วิทยาการคำนวณ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย คู่มือครู

รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ระดับชั้น

มัธยมศึกษาปีที่ ๔ ตามมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ จัดทำาโดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

คำนำ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) มีหน้าที่ในการ พัฒนาหลักสูตร วิธีการเรียนรู้ การประเมินผล การจัดทาหนังสือเรียน คู่มือครู แบบฝึก ทั ก ษะ กิ จ กรรม และสื่ อ การเรี ย นรู้ เ พื่ อ ใช้ป ระกอบการเรี ยนรู้ใ นกลุ่ ม สาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ของการศึกษาขั้นพื้นฐาน คู่มือครู ร ายวิช าพื้ น ฐานวิ ทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้น มั ธ ยมศึ ก ษาปี ที่ ๔ นี้ จั ด ท าตามสาระและมาตรฐานการเรี ย นรู้ กลุ่ ม สาระการเรี ย นรู้ วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับหลักสูตรเทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ตาราง วิเคราะห์การจัดทาหน่วยการเรียนรู้ รวมทั้ งตัวอย่างแผนการจัดการเรียนรู้ ที่สอดคล้องกับ หนังสือเรียนรายวิชาพื้ นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ ๔ ที่ต้องใช้ควบคู่กัน สสวท. หวังเป็นอย่างยิ่งว่า คู่มือครูเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการจัดการเรียนรู้ และเป็นส่วนสาคัญในการพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ ขอขอบคุณผู้ทรงคุณวุฒิ บุคลากรทางการศึกษาและหน่วยงานต่าง ๆ ที่มีส่วน เกี่ยวข้องในการจัดทาไว้ ณ โอกาสนี้

(นางพรพรรณ ไวทยางกูร) ผู้อานวยการสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

คำชี้แจง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ ได้พัฒนาหลักสูตรวิชาคอมพิวเตอร์ โดยมีการประกาศใช้หลักสูตรครั้งแรกในปีพุทธศักราช ๒๕๒๘ และมี การปรับปรุงหลักสูตรมาอย่ างต่อเนื่อง จนกระทั่งมี การประกาศใช้หลักสูต รแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ได้เปลี่ยนชื่อวิชาเป็นเทคโนโลยีสารสนเทศและการ สื่อสาร โดยจัดให้อยู่ในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ในปีพุทธศักราช ๒๕๖๐ ได้มีการประกาศใช้หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) และมีการเปลี่ยนชื่อเป็น วิทยาการคานวณ อยู่ในสาระเทคโนโลยี กลุ่มสาระการ เรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยมีเป้าหมายหลักเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้และมีทักษะ การคิดเชิง คานวณ การคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหาเป็นขั้นตอนและเป็นระบบ ประยุกต์ใช้ความรู้ด้านวิทยาการ คอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงได้อย่างมี ประสิทธิภาพ คู่มือครูเล่มนี้ใช้ประกอบการจัดการเรียนรู้ รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้น มัธยมศึกษาปีที่ ๔ โดยสถานศึกษาสามารถนาไปประยุกต์ใช้ในจัดการ เรียนรู้ได้ตามความ เหมาะสม ในเล่มประกอบด้วยจุดประสงค์การเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้ แนวคิด ตัวอย่างสื่ออุปกรณ์ ขั้นตอนดาเนินกิจกรรม การวัดและประเมินผล สื่อและแหล่งเรียนรู้ และข้อเสนอแนะ ซึ่งควรนาไปจัดการเรียนรู้ร่วมกับหนังสือเรียน และแบบฝึก ทักษะรายวิชา พื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ที่พัฒนาโดย สสวท. จะทาให้การจัดการเรียนรู้ได้สมบูรณ์สอดคล้องตามที่หลักสูตรกาหนด สสวท. ขอขอบคุณคณาจารย์ ผู้ทรงคุณวุฒิ นักวิชาการ และครูผู้สอน จากสถาบัน ต่ า ง ๆ ที่ ให้ ค วามร่ว มมื อในการพั ฒ นาคู่มื อ ครู และหวั ง เป็ น อย่ า งยิ่ ง ว่ า คู่มื อครูเล่ ม นี้ จ ะเป็ น ประโยชน์ต่อเยาวชนและผู้เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนรู้รายวิชาเทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ในการจัดการเรียนรู้ได้สมบูรณ์ตามเป้าหมายของหลักสูตรต่อไป สาขาเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

คำ�แนะนำ�การใช้คู่มือครู รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) คู่มือครูเล่มนี้มี 12 กิจกรรม แต่ละกิจกรรมประกอบด้วย ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้ จุดประสงค์

สาระสำ�คัญ แนวทางการจัดการเรียนรู้ สื่อและอุปกรณ์ การวัดและประเมินผล และข้อเสนอแนะ ในการจัด กิจกรรมการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพควรใช้คู่กับหนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี

(วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 สาระเทคโนโลยี กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง

พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 ซึ่งได้กำ�หนดตัวชี้วัด คือ ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์ และ เชือ ่ มโยงกับชีวต ิ จริง

กิจกรรมในคู่มือครูนี้ มีความสอดคล้องกับตัวชี้วัด โดยกำ�หนดเวลาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้

จำ�นวน 40 ชั่วโมง ดังตารางต่อไปนี้ กิจกรรมที่

เรื่อง

สอดคล้องกับเนื้อหา ในหนังสือเรียน

เวลาในการจัด กิจกรรม (ชั่วโมง)

1

แนวคิดเชิงคำ�นวณ

บทที่ 1

2

2

การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

บทที่ 1

2

3

การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

บทที่ 1

2

4

การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

บทที่ 2

2

5

การออกแบบขั้นตอนวิธี

บทที่ 2

2

6

การจัดเรียงข้อมูล

บทที่ 2

2

7

การค้นหาข้อมูล

บทที่ 2

2

8

โครงงานสร้างสรรค์

บทที่ 3

2

9

วางแผนและออกแบบโครงงาน

บทที่ 3

2

10

การพัฒนาโครงงาน

บทที่ 3

18

11

รายงานโครงงาน

บทที่ 3

2

12

Show Time

บทที่ 3

2

รวม

ครูผู้สอนสามารถดาวน์โหลดสื่อการสอน แนวการตอบใบกิจกรรม และอื่น ๆ ได้ที่

http://oho.ipst.ac.th/csm4 โดยมีรหัสผ่านคือ IPSTcsm4

40

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

สารบัญ กิจกรรม

หน้า

กิจกรรมที่ 1 แนวคิดเชิงคำ�นวณ

2

ใบกิจกรรมที ่ 1.2 หา ห.ร.ม. ง่ายกว่าที่คิด

8

ใบกิจกรรมที่ 1.1 บ้านเธอ บ้านฉัน

กิจกรรมที ่ 2 การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

ใบกิจกรรมที่ 2.1 แยกส่วนและสร้างใหม่

6

9

13

ใบกิจกรรมที่ 2.2 ชีวิตประจำ�วันกับการแยกส่วนประกอบ

16

กิจกรรมที่ 3 การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

18

ใบกิจกรรมที่ 3.2 สร้างแบบจำ�ลอง

27

กิจกรรมที่ 4 การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

29

ใบกิจกรรมที่ 4.2 ข้อมูลเข้าและข้อมูลออก

34

ใบกิจกรรมที่ 3.1 เหมือนหรือต่าง

ใบกิจกรรมที่ 4.1 คณะที่ใช่

25

33

กิจกรรมที่ 5 การออกแบบขั้นตอนวิธ ี

36

ใบกิจกรรมที่ 5.2 การออกแบบเงื่อนไข

42

ใบกิจกรรมที่ 5.1 ฝึกเขียนขั้นตอนวิธี

39

ใบกิจกรรมที่ 5.3 การทำ�ซ้ำ�

43

กิจกรรมที่ 6 การจัดเรียงข้อมูล

48

ใบกิจกรรมที่ 6.2 จัดเรียงข้อมูลตามใจฉัน

54

ใบกิจกรรมที่ 6.1 ขั้นตอนวิธีจัดเรียงข้อมูล

53

กิจกรรมที่ 7 การค้นหาข้อมูล

56

ใบกิจกรรมที่ 7.2 ตามหาตัวเลขแบบทวิภาค

63

ใบกิจกรรมที่ 7.1 ตามหาตัวเลขแบบลำ�ดับ

ใบกิจกรรมที่ 7.3 ค้นข้อมูล

62

64

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

สารบัญ กิจกรรม

หน้า

กิจกรรมที่ 8 โครงงานสร้างสรรค์

65

ใบกิจกรรมที่ 8.2 พัฒนาโครงงานกันเถอะ

70

ใบกิจกรรมที่ 8.1 รู้จักปัญหา

69

กิจกรรมที่ 9 วางแผนและออกแบบโครงงาน

72

ใบกิจกรรมที่ 9.2 ข้อเสนอโครงงาน

78

ใบกิจกรรมที่ 9.1 วางแผนโครงงาน

76

กิจกรรมที่ 10 การพัฒนาโครงงาน

82

กิจกรรมที่ 11 รายงานโครงงาน

87

กิจกรรมที่ 12 Show Time

95

ใบกิจกรรมที่ 10.1 ติดตามโครงงาน

ใบกิจกรรมที่ 11.1 การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์

ภาคผนวก

แบบประเมินตนเองเรื่องฉันรู้จักขั้นตอนวิธี

86

90

99

แบบประเมินการแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

101

แบบประเมินใบกิจกรรมที่ 4.2

105

แบบประเมินการคิดเชิงนามธรรม แบบประเมินประเด็นปัญหา

แบบประเมินข้อเสนอโครงงาน แบบประเมินโครงงาน

แบบประเมินการนำ�เสนอโครงงาน

แบบประเมินตนเองในการทำ�โครงงาน แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

103 107 108 109

112

114

115

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย

วิทยาการคำ�นวณ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 2

กิจกรรมที่ 1 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 1 แนวคิดเชิงคำ�นวณ

คาบที่ 1 - 2 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้

แนวคิดเชิงคำ�นวณ ได้แก่ การคิดแบบแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา การหารูปแบบของปัญหา การคิดเชิงนามธรรม และการออกแบบขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหา 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 อธิบายหลักการของแนวคิดเชิงคำ�นวณ 3.2 ปฏิบัติตามขั้นตอนวิธี เปรียบเทียบ และวิเคราะห์ขั้นตอนวิธีเพื่อแก้ปัญหาจากโจทย์ที่กำ�หนด 3.3 ตระหนักถึงความสำ�คัญและประโยชน์ของขัน ้ ตอนวิธท ี เ่ี กีย่ วข้องกับการแก้ปญ ั หาในชีวต ิ ประจำ�วัน 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการคิดเชิงคำ�นวณ 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

คู่อันดับและกราฟ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ทักษะการแก้ปัญหา

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 1 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ

6 สาระสำ�คัญ

แนวคิดเชิงคำ�นวณ (computational thinking) เป็นพืน้ ฐานของการคิดแก้ปญ ั หาทีส่ ามารถนำ�ไป ประยุกต์ในการแก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน แนวคิดเชิงคำ�นวณ เป็นการคิดแบบแยกส่วนประกอบและ การย่อยปัญหา (decomposition) การหารูปแบบของปัญหา (pattern recognition) การคิดเชิง นามธรรม (abstraction) เพื่อพิจารณาสาระสำ�คัญของปัญหา และการออกแบบขั้นตอนวิธีในการแก้ ปัญหา (algorithm) ซึ่งขั้นตอนวิธี คือ ลำ�ดับขั้นตอนในการแก้ปัญหาหรือการทำ�งานที่ชัดเจน ช่วยให้ คิดอย่างเป็นระบบและเป็นขั้นตอน

7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

1.1

บ้านเธอ บ้านฉัน

30

1.2

หา ห.ร.ม. ง่ายกว่าที่คิด

30

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์

เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชัน ้ มัธยมศึกษา

ปี ที่ 4 ข อ ง ส ถ า บั น ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร ส อ น

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 1.1 และ 1.2 ตามจำ�นวนผู้เรียน

8.1.2 แบบประเมินตนเองเรื่องฉันรู้จักขั้นตอนวิธี ตามจำ�นวนผู้เรียน

8.1.3 คลิปวีดิทัศน์ เรื่องการคิดเชิงคำ�นวณ

จาก https://www.youtube.com/watch?v=mUXo-S7gzds สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

3

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 1 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ

4

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ

ถามผู้เรียน

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8.2.1 ผู้สอนนำ�เข้าสู่บทเรียน เรื่องแนวคิดเชิงคำ�นวณ โดยเล่าสถานการณ์และตั้งคำ�ถาม

สถานการณ์

“นักเรียนเดินหลงเข้าไปในป่ากับเพือ ่ น 3 คน และมีอป ุ กรณ์ตด ิ ตัว ได้แก่ มีด และไฟฉาย ระหว่างทาง

ที่เดินหาเส้นทางเดินออกจากป่านั้น นักเรียนก็ได้พบ กระต่าย และรังผึ้ง จึงจับกระต่ายและเก็บน้ำ� ผึ้งพกไปด้วย และเดินต่อจนพลบค่ำ� แต่แล้วสิ่งที่ไม่คาดคิดก็เกิดขึ้น มีหมีปรากฏขึ้น นักเรียนจะทำ� อย่างไรให้สามารถถ่วงเวลาไม่ให้หมีวงิ่ เข้ามาทำ�ร้าย และรอดจากการถูกจับกิน โดยใช้ทก ุ อย่างทีม ่ อ ี ยู่ รอบตัว”

ผู้สอนใช้วิธีสุ่มผู้เรียนหรือหาอาสาสมัคร 3 คน บอกหรือเขียนวิธีการที่จะทำ�ให้ ตัวเอง รอดจากการถูกหมีจับกิน โดยอธิบายเป็นลำ�ดับขั้นตอน (อาจให้ผู้เรียนทั้ง สามคน เขียนวิธีการบนกระดานแล้วให้เพื่อนโหวตวิธีการที่ชอบที่สุด) 8.2.3 ผู้สอนอธิบายและสรุปเพื่อเชื่อมโยงไปถึงเรื่องแนวคิดเชิงคำ�นวณ ซึ่งในสถานการณ์ ข้ างต้นเป็นตัวอย่ างของการแก้ ปั ญ หาที ่ ม ี ข ั ้ นตอนวิ ธี และมี การคิ ด แก้ ปั ญ หา แบบอื่นๆ ที่เป็นแนวคิดเชิงคำ�นวณด้วย (อาจอธิบายโดยยกตัวอย่างเพิ่มเติมให้ ผู้เรียนเข้าใจหลักการคิดทั้ง 4 แบบ หรือเปิดคลิปวีดิทัศน์เพื่ออธิบายเพิ่มเติม https://www.youtube.com/watch?v=mUXo-S7gzds) 8.2.4 ผู้เรียนจับคู่กับเพื่อนศึกษาตัวอย่างที่ 1.1 วิธีแนะนำ�หนังสือ ในหนังสือเรียน เพื่อ ให้นักเรียนเข้าใจหลักการของขั้นตอนวิธีมากขึ้น 8.2.5 ผู้เรียนจับคู่กันทำ�ใบกิจกรรมที่ 1.1 บ้านเธอ บ้านฉัน 8.2.6 ผูส้ อนอธิบายตัวอย่างที่ 1.2 ไปให้ครบทุกที่ ในหนังสือเรียน และร่วมกันอภิปรายกับ ผู้เรียนเพื่อให้เห็นตัวอย่างเพิ่มเติม 8.2.7 ผู้เรียนศึกษาตัวอย่างที่ 1.3 การหาตัวหารร่วมมาก และตัวอย่างที่ 1.4 การหา ห.ร.ม. ของ 187 และ 221 ในหนังสือเรียน 8.2.8 ผู้เรียนจับคู่กันทำ�ใบกิจกรรมที่ 1.2 หา ห.ร.ม. ง่ายกว่าที่คิด เมื่อทำ�เสร็จแล้วให้ แลกกันตรวจกับเพื่อนคู่อื่น 8.2.9 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันอภิปราย และสรุปประโยชน์ของขั้นตอนวิธีกับการ แก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน 8.2.10 ผู้เรียนทำ�แบบประเมินตนเองเรื่องฉันรู้จักขั้นตอนวิธี

8.2.2

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 1 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 9.2 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 9.3 ประเมินจากแบบประเมินตนเองเรื่องฉันรู้จักขั้นตอนวิธี 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

https://www.youtube.com/watch?v=mUXo-S7gzds

https://barefootcas.org.uk/wp-content/uploads/2014/08/

KS1-Crazy-Character-Algorithms-Activity-Barefoot-Computing.pdf

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนสามารถเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ในข้อ 8.2.1 ได้ตามความเหมาะสม 11.2 ผู้สอนสามารถศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับแนวคิดเชิงคำ�นวณได้จากเว็บไซต์

https://code.org/curriculum/course3/1/Teacher http://www.cs4fn.org/computationalthinking/

http://www.bbc.co.uk/education/topics/z7tp34j

11.3 ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนตอบคำ�ถามในชวนคิด และอภิปรายร่วมกัน

11.4 ในการทำ�ใบกิจกรรมที่ 1.1 ให้ผู้เรียนวาดรูปตามคำ�บอกครบทุกคน แล้วจึงนำ�ผลลัพธ์

ที ่ได้เปรียบเทียบกับคู่ของตนเอง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

5

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 6

กิจกรรมที่ 1 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ

ใบกิจกรรมที่ 1.1

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

บ้านเธอ บ้านฉัน

ชือ ่ -สกุล ___________________________________________________________ เลขที่ ________ 1 ให้นักเรียนคนที่ 1 วาดรูปบ้านลงในใบกิจกรรม จากนั้นอธิบายรูปที่ตนเองวาดให้เพื่อนวาดตามโดย

ห้ามผู้วาดถามคำ�ถามใดๆ และเปรียบเทียบรูปบ้านที่ได้ว่าเหมือนรูปต้นฉบับหรือไม่ บ้านของฉัน

บ้านของเพื่อน ชื่อ ______________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 1 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ

2 วาดรูปบ้านตามขั้นตอนวิธีวาดบ้าน ลงบนพื้นที่ที่มีการระบุพิกัด (x,y)

y

x

(0, 0)

ขั้นตอนวิธีวาดบ้าน 1 วาดรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากให้มีด้านขนานกับแกน x และ y ให้มีจุดมุมซ้ายล่างที่พิกัด (5,0) มุมขวาบนที่

พิกัด (15,10) 2 วาดส่วนของเส้นตรงระหว่างจุดที่ระบุต่อไปนี้ 2.1 (5,10) และ (10,14) 2.2 (10,14) และ (15,10)

2.3 (15,0) และ (21,1)

2.5 (21,11) และ (15,10)

2.4 (21,1) และ (21,11)

2.6 (10,14) และ (16,15)

2.7 (16,15) และ (21,11) 3 วาดรูปสีเ่ หลีย ่ มมุมฉากให้มด ี า้ นขนานกับแกน x และ y ให้มจี ด ุ มุมซ้ายล่างทีพ ่ ก ิ ด ั (8,0) มุมขวาบนที ่

พิกด ั (12,5) ให้นก ั เรียนเปรียบเทียบรูปทีไ่ ด้กบ ั รูปของเพือ ่ นว่าเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรเพราะ เหตุใด

เหมือน

ไม่เหมือน

เนื่องจาก ________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

7

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 1 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ

8

ใบกิจกรรมที่ 1.2 1.

2.

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

หา ห.ร.ม. ง่ายกว่าที่คิด

ชือ่ -สกุล ________________________________________________________ เลขที่ ________ ชือ่ -สกุล ________________________________________________________ เลขที่ ________

ให้หา ห.ร.ม. ของ 301,981 และ 449,573 โดยเติมคำ�ตอบลงในช่องว่าง รอบที่ 1

จำ�นวนสองจำ�นวน

คำ�อธิบาย

301,981

จํานวนที�น�อยกว�าไม�เป็นศูนย� เศษจากการหาร 449,573 ด�วย 301,981

449,573

2

คือ 147,592 ดังนั้นในข้ันถัดไปจะเขียนแทน 449,573 ด�วย 147,592 จำ�นวนที่น้อยกว่าไม่เป็นศูนย์ เศษจากการหาร

ด้วย

จำ�นวนที่น้อยกว่าไม่เป็นศูนย์ เศษจากการหาร

ด้วย

คือ ดังนั้นในขั้นถัดไปจะเขียนแทน

ด้วย

จำ�นวนที่น้อยกว่าไม่เป็นศูนย์ เศษจากการหาร

ด้วย

จำ�นวนที่น้อยกว่าไม่เป็นศูนย์ เศษจากการหาร

ด้วย

คือ ดังนั้นในขั้นถัดไปจะเขียนแทน

ด้วย

จำ�นวนที่น้อยกว่าไม่เป็นศูนย์ เศษจากการหาร

ด้วย

คือ ดังนั้นในขั้นถัดไปจะเขียนแทน

ด้วย

คือ ดังนั้นในขั้นถัดไปจะเขียนแทน

3

4

คือ ดังนั้นในขั้นถัดไปจะเขียนแทน

5

6

1,942 971

7

0 971

ด้วย

ด้วย

จำ�นวนที่น้อยกว่าเป็นศูนย์ ดังนั้น ห.ร.ม. จึงมีค่าเท่ากับ 971

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

กิจกรรมที่ 2 การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

คาบที่ 3 - 4 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้

แนวคิดเชิงคำ�นวณ ได้แก่ การคิดแบบแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา การหารูปแบบของปัญหา การคิดเชิงนามธรรม และการออกแบบขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหา 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 วิเคราะห์องค์ประกอบของสิ่งของต่าง ๆ ในการพัฒนาผลงานใหม่

3.2 ใช้ทักษะการคิดแบบแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา แก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการคิดเชิงคำ�นวณ

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการคิดวิเคราะห์ และสังเคราะห์ ทักษะการคิดสร้างสรรค์

5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี -

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

9

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

10

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

6 สาระสำ�คัญ

การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา (decomposition) เป็นขั้นตอนของกระบวนการแก้ปัญหา ด้วยแนวคิดเชิงคำ�นวณ (computational thinking) ซึง่ แบ่งปัญหาหรืองานออกเป็นส่วนย่อย ทำ�ให้สามารถ จัดการกับปัญหาหรืองานได้งา่ ยขึ้น 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

2.1

แยกส่วนและสร้างใหม่

40

2.2

ชีวิตประจำ�วันกับการแยกส่วนประกอบ

40

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียน รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชัน ้ มัธยมศึกษา

แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สถานการณ์นักสืบ จาก https://www.dek-d.com/studyabroad/44049/

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 2.1 ตามจำ�นวนผู้เรียน 8.1.2 ใบกิจกรรมที่ 2.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม 8.1.3 แบบประเมินการแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผูส ้ อนนำ�เข้าสูบ ่ ทเรียนโดยการเล่าสถานการณ์ใดสถานการณ์หนึง่ จากสองสถานการณ์

และให้ผู้เรียนวิเคราะห์และหาคำ�ตอบจากสถานการณ์ที่เลือก

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

สถานการณ์ที่ 1

ชายผู้ร่ำ�รวยคนหนึ่งตัดสินใจมาใช้ชีวิตลำ�พังในกระท่อมกลางป่า โดยใช้บริการจัดส่งอาหาร

เช้าวันพฤหัส บุรุษไปรษณีย์มาส่งจดหมาย และพบว่าประตูกระท่อมเปิดอยู่ เมื่อชะโงกหน้า

เมื่อตำ�รวจมาถึงที่เกิดเหตุ ก็เริ่มสำ�รวจไปรอบ ๆ กระท่อม และพบปิ่นโตอาหารที่ยังอุ่นอยู่บน

หากนักเรียนต้องสืบคดีนี้ นักเรียนจะช่วยตำ�รวจหาตัวคนร้ายได้หรือไม่ ว่าคนร้ายคือใคร

หนังสือพิมพ์ และจดหมายต่าง ๆ

เข้าไปดูจึงเห็นว่าชายคนนี้กลายเป็นศพนอนจมกองเลือดเสียแล้ว

ระเบียงหน้ากระท่อม หนังสือพิมพ์ฉบับวันจันทร์ และจดหมายที่ยังไม่ได้เปิด

(ที่มา: https://www.dek-d.com/studyabroad/44049/ )

สถานการณ์ที่ 2

ชายวัยกลางคนขับรถมากับครอบครัวรวม 4 คน พบกับกลุ่มวัยรุ่น 10 คนที่โดยสารมากับรถตู้

และมีปากเสียงเรือ ่ งทีจ่ อดรถ กลุม ่ วัยรุน ่ ทัง้ หมดรุมล้อมรอบรถมีการตะโกนด่าทอ และทุบรถ ชายวัย กลางคนจึงหยิบปืนในกระเป๋าที่อยู่ใต้เบาะออกมายิง 3 นัด กระสุนโดนกลุ่มวัยรุ่นจำ�นวน 1 นัด ได้ รับบาดเจ็บและเสียชีวิตในเวลาต่อมา ถามว่าชายวัยกลางคนผิดหรือไม่ นักเรียนคิดว่าศาลควร

สอบสวนหาข้อเท็จจริงด้วยกระบวนการใด เพือ ่ ให้การตัดสินเป็นธรรม (สืบสวนเพิม ่ เติมโดยการแยก ประเด็นในเรื่องต่าง ๆ เช่น สภาพแวดล้อม พยาน หลักฐานต่าง ๆ)

8.2.2 ผู้สอนเชื่อมโยงสถานการณ์ขา้ งต้นกับวิธีคิดแบบแยกส่วนประกอบและย่อยปัญหา

8.2.3 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อที่ 1.2 การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา (decomposition)

ในหนังสือเรียน จนถึงก่อนกิจกรรมที่ 1.3

8.2.4 ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมที่ 2.1 แยกส่วนและสร้างใหม่

8.2.5 ผู้สอนสุ่มผู้เรียนหรือหาอาสาสมัครนำ�เสนอคำ�ตอบจากใบกิจกรรมที่ 2.1

8.2.6 ผู้เรียนศึกษาหนังสือเรียนหัวข้อที่ 1.2 ส่วนที่ต่อจากกิจกรรมที่ 1.3

8.2.7 ผู้สอนแบ่งผู้เรียนออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4 คน ทำ�ใบกิจกรรมที่ 2.2 ชีวิตประจำ�วัน

กั บการแยกส่วนประกอบ โดยผู้สอนชี้แจงเกณฑ์การประเมินก่อนให้ผู้เรียนลงมือทำ� กิจกรรม

8.2.8 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเลือกกิจกรรมที่คิดว่าทำ�ได้ดีที่สุด 1 กิจกรรมจากใบกิจกรรมที่ 2.2

แล้วแลกกับกลุ่มอื่น เพื่อประเมินโดยใช้แบบประเมินการแยกส่วนประกอบและการย่อย ปัญหา

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

11

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

12

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8.2.9 ผู้สอนสุ่มกลุ่มนำ�เสนอคำ�ตอบให้ครบทุกกิจกรรม และร่วมอภิปรายกับผู้เรียนในประเด็น

เรือ ่ งของเวลา โดยเชือ ่ มโยงให้เห็นประโยชน์ของการแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา สอบถามว่าต้องใช้วิธีการอย่างไร จึงจะทำ�งานได้สำ�เร็จ หากมีงานมากและมีเวลาจำ�กัด

8.2.10 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปแนวคิดการแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา ในด้าน

ประโยชน์ของการใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 9.2 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 9.3 ประเมินจากแบบประเมินการแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

https://community.computingatschool.org.uk/files/6695/original.pdf

https://le-www-live-s.legocdn.com/wedo/pdfs/computationalthinkingteacher

https://barefootcas.org.uk

guide/computationalthinkingteacherguide-en-us-v1.pdf

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนสามารถเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ในข้อ 8.2.1 ได้ตามความเหมาะสม

แนะนำ�ผู้เรียนตลอดการดำ�เนินกิจกรรม อาจดูตัวอย่างกิจกรรมการแยกส่วนประกอบและการ

11.2 ผู้สอนอาจหาตัวอย่างเพิ่มเติมมาประกอบการอธิบายให้ผู้เรียนเข้าใจมากยิ่งขึ้น และช่วย

ย่อยปัญหา ได้ที่ https://www.youtube.com/watch?v=yQVTijX437c เปรียบเทียบ

กับคู่ของตนเอง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 2.1

กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

แยกส่วนและสร้างใหม่

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

1 ให้นักเรียนแยกส่วนประกอบของวัตถุต่าง ๆ ดังรูป โดยวาดภาพ หรือเขียนคำ�อธิบาย

ไฟฉาย

สมาร์ตโฟน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

13

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 14

กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กล่องดินสอ

ปากกาแบบกด

รถบังคับวิทยุ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

2 ให้นักเรียนนำ�ส่วนประกอบย่อยที่ได้ทดลองแยกส่วนประกอบในข้อ 1 นำ�มารวมกับส่วนประกอบของ วัตถุอื่นเพื่อสร้างเป็นนวัตกรรม พร้อมตั้งชื่อสิ่งประดิษฐ์ใหม่ วาดเป็นภาพและอธิบายการใช้งาน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

15

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 16

กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

ใบกิจกรรมที่ 2.2

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ชีวิตประจำ�วันกับการแยกส่วนประกอบ

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

พิจารณากิจกรรมต่อไปนี้ แล้วอธิบายขั้นตอนโดยใช้วิธีคิดแบบแยกส่วนประกอบ การทำ�ข้อสอบแบบเลือกตอบ

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ การรับประทานอาหารกลางวันที่โรงเรียน

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 2 | การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

การวางแผนไปทัศนศึกษา

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ การซื้อสินค้าออนไลน์

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ การเตรียมเสื้อกีฬาสี

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

17

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 18

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 3 การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

คาบที่ 5 - 6 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้

แนวคิดเชิงคำ�นวณ ได้แก่ การคิดแบบแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา การหารูปแบบของปัญหา การคิดเชิงนามธรรม และการออกแบบขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหา 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 อธิบายรูปแบบ และระบุองค์ประกอบสำ�คัญที่สัมพันธ์กันของสิ่งของหรือปัญหา 3.2 แยกคุณลักษณะที่สำ�คัญออกจากรายละเอียดในโจทย์ปัญหาหรืองานที่กำ�ลังพิจารณา 3.3 อธิบายสถานการณ์หรือปัญหาด้วยแบบจำ�ลอง 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการวิเคราะห์

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการคิดเชิงคำ�นวณ 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

6 สาระสำ�คัญ

การพิจารณารูปแบบของปัญหาหรือวิธีการแก้ปัญหา (pattern recognition) เป็นการพิจารณารูป แบบ แนวโน้ม และลักษณะทั่วไปของข้อมูล โดยพิจารณาว่าเคยพบปัญหาลักษณะนี้มาก่อนหรือไม่ หากมี รูปแบบของปัญหาที่คล้ายกันสามารถนำ�วิธีการแก้ปัญหานั้นมาประยุกต์ใช้ และพิจารณารูปแบบปัญหา ย่อยซึ่งอยู่ภายในปัญหาเดียวกันว่ามีส่วนใดที่เหมือนกัน เพื่อใช้วิธีการแก้ปัญหาเดียวกันได้ ทำ�ให้จัดการกับ ปัญหาได้ง่ายขึ้น และการทำ�งานมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น

การคิดเชิงนามธรรม (abstraction) คือ กระบวนการคัดแยกคุณลักษณะทีส ่ �ำ คัญออกจากรายละเอียด ในโจทย์ปัญหาหรืองานที่กำ�ลังพิจารณา เพื่อให้ได้องค์ประกอบที่จำ�เป็น เพียงพอ และกระชับที่สุดในการ พิจารณาภายใต้สถานการณ์ทสี่ นใจ โดยจะได้ผลลัพธ์เป็นแบบจำ�ลอง (model) ซึง่ สามารถแสดงเป็นแผนภาพ ที่มีการตัดรายละเอียดที่ไม่จำ�เป็นในการพิจารณาออกทั้งหมด 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

3.1

เหมือนหรือต่าง

20

3.2

สร้างแบบจำ�ลอง

30

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

เครื่องคอมพิวเตอร์ หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 4 ของ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

19

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

20

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 3.1 -3.2 ตามจำ�นวนผู้เรียน 8.1.2 แบบประเมินการคิดเชิงนามธรรม ตามจำ�นวนผู้เรียน 8.1.3 เกมการ์ดดอกไม้ ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.1.4 เกมสารานุกรมไทย ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผู้สอนนำ�เข้าสู่บทเรียน โดยอธิบายกติกาวิธีเล่นเกมการ์ดดอกไม้ ที่ทำ�ให้ผู้เรียน

สามารถบอกชนิดของพืชดอก แล้วให้ผู้เรียนเล่นเกมเป็นกลุ่ม 8.2.2 ผู้เรียนตอบคำ�ถามในเกม กลุ่มใดทำ�เสร็จก่อนให้เป็นผู้ชนะ 8.2.3 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันอภิปรายถึงการเชื่อมโยงรูปแบบที่เหมือน ๆ กันของดอกไม้

และทำ�ให้สามารถบอกชนิดของพืชดอกได้ 8.2.4 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อที่ 1.3 การหารูปแบบ (pattern recognition) ในหนังสือเรียน

จนถึงก่อนกิจกรรมที่ 1.5 8.2.5 ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมที่ 3.1 เหมือนหรือต่าง 8.2.6 ผู้สอนสุ่มผู้เรียนนำ�เสนอคำ�ตอบ และอภิปรายร่วมกับผู้เรียน 8.2.7 ผู้เรียนศึกษาเนื้อหาหัวข้อที่ 1.3 ในหนังสือเรียนส่วนที่เหลือ แล้วสุ่มผู้เรียนยกตัวอย่าง

ปัญหาอืน ่ ทีเ่ กิดซ้�ำ ๆ ในชีวต ิ ประจำ�วัน และร่วมกันสรุปแนวคิดเรือ ่ งการหารูปแบบ 8.2.8 ผู้สอนแบ่งผู้เรียนออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน 8.2.9 ผู้สอนแจกบัตรเกมสารานุกรมไทยให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่ม โดยบัตรเกมมีเนื้อหาเกี่ยวกับ

พระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ในการจัดทำ�โครงการ สารานุกรมไทยสำ�หรับเยาวชน

8.2.10 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มทำ�ความเข้าใจแล้วเขียนสรุปใจความสำ�คัญของโครงการสารานุกรม

ไทยไม่เกิน 20 คำ� ลงบนกระดาษแล้วนำ�ไปติดรวมกันที่หน้าชั้นเรียน

เรื่องการคิดเชิงนามธรรม

8.2.11 ผู้เรียนร่วมกันอภิปรายว่าคำ�ตอบใดเป็นคำ�ตอบที่ดีที่สุด จากนั้นเชื่อมโยงเข้าสู่เนื้อหา

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

8.2.12 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อที่ 1.4 การคิดเชิงนามธรรม (abstraction) ในหนังสือเรียน

8.2.13 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มทำ�กิจกรรมที่ 1.6 แบบจำ�ลอง ในหนังสือเรียน โดยอภิปรายกันใน

กลุ่มจากนั้นผู้สอนสุ่มผู้เรียนตอบคำ�ถาม

คำ�ตอบและประเมินโดยใช้แบบประเมินการคิดเชิงนามธรรม

แก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน

8.2.14 ผู้เรียนจับคู่กันทำ�ใบกิจกรรมที่ 3.2 สร้างแบบจำ�ลอง แล้วแลกกับคู่อื่นเพื่อตรวจ 8.2.15 ผูส้ อนและผูเ้ รียนร่วมกันสรุปประโยชน์ของแนวคิดเชิงคำ�นวณในการนำ�ไปใช้เพือ ่ การ

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 9.2 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 9.3 ประเมินจากแบบประเมินการคิดเชิงนามธรรม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

http://www.hopspress.com/Books/Curriculum_Guide/Lesson_Plans/

Patterns_in_Plants.htm

guide/computationalthinkingteacherguide-en-us-v1.pdf

https://le-www-live-s.legocdn.com/wedo/pdfs/computationalthinkingteacher https://www.youtube.com/watch?v=va-rqAmJc5c

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนตอบคำ�ถามในชวนคิด และอภิปรายร่วมกัน

https://www.youtube.com/watch?v=va-rqAmJc5c

11.2 ผู้สอนอาจเปิดตัวอย่างประตูไปไหนก็ได้ในเรื่องโดราเอมอนจาก

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

21

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

22

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

เกมการ์ดดอกไม้

การ์ดความรู้

ดอกของพืชประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ที่สำ�คัญ ได้แก่ กลีบเลี้ยง กลีบดอก เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมีย พืชดอก ยังสามารถจำ�แนกออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ โดยส่วนใหญ่ใช้การจำ�แนกเบื้องต้น ดังนี้ พืชใบเลี้ยงเดี่ยว

พืชใบเลี้ยงคู่

ลักษณะเส้นใบเรียงกันแบบขนาน

ลักษณะเส้นใบเป็นร่างแห

กลีบดอก มีจำ�นวนเป็น 3 หรือทวีคูณของ 3

กลี บ ดอกมี จำ � นวนเป็ น 4-5 หรื อ ทวี คู ณ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ของ 4-5

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

การ์ดคำ�ถาม พืชดอกในรูปเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวหรือพืชใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงเดี่ยว

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

ใบเลี้ยงคู่

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

23

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 24

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

บัตรเกมสารานุกรมไทย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห ่ วั รัชกาลที่ ๙ มีพระราชปรารภว่า การเรียนรูเ้ รือ ่ งราวและวิชาการ

สาขาต่าง ๆ โดยกว้างขวาง จะก่อให้เกิดความรู้ ความคิดและความฉลาด ซึ่งเป็นปัจจัยสำ�คัญที่สุด

สำ�หรับชีวต ิ ทุกคนควรมีโอกาสทีจ่ ะศึกษาเมือ ่ ต้องการ หรือพอใจจะเรียนรูเ้ รือ ่ งใดสามารถค้นหาอ่าน โดยสะดวก จึงมีพระราชดำ�รัสให้จัดทำ�สารานุกรมไทยสำ�หรับเยาวชน นับเป็นหนังสือที่มีประโยชน์ เกือ ้ กูลการศึกษาเพิม ่ พูนปัญญาด้วยตนเองของประชาชน โดยเฉพาะยามทีม ่ ป ี ญ ั หาขาดแคลนครู และ

ที่เล่าเรียน ดังพระราชดำ�รัสที่พระราชทานแก่สมาชิกไลออนส์ในประเทศไทย เกี่ยวกับ “โครงการ สารานุกรมไทย” เมื่อวันที่ ๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๓ ความตอนหนึ่งว่า

“... เราต้องให้ความรู้กับเด็กและคนรุ่นต่อไปอย่างที่เราจะสามารถทำ�ได้ จึงพูดถึง สารานุกรมฯ

นี้จะทำ�ให้เราแก้ปัญหาของเราได้ส่วนหนึ่ง ที่จริงมีวิธีแก้ปัญหาอย่างอื่นด้วย แต่ว่า เราต้องเลือกทำ�

ขอเลือกทำ�สารานุกรม สารานุกรมไม่ใช่ครู แต่ว่าจะช่วยให้คนอื่นที่ไม่ได้เป็นครูได้ เช่น พ่อ แม่ ถ้าลูก ถามปัญหาต่าง ๆ ก็อาศัยสารานุกรมนี้มาตอบได้ ...”

“... สารานุกรมเล่มนีม ้ ไี ว้ไม่ใช่ส�ำ หรับสอนหนังสือใดโดยเฉพาะ แต่วา่ มีไว้ส�ำ หรับให้คนสามารถ

ที่จะเผชิญกับปัญหาใด ๆ ในชีวิต...คือว่าโครงการสอนอย่างไรก็ตามต้องสอนให้คนรู้จักเผชิญกับ ปัญหาไม่ใช่สอนสำ�หรับให้คนมาตอบปัญหาต้องให้ทุกคนทั้งเยาวชนทั้งคนแก่ ทราบว่าวิชาทั้งหลาย ต้องโยงกันและปัญหาทัง้ หลายต้องใช้วช ิ าทุกวิชาโยงกันมาแก้ให้สอดคล้องกัน มิฉะนัน ้ ก็ไม่มป ี ระโยชน์

ถ้าเรียนวิชาหรืออ่านวิชาอย่างหนึง่ อย่างใดแล้วก็ทอ ่ งได้ตามตัวหนังสือไม่มป ี ระโยชน์เลย ต้องสามารถ คิดมาใช้เป็นประโยชน์ แต่เมื่อมาใช้ประโยชน์จะต้องโยงกับวิชาอื่นได้หมด ...”

ที่มา : โครงการสารานุกรมไทยสำ�หรับเยาวชน https://web.ku.ac.th/king72/2542-08/main3.htm

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 3.1

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

เหมือนหรือต่าง

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้นักเรียนระบุรูปแบบที่เหมือนหรือแตกต่างกันของสิ่งของต่อไปนี้โดยใช้หลักการคิดเชิงคำ�นวณ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

25

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

26

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

สิ่งของที่มีรูปแบบที่เหมือนกัน

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ เหตุผล

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สิ่งของที่มีรูปแบบที่เหมือนกัน

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ เหตุผล

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สิ่งของที่มีรูปแบบที่เหมือนกัน

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ เหตุผล

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 3.2

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

สร้างแบบจำ�ลอง

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้พิจารณาเหตุการณ์หรือระบบการทำ�งานต่อไปนี้ 1 ประตูไปไหนก็ได้

นักเรียนคงเคยชมภาพยนตร์การ์ตูนเรื่อง โดราเอมอน ที่มีอุปกรณ์วิเศษมากมาย อุปกรณ์ที่ถูกใช้บ่อย

เป็นอันดับต้น ๆ คือประตูไปไหนก็ได้ ให้นักเรียนลองคิดและอธิบายวิธีการใช้งานประตูดังกล่าว พร้อม อธิบายแนวคิดการทำ�งานของประตู และผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น วิธีการใช้งาน

_______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ แนวคิดการทำ�งาน

_______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น

_______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

27

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 28

กิจกรรมที่ 3 | การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

2 การตัดปะในระบบคอมพิวเตอร์

นักเรียนน่าจะเคยใช้ค�ำ สัง่ คัดลอก ตัด และวาง ในระบบคอมพิวเตอร์มาบ้างแล้ว ให้อธิบายการทำ�งาน ของคำ�สั่งเหล่านี้ให้กับคนที่ยังไม่เคยใช้มาก่อน

การทำ�งานของคำ�สั่ง คัดลอก ตัด และวาง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 4 การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

กิจกรรมที่ 4 | การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

คาบที่ 7 - 8 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์ และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้

2.1 ข้อมูลเข้า ข้อมูลออก และเงื่อนไขของปัญหา

2.2 การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์ 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 วิเคราะห์ปัญหา โดยระบุข้อมูลเข้า ข้อมูลออก และเงื่อนไขของปัญหา 3.2 ออกแบบการแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์โดยใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณ 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ

ทักษะการคิดเชิงคำ�นวณ ทักษะการคิดสร้างสรรค์

5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

การหารูปแบบและการคิดเชิงนามธรรม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

29

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 4 | การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

30

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

6 สาระสำ�คัญ

การคิดเชิงคำ�นวณเป็นพื้นฐานของการแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์ สำ�หรับการออกแบบขั้นตอนวิธีใน การแก้ปัญหาด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ จำ�เป็นต้องระบุขั้นตอนการทำ�งานรวมถึงเงื่อนไขต่าง ๆ ที่ชัดเจน เช่น ข้อมูลเข้า ข้อมูลออก ขอบเขตของข้อมูลที่ต้องการ มนุษย์จึงจะสามารถเขียนโปรแกรมให้คอมพิวเตอร์ ทำ�งานตามคำ�สั่งได้ 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

4.1

คณะที่ใช่

30

4.2

ข้อมูลเข้าและข้อมูลออก

40

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

เครื่องคอมพิวเตอร์ หนังสือเรียนราย วิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 4.1 ตามจำ�นวนผู้เรียน

8.1.2 ใบกิจกรรมที่ 4.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม 8.1.3 แบบประเมินใบกิจกรรมที่ 4.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผู้สอนยกตัวอย่างสถานการณ์ในหัวข้อที่ 2.1 การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์ ใน

หนังสือ เรียน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 4 | การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

สถานการณ์ที่ 1

ขณะนี้เป็นเวลาเที่ยง นักเรียนเหน็ดเหนื่อยจากการเรียนมาตั้งแต่เช้าจึงบอกคอมพิวเตอร์ว่า

“เลือกอาหารกลางวันที่เหมาะสมกับฉันให้หน่อย”

จากนัน ้ ผูส้ อนตัง้ คำ�ถามและอภิปรายร่วมกันกับผูเ้ รียนว่าคอมพิวเตอร์จะสามารถแก้ปญ ั หาได้หรือไม่

8.2.2 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อที่ 2.1.1 ข้อมูล และ 2.1.2 เงื่อนไขที่ชัดเจน ในหนังสือเรียน จาก

นั้นอภิปรายร่วมกับผู้เรียนเกี่ยวกับข้อมูล และเงื่อนไขที่ชัดเจน แบบไหนที่ทำ�ให้ คอมพิวเตอร์ทำ�ตามคำ�สั่งได้

8.2.3 ผู้เรียนศึกษาโปรแกรมแชทบอท เช่น BotNoi, Mr.Tracky จากนั้นทดลองสนทนา

กับโปรแกรม

สร้างเงื่อนไข เพื่อให้เพื่อนตอบคำ�ถามได้ถูกต้องหรือไม่

ตัวอย่างข้อมูลรายการอาหารกลางวันจากตารางที่ 2.2 จากนัน ้ สุม ่ ผูเ้ รียนออกมาอธิบาย

8.2.4 ผู้เรียนจับคู่กันทำ�กิจกรรมที่ 2.1 แชทบอท ในหนังสือเรียน และคอยสังเกตว่าผู้เรียน 8.2.5 ผู้เรียนศึกษาหนังสือเรียน หัวข้อที่ 2.1.3 ขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหา และอธิบาย

ขั้นตอนวิธีในการเลือกอาหารกลางวันในตัวอย่าง

8.2.6 ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมที่ 4.1 คณะที่ใช่

8.2.7 ผู้สอนตั้งคำ�ถามว่า “การที่มีเงื่อนไขและให้ความสำ�คัญจากที่ผู้เรียนได้ทำ�ในกิจกรรม

ที่ 4.1 ทำ�ให้ผู้เรียนเลือกสาขาวิชาหรือคณะได้อย่างมีเหตุผลหรือไม่ อย่างไร” ผู้สอน และผู้เรียนอภิปรายร่วมกัน

8.2.8 ผู้สอนแบ่งผู้เรียนออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4 คน แล้วศึกษาหนังสือเรียน หัวข้อที่ 2.1.4

ตัวแปร และหัวข้อที่ 2.2 การระบุข้อมูลเข้า ข้อมูลออก และเงื่อนไขของปัญหา โดยใน

หัวข้อที่ 2.2 ให้สมาชิกเลือกศึกษาคนละ 1 ตัวอย่างโดยไม่ซ้ำ�กัน จากนั้นอภิปราย ร่วมกัน เพื่อให้สมาชิกคนอื่นเข้าใจในตัวอย่างที่ศึกษา

8.2.9 ผูส้ อนแจกใบกิจกรรมที่ 4.2 ข้อมูลเข้า และข้อมูลออก ให้ผเู้ รียนแต่ละกลุม ่ เลือกหัวข้อ

ระบบรถยนต์อัตโนมัติ หรือ ระบบแปลภาษาอัตโนมัติ เพียงหัวข้อเดียว โดยสามารถ

สืบค้นข้อมูลเพิม ่ เติมจากอินเทอร์เน็ตได้ ผูส้ อนชีแ้ จงการใช้แบบประเมินใบกิจกรรมที่ 4.2

ใบกิจกรรมที่ 4.2 แล้วส่งคืนเจ้าของเพื่อพิจารณาข้อเสนอแนะ และให้ข้อมูลย้อนกลับ

8.2.10 ผู้ เ รี ย นแต่ ล ะกลุ่ ม แลกกั น พิ จ ารณาคำ � ตอบในใบกิ จ กรรมที่ 4.2 ทำ � การประเมิ น 8.2.11 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปประโยชน์ที่ได้จากกิจกรรมนี้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

31

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 4 | การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

32

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 9.2 ประเมินจากแบบประเมินใบกิจกรรมที่ 4.2 9.3 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

https://studio.code.org/s/csd1

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 สำ�หรับการทำ�กิจกรรมที่ 2.1 แชทบอท ให้ผู้เรียนสนทนากับเพื่อนอย่างสร้างสรรค์

11.3 ตัวอย่างการทำ�งานระบบรถยนต์อัตโนมัติ และระบบแปลภาษาเพื่อแนะนำ�ผู้เรียน

11.2 ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนตอบคำ�ถามในชวนคิด และอภิปรายร่วมกัน

ระบบรถยนต์อัตโนมัติ https://vimeo.com/192179726

ระบบแปลภาษา https://www.youtube.com/watch?v=_GdSC1Z1Kzs

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 4.1

กิจกรรมที่ 4 | การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

คณะที่ใช่

ชือ ่ -สกุล ___________________________________________________________ เลขที่ ________

ถ้าต้องการศึกษาต่อในระดับปริญญาตรี นักเรียนจะเลือกเรียนคณะหรือสาขาวิชาใด ให้ก�ำ หนดเงือ ่ นไข

ความสำ�คัญ และให้คะแนนเพื่อให้ได้ผลลัพธ์เป็นคณะหรือสาขาวิชาที่เหมาะสมกับนักเรียนมากที่สุด ชื่อสาขาวิชาหรือคณะที่ต้องการศึกษาต่อ

1 ___________________________________ 3 ___________________________________ 5 ___________________________________

2 ___________________________________ 4 ___________________________________

เงื่อนไขประกอบการตัดสินใจ เช่น ความถนัด ชื่อเสียงของสถานศึกษา รายได้หลังเรียนจบ

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ออกแบบตารางการตัดสินใจ

เลือก ______________

เพราะ _________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

33

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 4 | การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

34

ใบกิจกรรมที่ 4.2

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ข้อมูลเข้าและข้อมูลออก

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้แต่ละกลุ่มเลือกศึกษาระบบงาน แล้วตอบคำ�ถามต่อไปนี้ 1 ระบบที่เลือก ระบบรถยนต์อัตโนมัติ ระบบแปลภาษาอัตโนมัติ 2 เทคโนโลยีที่เลือกมีคุณสมบัติ และตอบสนองความต้องการหรือช่วยแก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วันให้กับ ผู้ใช้ได้อย่างไร

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ 3 ข้อมูลเข้า ข้อมูลออก การจัดเก็บข้อมูล และการประมวลผลของเทคโนโลยีที่เลือกประกอบด้วยอะไร บ้าง พร้อมวาดรูปประกอบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 4 | การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์

ข้อมูลเข้า : ข้อมูลเข้ามีอะไรบ้างที่ต้องใช้เพื่อทำ�ให้เกิดการทำ�งานได้ ข้อมูลเข้ามาจากแหล่งใดได้บ้าง

ข้อมูลออก : เพื่อแสดงว่าเมื่อทำ�งานตามคำ�สั่งที่ได้รับแล้วผลลัพธ์เป็นอย่างไร (เช่น การหักพวงมาลัย

ให้ระบุรายละเอียดของทุก ๆ ส่วนทีใ่ ช้ในการรับข้อมูลเข้า ข้อมูลออกอย่างน้อย 4 อย่าง โดยให้ใส่ขอ ้ มูล

เช่น ผู้ใช้ เซ็นเซอร์ หรือแหล่งข้อมูลภายนอกอื่น ๆ (เช่น ฐานข้อมูลออนไลน์)

ข้อความโต้ตอบ)

ลงในตาราง

ชนิดของข้อมูล ระยะห่างระหว่าง รถยนต์

แหล่งที่มาข้อมูล

ตัวอย่างข้อมูลเข้า

ตัวอย่างข้อมูลออก

ผู้ ใ ช้ / เซ็ น เซอร์ / แหล่ ง รถยนต์ อ ยู่ ข้ า งหน้ า ใน ชะลอความเร็วให้เหลือ ข้อมูลภายนอก ระยะ 3 เมตร ประมาณ 30 กม./ชม.

การประมวลผล : เมื่อระบบคอมพิวเตอร์ประมวลผลข้อมูล จะประมวลผลแตกต่างจากมนุษย์ แต่ทุก

สิ่งที่คอมพิวเตอร์สามารถทำ�ได้ มนุษย์ก็สามารถทำ�ได้เช่นกัน แต่อาจจะช้ากว่า ถ้าระบุข้อมูลเข้าในรายการ ด้านบน เราจะสามารถประมวลผลอย่างไร จึงจะได้ผลลัพธ์ที่ระบุไว้ (เช่น ตรวจสอบเงื่อนไขแล้วทำ�ตาม

คำ�สั่งที่เก็บไว้ในระบบ) __________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

การเก็บข้อมูล : ข้อมูลที่จัดเก็บไว้ถาวรมีอะไรบ้าง ข้อมูลใดที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ หรือข้อมูลที่

เป็นประโยชน์ที่ต้องบันทึกไว้เพื่อนำ�มาใช้อีกในภายหลัง (เช่น ขนาดของรถยนต์ คำ�ศัพท์)

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

35

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 36

กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 5 การออกแบบขั้นตอนวิธี

คาบที่ 9 - 10 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์ และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้

การออกแบบขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหา โดยใช้รูปแบบการกำ�หนดเงื่อนไข และการทำ�ซ้ำ� 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 ระบุข้อมูลเข้า ข้อมูลออก และเงื่อนไขของปัญหา

3.2 ออกแบบขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหา โดยใช้รูปแบบ การกำ�หนดเงื่อนไข และการทำ�ซ้ำ� 3.3 เขียนขั้นตอนวิธีตามที่ได้ออกแบบไว้

4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการคิดเชิงคำ�นวณ

ทักษะการโปรแกรม 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

แนวคิดเชิงคำ�นวณ

ข้อมูลเข้า ข้อมูลออก และเงื่อนไขของปัญหา

ตัวแปร สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

6 สาระสำ�คัญ

ทักษะการคิดเชิงคำ�นวณ เป็นทักษะพื้นฐานของการคิดแก้ปัญหาที่สามารถนำ�ไปประยุกต์ในชีวิต ประจำ�วัน ได้แก่ การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา การหารูปแบบ และการคิดเชิงนามธรรม สามารถ นำ�มาใช้ในการออกแบบขั้นตอนวิธีเพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ การออกแบบขั้นตอนวิธีนี้มีปัจจัยที่สำ�คัญ คือ การ ออกแบบเงือ ่ นไขทีถ ่ ก ู ต้องและชัดเจน แต่ไม่มข ี น ั้ ตอนทีต ่ ายตัว เงือ ่ นไขทีก ่ �ำ หนดในขัน ้ ตอนวิธอ ี าจเป็นเงือ ่ นไข อย่างง่ายหรือเงือ ่ นไขทีซ ่ บ ั ซ้อน โดยเงือ ่ นไขอย่างง่าย จะเป็นการเปรียบเทียบ มากกว่า น้อยกว่า หรือ ไม่เท่า กัน สำ�หรับเงือ ่ นไขทีซ ่ บ ั ซ้อนประกอบด้วยเงือ ่ นไขตัง้ แต่สองเงือ ่ นไขขึน ้ ไป และเชือ ่ มด้วยตัวดำ�เนินการตรรกะ “และ” (AND) “หรือ” (OR) และ “นิเสธ” (NOT)

การแก้ปัญหาอาจต้องมีการทำ�งานลักษณะเดียวกันซ้ำ�หลายรอบ โดยในแต่ละรอบจะต้องกระทำ�การ อย่างใดอย่างหนึง่ กับข้อมูลในรายการและตรวจสอบเงือ ่ นไข ซึง่ อาจระบุเงือ ่ นไขในส่วนเริม ่ ต้นของการทำ�ซ้�ำ หรือเงือ ่ นไขเพือ ่ จบการทำ�งาน ในการเขียนขัน ้ ตอนวิธเี พือ ่ แก้ปญ ั หาลักษณะนีส้ ามารถเขียนได้โดยใช้รป ู แบบ ขั้นตอนวิธีการทำ�ซ้ำ� 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

5.1

ฝึกเขียนขั้นตอนวิธี

30

5.2

การออกแบบเงื่อนไข

30

5.3

การทำ�ซ้ำ�

40

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

เครื่องคอมพิวเตอร์ หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เว็บไซต์ฝึกเขียนโปรแกรมแบบบล็อก http://blockly.programming.in.th

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

37

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

38

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 5.1 - 5.3 ตามจำ�นวนผู้เรียน

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผู้สอนทบทวนวิธีการแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์ควรมีการระบุข้อมูลเข้า ข้อมูลออก

และเงื่อนไขของปัญหาที่ชัดเจน และทบทวนความรู้เรื่องตัวแปรเมื่อใช้ในการแทน

ข้อมูลสำ�หรับการเขียนขั้นตอนวิธี 8.2.2 ผู้สอนยกตัวอย่างจากหนังสือเรียน ตัวอย่างที่ 2.5 การตัดสินใจรดน้ำ�ต้นไม้ของระบบ

รดน้ำ�ต้นไม้อัตโนมัติ เพื่ออธิบายให้นักเรียนเห็นตัวอย่างของการเขียนขั้นตอนวิธีแบบ

รหัสลำ�ลอง และผังงาน รวมทั้งตัวอย่างของการใช้งานตัวแปรเพื่อแทนข้อมูล 8.2.3 ผู้เรียนศึกษาหนังสือเรียน หัวข้อที่ 2.3 การออกแบบขั้นตอนวิธี จนถึงก่อนขึ้นหัวข้อที่

2.3.2 พร้อมกับทำ�ใบกิจกรรมที่ 5.1 ฝึกเขียนขั้นตอนวิธี 8.2.4 ผู้เรียนศึกษาหนังสือเรียน หัวข้อที่ 2.3.2 การออกแบบและพิจารณาเงื่อนไข และให้

ผู้เรียนจับคู่กันทำ�ใบกิจกรรมที่ 5.2 การออกแบบเงื่อนไข 8.2.5 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันเฉลยคำ�ตอบใบกิจกรรมที่ 5.2 8.2.6 ผู้เรียนศึกษาหนังสือเรียน หัวข้อที่ 2.4 การทำ�ซ้ำ� และให้ผู้เรียนจับคู่กันทำ�ใบกิจกรรม

ที่ 5.3 การทำ�ซ้ำ� 8.2.7 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันเฉลยคำ�ตอบใบกิจกรรมที่ 5.3 8.2.8 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุป 9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

https://studio.code.org/courses

https://curriculum.code.org/csp/unit3/9/

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนอาจแนะนำ�ให้ผู้เรียนฝึกออกแบบขั้นตอนวิธีจากเว็บไซต์ code.org ที่ https://studio.code.org/courses

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 5.1

กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

ฝึกเขียนขั้นตอนวิธี

ชือ ่ -สกุล ___________________________________________________________ เลขที่ ________

ให้นักเรียนศึกษาตัวอย่างการออกแบบขั้นตอนวิธีและการเขียนโปรแกรมแบบบล็อกต่อไปนี้

ตัวอย่าง การตัดสินใจรดน้ำ�ต้นไม้ของระบบรดน้ำ�ต้นไม้อัตโนมัติ

การตัดสินใจรดน้�ำ ต้นไม้อต ั โนมัติ ระบบจะอ่านข้อมูลความชืน ้ ของดินแล้วเปรียบเทียบกับค่าทีก ่ �ำ หนด

ไว้ (สมมติคา่ ความชืน ้ ทีก ่ �ำ หนดเป็น 40-60 หน่วย) หากค่าความชืน ้ ต่�ำ กว่าค่าทีก ่ �ำ หนด ให้ระบบส่งสัญญาณ เปิดน้ำ� และหากค่าความชื้นเกินกว่าหรือเท่ากับค่าที่กำ�หนด ให้ระบบส่งสัญญาณปิดน้ำ� ขั้นตอนวิธี

1. อ่านค่าความชื้นของดิน

3. ถ้า H < 40 แล้ว

2. ให้ H แทนค่าความชื้นดังกล่าว

3.1 ส่งสัญญาณเปิดน้ำ�

ถ้า เงื่อนไขไม่เป็นจริง

3.2 ส่งสัญญาณปิดน้ำ� ตัวอย่างโปรแกรม

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

39

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

40

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ให้นักเรียนออกแบบขั้นตอนวิธีเพื่อแก้ปัญหาในสถานการณ์ต่อไปนี้ และเขียนโปรแกรมแบบบล็อก

ตามที่ได้ออกแบบไว้โดยใช้เครื่องมือในเว็บไซต์ http://blockly.programming.in.th

สถานการณ์

ครูตรวจข้อสอบของนักเรียน 40 คน และติดประกาศคะแนนไว้หน้าห้อง ต้องการ

หาคะแนนสูงสุด คะแนนต่�ำ สุด และคำ�นวณคะแนนเฉลีย่ ของนักเรียนทุกคน

1 หาคะแนนสูงสุด

ขั้นตอนวิธี

1. พิจารณาข้อมูลตัวแรก ให้ Max มีค่าเป็นข้อมูลดังกล่าว 2. พิจารณาข้อมูลตัวถัดไป ทีละจำ�นวนจนครบทุกตัว 2.1 เรียกข้อมูลตัวที่กำ�ลังพิจารณาว่า x 2.2 ถ้า x > Max แล้ว

2.2.1 ให้ Max ← x

3. ตอบว่าคะแนนสูงสุด คือ Max

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________ 2 หาคะแนนต่ำ�สุด

ขั้นตอนวิธี

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

41

3 หาคะแนนเฉลี่ย

ขั้นตอนวิธี 1. ให้ Total มีค่าเป็น 0

2. พิจารณาข้อมูล ทีละจำ�นวนจนครบทุกจำ�นวน 2.1 เรียกข้อมูลตัวที่กำ�ลังพิจารณาว่า x 2.2 ให้ Total ← Total + x

3. ตอบว่าผลรวมคือ Total

4. คะแนนเฉลี่ยจะมีคา่ เท่ากับ Total ÷ 40

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________

ให้ปรับปรุงขั้นตอนวิธีหาคะแนนเฉลี่ย ในกรณีที่ไม่ทราบจำ�นวนนักเรียน โดยแก้ไขขั้นตอนวิธีให้นับ

จำ�นวนนักเรียนไปพร้อม ๆ กับการหาผลรวม ขั้นตอนวิธี

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

42

ใบกิจกรรมที่ 5.2

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

การออกแบบเงื่อนไข

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล _______________ เลขที่ _____

2. ชื่อ-สกุล _______________ เลขที่ _____

ให้เขียนเงื่อนไขต่อไปนี้ให้ชัดเจน

คนไทยที่มีอายุ 18 ขึ้นไป ถือเป็นผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

ขนมราคา 15 บาท ต่อชิ้น ต้องการซื้อขนม Y ชิ้น ให้ X แทนจำ�นวนเงินที่นักเรียนมีอยู่ เขียน

เงื่อนไขว่ามีเงินเพียงพอที่จะซื้อขนม

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

ปีที่มี 366 วัน เป็นปีอธิกสุรทิน

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

พิจารณาพื้นที่ที่แสดงเป็นสีเทาดังรูป เขียนเงื่อนไขที่ระบุว่าจุด (x,y) อยู่ในพื้นที่ดังกล่าว y 9 6 4

(0,0)

5

8

14

x

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 5.3

กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

การทำ�ซ้ำ�

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล _______________ เลขที่ _____

2. ชื่อ-สกุล _______________ เลขที่ _____

ให้นักเรียนศึกษาตัวอย่างการออกแบบขั้นตอนวิธีและการเขียนโปรแกรมแบบบล็อกต่อไปนี้

ตัวอย่าง นับจำ�นวนสินค้า

ถ้านักเรียนมีเงิน M บาท และ A เป็นรายการราคาสินค้า ให้ออกแบบขั้นตอนวิธีนับจำ�นวนสินค้าที่มี

ราคาไม่เกิน M บาท ขั้นตอนวิธี

1. ให้ตัวแปร count ← 0

2. พิจารณาข้อมูลราคาสินค้าในรายการ A ทีละจำ�นวน จนครบ 2.1 ให้ x แทนข้อมูลราคาสินค้าที่พิจารณาอยู่ 2.2 ถ้า x น้อยกว่าหรือเท่ากับ M แล้ว

2.2.1 ให้ count ← count + 1

3. คืนค่าจำ�นวนเท่ากับ count ตัวอย่างโปรแกรม

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

43

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

44

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ให้นก ั เรียนออกแบบขัน ้ ตอนวิธเี พือ ่ แก้ปญ ั หาต่อไปนี้ และเขียนโปรแกรมแบบบล็อกตามทีไ่ ด้ออกแบบ

ไว้โดยใช้เครื่องมือในเว็บไซต์ http://blockly.programming.in.th/

1 ให้นักเรียนออกแบบขั้นตอนวิธีที่รับรายการของจำ�นวน และจำ�นวนที่เป็นค่าเป้าหมาย (target) จาก นั้นหาจำ�นวนในรายการที่มีค่าใกล้เคียงกับ target มากที่สุด ถ้ามีคำ�ตอบหลายค่าให้ขั้นตอนวิธีตอบ ค่าที่น้อยกว่า

ขั้นตอนวิธี _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________ 2 หารายการอาหารที่มีความเหมาะสมที่สุดโดยพิจารณาจากคะแนนในตาราง ตารางแสดงรายการคะแนนอาหาร ลำ�ดับที่

รายการ อาหาร

ประเภท

คุณภาพ

ความนิยม

ราคา

คะแนนสำ�หรับเลือก อาหาร

1

ข้าวผัด

อาหารหลัก

7

5

25

6.2

2

ข้าวไข่เจียว

อาหารหลัก

4

9

15

6.0

3

ข้าวยำ�

อาหารหลัก

10

3

25

7.2

4

ข้าวซอยไก่

อาหารหลัก

8

5

30

6.8

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

ขั้นตอนวิธี

1. ให้ x เท่ากับ 1

ให้ Smax แทนคะแนนของอาหารลำ�ดับที่ x

2. พิจารณารายการอาหารจากตาราง ทีละรายการจนครบ 2.1 ขณะที่พิจารณาอาหารลำ�ดับที่ y

2.2 ให้ S แทนคะแนนของอาหารลำ�ดับที่ y 2.3 ถ้า S มากกว่า Smax แล้ว

2.3.1 ให้ x มีค่าเท่ากับ y

2.3.2 ให้ Smax มีคา่ เท่ากับ S

3. ตอบว่าอาหารลำ�ดับที่ x เป็นอาหารที่เหมาะสมที่สุด ให้เติมข้อมูลที่แสดงถึงการทำ�งานของขั้นตอนวิธีการเลือกอาหารที่เหมาะสมที่สุด

1. ตัวแปร x มีคา่ เท่ากับ 1 ให้ Smax แทนคะแนนของอาหารลำ�ดับที่ _________ เท่ากับ ________________ 2. รอบแรก พิจารณาอาหารลำ�ดับที่ y เป็นข้อมูลอาหารลำ�ดับที่ _______ ในรายการ

นั่นคือ S = ________

x = _____________ Smax = _____________

Smax = _____________ ซึ่ง S _____________ Smax

3. รอบที่สอง พิจารณาอาหารลำ�ดับที่ y เป็นข้อมูลอาหารลำ�ดับที่ _______ ในรายการ

นั่นคือ S = _______

Smax = _____________ ซึ่ง S _____________ Smax x = _____________ Smax = _____________

4. รอบที่สาม พิจารณาอาหารลำ�ดับที่ y เป็นข้อมูลอาหารลำ�ดับที่ _______ ในรายการ

นั่นคือ S = _______

Smax = _____________ ซึ่ง S _____________ Smax x = _____________ Smax = _____________

5. รอบที่สี่ พิจารณาอาหารลำ�ดับที่ y เป็นข้อมูลอาหารลำ�ดับที่ _______ ในรายการ

นั่นคือ S = _______

Smax = _____________ ซึ่ง S _____________ Smax x = _____________ Smax = _____________

6. อาหารลำ�ดับที่ ________ เป็นอาหารที่เหมาะสมที่สุดและจบการทำ�งาน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

45

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

46

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

3 ประกวดร้องเพลง

ในการแข่งขันประกวดร้องเพลงที่มีผู้เข้าแข่งขันจำ�นวน 200 คน โดยประกาศผลคะแนนรวมไว้บน

เว็บไซต์ ถ้าเรียงลำ�ดับคะแนนจากมากไปหาน้อยแล้ว ให้เขียนขั้นตอนวิธีเพื่อหาว่าเพื่อนที่เข้าประกวดได้ อันดับที่เท่าใด

ขั้นตอนวิธี

1. ให้ x แทนคะแนนของเพื่อน

2. ให้ L ← จำ�นวนผู้เข้าแข่งขัน

3. ให้ดัชนี i มีค่าตั้งแต่ 1 ถึง L

3.1 พิจารณารายชื่อผู้เข้าแข่งทีละรายชื่อ

3.2 ให้ y แทนคะแนนของลำ�ดับที่ i ในรายการ

3.2.1 ถ้า y = x แล้ว

จากขั้นตอนวิธีข้างต้นจะเห็นว่ามีการทำ�งานจนครบ L รอบ ในที่นี้ คือ 200 รอบ ซึ่งในการตรวจสอบ

ให้ตอบว่า เพื่อนได้อันดับที่ i

จริงถ้าเพื่อนได้อันดับต้น ๆ เช่น 1 หรือ 2 ขั้นตอนวิธีจะทำ�งานเพียงแค่ 1 หรือ 2 รอบเท่านั้น ให้ปรับ ขั้นตอนวิธีให้หยุดการทำ�งานเมื่อพบคะแนนรวมของเพื่อนแล้ว

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 5 | การออกแบบขั้นตอนวิธี

4 เกมทายเลข

เกมทายเลข จะสุ่มจำ�นวนเต็มระหว่าง 1 - 100 มาเป็นคำ�ตอบหนึ่งจำ�นวน และให้ผู้เล่นทายจำ�นวนที่

เป็นคำ�ตอบ จากนั้นจะให้คำ�ใบ้ว่าจำ�นวนที่ทายมากกว่าหรือน้อยกว่าคำ�ตอบ หรือตอบว่าเป็นคำ�ตอบที่ ถูกต้อง ซึ่งมีขั้นตอนวิธี ดังนี้ ขั้นตอนวิธี

1. ให้ secret ← สุ่มจำ�นวนเต็มที่มีค่าระหว่าง 1 ถึง 100

2. ทำ�ซ้ำ�ไปเรื่อย ๆ

2.1 ให้ answer ← จำ�นวนเต็มที่ผู้เล่นทาย 2.2 ถ้า answer < secret แล้ว

2.2.1 ตอบผู้เล่นว่า “ค่าน้อยเกินไป”

2.3.1 ตอบผู้เล่นว่า “ค่ามากเกินไป”

2.4.1 ตอบผู้เล่นว่า “ทายถูกต้อง”

โปรแกรมทำ�งานตรงตามที่ออกแบบไว้

2.3 ถ้า answer > secret แล้ว 2.4 ถ้า answer = secret แล้ว

2.4.2 จบการทำ�ซ้ำ�

ใช่

ไม่ใช่

เนื่องจาก ________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

47

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 48

กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

กิจกรรมที่ 6 การจัดเรียงข้อมูล

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

คาบที่ 11 - 12 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์ และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้

ขัน ้ ตอนวิธใี นการจัดเรียงข้อมูลมีหลายวิธี เช่น การจัดเรียงข้อมูลแบบเลือก และการจัดเรียงข้อมูลแบบ แทรก 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 อธิบายวิธีการจัดเรียงข้อมูล 3.2 ออกแบบขั้นตอนวิธีการจัดเรียงข้อมูลเพื่อใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการสื่อสารและการร่วมมือ 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

แนวคิดเชิงคำ�นวณ

การออกแบบขั้นตอนวิธี

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

6 สาระสำ�คัญ

การจัดเรียงข้อมูลเป็นสิง่ ทีพ ่ บอยูเ่ สมอ โดยเฉพาะเมือ ่ ต้องประมวลผลข้อมูลจำ�นวนมาก การเรียงลำ�ดับ ข้อมูลด้วยเงื่อนไขที่เหมาะสมจะทำ�ให้การค้นหาข้อมูลทำ�ได้อย่างมีประสิทธิภาพ 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

6.1

ขั้นตอนวิธีจัดเรียงข้อมูล

30

6.2

จัดเรียงข้อมูลตามใจฉัน

30

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

เครื่องคอมพิวเตอร์ หนังสือเรียนราย วิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ชุดบัตรตัวเลข 30 ใบ ที่มีตัวเลขไม่ซ้ำ�กัน จัดเป็นชุดย่อย ชุดละ 10 ใบ เว็บไซต์สอนขั้นตอนวิธีการจัดเรียงข้อมูล https://visualgo.net/en/sorting แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 6.1 ตามจำ�นวนผู้เรียน

8.1.2 ใบกิจกรรมที่ 6.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.1.3 ชุดบัตรตัวเลขจำ�นวน 5 ชุด

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

49

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

50

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ

ในชีวิตประจำ�วัน จากนั้นถามผู้เรียนว่า “ทำ�ไมจึงต้องมีการจัดเรียงข้อมูล”

แลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการจัดเรียง

8.2.1 ผู้สอนนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยให้ผู้เรียนยกตัวอย่างการจัดเรียงข้อมูลที่เคยทำ� หรือที่พบ 8.2.2 ผู้เรียนทำ�กิจกรรมที่ 2.8 เรียงลำ�ดับจำ�นวนเต็ม ในหนังสือเรียน จากนั้นจับคู่อภิปราย 8.2.3 ผู้สอนสุ่มผู้เรียนอธิบายวิธีจัดเรียงที่ใช้

8.2.4 ผู้เรียนศึกษาหนังสือเรียน หัวข้อที่ 2.5.1 การจัดเรียงข้อมูล หลังจากนั้นให้แต่ละคู่ทำ�

ใบกิจกรรมที่ 6.1 ขั้นตอนวิธีจัดเรียงข้อมูล และนำ�เสนอคำ�ตอบ

8.2.5 ผู้สอนแบ่งผู้เรียนออกเป็น 5 กลุ่ม ให้ตัวแทนกลุ่มออกมารับชุดบัตรตัวเลข 30 ใบ

8.2.6 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มทำ�ใบกิจกรรมที่ 6.2 จัดเรียงข้อมูลตามใจฉัน จากนั้นให้ผู้เรียนแต่ละ

กลุ่มศึกษาวิธีการจัดเรียงข้อมูลจากเว็บไซต์ VisuAlgo เพื่อตรวจสอบวิธีการจัดเรียง ของกลุ่มว่าเหมือนหรือแตกต่างจากขั้นตอนวิธีจัดเรียงในเว็บไซต์หรือไม่อย่างไร

8.2.7 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอวิธีจัดเรียงข้อมูลที่กลุ่มใช้ พร้อมบอกค่าเฉลี่ยของจำ�นวนครั้ง

ในการเปรียบเทียบข้อมูลของสมาชิกในกลุ่ม

8.2.8 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปขั้นตอนวิธีการจัดเรียงข้อมูล

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม

9.2 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

https://visualgo.net/en/sorting

http://csunplugged.org/wp-content/uploads/2014/12/

https://www.toptal.com/developers/sorting-algorithms unplugged-07-sorting_algorithms.pdf

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 การจัดเรียงข้อมูลมีหลายวิธี อาจเป็นไปได้ที่ผู้เรียนสามารถคิดค้นวิธีการใหม่ ๆ ดังนั้นจึงควร ให้ผู้เรียนได้แสดงวิธีการจัดเรียงข้อมูลของตนเองก่อนที่จะเรียนรู้วิธีการจัดเรียงข้อมูลที่มี

ผู้คิดค้นมาแล้ว

11.2 ควรใช้สื่อแอนิเมชันเพื่อช่วยให้เข้าใจวิธีการจัดเรียงข้อมูลแบบต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น 11.3 ผู้สอนอาจแนะนำ�วิธีหาประสิทธิภาพของขั้นตอนวิธีการจัดเรียงแบบต่าง ๆ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

51

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 52

กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ชุดบัตรตัวเลข

22 12 45 67 89 23 76 93 55 26 73 11 31 68 81 43 49 86 65 94 95 78 34 29 16 62 36 58 47 19 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 6.1

กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

ขั้นตอนวิธีจัดเรียงข้อมูล

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 1 ขั้นตอนวิธีการเรียงลำ�ดับแบบเลือก เป็นดังนี้

ขั้นตอนวิธี

1. ให้ S แทนรายการคำ�ตอบ โดยเมื่อเริ่มต้น S จะเป็นรายการว่าง

3. ทำ�ซ้ำ� N รอบ

2. ให้ N ← จำ�นวนข้อมูลในรายการ L

3.1 เลือกข้อมูลที่น้อยที่สุดจากรายการ L ที่ยังไม่ถูกขีดทับ และแทนข้อมูลนั้นด้วย M 3.2 ขีดทับข้อมูลที่มีคา่ เท่ากับ M ในรายการ L 3.2 เพิ่ม M ต่อท้ายในรายการ S

ให้เขียนขัน ้ ตอนวิธสี �ำ หรับขัน ้ ตอนที่ 3.1 นัน ่ คือ ขัน ้ ตอนวิธท ี ห ่ี าค่าน้อยทีส่ ด ุ ในรายการ L ทีย่ งั ไม่ถกู ขีดทับ

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ 2 ให้เขียนขั้นตอนวิธีจัดเรียงข้อมูลแบบแทรก _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

53

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 54

กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

ใบกิจกรรมที่ 6.2

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

จัดเรียงข้อมูลตามใจฉัน

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้แต่ละกลุ่มดำ�เนินการตามขั้นตอนต่อไปนี้ 1 รับชุดบัตรตัวเลข 30 ใบ ที่มีการแบ่งเป็นชุดย่อย 3 ชุด ชุดละ 10 ใบ

2 นำ�ชุดบัตรตัวเลข ชุดที่ 1 มาวางเรียงเป็นแถวแบบสุ่มจากซ้ายไปขวา 3 เลือกรูปแบบการจัดเรียงลำ�ดับข้อมูล จากน้อยไปหามากหรือจากมากไปหาน้อย แบบใดแบบหนึง่ และ ใช้รูปแบบที่เลือกในการจัดเรียงบัตรตัวเลขทั้ง 3 ชุด

4 ร่วมกันพิจารณาว่า สามารถจัดเรียงลำ�ดับข้อมูลได้ด้วยวิธีการใดบ้าง 5 เลือกวิธีที่ดีที่สุดในการเรียงลำ�ดับข้อมูล โดยทดลองเรียงลำ�ดับชุดบัตรตัวเลขชุดที่ 1 นับจำ�นวนครั้ง ของการเปรียบเทียบในการจัดเรียงข้อมูล แล้วบันทึกผลลงในตาราง

6 นำ�บัตรตัวเลขชุดที่ 2 มาวางเรียงเป็นแถวแบบสุ่มจากซ้ายไปขวา 7 ใช้วิธีการเรียงข้อมูลตามรูปแบบที่ได้เลือกไว้ ทำ�การเรียงลำ�ดับบัตรตัวเลขชุดที่ 2 แล้วนับจำ�นวนครั้ง ของการเปรียบเทียบในการจัดเรียงข้อมูล บันทึกผลลงในตาราง

8 นำ�บัตรตัวเลขชุดที่ 3 มาวางเรียงเป็นแถวแบบสุ่มจากซ้ายไปขวา 9 ใช้วิธีการเรียงข้อมูลตามรูปแบบที่ได้เลือกไว้ ทำ�การเรียงลำ�ดับบัตรตัวเลขชุดที่ 3 แล้วนับจำ�นวนครั้ง ของการเปรียบเทียบในการจัดเรียงข้อมูล บันทึกผลลงในตาราง

10 หาค่าเฉลี่ยที่ได้จากการเรียงบัตรตัวเลขทั้ง 3 ชุด บันทึกผลลงในตาราง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

รูปแบบการจัดเรียงข้อมูลที่เลือก ชุดบัตรตัวเลข

จำ�นวนครั้ง

มากไปน้อย

ชุดบัตรตัวเลข

ชุดที่ 1

ชุดที่ 2

กิจกรรมที่ 6 | การจัดเรียงข้อมูล

55

น้อยไปมาก

จำ�นวนครั้ง

ชุดบัตรตัวเลข

จำ�นวนครั้ง

ค่าเฉลี่ย

ชุดที่ 3

อธิบายขั้นตอนการจัดเรียงข้อมูล

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 56

กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

กิจกรรมที่ 7 การค้นหาข้อมูล

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

คาบที่ 13 - 14 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์ และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้

ขั้นตอนวิธีในการค้นหาข้อมูล เช่น การค้นหาแบบตามลำ�ดับ และการค้นหาแบบทวิภาค 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 อธิบายวิธีการค้นหาข้อมูลแบบตามลำ�ดับ และแบบทวิภาค 3.2 ประยุกต์วิธีการค้นหาข้อมูลเพื่อแก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน

4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการสื่อสารและการร่วมมือ 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

แนวคิดเชิงคำ�นวณ

การจัดเรียงข้อมูล

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

6 สาระสำ�คัญ

การค้นหาข้อมูลแบบตามลำ�ดับ (sequential search) เป็นขั้นตอนวิธีที่จะพิจารณาข้อมูลทุกตัวใน รายการทีละตัว ซึ่งเป็นขั้นตอนวิธีที่ดีที่สุดที่เป็นไปได้ในกรณีที่ข้อมูลไม่มีการเรียงลำ�ดับ

ในกรณีที่ข้อมูลในรายการมีการเรียงลำ�ดับแล้ว วิธีการค้นหาแบบทวิภาค (binary search) จะมี ประสิทธิภาพมากกว่า เนือ่ งจากแต่ละขัน ้ ของการค้นหา จะแบ่งรายการข้อมูลออกเป็นสองส่วน ทำ�ให้ขอบเขต ในการค้นหาลดลงประมาณครึ่งหนึ่ง จึงทำ�ให้ไม่จำ�เป็นต้องพิจารณาข้อมูลจนครบทุกตัว 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

7.1

ตามหาตัวเลขแบบลำ�ดับ

20

7.2

ตามหาตัวเลขแบบทวิภาค

40

7.3

ค้นข้อมูล

20

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียนราย วิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สื่อวัสดุชนิดเดียวกัน 10 ชิ้น จำ�นวน 2 ชุด ที่มีความสูงหรือความยาวไม่เท่ากัน เช่น ขวด

หลายขนาด ขวดขนาดเดียวกันแต่ใส่น้ำ�ในปริมาณที่ต่างกัน หลอดกาแฟ

ชุดบัตรตัวเลข 10 ใบ ที่มีตัวเลขต่างกัน แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

57

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

58

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 7.1 และ 7.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.1.2 ใบกิจกรรมที่ 7.3 ตามจำ�นวนผู้เรียน

8.1.3 สื่อวัสดุ เช่น ขวด หลอดกาแฟ

8.1.4 ชุดบัตรตัวเลข จำ�นวน 5 ชุด

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผู้สอนจัดวางชุดสื่อวัสดุ 2 ชุด ไว้ที่มุมห้อง มุมละชุด (ในที่นี้ใช้ขวดเป็นสื่อวัสดุ) โดย

ชุดที่หนึ่ง จัดเรียงขวดตามลำ�ดับจากสูงไปต่ำ�

ชุดที่สอง วางขวดโดยไม่เรียงลำ�ดับ

ชุดที่หนึ่ง วางขวดโดยเรียงตามลำ�ดับ

ชุดที่สอง วางขวดโดยไม่เรียงลำ�ดับ

8.2.2 ผู้สอนสุ่มผู้เรียน 6 คน แล้วแบ่งเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มละ 3 คน 8.2.3 ผู้สอนอธิบายกติกาการทำ�กิจกรรม ดังนี้

ก) ตัวแทนกลุ่มเลือกชุดขวดที่จะทำ�กิจกรรม

ข) สมาชิกในกลุม ่ ไปหยิบขวดตามทีผ ่ สู้ อนกำ�หนด เพือ ่ สังเกตว่ากลุม ่ ไหนหาได้เร็วกว่า เช่น หาขวดที่สูงที่สุด หาขวดที่สูงเป็นลำ�ดับที่สาม

8.2.4 ผู้เรียนทำ�กิจกรรม 3 ครั้ง โดยแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนมาครั้งละ 1 คน

ครั้งที่ 1 ผู้แทนคู่ที่ 1 หาขวดที่สูงเป็นลำ�ดับที่สองเทียบจากขวดที่สูงที่สุด

ครั้งที่ 3 ผู้แทนคู่ที่ 3 หาขวดที่สูงที่สุด จากขวดที่เหลืออยู่

ครั้งที่ 2 ผู้แทนคู่ที่ 2 หาขวดที่สูงน้อยที่สุด จากขวดที่เหลืออยู่

8.2.5 เมื่อทำ�กิจกรรมเสร็จแล้ว ผู้สอนให้ผู้เรียนช่วยกันอภิปรายว่า ทำ�ไมกลุ่มที่ชนะสามารถ

ค้นหาขวดได้รวดเร็วกว่า เพื่อนำ�ไปสู่การสรุปในประเด็นที่ขวดมีการจัดเรียงไว้แล้ว ดัง

นั้น การค้นหาข้อมูลที่มีการจัดเรียงไว้แล้วจะทำ�ให้สามารถค้นหาข้อมูลได้ถูกต้องใน เวลาอันรวดเร็ว

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

8.2.6 ผู้เรียนศึกษาหนังสือเรียน หัวข้อที่ 2.5.2 การค้นหาข้อมูล

8.2.7 ผู้สอนแบ่งผู้เรียนออกเป็น 5 กลุ่ม และแจกชุดบัตรตัวเลขให้ผู้เรียนทุกกลุ่ม 8.2.8 ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมที่ 7.1 ตามหาตัวเลขแบบลำ�ดับ

8.2.9 ผู้เรียนทุกกลุ่มส่งผลการบันทึกค่าเฉลี่ย จากการทำ�ใบกิจกรรมที่ 7.1 ให้ผู้สอน 8.2.10 ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมที่ 7.2 ตามหาตัวเลขแบบทวิภาค

8.2.11 ผู้เรียนทุกกลุ่มส่งผลการบันทึกค่าเฉลี่ย จากการทำ�ใบกิจกรรมที่ 7.2 ให้ผู้สอน

8.2.12 ผู้สอนนำ�ค่าเฉลี่ยของทุกกลุ่มจากการค้นหาตัวเลขทั้ง 2 กิจกรรม มาหาค่าเฉลี่ยเพื่อ

เปรียบเทียบกัน ดังตัวอย่าง

กิจกรรมที่ 7.1 ตามหาตัวเลขแบบลำ�ดับ ค่าเฉลี่ยของกลุ่ม

กิจกรรมที่ 7.2 ตามหาตัวเลขแบบทวิภาค ค่าเฉลี่ยของกลุ่ม

กลุ่มที่ 1

7

กลุ่มที่ 1

3

กลุ่มที่ 2

9

กลุ่มที่ 2

2

กลุ่มที่ 3

3

กลุ่มที่ 3

3

กลุ่มที่ 4

4

กลุ่มที่ 4

2

กลุ่มที่ 5

6

กลุ่มที่ 5

4

ค่าเฉลี่ยของทุกกลุ่ม 5.8

ค่าเฉลี่ยของทุกกลุ่ม 2.8

ตัวอย่าง การเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยจากการทำ�กิจกรรม

8.2.13 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มอภิปรายในประเด็นต่อไปนี้

การค้นหาแต่ละวิธีแตกต่างกันอย่างไร วิธีใดน่าจะมีประสิทธิภาพดีกว่ากัน ในกรณีที่มีข้อมูลจำ�นวนมาก วิธีใดน่าจะมีประสิทธิภาพดีกว่ากัน เพราะเหตุใด

ในกรณีการค้นหาแล้วไม่พบ หรือกรณีข้อมูลซ้ำ� ผลการค้นหาจะเป็นอย่างไร

จะมีเทคนิคเพิ่มเติมหรือไม่ เพื่อให้การค้นหาได้เร็วขึ้น ผู้เรียนยกตัวอย่างสถานการณ์การนำ�วิธีค้นหาข้อมูลไปใช้ในชีวิตประจำ�วัน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

59

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

60

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8.2.14 ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมที่ 7.3 ค้นข้อมูล และแลกกันตรวจคำ�ตอบ 8.2.15 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการค้นหาข้อมูล

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม

9.2 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

https://teachinglondoncomputing.org/secondary-computing-topics/

https://www.khanacademy.org/computing/computer-science/algorithms/

https://www.khanacademy.org/computing/computer-science/algorithms intro-to-algorithms/a/a-guessing-game

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ในขั้นตอนการดำ�เนินการที่ 8.2.4 ผู้สอนสามารถปรับจำ�นวนครั้งได้ตามความเหมาะสมใน

11.2 เมื่อสอนจบผู้สอนควรแนะนำ�หรือชี้แนะให้เห็นถึงความสำ�คัญของการจัดเรียงข้อมูล ก่อนที่

ต้องการให้ ผู้เรียนได้เรียนรู้จากการทำ�กิจกรรม ซึ่งจะนำ�ไปสู่การคิดวิเคราะห์ การให้เหตุผล

จัดเรียงแล้วจะช่วยให้การค้นหาข้อมูลเป็นไปได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้นถ้าผู้เรียนยังไม่ได้แสดงให้

11.3 ผู้สอนสามารถใช้สื่อจากอินเทอร์เน็ต เพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจวิธีการค้นหาข้อมูล และความ

11.4 เพื่อให้เห็นความแตกต่างของประสิทธิภาพการค้นหาข้อมูลแบบตามลำ�ดับและแบบทวิภาค

การทำ�กิจกรรม

จะทำ�การค้นหาข้อมูล เพราะจะทำ�ให้การค้นหาข้อมูลมีความรวดเร็วมากยิ่งขึ้น แต่กิจกรรมนี ้ และได้ข้อสรุปที่ผู้เรียนจะต้องสรุปออกมาให้เห็นว่า ในกรณีที่มีข้อมูลจำ�นวนมาก ๆ ข้อมูลที่ เห็นถึงความเข้าใจในส่วนนี้ ผู้สอนต้องหาวิธีสอนเพิ่มเติมต่อไป แตกต่างของวิธีการค้นหาข้อมูลแต่ละวิธีได้ดียิ่งขึ้น อาจจะต้องใช้จำ�นวนข้อมูลที่เพิ่มขึ้น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

ชุดบัตรตัวเลข

22 89 41 75 93 27 39 56 32 11 คีย์ตัวเลข

11 27 32 39 41 56 62 75 89 93

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

61

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

62

ใบกิจกรรมที่ 7.1

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ตามหาตัวเลขแบบลำ�ดับ

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้แต่ละกลุ่มดำ�เนินการตามขั้นตอนต่อไปนี้ 1 รับชุดบัตรตัวเลข 1 ชุด จำ�นวน 10 ใบ คว่ำ�ชุดบัตรตัวเลขที่ได้รับ โดยวางเรียงบัตรตัวเลขเป็นแถวจาก ซ้ายไปขวาแบบสุ่ม

2 ตัวแทนแต่ละกลุ่มรับคีย์ตัวเลขสำ�หรับการค้นหา 1 ตัวจากผู้สอน 3 ผู้เรียนบันทึกคีย์ตัวเลขที่ได้ลงในตาราง

4 ผู้เรียนเปิดบัตรตัวเลข เริ่มจากซ้ายไปขวาทีละใบ จนกว่าจะพบคีย์ตัวเลขที่กำ�หนดไว้ และนับจำ�นวน ครั้งที่เปิดแล้วบันทึกลงในตาราง 5 เมื่อจบการค้นหาให้คว่ำ�บัตรตัวเลขแล้ววางเรียงแบบสุ่มใหม่อีกครั้ง เพื่อให้สมาชิกในกลุ่มทำ�กิจกรรม ในข้อ 4 จนครบทุกคน

6 นำ�จำ�นวนครั้งที่ใช้ในการค้นหาข้อมูลของสมาชิกทุกคนในกลุ่ม มาหาค่าเฉลี่ยและบันทึกผล ตารางบันทึกผลการค้นหา ชุดบัตรตัวเลข

จำ�นวนครั้ง

ชุดบัตรตัวเลข

สมาชิกคนที่ จำ�นวนครั้ง ค่าเฉลี่ย

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

จำ�นวนครั้ง

คีย์ตัวเลข

ค่าเฉลี่ย

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 7.2

กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

ตามหาตัวเลขแบบทวิภาค

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ ให้แต่ละกลุ่มดำ�เนินการตามขั้นตอนต่อไปนี้ 1 รับชุดบัตรตัวเลข 1 ชุด จำ�นวน 10 ใบ วางเรียงบัตรตัวเลขตามลำ�ดับเป็นแถวจากน้อยไปมาก 2 ตัวแทนแต่ละกลุ่มรับคีย์ตัวเลขสำ�หรับการค้นหา 1 ตัว จากผู้สอน 3 ผู้เรียนบันทึกคีย์ตัวเลขที่ได้ลงในตาราง

4 ผูเ้ รียนเริม ่ เปิดบัตรตัวเลขตำ�แหน่งกลางขึน ้ มา ดูวา่ ตัวเลขตรงกับคียต ์ วั เลขหรือไม่ การหาตำ�แหน่งกลาง หาได้โดย (จำ�นวนบัตร + 1)÷2 หากหารไม่ลงตัวให้ปด ั เศษขึน ้ หรือลงอย่างใดอย่างหนึง่ แต่ตอ ้ งใช้เหมือน กันทุกครั้ง

5 ถ้าพบข้อมูลที่ต้องการ ให้หยุดการค้นหาและบันทึกจำ�นวนครั้งที่ค้นหา จากนั้นข้ามไปดำ�เนินการตาม ข้อ 8 6 ถ้ายังไม่พบข้อมูลที่ต้องการ ให้ดูตัวเลขในบัตรตัวเลขว่า มากกว่าหรือน้อยกว่าคีย์ตัวเลข

(1) ถ้าบัตรที่เปิดมีค่ามากกว่าคีย์ตัวเลข ให้กำ�หนดขอบเขตของการค้นหาใหม่ให้อยู่ตั้งแต่ตำ�แหน่งที่

1 ถึงตำ�แหน่งที่อยู่ทางซ้ายที่ติดกับบัตรที่เปิดของขอบเขตเดิม

(2) ถ้าบัตรที่เปิดมีค่าน้อยกว่าคีย์ตัวเลข ให้กำ�หนดขอบเขตของการค้นหาใหม่ให้อยู่ตั้งแต่ตำ�แหน่ง

ทางขวาที่ติดกับบัตรที่เปิด ถึงตำ�แหน่งสุดท้ายของขอบเขตเดิม

7 ดำ�เนินการตามข้อ 4 จนถึงข้อ 6 จนกระทั่งพบตัวเลขที่ต้องการค้นหา 8 เมื่อจบการค้นหาให้นำ�บัตรตัวเลขมาวางเรียงลำ�ดับใหม่อีกครั้ง เพื่อให้สมาชิกในกลุ่มทำ�กิจกรรมจน ครบทุกคน

9 นำ�จำ�นวนครั้งที่ใช้ในการค้นหาข้อมูลของสมาชิกทุกคนในกลุ่ม มาหาค่าเฉลี่ยและบันทึกผล ตารางบันทึกผลการค้นหา

สมาชิกคนที่ คีย์ตัวเลข จำ�นวนครั้ง ค่าเฉลี่ย

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

63

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 7 | การค้นหาข้อมูล

64

ใบกิจกรรมที่ 7.3

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ค้นข้อมูล

ชือ ่ -สกุล ___________________________________________________________ เลขที่ ________ พิจารณารายการข้อมูลต่อไปนี้

8, 9, 13, 35, 42, 44, 50, 54, 58, 60, 61, 62, 77, 84, 86, 90, 92, 96 ให้เขียนข้อมูลจากรายการลงในตารางด้านล่างให้ตรงตามดัชนีในแถวแรก ดัชนี

1

2

3

4

5

6

7

8

ข้อมูล

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

58

ในที่นี้ n = _________________________

จากนั้น ให้แสดงการทำ�งานของขั้นตอนวิธีในการหา 62 ในรายการดังกล่าว โดยเติมค่าตัวแปรเมื่อเริ่มต้น การทำ�งานในแต่ละรอบ รอบที่

left

right

mid

x

ผลการเปรียบเทียบกับ target

1

1

18

9

58

น้อยกว่า

2

10

18

3 4 5

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 8 โครงงานสร้างสรรค์

กิจกรรมที่ 8 | โครงงานสร้างสรรค์

คาบที่ 15 - 16 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้ 2.1 การกำ�หนดปัญหา 2.2 การศึกษาและกำ�หนดขอบเขตของปัญหา 2.3 การนำ�แนวคิดเชิงคำ�นวณไปพัฒนาโครงงานที่เกี่ยวกับชีวิตประจำ�วัน 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 ระบุปัญหาในชีวิตประจำ�วัน ที่สามารถแก้ไขได้ด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศ 3.2 เลือกหัวข้อโครงงานที่เหมาะสมต่อการพัฒนา 3.3 กำ�หนดจุดประสงค์และขอบเขตของโครงงานได้อย่างเหมาะสม 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการคิดวิเคราะห์

ทักษะการคิดสร้างสรรค์

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการสื่อสารและการร่วมมือ

5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

65

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 8 | โครงงานสร้างสรรค์

66

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

6 สาระสำ�คัญ

การพัฒนาโครงงานเป็นกระบวนการ ที่สามารถใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณ ในการแก้ปัญหา โดยเริ่มจาก การระบุปญ ั หาทีส่ นใจในชีวต ิ ประจำ�วัน วิเคราะห์สาเหตุของปัญหา ศึกษาและหาแนวทางการแก้ปญ ั หา เพือ ่ ให้สามารถแก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การพัฒนาโครงงานที่ดีต้องมีการระบุปัญหาให้ชัดเจน โดยที่มาของปัญหาหรือการกำ�หนดปัญหา สามารถหาได้จากแหล่งต่าง ๆ ที่อยู่ใกล้ตัว กิจกรรมที่ทำ�ในชีวิตประจำ�วัน ข่าวสาร สื่อออนไลน์ รวมทั้งการ เข้าชมสถานที่สำ�คัญหรือนิทรรศการ และการประกวดแข่งขัน สิ่งเหล่านี้ล้วนแล้วแต่สามารถจุดประกาย ความคิดในการเริ่มคิดหัวข้อโครงงานที่สนใจ จากนั้นให้ประเมินความสามารถในการทำ�โครงงานจากความ รู้และทักษะพื้นฐานที่มี แหล่งค้นคว้าเพิ่มเติม งบประมาณและทรัพยากร เวลาที่ใช้ คุณค่า และประโยชน์ ของโครงงานในการนำ�ไปใช้ 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

8.1

รู้จักปัญหา

40

8.2

พัฒนาโครงงานกันเถอะ

40

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ตัวอย่างโครงงาน http://oho.ipst.ac.th/projects แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 8 | โครงงานสร้างสรรค์

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 8.1 ตามจำ�นวนผู้เรียน

8.1.2 ใบกิจกรรมที่ 8.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.1.3 แบบประเมินประเด็นปัญหา ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผูส้ อนนำ�เข้าสูบ ่ ทเรียน โดยตัง้ ประเด็นอภิปรายร่วมกันเกีย่ วกับปัญหาในชีวต ิ ประจำ�วัน

ที่สามารถแก้ไขได้ด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศ เช่น เทคโนโลยีที่พบระหว่างทางมา

โรงเรียนทีช ่ ว่ ยอำ�นวยความสะดวกในการดำ�เนินชีวต ิ ประจำ�วัน (ตัวอย่าง กล้องวงจรปิด

ไฟจราจร ป้ายโฆษณาอัจริยะ) และยกตัวอย่างโครงงานทางเทคโนโลยีสารสนเทศและ

การสื่อสารในหนังสือเรียนบทที่ 3 การพัฒนาโครงงาน ได้แก่ โครงงานการพัฒนา

ระบบจัดการพฤติกรรมการเดินหลง โดยใช้เทคนิคกระแสข้อมูลภูมิสารสนเทศ และ

โครงงานเรียนรู้การพูดออกเสียงและเขียนภาษาอังกฤษ 8.2.2 ผู้สอนแบ่งกลุ่มผู้เรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3-4 คน 8.2.3 ผูเ้ รียนทำ�กิจกรรมที่ 3.1 ศึกษาโครงงาน ในหนังสือเรียน และอภิปรายร่วมกันในกลุม ่ 8.2.4 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อที่ 3.1 การกำ�หนดปัญหา ในหนังสือเรียน และทำ�ใบกิจกรรมที่ 8.1

รูจ้ กั ปัญหา จากนัน ้ แต่ละกลุม ่ ร่วมกันพิจารณาประเด็นปัญหาของสมาชิกทุกคนในกลุม ่

8.2.5 ผู้สอนแจกแบบประเมินประเด็นปัญหา เพื่อให้ผู้เรียนใช้เป็นเครื่องมือประกอบการ

ตัดสินใจเลือกประเด็นปัญหาที่จะเป็นหัวข้อโครงงานของกลุ่ม

8.2.6 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอประเด็นปัญหาที่เลือกเป็นหัวข้อโครงงานและแนวทางการ

ตัดสินใจ

แล้วแต่ละกลุ่มทำ�ใบกิจกรรมที่ 8.2 พัฒนาโครงงานกันเถอะ

ได้ดำ�เนินการเสร็จเรียบร้อยแล้ว

8.2.7 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อที่ 3.2 การศึกษาและกำ�หนดขอบเขตของปัญหา ในหนังสือเรียน

8.2.8 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปผลการทำ�กิจกรรม ในขั้นตอนของการพัฒนาโครงงานที ่

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 9.2 ประเมินจากแบบประเมินประเด็นปัญหา 9.3 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

67

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 8 | โครงงานสร้างสรรค์

68

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

10 สื่อและแหล่งข้อมูล

-

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนควรเน้นให้ผู้เรียนเลือกหัวข้อโครงงานที่สอดคล้องกับนโยบายสนับสนุนไทยแลนด์ 4.0

ประกอบด้วย

และยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ที่เน้นสนับสนุนกลุ่มเทคโนโลยีและอุตสาหกรรมเป้าหมาย 5 กลุ่ม

กลุ่มอาหาร เกษตร และเทคโนโลยีชีวภาพ กลุ่มสาธารณสุข สุขภาพ และเทคโนโลยีทางการแพทย์

กลุ่มเครื่องมืออุปกรณ์อัจฉริยะ หุ่นยนต์ และเทคโนโลยีเมคาทรอนิกส์ กลุ่มดิจิทัล Internet of Things ปัญญาประดิษฐ์และเทคโนโลยีสมองกลฝังตัว

กลุ่มเศรษฐกิจสร้างสรรค์วัฒนธรรมและบริการที่มีมูลค่าสูง 11.2 ก่อนการทำ�ใบกิจกรรมที่ 8.1 เพื่อให้ผู้เรียนได้มีข้อมูลในการเขียนรายละเอียดของปัญหาได้ด ี

โดยแนะนำ�ให้พิจารณาปัญหาจากอาชีพผู้ปกครอง อาชีพในชุมชน หรือศึกษาแหล่งข้อมูล

ขึน ้ ผูส้ อนควรมอบหมายให้ผเู้ รียนสำ�รวจปัญหาหรือสิง่ ทีผ ่ เู้ รียนสนใจทีเ่ กิดขึน ้ ในชีวต ิ ประจำ�วัน ใกล้ตัว เช่น ห้องสมุด ห้องพยาบาล โรงอาหาร งานทะเบียน ห้องเรียน โครงการในโรงเรียน ปัญหาที่เกิดขึ้นในรายวิชาที่เรียน สืบค้นแหล่งข้อมูลเว็บไซต์ตา่ ง ๆ โครงงานเก่าของรุ่นพี่

11.3 ผูส ้ อนอาจยกตัวอย่างการเข้าไปศึกษาวิถช ี วี ต ิ การทำ�งานของชาวสวนมะม่วง แล้วสังเกตเห็นว่า

เพือ ่ แก้ปญ ั หานีไ้ ด้ เช่น การสร้างระบบท่อส่งปุย๋ น้�ำ การพัฒนาปุย๋ ชนิดใหมทีไ่ ม่ตอ ้ งผสมน้�ำ มาก

ชาวสวนต้องแบกถังใส่ปยุ๋ น้�ำ ทีม ่ น ี �ำ้ หนักมากเพือ ่ ฉีดให้ทว่ั สวน นักเรียนสามารถพัฒนาโครงงาน

การใช้อป ุ กรณ์ชว่ ยขนย้ายถัง หรืออาจจะเป็นการพัฒนาปุย๋ ชนิดผงทีม ่ น ี �ำ้ หนักเบาแล้วใชโดรน

11.4 ในการทำ�ใบกิจกรรมที่ 8.1 ผู้สอนจะต้องกระตุ้นให้ผู้เรียนหาข้อมูลมาสนับสนุนปัญหาของ

เลือก หัวข้อปัญหาของตนเอง

ในการให้ปุ๋ย

ตนเองให้มากพอที่จะสามารถนำ�ไปใช้ในการนำ�เสนอภายในกลุ่มเพื่อให้เพื่อนเห็นด้วย และ

11.5 ในการทำ�ใบกิจกรรมที่ 8.1 และ 8.2 ผู้สอนอาจจะให้ผู้เรียนได้ฝึกคิดหัวข้อโครงงานใน 3

ต่อยอด ลักษณะที่ 2 โครงงานที่ทำ�ได้ เป็นการทำ�โครงงานที่นักเรียนคิดว่าจะทำ�เสร็จใน

ลักษณะ ได้แก่ ลักษณะที่ 1 โครงงานต่อยอด โดยศึกษาจากโครงงานเก่าแล้วนำ�มาคิดพัฒนา ระยะเวลาที่กำ�หนด และลักษณะที่ 3 โครงงานในฝัน เป็นโครงงานที่นักเรียนอยากจะทำ�แต่ อาจจะมีปัญหาอื่น ๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น ความรู้ ทักษะ งบประมาณ หรือเวลา

11.6 ผู้สอนแนะนำ�การจัดเก็บไฟล์ข้อมูลและการแบ่งปันไฟล์ ในการทำ�งานกันโดยใช้ระบบคลาวด์

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ใบกิจกรรมที่ 8.1

กิจกรรมที่ 8 | โครงงานสร้างสรรค์

รู้จักปัญหา

ชือ ่ -สกุล ___________________________________________________________ เลขที่ ________ ให้ระบุปัญหาที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำ�วัน

ปัญหาที่พบ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ที่มาของปัญหา _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ รายละเอียดของปัญหา _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ แนวทาง/วิธีการแก้ป้ญหา _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

69

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 8 | โครงงานสร้างสรรค์

70

ใบกิจกรรมที่ 8.2

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

พัฒนาโครงงานกันเถอะ

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

1 ให้สมาชิกในกลุ่มช่วยกันพิจารณาปัญหาที่เลือกนำ�มาเป็นหัวข้อโครงงานอีกครั้ง โดยกำ�หนดปัญหา สาเหตุ และแนวทางการแก้ปัญหาที่ชัดเจน ปัญหาที่เลือก _____________________________________________________________________ วาดผังมโนทัศน์แสดงสาเหตุของปัญหาที่เกิดขึ้นที่เป็นไปได้ทั้งหมด

2 ให้สมาชิกช่วยกันคิดวิธีการแก้ปัญหาจากสาเหตุที่เลือก โดยสามารถคิดวิธีการแก้ปัญหาได้หลาย ๆ วิธี ซึ่งอาจเป็นวิธีการเดิมที่เคยใช้ หรือวิธีการใหม่

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 8 | โครงงานสร้างสรรค์

3 จากการกำ�หนดปัญหาในข้อ 1 ให้เขียนรายละเอียดเพื่อนำ�มาพัฒนาเป็นโครงงานในหัวข้อต่อไปนี้ ชื่อหัวข้อโครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ วัตถุประสงค์ในการพัฒนาโครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ขอบเขตการพัฒนาโครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ระยะเวลาในการพัฒนาโครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

71

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 72

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 9 วางแผนและออกแบบโครงงาน

คาบที่ 17 - 18 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้ 2.1 แนวทางและขอบเขตของโครงงาน 2.2 ข้อเสนอโครงงาน 2.3 การนำ�แนวคิดเชิงคำ�นวณช่วยในการพัฒนาโครงงานที่เกี่ยวกับชีวิตประจำ�วัน 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 วางแผนและออกแบบการพัฒนาโครงงาน 3.2 จัดทำ�ข้อเสนอโครงงานโดยใช้แหล่งข้อมูลที่มีความน่าเชื่อถือและอ้างอิงอย่างถูกต้อง 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการวิเคราะห์

ทักษะการแก้ปัญหา 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

การกำ�หนดปัญหา

การศึกษาและกำ�หนดขอบเขตของปัญหา สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ทักษะการสังเคราะห์

ทักษะการสื่อสารและการร่วมมือ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

6 สาระสำ�คัญ

การวางแผนและออกแบบโครงงาน เป็นการดำ�เนินการหลังจากกำ�หนดวัตถุประสงค์ ขอบเขต และ แนวทางในการพัฒนาโครงงาน ซึ่งประกอบด้วย การศึกษาเอกสารเพิ่มเติมและความเป็นไปได้เบื้องต้น การกำ�หนดผลสำ�เร็จของโครงงาน การแบ่งการดำ�เนินงานออกเป็นกิจกรรมย่อย และการกำ�หนดลำ�ดับ ขั้นตอนท่ีถูกต้องในการทำ�กิจกรรมย่อยต่าง ๆ

การจัดทำ�ข้อเสนอโครงงานเป็นเอกสารสำ�คัญทีร่ ะบุถงึ ชือ ่ โครงงาน ผูจ้ ด ั ทำ� ทีป ่ รึกษา สาระสำ�คัญของ โครงงาน ที่มาและความสำ�คัญ วัตถุประสงค์ เป้าหมายและขอบเขตโครงงาน ทฤษฎี เทคนิค และโครงการ หรืองานชิ้นอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง วิธีดำ�เนินงาน ขั้นตอนการดำ�เนินงาน ผลที่คาดว่าจะได้รับ และแหล่งข้อมูล การจัดทำ�ข้อเสนอโครงงานต้องมีการวางแผนเพื่อช่วยให้การพัฒนาโครงงานประสบความสำ�เร็จอย่างมี ประสิทธิภาพ การดำ�เนินการจัดทำ�จะต้องใช้การคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ ศึกษาค้นคว้าและเรียบเรียงข้อมูล ตัดสินใจเลือก กำ�หนดการทำ�งานตามเป้าหมายและขอบเขตของทรัพยากรที่มีอย่างจำ�กัด 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่

เรื่อง

เวลา (นาที)

9.1

วางแผนโครงงาน

40

9.2

ข้อเสนอโครงงาน

40

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แบบประเมินข้อเสนอโครงงาน แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

73

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

74

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 9.1 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.1.2 ใบกิจกรรมที่ 9.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผู้สอนทบทวนขั้นตอนในการพัฒนาโครงงานที่ได้ทำ�ไปแล้วในกิจกรรมที่ 8 ซึ่งเป็น

การกำ�หนดปัญหาและแนวทางการพัฒนาโครงงาน และชี้แจงว่ากิจกรรมนี้จะเป็น

การวางแผนและออกแบบเพื่อพัฒนาโครงงาน 8.2.2 ผู้สอนคืนใบกิจกรรมที่ 8.2 พัฒนาโครงงานกันเถอะ ให้แต่ละกลุ่ม เพื่อเป็นข้อมูล

สำ�หรับทบทวนรายละเอียดของโครงงาน 8.2.3 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อ 3.3 การวางแผนและออกแบบโครงงาน ในหนังสือเรียน และทำ�

ใบกิจกรรมที่ 9.1 วางแผนโครงงาน 8.2.4 ผู้สอนตรวจสอบการวางแผนโครงงานของทุกกลุ่ม และให้กลุ่มที่ผ่านการตรวจสอบ

แล้วทำ�ใบกิจกรรมที่ 9.2 ข้อเสนอโครงงาน โดยชีแ้ จงรายละเอียดการประเมินข้อเสนอ

โครงงานตามแบบประเมินให้ผู้เรียนทราบ 8.2.5 ผู้สอนแนะนำ�ผู้เรียนเรื่องการสืบค้นข้อมูลที่เกี่ยวข้องในการทำ�โครงงานที่ต้องมีความ

น่าเชื่อและการอ้างอิงแหล่งข้อมูลที่ถูกต้อง 8.2.6 ผู้สอนแจ้งกำ�หนดการส่งข้อเสนอโครงงาน 8.2.7 เมือ ่ ผูเ้ รียนส่งข้อเสนอโครงงานแล้ว ผูส้ อนประเมินข้อเสนอโครงงานตามแบบประเมิน

และส่งคืนผูเ้ รียน 9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 9.2 ประเมินข้อเสนอโครงงานจากแบบประเมินข้อเสนอโครงงาน 9.3 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

-

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนควรแนะนำ�ผู้เรียนในการวางแผน การนำ�เสนอและเผยแพร่โครงงาน ควบคู่ไปกับการ

ตัวอย่าง เว็บไซต์ www.kickstarter.com

วางแผนการปฏิบัติงาน เช่น การสร้างคลิปวีดิทัศน์ (เน้นด้านประโยชน์ที่ได้รับจากโครงงาน)

11.2 ผูส้ อนควรมอบหมายให้ผเู้ รียน ไปพบอาจารย์ทป ่ี รึกษาโครงงานนอกเวลาเรียนอย่างสม่ำ�เสมอ

หรือครูวิชาอื่นที่มีความเชี่ยวชาญในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับโครงงาน

เพื่อขอคำ�แนะนำ�ในการพัฒนาโครงงาน อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงานอาจเป็นครูประจำ�วิชา

11.3 การประเมินข้อเสนอโครงงานของนักเรียน ควรจะใช้วธิ กี ารพูดคุยซักถาม ประกอบการประเมิน

โครงงานให้สำ�เร็จ

ข้อเสนอโครงงานที่อยู่ในรูปแบบเอกสาร เพื่อได้ทราบถึงแนวทางความเป็นไปได้ในการทำ�

11.4 ผู้สอนควรแนะนำ�ผู้เรียนให้ทราบว่าวัตถุประสงค์และขอบเขตของปัญหาที่ทำ�โครงงาน เมื่อ ดำ�เนินการทำ�โครงงานไปแล้ว สามารถปรับเปลี่ยนวัตถุประสงค์และขอบเขตของปัญหาได้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

75

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

76

ใบกิจกรรมที ่ 9.1

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

วางแผนโครงงาน

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้ผเู้ รียนระดมความคิดเกีย่ วกับแผนการปฏิบต ั งิ าน โดยแบ่งการทำ�งานออกเป็นกิจกรรมย่อยให้ชด ั เจน

แล้วบันทึกลงในตารางให้สมบูรณ์ และใช้ข้อมูลจากใบกิจกรรมที ่ 8.2 ประกอบ แผนปฏิบัติงาน

หัวข้อโครงงาน ________________________________________________________________________ ขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1. ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ 2. ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ 3. ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ 4. ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ 5. ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ผู้รับผิดชอบ

ทรัพยากรที่ใช้

ระยะเวลาใน การทำ�งาน

หมายเหตุ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

วาดผังกิจกรรม (activity diagram) ของโครงงาน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

77

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 78

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

ใบกิจกรรมที่ 9.2

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ข้อเสนอโครงงาน

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้เติมข้อมูลเกี่ยวกับโครงงานที่ด�ำ เนินการในหัวข้อต่อไปนี้

ชื่อโครงงาน (ภาษาไทย) _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ชื่อโครงงาน (ภาษาอังกฤษ) _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ชื่อผู้จัดทำ�โครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ชื่อที่ปรึกษาโครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ระยะเวลาดำ�เนินงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

สาระสำ�คัญของโครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ที่มาและความสำ�คัญ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ วัตถุประสงค์ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

79

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 80

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ขอบเขตของโครงงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ทฤษฎี เทคนิค โครงงานหรืองานที่เกี่ยวข้อง _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ วิธีการดำ�เนินงาน _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 9 | วางแผนและออกแบบโครงงาน

แผนปฏิบัติงาน (gantt chart หรือ activity diagram) _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ผลที่คาดว่าจะได้รับ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ แหล่งอ้างอิง _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

81

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 82

กิจกรรมที่ 10 | พัฒนาโครงงาน

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 10 พัฒนาโครงงาน

คาบที่ 19 - 36 | เวลา 18 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้ 2.1 การพัฒนาโครงงาน 2.2 การนำ�แนวคิดเชิงคำ�นวณไปใช้ในการพัฒนาโครงงานที่เกี่ยวกับชีวิตประจำ�วัน 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 พัฒนาโครงงานตามที่วางแผนไว้ 3.2 แก้ปัญหาที่เกิดขึ้นระหว่างการลงมือพัฒนาโครงงาน 3.3 ทำ�งานร่วมกับผู้อื่น 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการแก้ปัญหา

ทักษะการคิดสร้างสรรค์ 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

การวางแผนและออกแบบโครงงาน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ทักษะการสังเคราะห์

ทักษะการสื่อสารและการร่วมมือ

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 10 | พัฒนาโครงงาน

6 สาระสำ�คัญ

การดำ�เนินการพัฒนาโครงงาน เป็นการลงมือปฏิบต ั ต ิ ามขัน ้ ตอนในข้อเสนอโครงงาน ซึง่ แนวทางสำ�หรับ กำ�กับติดตามและตรวจสอบความคืบหน้าตามระยะเวลาทีก ่ �ำ หนด รวมทัง้ แก้ไขปัญหาและอุปสรรคทีเ่ กิดขึน ้ เพื่อให้โครงงานสำ�เร็จตามเป้าหมาย โดยอาศัยการทำ�งานและตัดสินใจร่วมกัน 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่ 10.1

เรื่อง

เวลา (ชั่วโมง)

ติดตามโครงงาน

18

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ใบนัดหมายการรายงานความก้าวหน้าการทำ�โครงงาน แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 10.1 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.1.2 ใบนัดหมายการรายงานความก้าวหน้าการทำ�โครงงาน ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผูเ้ รียนลงมือพัฒนาโครงงาน โดยกำ�หนดให้มรี ะยะเวลาดำ�เนินการโครงงาน 18 ชัว่ โมง 8.2.2 ผูเ้ รียนวางแผนการรายงานความก้าวหน้าการดำ�เนินการโครงงาน ข้อมูลในใบนัดหมาย

การรายงานความก้าวหน้าการทำ�โครงงานเสนอต่อครูที่ปรึกษา

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

83

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 10 | พัฒนาโครงงาน

84

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

8.2.3 ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมที่ 10.1 ติดตามโครงงาน โดยบันทึกความคืบหน้าของการ

ปฏิบัติงานตามแผน ตามจำ�นวนครั้งที่นัดหมายกับผู้สอน

คุยกับผู้เรียนในประเด็นเกี่ยวกับแนวทางในการปฏิบัติงานที่ใช้ ปัญหาหรืออุปสรรค

8.2.4 ผู้สอนตรวจสอบความก้าวหน้าในการพัฒนาโครงงานของผู้เรียนเป็นระยะ และพูด

รวมทั้งแนวทางหรือวิธีการในการแก้ไข

8.2.5 ผูส้ อนแนะนำ� ช่วยเหลือผูเ้ รียนเพือ ่ ให้การดำ�เนินการพัฒนาโครงงานสำ�เร็จตามแผน

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินความก้าวหน้าของการพัฒนาโครงงานจากใบกิจกรรมที่ 10.1 9.2 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

-

11.1 ผู้สอนอาจจะแนะนำ�การนำ�เสนอความก้าวหน้าในการพัฒนาโครงงาน โดยบันทึกเป็นคลิป

11.2 กรณีล้มเหลวหรือมีแนวโน้มว่าจะล้มเหลว ถ้าเป็นไปได้ไม่ควรให้นักเรียนเปลี่ยนหัวข้อ แต่ให้

พัฒนาที่สามารถทำ�ให้สำ�เร็จ เช่น ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับโครงงาน

11 ข้อเสนอแนะ

วีดิทัศน์ขั้นตอนการดำ�เนินการต่าง ๆ ไว้ เพื่อนำ�เสนอประกอบการรายงานความก้าวหน้า

วิเคราะห์ความผิดพลาดและปรับขนาดของโครงงานให้เหมาะสม โดยครูแนะนำ�แนวทางการ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 10 | พัฒนาโครงงาน

ใบนัดหมายการรายงานความก้าวหน้าในการทำ�โครงงาน กลุ่มที่ __________ ชื่อโครงงาน _____________________________________________________

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ ให้นักเรียนสรุปกิจกรรมในแผนปฏิบัติงานเพื่อรายงานความก้าวหน้าต่อครูที่ปรึกษา 3-4 ครั้ง โดยต้อง นัดหมายกำ�หนดเวลารายงานร่วมกับครูที่ปรึกษา สำ�หรับนักเรียน ครั้งที่

กิจกรรมตาม แผนปฏิบัติ งาน

กำ�หนดเวลา รายงานความ ก้าวหน้าการ ปฏิบัติงาน

สำ�หรับครูที่ปรึกษา วัน/เดือน/ปี ที่ ส่งรายงาน ความก้าวหน้า

ลงนาม

หมายเหตุ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

85

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 10 | พัฒนาโครงงาน

86

ใบกิจกรรมที่ 10.1

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ติดตามโครงงาน

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้นักเรียนบันทึกรายละเอียดการทำ�โครงงาน ให้ครบถ้วนและสมบูรณ์ แบบรายงานความก้าวหน้าในการพัฒนาโครงงาน ครั้งที่ __________ วันที่ _______ เดือน ________________ พ.ศ. ____________ สำ�หรับนักเรียน งาน ที่

แผน ปฏิบัติงาน

ผลการ ปฏิบัติงาน

ปัญหา

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สำ�หรับครูที่ปรึกษา แนวทาง การแก้ ปัญหา

การประเมิน ผลการทำ�งาน

ข้อเสนอแนะ

ลงชื่อ …………………………………………ครูที่ปรึกษา

(...........................................................................)

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 11 รายงานโครงงาน

กิจกรรมที่ 11 | รายงานโครงงาน

คาบที่ 37 - 38 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้ 2.1 การสรุปผลและเผยแพร่โครงงาน 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 เขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์ 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการสังเคราะห์

ทักษะการสื่อสารและการร่วมมือ 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

การเขียนข้อเสนอโครงงาน

การพัฒนาโครงงาน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

87

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 11 | รายงานโครงงาน

88

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

6 สาระสำ�คัญ

การรายงานโครงงานเป็นขั้นตอนการนำ�ข้อมูลรายละเอียดต่าง ๆ ในการพัฒนาโครงงาน ที่ผ่านการ วิเคราะห์ มาเรียบเรียงและสรุปเพือ ่ นำ�เสนอให้ผอ ู้ น ื่ เข้าใจแนวคิด การดำ�เนินการ และผลทีไ่ ด้จากการพัฒนา โครงงาน ควรใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย กระชับและชัดเจน ในรูปแบบเอกสารรายงานที่น่าสนใจ 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่ 11.1

เรื่อง การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์

เวลา (นาที) 90

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 11.1 ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ 8.2.1 ผู้สอนทบทวนขั้นตอนการทำ�โครงงานที่ได้ดำ�เนินการมาแล้ว 4 ขั้นตอน ได้แก่ การ

กำ�หนดปัญหา การศึกษาและกำ�หนดขอบเขตของปัญหา การวางแผนและออกแบบ

โครงงาน การดำ�เนินงาน และเชื่อมโยงไปยังขั้นตอนสำ�คัญของการทำ�โครงงาน คือ

การเขียนรายงานฉบับสมบูรณ์ 8.2.2 ผู้เรียนศึกษาหัวข้อ 3.5 การสรุปผลและการเผยแพร่ผลงาน หัวข้อย่อย 3.5.1 การ

เขียนรายงาน ในหนังสือเรียน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 11 | รายงานโครงงาน

8.2.3 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มทำ�ใบกิจกรรมที่ 11.1 การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์ 8.2.4 ผู้สอนแจ้งกำ�หนดการส่งรายงานฉบับสมบูรณ์ให้ผู้เรียนทราบ

8.2.5 ผู้สอนแจ้งผู้เรียนถึงการเตรียมการในการนำ�เสนอโครงงานเพื่อเผยแพร่ ซึ ่ ง เป็ น

กิจกรรมสุดท้ายของการทำ�โครงงานในคาบเรียนถัดไป โดยกำ�หนดเวลาในการนำ�เสนอ

เพิ่มเติมได้จากหัวข้อที่ 3.5.2 การนำ�เสนอ ในหนังสือเรียน

ของแต่ละกลุม ่ รูปแบบการนำ�เสนอทีน ่ า่ สนใจ ชีแ้ จงเกณฑ์การให้คะแนน โดยศึกษา

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินจากใบกิจกรรม 9.2 สังเกตพฤติกรรมจากการทำ�งานกลุ่ม 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

ตัวอย่างรายงานโครงงาน http://oho.ipst.ac.th/projects

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนควรแนะนำ�การจัดเก็บและการแบ่งปันไฟล์ข้อมูล ในการทำ�งานกลุ่มบนระบบคลาวด์

ให้เข้าใจง่ายตรงประเด็น กระชับ ชัดเจน โดยศึกษาจากเว็บไซต์ เช่น

11.2 ผู้สอนควรแนะนำ�แนวทางการนำ�เสนอและเผยแพร่โครงงาน ด้วยแนวคิดที่แปลกใหม่ สื่อสาร

เว็บไซต์ www.kickstarter.com เทคนิคการนำ�เสนอของสตีฟ จ๊อบส์

https://www.youtube.com/watch?v=RbLp1dQqOSE

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

89

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 90

กิจกรรมที่ 11 | รายงานโครงงาน

ใบกิจกรรมที่ 11.1

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์

สมาชิกในกลุ่ม ___________________________________________________________________ 1. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 2. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____ 3. ชื่อ-สกุล __________________ เลขที่ ____ 4. ชือ่ -สกุล __________________ เลขที่ ____

ให้นักเรียนระดมความคิดเพื่อเขียนรายละเอียดในแต่ละบทของรายงานฉบับสมบูรณ์ บทที่ 1

ที่มาและความสำ�คัญ

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 11 | การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์

บทที่ 2

หลักการ ทฤษฎี และงานที่เกี่ยวข้อง

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

91

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 92

กิจกรรมที่ 11 | การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

บทที่ 3

วิธีการดำ�เนินงาน

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 11 | การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์

บทที่ 4

การทดลองและผลการทดลอง

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

93

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 94

กิจกรรมที่ 11 | การเขียนรายงานโครงงานฉบับสมบูรณ์

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

บทที่ 5

สรุปผล วิเคราะห์ และข้อเสนอแนะ

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 12 Show Time

กิจกรรมที่ 12 | Show Time

คาบที่ 39 - 40 | เวลา 2 ชั่วโมง

1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณในการพัฒนาโครงงานทีม ่ ก ี ารบูรณาการกับวิชาอืน ่ อย่างสร้างสรรค์และ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง 2 สาระการเรียนรู้ 2.1 การสรุปผลและเผยแพร่โครงงาน 3 จุดประสงค์ ให้ผู้เรียนสามารถ 3.1 นำ�เสนอโครงงานได้อย่างน่าสนใจ 4 ทักษะและกระบวนการ

ทักษะการคิดอย่างมีวิจารญาณ

ทักษะการคิดสร้างสรรค์

ทักษะการสื่อสารและการร่วมมือ 5 ความรู้เดิมที่นักเรียนต้องมี

-

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

95

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย กิจกรรมที่ 12 | Show Time

96

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

6 สาระสำ�คัญ

การนำ�เสนอและการเผยแพร่ผลงานมีหลากหลายรูปแบบขึน ้ อยูก ่ บ ั ลักษณะของโครงงาน ซึง่ อาจจะอยู่ ในรูปแบบเอกสาร สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อมัลติมีเดีย แบบจำ�ลอง การจัดนิทรรศการ การใช้รูปแบบการนำ�เสนอที่ น่าสนใจ กระชับ ชัดเจน ทำ�ให้ผู้ฟังเข้าใจได้อย่างถูกต้อง 7 สื่อและอุปกรณ์

7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมที่ -

เรื่อง -

เวลา (นาที) -

7.2 ใบความรู้ -

7.3 อื่นๆ

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษา

ปีที่ 4 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แบบประเมินโครงงาน แบบประเมินการนำ�เสนอโครงงาน

แบบประเมินตนเองในการทำ�โครงงาน

8 แนวทางการจัดการเรียนรู้

8.1 การจัดเตรียม

8.1.1 แบบประเมินโครงงาน ตามจำ�นวนกลุ่ม

8.1.2 แบบประเมินการนำ�เสนอโครงงาน จำ�นวน n(n-1) เมื่อ n คือจำ�นวนกลุ่ม

8.1.3 แบบประเมินตนเองในการทำ�โครงงาน ตามจำ�นวนผู้เรียน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

กิจกรรมที่ 12 | Show Time

8.2 ขั้นตอนการดำ�เนินการ

แพร่ผลงาน) ในประเด็นเกี่ยวกับ รูปแบบการนำ�เสนอและการเผยแพร่ผลงาน ในรูป

ผู้ฟังเกิดความเข้าใจได้งา่ ยและรวดเร็ว

8.2.1 ผู้สอนพูดคุยกับผู้เรียน ถึงขั้นตอนสุดท้ายของการทำ�โครงงาน (การนำ�เสนอและเผย

แบบทีแ่ ปลกใหม่ เพือ ่ ให้เกิดความเข้าใจในโครงงานโดยใช้เวลาน้อย แต่สามารถทำ�ให้

8.2.2 ผู้เรียนนำ�เสนอผลงานโครงงานของตนเอง ภายในเวลาที่กำ�หนด จนครบทุกกลุ่ม

ระหว่างการนำ�เสนอผู้เรียนกลุ่มอื่นที่เป็นผู้ฟังช่วยกันประเมินโครงงานของเพื่อนที่ นำ�เสนอ โดยใช้แบบประเมินการนำ�เสนอโครงงาน กลุ่มละ 1 ชุด

8.2.3 ผู้สอนประเมินโครงงานของผู้เรียนแต่ละกลุ่ม โดยใช้แบบประเมินโครงงาน (ในการ

ประเมินส่วนที่เป็นโครงงาน ผู้สอนควรประเมินมาก่อนการนำ�เสนอ)

ผลร่วมกัน

ผลลัพธ์ที่เกิดกับผู้เรียนในการทำ�โครงงาน

8.2.4 ผูเ้ รียนแต่ละกลุม ่ นำ�ผลการประเมินจากกลุม ่ เพือ ่ นมาคำ�นวณหาค่าเฉลีย่ แล้วอภิปราย 8.2.5 ผู้เรียนทำ�แบบประเมินตนเองในการทำ�โครงงาน และส่งให้ผู้สอนเพื่อประเมิน 8.2.6 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการพัฒนาโครงงาน

9 การวัดและประเมินผล 9.1 ประเมินโครงงานจากแบบประเมินโครงงาน 9.2 ประเมินการนำ�เสนอโครงงานจากแบบประเมินการนำ�เสนอโครงงาน 9.3 ผู้เรียนประเมินตนเองในการทำ�โครงงาน 10 สื่อและแหล่งข้อมูล

-

11 ข้อเสนอแนะ

11.1 ผู้สอนควรเชิญที่ปรึกษาร่วมของแต่ละโครงงาน (ถ้ามี) เข้าฟังการนำ�เสนอและเผยแพร่

11.2 ผู้สอนแนะนำ�ผู้เรียนให้เผยแพร่โครงงานของตนเองผ่านสื่อที่เหมาะสม

โครงงาน และควรมีส่วนในการประเมินการนำ�เสนอโครงงานร่วมกับผู้สอน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

97

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

98

ภาคผนวก

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แบบประเมินตนเอง

ภาคผนวก

ฉันรู้จักขั้นตอนวิธี

ชือ ่ -สกุล ___________________________________________________________ เลขที่ ________

คำ�ชี้แจง ให้นักเรียนประเมินตนเองโดยเขียนอธิบายสั้น ๆ หรือยกตัวอย่างเพื่ออธิบายความเข้าใจใน หัวข้อต่าง ๆ ดังนี้

คำ�ถาม

คำ�ตอบ

ขั้นตอนวิธีคืออะไร (ตอบตามความเข้าใจ)

เขี ย นขั้ น ตอนวิ ธี ทำ � กิ จ กรรมในชี วิ ต ประจำ � วั น ที่ สนใจ

ขั้นตอนวิธีมีประโยชน์อย่างไร นักเรียนเคยใช้ขั้น

ตอนวิธใี นการแก้ปญ ั หาในชีวต ิ ประจำ�วันหรือไม่ ถ้า

ไม่ใช้ขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน จะเกิดผลอย่างไร พร้อมยกตัวอย่าง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

99

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

100

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แนวการตอบแบบประเมินตนเอง ฉันรู้จักขั้นตอนวิธี คำ�ถาม

คำ�ตอบ

นักเรียนเขียนอธิบายด้วยความเข้าใจของตนเองที่ ขั้นตอนวิธีคืออะไร (ตอบตามความเข้าใจ)

ได้ ค วามหมายเหมื อ นหรื อ ใกล้ เ คี ย งว่ า เป็ น ราย

ละเอียดของขั้นตอนการดำ�เนินการอย่างใดอย่าง หนึ่งหรือการทำ�สิ่งใดสิ่งหนึ่งให้สำ�เร็จ

เขี ย นขั้ น ตอนวิ ธี ทำ � กิ จ กรรมในชี วิ ต ประจำ � วั น ที่ สนใจ

ขั้นตอนวิธีมีประโยชน์อย่างไร นักเรียนเคยใช้ขั้น

ตอนวิธใี นการแก้ปญ ั หาในชีวต ิ ประจำ�วันหรือไม่ ถ้า

ไม่ใช้ขั้นตอนวิธีในการแก้ปัญหาในชีวิตประจำ�วัน จะเกิดผลอย่างไร พร้อมยกตัวอย่าง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

นักเรียนเขียนตัวอย่างขั้นตอนวิธีเพื่อทำ�สิ่งใดสิ่ง

หนึง่ เช่น การทอดไข่ดาว แล้วสามารถตรวจสอบได้ ว่าลำ�ดับขั้นตอนนั้นชัดเจนและมีความเป็นไปได้

นักเรียนเขียนอธิบายประโยชน์ของขัน ้ ตอนวิธท ี พ ี่ บ

ในชีวต ิ ประจำ�วัน และเขียนอธิบายให้เห็นถึงปัญหา ที่อาจเกิดขึ้นถ้าไม่ใช้ขั้นตอนวิธีช่วยแก้ปัญหา

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แบบประเมินตนเอง

ภาคผนวก

101

การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

คำ�ชี้แจง ให้ประเมินกิจกรรมตามประเด็นและเกณฑ์การประเมินดังนี้

กิจกรรมทีป ่ ระเมิน ________________________________________________ ของกลุม ่ _________________ รายการ

ผลการประเมิน เริ่มต้น

กำ�ลังพัฒนา

ดี

ยอดเยี่ยม

หมายเหตุ

เข้ า ใจความต้ อ งการของ ปัญหา และอธิบายปัญหา

การแตกปั ญ หาใหญ่ อ อก เป็นปัญหาย่อย

ค ว า ม สำ � เ ร็ จ ใ น ก า ร แ ก้ ปัญหา

กลุม ่ ผูป ้ ระเมิน _______________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

102

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

เกณฑ์การประเมิน แบบประเมินตนเอง การแยกส่วนประกอบและการย่อยปัญหา

รายการ

ผลการประเมิน กำ�ลังพัฒนา

ดี

เข้าใจความต้องการของปัญหา ไม่เข้าใจว่าโจทย์ ต้องการอะไร และ และอธิบายปัญหา ไม่สามารถอธิบาย ได้

เข้าใจว่าโจทย์ ต้องการอะไรและ อธิบายปัญหาได้แต่ ไม่ครบทุกประเด็น

เข้าใจว่าโจทย์ ต้องการอะไรและ อธิบายปัญหาได้ ครบทุกประเด็น แต่ไม่สามารถแยก ส่วนประกอบของ ปัญหาได้

ไม่สามารถแตก ปัญหาใหญ่เป็น ปัญหาย่อยได้

แตกปัญหาใหญ่ เป็นปัญหาย่อยได้ แต่ยังไม่ละเอียดพอ หรือไม่ครบทุก ประเด็น

แตกปัญหาใหญ่ เป็นปัญหาย่อยได้ ครบทุกประเด็น

แตกปัญหาใหญ่ ออกเป็นปัญหา ย่อยได้ และ สามารถเชื่อมโยง แต่ละส่วนเข้าด้วย กันได้

ไม่สามารถอธิบาย แนวทางการ แก้ปัญหาได้

สามารถอธิบาย แนวทางการแก้ ปัญหาได้บางส่วน

สามารถอธิบาย แนวทางการแก้ ปัญหาได้ส่วนใหญ่

สามารถอธิบาย แนวทางการแก้ ปัญหาได้ครบถ้วน

การแตกปั ญ หาใหญ่ อ อกเป็ น ปัญหาย่อย

ความสำ�เร็จในการแก้ปัญหา

เริ่มต้น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ยอดเยี่ยม เข้าใจว่าโจทย์ ต้องการอะไร อธิบายปัญหาได้ และวิเคราะห์แยก ส่วนประกอบของ ปัญหา

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แบบประเมิน

ภาคผนวก

103

การคิดเชิงนามธรรม

คำ�ชี้แจง ให้ประเมินกิจกรรมตามประเด็นและเกณฑ์การประเมินดังนี้

กิจกรรมทีป ่ ระเมิน ________________________________________________ ของกลุม ่ _________________ รายการ

ผลการประเมิน ปรับปรุง

พอใช้

ดี

หมายเหตุ

บอกส่ ว นที่ สำ � คั ญ

ที่ สุ ด ข อ ง แ บ บ

จำ�ลองหรือปัญหา

อธิบายราย

ละเอียดของส่วน

ประกอบที่สำ�คัญ ของแบบจำ�ลอง หรือปัญหา

อธิบายหลักการ

ทำ�งานของแบบ จำ�ลองหรือ

แนวทางการนำ�

แบบจำ�ลองไปใช้

กลุม ่ ผูป ้ ระเมิน _______________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

104

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

เกณฑ์การประเมิน แบบประเมินการคิดเชิงนามธรรม ผลการประเมิน

รายการ

ปรับปรุง

พอใช้

ดี

บอกส่วนที่สำ�คัญ

นักเรียนไม่สามารถบอก

นักเรียนสามารถบอก

นักเรียนสามารถบอก

จำ�ลองหรือปัญหา

แบบจำ�ลองได้

ถ้วน

แบบจำ�ลองได้ครบถ้วน

ที่สุดของแบบ

ส่วนที่สำ�คัญที่สุดของ

ส่วนที่สำ�คัญได้แต่ไม่ครบ

ส่วนที่สำ�คัญที่สุดของ

อธิบายราย

นักเรียนไม่สามารถ

นักเรียนสามารถอธิบาย

นักเรียนสามารถอธิบาย

ประกอบที่สำ�คัญ

แบบจำ�ลองหรือปัญหา

จำ�ลองหรือปัญหาได้บาง

จำ�ลองหรือปัญหาได้

ละเอียดของส่วน ของแบบจำ�ลอง หรือปัญหา

อธิบายรายละเอียดของ ได้

รายละเอียดของแบบ ส่วน

รายละเอียดของแบบ

อธิบายหลักการ

นักเรียนไม่สามารถ

นักเรียนสามารถอธิบาย

นักเรียนสามารถอธิบาย

จำ�ลองหรือ

ของแบบจำ�ลองหรือ

จำ�ลองหรือแนวทาง

จำ�ลองหรือแนวทาง

ทำ�งานของแบบ แนวทางการนำ�

แบบจำ�ลองไปใช้

อธิบายหลักการทำ�งาน แนวทางการนำ�แบบ จำ�ลองไปใช้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หลักการทำ�งานของแบบ การนำ�แบบจำ�ลองไป ใช้ได้บางส่วน

หลักการทำ�งานของแบบ การนำ�แบบจำ�ลองไปใช้

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แบบประเมิน

ภาคผนวก

105

ใบกิจกรรมที่ 4.2

กลุ่มผู้ถูกประเมิน _____________________________________________________________________

ประเด็นทีอ ่ ยากให้เพือ ่ นช่วยแนะนำ� ________________________________________________________ ส่วนของผู้ประเมิน

กลุม ่ ผูป ้ ระเมิน _________________________________________________________________________ ประเด็นการประเมิน

ผลการประเมิน

ข้อเสนอแนะ

ระบุปัญหาได้ชัดเจน ว่าระบบที่ออกแบบ ช่วยแก้ปัญหาอะไร

อธิบายการทำ�งานของระบบได้อย่าง

ชัดเจนว่าระบบที่ออกแบบสามารถ แก้ ปัญหานั้นได้

ระบุข้อมูลเข้า ข้อมูลออกที่ทำ�ให้การ ทำ�งานของระบบทำ�งานได้จริง

การจัดเก็บข้อมูล และการประมวลผล สอดคล้องกับการทำ�งานของระบบ

ผ่าน ไม่ผ่าน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย 106

ภาคผนวก

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ความคิดเห็นเพิ่มเติม

กลุ่มฉันชอบ __________________________________________________________________________

กลุ่มฉันอยากให้ _______________________________________________________________________

ถ้าหากว่า _____________________________________________________________________________ ข้อมูลย้อนกลับของกลุ่มผู้ถูกประเมิน 1 ข้อเสนอแนะใดที่เป็นประโยชน์มากที่สุด เพราะเหตุใด

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ 2 ข้อเสนอแนะใดที่คาดไม่ถึงมากที่สุด เพราะเหตุใด _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ 3 ข้อเสนอแนะใด ที่จะนำ�ไปเปลี่ยนแปลงการออกแบบระบบในครั้งต่อไป _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ภาคผนวก

107

แบบประเมินประเด็นปัญหา คำ�ชี้แจง แบบประเมินฉบับนี้มีสองด้าน คือ

1. ผลกระทบ

2. ความเป็นไปได้ในการพัฒนาเป็นโครงงาน 1 การประเมินผลกระทบ ที่

รายการ

1

มีผลกระทบเชิงบวกต่อ ตนเองหรือผู้อื่น

2

ไม่ขัดต่อคุณธรรม จริยธรรม และกฎหมาย

หัวข้อที่ 1 ผ่าน

หัวข้อที่ 2

ไม่ผ่าน

ผ่าน

หัวข้อที่ 3

ไม่ผ่าน

ผ่าน

หัวข้อที่ 4

ไม่ผ่าน

ผ่าน

ไม่ผ่าน

* เฉพาะหัวข้อที่ได้คะแนน “ผ่าน” ทั้ง 2 รายการ จะถูกนำ�ไปประเมินด้านที่ 2

2 การประเมินความเป็นไปได้ในการพัฒนาเป็นโครงงาน คำ�สั่ง : ให้พิจารณาหัวข้อปัญหาตามรายการประเมิน โดยทำ�เครื่องหมาย  ในช่องระดับคะแนนที่ ต้องการ ดังนี้ มาก = 3 ปานกลาง = 2 และ น้อย = 1 ที่

หัวข้อที่ 1

รายการ 3

1

2

หัวข้อที่ 2 1

3

2

หัวข้อที่ 3 1

3

2

หัวข้อที่ 4 1

3

2

1

มีความรู้/ทักษะพื้นฐานในการ พัฒนาโครงงานเพื่อแก้ปัญหา

2

มีแหล่งข้อมูลเพียงพอต่อการ ค้นหาข้อมูลเพิ่มเติม

3

มีงบประมาณและทรัพยากร อย่างเพียงพอ

4

สามารถทำ�ได้สำ�เร็จภายในระยะ เวลาที่กำ�หนด

5

*

6

*

7

*

รวมคะแนน * สามารถเพิ่มรายการประเมินได้ตามความเหมาะสม

ปัญหาที่เลือกเป็นหัวข้อโครงงาน คือ _______________________________________________________ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

108

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แบบประเมินข้อเสนอโครงงาน ภาคเรียนที่ _______ ปีการศึกษา ______________

เรือ ่ ง ___________________________________________________________________________

รายชื่อนักเรียนที่ทำ�โครงงาน

1. _________________________________________________ ชัน ้ _____ / _____ เลขที่ _______ 2. _________________________________________________ ชัน ้ _____ / _____ เลขที่ _______ 3. _________________________________________________ ชัน ้ _____ / _____ เลขที่ _______ 4. _________________________________________________ ชัน ้ _____ / _____ เลขที่ _______

ที่

รายการ

1

ชื่อโครงงานสอดคล้องกับงานที่ทำ� และสร้างสรรค์

2

ระบุปัญหาได้ชัดเจน แสดงให้เห็นถึงตัวแปรสำ�คัญของปัญหาที่ต้องการ ศึกษา

3

กำ�หนดวัตถุประสงค์ได้ชัดเจน ว่าต้องการพัฒนาอะไร หรือแก้ปัญหาใด

4

ระบุแนวทางการพัฒนา และขอบเขตของโครงงานได้ชัดเจน

5

อ้างอิงทฤษฎี เทคนิค โครงงานหรืองานที่เกี่ยวข้อง ได้ถูกต้อง ชัดเจน

6

อธิบายวิธีการดำ�เนินงานได้ชัดเจน ครบถ้วน และถูกต้อง

7

กำ�หนดแผนปฏิบัติงานเป็นขั้นตอน ชัดเจน

8

มีความเป็นไปได้ทั้งทางด้านเวลาและงบประมาณ

9

ผลที่คาดว่าจะได้รับเป็นประโยชน์ในวงกว้าง

10

สร้างนวัตกรรม หรือนำ�เสนอวิธีการแก้ปัญหาด้วยแนวทางใหม่

11

องค์ประกอบของข้อเสนอโครงงาน ครบถ้วนและถูกต้อง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ระดับประเมิน ผ่าน

ไม่ผ่าน

ข้อเสนอแนะ ในการปรับปรุงแก้ไข

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ภาคผนวก

109

แบบประเมินโครงงาน ภาคเรียนที่ _____________ ปีการศึกษา ______________ เรื่อง ____________________________________________________________________________________________________________________________ รายชื่อผู้พัฒนาโครงงาน 1.

___________________________________________________________________ ชั้น ______________ / ______________ เลขที่ ______________

2.

___________________________________________________________________ ชั้น ______________ / ______________ เลขที่ ______________

3.

___________________________________________________________________ ชั้น ______________ / ______________ เลขที่ ______________

4.

___________________________________________________________________ ชั้น ______________ / ______________ เลขที่ ______________

ที่

1

รายการ

โครงงาน

ระดับ

น้�ำ หนัก คะแนน

3

2

ข้อเสนอแนะ 1

ในการปรับปรุงแก้ไข

80

1.1

ที่มาและความสำ�คัญ

10

1.2

วัตถุประสงค์และขอบเขต

10

1.3

หลักการ ทฤษฎี และงานที่เกี่ยวข้อง

10

1.4

วิธีการดำ�เนินงาน

10

1.5

แผนปฏิบัติงาน

10

1.6

ความสำ�เร็จของชิ้นงาน

10

1.7

ความคิดสร้างสรรค์

10

1.8

การดำ�เนินงานตามแผน

10 คะแนนรวมด้านโครงงาน

2

การนำ�เสนอ

20

2.1

เนื้อหาที่นำ�เสนอ

4

2.2

รูปแบบการนำ�เสนอ

4

2.3

การนำ�เสนอด้วยวาจา

4

2.4

การใช้สื่อประกอบการนำ�เสนอ

4

2.5

เวลาในการนำ�เสนอ

4

คะแนนรวมด้านการนำ�เสนอ คะแนนรวมทั้งหมด

การคำ�นวณคะแนน

ให้นำ�คะแนนที่ได้จากการประเมินแต่ละข้อมาคูณกับน้ำ�หนักประจำ�ข้อแล้วนำ�คะแนนรวมทั้งหมด

มาหารด้วย 3 นั่นคือ

ข้อที่มีน้ำ�หนักคะแนนเป็น 10 ให้นำ� คะแนนที่ได้ทุกข้อ x 10 ข้อที่มีน้ำ�หนักคะแนน เป็น 4 ให้นำ� คะแนนที่ได้ทุกข้อ x 4 นำ�คะแนนทุกข้อมารวมกัน ÷ 3

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

110

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ระดับคะแนน

ประเด็นประเมิน

3

2

1

1. ที่มาและความสำ�คัญ

แสดงที่มา ความสำ�คัญ ของปัญหา และเหตุผลได้ อย่างชัดเจน

แสดงที่มา ความสำ�คัญ ของปัญหา แต่เหตุผลไม่ ชัดเจน

ไม่แสดงให้เห็นถึงที่มา และความสำ�คัญของ ปัญหา

2. วัตถุประสงค์และขอบเขต

ระบุวัตถุประสงค์ และ ขอบเขตของโครงงานได้ อย่างครบถ้วนชัดเจน

ระบุวัตถุประสงค์ และ ขอบเขตของโครงงาน อย่างใดอย่างหนึ่งไม่ ชัดเจน

ระบุวัตถุประสงค์ และ ขอบเขตของโครงงานไม่ ชัดเจน

3. หลักการ ทฤษฎีและงานที่เกี่ยวข้อง

มีการศึกษา ค้นคว้า หลัก การ ทฤษฎี และงานที่ เกี่ยวข้อง สอดคล้องกับ โครงงานที่ทำ�

มีการศึกษา ค้นคว้า หลัก การ ทฤษฎี และงานที่ เกี่ยวข้อง แต่ไม่สมบูรณ์

ไม่มีการศึกษา ค้นคว้า หลักการ ทฤษฎี และงาน ที่เกี่ยวข้อง หรือมีการ ศึกษาแต่น้อยมาก

4. วิธีการดำ�เนินงาน

วิธีการดำ�เนินงานที่นำ� เสนอใช้แก้ปัญหาได้จริง มีรายละเอียดครบถ้วน สมบูรณ์

วิธีการดำ�เนินงานที่นำ� เสนอใช้แก้ปัญหาได้เป็น ส่วนใหญ่ แต่รายละเอียด ยังไม่ครบถ้วน

วิธีการดำ�เนินงานที่นำ� เสนอแก้ปัญหาได้เพียง บางส่วน และรายละเอียด ไม่ครบถ้วน

5. แผนปฏิบัติงาน

แผนปฏิบัติงานแจกแจง ได้ละเอียด ครบถ้วน แสดงถึงการแบ่งหน้าที่ รับผิดชอบที่ชัดเจน

แผนปฏิบัติงานขาดการ แจกแจงบางส่วน ราย ละเอียดไม่ครบถ้วน การ แบ่งหน้าที่ความรับ ผิดชอบไม่ชัดเจน

ไม่มีการแจกแจงแผน ปฏิบัติงาน แบ่งหน้าที่รับ ผิดชอบไม่ชัดเจน หรือ ไม่มีการแบ่งหน้าที่ความ รับผิดชอบ

6. ความสำ�เร็จของชิ้นงาน

ชิ้นงานสมบูรณ์ ใช้งานได้ จริง ตรงตามที่ได้วางแผน ไว้

ชิ้นงานขาดความสมบูรณ์ ในบางส่วน หรืออาจมี การเปลี่ยนแปลงบ้างจาก ที่ได้วางแผนไว้

ชิ้นงานไม่สมบูรณ์ หรือไม่ ตรงกับที่ได้วางแผนไว้

7. ความคิดสร้างสรรค์

โครงงานแสดงให้เห็นถึง ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

โครงงานที่ปรับมาจาก โครงงานที่มีผู้ทำ�มาแล้ว

โครงงานที่ลอกเลียนแบบ โครงงานที่มีผู้ทำ�มาแล้ว

8. การดำ�เนินงานตามแผน

ดำ�เนินการได้ครบตาม แผนที่วางไว้ และรายงาน ตรงตามเวลาที่นัดหมาย

ดำ�เนินการได้ครบตาม แผนที่วางไว้ แต่รายงาน ไม่ตรงตามเวลาที่นัด หมาย

ดำ�เนินการไม่ครบตาม แผนที่วางไว้ และรายงาน ไม่ตรงตามเวลาที่นัด หมาย

ด้านโครงงาน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ภาคผนวก

111

ระดับคะแนน

ประเด็นประเมิน

3

2

1

ด้านการนำ�เสนอ 1. เนื้อหาที่นำ�เสนอ

เนื้อหาถูกต้อง ตรง ประเด็นและมีราย ละเอียดครอบคลุม

เนื้อหาถูกต้อง ตรง ประเด็นแต่มีรายละเอียด บางส่วนไม่ครอบคลุม

เนื้อหาบางส่วนไม่ถูกต้อง และไม่ครอบคลุม

2. รูปแบบการนำ�เสนอ

มีรูปแบบและเทคนิค การนำ�เสนอที่นา่ สนใจ และนำ�เสนอได้อย่าง ชัดเจน เข้าใจง่าย

มีรูปแบบและเทคนิค การนำ�เสนอที่น่าสนใจ หรือนำ�เสนอได้อย่าง ชัดเจน เข้าใจง่าย

มีรูปแบบและเทคนิค การนำ�เสนอไม่น่าสนใจ และนำ�เสนอได้ไม่ชัดเจน

3. การนำ�เสนอด้วยวาจา

 เสียงดังฟังชัด ออก เสียงชัดเจน แบ่ง วรรคตอนได้ถูกต้อง  กิริยาท่าทางเป็น ธรรมชาติ  มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ฟัง (ครบ 3 ประเด็น)

 เสียงดังฟังชัด ออก เสียงชัดเจน แบ่ง วรรคตอนได้ถูกต้อง  กิริยาท่าทางเป็น ธรรมชาติ  มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ฟัง (ปรากฏ 2 จาก 3 ประเด็น)

 เสียงดังฟังชัด ออก เสียงชัดเจน แบ่ง วรรคตอนได้ถูกต้อง  กิริยาท่าทางเป็น ธรรมชาติ  มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ฟัง (ปรากฏ 1 ประเด็น หรือไม่ปรากฏเลย)

สื่อประกอบการนำ�เสนอ ดึงดูดความสนใจ และ เหมาะสมกับเนื้อหา

สื่อประกอบการนำ�เสนอ ดึงดูดความสนใจ แต่ไม่ เหมาะสมกับเนื้อหา

สื่อประกอบการนำ�เสนอ ไม่ดึงดูดความสนใจ หรือ ไม่เหมาะสมกับเนื้อหา

นำ�เสนอตรงตามเวลาที่ กำ�หนด

ใช้เวลาน้อยหรือมากกว่า เวลาที่กำ�หนดไปเล็กน้อย

ใช้เวลาน้อยหรือมากกว่า เวลาที่กำ�หนดไปมาก

4. การใช้สื่อประกอบการนำ�เสนอ 5. เวลาในการนำ�เสนอ

ระดับคุณภาพ

คะแนน 85 ขึ้นไป คะแนน 70 - 84

คะแนน 55 - 69 คะแนน น้อยกว่า 55

ดีมาก ดี

พอใช้

ต้องปรับปรุง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

112

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แบบประเมินการนำ�เสนอโครงงาน กลุ่มผู้ถูกประเมิน _____________________________________________________________________ คำ�ชี้แจง : ให้นักเรียนประเมินการนำ�เสนอโครงงานของเพื่อน และให้ข้อเสนอแนะ ตามประเด็นที่

กำ�หนด

ที่

รายการ

1

เนื้อหาที่นำ�เสนอ

2

ความสำ�เร็จของชิ้นงาน

3

รูปแบบการนำ�เสนอ

4

การนำ�เสนอด้วยวาจา

5

การใช้สื่อประกอบการนำ�เสนอ

6

เวลาในการนำ�เสนอ

ระดับ 3

2

1

ข้อสังเกต/ข้อเสนอแนะ

คะแนนรวม กลุ่มผู้ประเมิน ________________________________________

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ภาคผนวก

113

ระดับคะแนน

ประเด็นประเมิน

3

2

1

1. เนื้อหาที่นำ�เสนอ

เนื้อหาถูกต้อง ตรง ประเด็นและมีราย ละเอียดครอบคลุม

เนื้อหาถูกต้อง ตรง ประเด็นแต่มีรายละเอียด บางส่วนไม่ครอบคลุม

เนื้อหาบางส่วนไม่ถูกต้อง และไม่ครอบคลุม

2. ความสำ�เร็จของชิ้นงาน

ชิ้นงานสมบูรณ์ใช้งานได้ จริง ตรงตามวัตถุประสงค์

ชิ้นงานขาดความสมบูรณ์ ในบางส่วน หรืออาจไม่ บรรลุวัตถุประสงค์บางข้อ

ชิ้นงานไม่สมบูรณ์ หรือไม่ ตรงตามวัตถุประสงค์

3. รูปแบบการนำ�เสนอ

มีรูปแบบและเทคนิค การนำ�เสนอที่น่าสนใจ และนำ�เสนอได้อย่าง ชัดเจน เข้าใจง่าย

มีรูปแบบและเทคนิค การนำ�เสนอที่น่าสนใจ หรือนำ�เสนอได้อย่าง ชัดเจน เข้าใจง่าย

มีรูปแบบและเทคนิค การนำ�เสนอไม่น่าสนใจ และนำ�เสนอได้ไม่ชัดเจน

4. การนำ�เสนอด้วยวาจา

 เสียงดังฟังชัด ออก เสียงชัดเจน แบ่ง วรรคตอนได้ถูกต้อง  กิริยาท่าทางเป็น ธรรมชาติ  มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ฟัง (ครบ 3 ประเด็น)

 เสียงดังฟังชัด ออก เสียงชัดเจน แบ่ง วรรคตอนได้ถูกต้อง  กิริยาท่าทางเป็น ธรรมชาติ  มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ฟัง (ปรากฏ 2 จาก 3 ประเด็น)

 เสียงดังฟังชัด ออก เสียงชัดเจน แบ่ง วรรคตอนได้ถูกต้อง  กิริยาท่าทางเป็น ธรรมชาติ  มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ฟัง (ปรากฏ 1 ประเด็น หรือไม่ปรากฏเลย)

5. การใช้สื่อประกอบการนำ�เสนอ

สื่อประกอบการนำ�เสนอ ดึงดูดความสนใจ และ เหมาะสมกับเนื้อหา

สื่อประกอบการนำ�เสนอ ดึงดูดความสนใจ แต่ไม่ เหมาะสมกับเนื้อหา

สื่อประกอบการนำ�เสนอ ไม่ดึงดูดความสนใจ หรือ ไม่เหมาะสมกับเนื้อหา

6. เวลาในการนำ�เสนอ

นำ�เสนอตรงตามเวลา ที่กำ�หนด

ใช้เวลาน้อยหรือ มากกว่าเวลาที่กำ�หนด ไปเล็กน้อย

ใช้เวลาน้อยหรือ มากกว่าเวลาที่กำ�หนด ไปมาก

ระดับคุณภาพ

คะแนน 13-18 ขึ้นไป ดี พอใช้ คะแนน 7-12 คะแนน น้อยกว่า 7

ต้องปรับปรุง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

114

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

แบบประเมินตนเองในการทําโครงงาน คำ�ชี้แจง ให้เขียนเครื่องหมาย  ลงในช่องที่ตรงกับความรู้สึกของนักเรียนมากที่สุด ที่

รายการ

1

ได้ฝึกทักษะในการทำ�งาน

2

ปรึกษางานกับเพื่อนอย่างมีเหตุผล

3

ทำ�งานร่วมกับสมาชิกในกลุ่มอย่างสม่ำ�เสมอ

4

ได้รับความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการทำ�โครงงาน

5

ฝึกฝนค้นคว้าหาความรู้ด้วยวิธีการที่หลากหลาย

6

ทำ�งานที่กลุ่มมอบหมายเสร็จทันเวลา

7

ยอมรับฟังความคิดเห็นของเพื่อน

8

พึงพอใจกับผลงานของกลุ่มตนเอง

9

กระตือรือร้นในการทำ�กิจกรรมโครงงาน

10

ปฏิบัติงานร่วมกับผู้อื่นอย่างมีความสุข

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ระดับ เห็นด้วย

ไม่แน่ใจ

ไม่เห็นด้วย

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

ภาคผนวก

115

แบบสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม

คำ�ชี้แจง ให้ผู้สอนประเมินพฤติกรรมการทำ�งานของผู้เรียนแต่ละกลุ่ม

กลุ่มที่

การแบ่งหน้าที่ รับผิดชอบ 4

3

2

1

การแสดงและ รับฟังความ คิดเห็น

ความร่วมมือใน การทำ�งาน 4

3

2

1

4

3

2

1

การแก้ปัญหา อย่างมีระบบ 4

3

2

1

การตรงต่อเวลา รวม 20 คะแนน 4

3

2

1

ลงชือ ่ ________________________________________ ผูป ้ ระเมิน __________ / __________ / __________

ช่วงคะแนน

ระดับคุณภาพ

18 - 20

ดีมาก

14 - 17

ดี

10 - 13

พอใช้

ต่ำ�กว่า 10

ปรับปรุง

เกณฑ์การให้คะแนน ดีมาก ดี

พอใช้

= 4

= 3 = 2

ปรับปรุง = 1

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย ภาคผนวก

116

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

เกณฑ์การสังเกตพฤติกรรมการทำ�งานกลุ่ม รายการประเมิน

คุณภาพ / ระดับคะแนน ดีมาก (4)

ดี (3)

พอใช้ (2)

ปรับปรุง (1)

1. การแบ่งหน้าที่รับ ผิดชอบ

มีการแบ่งหน้าที่ในการ ทำ�งานอย่างชัดเจน และสมาชิกปฏิบัติตาม หน้าที่ที่ได้รับมอบ หมาย

มีการแบ่งหน้าที่ในการ ทำ�งานอย่างชัดเจน และสมาชิกส่วนใหญ่ ปฏิบัติตามหน้าที่ที่ได้ รับมอบหมาย

มีการแบ่งหน้าที่ในการ ทำ�งานอย่างชัดเจน และสมาชิกบางคน ปฏิบัติตามหน้าที่ ที่ได้รับมอบหมาย

มีการแบ่งหน้าที่ในการ ทำ�งานแต่ไม่ชัดเจน และสมาชิกส่วนใหญ่ ไม่ปฏิบัติตามหน้าที่ ที่ได้รับมอบหมาย

2. ความร่วมมือ ในการทำ�งาน

สมาชิกทุกคนเต็มใจ ร่วมมือในการทำ�งาน อย่างมีความสุข

สมาชิกส่วนใหญ่เต็มใจ ร่วมมือในการทำ�งาน อย่างมีความสุข

สมาชิกบางคนเต็มใจ ร่วมมือในการทำ�งาน

สมาชิกขาดความร่วม มือในการทำ�งาน

3. การแสดงและรับ ฟังความคิดเห็น

สมาชิกทุกคนมีส่วน ร่วมในการแสดงความ คิดเห็นและรับฟังความ คิดเห็น

สมาชิกส่วนใหญ่มีส่วน ร่วมในการแสดงความ คิดเห็นและรับฟังความ คิดเห็น

สมาชิกบางคนมีส่วน ร่วมในการแสดงความ คิดเห็นและรับฟังความ คิดเห็น

สมาชิกขาดการมีส่วน ร่วมในการแสดงความ คิดเห็นและรับฟังความ คิดเห็น

4. การแก้ปัญหา อย่างมีระบบ

สามารถแก้ปัญหา ที่เกิดขึ้นในการทำ�งาน ได้เป็นอย่างดี และถูกต้อง

สามารถแก้ปัญหา ที่เกิดขึ้นในการทำ�งาน ได้เป็นส่วนใหญ่ และ เกือบถูกต้องทั้งหมด

สามารถแก้ปัญหา ที่เกิดขึ้นในการทำ�งาน ได้แต่ยังไม่ถูกต้อง

ไม่สามารถแก้ปัญหาที่ เกิดขึ้นในการทำ�งานได้

5. การตรงต่อเวลา

ทำ�งานเสร็จก่อนเวลาที่ กำ�หนด

ทำ�งานเสร็จตามเวลาที่ กำ�หนด

ทำ�งานเสร็จแต่ส่งช้า กว่าที่กำ�หนด

ส่งชิ้นงานตามกำ�หนด แต่ชิ้นงานไม่สมบูรณ์

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

บรรณานุกรม

บรรณานุกรม BBC Bitesize. (2017). Introduction to computational thinking. Retrieved June 11, 2017, from https://www.bbc.co.uk/education/guides/zp92mp3/revision

Cormen, T. H., Leiserson, C. E., Rivest, R. L. and Stein, C. (2009). Introduction to Algorithms (3rd ed). MIT Press.

Edmonds, J. (2008). How to Think About Algorithms. New York: Cambridge University Press.

Google for Education. (n.d.). Exploring Computational Thinking. Retrieved October 15,

2017, from https://edu.google.com/resources/programs/ exploring-computational- thinking

O’Connor, J. J. and Robertson, E. F. (1999). Abu Ja’far Muhammad ibn Musa Al-Khwarizmi.

Retrived June 15, 2017, from http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/ Al-Khwarizmi.html

Pfleeger, S.L. and Atlee, J.M. (2010). Software Engineering: Theory and Practice (4th ed).

New Jersy: Prentice Hall.

Rise, E. (2014). The Lean Startup: How Today’s Entrepreneurs Use Continuous Innovation to Create Radically Successful Businesses (1st ed). New York: Crown Business.

Wikipedia. (n.d.). Computational Thinking. Retrieved October 15, 2017, from https://en.wikipedia.org/wiki/Computational_thinking

Wing, J. M. (2006). Computational thinking. Communication of the ACM, 49, (3), 33-35.

DOI: https://doi.org/10.1145/1118178.1118215

Wings, J. M. (2010). Computational Thinking: What and why?. Retrived April 5, 2017, from http://www.cs.cmu.edu/~CompThink/resources/TheLinkWing.pdf

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2555). หนังสือรายวิชาพืน ้ ฐานเทคโนโลยีสารสนเทศ และการสือ่ สาร ชัน ้ มัธยมศึกษาปีที่ 4-6 กลุม ่ สาระการเรียนรูก้ ารงานอาชีพและเทคโนโลยี ตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว.

ออสเทอร์วัลเดอร์, อเล็กซานเดอร์ และคณะ. (2559). วิธีคิดผลิตภัณฑ์อย่างนักสร้างโมเดลธุรกิจ (value proposition design) (พิมพ์ครั้งที่ 1). แปลโดย วิญญู กิ่งหิรัญวัฒนา. กรุงเทพฯ: วีเลิร์น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

117

สําหรับครูเท่านั้น ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจําหน่าย คณะผู้จัดทำ�

118

รายวิชาพืน ้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ)

คณะผู้จัดทำ� คณะที่ปรึกษา 1. ดร.พรพรรณ ไวทยางกูร 2. รศ. ดร.สัญญา มิตรเอม

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คณะผู้จัดทำ�คู่มือครู 1. ผศ.ชยการ คีรีรัตน์ 2. นายกำ�พล วิลยาลัย 3. นางสาวโศภิษฐ์ สวนปลิก 4. นางสาวอุษณีย์ น้อยศรี 5. นางสาวกาญจนา ตุ่นคำ�แดง 6. นายเฉลิมพล มีดวง 7. นางสิรัชชา มีดวง 8. นางสาวกิตติมา มุ่งวัฒนา 9. นายพรพจน์ พุฒวันเพ็ญ 10.นายพนมยงค์ แก้วประชุม

โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฝ่ายมัธยม กรุงเทพมหานคร โรงเรียนบรมราชินีนาถราชวิทยาลัย จังหวัดราชบุรี โรงเรียนกำ�แพงเพชรพิทยาคม จังหวัดกำ�แพงเพชร โรงเรียนกาญจนาภิเษกวิทยาลัย นครปฐม จังหวัดนครปฐม โรงเรียนแม่ปะวิทยาคม จังหวัดตาก โรงเรียนอุโมงค์วิทยาคม จังหวัดลำ�พูน โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์ ลำ�พูน จังหวัดลำ�พูน โรงเรียนสภาราชินี 2 จังหวัดตรัง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คณะผู้พิจารณาคู่มือครู 1. ผศ. ดร.ธีระ ศิริธีรากุล 2. ผศ. ดร.จิตร์ทัศน์ ฝักเจริญผล 3. ดร.บุญรัตน์ เผดิมรอด 4. ดร.ปกป้อง ส่องเมือง 5. ผศ.ชยการ คีรีรัตน์ 6. นางอ้อ ลิ้มเฉลิม 7. นายกำ�พล วิลยาลัย 8. นายวรปรัชญ์ ลาวัณย์วิไลวงศ์ 9. นายนพดล มิ่งสำ�แดง 10.นายนิพนธ์ ศุภศรี 11.นายพรพจน์ พุฒวันเพ็ญ 12.นางสาวจีระพร สังขเวทัย 13.นายพนมยงค์ แก้วประชุม

สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฝ่ายมัธยม กรุงเทพมหานคร โรงเรียนสตรีศรีสุริโยทัย กรุงเทพมหานคร โรงเรียนบรมราชินีนาถราชวิทยาลัย จังหวัดราชบุรี โรงเรียนนราสิกขาลัย จังหวัดนราธิวาส โรงเรียนปราจิณราษฎรอำ�รุง 2 “อดุลศาสนกิจศึกษา” จังหวัดปราจีนบุรี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คณะบรรณาธิการ 1. ผศ. ดร.ธีระ ศิริธีรากุล 2. ผศ. ดร.จิตร์ทัศน์ ฝักเจริญผล 3. ดร.บุญรัตน์ เผดิมรอด 4. ดร.ปกป้อง ส่องเมือง 5. นางสาวนารี วงศ์สิโรจน์กุล 6. ดร.รวิวรรณ เทนอิสสระ 7. นายพรพจน์ พุฒวันเพ็ญ 8. ดร.เขมวดี พงศานนท์ 9. นางสาวจีระพร สังขเวทัย 10.นายพนมยงค์ แก้วประชุม

สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี