>>LopendVuur04 De krant van de Nederlandse Topsport >> juni 2015
Verrassing! Dopingcontroles in België > 5
Psycholoog Paul Wylleman ziet dat de scepsis verdwenen is > 6
Bondscoach CP-voetbalteam Marcel Geestman: gedreven en ontspannen > 7
Judotalent Roy Meyer: “Ik voel me heel goed” > 8
BAKU 2015
FOTO: BAKU 2015
Europa maakt zich op voor eerste Europese Spelen Van 12 tot 28 juni vinden in Baku de eerste Europese Spelen plaats. Chef de mission Jeroen Bijl reist met een 120 sporters tellende equipe af naar Azerbeidzjan. “Gezien de kwaliteit van onze deelnemers moeten we in ieder geval met een aantal medailles terugkomen.” >> Bijl (manager Topsport NOC*NSF) was in mei samen met algemeen directeur Gerard Dielessen en technisch directeur Maurits Hendriks in Belek voor het congres van het Europees Olympisch Comité (EOC). In Turkije kreeg hij een update van het Azerbeidjaanse organisatiecomité, waaruit bleek dat alle venues en faciliteiten ruim op tijd klaar zijn. Bijl: “Tijdens mijn twee bezoeken aan Baku en het rechtstreekse contact met het organisatiecomité, is ook telkens gebleken dat ze het daar goed voor elkaar hebben.” Met de organisatie van het negentien sporten tellende toernooi wil Baku de stad en het land Azerbeidzjan op de kaart zetten. Om die reden heeft het veel internationale kennis ingeschakeld. Bijl legt uit dat de organisatie er momenteel ook veel aan gelegen is om de bevolking bij het evenement te betrekken. “Heel veel jonge Azerbeidzjanen hebben zich
Gekwalificeerden
De openings- en sluitingsceremonie van de Europese Spelen vinden in het Olympic Stadium plaats.
aangemeld als vrijwilliger en er is een grote fakkelestafette, de torch relay, geweest, waar via de scholen tienduizenden kinderen bij betrokken waren. Verder zijn – om de Spelen laagdrempelig te houden – de toegangsprijzen erg laag. Dan moet je denken aan vijf euro voor een kaartje.” Niveau Bijl heeft niet alleen vertrouwen in de organisatie, maar is ook over het
Het European Games TeamNL komt uit bij badminton, 3x3 basketbal, beachvolleybal, BMX, boksen, handboogschieten, judo, kanovaren, karate, MTB, schermen, schoonspringen, sportschieten, synchroonzwemmen, taekwondo, wielrennen, worstelen en zwemmen. Weten wie Nederland vertegenwoordigt in Baku? Kijk op www.nocnsf.nl/baku2015/gekwalificeerden.
niveau van de competitie erg te spreken. “Hierover bestonden bij mij wel enige twijfels, maar die zijn inmiddels helemaal weggenomen. Dit toernooi is drie jaar geleden in een drukke internationale kalender neergezet en het is goed om te zien dat in veel sporten gewoon de beste atleten meedoen.” Nederland komt zelf met de sterkst mogelijke afvaardiging en Bijl merkt dat ook de andere landen het toernooi erg serieus nemen. Dat komt mede
doordat het EOC er in samenspraak met de internationale federaties voor heeft gezorgd dat deze Spelen in veel sporten een belangrijk kwalificatiemoment voor de Olympische Spelen in Rio de Janeiro zijn. Daarbij geldt het judotoernooi als een EK. “Bij atletiek en zwemmen ligt het niveau minder hoog en ook in enkele andere sporten zullen er wereldtoppers zijn die de >> lees verder op pagina 2
NOS
De NOS zal aandacht aan de Europese Spelen besteden. Bijl: “De NOS bepaalt zelf in welke mate dat gebeurt. In Europa wordt het toernooi in zo’n veertig landen uitgezonden. Daarbuiten zijn nog zo’n dertig landen die het evenement zendtijd zullen geven.”
HET LOPEND VUUR JUNI 2015 NOC*NSF 1
FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
Vervolg pagina 1: voorrang geven aan andere toernooien, maar ik ben erg tevreden over het deelnemersveld zoals het nu is.” “Goede kans op goud” Bijl en zijn NOC*NSF-collega’s vliegen op 6 juni richting Baku, waar zes dagen later de openingsceremonie plaatsvindt. De 120 Nederlandse sporters, die worden bijgestaan door zo’n 75 stafleden, reizen in verschillende groepen die kant op. “Gezien de kwaliteit van onze deelnemers moeten we in ieder geval met een aantal medailles terugkomen. In een aantal sporten hebben we een goede kans op goud”, zo besluit Bijl.
>> Meer info: www.nocnsf.nl/baku2015
2019
De Europese Spelen worden elke vier jaar – één jaar voor de Olympische Zomerspelen – gehouden. Nederland is door het EOC aangewezen om de Europese Spelen 2019 te organiseren. Nu Nederland zich onder voorwaarden kandidaat heeft gesteld voor de editie van 2019, zal de belangstelling voor de Nederlandse prestaties in Baku extra groot zijn. Bijl: “Nee, hierdoor voel ik als chef de mission geen extra druk. We gaan daarheen om te presteren. Voor een eerste editie heeft men in Baku al een ongelooflijke job gedaan. Zowel qua organisatie als qua niveau van de competitie.”
Niki Terpstra.
European Games 2019 in Nederland: bescheiden én vol impact
>> De Europese Spelen zijn de evenknie van grote continentale evenementen als de Asian, Pacific, African en Pan American Games. De Europese Spelen 2019 in Nederland moeten hét voorbeeld worden van een mega sportevenement dat niet megalomaan hoeft te zijn. Door verschillende partijen te betrekken en de Spelen als platform voor de wereld te zien, wordt op creatieve wijze en met normale maatvoering maximale impact bereikt. Denk daarbij vooral aan gebruik van bestaande accommodaties, in omvang beperkte openings- en sluitingsceremonies, atletenhuisvesting dicht bij de sportaccommodaties in bestaande accommodaties. Daarmee wordt het bouwen van dure infrastructurele voorzieningen voorkomen. Early adopter NOC*NSF ziet de organisatie van de Europese Spelen 2019 als een bijzondere kans voor Nederland. Het prille bestaan van dit evenement biedt Nederland de kans zich te presenteren
Colofon
FOTO: ANP PHOTO
Nadat het Europese Olympische Comités (EOC) NOC*NSF toestemming heeft gegeven om de tweede editie van de Europese Spelen in 2019 in Nederland te organiseren, zullen de Nederlandse nationale, provinciale en gemeentelijke overheden vóór 28 juni besluiten of zij zich ook achter deze kandidatuur scharen. Het is de verwachting dat tijdens de eerste Europese Spelen, die van 12 tot en met 28 juni in het Azerbeidzjaanse Baku worden gehouden, bekend zal worden gemaakt of de Europese Spelen 2019 ook daadwerkelijk in Nederland georganiseerd zullen worden. als hét voorbeeld hoe een next levelmultisportevenement te organiseren: een showcase voor de wereld én early adopter van de Agenda 2020 van het IOC. De opzet van de Europese Spelen 2019 in Nederland betrekt het hele land bij het evenement. In de verschillende steden en provincies vinden sportonderdelen plaats waarbij gebruik wordt gemaakt van bestaande (sport-) accommodaties. Nederland kent een sterk ontwikkeld sportlandschap met veel kennis, expertise en een grote achterban die zich graag inzet voor de sport. Vraag en aanbod komen zo op natuurlijke wijze bij elkaar en maakt het evenement efficiënt, effectief en toegankelijk voor heel Nederland. Alle overige provincies en gemeenten kunnen aansluiten met eigen sportactiviteiten door deze gelijktijdig te organiseren. En dit laatste geldt ook voor evenementen specifiek voor doelgroepen die nu in sportdeelname achterblijven, zoals gehandicapten.
In juni vinden in Baku de Europese Spelen plaats. Zal Manon Kamminga over vier jaar inline skaten op de Europese Spelen in Nederland?
Onduidelijkheden wegnemen Het hart van de Europese Spelen 2019 wordt gevormd door topsporters die strijden om kwalificatie voor de Olympische Spelen van Tokyo 2020. Gerard Dielessen, algemeen directeur NOC*NSF, heeft er vertrouwen in dat de beslissing die later deze maand genomen zal worden, positief zal uitpakken. “Van begin af aan bleken velen positief aan te kijken tegen ons initiatief om de Europese Spelen naar
Nederland te halen. Het is nu zaak om de laatste vragen en onduidelijkheden die in Nederland nog leven, te beantwoorden en weg te nemen. Alles is er wat mij betreft nu op gericht om in de komende weken samen met Edith Schippers, de minister van VWS, en de bestuurders van gemeenten en provincies een positief besluit te nemen.”
>> Meer info: www.nocnsf.nl/europesespelen2019
Colofon Lopend Vuur is een uitgave van NOC*NSF Ontwerp Diep Arnhem, Opmaak Studiorvg, Rotterdam Druk Edauw & Johannissen BV, Den Haag, Hoofdredactie Friso Schotanus (Het Sportbureau)/NOC*NSF, Eindredactie Karlijn de Jonge, Medewerkers Robert Barreveld, Jeroen Haarsma, Nick Tol, John van Vliet, Roelof Jan Vochteloo, Productie Arko Sports Media, Nieuwegein, Redactieadres NOC*NSF: Lopend Vuur T.a.v. Annemiek van der Meer, Postbus 302, 6800 AH ARNHEM, Tel.: 026 483 47 83, E-mail: lopendvuur@nocnsf.nl, www.nocnsf.nl/lopendvuur 2
NOC*NSF HET LOPEND VUUR JUNI 2015
Topevenementen in eigen land
Bij alle grote sportevenementen leeft het hele land natuurlijk mee met de vaderlandse toppers. Maar als sportfeesten zoals de Tour de France of het WK beachvolleybal naar Nederland komen, neemt het enthousiasme nog extremere vormen aan. En dat voelen de sporters. “De gele trui dragen in Nederland, dat is natuurlijk een droom.”
FOTO: ANP PHOTO
>> Heel sportminnend Nederland hoopt zaterdag 4 juli op Tom Dumoulin. De tijdritspecialist wordt kansen toegedicht om de proloog in Utrecht te winnen en de Tourstart in Nederland op te leuken met winst van de gele trui. “Ik was al dolblij toen ik hoorde dat de Tour naar Nederland kwam. Voor een sporter is dat zó bijzonder, met familie en vrienden langs de kant. Toen ik zag hoe het parcours van de proloog eruit zag, was ik helemaal door het dolle. Dan mag je ineens dromen van rondrijden in het geel over de Nederlandse wegen.” Diezelfde droom jaagt Lars Boom na. Hij won vorig jaar nog een Touretappe,
maar beseft dat winnen in Nederland voor nog meer ontlading zal zorgen. “Ik maakte in 2010 de Tourstart in Rotterdam mee. Vooral de etappe ná de proloog vond ik schitterend, reed ik de hele dag met kippenvel in de rondte. Dat ik het één keer mocht meemaken, was al super. Helemaal mooi dat er dit jaar weer zo’n bijzondere Tourstart op het programma staat.” Stuk interessanter Het WK beachvolleybal is dit jaar een ander sportief hoogtepunt binnen de landsgrenzen. Liefst vier speelsteden staan straks in het teken van de zomersport bij uitstek. “De ultieme
manier om de bekendheid van de sport in zo veel mogelijk delen van het land te vergroten”, aldus organisator en oud-topvolleyballer Bas van de Goor. Er wordt gespeeld in Den Haag – de ‘beachvolleybalhoofdstad’ van ons land – Amsterdam, Rotterdam en Apeldoorn. Ook voor de media is een beachvolleybaltoernooi plots een stuk interessanter als het plaatsheeft in eigen land. “Elke avond is er in een live-uitzending op primetime aandacht voor het evenement op NPO3. Dan zullen natuurlijk met name de Nederlandse sporters in beeld komen. Voor hen is het dus fantastisch dat ze in eigen land mogen aantreden voor een wereldkampioenschap.” De fraaie beelden van een snelle en hippe sport spreken straks voor zich, denkt Van de Goor. “In Den Haag krijgen we een drijvend stadion op de Hofvijver met daaromheen plek voor ruim vijfduizend bezoekers. Dat wordt magisch en moet wat uitstralen.” Pure publiciteit voor de sport dus, waardoor ook jongeren voor de buis of in de tijdelijke stadions denken: dat wil ik ook! Promotie Hetzelfde hopen de wielrenners te bereiken met hun Tourprestaties. Want ondanks hun status van gearriveerde prof, kijken Dumoulin en Boom ook naar de ontwikkeling van de breedtesport. “De ogen van de jonge kids zijn gericht op de Tour. Als ze zien wat voor moois je kunt bereiken als profwielrenner, met straks al die Nederlanders langs het parcours, dan willen ze misschien ook wel op de fiets springen”, denkt Dumoulin. Boom is het met zijn Limburgse collega eens. “Ik ben me er
ook wel van bewust dat je niet alleen voor het team en jezelf rijdt, maar ook voor het wielrennen in Nederland.” Genoeg extra motivatie dus voor de sporter als een groot evenement in eigen land wordt afgewerkt. Dat smaakt natuurlijk naar meer. Moeten er vaker grote wielerevenementen in Nederland gehouden worden? “Het zou leuk zijn, maar je moet realistisch zijn. Nederland is natuurlijk geen echt koersland. Ons landschap maakt ons geen ideaal land voor heel veel koersen. Ik denk dat we nu heel behoorlijk zijn toebedeeld, als je naar de wielerkalender kijkt. Nee, we mogen niet klagen”, vindt Dumoulin. Voorpret Voor zowel de wielrenners als de beachvolleyballers geldt dat de voorpret al volop gaande is. “We krijgen steeds meer in beeld hoe het er straks gaat uitzien”, aldus Van de Goor. “Het wordt magisch. We hebben al grand slams gehad in Nederland, maar een wereldkampioenschap is natuurlijk weer wat anders.” De volleybalsport mag dit jaar sowieso rekenen op extra aandacht, want ook het Europees kampioenschap bij de vrouwen wordt in september en oktober in ons land gehouden. FOTO: TIG SPORTS
FOTO: TIG SPORTS
Dagdromen over drijvende stadions en rijden in het geel
Ondanks dat de ogen van het grote wielrenpubliek begin juli zijn gericht op Dumoulin, droomt ook Lars Boom van een gele zomer. “Ik ga alles op alles zetten om te stunten. Want de gele trui behalen in Nederland, dat is natuurlijk een droom.”
Het WK beachvolleybal heeft plaats tussen 26 juni en 5 juli in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Apeldoorn. Er zijn nog kaarten verkrijgbaar via de website wkbeachvolleybal2015.nl. De start van de Tour de France heeft plaats op 4 juli in Utrecht, waarna het peloton ook op 5 juli door Nederland rijdt. Op de zondag waarop ook de finale van het WK beachvolleybal in Den Haag is, ligt de finishlijn van de etappe in Zeeland.
HET LOPEND VUUR JUNI 2015 NOC*NSF 3
Einde aan onduidelijkheid rondom sportnationaliteit sporter al (eerder) impliciet is of wordt vastgesteld. Het kan dus zijn dat de sportnationaliteit van een sporter al vóór deelname aan een multisportevenement is vastgesteld.
Tijdens de Algemene Vergadering van NOC*NSF, vorige maand op Papendal, is de Regeling Sportnationaliteit vastgesteld. Daarin hebben het Comité Olímpico Arubano (COA) en NOC*NSF afspraken gemaakt om het sportnationaliteitsvraagstuk in het koninkrijk op te lossen.
Arubaanse NOC om voor Aruba uit te komen, samen met de Arubaanse Nicole van der Velden. Nederlandse of Arubaanse sportnationaliteit Om helderheid te krijgen omtrent de keuze voor Nederland of Aruba is nu dus de Regeling Sportnationaliteit vastgesteld. De regeling bepaalt op welke wijze en onder welke voorwaarden topsporters uit het koninkrijk kunnen kiezen voor de Nederlandse of Arubaanse sportnationaliteit. Voor sporters is het van belang om ook de regels van de internationale federaties goed te bestuderen. De keuze voor deelname aan wedstrijden en topsportevenementen onder auspiciën van internationale federaties, kan ertoe leiden dat door de regelgeving van die internationale federatie de sportnationaliteit van de
Churandy Martina koos ervoor voor Nederland uit te komen.
Innovatie geeft Nederlandse atleten voorsprong op de rest FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
Bandjesplakker? Willie Wortel? Materiaalman? Wetenschapper? Nee. Coen Vuijk laat zich niet in een paar woorden vangen. Hij volgde een opleiding tot gymleraar, raakte verslingerd aan rolstoelrugby en is nu in Nederland dé persoon die bezig is met innovaties op het gebied van sportrolstoelen en zithoudingen. In het Paralympisch atletiekteam heeft hij een vaste functie.
>> “Mijn uitgangspunt is altijd hetzelfde”, benadrukt Vuijk in ons gesprek meerdere keren. “Ik noem het ‘functiedenken’: Wat zijn de eisen van een bepaalde sport? Wat zijn de mogelijkheden van een sporter en hoe kan hij zo goed mogelijk aan de eisen van zijn sport voldoen? Een sporter wil een bepaald effect bereiken en ik help om dat ook te realiseren. Soms doe ik dat alleen, soms haal ik er mensen bij met specifieke kennis – zeker als het om een sport gaat waar ik niet zoveel van af 4
NOC*NSF HET LOPEND VUUR JUNI 2015
Coen Vuijk, hier met op de rug gezien Esther Vergeer.
weet.” Vuijk is alweer een aantal jaar betrokken bij het Dutch Parathletics Team. “Ik ga jaarlijks mee naar twee
Ingangsdatum van de regeling is 1 juli 2015. De Paralympische Spelen vallen buiten de regeling. Voor uitzending naar de Paralympische Spelen wordt in een later stadium, indien noodzakelijk, een regeling uitgewerkt.
FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
>> Al sinds 10 oktober 2010 bestaat het Koninkrijk der Nederlanden uit vier zelfstandige landen: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten en drie bijzondere gemeenten: Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Als gevolg van de herindeling is in 2011 de erkenning van het Nederlandse Antilliaans Olympisch Comité (NAOC) ingetrokken door het IOC. Daardoor zijn er nu nog twee door het IOC erkende NOC’s binnen het koninkrijk: NOC*NSF en COA. Sporters met de Nederlandse nationaliteit die willen uitkomen op de Olympische Spelen en andere multi sportevenementen, moeten een keuze maken tussen de Nederlandse en de Arubaanse sportnationaliteit. Martina koos bijvoorbeeld voor Nederland, terwijl de Nederlandse catamaranzeiler Thijs Visser onlangs goedkeuring kreeg van de Internationale zeilbond (ISAF) en het
Wisseling van sportnationaliteit Op de wisseling van sportnationaliteit binnen het koninkrijk zijn de regels
van artikel 41 van het IOC Charter van toepassing. Dat betekent dat wanneer een sporter is uitgekomen voor een land, hij pas na drie jaar een ander land kan vertegenwoordigen. Als de sporter een beroep wil doen op de mogelijkheid af te wijken van deze regel, dient de sporter hiervoor een gemotiveerd verzoek in bij het NOC waarvoor hij uit wil gaan komen.
trainingskampen, ben aanwezig bij de grote evenementen en ben regelmatig op Papendal om het team te ondersteunen. Dat varieert van bandjesplakken tot bewegingsanalyses en allerlei innovaties. Het doel is altijd om de sporter beter te maken; om hem een voorsprong te geven op de concurrentie.” Prototype Op dit moment is hij voor wheeler Stefan Rusch bezig met een prototype van een nieuwe racerolstoel van carbon. “Stefan rijdt al heel hard, maar wij hebben het idee dat hij door een net wat andere zithouding nóg harder kan”, legt Vuijk uit. “Omdat we zijn huidige racerolstoel niet verder kunnen aanpassen, hebben we een heel nieuwe rolstoel ontwikkeld. Ik verwacht dat een deel van het atletiekteam nog voor Rio 2016 over zal stappen naar dit nieuwe type.” Ook is Vuijk bezig met de kleding van de atleten. Samen met een schaatspakkenfabrikant wordt
een pak ontwikkeld dat winst oplevert op het gebied van aerodynamica én ondersteuning. Nadat hij samen met de coaches en sporters ongeveer bedacht had waar de winst te boeken was, begon het testen. Hij vertelt: “Bij de eerste test hebben we twee binnenbanden om de schouders van Kenny van Weeghel geknoopt. Daar was hij laaiend enthousiast over. Bij de tweede test zijn we een dag in de weer geweest met Margriet van den Broek. We hebben twee wetsuits zó geknipt dat ze op de juiste plekken steun en ruimte geven. Door dit soort tests weet de fabrikant straks precies welke eisen we hebben aan de nieuwe pakken.” Aanpassingen Naast atletiek is Vuijk actief in rolstoelbasketbal, rolstoeltennis, dressuur, paratriatlon, schietsport, boogschieten, handbiken, roeien en zeilen. Innovatie is volgens hem erg belangrijk. “Sommige ideeën werken zoals ze nu zijn, maar er is nog genoeg winst te halen. Met ideeën uit andere sporten en wat kleine aanpassingen kunnen we vrij goedkoop innoveren”, zegt hij. “We zitten in de Paralympische sport nog lang niet aan die laatste procentjes winst voor heel veel geld.
Mentale weerbaarheid centraal bij eerste masterclass
FOTO: NOC*NSF
Fysiek is iedereen nagenoeg gelijk, maar mentaal maak je het verschil Als onderdeel van het TeamNL Excellence Program van NOC*NSF vond de eerste masterclass onlangs plaats op het fraaie terrein van de Kromhout kazerne in Utrecht. Mentale weerbaarheid stond centraal, een thema dat zowel binnen de topsport als de landmacht een cruciale rol speelt. Ruim vijftig atleten waren getuige van indrukwekkende betogen van avonturier Wilco van Rooijen, majoor Gijs Tuinman en Paralympisch kampioene Bibian Mentel.
>> De masterclasses zijn erop gericht Nederlandse topsporters kennis en inzicht te geven in sportoverstijgende thema’s die van invloed zijn op hun prestaties. Het is een aanzet voor de sporters om zelf met deze thema’s aan de slag te gaan en zich zo optimaal mogelijk voor te bereiden op wedstrijden. Immers, de beste prestaties uit de historie van de sport zijn verricht door sporters, die optimaal voorbereid waren en daardoor ook onverwachte situaties het hoofd konden bieden. Technisch directeur van NOC*NSF Maurits Hendriks opende de middag, die in samenwerking met prestatiemanagers Paul Wylleman en Francesco Wessels uit zijn High Performance Team was vormgegeven. “We hebben heel nadrukkelijk gezocht naar ervaringsdeskundigen die ook op hun gebied aan de absolute top opereren en onder druk presteren. Door die inzichten te delen, hopen we onze sporters op het gebied van mentale weerbaarheid aan te spreken. In je voorbereiding op een grote prestatie kun je je vooral ook op dat vlak prepareren. Sporttechnisch halen ze in hun eigen omgeving alles uit de kast, wij hopen ze op de andere terreinen ook te trainen of instrumenten aan te reiken om dat te doen”, aldus Hendriks. Spiritualiteit Avonturier Wilco van Rooijen gaf een inkijk in de extreme wereld van het bergklimmen. “Het menselijk lichaam is voor iedereen heel goed trainbaar, het kan veel hebben en past zich snel aan. Maar de top uiteindelijk bereiken wordt bepaald door je mentaliteit, zelfs je spiritualiteit. Dat is voor iedereen uniek. Daarmee kun je jezelf onderscheiden van anderen en het verschil maken. En ook dat is te trainen.” Gijs Tuinman, die vanwege zijn rol in diverse militaire missies met de Koninklijke Landmacht de Militaire Willemsorde ontving, nam de sporters mee naar een gevechtssituatie in Afghanistan. “Gelegen in een irrigatiekanaaltje met vijf maten overweeg ik de opties. Mijn wapen is zojuist in mijn gezicht geëxplodeerd, de gps werkt niet, de radio is vol water gelopen, de vijand
is om ons heen. Dan moet je heel snel afwegingen maken en beslissingen nemen. Het slagen van de missie staat altijd voorop.” Operatietafel Het verhaal van Bibian Mentel, goudenmedaillewinnares van Sochi op de snowboardcross, blonk uit door de menselijke kant en de enorme liefde voor haar sport. Hoewel haar leven geteisterd wordt door een ernstige ziekte, slaagt ze er op bewonderenswaardige wijze in om na elke tegenslag weer sterker terug te komen. Als topsporter, maar ook als moeder en oprichter van haar Mentelity Foundation. Haar mentale veerkracht werd onlangs weer op de proef gesteld: “Toen ik eind vorig jaar te horen kreeg dat er opnieuw kwaadaardige cellen waren ontdekt, ben ik met de dokter gaan plannen hoe ik toch eerst aan het WK kon deelnemen. Hij vond het goed als ik maar wel met twee gouden medailles op de operatietafel kwam liggen.” Na deze inspirerende verhalen was het aan de sporters zelf om aan de slag te gaan met het thema ‘Mentale weerbaarheid’. In kleine groepen werden aan de sporters scenario’s voorgelegd waarbij antwoord gegeven moest worden hoe zij hier mentaal mee om zouden gaan. Aan de hand van de benodigde kennis, vaardigheden, attitude en ervaring werden gedachten uitgewisseld en werd van elkaar geleerd. Samen met prestatiemanagers Paul Wylleman en Francesco Wessels kwamen de sporters tot de conclusie dat intensieve mentale voorbereiding je als sporter weerbaarder maakt in allerlei situaties. Verwacht of onverwacht. Positief of negatief. Tijdens de wedstrijd of in het dagelijkse leven.
>> Meer info: eric.lankers@nocnsf.nl Voor meer informatie over NOC*NSF Athlete Services: www.nocnsf.nl/ athleteservices
Het vervolg In 2015 volgen nog twee masterclasses en in het voorjaar van 2016 nog één. Elke masterclass kent een eigen thema. Na de Spelen in Rio krijgen de masterclasses een vervolg. Vanwege een beperkt aantal plaatsen in de masterclasses, zijn de uitgenodigde topsporters voor de masterclasses bepaald in overleg met sportbonden. Tevens gaat de afdeling Athlete Services van NOC*NSF roadshows organiseren waarbij de voorzieningen voor topsporters worden geduid en uitgediept.
Maurits Hendriks aan het woord tijdens de masterclass in mei.
Verrassing: dopingcontrole in België Ieder lid van een sportbond kan in principe gecontroleerd worden op doping. In Nederland wordt er echter het meest gecontroleerd op het hoogste niveau, hoewel steekproefsgewijs ook controles op lagere niveau plaatsvinden. In België is dat anders. Daar wordt veel meer op lager niveau gecontroleerd.
>> Hoe kan het nou dat België hierin verschilt van Nederland? En hoe kunnen we voorkomen dat sporters hierdoor voor onaangename verrassingen komen te staan? Verschil Zowel in België als in Nederland wordt binnen de sport de dopingregelgeving van WADA gehanteerd. Een belangrijk verschil is echter dat het bestrijden van doping in België meer wordt gezien als een ‘maatschappelijke taak’, in plaats van een verantwoordelijkheid van de sportwereld zelf. Het gevolg is dat er verschillen zijn in de specifieke inzet van de dopingcontroles. Zo worden er in België veel meer dopingcontroles uitgevoerd (terwijl het land minder inwoners telt) en wordt er ook veel meer gecontroleerd op lager niveau. Er zijn – in tegenstelling tot Nederland – zelfs onverwachte dopingcontroles in fitnesscentra. Aangetekende brief Deze ‘maatschappelijke inzet van dopingcontroles’ vormt een risico voor Nederlandse sporters die deelnemen aan wedstrijden in België. Stel je voor: je bent een veertienjarige atleet en doet mee aan een niet al te bijzonder wedstrijdje in Gent. Na de finish komt er plotseling iemand naar je toe met de mededeling dat je bent geselecteerd voor een dopingcontrole. Mag dat zomaar? – Jazeker! Een weigering van deze controle levert je doorgaans een schorsing op van twee jaar en misschien wel vier jaar. En deze schorsing geldt vervolgens ook in Nederland. In het wielrennen is de situatie helemaal lastig. Hier kan bij de finish een
lijst hangen met namen van sporters die naar het dopingcontrolestation moeten komen. De controleur stapt dan dus niet op je af om dit te vertellen. Ben je hier niet op beducht, dan zit je misschien al lang en breed in de auto naar huis, terwijl je eigenlijk een controle moest ondergaan. Erg vervelend, want een paar weken later ligt er vervolgens een aangetekende brief op de mat. Oplossing Om dit soort situaties te voorkomen, is het dus belangrijk dat men scherp is op wedstrijden in België. Vooral sporters en begeleiders in de grensstreek moeten goed op de hoogte worden gebracht van dit risico en de dopingregels goed kennen. Voor sportbonden is het dan ook raadzaam om dit thema te behandelen op bijvoorbeeld de website, in een eventuele nieuwsbrief of via andere communicatiemiddelen.
Een handig hulpmiddel om inzicht te krijgen in de dopingregels en hoe je risico’s op dopingovertredingen kunt voorkomen, is de gratis Dopingwaaier App. Als je een vraag hebt kun je bovendien altijd contact opnemen met de Dopingautoriteit, via dopingvragen@dopingautoriteit.nl.
HET LOPEND VUUR JUNI 2015 NOC*NSF 5
PRESTATIEMANAGER PRESTATIEGEDRAG PAUL WYLLEMAN
Hij is 54 jaar en heeft zijn sporen meer dan verdiend, zowel aan de Vrije Universiteit Brussel als in de topsportwereld. Professor in de sportpsychologie en klinisch psycholoog Paul Wylleman praat echter over zijn vak met de gedrevenheid van een jonge hond. Sinds 2013 is de Vlaming prestatiemanager prestatiegedrag in het zogenoemde High Performance Team van NOC*NSF. Hij begeleidt Nederlandse topatleten en hun coaches op psychologisch vlak.
FOTO: NOC*NSF
“Op topniveau leeft geen scepsis meer over psychologische begeleiding”
Naam: Paul Wylleman
Nationaliteit: Belgisch
Beroep: prestatiemanager prestatiegedrag
Leeftijd: 54 jaar
Werkzaam bij NOC*NSF sinds: 2013
>> Of het nu de Vlaamse kunstschaatser Kevin Van der Perren op de Winterspelen in Turijn, de beste tennissers van België in de Davis Cup en de Fed Cup of de Nederlandse troeven voor de Olympische Spelen van 2016 in Rio betreft, Wylleman vervulde of vervult een rol in hun begeleiding. En ook de hippische sport, judo, basketbal, schermen, zwemmen en atletiek kennen maar weinig geheimen voor hem. In al die sporten trachtte hij atleten zo goed mogelijk in staat te stellen een topprestatie te leveren. “Prestatiegedrag is het gedrag dat een topatleet zou moeten vertonen om met de vereisten van topsport om te gaan”, legt hij uit. “Wij kunnen er niet onderuit dat dat gedrag altijd op het scherpst van de snede balanceert. Een topatleet moet in vergelijking met andere mensen bijvoorbeeld scherper met voeding bezig zijn, time-management scherper toepassen en zorgvuldiger omgaan met relaties en het eventueel uitbouwen ervan. Dat betekent dat zich af en toe extreme situaties voordoen die zelfs een klinische aanpak vereisen. Dat gebeurt en dus moeten wij adequaat kunnen ingrijpen.” Geen scepsis Als prestatiemanager prestatiegedrag is het Wyllemans taak de psychologische begeleiding van de topsporters 6
NOC*NSF HET LOPEND VUUR JUNI 2015
Paul Wylleman: “Prestatiegedrag is het gedrag dat een topatleet zou moeten vertonen om met de vereisten van topsport om te gaan.”
zo goed mogelijk voor elkaar te hebben. Net als veel andere prestatiemanagers bij NOC*NSF steekt hij met dat doel voor ogen veel tijd in het werken met coaches. “Op topniveau bij TeamNL leeft geen scepsis meer ten aanzien van psychologische begeleiding. Sterker nog, veel coaches vragen expliciet om steun op dit vlak. Wij richten ons tegenwoordig bij het onderwerp prestatiegedrag vaak eerst op de coach. Het kan goed zijn dat wij de coach sterker moeten maken zodat hij of zij vanuit eigen kwaliteiten op dagelijkse basis met de atleet kan werken. Op die manier wordt de klinisch-psychologische benadering beschouwd als uitbreiding van kennis en niet alleen als remedie voor problemen.” Praktische benadering Die coach wordt soms geconfronteerd met psychologische uitdagingen die lang niet alleen betrekking hebben op sportprestaties. “Atleten zijn ook op zoek naar competenties waarmee zij hun leven om de sport heen goed kunnen inrichten. Een topsporter wil bijvoorbeeld weten hoe hij topsport goed kan combineren met een studie. Wij moeten als NOC*NSF de coaches
sterk genoeg maken om met deze vragen om te gaan. Zo blijft de regie ook op de juiste plek; bij de coach. Daarom is iets als het MasterCoachprogramma zo waardevol. Met
achtergrondinformatie en sessies leren coaches praktisch omgaan met problemen. Dan leren ze ook dat de psychologie heel praktische tools kan opleveren.”
Masterclass psychologie in de sport Op 23 april jl. organiseerden NOC*NSF en het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) voor de eerste maal een masterclass over psychologie in de sport. In het NIP-huis in Utrecht waren sportpsychologen, maar zeker ook psychologen uit andere werkvelden aandachtig toehoorders. De belangrijkste doelen van deze en latere masterclasses op dit terrein: professionalisering van de psychologie in sport en NIP-psychologen verdieping bieden in het werken met topsporters. “De belangrijkste insteek is dat wij de wereld van professionele psychologen moeten betrekken bij de sport, simpelweg omdat wij op termijn meer experts nodig hebben op Olympisch, maar ook op andere niveaus”, aldus prestatiemanager prestatiegedrag van NOC*NSF Paul Wylleman, die een van de sprekers was tijdens de eerste masterclass. “We hebben al veel kwaliteit, maar we hebben meer nodig om alles te doen wat wij zouden willen doen. Daarvoor spreken wij heel direct de psychologen en hun vertegenwoordigers aan.” Tijdens de eerste bijeenkomst was het onderwerp van gesprek vooral de rol van de psychologie in de sport in het algemeen en het belang van voldoende kennis op dit gebied. “Psychologen buiten het werkveld van de sport hebben bepaalde expertise die niet vanzelfsprekend in ruime mate aanwezig is in de topsport. De vraag is wat wij van die expertise kunnen leren. Maar het is een win-winsituatie, dit opent ook voor het NIP nieuwe domeinen. Wij willen beiden niet het wiel opnieuw uitvinden. Wij willen zoeken naar welke extra expertise wij eventueel kunnen gebruiken.”
NOC*NSF organiseert roadshow voor statussporters
“Goede randvoorwaarden zijn essentieel”
>> “Wij merken dat lang niet alle statussporters op de hoogte zijn van de diensten en voorzieningen die NOC*NSF – in samenwerking met haar sponsors en het Ministerie van VWS – allemaal beschikbaar heeft en welke voorwaarden daarbij horen”, vertelt Els van Kernebeek, hoofd topsport binnen NOC*NSF. “Met behulp van Athlete Services wil NOC*NSF ervoor zorgen dat topsporters zich zo veel mogelijk kunnen focussen op hun topsportprestaties. Goede randvoorwaarden zijn immers essentieel om optimaal te kunnen presteren.” Drie thema’s De TeamNL Roadshow wordt in de eigen omgeving van de sporters georganiseerd, bijvoorbeeld op de trainingslocatie of in de kleedkamer. Bij de programma’s die in voorbereiding zijn op de Olympische Spelen van Rio de Janeiro, zal onder meer worden
FOTO: ANP PHOTO
Naast de investeringen van de bond kunnen Nederlandse topsporters gebruikmaken van Athlete Services van NOC*NSF. Om de sporters daarover uitgebreid te informeren, heeft NOC*NSF de TeamNL Roadshow in het leven geroepen. Vanaf juni gaat het team van Athlete Services, in overleg met de bonden, voorlichtingssessies geven aan statussporters. ingegaan op alles wat bij de betreffende Spelen komt kijken, zoals de Olympische en Paralympische overeenkomsten. Daarnaast kunnen de betrokken coaches en technisch directeuren kiezen uit drie keuzethema’s: • Persoonlijke communicatie: Hoe presenteer ik mezelf en mijn team/ sport aan de buitenwereld? • Prestatiegedrag/mentaal pieken: Hoe ga ik om met onverwachte situaties en/of druk van buitenaf? • Gouden ambities: inspiratie en ervaringen van succesvolle oud-topsporters. Bij de thema’s worden het High Performance Team van NOC*NSF en een aantal succesvolle oud-topsporters betrokken. De totale duur van een voorlichtingssessie bedraagt negentig minuten. Van Kernebeek: “De TeamNL Roadshow maakt deel uit van het
TeamNL Excellence Program, een doorlopend en gelaagd programma om topsporters de nodige kennis en inzichten bij te brengen. Het zijn zaken die hen helpen om nóg beter en professioneler te worden.”
>> Meer info: Eric Lankers, coördinator Athlete Services: eric.lankers@nocnsf.nl www.nocnsf.nl/athleteservices
Athlete Services Afhankelijk van de topsportstatus en het topsportprogramma kunnen topsporters gebruikmaken van de diverse financiële en materiële voorzieningen die het Ministerie van VWS, NOC*NSF en haar Partners in Sport aanbieden. Enkele voorbeelden hiervan zijn de stipendium- en kostenvergoedingsregeling, loopbaanbegeleiding, vervoersvoorzieningen en een zorg- en arbeidsongeschiktheidsverzekering. De voorzieningen worden vanuit Athlete Services gecoördineerd.
DE COACH MARCEL GEESTMAN
“Ik wil spelers én het team beter maken”
Naam: Marcel Geestman
Nationaliteit: Nederlands
Beroep:
Bondscoach CP-voetbalteam
Leeftijd: 45 jaar
Bondscoach sinds: 2009
>> Geestman werkt al sinds 2003 voor de KNVB op het gebied van gehandicaptenvoetbal. “Dat gaat dan echt om breedtesport”, legt hij uit. “Voetbal voor mensen met een handicap, in
de breedste zin van het woord. Toen Tom Langen na Beijing 2008 stopte als bondscoach, heb ik gesolliciteerd. Het traject naar de volgende Paralympische Spelen, Londen 2012, is me zo goed bevallen dat ik het traject richting Rio wilde doen. Qua coaching is CP-voetbal niet anders dan regulier voetbal. De regels zijn wat anders, je speelt zeven tegen zeven, maar op het veld doe ik geen andere dingen dan toen ik bij Go Ahead trainde. Ik doe het nu alleen beter omdat ik zelf meer ervaring heb.” Hokjesdenken Geestman omschrijft zich als een gedreven en ontspannen coach. “Ik
wil graag spelers én het team beter maken. Ik heb eigenschappen van een ‘docententrainer’, maar voel ook aan wat spelers nodig hebben. Ik ben niet in een hokje te plaatsen. Ik benader spelers individueel, maar spelers moeten ook van elkaar weten wat hun sterke punten zijn. Ik ben ervan overtuigd dat als je elkaar goed kent, veel met elkaar traint en veel met elkaar praat; je als team beter wordt. Je moet als spelers elkaars kwaliteiten gebruiken en elkaars tekortkomingen camoufleren.” In de laatste weken van juni strijdt Geestman met zijn ploeg om de wereldtitel. Tijdens de wereldkampioenschappen op St. George’s Park in Engeland worden ook de tickets voor Rio 2016 verdeeld. Haalt Oranje de kwartfinales, dan is de ploeg er volgend jaar op de Spelen bij. “Ons eerste doel is kwalificatie voor Rio, maar daarnaast willen we het op het WK zo goed mogelijk doen”, legt Geestman uit. Hoewel hij vooruit blijft kijken, hangt er ook een donderwolk aan de horizon. Het Internationaal Paralympisch Comité (IPC) heeft
CP-voetbal voor de volgende Paralympische Spelen, Tokyo 2020, van het programma gehaald. “Dat maakt de toekomst onzeker”, erkent de bondscoach. “Vooral voor de jongere garde. Helemaal omdat ik denk dat we in 2020 op ons sterkst zouden zijn. Maar wat nu voor ons telt, zijn het WK en Rio; daar ligt de focus.” FOTO: ANP PHOTO
Marcel Geestman haalde als voetballer het tweede elftal van Go Ahead Eagles. Door een hardnekkige blessure moest hij al op jonge leeftijd een punt achter zijn actieve carrière zetten. De stap naar het coachvak was voor hem logisch; hij werd trainer van de beloften bij de profclub uit Deventer, tót na de Paralympische Spelen van Beijing 2008 zich de kans voordeed om als bondscoach van de CP-voetballers aan de slag te gaan. Geestman loodste de ploeg naar de Spelen van 2012 en wil zich komende maand kwalificeren voor Rio 2016.
Marcel Geestman: “Wat nu voor ons telt, zijn het WK en Rio; daar ligt de focus.”
HET LOPEND VUUR JUNI 2015 NOC*NSF 7
AGENDA 2015 8-10 juni: delegatie Braziliaans Olympisch Comité bezoekt Papendal 12-28 juni: Europese Spelen in Baku, Azerbeidzjan 23 juni: Olympic Day 26-28 juni: André Cats bezoekt WK CP-voetbal in Burton, Engeland 26 juni-5 juli: WK beachvolleybal in Den Haag/Amsterdam/Apeldoorn/Rotterdam 29-30 juni: Platform CTO/ NTC, Den Haag 4 juli: Grand Départ Tour de France in Utrecht 6-9 juli: Maurits Hendriks bezoekt judoka’s bij trainingsstage, Spanje 15 juli: Teamoverdracht EYOF Team Netherlands 25 juli-1 augustus: Europees Jeugd Olympisch Festival in Tbilisi, Georgië 31 juli: IOC kiest de gaststad van de Olympische en Paralympische Winterspelen 2022
HET TALENT ROY MEYER
“Mijn focus ligt op een medaille in Baku”
>> “Ik voel me heel goed”, vervolgt hij. “Ik heb de afgelopen maanden hard getraind en een aantal goede meetmomenten gehad, die ik heb gebruikt om extra punten te pakken en mezelf zo goed mogelijk voor te bereiden op de Spelen.” De Europese Spelen van Baku, die dit jaar voor het eerst worden gehouden, duren van 12 tot en met 28 juni. Het judotoernooi, dat dit jaar het EK vervangt, vindt plaats van 25 tot en met 28 juni. “Ik vind het wel spannend”, bekent Meyer. “Als ik de geluiden om me heen mag geloven, gaat het een heel groots opgezet evenement worden. Het wordt een traditioneel titelgevecht en daar ben ik dol op. Als het me lukt om op het juiste moment te pieken, verwacht ik bij de top-3 te eindigen.” Volgens het droomscenario van Meyer treft hij zesvoudig wereldkampioen Teddy Riner in de finale. De judoka
uit Breda speelde nog nooit eerder tegen de Fransman en hoopt hem hoe dan ook te treffen in Azerbeidzjan. “In mijn gewichtsklasse is hij de man van wie men het meest verwacht. Het zal moeilijk gaan worden om tegen hem op te boksen, maar ik wil de uitdaging graag aangaan”, verzekert het judotalent. HP-status NOC*NSF verleende Meyer onlangs een HP-status. “Dat is echt heel fijn. Sport staat bij mij altijd op de eerste plaats, daarna komen andere zaken als studie en werk. Dat is van mijn kant een investering waarmee veel geld is gemoeid. Dankzij de HP-status heb ik nu financiële steun en kan ik me nog beter op m’n sport focussen. Daarnaast kan ik doorgaan met het geven van judoclinics, want dat is ook een van m’n passies. Ik vind het heel waardevol om de dingen die ik heb geleerd over te brengen aan jonge
NIEUWS
Verkoop arrangementen Rio 2016 gestart De verkoop van arrangementen naar de Olympische Spelen 2016 in Nederland is gestart. Door de verwachte grote belangstelling van supporters en sportliefhebbers uit alle delen van de wereld, zijn hotels, maar ook transportmiddelen nu al schaars. ATP Event Experts biedt complete arrangementen, bestaande uit retourvlucht, accommodatie,
FOTO: SPORTFOTOGRAFIE.NL
Minimaal dertien Nederlandse judoka’s zullen eind juni naar Azerbeidzjan afreizen voor de Europese Spelen van Baku. Roy Meyer zal Nederland vertegenwoordigen in de gewichtsklasse +100 kg. Het 23-jarige zwaargewicht won in het verleden al een EK onder de 20 en 23 jaar en gaat in Baku wederom voor een medaille. Meyer: “Ik hoop titelkandidaat Teddy Riner in de finale te treffen.”
gegarandeerde entreekaarten en lokale transfers. Op de speciale Rio2016-website rio2016.atpi.com zijn sinds mei alle details te vinden over het aanbod van Olympische arrangementen. ATP Event Experts verkoopt via de website ook losse entreekaarten. Naar verwachting wordt hier aan het begin van de zomer mee gestart.
Roy Meyer is heel blij met zijn HP-status. “Dat is echt heel fijn. Sport staat bij mij altijd op de eerste plaats, daarna komen andere zaken als studie en werk.”
judoka’s, zodat ik hen kan inspireren om het beste uit zichzelf te halen. Dat soort dingen vind ik bijna net zo belangrijk als zelf goede prestaties neerzetten.” Olympische Spelen Deelname aan de Olympische Spelen loopt als een rode draad door Meyers
sportcarrière. Hij ziet het als een mijlpaal in zijn leven. “Het is voor mij het hoogst haalbare. Het lijkt me een ongelooflijke eer om zoiets groots mee te maken. Ik ga er alles aan doen om er zowel in Rio als in Tokyo bij te zijn. Maar voor nu ligt mijn focus op een medaille in Baku.”
NIEUWS
Leeuwinnen gaan voor de Spelen Van 6 juni tot en met 5 juli vindt in Canada het WK voetbal vrouwen 2015 plaats, met het Nederlands elftal als debutant. Meedoen is niet voldoende; het team van bondscoach Roger Reijners streeft ernaar om in Canada deelname aan de Olympische Spelen in Rio de Janeiro af te dwingen. Om dat te realiseren, moet Oranje op het WK in Canada bij de
beste drie Europese landen eindigen. Naast Nederland zijn uit Europa ook Duitsland, Spanje, Frankrijk, Engeland, Zwitserland, Zweden en Noorwegen van de partij op het WK. Aan het Olympische voetbaltoernooi doen volgend jaar twaalf landen mee, waaronder gastland Brazilië.