Soko Joševački
Silaš
Soko Joševački
2
Silaš
Soko Joševački
PREDGOVOR
Ono što nas je uništavalo to nas je i spasavalo. Odvikli smo se da budemo Srbi. Biti Srbin nije šik, to se odavno ne nosi. I kad se nosilo – bolje da nije. Rodili smo se da budemo ljudi, da bismo se s drugima pomnožili. Nikako smo nerado, jedva Srbi, s izvinjenjem Srbi, to nam je malo, sem kad nemamo izbora. Setimo se šta smo tek kad nam sečiva prinesu grkljanima. Meša Selimović je rekao da je saznao zašto je Srbin tek 1941. godine. To su mnogi saznali i 1991. Uz to, kako kaže profesor Radovan Samardžić, Srbi su uvek imali visok procenat otpada. Srbi koji nisu ni Srbi. Da zaštite svoje vrate i pragove pretvore u busiju. Matija Bećković
3
Silaš
Soko Joševački
Okolina sela Silaš Sela Tordinci i Antin kod Vinkovaca, nastanjena Hrvatima, a okružena selima s većinskim srpskim stanovništvom, trpela su provokacije i napade naoružanih komšija od aprila do kraja septembra 1991., kada civili iz Antina uspevaju organizovano izaći predavši Srbima nešto ličnog naoružanja, a Tordinčani se uspevaju uz pomoć stotinak pripadnika 109.brigade HV-a obraniti do 25. oktobra kada Jugoslovenska narodna armija (JNA) i srpske dobrovoljačke jedinice iz Silaša zauzimaju selo. Ubijene zakopavaju u nekoliko masovnih grobnica od kojih je najveća u centru Tordinaca koju će Srbi izmestiti van mesta, a Hrvatski ured za nestale otkriti i ekshumirati 2004. Selo Tordinci nalazi se 17 km severno od Vinkovaca, na levoj obali Vuke. Susedna sela su: na jugu Ostrovo (udaljeno 3,6 km), na istoku Pačetin (udaljen 6 km), na severoistoku Ludvinci (udaljeni 4,5 km), na severozapadu Korođ (udaljen 5,5 km) i na zapadu Mlaka (udaljena 3 km). Ludvinci i Mlaka su kolonije srpskih solunskih dobrovoljaca. U Ludvince su doseljeni dobrovoljci iz Like, izbeglice iz Istre i domaći žitelji pa tako 1931. ovde ima 127 žitelja. Današnja Mlaka, pre kolonija Velika Mlaka, osnovana je i naseljena posle 1921. s oko 110 pravoslavnih žitelja. U Korođu do 1921. žive samo Mađari, a onda agrarnom reformom njene pustare Palaču i Silaš naseljavaju srpski dobrovoljci. U Palaču dolazi 117 dobrovoljačkih porodica iz Like, Hercegovine i Dalmacije, a pustaru Silaš naseljava čak 180 dobrovoljačkih porodica iz Like i Dalmacije. Broj pravoslavnih porodica u te dve kolonije popeo se na 870, dok je svih ostalih stanovnika bilo 1201.Sela Pačetin i Ostrovo su i ranije imala većinsko srpsko stanovništvo. Da bi se razumelo političko i bezbednosno stanje 1990. i 1991. u selima Tordinci, Antin i Mlaka treba se vratiti u vreme pre 50 godina, pred II svetski rat. Vladajuća srpska politička elita, posebno iskazana kod struktura Narodne radikalne stranke, Jugoslovenske nacionalne stranke i Jugoslovenske radikalne zajednice, smatrala je celu Slavoniju, pa tako i područje vukovarskog i vinkovačkog kraja, sastavnim delom svoje zamišljene tzv. Velike Srbije. Iskorišćena je agrarna reforma od 1918., uz oduzimanje plodne zemlje slavonskih veleposeda, za koloniziranje Srba svojih političkih istomišljenika. Na tadašnji vukovarski kotar, u koji su ulazila i mesta Tordinci i Antin, naseljeno je više od 8000 kolonista Srba, većinom solunskih dobrovoljaca. Planski je promenjena nacionalna struktura stanovništva u korist Srba. U borbi svog opstanka i državnosti, a protiv centralizma i srpske hegemonije, hrvatski narod se najviše okupljao oko Hrvatske republikanske seljačke stranke (HRSS), od 1924. Hrvatske seljačke stranke (HSS) koja prerasta u opšti hrvatski nacionalni pokret, na čelu sa Stjepanom Radićem, koji je tražio da nova država bude savez ili konfederacija, a Hrvatska suverena republika, boreći se za priznanje narodne posebnosti hrvatskog naroda. Tako je bilo i na ovom vukovarsko-vinkovačkom području. Odgovor vladajućeg režima bilo je ubistvo dvojice i ranjavanje trojice članova HSS-a u Narodnoj skupštini u Beogradu 20. juna 1928., među kojima i Stjepana Radića, koji je zatim podlegao ranama, uvođenje 6. januar 1929. diktature kralja Aleksandra Karađorđevića, zabrana rada političkim strankama, te još pojačanija raznovrsna represija, kojima je zabranjena upotreba hrvatskog imena i hrvatskih nacionalnih simbola. To je uticalo na još veću homogenizaciju hrvatskoga naroda oko HSS-a, na čelu koje se nakon smrti Radića nalazio dr Vladko Maček, i otpor režimu diktature, koji je od sredine 30-ih godina morao popuštati. Kako je državna politika ugrožavala i Srbe u Hrvatskoj, koji su korišćeni za sprovođenje srbijanskih političkih ciljeva, to deo njih učestvuje u otporu režimu, posebno oni okupljeni oko Samostalne demokratske stranke 4
Silaš
Soko Joševački
(SDS) Svetozara Pribićevića, najznačajnije političke stranke Srba u Hrvatskoj. SDS se povezuje s HSS-om i zajedno osnivaju 1927. Seljačko-demokratsku koaliciju (SDK) za borbu protiv centralizma i srpskog hegemonizma i za priznavanje ravnopravnosti drugih naroda. Tako postepeno od 1935. dolazi do obnove organizacija HSS-a. Da bi se zaštitili od napada nacionalističkih grupa osnovane su jedinice Hrvatske seljačke i građanske zaštite. Jačanje HSS-a pokazali su izbori 1935. i 1938., koji su postali svojevrsni hrvatski plebiscit, te su vlasti morale pristupiti rešavanju “hrvatskog pitanja”. Tako je 1939. osnovana autonomna Banovina Hrvatska, u okviru Kraljevine Jugoslavije, u koju je ušao i tadašnji vukovarski kotar. To je izazvalo žestoke reakcije sa srpske strane, osim SDS, koji oživljavanjem pokreta “Srbi na okup”, žele spajanje svih istočnih područja Banovine Hrvatske u jednu upravnu celinu pod nazivom “Srpske zemlje”, kao i izdvajanje delova Banovine Hrvatske, među kojima su i ceo vukovarski, šidski i iločki kotar te delovi osječkog i vinkovačkog kotara i priključenje Dunavskoj banovini, odnosno “Srpskim zemljama”, odnosno “Velikoj Srbiji”. Vlasti Banovine Hrvatske onemogućile su dalju javnu aktivnost ovog pokreta (i na vukovarskom području) te su na opštinskim banovinskim izborima u maju1940. HSS i SDS pobedile srpske političke snage i po prvi put preuzeli vlast na tadašnjem vukovarskom kotaru. Ali, višegodišnja vlast nosilaca srpske ekspanzionističke politike, naseljavanje više od 8000 većinom srpskih kolonista uglavnom dobrovoljaca, javno antihrvatsko višegodišnje delovanje četnika, zatim zapošljavanje uglavnom Srba u organe vlasti i uprave, koji su sprovodili mere te politike, jako su zaoštrili tamošnje međunacionalne odnose. Međuratno razdoblje je bilo uvod u događaje koji će slediti tokom rata. Dolazi do snažne radikalizacije odnosa, što će u ratnim uslovima imati tragične posledice od ustaškog režima prema Srbima ali i od sledbenika srpskog i jugoslovenskog programa i njegovog sprovođenja u praksi tokom Drugog svetskog rata (1941.-1945.) i neposrednog poraza prema Hrvatima i drugima. Ali, srpska ideologija koju su brojni njihovi protagonisti propagirali i sprovodili između dva svetska rata nije nestala u socijalističkoj Jugoslaviji, pod vlašću komunista, već se nakon 45 godina opet pojavila na javnoj sceni u još strašnijem obliku i posledicama i na ovom području. Podsećanja na sučeljavanja između dva svetska rata bila su jako prisutna i 1991. pa ću zato, ukratko podsetiti na njihove nosioce iz redova HSS-a i režimskih stranaka te nacionalističkih udruženja nosilaca srpske politike u Tordincima i Antinu iz tog vremena. Organizacija HSS-a formirana je 1920. Poslednji odbor sačinjavali su: Stanko Perić, otac Stanko, rođ. 1901. u Tordincima. Poljoprivrednik. Bio je predsednik HSS-a i član Kotarskog odbora. Od 1935. predsednik HSS-a. Aktivni član Seljačke zaštite 1941. Posle se povukao i kao takav ostao sve do kraja 1945. Stanko Ištaković, otac Matiša, rođen 1899. u Tordincima, član odbora i blagajnik. Marin Božić, (Đuro), rođ. 1899. u Tordincima. Član odbora i Seljačke zaštite. Pristupio ustaškom pokretu i kao hrvatski vojnik poginuo 1944. u borbi s partizanima. Marko Podrugović, otac Marko, rođen 1895. u Tordincima. Član Odbora i Seljačke zaštite. Učestvovao u preuzimanju hrvatske vlasti u aprilu 1941. Posle se povukao ali je sarađivao s Narodno oslobodilačkim pokretom (NOP). Opštinski odbor JRZ-a(Jugoslovenska radikalna zajednica) Tordinci činili su: Stanko Lovrić, Pavo Balković i Stevo Pekić. Predsednik je bio Stanko Lovrić, rođen 1882. u Tordincima po zanimanju poljoprivrednik. Hrvatske vlasti hapse ga u aprilu 1941. godine, ali ga na intervenciju Jožefa Kolara, vlasnika mlina u Tordincima, puštaju na slobodu. Od tada živi u Tordincima, ali se politički povlači. Pavo Balković je rođen 1892. u Tordincima, a po zanimanju je poljoprivrednik. Sarađivao je s NOP-om, a posle 1945. 5
Silaš
Soko Joševački
nastavio je sarađivati s novim vlastima. Umro je 1958. godine. Stevo Pekić je rođen 1897. u Vojniću ali je živeo u Tordincima i radio kao šumar. I njega hapse nove hrvatske vlasti u aprilu 1941. godine ali je pušten na intervenciju Nemaca jer mu je žena bila Nemica. Pred kraj rata sarađivao s NOP-om. Umro je 1945. Seljačka zaštita formirana je 1938. i brojila je 30 članova. “Bila je dobro organizovana, tako da su svi članovi bili jednoobrazno odeveni”. Aktivno je učestvovala u uspostavljanju hrvatskih vlasti 1941. Komandant je bio Stjepan Božić, sin Đure, rođ. 1899. u Tordincima, poljoprivrednik. Istakao se u razoružavanju grupe od 19 vojnika kraljevine Jugoslavije, koji su naišli kroz Tordince. Bio je tabornik u mestu sve do kraja rata. Aktivni član Seljačke stranke bio je i Stanko Ištoković, otac Matiša, rođ. 1899. u Tordincima. Kasnije se povukao i surađivao s NOP-om. Antin je od Tordinaca udaljen samo 3,5 km. U njemu 1921. žive 633 lica, od kojih je 620 bilo rimokatoličke, 6 kalvinske, 5 pravoslavne, a 2 jevrejske vere. Na antinskom ataru, 500 metara od sela osnovana je kolonija Mlaka u koju je doseljeno 25 porodica s 110 pravoslavnih žitelja iz Like. Deset godina kasnije, prema popisu 1931. u Antinu živi 801
stanovnik. Rimokatolika je 678, pravoslavaca 111, evangelika 9, jevreja 2 i jedan grkokatolik. Antin je okružen selima Mlaka, Markušica, Gaboš i Korođ, a sva su naseljena većinskim srpskim stanovništvom. Do 1921. u Markušici je većinsko srpsko stanovništvo, a onda se od njenih devet pustara na pet osnivaju kolonije: Ada, Podrinje, Križevci, Lanka (ili Petrova Slatina) i Šodolovci na koje se naseljavaju dobrovoljci i kolonisti. Markušica 1921. ima 1353. žitelja, a deset godina kasnije 3370, od toga u samo četiri kolonije živi 1622 žitelja. U opštini Gaboš osniva se iza 1921. kolonija Gaboš koju naseljava 250 pravoslavaca iz Crne Gore. Organizacija HSS-a(Hrvatska seljačka stranka) formirana je 1920. U isto vreme jaka je Radikalna stranka (RS). Od 1935. HSS postaje vodeći. Poslednji odbor sačinjavali su: Matiša Živaković, otac Blaž, rođen 1897. u Antinu, poljoprivrednik. Predsednik Opštinske organizacije HSS-a i član kotarskog odbora HSS-a. Komandovao Seljačkom zaštitom. Bio je aktivan u preuzimanju hrvatske vlasti u aprilu 1941. Postavljen za ustaškog tabornika, a zatim za ustaškog poverenika u susednom selu Boboti. Posle 1945. 6
Silaš
Soko Joševački
osuđen za neprijateljsku delatnost na 20 godina robije. Kaznu delimično izdržao i pušten na slobodu. Tekmetaković Antun je rođen 1900. u Vinkovcima. Po zanimanju učitelj. Bio je član odbora i sekretar. Stupio u vojne jedinice Nezavisne države Hrvatske (NDH). Poginuo 1945. kod Zagreba u sukobu s partizanima u činu natporučnika. Adam Andričević, otac Marko, rođen 1877. u Antinu. Po zanimanju poljoprivrednik. Bio je aktivan u Seljačkoj zaštiti. Umro 1943. godine. Ivan Rapić, otac Ivan, rođen 1904. u Antinu. Po zanimanju poljoprivrednik. Član Odbora HSS-a i aktivniv član Seljačke zaštite. Ustaški tabornik za selo Antin bio od 1941. do 1945. Od 1944. sarađivao s NOP-om. Nije osuđivan za ratne zločine “jer se nije istakao u zlodelima”. Mato Ižaković, otac Martin, rođen 1897. u Antinu. Po zanimanju je bio službenik. Od 1941. do 1945. bio je policajac kad su ga likvidirali pripadnici NOP-a. Seljačka zaštita je formirana 1938. i brojala je 30 članova. “Svoju aktivnost ispoljila je u razoružavanju bivše jugoslovenske vojske na železničkoj stanici u Markušici, gde su dočekivali vojne transporte i odnosili opremu”. Seljačkom zaštitom su rukovodili Matiša Ižaković i Ivan Rapić. Opštinski odbor Jugoslovenske radikalne zajednice u Antinu činili su: Luka Babić, rođen 1895. u Antinu. Po zanimanju poljoprivrednik. Bio je predsednik Opštinskog odbora JRZ-a. 1941. godine pristupio ustaškom pokretu, ali se nije isticao. Pred kraj rata sarađivao s NOP-om. Lazo Ružić je rođen1894. u Sloveniji. Po zanimanju putar. Bio je sekretar JRZ-a, a početkom 1941. odlazi u Sloveniju. Damjan Kovačević, rođen 1892. u Aljmašu. Odselio 1941. godine u rodno mesto. Josip Tordinac, rođen 1898. godine u Antinu, poljoprivrednik po zanimanju. U ratu sarađivao s hrvatskim vlastima. Umro 1959. godine. Ivan Pitapčuk, zvani Vanja, rođen je 1893. u Rusiji. Bio je “beloemigrant”. U ratu simpatizirao NOP, a kasnije je aktivan član Narodnooslobodilačke vojske (NOV). Josip Rebekić, rođen 1889. u Antinu. Po zanimanju putar. Umro je 1945. godine. Konstitutivna skupština Sreskog pododbora Četničkog udruženja za slobodu i čast otadžbine u Vukovaru održana je 5. III 1933. Odmah se krenulo u osnivanje novih četničkih pododbora po selima, pa je tako u Velikoj Mlaki odbor imao 21 člana, a predsednik mu je bio Milan Ćipalo, zemljoradnik iz Velike Mlake. Prošao je Drugi svetski rat, prošlo je pedeset godina od njegovog početka, došla je 1991. i ponovila se sudbina sela Tordinaca i Antina koji su ponovo bili u obruču naoružanih komšija. Nakon prvih izbora pobedila je Hrvatska demokratska stranka (HDZ) koja je u finišu želela samostalnu, suverenu, demokratsku i međunarodno priznatu Hrvatsku. Srpska demokratska stranka (SDS), uz pomoć srpske politike iz Beograda, želela je u završnici “veliku Srbiju” u kojoj bi se nalazili i istočni delovi Republike Hrvatske od linije Virovitica-Sisak-Karlovac-Ogulin-Karlobag. Hronologija događaja 1991. u selima Tordinci i Antin 31. 03. 1991. - U Gabošu je tridesetak meštana srpske narodnosti skinulo hrvatsku državnu zastavu sa železničke stanice i zapretilo prometniku da, ako ponovno stavi hrvatsku zastavu, da će doći još veća grupa i da će nastati neredi. 1. 04. 1991. - Oko 10 sati sa železničke stanice u Bršadinu dvojica naoružanih pripadnika Srpske demokratske stranke skinuli su šahovnicu. 2. 04. 1991. - Oko stotinak stanovnika Tordinaca i Antina došlo je pred Skupštinu opštine Vinkovci tražeći policijsku zaštitu jer su opkoljeni selima sa srpskim življem, koje ih stalno provocira i preti. Predsednik Skupštine opštine Vinkovci obezbedio je policijsku zaštitu pa su se Tordinčani i Antinčani razišli. Tokom noći u njihovim selima pojaviće se dve policijske patrole. 7
Silaš
Soko Joševački
3. 04. 1991. - U 17 sati predsednik SO Vinkovci ing. Tihomir Zovak pozvao je sve predsednike svih mesnih zajednica i čelnike stranaka na razgovor u Velikoj vijećnici. Meštane Tordinaca i Antina pomoćnik načelnika Policijske uprave (PU) Vinkovci Stipan Bošnjak uverio je da su njegovi ljudi sposobni u njihovim selima rešiti nastalu situaciju. 5. 04. 1991. - Između Antina i Markušice, noću je srpska straža pretresala automobile i kontrolisala Hrvate. 6. 04. 1991. - Srbi iz Markušice postavili barikade između Markušice i Antina. U opkoljenim Tordincima Hrvati postavili prepreke na svim ulazima u selo. 07. 04. 2991. - U Antinu je došao predsednik Skupštine opštine (SO) Vinkovci ing. Tihomir Zovak i smirivao Antičane koji su opkoljeni srpskim barikadama. 10. 04. 1991. - U mesnim zajednicama Tordinci i Antin počelo upisivanje dobrovoljaca u odrede Narodne zaštite. 06. 05. 1991. - Tordinčani i Antinčani nisu mogli na posao u Vinkovce jer im nisu dozvolili prolaz naoružani srpski civili iz Markušice i Ostrova. 14. 05. 1991. - Iz Markušice autobusom organizovano odvezene žene i deca srpske
narodnosti, a “centar sela okupirali naoružani civili koji kontrolišu saobraćaj iz pravca Osijeka prema Vinkovcima i obratno”. 18. 05. 1991. - Iz Markušice krenulo tridesetak roditelja srpske narodnosti u Antin kako bi privolili Hrvate da im deca ponovo idu u školu u Markušicu. “Na izlazu iz Markušice dočekala ih je grupa ekstremnih meštana koji zabranjuju svaki razgovor s Hrvatima, preteći i direktoru da će ga zaklati, te da će likvidirati i sve Srbe koji budu išli u Antin na razgovore”. Uveče se u više navrata pucalo iz Markušice na Antin. 22. 05. 1991. - U Antinu i Markušici boravila je delegacija Saveznog Sekretarijata unutrašnjih poslova (SUP) i vinkovačke PU, te čelnika SO Vinkovci. U Markušici se razgovaralo s čelnicima Srpske demokratske stranke i direktorom Osnovne škole. Dogovoreno je da će se saobraćaj odvijati nesmetano, a deca iz Antina mogu krenuti u školu. U Antinu nisu uspeli uveriti roditelje u bezbednost dece koju im garantuju Markušičani. 14. 06. 1991. - Srbi viđeni u šumi Sunać nedaleko Tordinaca i Antina, a kod šume Požega, između Tordinaca i Pačetina, pucano je od 14 do 18,30 sati. Tordinčani su oko sela 8
Silaš
Soko Joševački
postavili straže. “U Markušici se tokom noći uvežbavalo zamračivanje, a upotrebljavali su reflektore za osvetljavanje s tornja pravoslavne crkve”. 15. 06. 1991. - U Markušici u noći deljeno oružje. 21. 06. 1991. - Naoružani Srbi iz Antinske Mlake pucali na Hrvate iz Antina dok su radili na polju. 23. 06. 1991. - U Markušici se demonstrativno šetalo pet Srba u maskirnim uniformama s natpisom na rukavu “Milicija SAO Krajina”. 24. 06. 1991. - U Markušici je u 11 sati bila uzbuna stanovništva sirenom za uzbunjivanje, navodno samo vežba. 25. 06. 1991. - Iz Antinske Mlake autobusima odvežne žene i deca u Vojvodinu. 30. 06. 1991. - Na putu Antin - Markušica kod mosta na Vuki postavljene su prepreke, a saobraćaj kontrolišu naoružani Srbi. 01. 07. 1991. - Prema podacima iz PU Vinkovci, u Markušicu su stigli četnici koji imaju zadatak napadati sela naseljena Srbima koja su lojalna hrvatskoj vlasti, kako bi te napade
pripisali MUP-u i tako Srbe privoleli da im se pridruže. U noći napadnuto više kuća i kafana u vlasništvu Srba. 04. 07. 1991. - Lekarska ekipa ambulante Tordinci na ulazu u Korođ bila je onemogućena od desetak Srba koji su pucali po vozilu. Lokalni Srbi iz Silaša sa dobrovoljcima iz Srbije napali Ćelije i Korođ. 06. 07. 1991. - “Crveni kombi dovezao je grupu četnika iz Silaša u Antinsku Mlaku, a zatim su četnici stigli u to selo na traktorskoj prikolici iz Gaboša”. Perić, major JNA, rodom iz Antinske Mlake, preuzeo je komandu odbrane sela. 07. 07. 1991. - Selo Ćelije, u srpskom obruču već dva meseca, napadnuto je sa svih strana granatama. Pukovnik JNA Miro Vlašić poslao je u Ćelije tenkovski vod i vozilo hitne pomoći, pa je vojska JNA evakuisala Hrvate. 08. 07. 1991. - Silašani minirali sve kuće u selu Ćelije. 10. 07. 1991. - Dobrovoljci iz Silaša već nekoliko dana minobacačima tukli Korođ. U Korođu žive pretežno Mađari, pa su o napadu izvestili mađarsku vladu. 9
Silaš
Soko Joševački
16. 07. 1991. - U Ostrovu je viđena grupa Srba koji su na rukavima imali natpis “SAO Krajina”. 19. 07. 1991. - U 7,30 sati dobrovoljci iz Leskovca(izvesni dobrovoljac Kocić) su oteli autobus VK 713-76 na putu između Korođa i Tordinaca. Vozač i autobus su zadržani, a putnici su pušteni. Kondukter je pušten nakon pljačke novca i autobuskih karata. Srbi iz Silaša, Antinske Mlake i Pačetina upozoravaju svoje rođake u Antinu, Korođu i Tordincima da odu iz mesta jer će noćas sela biti napadnuta. 24. 07. 1991. - U noći oko 2 sata granatirani su Tordinci iz Ostrova, Gaboša i Pačetina. Srušen je krov ambulante, a pogođena je i jedna porodična kuća. 26. 07. 1991. - U 18,45 sati avion JNA tipa “Jastreb” nadleteo Antin i Tordince. 29. 07. 1991. - U organizaciji vinkovačkog Crvenog krsta iz Tordinaca je otišlo 90 žena i dece na ostrvo Krk. 30. 07. 1991. - Iz minobacača Silašani ispalili dve granate na Antin; jedna pala na železničku stanicu, a druga na most preko Vuke. 01. 08. 1991. - Iz Gaboša su pripadnici “milicije SAO Krajine” organizovali odlazak žena, dece i starijih lica srpske narodnosti koji su skelom preko Dunava kod Borova Sela prevoženi u Vojvodinu. Prevezeno je 82 dece, 52 žene i 12 muškaraca. 05. 08. 1991. - Oko 14,30 sati na putu između Ostrova i Tordinaca grupa srbijanskih rezervista zaustavlja autobus koji se iz Vinkovaca vraćao u Tordince. Putnike tuku, pljačkaju, uzimaju novac, zlato i satove. Opljačkani putnici prepoznaju svoje komšije Srbe iz Markušice. 09. 08. 1991. - Tri helikoptera JNA doletela u Ostrovo. Nakon kraćeg zadržavanja jedan je ostao u mestu, a 10