអុលលបប់មគគផល
រី
២
លគូ
យ ើ ជាអបកលបនៅ ជា
កបុងផវូវសួ គ៌ ង ិ លពេះ ព ិ ឝ ផង,
រី៣ មតាបិតា នលកជាអបកបនងកើរបុលរន រកាឱ្រជីវរបុ ិ លរផង, រ៤ ី ី ជីដូ ជតា នលកជាអបកជួយចញ្ ិ ច ឹ មង្ថរកាខវួ
ើយចិញ្ចឹមបីបច់ង្ថ
ង ិ លកុមញរស្ដ ិ នល
ជួយឧបរទមមរុំ ុកបលមុងខវួ
រ ិ
ជួសមតាបតា ិ ង្ដលមិ នៅ ឬស្ដវប់នចាលខវួ នៅផង, រី ៥ អបក ដទរនរ ប៉ាុង្ ឋនគប ឧបរទមមខួ វ រូចមកកឋី
ធុំន
យ ើ កឋី
នោយជួយចញ្ ិ ច ឹ មង្ថរកាតាុំងពី
នោយនគឱ្រនលគឿងនសវៀកពក់ជានដម ើ , 98
បុគគលទុំង ៥ ពួកន េះ ន្យេះថបុពឝការបុ ី គគល គប ឺ ុគគលង្ដល ប នធឝឧ ើ បការគុណ្មុ ។
ឯករញ្ដូ ករនវរីបគ ុ គល
ិងបុពឝការបុ ី គគល ង្ចកនៅម
លកុមដូចាបគឺ នលកជាអបកបួស ១, ជាលគ បួសលរូវនារពកបុងស្ដទ
សទ ១ ។ នបជា ើ អបក
៧ លបការ ម ពុរនារវតាជានដម ើ រ
ដល់ឧបរទមមនលកនោយបចចយ ័ ៤ ផង
នលកបុងវរឋទង ុំ ១៤ ម ឧបជាយវរឋ
២ ូរ
ង ិ នធឝវើ រឋនផសងៗ ដល់
ង ជានដម ើ ិ អាចរយវរឋ ិ
ផង ។ ឯកិចចវរឋង្ដលសិសស ុសិសសលរូវនធឝើដល់លគូឧបជាយ៍ ឬ អចាររននេះ លរ
គនឺ បនើ ឃញ ើ នលកមកលរូវនលកាកររួល
នបនើ លក
ប់នៅវញ ិ លរូវជូ ដុំនណ្ើរ ិងនធឝើការបុំនរនលកនោយរ ើ ឹកនៅឋ
រក ឹ លរជាក់
គក់លចបច់បទ ង ិ កច ិ ចននម គក់លងលជលក់
ចវី រជានដម ើ ។ មា៉ាងនរៀរ បុគគលកបុងនលកន េះ លពេះពុរនជាមចស់
លរង់លតាស់នរសនថាៈ ចត្ថដម្ោម្ម ភិកខម្វ បុ គគលា មបលភក ិ ុខ ទុំងឡាយ បុគគលកបុងនល ន េះម ៤ ពួកគាៈឺ ១-ត្ម្មាត្មបោយម្នា
បុគគលងងរ ឹ ន
បុគគលលងងម ់ ចរ ិ ឋអាលកក់លស្ដប់ន 99
យ ឹ នៅ គឺ ើ ង្រងងងរ
យ ើ នធឝអ ើ នុំ ពប ើ បង្ថមនរៀរ,
មង្គលសូត្រ
បុគគលងងរ ឹ ន
២-ត្ម្មាជាត្ប ិ ោយម្នា
គប ឺ ុគគលននេះពនី ដើមលងង់ អាលកក់ន វញ ិ
ន
យ ើ លរ
យ ើ នលកាយមកលរ
ប់នៅជាភវវឺ ញ ិ
ប់ជាលអវញ, ិ បុគគលភវនឺ
៣-ម្ជាត្ត្ ិ មបោយម្នា
យ ើ លរ
ើយលរ
គប ើ នចេះនលកាយមកលរ ឺ ុគគលននេះពនី ដម
ឬពនី ដើមលអនលកាយមកលរ ននេះ ពនី កយងនចេះន
បុគគលភវនឺ
ឬពនី ដម ើ
ប់នៅជាងងឹរ
ប់នៅជាលងងវ់ ញ ិ
ប់ជាម ុសសអាលកក់វញ, ិ
៤-ម្ជាត្ម្ិ ជាត្ប ិ ោយម្នា
ប់ជាភវវឺ ញ ិ
យ ើ ភវរឺ
ូ រ គប ឺ ុគគល
ើយចាស់ខួ វ នៅ នៅង្រនចេះចាុំចាប់សីលធម៌
ស្ដសនដង្ដល ឬពនី កយងជាម ុសសលអម សីលធម៌ ក៏លអរ
ូរ
ដល់ទថងស្ដវប់ ។
ឯបុគគលងងឹររ
ូរអស់មយ ួ ជីវរ ិ ដូចនរឿងនយច ធសូករក ិ
ជាអបកចញ្ វ ប់លជូកលក់ ិ ិ ច ឹ មជវី រនោយការសម
ឬដូចនរឿងនយ
នាឃារកាៈចញ្ វ ប់នាលក់ បុគគលកបុងនរឿង ិ ិ ច ឹ មជីវរនោយការសម ទុំងពរី ន េះ
ស្ដវប់នៅៗ
ទុំងអស់ាប ។
នស្ដយរុកខនវរនកបុងអវច ី ម ិ ហា រក
100
ឯបុគគលងងឹរន
ខុជុ ជរឋរ
យ ើ លរ
ប់នៅជាភវវឺ ញននេះ ដូចនរឿងនង ិ
ពនី ដម ើ នងង្រងកប ិ លិបសុី លបក់នងស្ដមវរជា ី នៅ
ហាឝយ នលបើឱ្ររិញផកអុំពផ ី ធេះនយសុ ម មលផក ទថងនលកាយប ស្ដឋប់ធម៌នរសន លពេះសមយសមភុរននៅកាលណា ក៏ដឹងថខវួ
ខុសម នទសធង ណា ់ ស់ ក៏សូមខមនទស ង ឹ លពេះនងជានៅ ហាឝយ ន
យ ើ ក៏លេះបង់អនុំ ពខ ើ ុសននេះរ
ឯបុគគលភវនឺ
យ ើ លរ
ូរនៅ ។
ប់នៅជាងងរ ឹ វញននេះ ិ
ដូចនរឿងភក ិ ុខ
នរវររឋពនី ដើមលសឡាញ់ លពេះពុរន លជេះថវលពេះពុរននធឝើលរូវលអ ន នរប ើ នៅបួសតាមលពេះអងគ លរ
ប់ជាសអបល់ ពេះពុរន
នលកាយមកលរូវលភលគបសងករ់
ើយ
ក៏
រកនរឿងនធឝើឱ្រលពេះវនសលពេះអងគ នៅវញ ិ ិ
ទល់ង្រលពេះធរណ្ីលសូបខវួ ធវក់នៅនស្ដយរុកខនវរនកបុង រក ន្យេះមហាអវច ី ិ។ ឯបុគគលភវនឺ
យ ើ ភវរឺ
ូរននេះ
កាលពខ ី ួ វ នៅជាក្រសឋីចាង្ុំ លសលសូវ លពេះមហាកសសប
ដូចនរឿងនងលជនរវធតា ី
ប យកលជនៅោក់បលរ
លុ េះពស់ចក ឹ ស្ដវប់ប នៅនករ ើ ជានរវធតា ី
ន្យេះនងលជា នៅកបុងរព ពនដស្ដ ៏ ទ ទលរលរង ិ ិ ឝវម ិ សសួ ា៌ ក៏ 101
មង្គលសូត្រ
ពចា ឹ ចាស់ថ សមផរឋង្ិ ដលខវួ ប ន េះ ិ រណានមល ើ បុណ្រខវួ ដង មកពយ ី កលជនៅោក់បលរលពេះមហាកសសប លបនធឝវើ រឋលបនគ លពេះមហាកសសប រឹកោក់ពងជានដើម
ន
យ ើ ក៏ចុេះមក
ម នបសសលមម ង ិ ដង
លបនគ នលករល់ៗយប់
លុ េះលពេះនថរាៈ
លជាបក៏ហាមឃារ់មិ ឱ្រនធឝវើ រឋរនៅ, នងក៏នៅង្រររូចសូ មនធឝើ វរឋ
នៅ
ទល់ង្រលពេះនថរាៈគលមមបនណ្ឋញចងអុលមុខឱ្រនជៀសនចញ ក៏ង្លសកយុំង្កឋងៗ
ន
រុន េះលជាបដល់លពេះពុរនជាមចស់ៗ
លពេះអងគសុំង្ដងធម៌ដល់នងលជនរវធតា ី ថ ការសលងួមជាភរាៈ
របស់កសសបាៈ ង្ដលមិ ចង់ឱ្រជាប់នមថម លសីបនលម,ើ ឯការ នធឝវើ រឋជាភរាៈរបស់នងអបកលបថបបុណ្រ
លុ េះចប់ធម៌នរសន
នងលជនរវធតា ី ក៏ប សនលមចនស្ដតាបរឋផ ិ ល បងគុំនៅកា ន់ រវនលកវញ ិ ។
ន
ើយថឝយ
នបរើ ម ួ នរឿងបុគគលទុំង ៤ ពួកបញ្ចូ លមកង្រកបុងនរឿងមួយ ឱ្រ
នឃញ ើ រូបបុគគលអាលកក់ ង ិ លអននេះ
ក៏គួរគរ ិ ឱ្រយល់ដូចកបុងទផធ
នរឿងឆរ ឋជារកង្ដលដុំណាលថាៈនរវររឋជាបុគគលអាលកក់ទលក
ង្លងអាលកក់ នលពេះថនរឿងនរវររឋសរនសចកឋឱ្ ី រនឃញ ើ រូបបុគគល 102
អករញ្ដូ
នរឿងដុំរឆរ ឋាៈសរនសចកឋឱ្ ី ី រនឃើញរូបបុគគលលអខាង
ម ចរ ិ ឋនមតាឋករុណាធុំទលកង្លង នោយលពេះអងគង្សឝងរកបរមធ ី ម៌ កបុងទផធនរឿងននេះង្វងណាស់ ជាលព
ង្ររួមឱ្រខវនី ៅថនរវររឋកាលននេះ
មកលបថបនដើមផស ី មវប់លពេះនពធស ិ រឝយកភវុក លពេះអងគ
ការ់ភុ កឱ្រជាទ វ
ន
យ ើ ជូ បងាហញផវូវ នរវររឋលព ននេះប
ភវុកនៅលក់សុីចាយអស់
ន
យ វ នរៀរ ើ មកសូ មការ់ភុ កលពេះអងគ
លពេះអងគកន៏ ចេះង្រឱ្រការ់យកប ឋច វ ិ មឋងៗ ដរបដល់ជាប់ភុ កង្ដល នៅកបងស្ដច់នរៀរ ក៏នចេះង្រឱ្រឥរម លពេះរ័យរុញរ ដរបដល់ នស្ដយលពេះវលល័ យនៅ, ិ
ឯនរវររឋលព ជាម ុសសពល
អករញ្ដូ ក៏ដល់ ូវនសចកឋីវនសកប ិ ុ ងលាននេះ គឺលពេះធរណ្ីលសូប នៅៗនករ ី ិ រក ើ កបុងអវច
នស្ដយរុកខនវរនជាអង្ងឝងឆ្ប ុំ
គួរឱ្រ
នឃញ ើ ថលពេះអងគលអង្លកង្លងលអ,
ឯនរវររឋអាលកក់ទលកង្លង
យករលមប់តាមនរវររឋលព ននេះន
យ ើ
អាលកក់ បុគគលអបកលបថបលអគួរយករលមប់តាមលពេះនពធស ិ រឝ កុុំ អធប ិ ាយមកន េះឯង ៕
___________ 103
នោយ យ ័ ដូចប
មង្គលសូត្រ
មង្គលេី ២៦
ក្ខម្លន ធមេសសវនំ
បុគគលប ស្ដឋប់ធម៌នរឿយៗ តាមកាល
ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធិបាយថាៈ កាលទ ធម៌ម
បុគគលគួរសុំ ង្ដងធម៌នៅថ កានល
៤ យ៉ាងគឺាៈកាលង្ដល
ធមយនរសន ១, កាល
ង្ដលបុគគលគួរស្ដឋប់ធម៌នរសននៅថ កានល កាលង្ដលបុគគលគួរស្ដកសួ រធម៌ កានល
ធមយសសវន ១,
ឬស ធនធម៌ាបនៅថ
ធមយស្ដកចាឆ ១, កាលង្ដលបុគគលពចា ិ រណាធម៌នៅថ
កានល វបសសន ១ (រួមជា ៤) ។ ិ
ឯពករថស្ដឋប់ធម៌តាមកាលកបុងរនី េះ សុំ នៅកាលឧនប-
សថសីលកបុង ១ ង្ខម
៦ ដង តាមបលីគឺទថង ៨ នកើរ ៨ នរច
អដឌកថ កបុង ១ ង្ខម
៨ ដង គទឺ ថង ៥ នករ ើ ៥ នរច ៨ នករ ើ ៨
១៤ នករ ើ ១៤ នរច ១៥ នករ ើ ១៥ នរច រួមជា ៦ ទថង, នបតា ើ ម នរច ១៤ នករ ើ ១៤ នរច ឬ ១៣ នរចនបង្ើ ខខឝេះ ១៥ នករ ើ ១៥
នរច (រួមជា ៨ ទថង) ។ នបប ើ ុគគលណាប ស្ដឋប់ធម៌នរឿយៗ តាម កាលន េះ ង ឹ ប អា ស ិ ងស ៥ យ៉ាងគាៈឺ 104
១-អសុ ត្ំ សុ ោត្ិ រង្មងប ស្ដឋប់ ូវធម៌ណាង្ដលខវួ
មិ ធវប់ស្ដឋប់, ន
២-សុ ត្ំ បរម្យា េម្បត្ិ រង្មងនធឝធ ិ ើ ម៌ង្ដលខវួ ធវប់ស្ដឋប់
យ ឬនរប ី ឱ្រផូរផង់ប ើ ើ ង ឹ ស្ដឋប់ថយៗ
ចាស់លស់ន
ង ើ ,
គរឺ រង្រម បញ្ជដចាុំ ឹ
៣-កង្ខំ វម្នាម្េត្ ិ ិ រង្មងការ់បង់ ូ វនសចកឋស ី ងស័យកបុង
ចរ ិ ឋប ,
៤-េដ ិ ឋឹ ឧជុ ំ កម្ោត្ិ រង្មងនធឝរ ើ ដ ិ ឌិរបស់ខួ វ ឱ្រលរង់ កបុងលពេះ
ពុរនស្ដសនប ,
៥-ចត្ ិ ដមសស បសេ ី ត្ិ រង្មងញ ិ ឋរបស់ខួ វ ឱ្រលជេះថវ ុ ុំងចរ
ង ុំ ពួងប ។ ឹ នករ ើ បញ្ជដនឃញ ើ កងរុកខទង ឯការស្ដឋប់ធម៌ន េះ
នរៀរគាៈឺ
១-ពុ េាោសនំ
ឹងម អា ស ិ ងស ៤ យ៉ាងនផសងពនី េះ
វម្ោម្ចត្ ិ ិ
ការស្ដឋប់ធម៌រង្មងញ ុ ុំងលពេះ
ពុរនស្ដសនឱ្ររុងនរឿងអស់កាលជាអង្ងឝងរនៅ, 105
មង្គលសូត្រ
២-សុ គត្ប ិ ោយម្នា
នវលស្ដវប់ ង ឹ ប នៅនករ ើ កបុង
ស្ដទ សួ គន៌ រវនលកនយ, ៣-បដម្ិ វធំ
ង ឹ ូវមគគ ង ឹ ប លតាស់ដង ិ ផល,
៤-ពហុ សុម្ត្ថ
ង ឹ ប ជាព
ូសូលរអបកលបជញនលពេះស្ដឋប់
ធម៌ (រួមជា ៤ លបការ) ។ ឯអបកស្ដឋប់ធម៌នរសនន េះ មិ ង្ម លា ង្់ រម អា ស ិ ងស
៥ ឬ ៤ យ៉ាងប៉ាុនណា ត េះនរ ឹងម នរៀរគាៈឺ
ស ិ ស័យកបុងធម៌ ៤ យ៉ាងរនៅ
១-ម្ោត្ំ ោវត្ិ លកង្សធម៌សុ េះចូ ធ លកា ល់ រនចៀក, ២-ឧគគណ្ហត្ិ
នករ ើ នរៀ សូ លររន ធញធម៌
លពេះវ ិ យ ័
លពេះសូ លរ លពេះបរមរទ, ៣-វាចនំ ក៏ ង ឹ ប លបប់ធម៌ សុំ ង្ដងធម៌ដល់អបកដទរផង, ៤-សជាយំ
ខវួ ឯង ន
ប នរៀ សូ លររន ធញស្ដឝធាយធម៌នោយ
ស ិ ស័យ ៤ យ៉ាងន េះ ជាភវូប ស ិ ស័យ
ើងដល់អបកនធឝប ើ ុណ្រអបកស្ដឋប់ធម៌នោយពរ ិ ។ 106
ង ឹ នករ ើ ម
មា៉ាងនរៀរ លពេះពុរនស្ដសន ឹងស្ដបសូ រអូ ថយនៅជា
នថកទបប មកអុំពព ី ុរនបរស័ ិ រទុំង
៤
ពួកមិ លបរប ិ រឋធ ិ ម៌
នោយនារព ១, មិ នរៀ ធម៌នោយនារព ១, មិ លរលរង់ធម៌ នោយនារព ១, មិ ពចា ិ រណាធម៌នោយនារព ១ ។ ឯការ
ស្ដឋប់ធម៌ន េះ រង្មងនុំឱ្រម ឧប ស ិ ស័យដល់ចរ ិ ឋ នទេះបជា ី រិ ជាម ុសសកឋី ជានរពតាកឋី ជាសរឝររិ ចាឆ កឋី ដូចាបដូចនរឿងកុកុ កដនមម ញ ់ ី មយ ួ
ង ឹ ប ឧប ស ិ ស័យ
អាលស័យនៅជរ ិ រស្ដ ី ល
ធមយសភ លាននេះ ម ភក ិ ុ ខស្ដឝធាយធម៌ ម ប ស្ដឋប់ន
ើយ
ម ចរ ិ ឋនលរកអរកបុងធម៌ ។ អបរភាម្គ លុ េះកាលជាខាងនលកាយ មក
ម ង្ខវងមួយមកឆ្បយកនមម ន់ នេះ
នៅសុី ជាអាហារ
ម ន់ នេះលុ េះនធឝកា វ ប់នៅ ប នៅនកើរជាកូ កសលរ ើ លកិរយស្ដ ិ ័ លុ េះម វយវឌណនការចុំ នរ ើ ធុំន នៅកបុងទលព ន
ង ើ
ប នចញបពឝជាជជាឥសី ី
ើយចនលមើ ប ្ ជានលកីយ៍ លុ េះនធឝកា ើ ល
ករិ យនៅប នៅនករ ិ ើ កបុងលព
យនលក
លុ េះដល់ចុរអ ុំ លី ព ិ ព
យ-
នលកប មកនករ ុំ ក ើ ជាកូ នសដឌី លុ េះស្ដវប់អព ី ូ នសដឌនី ៅនករ ើ ជាកូ លជូលសុក
ប នឃញ ើ លពេះពុរនអងគម ចរ ិ ឋនស្ដម សស 107
មង្គលសូត្រ
នលរកអរ លុ េះស្ដវប់អព ុំ ក ី ូ លជូក ប នៅនករ ើ ជាកូ កសលរ ស្ដវប់ អុំពក ី ូ កសលរ
ប នៅនករ ើ កបុងលសុកវសិលាម
លុ េះស្ដវប់អព ុំ ី
ននេះនរៀរ ប នៅនករ ុំ ក ើ ជាកូ ពណ្ិជ, ស្ដវប់អព ី ូ ពណ្ិជ ប នៅនកើរជាកូ នយសុំ ន្, ស្ដវប់អព ុំ ក ី ូ នយសុំ ន្ ប នៅនករ ើ ជាកូ អបកលសុកអ ុរធបុរ,ី
លុ េះស្ដវប់អព ុំ រ ី នី នេះនៅ
នរៀរ ប នៅនករ ើ ជាកុមភិ នី ្យេះនងសុ មន ននេះ
័ ន លុ េះចនលមើ វយធុំ
ង ើ
ឯនងសុ មន
នងក៏ប ជាភរយទ អមររ ិ
នសឋច ។ ឯកសេឹ សមម្យ សម័យទថងមយ ួ លពេះឧរឋរនរទរនុំលពេះ
សងឃចូលបណ្ ិ ឍ បរ ប នឃញ ើ នងសុ មន ក៏លបប់ភក ិ ុ ខសងឃ ទុំងពួងថ កូ លជូកប មកនករ ើ កបុងរនី េះន
យ ឯនងសុ មន ើ
ប ស្ដឋប់នថរវចាថខវួ ជាកូ លជូកដូនចាបេះ នងននេះក៏ម ចរ ិ ឋ សនងឝគព ល់ បមណ្ណាស់ ន
ើយនងក៏ម ចិរនឋ ឿយណាយ
ចាកឃរវស នរប ួ ន ើ លស្ដឝមនី ចញនៅបួសៗ ជាភក ិ ុ ខ រី ច ប ស្ដឋប់ធម៌នរសន
នលកសុំ ង្ដងអុំពស ី រប ិ ោឌ ទុំង
យ ើ
៤
លបការគាៈឺ កាយ, នវរន, ចរ ់ រប ិ ឋ, ធម៌ ខុំផចងស ិ ញ្ជដចុេះកា ់ វបសសនញណ្ ន ិ
យ ើ ប សនលមចលពេះអរ 108
រឋការ់កនិ លសជា
សមុនចឆរលបការ ផុរចាកកងរុកខទង ុំ ពួងអស់ពខ ី នសនឋ ដល់រប ី ុំផុរទ អាយុសងាខរ
លុ េះ
រ ុំលរ់បញ្ច កខ នចូលកា ល់ ពេះ ព ិ ឝ
នៅ ។ នលកអបកង្ដលប ស្ដឋប់ធម៌នរសនបរមរទសចច ន យកចរ ិ ឋរុកោក់ខនុំ រៀ ឱ្រចាុំ ជាក់ចាស់
ើយ
ខុំគរ ិ ពចា ិ រណាតាមឱ្រចូលចរ ិ ឋ
ង ិ ប ជាភវ ូប ស ិ ស័យ សនលមចលពេះអរ
រឋការ់
នចាលជារភ ង្ដលប នុំមក ិ ពជានដើមនចញប , ដូចវរទុ ទ ិ អធប ិ ាយយ៉ាងន េះឯង ៕
____________
មង្គលេី ២៧
ខនដិ ច នសចកឋអ ់ មងគលដ៏ឧរឋម ។ ី រ់ធ ជា
អធប ិ ាយាៈ
នសចកឋអ ី រ់ធ ់
គម ឺ ិ ម ចរ ិ ឋនលកាធខង ឹ
អាឃារពាបរចងនពៀរដល់ម ុសសសរឝណាន នលកាធខង ឹ នករ ើ ន
ង ើ នោយន
ខវួ ឯង ៣ នករ ើ នោយន
ើយ, ឯនសចកឋី
រុ ៩ យ៉ាងគាៈឺ នករ ើ នោយន
រុលសឡាញ់ ៣ នករ ើ នោយន
រុ
រុសអប់
៣ (រួមជា ៩) នៅថ អាឃារវរទុ ៩ នៅថអាឃារ វរទុ ៩ ន េះ 109
មង្គលសូត្រ
ថតាមបលីគព ី រប់បញ្ចូ ល អោឌ នកាបាៈ ១ នរៀរនៅជា ឺ ុរនដកា ១០ នៅតាមអដឌកថថន ន
រុឱ្រនករ ើ នទសម
១០ យ៉ាង ឬ
រុឱ្រនករ ើ នសចកឋនី លកាធខង ឹ ម ១០ យ៉ាង ។ ឯនសចកឋីនលកាធនកើរន
ើងនោយន
រុខួ វ ឯង ៣ ននេះគឺាៈ
ខវួ គរ ិ ថ អបកន េះឯងប លបរូសឋដល់អញកបុងកាលង្ដលក វង នៅន
យ ើ ១, អបកន េះឯងប លបរូសឋដល់អញកបុងលាឥ
១, អបកន េះឯង ង ឹ លបរូសឋដល់អញនៅខាងមុខ ១ ។ នសចកឋនី លកាធខង ឹ ង្ដលនករ ើ ន
ង ើ នោយន
ូវន េះ
រុលសឡាញ់ ៣
ននេះគាៈឺ គរ ិ ថអបកន េះឯងប លបរូសឋដល់របស់ជារលី សឡាញ់ ទ អញក វងនៅន
យ ១, អបកន េះឯងប លបរូសឋដល់របស់ជា ើ
រីលសឡាញ់ ទ អញកបុងលាឥ
ឹ លបរូសឋ ូវន េះ ១, អបកន េះឯង ង
ដល់របស់ជារលី សឡាញ់ ទ អញនៅខាងមុខ ១ ។ នសចកឋនី លកាធខង ឹ ង្ដលនករ ើ ន
ង ើ នោយន
រុសអប់ ៣ ននេះ
គាៈឺ គរ ់ វង ិ ថ អបកន េះឯងប លសឡាញ់ របស់ង្ដលអញសអបក នៅន
យ ើ ១, អបកន េះឯងប លសឡាញ់ របស់ង្ដលអញនរប ើ ង ឹ
សអបថ ់ យីៗ ១, អបកន េះឯង ង ឹ លសឡាញ់ ដល់របស់ង្ដលអញសអប់ 110
នៅខាងមុខ ១ (រួមជា ៩) រប់បញ្ចូ លអោឌ នកាបវរទុ គឺវរទុមិ គួរ ខង ើ ចូល ១ នរៀរ លរូវជាន ឹ ដូចដ,ី រក ឹ , នភវង ើ , ខរល់ ជានដម
រុ
នលកាធម ១០ យ៉ាង ។ ន
រុង្ដលឱ្រនករ ើ សអប-់ លសឡាញ់ ន េះ
សនងខបម លរម ឹ ង្រពរី កបុងន
នបនើ ពលនោយ
រុមយ ួ ៗ ដូចន េះគាៈឺ
១-ម្បមា ម្ទ្ធម្ោ ជាយត្ិ សអបន់ ករ ើ ពលី សឡាញ់ ។ ២-ម្ទ្ធោ ម្ទ្ធម្ោ ជាយត្ិ សអបន់ ករ ើ ពស ី អប ់ ។
ន
រុង្ដលឱ្រនករ ើ លសឡាញ់ ម ពរី យ៉ាងគាៈឺ
១-ម្ទ្ធម្ោ ម្បមំ ជាយត្ិ លសឡាញ់ នកើរពស ី អប ់
២-ម្បមា ម្បមំ ជាយត្ិ លសឡាញ់ នកើរពលី សឡាញ់ ។
មា៉ាងនរៀរ លកខណ្ាៈទ នសចកឋីនលកាធខង ់ ៣ គឺាៈ ឹ សអបម ន
១-បេុ សសត្ិ ម្ទ្ធម្ោ ខង ឹ សអបល់ បរូសឋដល់សរឝ ង ិ សងាខរ
យ ើ រលរ់នៅ,
២-បហរត្ិ ម្ទ្ធម្ោ ខង ឹ សអបល់ បហារដល់សរឝ ិងសងាខរ
ង្ដលក វងនៅ,
111
មង្គលសូត្រ
៣-ម្វោនុ ម្វរវម្សន ម្ទ្ធម្ោ
ខង ឹ សអបន់ ោយអុំណាចចងនពៀរ
លបរូសឋដល់សរឝ ង ិ សងាខររនៅ ។
ឯនទនស្ដ នសចកឋស ់ ង ី អ បខ ឹ លបរូសឋន េះ នលកង្ចកជាពរី គាៈឺ ១-អរឋនបិ រុសសរិ លបរូសឋដល់ខួ វ នោយខវួ ឯងផង ២-បរសសបិ រុសសរិ លបរូសឋដល់អបកដទរផង ។
នទសាៈន េះម ឧបមបដ ី ូចនភវង ើ នឆេះ កបុងរីន េះន
យ ើ រល
នៅនឆេះកបុងរដ ី ទរៗ នរៀររៗ នៅ ឥរកុំណ្រ់រនី ភវង ើ ឈប់នឆេះ ននេះប ន
យ ។ ឯនភវង ើ ើ គនឺ ទសាៈង្ដលនករ ើ ន
ង ើ ន
យ ើ ន េះ
ង នោយខ ឋី គនឺ សចកឋអ ិ ឹ រលរ់នៅវញប ី រ់ធ ់ ឬអរ់សងករ់
ចរ ិ ឋខង ឹ ប នោយស្ដរការហារ់ចរ ិ ឋរុកមកនលចើ ជារិ
ដូចនរឿង
ខ ឋវ ិ រតា ី បស គអ ឺ ងគលពេះពុរនជាមចស់ស្ដសនរបស់នយង ើ កាល នៅជានពធស ិ រឝប នឃញ ើ នទសកបុងនគ
សមផរឋនិ ចញបួសជាតាបសឥសីនៅកបុងលព ្ ប ក៏នហាេះមកនោយអាកាស ពរណ្សី ។
112
សិរ
ម ិ ព ឋ
ន
យ ើ លេះ
ខុំចនលមើ
មកនៅកបុងឧរា នសឋច
ទថងមយ ួ នសឋចពរណ្សី
ប រសសនររនឃញ ើ តាបសន
យងនៅលកស្ដលកបុងឧរា
យ ើ សួ រថ លពេះករុណាខាជប់ខួ ជ
កបុងអឝ? ី តាបសក៏នឆវើយថ អាតាយភពខាជប់ខួ ជ កបុងខ ឋី នសឋចលរង់ សួ រថខ ឋគ ី អ ឺ ឝ? ី
តាបសនឆវយ ់ រ ើ ថខ ឋគ ី នឺ សចកឋអ ី រ់សងករច ិ ឋមិ
ខង ឹ មិ លបរូសឋរបដល់អបកង្ដលលបរូសឋដល់ខួ វ សណា ឋ ប់ន
នសឋចលរង់លពេះ
យ ើ នរប ើ លតាស់បងាគប់ថ នបដ ើ ូនចាបេះចូរអបកទុំងឡាយ
ចាប់តាបសមកលបហារន តាមលពេះរជបងាគប់ន
យ ើ សួ ររកធម៌ខ ឋី ជ ទុំងឡាយក៏នធឝើ
ើយសួ ររកខ ឋី របសក៏នឆវើយដូចពករនដើម
ថ ខ ឋគ ់ រ ី នឺ សចកឋអ ី រ់ធ ់ ឬនសចកឋអ ី រ់សងករច ិ ឋមិ នលកាធខង ឹ ឹងអបកឯណា នសឋចក៏ឱ្រការ់ទដការ់នជើងការ់លចមុេះន
ើយសួ ររក
ខ ឋី តាបសក៏នឆវយ ើ ដូចពករនដើមថ ខ ឋម ី ិ ប សទិរនៅ ង ឹ ទដ
ង ើ ង ឹ នជង ឹ លចមុេះន េះនរ គស ឺ ិ ទរនៅកបុងចរ ិ ឋនរនរើ នសឋចក៏លរង់
ខាញល់ខាវង ុំ
នលើកលពេះបរន
ង ឋ លនដើមលរូង ើ ធក់លរង់កណា
តាបសឱ្រដួលផងរនៅ នសឋចពរណ្សីលរ
ប់ពធ ី ក់លពេះនពធ-ិ
សរឝ មកដល់នកាវងទឝរឧរា នវលណា ង្ផ ដក ី ង្៏ បកសង្ញ្ជ ក
លសូបនសឋចពលននេះ នៅកា អ ់ វច ី ម ិ ហា រកកបុងនវលននេះឯង 113
មង្គលសូត្រ
ចុំង្ណ្កលពេះនពធស ុំ ិ រឝនោយលរង់នស្ដយរុកខនវរនខាវង កាលករិ យនៅនក រ ិ ើ កបុងលព
យនលកនោយផលទ ្
ក៏នធឝើ
ដូច
ប អធប ើ ននេះឯង ៕ ិ ាយខាងនដម
______________
ម្ោវចសសត្ថ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ
មង្គលេី ២៨ ភពទ ខវួ ជាបុគគលគឺនគលបនៅងាយ ភពទ ខវួ ជាបុគគលង្ដលនគលបនៅងាយ
ននេះ គម ឺ ុសសននេះជាអបកស្ដឋប់បងាគប់ ជាអបកនធឝតា ើ មឱ្វរ ជា អបកមិ លបកា ខ ់ ួវ ពចា ិ រណាន
ជាអបកម លបជាញ ជាអបក្វស កបុងកច ិ ច
រុ ិងផល ជាអបកមិ ងងឹរងងល់លជុលលជប់នៅកបុង
អុំណាចអវជា ិ ជ គឺជាអបកររួលឱ្វរនននោយនារព ដូចនរឿង
ពួកឈយួញសុំ ន្ ៥០០ នក់ នចញនៅជួញ លុ េះនៅដល់ពក់ កណា ឋ លសមុលរក៏ធវយសុំ ន្ ជ ទុំងអមាលននេះក៍បបួលាប ង្
លរក ឹ ន
ង ើ នៅអាលស័យនៅកបុងនកាេះលងាក, លាននេះ ម 114
នងយកខិ ីទង ុំ ឡាយ ង្កវងខវួ នុំាបនដើររកលបុសបនញ្ជឆររុកនធឝើ ជាស្ដឝមី នោយឧបយលបជាញទ ខវួ
។ ឯយកខិ ទ ុំ ឡាយង្ដល ី ង
ង្រងង្រនដើរនបកបនញ្ជឆរលបុសយកមករុកនធឝជា ើ ស្ដឝមនី នេះ លុ េះ ប លបុសថយម ុំ ប សុី លបុសចាស់ននេះអស់នៅ ង្ដល ី កនធឝជា ើ បឋី ក៏នា នធឝម ើ កដូនចបេះន េះ
ជាយូរអង្ងឝងឆ្បណា ុំ ស់មកន
យ ើ
ទថងមយ ួ
យកខិ ទ ុំ ឡាយននេះ ប មកជួបលបរេះ ង ី ង ឹ លបុស ៥០០ នក់ ង្ដលធវយសុំ ន្ន
យ ើ ង្
យកខិ ីទង ុំ អមាលននេះ
លនៅនៅ ង ឹ នកាេះលងាកននេះ
ក៏
ិយយបនញ្ជឆរថាៈ ស្ដឝមនី យើងទុំង-
ឡាយនៅជួញនោយសុំ ន្ៗ ធវយកណា ឋ លសមុរធ ារ់កស្ដ ៏ វ ប់ អស់ន
ើយ នយើងទុំងអមាលន េះ ជាក្រសឋីនមម៉ាយ ៣ ឆ្បនុំ
យ ើ
អនញ្ជ ើ ញអបកទុំងឡាយមកនៅនៅជាមួយ ង ឹ នយង ើ ចុេះ ពួកឈយួញ ទុំង ៥០០ ននេះ ប ឮដូនចាបេះន នលរកអរ ន
យ ើ ក៏ម ចរ ិ ឋនស្ដម សស
យ ើ នុំាបនៅនៅមូលរួមសងាឝល ង ឹ នងយកខិ នី នេះ
លុ េះយូរប ឋច ិ នៅ ពណ្ិជាធុំប នឃញ ើ អាការមិ លសួល នរប ើ លបក ឹ ា ង ឹ ជ ពួកឈយួញទុំងអមាលននេះថ អបកទុំងឡាយពួក នយង ើ ង ឹ នៅកបុងរនី េះមុខជាមិ លសួល 115
ន
យ ើ យល់នឃញ ើ ថ
មង្គលសូត្រ
ង មខ ុ មិ ង្លងន ិ ឹ ម អ ឋរយដល់ជវី រនៅទថង
យ ើ
នលពេះលសី
ទុំងអស់ន េះសុ រនង្រជាយកខិ ង្ី កវងនធឝក ើ លឧបយបនញ្ជឆរនយង ើ
នរ មិ ង្ម ម ុសសនរ ។ ពួកឈយួញទុំងអមាលននេះ ជ ណា ង្ដលលបនៅងាយ
ក៏នជឿតាមស្ដឋប់យល់តាមពករពណ្ិជជាធុំ
លពមនលពៀងាបប
២៥០ នក់ នៅសល់ ២៥០ នក់នរៀរ ជា
ម ុសសមិ យល់ការណ្៍ លបនៅលក
នោយស្ដរចរ ិ ឋជាប់កុ បងកាមជាម ុសស
មិ លពមយល់តាមក៏លកាញនៅកបុងរនី នេះនៅ,
ឯ
ពណ្ិជជាធុំកន ៏ ម ុំ ុសសលបនៅងាយ ២៥០ នក់ ររ់នគចខវួ នចញពរ ី នី នេះនៅ ពល
លាននេះ
លពេះនពធស ិ រឝនៅនករ ើ ជានសេះ
កាៈ នៅកបុងនកាេះលងាក ប នឃញ ើ ពណ្ិជទុំងអមាល
ននេះនដើរមកក៏សួរថាៈ
អបកទុំងឡាយនុំាបនៅណា
ទុំងឡាយលបប់ថនយង ុំ ង ុំ អស់ាប ង ើ ខញុទ ឹ នៅជមភូរឝប ី ពល
កាៈននេះក៏នពលថ
ជាមួយ ង ុំ ឹ នយើងខញុៗ
ដល់ជមភូរឝប ី ដូចបុំណ្ង ណាស់
ខវេះន
ពណ្ិជ
នសេះ
នបដ ើ ូនចាបេះអបកទុំងឡាយចូរមកនៅ
ង ឹ នុំនៅជូ នៅឱ្រដល់នលរយ ើ សមុលរ ឱ្រ ។
ើងជិេះនលើខបង
ពណ្ិជទុំងឡាយននេះនលរកអរ ខវេះនតាងក ុ ធយនសេះពល
116
កាៈ
ននេះៗ
ក៏នហាេះនចញអុំពនី កាេះលងាកការ់មសុ លរ
នកាេះជមភូរឝប ី
ន
យ ើ នុំជូ នៅោក់ដល់នគ
មកដល់នឆបរ
ស្ដទ រទី រៗ,
ឯ
ម ុសសង្ដលលកាញនៅទុំង ២៥០ នក់ននេះ ក៏ប នៅជាចុំណ្ី យកខិ ទ ុំ អស់ាប ។ ឯម ុសសង្ដលនគលបនៅងាយ ក៏រង្មងប ី ង រួចខវួ ពនី សចកឋស្ដ ី វ ប់ដូនចបេះ,
ចុំង្ណ្កពួកម ុសសង្ដលនគលបនៅ
លកក៏រង្មងប នសចកឋអ ិ ី ឋរយដល់ជីវរ
នៅជាអាហាររបស់
យកខិ ដ ី ូចនសចកឋអ ី ធប ិ ាយនុំនរឿងនរៀបរប់មកយ៉ាងន េះឯង ៕ ______________
មង្គលេី ២៩
សមោនញ្ច េសសនំ ករិ យប នឃញ ិ ើ ប ជួប ូវ សមណ្ាៈទុំងឡាយ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
ង្ដលម ឥក្រ យ ធី សងបរ់ មងប់ន
អធប ិ ាយថាៈ ការនឃញ ើ ការនមល ើ ន េះម ២ យ៉ាងគឺ
117
យ ើ
មង្គលសូត្រ
ចកខុរសសន ការនមល ើ រូបនោយចកខុ ១, ញណ្រសស ុំ ករិ យ ិ នឃញ ើ នោយលបជាញគនឺ ឃញ ើ ធម៌ ជាផវូវលបរប ិ រឋឱ្ ិ រផុរចាករុកខ គឺ
សីល, សមធ,ិ បញ្ជដ១ ។ ឯការនមល ើ សមណ្ាៈនលកជាអបក ម សីលម ធម៌នោយបញ្ជដចកខុ ង្ភបកគឺលបជាញននេះ រង្មងនកើរ ុំ ស លថាៈ ិ ស័យចរ ិ ឋគរ ិ ដល់មគគផល ព ិ ឝ , ដូចម នរឿងដណា សម័យទថងមយ ួ
លពេះពុរនអងគគង់នៅឥ ធស្ដលគុហា
លា
ននេះ ម សរឝនមៀមមួយអាលស័យនៅកបុងលបនរសននេះ លុ េះប
នឃញ ើ លពេះពុរនជាមចស់ ក៏ចរ ិ ឋលជេះថវកបុងលពេះអងគ កាលនបលើ ពេះពុរន ជាមចស់នសឋច ម ិ ឋនៅបណ្ ិ ឍ បរ សរឝនមៀមននេះក៏ន លពេះអងគនៅ លុ េះដល់ពក់កណា ឋ លផវូវនរប ើ លរ កាលមួយននេះ
រើ ចុេះចូលនៅកណា ឋ លជុំ ុុំសងឃ
យ ើ សលមបស្ដវបទុំងនឆឝងស្ដឋុំនធឝអ ើ ញ្ជ លិកមយ
ស្ដវបលបណ្មរកាលឱ្ ចុេះនលកាម ស្ដស្ដឋចាររ
ប់មកវញ ម ិ
នមៀមនឃើញលពេះពុរនអងគគង់នៅជាមួយ ង ឹ ភក ិ ុខ
សងឃកបុងនពលលងច នមៀមក៏ន ន
រើ ជូ តាម
ថឝយបងគុំនោយ
នធឝើ មសសការសនមឋចលពេះ
ង ិ ភក ិ ុ ខសងឃនោយនារព ។ សនមឋចលពេះពុរនអងគ
លរង់ររនឃញ ើ អាការាៈសរឝនមៀមនធឝដ ើ ូនចាបេះន 118
យ ក៏លពេះអងគលរង់ ើ
នធឝើលពេះឱ្សឌញញឹមឱ្រលបកដ ។ លាននេះលពេះអា អងគញញឹមន
យ ើ ក៏លកាបរូលសួ រន
ក៏លរង់សង្មឋងពាករណ្៍លបប់ថាៈ
ធនឃើញលពេះ
រញ ិ ញឹមឱ្រលបកដ លពេះអងគ មបលអា
ធសរឝនមៀមន េះ
ម ចរ ិ ឋលជេះថវកបុងនយង ើ ទុំងឡាយ ជាអបកម សីល ម ធម៌ នោយនារព នមៀមន េះលុ េះរុំលយខ នពស ី រឝនមៀមនៅ នៅនករ ើ កបុងសុ គរភ ិ ព ន
យ ើ អននធលជារនិ ៅមកង្រកបុងម ុសស
ង ួ ង្ស កបផ ិ នរពតានៅនស្ដទ សួ គន៌ េះអស់មយ
បុំផុរជារិ
នស្ដម សសាៈ
ង ឹ ប
លុ េះដល់រី
ួ អងគម នមថ ឹងប លតាស់ជាលពេះបនចចកពុរនមយ នោយផលង្ដលប នឃញ ើ លពេះអរយាៈ ិ
លជេះថវនធឝើ មសសការនោយនារពន េះឯង ។
ន
យ ើ
សុំ នដងមកកបុងសមណា ញ្ច រសស មងគល អុំពកា ី រនឃញ ើ
លពេះអរយាៈជាសមណ្ាៈទុំ ងឡាយ ិ
លបកបនោយសីល ង ៏ រសុ ិ ធម៌ដប ិ រនលបទព លជេះថវកបុងសមណ្ាៈទុំងឡាយននេះ
119
ន
យ ើ ប នធឝនើ សចកឋី
ក៏រង្មងប សនលមចផល
លបនយជ ក ៍ ុ ងជារ ប និ េះ ង ិ ជារខា ិ ងមុខ អធប ិ ាយមកយ៉ាងន េះឯង ៕
ង្ដលម ចរ ិ ឋសងបរ់ មងប់
ដូចនរឿងង្ដលប
មង្គលសូត្រ
មង្គលេី ៣០
ក្ខម្លន ធមេោកចាឆ ករិ យស ធនស្ដកសួ រ ូវធម៌ ិ
តាមកាល ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ធនស្ដកសួ រធម៌ដល់ ិ ាយថាៈ ធមយស្ដកចាឆករិ យស ិ
ាប ឹងាបនៅវញនៅមក នដើមផរី េះរកនសចកឋ ិ ិ ីលបរប ិ រឋឱ្ ិ រប លរម ឹ លរូវតាមផវូវលពេះពុរនស្ដសន ចាកនសចកឋនី ដ
យង ន
ង ិ នធឝកា ើ យវចាចរ ិ ឋឱ្របរសុ ិ រន ផុរ
យ ើ នធឝឱ្ ើ រលរូវតាមកាលនវលផង ននេះ
នលកកុំណ្រ់ពករង្ដលលរូវនពលកបុងធម៌ន េះគឺ
រសកថវរទុ
១០ យ៉ាង ពករង្ដលមិ លរូវយកមកនពលននេះគឺ ររិ ចាឆ កថ ៣២ លបការ, ឯកាលង្ដលគួរនពលគួរស ធនស្ដកសួ រធម៌ាប
ននេះ នលកុំណ្រ់យកកាលឧនបសថកបុង១ង្ខម ៨ទថងជានដម ើ រុកជាកាលគួរនធឝធ ើ មយស្ដកចាឆ ពុរនបរស័ ិ រអបកម លបថបចង់ប នសចកឋច ី នលមើ
នោយការនចេះដឹងធម៌វ ិ យ ័
ស្ដសនកឋី លបថបដុសខារ់កាយវចាចរ ិ ឋរបសខវួ ខវួ ប សមទ ន
យ ើ កបុងទថងននេះកឋី
ឧនបសថនោយការស្ដកសួ រធម៌
120
ចាប់លពេះពុរនឬសីលង្ដល
ឬក៏លបថបបុំនពញកច ិ ច
នោយការស្ដឋប់ធម៌កុ បងទថង
ឧនបសថននេះ
ឬទថងដទរនលៅអុំពទី ថងឧនបសថននេះកឋី
គបផ ី
ណារ់កាលនវល គនឺ ពលង្ដលលរូវមកលបជុុំាប ង ិ រក ី ង្ វងង្ដល លរូវចូលនៅលបជុុំាប ម រីវរឋអារមជានដម ើ លពទុំងលរូវនរសរក ើ
រូបនលកលបជញ ង្ដលនចេះដឹងផវូវធម៌អាថ៌កុ បងលពេះពុរនស្ដសនមក
លបជុុំជាមួយផង, នបនើ ធឝយ ើ ៉ា ងន េះ នរប ើ នៅថលបជុុំនធឝធ ើ មយស្ដកចាឆ ប ។
ឯពួកនលកអបកស្ដឋប់ធម៌ននេះទុំងអមាលម៉ា
ក៏លបជាញ
នលពេះលបជាញ ឹងការនចេះដឹង នកើរមកពស្ដ ី ឋ ប់នគ យ ិ យលបប ១, នករ ើ មកពកា ី រគរ ិ តាមពករនគ យ ិ យព រល់
១,
នករ ើ មកពី
ប ករ់លតារុកបងាករង្លកងនភវចភវង ុំ នៅវញ ិ ១ ទុំង ៤ យ៉ាងន េះ នលករុកជាសមផទទ វជា ិ ជ ។ មា៉ាងនរៀរ
យ៉ាងគាៈឺ ឧសា
នលកថន
រុង្ដលឱ្រនករ ើ លបជាញម
ឧសា ៍ស្ដឋប់នគ យ ិ យនរឿយៗ
៣
មិ ខជល ិ គរ ិ
១,
៍នធឝភ ើ វនកបុងការកុសលនរឿយៗ មិ ខជល ិ នធឝើ ១, ទុំង ៣
យ៉ាងន េះ
ជាថបលសុំ ណាបបណ្ុ ឋ េះពូជបញ្ជដឱ្រនករ ើ ន
ង ើ ប
អាច ង ធេះិ សងស័យ ិ ក ឹ យកនៅផឋច់បង់ ូវកងវច ិ ចា ិ ឆ គនឺ សចកឋស ី 121
មង្គលសូត្រ
មិ នចេះោច់នលសច ឱ្រោច់លស ន េះជាការលបទព ស្ដរបុ ី លរៗ
េះប , ឯការស្ដកសួ រធម៌ាប
សូ មផលី ពេះនមគគលវ ក៏ម ស្ដកសួ រធម៌លពេះ
ក៏ម ការស្ដកសួ របញ្ជហធម៌ ង ឹ លពេះនមគគលវ
នោយនរឿងង្ដលសរឝស្ដវប់នៅនស្ដយសុ ខ-រុកខកុ ងស្ដ ប ទ សួ គ៌ ស្ដទ
រកជានដម ើ ឱ្រអបកស្ដឋប់អស់សងស័យ ។
ឯធមយស្ដកចាឆន េះ រង្មងការ់បង់ ូវនសចកឋស ី ងស័យប ផង
រង្មងនុំឱ្រម លបជាញប លតាសដឹង ូវមគគ ង ិ ផលប ផង ដូច នរឿងលព
យណ្៍មបក់ន្យេះអរិ បបុពឝកាៈ ម នសចកឋស ី ងស័យកបុង
ពុរនគុណ្ ក៏រូលសួ រលពេះស្ដស្ដឋថ បុគគលមិ ង្ដលប ឱ្រទ មិ ង្ដលប រកាសីល ន
មិ ង្ដលប នធឝភ ើ វនមឋងណានស្ដេះ
ត េះ លុ េះ ើយលា ង្់ រម ចិរឋលជេះថវកបុងគុណ្លពេះស្ដស្ដឋប៉ាុនណា
ស្ដវប់ប នៅនករ ៌ វេះឬនរ? ើ ស្ដទ សួ គខ មបលលព ន
យណ្៍
បុគគលលា ង្់ រម ចរ ិ ឋលជេះថវកបុងរថគរ
យ ើ ស្ដវប់ប នៅនករ ើ កបុងស្ដទ សួ គន៌ នេះ
ថមួយរយ ថមួយព ់ ថមួយមុឺ ន
លពេះស្ដស្ដឋសុំ ង្ដងថ ង ឹ រប់ថដប់ថទមម
ថមួយង្ស ដូនចបេះពុប ុំ
យ នលចើ ជាអន កដូចជាមដឌកុណ្ឍលីកូ អបកឯង ង្ដល ើ គម ឺ 122
ញ ុ ុំងចិរឋឱ្រលជេះថវកបុងរសយីរថគរ ន
ើយស្ដវប់នៅនកើរកបុងស្ដទ
លរ័យលរង មសកុំពស់ ៣០ នយជ ៍ ម លសីនរពិ ិ ស ម វម អបសរមួយព ជា ់ បរវរននេះង្ដរ ិ នរសនលបប់លព
។
កាលលពេះស្ដស្ដឋលតាស់
យណ្៍ង្រប៉ាុនណ្តេះ ក៏លរង់អធោ ិ ឌ ឱ្រមដឌកុណ្ឍលី
នរវបុលរននេះចុេះមកទុំងវម យ៉ាងលអអស្ដចររ ន ិ
យ ិ ើ ចាកវម
ុំ ល់លពេះស្ដស្ដឋៗ សួ រថ មបលនរវបុលរពជា ចូលនៅថឝយបងគា ី រិ មុ ននេះអបកប នធឝប ិ ើ ុណ្រដូចនមឋច នរប ើ ប វម អបសរដ៏បវរដូនចបេះ ។ នរវបុលរននេះ ក៏នលើក
រទន
ុំ ូលលពេះស្ដស្ដឋថ បពលិ រលពេះអងគដច ថឝយបងគរ ៏ នលមើ
ង ិ លសីនរព-
ើងលបណ្មរ ខញុលុំ ពេះអងគ
ន េះលា ង្់ រម ចិរឋលជេះថវកបុងរសយីលពេះអងគបុន៉ា ណា ត េះ លុ េះរមវយ បញ្ច កខ ននៅ
ក៏នៅនករ ើ កបុងស្ដទ លរ័យលរង ិ សសួ គន៌ ស្ដយរព ិ ឝ-
សមផរឋដ ិ ូចន េះឯង លព
ផល
លុ េះលពេះអងគស្ដកសួ រចប់ធមយស្ដកចាឆ
យណ្៍ជាបតា ិ លពមទុំងនរវបុលរ
ក៏ប សនលមចនស្ដតាបរឋ-ិ
ពួកមហាជ ក៏ប ដល់ ូវធមយភស ិ ម័យជានលចើ ាប,
ផលទ ការនធឝធ ើ មយស្ដកចាឆ ដូប អធប ិ ាយមកន េះឯង ៕ ____________
123
ឯ
មង្គលសូត្រ
មង្គលេី ៣១
ត្ម្បា ច នសចកឋព ី ាយមដុរ ូវបបធម៌ គញ ឺ ុ ុំងកនិ លស
ង្ដលនៅកបុងខ នសនឋ ឱ្រកឋរី ងសង ី ួ រប ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធប ិ ាយថាៈ នសចកឋព ី ាយមនធឝក ើ ងការកុសលនផសងៗ គឺ
នធឝើទ រកាសីល នធឝើភវនកឋី ស្ដឋប់ធម៌នរសននធឝព ើ ុរនបូជា ធមយ-
បូជា សងឃបូជាកឋី ឬនចញបួសជាបពឝជរ ិ កបុងលពេះពុរនស្ដសនកឋី នៅថ រនប ង្លបថពាយមញ ុំ កិនលសឱ្រនៅឋ គឺពាយម ុ ង
ដុរបុំផវញនចាល ូវបបធម៌ទង ុំ ឡាយ ម រគាៈជានដើម ឬថ ចលមញ់ ូវខាវញ់ គក ឺ និ លសឱ្រនចញចាកចរ ិ ឋបប
ចលមញ់ ខាវញ់ លជូក ឱ្រនចញចាកលកនស្ដមខាវញ់ ប
បដ ី ូចជានគ
នោយកុំនៅ
នភវង ើ ដូនចាបេះង្ដរ, ឯពករង្ដលនៅថកនិ លសៗននេះ ម នលចើ
លបការ ប៉ាុង្ ឋរួកិនលសធុំៗ ង្ដលជានមនគម លរម ឹ ង្រ ៣ គឺរគាៈ ១, នទសាៈ ១, នម
ាៈ ១ ។ បណា ឋ កនិ លសទុំងអស់ន េះ នករ ើ
មកអុំពស ុំ ស ី ុ ភ ិមរ ិ ឋអព ី ុ ភសញ្ជដ ទុំង ១០៨ ឱ្រនករ ើ ន
ង ើ លពមផង ។ 124
នរើបញ ័ គឺរណា ហ ុ ុំងសមុរយ
ប
បុគគលង្ដលពាយម ឹងរ ុំលរ់កិនលសរណា ហ ទុំងអស់ ន េះ
លរូវពាយមតាមផវូវសមផទ ៤ យ៉ាងគាៈឺ ពាយមបរ ិ ភជរ ិ
ប ថយម ី ិ ឱ្រនកើរន
ើងកបុងសនឋ ប
ុំ នទសកបុងឥក្រ ធយ សលងួមរវង ិ ទុំង
៦
នោយការម សរិ
គឺ
ង្ភបកនឃញ ើ រូបកឋី
លរនចៀកឮសនមវងកឋី លចមុេះធុុំកវិ កឋី អណា ឋ រដង ឹ រសកឋី កាយដង ឹ
សមពសសកឋី ចរ ឋ លមិ ឱ្រសអប់ ឹ ធម៌កឋី នធឝច ិ ឋដង ើ ិរឋឱ្រនៅ ង ឹ ជាកណា មិ ឱ្រលសឡាញ់ ន
យ គលឺ រូវម សរស ើ ិ ុំ វរាៈនៅលគប់ទឝរទុំង ៦
សលងួមបរ ី ូលមកនរៀរប ិ មិ ឱ្របបថយច ១,
នៅថសុំ វរបផធ
ពាយមបចស្ដឋរប ចាស់ង្ដលធវប់ម ដក់លតាុំនៅកបុង
ចិរឋលស្ដប់មកយូរន បហា បផធ
ើយ
ឱ្រនចញចាកចិរឋប
នៅថ
១, ពាយមនធឝប ់ ដូច ើ ុណ្រថយីង្ដលមិ ទ ម
ទ -សីលជានដម ើ នធឝឱ្ ើ រនករ ើ ម ន
ង ើ នៅថភវនបធ
ពាយមរកាបុណ្រកុសលចាស់ង្ដលធវប់ម មកលស្ដប់ ង្ថរកាបុណ្រថយី អ ុរកខនបធ
ង្ដលនរប ើ ង ឹ ម ឱ្រគង់នៅប
១, ង ិ
នៅថ
១ (រួមជា ៤) ពាយម ៤ យ៉ាងន េះឯងនៅថ
125
មង្គលសូត្រ
រនប ង្ដលង្លបមកន
យ ើ ថ ពាយមដុរកុំនៅបប ឬកនិ លស
ឱ្ររងសង ី ួ រចាកខ នសនឋ ប ។ ន
មា៉ាងនរៀរបប គអ ុំ អមាលម៉ា ឺ នុំ ពអា ើ លកក់ទង
ើងមិ ប
នោយស្ដរបុគគលននេះម
ិរ ិ
ង្ដលនករ ើ
ង ិ ឱ្រឋបផាៈ គឺ
នសចកឋខា ី យស ង ិ នសចកឋរ ី ក់សុ វរខាវចកបុងការបប ប ពចា ិ រណា នោយឧបយទ បញ្ជដ គស ។ កាលនបើ ិ ឺ មថាៈ ង ិ វបសសន ឱ្រឋបផាៈមិ ម ន សុំ វរាៈមិ ម ន
ធិ ើយ ឥក្រ ធយ ិ សុំ វរាៈក៏មិ ម ផង នបឥ ើ ក្រ យ
យ សីលក៏មិ ម ផង ើ
ង ឹ ោច់ចាក ស ិ ស័យ
កបុងលពេះពុរនស្ដសន ។ មា៉ាងនរៀរថ នបស ើ ី លម ិ ម ន សមយសមធម ិ ិ ម ផង នបស ើ មយសមធម ិ ិ ម ន នបញ្ជដក៏មិ ម ផង ព ិ ឝ ,
រិ ិ ង ិ
យ ិ ើ វបសស-
ននេះ ង ឹ ោច់ចាក ិសស័យមគគផលលពេះ
នលកអបកង្ដលម របាៈគព ឺ ាយមលអ
សនលមចមគគផលមិ ខា
យ ើ
ដូចវរទុ ទ ពនី រឿងលព ិ
រង្មងប
យណ្៍មបក់
ប នឃញ ុំ ព ើ ភក ិ ុ ខសងឃទុំងឡាយឃវុច ី រៗ
ក៏ររក ឹ នៅនោយរក ឹ
រនី នេះឱ្រស្ដអររលីងឥរនដយ លុ េះលពក ឹ ន
ង ើ នឃញ ើ ភក ិ ុ ខឃវុុំចព ី រៗ
សន សម ើ ង្ដលជាប់នៅនលើចុងនដយ លព
126
យណ្៍ក៏ជលមេះនដយនៅ
លបឡាក់ចុងជាយនោយធុលីដី លព
យណ្៍ននេះ ក៍យកខាច់មក
ចាក់រយវចឱ្រនពញរបនសយើ, លុ េះទថងនលកាយមកនរៀរ លព នឃើញភក ់ ងាហ ល់ រូវនៅឋ ិ ុ ខទុំងឡាយគង់ឆ្ ច ស្ដលសលមប់ឆ្ ល់ បក់សឹ ក វ មួយលបនគ
លព
យណ្៍
យណ្៍ក៏នធឝើ
លុ េះយូរនៅស្ដល
ននេះចាស់លាុំលា នភវៀងមកនលចររក ឹ ចព ី រលពេះសងឃ លព
យណ្៍
ក៏រកនឈម ួ នរៀរលពេះនគ លពេះសងឃ នៅនវល ើ កនធឝស្ដ ើ លថយីមយ នធឝប ើ ុណ្រឆវងស្ដល លព
យណ្៍ក៏ ម ិ ឋលពេះស្ដស្ដឋ ង ិ លពេះសងឃ
នធឝើភរឋកិចចរច ួ នលសច លពេះស្ដស្ដឋលរង់នរសនសរនសើរអា ិសងស ស្ដល ង្ដលលព នលចើ ទលកង្លង
យណ្៍លជេះថវនធឝលើ បនគ លពេះសងឃថ ម ផល
លុ េះចប់ធម៌នរសន
លព
យណ្៍ននេះ
ក៏ប
សនលមចនស្ដតាបរឋផ ុ ឝជារិ ិ ល នោយអុំណាចកុសលពប ី ព បចចុបផ បផសុំាបជួយាុំពរលព
យណ្៍ឱ្រប សុ ខចុំនរ ើ ៗ
ន
ង ិ
ង ើ
រល់ៗ ជារិ ដរបដល់ប សនលមចមគគផលលពេះ ព ិ ឝ ។ នលក អបកង្ដលម ពាយមមិ ោក់ធុរាៈនចាល
កបុងការកុសលណា
មួយៗ ង្ដលខវួ កា ់ រង្មងប សនលមចមគគផលលពេះ ព ិ ឝ អធប ិ ាយមកន េះឯង ៕
127
ដូច
មង្គលសូត្រ
មង្គលេី ៣២
ត្ពហេចរយញ្ច ករិ យលបលព រ ិ ឹ ឋ ូវធម៌ដល៏ បនសើរ ជាមងគល ិ
ដ៏ឧរឋម ។ ម
អធប ិ ាយថាៈ
ធម៌ដល៏ បនសើរនៅថលព
២ យ៉ាងគឺាៈ ស្ដស លព
បញ្ជដ ១, មគគលព
ង្ដលង្លបថលបនសើរ
យចរយាៈៗ ិ
ននេះ
យចរយាៈ ប ដល់សីល សមធិ ិ
យចរយាៈ ប ដល់មគគ-ផល ១ ។ លព ិ នលពេះមិ នធឝើអសរនមយជានដម ើ
យចរយាៈ ិ
រួយ៉ាងដូច
ពុរនបរស័ ិ រអបករកាឧនបសថសីលទុំង ៣ កាលណាមួយគាៈឺ
១-បកត្ិឧម្បាសថ ឧបសថលបលករី កបុង ១ ង្ខម កាល
រកា ៨ ទថង គទឺ ថង ៥ នករ ើ ៨ នករ ើ ១៤ នករ ើ ១៥ នករ ើ
ង ិ ទថង ៥
នរច ៨ នរច ១៤ នរច ១៥ នរច រួមជា ៨ ទថង (ខាងរននចនបង្ើ ខ
ខឝេះទថង ១៤ នរចថយមកនៅលរម ិ ទថង ១៥ នរចថយ ឹ ទថង ១៣ វញ មកនៅលរម ិ )។ ឹ ទថង ១៤ វញ
២-បដជា ិ គរឧម្បាសថ ឧបសថរលឹករបតាមអមទថងអងគ
ទ បករនិ នេះ កបុង ១ ង្ខ ម កាល ១១ ទថង គទឺ ថង ៤ នករ ើ ៧ នកើរ ១៣ នកើរ
ិងទថង ៤ នរច ៧ នរច ១៣ នរច ទុំង ៦ ទថង 128
ន េះនៅខាងនដម ើ បករិ នៅថទថងររួលរកាសិកាខបរ ៨ អស់ ១ ទថង ១ យប់ ដូចបករង្ិ ដរ ប៉ាុង្ ឋ មិ ម កច ិ ចសមទ នរ, ទថង ៦
នកើរ ៩ នកើរ ១ នរច ៩ នរច ទុំង ៥ ន េះនៅខាងចុងទថងបករិ នៅថជូ ដុំនណ្ើរ លរូវរកាសិកាខបរលគប់ទង ុំ ៨ ង្ថម ១ ទថង យប់នរៀរ ។
៣-បាដហា រយបកខ ឧម្បាសថ ិ ិ
នលកកុំណ្រ់យកង្ខ
កបុងរដូវនភវៀង ៥ ជាកាល គរ ឺ ប់ពទី ថង ១ នរចង្ខអាស្ដធនៅរល់ ង ត េះ ។ ឹ ១៥ នករ ើ ង្ខករឋក ិ នបរ ើ ប់ជាទថងប ១១ ទថងបុន៉ា ណា
ន
ឯបដិហារយបកខ ឧនបសថន េះ ិ
ម ិ ម កច ិ ចសមទ
យ ។ កបុងវណ្តនទ រជសូ លរលបប់ថ ើ
នាម អម្នាដវម្សស ម្ត្មាសំ នព ិ នាុម្បាសម្ថា
បាដហា រយបម្ក្ខ ខ ិ ិ
ឧនបសថង្ដលបុគគល
រកាជាប់មិ ោច់អស់ ៣
ង្ខកបុងវសា ន្យេះថបដហា ិ រយិ
នពក នបម ើ ិ អាចរកានរ
ង ឹ រកាង្រ ១ ង្ខ គរ ឺ ប់ពទី ថង ១ នរច
បកខឧនបសថ, នបើបុគគលម សទនរកាអស់កាល ៥ ង្ខក៏លបទព ង្ខអសសុជនៅរល់ ឹងទថងនពញបុណ្តមង្ី ខករឋក ិ ក៏ប
ឬ ឹងរកា
ង្រក វេះង្ខរប់ពទី ថង ១ នរចង្ខអសសុជនៅរល់ ង ឹ ទថង ១៤ នរច 129
មង្គលសូត្រ
ង្ខអសសុជប៉ាុនណា ត េះក៏ប
ន្យេះថបដហា ឧនបសថ ិ រយបកខ ិ
ដូចាប តាមសយ័លគចរ ិ ឋអបកម សទនចង់រកា មិ នឃញ ើ ម ចាប់
បងាគប់ថលរូវរកាសិកាខបរទុំង ៨ លគប់ទថងទង ុំ អស់នរ, ឯចាប់ ហាមឃារ់កា ៏ យ ង្ដរ នបើតាម យ ័ ខាងនលើន េះ លា ង្់ ររកាបដ-ិ ជាគរាៈឧនបសថជាប់រល់ទថងលគប់ ៣ ង្ខ ក៏ន ហារយបកខ ឧនបសថន ិ
ើងនៅជាបដ-ិ
យ ។ រួមសីលកបុងឧនបសថទុំងអស់ ើ
ន េះឱ្រន្យេះថស្ដស លព
យចរយាៈ ។ ឯមគគលព ិ
យចរយាៈននេះ ិ
ប ដល់មគគ ៤ ផល ៤ ង្ដលរ ុំលរ់នភវង ើ រុកខ គជា ឺ រិ ជរ ពាធិ មរណ្ាៈ លព
ង ិ នភវង ើ កនិ លសគរ ឺ គាៈ នទសាៈ នម
ាៈប
ឯផលទ
យចរិ យាៈទុំង ២ ន េះ រួយ៉ាងដូច ទ កូ ឈបួលអនថិ
បិណ្ឍិកនសដឌីមបក់
បុរសននេះប រកាង្រអឌណុនបសថប៉ាុនណា ត េះ
លុ េះស្ដវប់ប នៅនករ ើ ើ ជាអារុកខនរវតា នៅ ង ឹ នដើមទលជមួយនដម លបបផវូវ ។ ទថងមយ ួ ម ពួកឥសីមកពទី លព មវបទ់ លជននេះ
ន
ម ិ ព ឋចូលមកលជក
យ ើ សូ មរក ឹ នោយពករថាៈ
ម នរវតាអាលស័យនៅ នបម ង្ម ើ
ទលជន េះរុំ ងជា
សូ មឱ្របណា ឋ លរររក ឹ
នចញមក ង្ចកនយង នរវតាននេះឮន ើ ទុំងឡាយបរនភគផង ិ 130
ូរ យ ើ
ក៏អធិោឌ ទលជឱ្រម រររក ឹ ឥសីនោយឫទន ុភពខវួ
ូរនចញមកតាមង្មក
លបនគ ពួក
ប ពផ ី លឧនបសថ
រររក ឹ ក៏ ូរ
នចញតាមង្មកទលជជាលបកដ ។ កាលនបើពួកឥសីលបថបអាហារ នរវតាននេះក៏បណា ឋ លឱ្រនករ ើ អាហារ, ឡាយននេះ
លបថបសុំ ពរ់នសវៀកដណ្ឋប់
កាលនបព ុំ ើ ួកឥសីទង នរវតាក៏បណា ឋ លឱ្រ
នករ ើ សុំ ពរ់នសវៀក-ដណ្ឋប់ លបនគ ដល់ពួកឥសីប តាមលបថប, លុ េះពួកឥសីទង ុំ ឡាយននេះ ចង់នឃញ ឋ ល ើ រូបនរវតាៗ ក៏បណា
ឱ្រនឃើញរូបដ៏លអប , ពួកឥសីសួរចង់ដង ឹ ផលបុញ្ដកមយដូចនមឋច
ង្ដលខវួ ប នធឝម ើ កពជា ី រម ិ ុ ? នរវតាននេះ ក៏ម លញ្ជ ម ភព លបប់ដល់ពួកឥសីថាៈ បុញ្ដកមយទ ខញុនុំ េះប ឋិចប ួ ឋចណាស់ គព ឺ ជា ី រម ិ ុ
កាលនៅជាម ុសសកមយករអនថបណ្ ិ ឍិ កនសដឌី
លា ង្់ រប រកាសីលឧនបសថក វេះទថង ន
យ ើ ស្ដវប់មកនករ ើ ជានរវតាន េះ ។ នលពេះន
ខញុុំ
កបុងសុំ ណាក់នសដឌី
រុននេះ ពុរនបរស័ ិ រទុំងឡាយ គួរពចា ិ រណាឱ្រ
នឃញ ើ ផលអស្ដចររទ ឧនបសថ អាចនផធរជារម ិ ុសសនៅនករ ើ ជា នរវតាប , គួរណាស់ន
យ ើ ង្រនយង ើ រល់ាបខុំនឆវៀរយកឱ្កាស 131
មង្គលសូត្រ
លអ ង្ដលខវួ នករ ើ មកប ជួបលបរេះ ង ឹ លពេះពុរនស្ដសន រុកថ
ខវួ ម ភ័ពឝសុំណាង នលពេះនសចកឋស្ដ ូ នៅលបចាុំ ី វ ប់សលមប់រប ការលគប់ដនងហម ើ នចញ-ចូល រល់ទថង ង ិ យប់លគប់នវល គួរនលក
រល់ាបនទេះជាអបកនធឝើង្លសចមករកឋី អបកនធឝើរបរជុំ ួញកឋី អបកនធឝើការ
ឈបួលកឋី អបកនធឝកា ី ឋី ទលលករកឧបយនធឝើ ើ របនលមរ ើ ជការង្ផ ដក កុលស គស ឺ ី លជាយ ន
ទ ជានសផៀង រុកបងាករផវូវនៅមុខឱ្រ
យ នទេះបរ ុំ រខកខា ខូចនវល នធឝទ ើ ី ច ិ នលចើ កុឱ្ ើ
ភវន នដម ើ ផី ង ឹ ប ជាឧប ស ិ ស័យនៅកា ល់ ពេះ ព ិ ឝ
សីល
ជាស្ដទ
បរមសុ ខនកសមកា ឋ ដូចប អធប ិ ាយមកន េះឯង ។ ____________
អរយសចា ច ន ិ
មង្គលេី ៣៣ េសសនំ
កិរយនឃ ិ ើញ ូវអរយសចច ិ
ទុំងឡាយ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ម ិ ាយថាៈ អរយសចច ិ
៤ លបការគាៈឺ រុកខសចច ១,
សមុរយសចច ១, និ រធសចច ១, មគគសចច ១ (លរូវជា៤លបការ)។ 132
ឯរុកខសចចននេះ ជាផលប ដល់ជាររ ិ ុកខ ជររុកខ ពាធិរុកខ
មរណ្រុកខជានដម ើ ចារ់ជា ព ិ នរុកខ ឬចារ់ជានភវង ើ រុកខ, ពួករុកខ ន េះម
១២ លបការ នបើថឱ្រខវច ី ុេះម ង្រ ១ គឺសងខិនរឋ
បញ្ចុ បទ កខននបរ ុំ ិ ុកាខ ជាកុំពូលរុកខធុំ ង្ដលលបជុុំចុេះ ូវរុកខទង ពួង នលកសុំ នៅយកឧបទ កខ នទង ុំ ៥ ន េះគាៈឺ រូបូបទ កខ ន ១, នវរ ូបទ កខ ន ១, សញ្ដូ បទ កខ ន ១, សងាខរូបទ កខ ន ១, វញ្ជ ុំ ៥ កងន េះ ជាកុំពូលទ ិ ដ ណ្កខ ន ១ (រួមជា ៥) រុកខទង រុកខទង ុំ ពួង ឬជានមរុកខធុំជាងរុកខទង ុំ អស់ ។ ឯសមុរយសចចន េះ ជាន
រុប ដល់រណា ហ ទុំង ៣ គាៈឺ
កាមរណា ហ ១, ភវរណា ហ ១, វភវរណា ហ ១ (រួមជា ៣) ។ ឯកាមិ រណា ហ ននេះ គនឺ សចកឋលី បថបកបុងកាមភព ១១ ជា ់ ង្ដលនលបើ កាមគុណ្ ៥ គាៈឺ រូប ១, សនមវង ១, កវិ
១, រស ១, សមពសស ១
(រួមជា ៥) ។ ភវរណា ហ គនឺ សចកឋលី បថបកបុងរូបភព ១៦ ជា ់ គឺ លព
យង្ដលម រូប ។ វភវរណា ហ គនឺ សចកឋលី បថបនៅកបុងអរូបភព ិ
៤ ជា ់ គលឺ ព ម
យង្ដលមិ ម រូប ។ រណា ហ ន េះ ចារ់ជាខាងកបុង
៦ គាៈឺ ង្ភបក ១, លរនចៀក ១, លចមុេះ ១, អណា ឋ រ ១, កាយ 133
មង្គលសូត្រ
១, ចរ ិ ឋ ១ ។ ខាងនលៅម
៦ គាៈឺ រូប ១, សនមវង ១, កវិ
១,
រស ១, សមពសស ១, ធម៌ ១ (រួមជា ១២ ) ។ នលកយករណា ហ ទុំងកបុងទុំងនលៅ ១២ ន េះគុណ្ ង ឹ កាល ៣ គាៈឺ អររ ី កាល
ម រណា ហ ១២, បចចុបផ បកាលម រណា ហ ១២, អនគរកាល ម រណា ហ ១២ បូករួមចូលាបជា ៣៦, ចារ់ជាកាមរណា ហ ៣៦
ភវរណា ហ ៣៦ វភវរណា ហ ៣៦ (បូករួមចូលាបលរូវជា ១០៨) ិ នៅថរណា ហ ១០៨ ។ រណា ហ ន េះជាន ផល គង្ឺ ផវឱ្រនករ ើ ន នៅពង្ី មកពនី ដើម, អស់ន
រុ គនឺ ដើមញ ុ ុំងរុកខជា
ង ុំ ពួងនតាងជាប់ ើ នលបៀបដូចជាង្ផវនឈទ ើ ង
កាលនបប ុ គលកាប់ាស់នដម ើ លពមទុំងឫស ើ គ
យ ុំ ពួង ក៏នតាង ើ ង្ផវនឈនើ នេះក៏ាយ ង្ដរ, ឯផលគរ ឺ ុកខទង
ជាប់នៅពស ី មុរយាៈដូនចាបេះង្ដរ, ទុំង ១០៨ អស់ន
កាលនបើសមុរយាៈ
យ ើ រុកខករ៏ លរ់ ។
គឺរណា ហ
ឯ និ រធសចច គនឺ សចកឋរី លរ់ ឬរង្ី ដលរលរ់រុកខគឺ ព ិ ឝ
ឬរង្ី ដលនុំនចញ ូវរណា ហ ទុំង ការពឝកច ិ ចធម៌ គអ ឺ រ នចញប ។
១០៨
ឱ្រអស់នោយសចឆ-ិ
រឋផលវមុ ហ ឱ្រផុរចាកចរ ិ រឋិ ការ់ឫសរណា ិ ឋ
134
ឯមគគសចច ប ដល់មគគង្ដលលបកបនោយអងគ ៨ លបការគឺាៈ
១-សមាេេដ ដ នឃញ ិ ឋិ បញ្ជ ើ លរូវ ៤ យ៉ាង គនឺ ឃញ ើ ផលទ រុកខ
ទុំង ១២ កង ១, នឃញ ើ ន
នឃើញផលគឺ ិពឝ ជារីរលរ់រុកខ
រុង្ដលនុំឱ្ររុកខនករ ើ ន ១,
នឃើញន
រុគឺ
ង ើ ១, សីល
សមធិ បញ្ជដ ជានសចកឋលី បរប ិ រឋង្ិ ដលនធឝឱ្ ើ ររុកខរលរ់ ១ (រួមជា ៤ លបការ) ។
២-សមាេសង្ កបបៈ នសចកឋលី រេះ ិ រេះលរូ ិ វលអលបទពម
៣ យ៉ាង
គាៈឺ រេះគ ិ រ ិ ង ឹ នចញចាកកាម ១, នសចកឋរី េះគ ិ រ ិ ង ឹ មិ ពាបរ ដល់សរឝដទរ ១, រេះគ ិ រ ិ ង ឹ មិ នបៀរនបៀ ដល់សរឝដទរ ១ (រួមជា ៣) ។
៣-សមាេវាចា នពលពករលរូវម
យ ិ យកុ
មិ
ក ១, មិ
៤ យ៉ាងគាៈឺ មិ
យ ិ យស៊ាកនសៀរញុេះញង់អបកដទរ ១,
យ ិ យពករអាលកក់ជួជារិ ១, មិ
លបនយជ ៍ ១ (រួមជា ៤) ។
135
យ ិ យនរយរយឥរ
មង្គលសូត្រ
៤-សមាេកមេនដៈ នធឝកា ើ រងារលរូវលបទពម
៣ យ៉ាងគាៈឺ មិ
សមវប់សរឝ ១, មិ លួ ចលរពរអបកដទរ ១, មិ លួ ចលបព នកូ នគ ១ (រួមជា ៣) ។
៥-សមាេអាជីវៈ ចញ្ វម ិ ិ ច ឹ មជវី រលរូ
៥ យ៉ាងគាៈឺ មិ លក់
ម ុសស ១, មិ លក់សរឝម ជវី រ ិ ១, មិ លកនលគឿងសក្រស្ដឋវុធ
ុំ ស ១, មិ លក់រឹកលសវងឬនលគឿងលសវ ង ឹ ឹ ១, មិ លក់ថបព ិ សុំ រប់ បុំពុលនគឱ្រស្ដវប់ ១ (រួមជា ៥) ។
៦-សមាេវាយាមៈ ពាយមលរូវលអលបទពម
ុំ បបថយីង្ដលមិ ទ ន់ កើរមិ ឱ្រនកើរន រវង ចាស់ង្ដលម ន
យ ើ
កុសលង្ដលមិ ទ ន់ ករ ើ (រួមជា ៤) ។
ើងប
៤ យ៉ាងគឺាៈ ១,
បប
ពាយមលេះបង់បបននេះនចញ ពាយមនធឝឱ្ នរ ើ ន ើ រររង្រចុំ ឹ
៧-សមាេសត្ិ រលឹកលរូវម
១, ង ើ
១
៤ យ៉ាងគាៈឺ រលឹកដល់កាយ
ខាងកបុង ង ឹ កាយខាងនលៅ ១, រលឹកដល់នវរនខាងកបុង
ង ិ
នវរនខាងនលៅ១, រលឹកចរ ិ ឋខាងកបុង ង ិ ចរ ិ ឋខាងនលៅ ១, រលឹក ដល់ធម៌ខាងកបុង ង ិ ធម៌ខាងនលៅ ១ (រួមជា ៤) ។ 136
៨-សមាេសមាធិ
កមយោឌ
ចរ ិ ឋខាជប់ខួ ជ
បង ឹ នៅកបុងអារមយណ្៍ទ
នបជា ិ ាៈនកៀងចរ ើ បឋមជា លបកបនោយអងគ ៥ គាៈឺ វរកក ិ ឋ
នលើកផគងន
ង ់ មយោឌ ១, វចារាៈ ពចា ិ ើ កា ក ិ រណាអងគកមយោឌ
១,
បីរិ នសចកឋីនលរកអរង្ឆអរកាយង្ឆអរចិរឋ ១, សុ ខាៈ នសចកឋីសុខ លសួលកាយលសួលចរ ុំ នៅ ិ ឋ ១, ឯកគគតា ភពចរ ិ ឋតាង ខជួ កបុងអារមយណ្៍ជាសមធិ ១ (រួមជា ៥) ។
បង ឹ ខាជប់
ឯមគគលបកបនោយអងគ ៨ ដ៏លបនសើរជាដុំនណ្ើរនៅកា រ ់ គ ី ឺ
លពេះ ព ិ ឝ
តាមលុំ អា ផវូវ សីល សមធិ បញ្ជដន េះ ម នៅកបុង
ទផធអរយសចច ៤ អាចនធឝខ ិ ើ ួ វ ឱ្រអបកលបរប ិ រឋតា ិ មឱ្រលតាស់ដឹងប ដូចម ដុំណាលពនី រឿងយសកុលបុលរ មិ ម នសចកឋីនលរកអរកបុងកាមគុណ្
នៅកបុង គរពរណ្សី
ន
ើរររ់នចញពផ ី ធេះទុំង
យប់ នៅកា ស ់ ុំ ណាក់លពេះស្ដស្ដឋ កបុងទលពឥសិបរ មគ ិ ទយវ ័ លាននេះលពេះស្ដស្ដឋលពេះអងគនរសននលបសយសកុលបុរឋ
ឱ្រ
នករ ធម៌ ៤ ក៏ប សនលមចនស្ដតាបរឋ-ិ ើ បញ្ជដពចា ិ រណាអរយសចច ិ ផល លុ េះលពក ឹ ន
ង ី បតា ើ នសដឌជា ិ នៅតាមរកបុលរកបុងរនី នេះ ប
ជួប ង ី បតា ឹ លពេះអងគៗ ក៏សង្មឋងធម៌នរសន ញ ិ យសុ ុំងនសដឌជា 137
មង្គលសូត្រ
កុលបុលរននេះឱ្រដល់ ូវទលរសរណ្គម ន៍ ្យេះនចវចក ិ សរណ្-
គម ៍ ជាបឋមមុ នគបុំផុរកបុងលពេះពុរនស្ដសន, លុ េះចប់ធម៌នរសនន បិតា ន
យ លពេះអងគលស្ដយឫរននិ ចញនៅកាលណា នសដឌជា ី ើ
ក៏នឃើញយសកុលបុលរជាកូ
យ ើ យសកុលបុលរននេះ
អងគុយនៅជិរង្កផរខវួ ,
ប សូ មបពឝជាជជាឯ
ឧ ិ បសមផទ
កបុងលពេះពុរនស្ដសន នោយនលកប ពចា ៤ ិ រណាអរយសចច ិ លបការ រមកក៏ប សនលមចលពេះអរ លពេះអរ
រឋផលជាខប ិ ាភញ្ជ ិ ដ ជា
ឋយ៉ាងលបនសើរកបុងលពេះពុរនស្ដសន ។
នលកអបកចនលមើ ធម៌អរយសចច ននេះ រង្មង ង ិ ឹ ប សនលមច
មគគផលលពេះ ព ិ ឝ ឯង ។
ដូចនរឿងង្ដលប អធប ិ ាយមកយ៉ាងន េះ ___________
មង្គលេី ៣៤
នពា ច ិ េ នសចឆក ិ ិ រយា ិ
ករិ យនធឝ ិ ើ ូវលពេះ ព ិ ឝ ឱ្រជាក់ចាស់
ប នោយបញ្ជដជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
138
អធិបាយថាៈ បុគគលង្ដល ឹងនធឝើលពេះ ិពឝ ឱ្រជាក់ចាស់
ប នោយបញ្ជដននេះ លរូវនធឝដ ើ ុំនណ្ើរចរ ិ ឋលបរប ិ រឋឱ្ ិ រលរង់តាមផវូវ អរយមគគ ទង ុំ ៨ លបការគឺ សីល សមធិ បញ្ជដ នរប ិ ើ ឹងនធឝើលពេះ
ព ិ ឝ ឱ្រជាក់ចាស់ប ; ឯបញ្ជដកបុងរនី េះ នលកសុំ នៅយក
បញ្ជដង្ដលនករ ១០ យ៉ាងគាៈឺ ិ ើ អុំពវី បសសន ១-សមនញ្ញាណ្
បញ្ជដពចា ិ រណានឃញ ើ សងាខរថជាអ ច ិ ចុំ
មិ នរៀង, រុកខុំ លបកបនោយរុកខ, អ តាឋ មិ ង្ម ជារបស់ខួ វ ដូនចបេះជានដម ើ រួនៅលគប់សងាខរទុំងអស់ ។ ២-ឧេយពេយញ្ញាណ្
បញ្ជដពចា ិ រណានឃញ ើ រនី ករ ើ ររី លរ់
ទ សងាខរ គនឺ ឃញ ុំ ៥ ន េះកបុងខ នមយ ួ ៗ នករ ើ ថ ខ ន ទង ើ ន នោយធម៌ ៥ រលរ់នៅវញនោយរលរ់ ធម៌ ៥ ជាមុ ិ
ង ើ
រូបនករ ើ
នោយធម៌ ៥ ន េះមកលបជុុំលពមាបគាៈឺ អវជា ហ ១, កមយ១, ិ ជ ១, រណា អាហារ ១, ឧបទ
១, នរប ើ រូបនករ ើ ន
រលរ់នៅលុ េះង្ររលរ់ធម៌ ៥ ន េះជាមុ
ង ើ ប
កាលរូបកខ ន ង ឹ
។ ឯរូបកខ នទង ុំ ៤ នកើរ
ឬរលរ់នោយធម៌ ៥ៗ ដូចាបគាៈឺ អវជា ហ ១, កមយ ១, ិ ជ ១, រណា សមពសស ១, ឧបទ
១ ។ នបយ ើ កខ ន ៥ មកគុណ្ ង ិ ញណ្ 139
មង្គលសូត្រ
១០ នឃញ ើ នៅជាញណ្ ៥០ គញ ឺ ណ្ង្ដលនឃញ ើ រនី ករ ើ ទ ខ នម
២៥, ញណ្ង្ដលនឃញ ើ ររី លរ់ទ ខ នម
២៥ (រួម
ជា ៥០)បញ្ច កខ ន ង ើ ខ នន េះ នលបៀបដូចជា ិ ធម៌ ៥ សលមប់បនងករ នភវង ុ ម នៅដរបណា នភវង ើ ិងអុស គឺអស ើ ក៏ម នៅដរបននេះ លុ េះអុសអស់រលីងន
យ នភវង ើ ើ ាយ វរទុអឝជា ី រអា ី លស័យនឆេះនៅក៏
រលរ់នៅតាមអុសអស់ននេះផងង្ដរ, បនងកើរខ នៗ
ជានមបនងកើររុកខៗ
ដូចធម៌ ៥
ង្ដលជានម
ជានមបនងកើរនទសននជា
អន កលបការ គជា ឺ រួនភវង ើ រុកខនភវង ើ កនិ លស នឆេះជាប់កុ បងសនឋ ចរ ុំ យប់-ទថងឥរម លស្ដកលស្ដ ឋន ិ ឋទ សរឝទង ៣-ភង្គញ្ញាណ្
យ ើ ។
បញ្ជដពចា ិ រណានឃើញរង្ី បកធវយទ សងាខរ
ដូចជាដុុំទ ពពុេះរក ឹ ង្ដកនប៉ាងន ៤-ភយត្ុ បដ្ឋឋនញ្ញាណ្
ង ើ ន
យ ិ ។ ើ ង្បកនៅវញ
បញ្ជដពចា ិ រណានឃញ ើ នទសកបុង
សងាខរថ ម ភ័យនលចើ គួរខាវចបដ ី ូចជារនងើកនភវង ើ ង្ដលនៅឋ ។ ៥-អាេន ី វញ្ញាណ្
បញ្ជដពចា ិ រណានឃញ ើ នទសកបុងសងាខរ
ថម នរគនលចើ នបៀរនបៀ ជា ិចច ដូចជាដុំបក ូ ជារីនៅទ សរឝ កនណ្ឋៀរ ។
140
៦-នព េិ ញាណ្ បញ្ជ ដ ពចា ិ ទ្ធ ិ រណានឃញ ើ នទសកបុងសងាខរ
ន
យ ់ ុញលទ ន់ ឿយណាយ ើ នករ ើ នសចកឋជ ី ិ ឆអ ធ
ង ញ ិ ភរយនឃ ិ ើ នទសាប
ន
ោច់ ។
៧-មុ ញ្ិ ច ត្ុ កមយត្ថញាណ្
ដូចជាស្ដឝមី
យ ើ លបថប ង ិ ង្លងលេះាបឱ្រ
បញ្ជដពចា ិ រណារកឧបយង្ដល
ឹងនចញឱ្ររួចចាកសងាខរ ដូចជាសរឝរទរផុលលរុងចង់នចញឱ្រ
រួចពលី រុង
សុំ ណាញ់ ។
ឬដូចលររី ល ុ រផុលសុំ ណាញ់ ចង់នចញឱ្ររួចពក ី ុ បង
៨-សង្ខខរូម្បក្ខ ខ ញាណ្
នទសកបុងសងាខរ ន មិ សអបស ់ ងាខរ លស
េះន
យ ើ ។
បញ្ជដពចា ិ រណានឃញ ើ គុណ្ ង ិ
យ ុំ នៅជាកណា ឋ លមិ លសឡាញ់ ើ នធឝច ើ រ ិ ឋតាង
ដូចជាស្ដឝមី ង ប ោច់ ិ ភរយង្ដលលេះង្លងា ិ
៩-អនុ ម្លាមិកញ្ញាណ្
បញ្ជដពចា ិ រណានឃើញអរយសចច ិ
ទុំង ៤ លពមទុំងសងាខរ ជាអ ុនលមបដនិ លមនៅមកៗ កបុង
ញណ្ ៨ ខាងនដើម នដម ហ -កមយជានដើម នលបៀប ើ ផរី ុំលរ់អវជា ិ ជ -រណា 141
មង្គលសូត្រ
ដូចជាសរឝលបនចៀវសួ រនៅមកៗ
នដម ប ើ ផរី កង្ផវលសគុំកុ ងង្មក
ទុំង ៥ ។ ១០-ម្ោត្ត្ភូញាណ្
អរយមគគ ិ
បញ្ជដពចា ិ រណានលើកចរ ិ ឋន
តាមឧប ស ិ ស័យវសនបរមី
កស្ដងស សុំមក
ផសុំាប ង ឹ ន
បចចុបផ បជារនិ េះផង
របស់ខួ វ ពប ី ុពឝជារិ
រុ-ផលទ ការនសពគប់មលិ រកបុង
ដូចនរឿងលពេះបរអជារសលរូវរលរ់មគគ-
ផលនលពេះលរូវនសពគប់ ង ឹ នរវររឋជាមលិ រខុស ន
ង ើ កា ់
ន េះជានទស
រុផលកបុងបចចុបផ ប ។
វបសសនបញ្ជ ដ ឬវបសសនញណ្ ទុំង ៩ ឬទុំង ១០ ិ ិ
លបការន េះ ជាធម៌សលមប់នធឝឱ្ ើ រជាក់ចាស់ ូវលពេះ ព ិ ឝ ព ិ ឝ ននេះម
២ យ៉ាងគាៈឺ សឧបរនិ សស ព ិ ឝ
។ លពេះ
រ ុំលរ់
ធមយធរុង្ដលជានលកយ ិ គនឺ ស្ដម សសនទម សសរួកនិ លសឱ្រ ស្ដវប់អស់ ន
ើយចិរឋជាឆ
ងគុនបកាខ ធមយដឌិរញ ិ ណ្ បញ្ជដតាុំង
នៅខាជប់ខួ ជ កបុងធម៌ មិ ប ញប់ញ័រគជា ឺ រួលពេះអរ អ ុបរនិ សស ព ិ ឝ
រឋផល១។
រ ុំលរ់នភវង ើ រុកខនភវង ើ កនិ លសម ជារ-ិ ជរ
142
ពាធិ-មណ្រាៈ ប ១។
ិងរគាៈ នទសាៈ នម
មា៉ាងនរៀរលពេះ ិពឝ ននេះ
ាៈ ជានដើមឱ្រអស់នៅ
លពេះបរមស្ដស្ដឋលរង់នរសន
ថាៈ អរទិ ភក ិ ខនវ រទយរ ុំ មបលភក ិ ុ ខទុំងឡាយ អាយរ ាៈម
នៅ ន្យេះថសងខរធរុ មិ ម បចចយ ័ លបជុុំតាក់នរង ូវធរុ អាយរ ាៈ ង ិ នមរូបកបុងរណា ី
គឺ ង ី រក ឹ ថជាដជា ឹ ជានភវង ើ ជា
ខរល់ជាវញ្ជ ិ ដ ណ្ អង្ណ្ឋរនៅកបុងអាកាស គរ ឺ វ ី លរនរៗ ននេះ ក៏នរង្ដរ លពេះ ិពឝ លា ង្់ រជាររី ុំលរ់រុកខ ិងរ ុំលរ់ន រុកខគរ ហ ទុំង ១០៨ ឺ ណា
រុឱ្រនកើរ
ង ិ កនិ លសទុំង ១៥០០ ឱ្រអស់រលីង
នៅង្រប៉ាុនណា ត េះ នរើបប ន្យេះថលពេះ ិពឝ
ដូចប អធិបាយ
សនងខបមកយ៉ាងន េះឯង ។ សូ មបណ្ឍិរជារជាអបកម លបជាញ ពចា ិ រណាឱ្រយល់ង្វងឆ្ងយរនៅ ៕
__________
143
មង្គលសូត្រ
មង្គលេី ៣៥
ផុ ដឋសស ម្លាកធម្មេហិ ចត្ ិ ដំ យសស ន កមបត្ិ ចរ ិ ឋ
របស់បុគគលឯណា យល់លរូវ ន
មិ ញប់ញ័រនោយនលកធម៌ទង ុំ ឡាយ
យ ើ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធិបាយថាៈ នលកធម៌ម
៨ លបការគឺាៈ ម លភ ១,
ឥរលភ ១, ម យស ១, ឥរយស ១,
ន ិ ធ ១, សរនសើរ ១,
សុ ខ ១, រុកខ ១ (រួមជា ៨ លបការ) នលកធម៌ទង ុំ ៨ ន េះ ប ជានៅថនលកធម៌
នលពេះជាសភពនធឝច ើ រ ិ ឋរបស់សរឝនលក
ង្ដលម សនឋ ជាបុថុជជ នៅន នវៀរង្លងង្រអងគលពេះអរ សនឋ
រឋ
យ ើ
ឱ្រញប់ញ័រជា ច ិ ច
ង្ដលនលកការ់កិនលសអស់ចាក
សមវប់ធមយធរុទង ុំ ៧ លបការប
នស្ដម សសនទម សស ជាឆ
។
លពេះរ័យនលកាយ
ងគុនបកាខ គឺតាង ុំ នៅជាកណា ឋ ល
ធមយដឌិរញ ិ ណ្ នលកម បញ្ជដខាជប់ខួ ជ ពចា ិ រណាកបុងសងខរធម៌ ង ុំ ិ អសងខរធម៌ ប ជានលកមិ ញប់ញ័រនោយនលកធម៌ទង
៨ ន េះន
យ ើ ។
144
ឯបុគគលង្ដលម សនឋ ចិរឋជាបុថុជជ
នបើអាលស័យនោយ
បញ្ជដពចា ុំ ៨ ន េះថ ម លភ ម យស ិ រណានលកធម៌ទង ម សរនសើរ ម សុ ខ
ិងសូ រលភ បង់យស ប
ិនធ ម
រុកខ ទុំងអមាលន េះជារបស់មិ នរៀង ជារុកខ មិ ង្ម ជារបស់ ខវួ
រង្មងង្លបលបួកនៅតាមសភពនលកជាធមយតា កាលនបប ើ
ពចា ិ រណាដូនចបេះនរឿយៗ
ន
យ ើ
នសចកឋនី លរកអរ
ឬរូចចរ ិ ឋ
នស្ដយនស្ដក ខសក ើ ក៏នសឋើងសឋួចចាកកាយសនឋ ឹ ខសួលជានដម
ប នោយស្ដរបញ្ជដ ពចា ិ រណា ូវសងាខរនរឿយៗ ននេះ ឹងកុំចារ់ បង់ឧបទ ប ខវេះៗ មិ ខា ។
ឯបុគគលង្ដលម សនឋ ចិរឋជាបុថុជជ នៅន
លភ យស សរនសើរ សុ ខន នោយនម រុកខវញ ិ
ុ បទ
ើយ នបើម
យ ៏ យ ់ ក ើ រង្មងនលរកអរ ចរ ិ ឋកកា
។ នបា ើ យ លភ ាយ យស ប
រង្មងនទម សសរូចចរ ិ ឋ
ធមយតា នលពេះអវជា ិ ជ គនឺ ម
ន ិ ធ ប
នករ ើ នសចកឋនី ដនស្ដកជា
ាៈលគបសងករ់ មិ ឱ្រដង ឹ លបមណ្កបុង
សងាខរ ដូចម នរឿងដុំណាលពន ង្ដលប ជាអគគី ងមគ ធយ ី មន
សីលពេះបរឧនរ
ប លភ-យសជានដម ើ 145
នលរកអរនភវច
មង្គលសូត្រ
ខវួ ន
ង ើ ម ាៈ នករ ើ លបរូសឋ ង ឹ នងស្ដមវរី ក៏លរ
ប់នៅជា
វនសខវ ឬដូចនរឿងសរឝចចកសគមនដើរតាមលព ទលពគរ ិ ិ ិ ថ ួ វញ ង្លកងប ស្ដច់ង្ដលនសសសល់
លុ េះដល់លព ននេះនឃញ ើ ដុំរ ី
មិ ពស់ ក៏ឈរជរ នៅនវលស្ដបជ័រថវស់ទក ិ សរឝពស់បញ់ ដុំរទលព ី
នៅលរូវដុំរស្ដ ី វ ប់ ពស់ននេះវភ័យភញក់ចក ឹ នជើងលព ៗ ក៏ដួលវរ់ ស្ដបនៅលរូវចុំកាលពស់ៗ ក៏ស្ដវប់ផងង្ដរ ។
ឯង្ឆកចចកននេះ ក៏ង្លសកថមហាលនភ អញម លភធុំ ណាស់នពលន េះ
នលពេះដុំរក៏ ៏ វ ប់ ី ស្ដវប់ម ុសសក៏ស្ដវប់ពស់កស្ដ
ប ជាអាហារអញទុំងអស់
ប៉ាុង្ ឋអាតាយលរូវសុំ ទចរុកសុី ទថង
នលកាយរៗ នៅ នពលន េះលរូវអញសុី ង្សផកបននវេះស្ដបជាមុ
មិ ង្ឆអរសឹមសុី ស្ដច់ពស់នរៀរ ចចកននេះលុ េះគិរដូនចាបេះន
នបើ
យ ើ
ក៏អនងគៀមបននវេះស្ដបៗ នៅនវលោច់បននវេះក៏វរ់មកលរូវចុំកាល ចចកៗ ក៏ស្ដវប់កុ ងនពលននេះផងង្ដរ ប ។
ឯអបកង្ដលនលយភលភ-យស-សរនសើរ-សុ ខ
រង្មងង្រងប ជួបលបរេះ ង ឹ នលាេះថបក់ធុំៗ
ចចក ង្ដលប អធប ិ ាយមកយ៉ាងន េះឯង ៕ 146
ជានដើមន េះ
ដល់ខួ វ ដូចសរឝ
អម្ោកំ នករ ើ ន
មង្គលេី ៣៦ នសចកឋម ី ិ នស្ដយនស្ដក នោយន
រុង្ដល
ង ើ នផសងៗ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
អធិបាយថាៈ
ង្ដលនករ ើ ន
នសចកឋីនស្ដយនស្ដក ិងភ័យទុំងឡាយ
ង ើ ប ននេះ
ពុរនដីកាសុំ ង្ដងលបប់ន
មកអុំពព ហ ជាន ី ួកសរឝម រណា
រុ
រុទ នសចកឋីនស្ដក ង ិ ភ័យជានដើមថាៈ
រណា ហ ជាយនរ នស្ដនកា រណា ហ ជាយនរ ភយុំ រណា ហ វបផមុ រឋសស ិ
រទិ នស្ដនកា គុនតា ភយុំ នសចកឋីនស្ដកនករ ើ មកពី
រណា ហ ភ័យក៏នករ ហ នបប ើ មកពរ ី ណា ើ ុគគលម ចរ ិ ឋផុរលស រណា ហ ន ន
េះអុំពី
យ នសចកឋនី ស្ដក ង នរៀរ ើ ិ ភ័យមិ ម មកអុំពរ ី ណា ី
ើយ ។ ឯកិចច ឹងរ ុំលរ់នសចកឋីនស្ដក ិងភ័យជានដើមន េះ លរូវ
រ ុំលរ់នោយកមយោឌ កមយោឌ
២ លបការគាៈឺ សមថកមយោឌ
ង ិ ិ វបសសន-
នរប ើ រលរ់ប , ឯសមថកមយោឌ ននេះគឺាៈ អ ុសសរិ
១០, អសុ ភ ១០, កសិណ្ ១០, អរូបជា
៤ លព
យវហារ ៤, ិ
ធរុវវតាទ ១, អាហារបផដក ិ ូលសញ្ជដ ១ (រួមជា ៤០) ។ 147
មង្គលសូត្រ
អនុស្សតិ ១០ គឺៈ ១-ពុទ្ធានុស្សតិ រឭកដល់ ពុរនគុណ្ម អរ ២-ធម្មានុស្សតិ រឭកដល់ធមយគុណ្ម
ស្ដឝកាខនតាជានដើម
៣-ស្ង្ឃានុស្សតិ រឭកដល់សងឃគុណ្ម
៥-ចាគានុស្សតិ
ន
យ ើ ។
រឭកដល់គុណ្ទ ង្ដលខវួ ប បរចា ិ ចគ
៦-ទទវតានុស្សតិ
សទនជានដើម ។ ៧-ឧបស្ម្នុស្សតិ
វដឋូបរនចឆនទ ជានដម ើ ។
៨-មរណានុស្សតិ
ស្ដវប់››ជានដើម ។ ៩-អានាបានស្សតិ
លគប់ដនងហម ើ ។
។
រឭកដល់សីលគុណ្ម អដឌងគិកសីល
៤-ស្ីលានុស្សតិ
ជានដម ើ ។
ុំជានដម ើ ។
រឭកដល់គុណ្ធម៌របស់នរវតាម រឭកដល់គុណ្លពេះ ព ិ ឝ រឭកដល់នសចកឋស្ដ ី វ ប់ថ
ម ‹‹អញ ង ឹ
រឭកដល់ខរល់ដកដនងហម ើ នចញ-ចូល
148
១០-កាយគតាស្តិ
ស្ដអរជារបស់គួរនខភម ើ ។
រឭករូនៅកបុងកាយឱ្រនឃើញថមិ
អស្ុភ ១០ គឺៈ ១-ឧទធម្ទកំ អសុ ភង្ដលន ២-វិនីលកំ អកុ សលន
ើមន
ម ើ នប៉ាងន
ង ើ
ើងពណ្៌នខៀវ
៣-វិបុពវកំ អសុ ភង្ដលម រក ឹ ខធុេះ
ូរនចញ
៤-វិច្ឆិទទកំ អសុ ភង្ដលនគការ់ោច់ពក់កណា ឋ លខវួ ៥-វិកាខាយិតដកំ អសុ ភង្ដលសរឝខាជ ុំ ង្ញ្ជ ងសុី
៦-វិកខិតដកំ អសុ ភង្ដលម ឆអង ឹ ររ់រយកបុងរនី ផសងៗ
៧-ហតវិកខិតដកំ អសុ ភង្ដលនគកាប់ចក្រិ ញ្ជ ច ុំោច់ជាកុំណារ់
រូច-ធុំ
៨-ទលាហិតកំ អសុ ភង្ដលលបឡាក់នោយ្ម ៩-បុឡវកំ អសុ ភង្ដលម ដងកូវវរនចញរនវក ើ
១០-អដ្ឋិកំ អសុ ភង្ដលនៅសល់ ង្ររងឆអង ឹ រនរ
149
មង្គលសូត្រ
កស្ិណ ១០ គឺៈ ១-បឋវីកស្ិណំ សមវង ី កជាអារមយណ្៍ ឹ នមល ើ ដយ
២-អាទបាកស្ិណំ សមវង ឹ នមល ើ រក ឹ យកជាអារមយណ្៍
៣-ទតទោកស្ិណំ សមវង ឹ នមល ើ នភវង ើ យកជាអារមយណ្៍ ៤-វាទោកស្ិណំ សុំ ៥-នីលកស្ិណំ សុំ
ង ឹ នមល ើ ខរល់យកជាអារមយណ្៍
ង ឹ នមល ើ ពណ្៌នខៀវយកជាអារមយណ្៍
៦-បីតកស្ិណំ សមវង ឹ នមល ើ ពណ្៌នលឿងយកជាអារមយណ្៍
សមវង ឹ នមល ើ ពណ្៌លក
៧-ទលាហិតកស្ិណំ
ជាអារមយណ្៍
មយក
៨-ឱទ្តកស្ិណំ សមវង ឹ នមល ើ ពណ្៌សយកជាអារមយណ្៍
៩-អាទលាកកស្ិណំ សមវង ឹ នមល ើ អាកាសយកជាអារមយណ្៍ ១០-អាកាស្កស្ិណំ សុំ
ង ឹ នមល ើ អាកាសយកជាអារមយណ្៍
150
អរូបជ្ឈាន ៤ ១-អាកាសានញ្ចាយតនឺៈ
សមវង ឹ នមល ើ អាកាសគរ ឺ វ ី ល
ង្ដលជាចននវេះរនរយកជាអារមយណ្៍ ន អាក្ខម្ោ) ។ ២-វិញ្ញាណញ្ចាយតនឺៈ
ង្ដល
យ ើ បរកមយ ិ ថាៈ (អនម្នាដ
លស្ដវយកអរូបវញ្ជ ិ ដ ណ្រី
លអិរមកនធឝជា ើ អារមយណ្៍របស់ចរ ិ ឋ
(បរត្ដ ំ )។ ិ ា ណ្ ិ កំ វញ្ញ
ន
១
យ ើ បរកមយ ិ ថាៈ
៣-អកិញ្ចញ្ញាយតនឺៈ កុំណ្រ់យកអរូបវញ្ជ ិ ដ ណ្រី ១ ង្ដល
ផាយនៅនោយមិ ម កងឝល់រច ិ រួចជាអារមយណ្៍ ន ថាៈ (នត្ាិ កិញ្ចិ វត្ាុ) ។
៤-ទនវស្ញ្ញានាស្ញ្ញាយតនឺៈ
យ ើ បរកមយ ិ
កុំណ្រ់យកនសចកឋល ី ិ អរ
របស់អរូបចិរឋរី ៣ ង្ដលម នសធើរង្រមិ ម មកជាអារមយណ្៍។ ព្ពហមវិហារ ៤ គឺៈ ១-ទមតាដាទច្ទតា ផាយនមតាឋចរ ុំ ពួង ិ ឋដល់សរឝទង
២-ករុណាទច្ទតា ផាយករុណាចរ ុំ ពួង ិ ឋដល់សរឝទង 151
មង្គលសូត្រ
៣-មុទុតាទច្ទតា ផាយមុរតា ុំ ពួង ិ ចរ ិ ឋដល់សរឝទង
៤-ឧទបកាខាទច្ទតា ផាយឧនបកាខចរ ឋ ល់សរឝទង ុំ ពួង ិ ដ
ធាតុវវតាថាន ១ គឺៈ ១-ធាតុវវតាថានឺៈ ពចា ិ រណាធរុ ៤ គឺ ដ-ី រក ឹ -នភវង ើ -ខរល់
ខាងកបុងខវួ ថាៈ ធរុកុ បងអាលស័យ ប ។
ង ិ ធរុនលៅនរើបរស់នៅ
អាហារបបដ្ិកល ូ ស្ញ្ញា ១ គឺៈ ១-អាហារបបដ្ិកូលស្ញ្ញា ពចា ិ រណាអាហារទុំងពួង ឱ្រ
នឃញ ើ ថជារបស់បដិកូលគួរនខភម ើ រនអម ើ រួមលរូវជា ៤០ នៅថ ស្មថកមមដ្ឋាន ៤០ ។
សមថកមយោឌ ន េះ សទន មិ ថលគ
សលមប់នយាវចរកុលបុលរអបកម
សទមិ ថបពឝជរ ិ សិកាប ដូចាប នបអ ើ បកម
សទនលពមទុំងពាយមខុំចុំនរ ើ កមយោឌ ន េះណាមួយ
គង់ ង ឹ
ប ររួលកទលមផលពកា ី រចនលមើ ននេះខវេះៗ មិ ខា , ដូចម នរងដ ើ ុំណាកពលី ពេះសមណ្នារមបរមលគូជាមចស់ស្ដសនទ 152
នយើង កាលលពេះអងគនៅជាលពេះនពធិសរឝនៅន លរកូលលព
ើយ លរង់នកើរកបុង
យណ្៍មួយ កបុងលគួស្ដរន េះម ាប ៦ នក់គាៈឺ លពេះ
អងគ ១, ភរយ ១, កូ លបុស ១, កូ លសី ១, កូ លបស្ដលសី ១, ិ ខញុលុំ សី ១ លរូវជា ៦ នក់ ។ ឯលពេះនពធស ិ រឝលរង់ង្រងឱ្រឱ្វរ ដល់ជ
៥ នក់ ង្ដលនៅកបុងសុំ ណាក់លពេះអងគននេះនរឿយៗ ថ
អបកទុំងឡាយចូរចុំចនលមើ មរណា ុសសរក ិ មយោឌ ដង ឹ ចាស់ ូវសងាខរន េះថាៈ ន
អបក ង ឹ ប
‹‹សរឝទង ុំ ឡាយង្ដលនកើរមក
តា›› មិ នរសមុ ខសរឝពួក ិ ើយ រង្មងលរូវស្ដវប់នៅវញជាធមយ ើ
ណាមួយន
យ ើ
ឱ្រង្រពួកសរឝង្ដលម ជារនិ ករ ើ មកន
យ ើ
រង្មងនធឝើដុំនណ្ើរនៅជួប ឹងនសចកឋស្ដ ដូចាបទុំងអស់ ។ ិ ី វ ប់វញ នោយន
រុន េះ
ស្ដវប់ថនៅឆ្ងយ នសចកឋស្ដ ី វ បន េះ
ដនងហម ើ នចញ-ចូល
ចូរអបកទុំងឡាយកុុំលបមរនមល ើ ងាយនសចកឋី មិ ទ ចូលដល់នយង ើ ទុំងឡាយន
នៅលបចាុំជីវរនយ ង ិ ើ រល់ាបលគប់វរាៈខរល់ដក
ជាធមយតាចាុំផវស់នវ ាប ង ឹ នសចកឋនី ករ ើ
នលបៀបបដ ី ូចជាទថងរេះលរូវផវស់នវ ដូនចាបេះង្ដរ,
ន
យ ើ
រុគួរណាស់ន 153
ង ិ ឹ យប់ គទឺ ថងលិចបរ់នៅវញ
យ ើ ង្រនយង ើ លរូវ ក ឹ ដល់នសចកឋី
មង្គលសូត្រ
ស្ដវប់ឱ្រលគប់វរាៈដនងហម ើ នចញ-ចូល កុុំនលរកលរអាលកបុងកាមនភវច ខវួ ន
យ ។ ម្ត្ បញ្ច ជនា ជ ទុំងឡាយ ៥ នក់ននេះ ើ
ក៏សិ ទរនៅកបុងឱ្វររបស់លពេះបរមនពធស ិ រឝលគបលបការ ចនលមើ មរណា ុសសរក ិ មយោឌ លគប់រវ ិ រលរកា ី ល នសចកឋលី បមរន
នុំាប មិ ម
យ ួ លពេះនពធើ ។ ឯកេវិ សំ សម័យទថងមយ
សរឝ ២ នក់ ឹងកូ លបស្ដនុំាបរម ័ នៅភជួរពលី ពក ឹ ងគល ឹ លពហាម ឯមណ្ពជាកូ
ប កា កា ់ ប ុំ រ ិ លពមបម ី ប នដរើ នៅនបចនដយនៅភវឺ
ង្លសយកមកគរដុរ ង្ផសងក៏បក់លរ
ប់ចូលនៅកបុងសុុំ លរុុំនដយ ឯ
សុុំ លរុុំននេះ ម ពស់ង្វកមួយវរនព នៅកបុងរនី នេះ លុ េះលរូវង្ផសង វក៏លូ នចញមកនឃញ ើ មណ្ពកុំពុងង្រដុរនភវង ើ វខង ឹ នឃារនៅ ម
ម ក៏វនលរនៅចក ិ ឹ មណ្ព លរូវដួលនដកស្ដវប់កុ បងរនី នេះ
នៅ នោយកមវង ុំ នឃារនៅ ង ិ ពស ិ ដ៏កាវហា នពធស ី រឝ
។ ឯលពេះបរម-
កាលនបប នឃញ ើ ើ កូ ដួលនដកស្ដវប់ដូនចាបេះន
នលកក៏មបម ី ប ររ់នៅនលើកសពកូ ន
ង ើ
នស្ដកអឝី ង ឹ កូ ង្ដលស្ដវប់ននេះន
យ ើ ,
នលកាមមវបន់ ឈធ ុំ យ ួ នៅនភវង្ឺ លស ើ ម
154
យ ើ
នុំយកនៅនផឋកនៅ
ន
ើយនលកមិ ប យុំ
នោយនលកពចា ិ រណា
ថ កូ អញង្ដលស្ដវប់ន េះ លេះបង់ ូវរងកាយនចាល បីដូចជា សរឝពស់ង្ដលសកលេះបង់សុំណ្កន ពស់ង្ដលសក ណា
យ ើ នចញនចាលនៅ ធមយតា
មិ លសឡាញ់ មិ ជាប់ចិរឋ ង ឹ សុំ ណ្កវយ៉ាង
ឯកូ អញង្ដលវស្ដវប់នៅន េះក៏ដូនចាបេះង្ដរ
នស្ដកស្ដឋយមិ ម លបនយជ អ ៍ ដ ឝី ល់អញ ស្ដវប់នៅននេះ ប ឋច ិ ប ួ ឋចនស្ដេះន ដូនចាបេះន
យ ក៏លរ ើ
នបអ ើ ញយុំ
ឬដល់កូ ង្ដល
យ ។ លុ េះនពធស ើ ិ រឝគរ ិ
ប់នៅភជួរង្លសរនៅនរៀរ លាននេះ ម
ុំ ង្ បុរសមបក់នដើរមកជិរនលកៗ ក៏ង្លសកផឋថ
អបក នបើអបកនៅ
ាប
យ ើ
ដល់លសុកន ន
យ អាណ្ិរចូលនៅលបប់អបកផធេះខញុឱ្ ុំ រមកទុំងអស់ ើ
ើយឱ្រយកបយង្រមួយចុំង្ណ្កមកន
ចុំង្ណ្កដូចសពឝដងន ន
យ ើ ,
កុុំយកពរី
ឯបុរសននេះក៏ររួលយកអាស្ដ
យ ង ឋ ុំ ជ ទុំង ៤ ើ នៅលបប់ភរយ ិ ិ ធីតានពធស ិ រឝតាមបណា
នក់នរៀរននេះ លុ េះឮន
យ ុំ ប នៅទុំងអស់ាប យកអាហារ ើ ក៏នា
ង្រមួយចុំង្ណ្កនៅ លុ េះនៅដល់នឃញ ើ មណ្ពស្ដវប់នៅនលកាម មវបន់ ឈដ ើ ូនចាបេះន ឯនងលព
យ ុំ ប ពចា ើ ក៏នា ិ រណានសចកឋស្ដ ី វ ប់នផសងៗ ាប,
យណ្ីជាមតា នងពចា ិ រណាថ កូ អញកាលនគមក 155
មង្គលសូត្រ
នករ ើ កបុងទផធអញន េះ លរ
អញក៏មិ ប នៅនគមក
កាលនគវល ិ
ប់នៅមិ មកវញយ ៉ា ងន េះ នគក៏មិ ប លអញៗ ក៏មិ ិ
អ ុញ្ជដរឱ្រនគនៅន
យ ើ , កាលនគមកកា ទ់ ផធអញយ៉ាងណា នគ
នៅវញក៏ យ៉ាងននេះង្ដរ ចូរនៅតាមអធាលស័យចុេះ នបើអញយុំ ិ នស្ដកស្ដឋយនគ ក៏ឥរម ផលលបនយជ អ ៍ នឝី ណាដូនចាបេះន
យ មតាពចា ើ ិ រ-
យ ក៏មិ ប យុំនស្ដយនស្ដក ។ ឯបអូ លកមុុំ ើ
ពចា ិ រណាថ បងអញង្ដលស្ដវប់ន េះ នបអ ើ ញយុំនស្ដកនៅក៏ឥរ លបនយជ ន៍ រ នលពេះនគមិ ប ឮអញយុំនស្ដកស្ដឋយនគន បអូ លកមុព ុំ ចា ិ រណាដូនចាបេះន នងលព
យ ើ ក៏មិ ប យុំនស្ដយនស្ដក ។ ឯ
យណ្ីជាភរយមណ្ពននេះព ចា ិ ិ រណាថ
នស្ដកលសនណាេះស្ដឝមង្ី ដលស្ដវប់ន េះ
ួសនពក បដ ី ូចជាកូ នកយងរូច លកន
នលើនមឃក៏ង្លសកយុំទ
នបអ ើ ញយុំ
ង ឹ នៅជាម ុសសនឆ្រ
កនឃញ ើ ដួងលពេះច ធរេះភវឺ
នបរ ើ ុកជានកយងននេះយុំទយ៉ាងណា ក៏
ាយ អបកណា ង ឹ ចាប់យកដួងលពេះច ធ ននេះកា ន់ លងប ន
យ ើ ,
ពនី លើនមឃមកឱ្រនកយង
យ ភរយព ចា ើ ិ ិ រណាដូនចាបេះន
យ ក៏មិ ើ
ប យុំនស្ដក ។ ឯខញុលុំ សីពចា ិ រណាថ កូ មចស់អញង្ដលស្ដវប់ 156
ន េះ បដ ុំ ង្បកជា ៧ ភគ អបកណា ឹងអាចផារឆ្បង ុំ ដី ី ូចជាឆ្បង ង្ដលង្បកនខធចននេះជាប់ន អញន េះក៏មិ រស់ន នឃញ ើ ដូនចាបេះន
ង នបអ ិ ើ វញប ើ ញយុំនស្ដកនៅមចស់
ិ ើងវញន
ើយ,
ខញុលុំ សីននេះលុ េះពចា ិ រណា
យ ក៏មិ ប យុំនស្ដក ។ ជ ទុំង ៥ នក់ ើ
ននេះ ពចា ិ រណានឃញ ើ នសចកឋស្ដ ី វ ប់លពមាបដូនចបេះន រណាមបក់យុំនស្ដយនស្ដកន
ដុំណ្ក់កា ៏ យ នស្ដេះ ។ ត្សាវម្សន
យ ើ
យ ក៏ាយ ើ
សូ មផង្ី រលសករក ឹ ង្ភបកមួយ
នោយអុំណាចមរណា ស ិ សរនិ នេះ
ក៏
បណា ឋ លឱ្រនៅឋដល់បណ្ុ ឍ កមភលនសនស ាៈ ទ សនមឋចអលមក្រិ នធធរ ិ ជៗ ន
លព
ក៏នបក ើ ស
សស យ ័ ន លរររនមល ើ មកនឃញ ើ ចាស់ ូវ
រុការណ្៍សពឝលគប់ន យណ្៍ចាស់ ន
ើយ នរប ើ ចុេះចាកនរវស្ដទ
ិមបរ ិ ខវួ ជា
យ ់ នី នេះសួ រថ ង្ ើ នដរើ ចូលនៅកា រ
ទុំងឡាយ កូ អបកពស់ចឹកស្ដវប់ដូនចបេះន
ើយ នរនើ
រុដូចនមឋចក៏
ប ជាមិ ម អបកណាមបក់ រួញយុំនស្ដកស្ដឋយកូ ននេះន លពេះនពធស ិ រឝនឆវយ ើ របថ មបលលព
អបក យ ើ
យណ្៍នអយ អបកណាង្ដល ើ
រួញយុំនស្ដកស្ដឋយអានឡាេះអាល័យ ម ុសសស្ដវប់ន េះ អបកននេះ 157
មង្គលសូត្រ
ជាម ុសសអ នពល នោយអវជា ិ ជ លគបសងករ់
ម សនឋ ចរ ិ ឋនលវ ម ុសសននេះ
នៅនឆ្រលងិរលងង់
មិ ដឹងគុណ្ទ លពេះធម៌
ង្ដលនុំនចញ ូវនសចកឋនី ស្ដកវនយគលពរ់ លបសចាកសរឝ ង ិ ិ សងាខរ ង្ដលជារលី សឡាញ់ នពញចិរឋន
ើយ ។ ត្ំ សុ ត្ថេ លពេះ
ឥក្រនធធិរជលរង់លពេះសណា ឋ ប់ពករននេះន
ើយ
ក៏ម លពេះរ័យ
នស្ដម សសឱ្រពរសពធស្ដធុការ ដល់ជ ទុំង ៥ នក់ រួចក៏នហាេះ ន
់ កាស បណា ឋ លឱ្រនភវៀងង្កវ ៧ លបការ ធវក់ចុេះមក ើងកា អា
នពញផធេះឥរសល់ង្លឝងណាមួយន មរណា ុសសរក ិ មយោឌ
លបនយជ ន៍ លចើ លបការ ឯង ។
យ ឯអបកង្ដលប ចនលមើ ើ
រង្មងមិ នស្ដយនស្ដក
ង្រងប
ដូច យ ័ ង្ដលអធប ិ ាយមកយ៉ាងន េះ ___________
វរជំ ិ
មង្គលេី ៣៧
ចិរឋង្ដលលបសចាកធុលី
ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។
158
គឺកិនលសកបុងសនឋ
អធិបាយថាៈ រគាៈនទសាៈ នម
ចារ់ជានមកនិ លសធុំៗ
នលបៀបដូជាភបុំ
ាៈ ទុំង ៣ ន េះ នលក អ ុសយកនិ លស
ជា
កិនលសលអិរង្ដលដិរជាប់កុ ងខ ប នសនឋ ម ៧ យ៉ាងនរៀរគឺាៈ
នសចកឋរ ី នលមកនលរកលរអាលកបុង
១-កាមរាគានុស្័យ
កាមគុណ្ ៥ គាៈឺ រូប ១, សនមវង ១, កវិ ១, រស១, សមពសស១ ។
២-ភវរាគានុស្័យ នសចកឋីរនលមកនលរកអរកបុងភព ង្ដល
ជារនី ករ ើ ៣ កង្ វងគាៈឺ កាមភព ១, រូបភព១, អរូបភព ១ ។
៣-បដ្ិឃានុស្័យ ប ដល់ នទនស្ដង្ដលម បដឃ ិ ាៈ គឺាៈ
ុំ ថបក់ចរ នសចកឋថ ី បង ិ ឋជាប់ជា ច ិ ច ជីវរ ិ
លបរូសឋកុ ងសរឝ ប គរឺ ប ូ ង្ដលម
ូ ង្ដលឥរជីវរ ិ ឥរគរ ិងលបរូសឋកុ បងសងាខរគឺរប ិ ពចា ិ រណា
រកគុណ្នទសន
យ ើ ។
៤-ម្នានុស្័យ
នសចកឋលី បកា ខ ់ ួ វ លបណ្ថនយង ើ ថនគ
ថអញ ថឯង ម លបកា ជា ់ រលិ រកូល ថខរឋយ ិ ាៈ, លព
យណ្ាៈ,
នវសសាៈ, សូ លរាៈ ជានដម ើ ។
៥-ទិដ្ឋានុស្័យ នសចកឋយ ី ល់ខុសនឃញ ើ ថសរឝនរៀង នបើ
សរឝណាធវប់នករ ើ ជាសរឝអឝី ក៏នៅជាសរឝននេះដង្ដល ឬយល់ 159
មង្គលសូត្រ
នឃញ ើ ថសូ រៗ បរ់ៗ នៅនៅនវលស្ដវប់ មិ នឃញ ើ ម នកើរ នរៀរ ឬមកលបប់ឱ្រដឹងផងន
យ ើ ។
៦-វិច្ិកិចាឆានុស្័យ នសចកឋស ុំ ពួង ម ី ងស័យកបុងធម៌ទង
សងស័យកបុងសុ រររុ កខដល់សរឝជានដើម ។ ិ ចចររថឱ្ររុ ិ ៧-អវិោជានុស្យ ័
ប ដល់នម
ាៈនសចកឋវី នងឝងឬភ ល់ ច
ុំ
មិ ដង ឹ កបុងសងាខរង្ដលជាអររ ើ ។ ី ាៈអនគរ ង ិ បចចុបផ បជានដម វិច្ិកិចាឆាទនាោះម្ន ៨ ោាង្ឃគឺៈ បុពវទនដ អញ្ញាណំ មិ ដង ឹ កបុងខ នធរុអាយរ ាៈខាងនដម ើ
គម ឺ ិ ដឹងថជារម ិ ុ ខវួ នករ ើ ជាអឝី ដង ឹ ១។
ជាម ុសស
ឬជាសរឝកម ៏ ិ
បរទនដ អញ្ញាណំ មិ ដង ឹ កបុងខ នធរុអាយរ ាៈខាងចុង គឺ
មិ ដង ឹ ថខវួ ស្ដវប់ពនី េះ ង ឹ នៅនករ ើ ជាអឝី ជាម ុសស ឬជាសរឝ ក៏មិ ដឹង ១ ។
160
អបរាបរទនដ អញ្ញាណំ មិ ដឹងកបុងខ នធរុអាយរ ាៈ ទុំង
អររ ឹ ទុំងជារម ី ាៈ អនគរ បចចុបផ ប គម ឺ ិ ដង ិ ុខជារនិ លកាយ ជារនិ េះ ១ ។
ង ិ
ទុទកខ អញ្ញាណំ មិ ដង ុំ ១២ កង ម ឹ ចាស់ ូវរុកខទង
ជាររ ើ ១។ ិ ុកខជានដម ទុកខស្មុទទយ
អញ្ញាណំ
មិ ដឹងចាស់ ូវន
រុង្ដល
នុំឱ្រនករ ហ ទុំង ៣ ម កាមរណា ហ ជានដម ើ ១។ ើ រុកខគរ ឺ ណា
ទុកខនិទរាធគាមិនីបដ្ិបទ្ អញ្ញាណំ មិ ដឹងចាស់ ូ វ
បដប ិ ទ គស ឺ ី ល សមធិ បញ្ជដ ជាផវូវលបរប ិ រឋឱ្ ិ ររលរ់រុកខ ១ ។ បដ្ិច្ចស្ុបាទទ អញ្ញាណំ មិ ដឹងចាស់ ូ វន
បចចយ ័ ឱ្រនករ ើ ន
ង ើ រៗ ាប ម
រុទ ធម៌ជា
១២ គអ ័ ឱ្រនករ ិ ជ ជាបចចយ ឺ វជា ើ
សងាខរៗ ជាបចចយ ័ ឱ្រនករ ័ ឱ្រនករ ិ ដ ណ្ៗ ជាបចចយ ើ វញ្ជ ើ នមរូបៗ ជាបចចយ ័ ឱ្រនករ ើ អាយរ ាៈៗ បចចយ ័ ឱ្រនករ ើ នវរនៗ
ជាបចចយ ័ ឱ្រនករ ើ ផសសាៈៗ
ជាបចចយ ័ ឱ្រនករ ហ ៗ ើ រណា
ជា
ជាបចចយ ័ ឱ្រ
នករ ័ ឱ្រនករ ័ ឱ្រនករ ើ ឧបទ ៗ ជាបចចយ ើ ភពៗ ជាបចចយ ើ ជារៗ ិ
161
មង្គលសូត្រ
ជាបចចយ ័ ឱ្យនករ រុកខាៈ នទម សស ើ ជរ មរណ្ាៈ នស្ដកាៈ បរនរវាៈ ិ ជានដើមនរៀងៗ នៅ ។
បដ្ិស្នធិអទិដ្ឋស្ច្ចស្ស
ន ប
ពួកសរឝង្ដលម អវជា ិ ជ បរ ិ បុំងនៅ
និ រពរ ឹ ចាស់ ូវបដិស ឱ្ ើយននេះមិ អាចនឃើញ ឬដង ិ លបកដ ដូចម នរឿងដុំណាលពនី បសការធតា ី
កាលលពេះសមយ-
សមភុរនកង់នៅកណា ឋ លរលី បជុុំពុរនបរស័ ិ រ កបុងង្ដ អា
វ ី នឃញ ើ
នងនបសការធតា ី ននេះនដើរមក លពេះអងគលតាស់នៅថ ង្
នង
ន េះនៅណា? នងននេះនឆវយ នរ, ឹ ជារណា ើ ថ ខញុលុំ ពេះអងគមិ ដង ី
លពេះអងគសួរនរៀរថាៈ ចុេះនងមកពណា ? នងននេះនឆវយ ី ើ ថ ខញុុំ លពេះអងគមិ ដង នរ ឹ ជាមកពណា ី
។
អងគុយាល់លពេះនលរៀបលតាកបុងរីននេះ ដល់ធតា ី ននេះថ ន
ឯពួកពុរនបរស័ ិ រង្ដលនៅ
ក៏នកើរនសចកឋីនងៀងឆងល់
រុដូចនមឋចក៏ប ជានងន េះ យ ិ យពករ
ដូនចបេះមកកា ល់ ពេះអងគ, នរប ើ លពេះអងគសួរថ មបកនបសការធតា ី
ង្ដលនងនឆវយ ើ ថមិ ដឹងជានៅណា នរន ើ ងមិ ដឹង ូវអឝ? ី នង
ននេះនឆវយ ឹ ូវដុំនណ្ើរវញ្ជ ិ ដ ណ្កខ ន ង្ដល ើ របថ ខញុលុំ ពេះអងគមិ ដង នៅកា យ ់ កបដស នក ប ិ ីនរៀរ ិ ុ ងភពថយ 162
គខ ឹ ជាខវួ ឺ ុ លញុំ ពេះអងគមិ ដង
ស្ដវប់ពនី េះនៅៗ នកើរជាសរឝ ឬជាម ុសសនរៀរន
ើយ ចុេះនង
ថមិ ដង ? នងនឆវយ ឹ ជាខវួ នងមកពណា ី ើ ថ ននេះក៏ខុ លញុំ ពេះអងគ មិ ដង មកនកើរកបុងរីន េះប ន ឹ ថខវួ មកពណា ី
យ ើ
គឺខុ លញុំ ពេះ
អងគមិ អាចដឹងប ថ ខវួ មកពម ី ុសស ឬនរពតាមកនករ ើ កបុងរី
ន េះ នរប ើ លកាបរូលលពេះអងគតាមការពរ ិ លពេះអងគកល៏ បទ សពធស្ដធុការពរដល់នងននេះន ដង ឹ ដល់ាប ង ិ ាប នរសនន
យ ើ លរង់សុំង្ដងអុំពធ ី ម៌
ម អវជា ិ ជ ង ើ ិ សងាខរជានដម
ើយពុរនបរស័ ិ រកបុងរីលបជុុំននេះ
សនលមចនស្ដតាបរឋផ ិ ល។
ង្ដលមិ
លុ េះចប់ធម៌-
ម ជានដើម
ក៏ប
ឯនរឿងង្ដលនុំមកសង្មឋងព រល់អព ុំ ីអវជា ិ ជ ៨ លបការន េះ ក៏
លយមស្ដឋប់ប ន
យ ័ ង្ដលវសជជ នមកដូចន េះឯង ។ ិ ើ នោយ យ _________
មង្ឃគលទី ៣៨ នខមុំ
អបកង្ដលម នសចកឋនី កសមចាកនយគាៈ
លបកបចងរររួ ឹ រកបុងសនឋ ជាមងគលដ៏ឧរឋម ។ អធប ិ ាយថាៈ នយគាៈម ៤ លបការគាៈឺ 163
ជានលគឿង
មង្គលសូត្រ
កាមទោគឺៈ នសចកឋរ ី នលមកនលរកលរអាលកបុងកាមគុណ្ ៥
គាៈឺ រូប, សនមវង, កវិ , រស, សមពសស ង្ដលជានលគឿងលបកបសរឝ ឬចងចរ ិ ឋសរឝ ១ ។
ភវទោគឺៈ ភពគឺកង្ វងនកើរទុំង ៣ កង្ ង វ គកា ឺ មភព,
រូបភព, អរូបភព ទុំង៣ន េះជានលគឿងលបកបចងចរ ិ ឋសរឝរុក១ ។
ទិដ្ឋិទោគឺៈ រដ ិ នឺ សចកឋយ ិ ឌគ ី ល់ខុស គនឺ ឃញ ើ ថសរឝនរៀង
នលកនរៀង ឬយល់ថសរឝស្ដវប់នៅសូ រ នលកសូ រជានដម ើ ជានលគឿងលបកបចរ ិ ឋសរឝរុក ១ ។
អវិោជាទោគឺៈ ការមិ ដង ឹ ដល់នដើមកុំនណ្ើរទ សងាខរ ជា
នលគឿងលបកបចរ ិ ឋសរឝរុក ១ (រួមជា ៤ លបការ) ។
ធម៌ជានលគឿងរ ុំលរ់នយគាៈ ៤ លបការន េះឱ្រអស់នៅលរូវនធឝើ
សីល សមធិ បញ្ជដ ឱ្រនករ ើ ចាស់កាវន សមវប់នយគាៈទុំង ៤ ន េះប កបុងសនឋ កា ឋ
ង ើ កបុងសនឋ
នរប ើ ង ឹ
ចរ ិ ឋកល៏ ជេះថវបរសុ ិ រនស្ដអរផូរផង់
នោយម ធម៌ជានលគឿងនធឝឱ្ ើ រនករ ើ នសចកឋស ី ុ ខនកសម-
រ ័ អ ឋរយទុំងឡាយលគប់ ិ សលបសចាកនសចកឋរ ី ុកខភយ
លបការ សូ មផម ី ុសសណា ង ឹ គរ ិ លបរូសឋនធឝអា ើ លកក់ដល់ខួ វ ក៏មិ 164
ប ន
ើយ, ដូចម នរឿងដុំណាលពម ី ហាកា
នរទរថាៈ នលក
ជាអបកម សទន ររ់នចាលភរយទុំ ង ៨ នក់ នៅបួសកបុង ិ សុំ ណាក់លពេះពុរនស្ដសន ន
ើយម ពាយមខុំចនលមើ សមថ-
វបសសន មិ យូរប៉ានយ ក៏ប សនលមចលពេះអរ ិ
រឋផល, ឯភរយ ិ
ចរ នរប ិ ិ ឋចង់ឱ្រនលកសឹកមកវញ ើ នលបម ើ ុសសឱ្រនៅ ម ិ ឋនលក ង្ដលជាស្ដឝមនី នេះមកឆ្ ក ់ ុ ងផធ ប េះខវួ លុ េះនលកឆ្ រ់ ច ួ ន
នលកក៏ររួល ម ិ ឋមក
យ ភរយទុំ ង ៨ នក់ ក៏បបួលាបនចាម ើ ិ
នរមនលកជុុំវញ ិ លបថប ឹងចាប់ផសក ឹ លពេះនថរាៈនឃើញអាការាៈមិ លសួលដូនចាបេះន
យ ើ
នលកក៏ចូល្
នហាេះន
ង ើ កា ់
អាកាសនៅកា អា ់ រមវញ ិ រួចចាកនសចកឋីអ ឋរយ នោយន នលកប កុំចារ់បង់នយគាៈទុំងឡាយ ឱ្យអស់ពស ី នឋ ប វសជជ នមកន េះឯង ៕ ិ
(ចប់មងគល ៣៨ លបការ)
165
រុ
ដូច
មង្គលសូត្រ
ឯតាទិសានំ កតាវាន បុគគលង្ដលប លបលពរ ឹ ឋនធឝើ ូវមងគល
ទុំងឡាយន េះ ឱ្រនពញបរបូ ិ ណ្៌កបុងសនឋ ចាលចាញ់ កុ ងរ ប ទ ុំ ពួង ី ង
ន
យ ើ ជាអបកមិ
ង្រងដល់ ូវសិរសួ ឋ ុ បងរទ ុំ ពួង ី សី ក ី ង
មងគលទុំង ៣៨ លបការ ម កិរយម ិ ិ នសពគប់ ូវបុគគលពល ជានដើមននេះ ជារបស់នរវតា ង ិ ម ុសសទុំងអមាលនណាេះសុ រន ង្រជាមងគលដ៏ឧរឋមទុំងអស់ ។
អធប ិ ាយនសចកឋស ី រុបថាៈ មងគលទុំង ៣៨ លបការន េះ នបើ
បុគគលណាប នធឝឱ្ ើ រលគប់លា ន់ មគគផល
យ ើ បុគគលននេះ ង ឹ ប សុំ នរច
លពេះ ព ុំ ពួង ិ ឝ ជាស្ដទ នកសមផុរចាករុកខទង
ទ ប ់ ដល់ ព ិ ឝ នរ
នបម ើ ិ
នៅវលវល់ កុ បងវដឋសងារក៏គង់មិ ធវក់ ិ
នៅនស្ដយរុកខនវរនកបុងអបយភូមនិ
ើយ នោយអុំណាចកមយជា
កុសលននេះជួយឧបរទមម កមយន េះង្លបថនធឝើ នាលនដើមម
២
យ៉ាងគាៈឺ កុសលកមយ ១ អកុសលកមយ ១ កមយទង ុំ ពរី ន េះង្ចក នចញនៅជាកមយ ១១ ឬ១២ យ៉ាងគាៈឺ ១-ទិដ្ឋធមមទវទនីយកមម
ឱ្រផលកបុងបចចុបផ បជារនិ េះ ។ 166
កមយជាបុណ្រកឋី
ជាបបកឋី
២-ឧបបជ្ឈជទវទនីយកមម
ជារម ិ ុខ ។
កមយជាបុណ្រ ឬបបឱ្រផលនៅកបុង
៣-អបរាបរទវទនីយកមម កមយជាបុណ្រ ឬបបឱ្រផលកបុង
ជាររ ិ ី២ន
ង ើ នៅ ។
៤-គរុកមម
កមយធង ់ នបប ើ ុណ្រប ដល់្
៨, នបប ើ បប ដល់អ លពេះអរ
ឋ, នធឝនើ ល
៥-អាច្ិណណកមម
៤, សមបរឋិ
ឋរយកមយ ៥ គាៈឺ សមវប់មតា, បតា ិ ិ ,
រ ិ ុបារ, សងឃនភរ ។
បុណ្រឬបប ង្ដលខវួ នធឝើន
ើយ ឹកញយៗ
៦-អាស្ននកមម បុណ្រឬបប ង្ដលខវួ នធឝជ ិ នពលមរណ្ាៈ ើ រ
នទេះបីរ ន់ ខាយប ឋិចប ួ ឋចក៏នោយ អាចឱ្រផលមុ ប
ដូច
នាចាស់នៅជិរមរ់នលកាល ។ ៧-កដ្តាដាវាបនកមម
បុណ្រឬបបលស្ដលម កមវង ុំ រច ិ នបើ
បុណ្រឬបបដទរមិ ឱ្រផលនរ ក៏អាចឱ្រផលកបុងចននវេះនគដូច ម ុសសឆកួរបញ់ សរ ។
៨-ជ្ឈនកកមម បុណ្រឬបបង្ដលនុំបដិស នវិ ញ្ជ ិ ដ ណ្ឱ្រនករ ើ
កបុងភព ។
167
មង្គលសូត្រ
បុណ្រឬបបង្ដលជួយនលជាមង្លជងកមយ
៩-ឧបតថមភកកមម
ចាស់ឱ្យម កមវង ុំ ។ ១០-ឧបបីឡិកកមម
បុណ្រឬបបង្ដលចូលមកនបៀរនបៀ
កមយចាស់ឱ្រម កមវង ុំ នខាយ ន
ើយឱ្រផលនោយខវួ ឯង នបើ
បបនលបៀបដូចង្ឆកនដញសរឝ នបប ើ ុណ្រនលបៀបដូចពនលៀងកូ នកយង នដញទ ល់ រង់រណា ក៏ចាប់លរកងបព ី ី ន ១១-ឧបឃាដ្កកមម
ង ើ កបុងរនី នេះ ។
បុណ្រឬបបង្ដលកាវហា អាចសមវប់
បុណ្រឬបបង្ដលម កមវង ុំ អ រ ់ ន់ ខាយប
ដូចអបកង្ដល
ុំ ស ស្ដវប់នោយនលបថបព ិ ជានដើម ។ នបរ ើ ប់កមយម លរូវង្ថមល
១២ ន េះ
ុកមយ ១ នរៀរបនធប់គរុកមយរី ៤ ននេះ ។
អធិបាយសនក្រងាគេះកមយ ១១ កបុងខាងចុងមងគល ៣៨ លបការ
ចប់នោយសនងខបប៉ាុនណ្តេះឯង ៕
ចប់អធិបាយមងគល ៣៨ លបការ ______________
វយជាអកសរកុំពរូរ័រនោយភក ខ ដ បរីនប បាាត ស្ុផល ិ ុ បញ្ជ
ចាប់នផឋម ុំ ០១១ ើ វយនៅទថងរី ២៧ ចប់នៅទថងរី ៣០ ង្ខឧសភ ឆ្ប២ វតដរតនរង្ឃសី រីទវៀរ 75 Thornton Street Revre, MA 02151 Tel: (781) 286-1942
168