DŴR GWYLLT- Spring magazine

DŴR GWYLLT

CYLCHLYTHYR YMDDIRIEDOLAETH AFONYDD GOGLEDD CYMRU THE NEWSLETTER OF THE NORTH WALES RIVERS TRUST

Gwarchod Afonydd Gogledd Cymru Preserving North Wales Rivers

Neges gan ein Prif Weithredwr/message from our Chief Executive Officer

We are proud to introduce the second edition of 'DŴR GWYLLT' the North Wales Rivers Trust magazine. We are an organisation dedicated to preserving the health of our rivers and the surrounding environment. In this issue, I will be writing about the great work that the Trust is doing to safeguard our precious waterways and discussing some of the key challenges and issues that our rivers face today.

From pollution to habitat loss, there are many threats to the delicate ecosystems that exist within our river systems. We hope that this issue will help to raise awareness of these important issues and encourage our readers to take action in protecting and preserving our natural resources. We have two new members of staff to introduce you to in this issue who have already been having a big impact on our rivers. Take a look inside to read more about the excellent work they have been doing on the ground.

Thank you for joining us on this journey!

Laura Owen Sanderson

Rydym yn falch iawn o gyflwyno ail gylchlythyr Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru, DŴR GWYLLT Rydym yn sefydliad sydd wedi ymrwymo at gadw iechyd ein hafonydd a'r amgylchedd sydd o'u cwmpas Yn y rhifyn hwn, byddwn yn archwilio'r gwaith gwych sy'n cael ei wneud gan yr Ymddiriedolaeth i ddiogelu ein dyfroedd dŵr gwerthfawr ac yn trafod rhai o'r heriau allweddol a'r problemau sy'n wynebu ein hafonydd heddiw

O lygredd i golli cynefinoedd, ceir llawer o fygythiadau i'r ecosystemau sensitif sy'n bodoli o fewn ein systemau afonydd Gobeithiwn y bydd y rhifyn hwn yn helpu codi ymwybyddiaeth am y materion pwysig hyn ac yn annog ein darllenwyr i gymeryd camau i ddiogelu ac i gadw ein hadnoddau naturiol. Mae gennym ddau aelod newydd o staff i'w cyflwyno i chi yn y rhifyn hwn, sydd eisoes wedi cael effaith mawr ar ein hafonydd Darllenwch ymlaen i ddarganfod mwy am y gwaith maent yn barod wedi ei wneud ar lawr gwlad

Diolch am ymuno â ni ar y daith hon!

Laura Owen Sanderson

River restoration sits at the heart of what we do.

written by Laura Owen Sanderson

In the first quarter of this year, the North Wales Rivers Trust achieved an outstanding amount of progress towards our mission of preserving the health of our waterways Thanks to the hard work of our dedicated team, we have managed to make a significant impact in a number of areas

One of the key achievements we are proud to report is the improvement of a potential 15 4 km of water quality. This was achieved through a combination of measures including erosion control, riparian planting, and the reduction of diffuse pollution These efforts have helped to create a healthier aquatic ecosystem for the benefit of both wildlife and people

Another significant milestone we reached was the creation of 5 176 km of riparian habitat This habitat is vital for the survival and growth of a wide range of aquatic species, from fish and insects to birds and mammals. By creating this habitat, we have been able to connect a total of 26 km of habitat, providing important corridors for wildlife to move and thrive

We also made great progress in our efforts to protect our watercourses from livestock damage. Over the first three months of the year, we managed to fence out over 1450 cattle from watercourses, preventing them from causing damage to banks and potentially polluting the water This work was done in close collaboration with 15 farmers, who have been instrumental in helping us to achieve this important goal. These achievements are just a small sample of the great work that the North Wales Rivers Trust is doing to protect and preserve our precious waterways We are committed to continuing our efforts to create a healthier, more resilient aquatic ecosystem, and we look forward to sharing more updates with you in the future

Adfer afonydd yw gwir galon ein gwaith

Yn ystod chwarter cyntaf y flwyddyn, llwyddodd YAGC i gyflawni llawer iawn i wneud cynydd tuag at ein nôd o gadw iechyd i ein dyfroedd Diolch i waith caled ein tîm ymroddedig, rydym wedi llwyddo i gael effaith sylweddol mewn nifer o feysydd

Un o'r prif gyflawniadau rydym yn falch o'i adrodd yw gwella potensial o 15.4 km o ansawdd dŵr. Cyflawnwyd hyn drwy gyfuniad o fesurau gan gynnwys rheoli erydu, plannu glannau a lleihau llygredd gwasgaredig Mae'r ymdrechion hyn wedi helpu i greu ecosystem ddŵr iachach er budd bywyd gwyllt a phobl

Cyrhaeddwyd hefyd foment sylweddol arall wrth greu 5 176km o gynefinoedd torlan Mae'r cynefin hwn yn hanfodol ar gyfer goroesiad a thŵf amrywiaeth eang o rywogaethau acwatig, o bysgod a pryfetach i adar a mamaliaid Drwy greu'r cynefin hwn, rydym wedi gallu cysylltu cyfanswm o 26 km o gynefin, gan ddarparu llwybrau pwysig ar gyfer symydiad a ffyniant bywyd gwyllt

Rydym hefyd wedi gwneud cynnydd gwych yn ein hymdrechion i amddiffyn ein dyfroedd rhag difrod gan anifeiliaid fferm Dros y tri mis cyntaf o'r flwyddyn, llwyddodd ein tîm i ffensio dros 1450 o wartheg o'r dyfroedd, gan eu hatal rhag achosi difrod i ffosydd ac efallai llygru’r dŵr Gwnaed y gwaith hwn mewn cydweithrediad â 15 ffermwr sydd wedi bod yn hanfodol i’n helpu gyflawni’r nôd pwysig hwn.

Nid yw’r uchod yn dim ond engrhaifft bach o’r gwaith gwych sy'n cael ei wneud gan Ymddiriedolaeth

Afonydd Gogledd Cymru i amddiffyn a chadw ein dyfroedd gwerthfawr Rydym wedi ymrwymo at barhau gyda’n hymdrechion i greu ecosystem ddŵr iachach ac mwy gwydn, ac edrychwn ymlaen at rannu mwy o ddiweddariadau gyda chi yn y dyfodol

North Wales, with its picturesque landscapes and pristine water bodies, is known for its natural beauty and thriving ecosystems However, beneath the surface lies a hidden threat that has been affecting water quality and ecosystem health – sewage Combined Sewer Overflow (CSO) spills 60,000 hours of sewage pumped into our rivers in 2022

REVEALED: Combined Sewage Overflow (CSO) data in North Wales.

written by Laura Owen Sanderson

CSOs are a type of sewer infrastructure that combines stormwater runoff with sewage in a single pipe system During periods of heavy rainfall or snowmelt, the volume of water in the combined sewer system can exceed its capacity, leading to overflows To prevent sewage backups and flooding in homes and streets, CSOs are designed to discharge excess water and sewage into nearby water bodies, such as rivers, streams, and coastal waters. While CSOs are intended to prevent urban flooding, they can have detrimental impacts on water quality and aquatic ecosystems. CSO spills can introduce harmful pathogens, nutrients, and pollutants into water bodies, posing risks to human health, wildlife, and aquatic habitats In North Wales, CSO spills have been a concern for water quality and environmental conservation efforts

Understanding CSO Spills

Revealing CSO Spill Data in North Wales

Obtaining accurate and up-to-date data on CSO spills is crucial for understanding the magnitude of the problem and identifying areas that require intervention In North Wales, there are efforts to monitor and collect data on CSO spills, although the availability and accessibility of this data may vary

One source of CSO spill data in North Wales is the monitoring conducted by the water and wastewater utility company Dŵr Cymru Welsh Water and Natural Resources Wales These organizations regularly monitor and report on CSO spills as part of their regulatory requirements Although particularly in the south Menai Strait catchment there are many un monitored CSOs spilling without any consequence

One of these CSO discharges sits at the top of a failing waterbody identified by the WFD. Each year The Rivers Trust collates this data into a Sewage Map Here you can monitor the frequency and duration of sewage spills

The data includes information on the frequency, duration and location of CSO spills

The top worst offending CSO’s within our catchment are:

1) Llangybi Wwtw, Pwllheli (Dwr Cymru Welsh Water). In 2022, this sewer storm overflow spilled 153 times for a total of 2867.75 hours. This CSO is unpermitted.

2) Screened Storm Sewage At Dolwyddelan Wwtw (Dwr Cymru Welsh Water). Permit number: CG0397001 In 2022, this sewer storm overflow spilled 153 times for a total of 2862.25 hours

3) Cso At Llithfaen Wwtw (Dwr Cymru Welsh Water). Permit number: AB3497ZT. In 2022, this sewer storm overflow spilled 144 times for a total of 2672.25 hours.

4) Cwm Penmachno - Cso (Dwr Cymru Welsh Water). Permit number: CG0163101. In 2022, this sewer storm overflow spilled 143 times for a total of 2641 25 hours

5) Settled Storm At Beddgelert Waste Water Treatment (Dwr Cymru Welsh Water). Permit number: CG0406401 In 2022, this sewer storm overflow spilled 157 times for a total of 2596.50 hours .

The term "unpermitted" refers to a situation where a CSO discharge occurs without proper authorisation or permit from the relevant regulatory authorities In Wales this is Natural Resources Wales - NRW. These agencies issue permits that specify the conditions under which CSOs can be operated, including the frequency and duration of discharges, and the quality of the discharged water

If a CSO discharge occurs without proper authorisation, it is unpermitted, which can result in legal and regulatory consequences, including fines, penalties, and enforcement action by the environmental agencies Unpermitted CSO discharges are dangerous to rivers because they contribute to water pollution, harm aquatic ecosystems, and pose risks to public health and the environment. North Wales Rivers Trust have today raised the issue of the Llangybi Wwtw in Pwillheli with NRW enforcement team and will keep you updated. We will also be asking Dwr Cymru to respond to this particular reoffending CSO as it made our top 2 list in the previous year

Another source of data is citizen science initiatives that conduct independent monitoring of water bodies and raise awareness about CSO spills These efforts often rely on public participation in data collection, observation, and reporting of CSO spills, which can help to fill data gaps and engage local communities in environmental stewardship.

‘People living near rivers often have invaluable firsthand knowledge of the changes happening in their local environment. By involving local communities in citizen science initiatives, North Wales Rivers Trust aims to foster a sense of ownership and stewardship over their rivers, empowering the community to take action to protect these vital ecosystems’.

Community Engagement Officer Oisin

Mae Gogledd Cymru, gyda'i dirweddau hardd a'i dyfroedd glân, yn adnabyddus am ei harddwch naturiol ac -ecosystemau ffyniananus Fodd bynnag, dan yr wyneb mae bygythiad cuddiedig sydd wedi effeithio ar ansawdd dŵr ac iechyd yr amgylchedd -Gollyngiadau gorlifoedd storm cymysg o ddŵr aflan Bu carthion heb eu trin yn rhedeg i’n hafonydd am 60,000 o oriau yn ystod 2022

Deall (CSO) data

Mae llawer o'r pibellau carthffosiaeth yn garthffosydd cyfun storm(CSO) Mae hyn yn golygu eu bod yn cyfuno dŵr gwastraff o'n cartrefi a'n busnesau (toiledau, sinciau, cawodydd, baddonau ac ati) a dŵr glaw glân o'r ffyrdd a thoeau Yn ystod cyfnodau o law trwm gall swm y llif carthion fod yn fwy na’r hyn all y pibellau hyn ddygymod ag ef Er mwyn osgoi llifogydd a gorlifo carthion i gartrefi, caniateir iddo gael ei ryddhau i’n afonydd a llynoedd heb ei drîn Er y bwriedir i CSOau atal llifogydd trefol, gallant gael effeithiau niweidiol ar ansawdd dŵr ac ecosystemau acwatig. Gall ollyngiadau CSO gyflwyno pathogenau niweidiol, maetholion, a llygryddion i mewn i gyrff dŵr, gan greu risgiau i iechyd dynol, bywyd gwyllt, a chynefinoedd acwatig Yng Ngogledd Cymru, mae gollyngiadau CSOau wedi bod yn destun pryder o ran ansawdd dŵr ac ymdrechion cadwraeth amgylcheddol

Datgelu Data Gollyngiadau Gorlifoedd Storm(CSO)

Un ffynhonnell o ddata am ollyngiadau cyfunol yng Ngogledd Cymru yw'r gwaith monitro a chasglu data a wneir gan gwmni dŵr a gwastraff ynni Dŵr Cymru a Chyfoeth Naturiol Cymru Mae'r sefydliadau hyn yn monitro a rhoi adroddiad ar ollyngiadau cyfunol yn rheolaidd fel rhan o'u gofynion rheoleiddio Er bod nifer o CSO heb eu monitro yn llifo i'r Afon Menai sydd yn achos pryder. Pob blwyddyn mae’r Ymddiriedolaethau Afonydd yn casglu’r data hwn i greu map rhwydwaith carthffosydd

Mae'r data yn cynnwys gwybodaeth am amlder, hyd a lleoliad gollyngiadau cyfunol

Y 5 CSO gwaethaf yn ein dalgylch yw:

1) Llangybi Wwtw, Pwllheli (Dŵr Cymru Welsh Water). Yn 2022 gorlifodd y gorlif storm cyfunol yma dros 153 gwaith am gyfanswm o 2867.75 awr. Mae'r CSO hwn yn anghyfreithlon.

2) Screened Storm Sewage At Dolwyddelan Wwtw (Dŵr Cymru Welsh Water). Rhif caniatâd: CG0397001 Yn 2022 gorlifodd y gorlif storm cyfunol yma dros 153 gwaith am gyfanswm o 2862.25 awr.

3) CSO At Llithfaen Wwtw (Dŵr Cymru Welsh Water). Rhif caniatâd: AB3497ZT. Yn 2022 gorlifodd y gorlif storm cyfunol yma dros 144 gwaith am gyfanswm o 2672.25 awr.

4) Cwm Penmachno - Cso (Dŵr Cymru Welsh Water). Rhif caniatâd: CG0163101. Yn 2022 gorlifodd y gorlif storm cyfunol yma dros 143 gwaith am gyfanswm o 2641 25 awr

5) Settled Storm At Beddgelert Waste Water Treatment (Dŵr Cymru Welsh Water). Rhif caniatâd: CG0406401 Yn 2022 gorlifodd y gorlif storm cyfunol yma dros 157 gwaith am gyfanswm o 2596.50 awr.

Mae un o’r safleodd gollyngiad storm cyfunol hyn wedi ei leoli yn uchel mewn dalgylch dŵr sydd yn methu â chyrraedd safonau’r Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr (WFD) Yn 2022 gorlifodd y gorlif storm cyfunol yma dros 153 gwaith am gyfanswm o 2800 awr

Mae'r awdurdod penodedig,Cyfoeth Naturiol Cymru(CNC) yn trwyddedu er mwyn caniatau gollyngiadau gorlifoedd storm cyfunol- gan benodi yr amodau pa bryd y cant lifo, ac am ba hyd, ac ansawdd penodol y gwastraff sydd yn cael ei ollwng Os bydd llif gorlifoedd storm cyfunol yn digwydd heb y drwydded priodol gan yr awdurdodau sef Cyfoeth Naturiol Cymru, mae'n "ddi-awdurdodedig", a gall arwain at ganlyniadau cyfreithiol a rheoleiddiol, gan gynnwys dirwyon, cosbau a gweithredu gorfodi gan yr asiantaethau amgylcheddol Mae gollyngiadau heb eu trywddedu yn peryglu afonydd gan eu bod yn cyfrannu at lygredd dŵr,yn niweidio ecosystemau ecolegol ac yn peri risgiau i iechyd y cyhoedd a'r amgylchedd. Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru wedi codi'r mater o waith trîn dŵr gwastraff Llangybi ym Mhwllheli gyda thîm gorfodi CNC heddiw a byddwn yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi Byddwn hefyd yn gofyn i Dŵr Cymru ymateb i'r CSO hwn sydd wedi llifo'n ddi-awdurdodedig, gan ei fod wedi bod yn safle rhif dau ar ein rhestr uchaf yn y flwyddyn flaenorol

Un ffynhonnell arall o ddata yw mentrau gwyddoniaeth ddinesyddion sy'n cynnal monitro

annibynnol ar gyfer cyrff dŵr ac yn codi ymwybyddiaeth am effaith llifoedd gorlifoedd storm

Mae'r ymdrechion hyn yn aml yn dibynnu ar gyfranogiad y cyhoedd mewn casglu data, gwylio ac adrodd llif draeniau trwm, sy'n gallu helpu i lenwi bylchau data ac ymgysylltu cymunedau lleol â chadwraeth amgylcheddol.

‘Mae pobl sy'n byw ger afonydd yn aml yn meddu ar wybodaeth gwerthfawr a chyfarwydddeb uniongyrchol am y newidiadau sy'n digwydd yn eu hamgylchedd lleol

Trwy gynnwys cymunedau lleol mewn mentrau

gwyddoniaeth dinasyddol, nod y Ymddiriedolaeth

Afonydd Gogledd Cymru yw meithrin ymdeimlad o berchnogaeth a stiwardiaeth dros eu hafonydd, gan roi grym i'r gymuned weithredu i amddiffyn yr ecosystemau hanfodol hyn.’.

Swyddog Ymgysylltu Cymunedol Oisin

us in dia s

Sewage?

Not only did we make it into the regional news but Chairman Dr Robin Parry spoke to BBC Wales about the issues of sewage release and the effects on North Wales Rivers.

CEO Laura Owen Sanderson spoke to Heart Radio Wales and Global FM to discuss the impacts of sewage on wildlife, recreation and industry.

Wnaethoch chi ein gweld yn y cyfryngau y mis hwn yn siarad am ddŵr ysbwriel?

Nid yn unig y gwelsom ein hunain yn y newyddion rhanbarthol, ond siaradodd y cadeirydd Dr Robin Parry â BBC Cymru am faterion gollyngiadau dŵr gwastraff a'r effeithiau ar afonydd Gogledd Cymru.

Siaredodd y Prif Weithredwr Laura Owen Sanderson â Heart Radio Cymru a Global FM i drafod yr effeithiau ar adloniant a diwydiant.

Meettheteam InJanuaryLiamjoinedthe teamasariverrestorationofficer. Cwrddâ'rtîm.YmmisIonawr,ymunoddLiam â'rtîmfelswyddogadferiadafonydd

Liam Whitmore

What is the purpose of your role as a River RestorationOfficer?

My role as a river restoration officer is to monitor North Wales’ rivers and develop projects from conception to fruition which aid in wildlife conservationandbiodiversityrecoveryandresilience against an ever-changing future. I also work closely with farmers to provide advice on how to reduce agricultural impacts on rivers and develop new projectstocreatemoresustainablehabitats.

What kind of conservation work are you responsible for?

All kinds! From in-river habitat restoration, increasing fish migration over obstacles (weirs!) to managing invasive species, fencing out livestock and planting riparian zones. No two days are the same working for theNWRT

Beth yw diben eich swydd fel Swyddog Adfer Afonydd? Fy rôl fel Swyddog Adfer Afonydd yw monitro afonydd Gogledd Cymru a datblygu prosiectau o ' u cychwyniad hyd at eu gwireddiad sy ' n cynorthwyo yn y gwaith o warchod bywyd gwylltachynydduadferiadbioamrywiaetha gwydnwch yn erbyn dyfodol sy ' n newid yn gyson. Rwyf hefyd yn gweithio'n agos gyda ffermwyriroicyngorarsutileihaueffeithiau amaethyddol ar afonydd a datblygu prosiectau newydd i greu cynefinoedd mwy cynaliadwy.

Pa fath o waith cadwraeth rydych chi'n gyfrifolamdano?

Pobmathowaith!Oadfercynefinoeddmewn-afon, i hybu mudo'r pysgod dros rwystrau, i reoli rhywogaethau estron,ffensio anifeiliaid fferm a phlannu glannau a thorlannau.. Does yr un diwrnod yrunfathwrthweithioi'rYAGC

Whatdoyouenjoymostaboutyourwork?

Ittiesinwiththelastquestion,thevariabilityaswellas learning new things constantly, it keeps my work very interesting. Also, the fact that we physically carry out work in and around rivers and nature and we can see the positive impact our work has, it’s extremely satisfying.

Bethwytti'neifwynhaufwyafamdywaith?

Mae'n cysylltu â'r cwestiwn diwethaf, yr amrywiaeth ynghydâdysgupethaunewyddyngyson,sy'ncadw fy ngwaith yn hynod o ddiddorol. Hefyd, y ffaith ein bod yn gweithredu'n ymarferol o fewn yr amgylchedd,byd natur a ' r afonydd a ' r nentydd ac y gallwn weld effaith gadarnhaol sydd gan ein gwaith,syddynachosboddhâdmawr

NATURAL FLOOD MANAGEMENT

Rheoli llifogydd naturiol

written by Laura Owen Sanderson

North Wales Rivers Trust are currently planning Natural Flood Mnagement catchment plans for a series of rivers and tributaries within our catchment

Natural flood management (NFM) can be beneficial because it uses natural processes to manage flood risk instead of relying solely on traditional hard-engineered structures such as dams or levees NFM techniques can help reduce the risk and severity of flooding by slowing down the flow of water and reducing peak flows during heavy rainfall events

NFM can include a range of techniques such as planting trees, restoring wetlands, creating natural floodplains, and using sustainable drainage systems These techniques work by increasing the capacity of natural ecosystems to capture, store and slow the flow of water during heavy rainfall events, reducing the amount of water that reaches rivers and streams at any one time.

NFM can also offer additional benefits such as enhancing biodiversity, improving water quality, and reducing soil erosion. It can be more cost-effective than traditional hardengineered solutions and can provide multiple benefits to communities and the environment.

Overall, NFM is a sustainable approach to flood management that can offer a range of benefits while also being more environmentally friendly than traditional approaches.

Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru yn creu cynlluniau cynnal a rheoli llifogydd naturiol ar gyfer cyfres o afonydd ac isafonydd o fewn ein dalgylch

Gall cynnal a rheoli llifogydd naturiol (NFM) fod o fudd gan ei fod yn defnyddio prosesau naturiol i reoli risg llifogydd yn lle dibynu'n unig ar strwythurau caled peirianyddol traddodiadol fel cronfeydd neu ddyweliadau Gall technegau NFM helpu i leihau risg a difrifoldeb llifogydd drwy arafu llif y dŵr a lleihau llifau uchaf yn ystod digwyddiadau glaw trwm

Gall NFM gynnwys ystod o dechnegau megis plannu coed, adfer gwlybdiroedd, creu dyfrllif naturiol, a defnyddio systemau draenio cynaliadwy Mae'r technegau hyn yn gweithio drwy gynyddu capasiti ecosystemau naturiol i ddal, storio ac arafu llif y dŵr yn ystod digwyddiadau glaw trwm, gan leihau faint o ddŵr sy'n cyrraedd afonydd a nentydd ar unrhyw adeg.

Gall NFM hefyd gynnig manteision ychwanegol megis gwella bioamrywiaeth, gwella ansawdd dŵr, a lleihau erydiad pridd. Gall fod yn fwy cost-effeithiol na datrysiadau peiriannegol traddodiadol ac yn gallu darparu manteision amlwg i gymunedau a'r amgylchedd. Yn gyffredinol, mae NFM yn ddull cynaliadwy o reoli llifogydd a gall gynnig ystod o fanteision gan fod yn fwy cyfeillgar i'r amgylchedd na dulliau traddodiadol.

Eco friendly solution Pump & S

written by Liam Whitmore

Livestock grazing near watercourses can result in severe poaching of riverbanks and sedimentation, leading to nutrient loss and reduced water clarity, which can harm aquatic life

The North Wales Rivers Trust recognises the importance of providing alternative drinking sources for livestock to prevent such damage, especially in remote locations where mains water supply is not available

To address this issue, the Trust has implemented solarpowered pumps and sumps, which efficiently abstract water from nearby watercourses and pump it into troughs, preventing livestock from accessing the riverbanks and facilitating the conservation of the aquatic ecosystem

These innovative solutions have demonstrated significant improvements in preventing nutrient loss and sedimentation in remote areas where conventional mains water supply is not feasible

Atebion eco-gyfeillga

Pwmp a S

Mae pori da byw ger afonydd yn gallu arwain at ddifrod difrifol i lannau afonydd gan arwain at ormodedd maeth a lleihau glendid dŵr, a all niweidio bywyd aquatig.

Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru yn cydnabod pwysigrwydd darparu ffynonellau diod amgen ar gyfer da byw i atal diffygion o'r fath, yn enwedig mewn mannau anghysbell lle nad oes cyflenwad dŵr cefnogol ar gael

I fynd i'r afael â'r mater hwn, mae'r Ymddiriedolaeth wedi rhoi pympiau solar ar waith, sy'n tynnu dŵr yn effeithlon o afonydd cyfagos a'i bwmpio i gafnau, gan atal da byw rhag mynd at lannau'r afon ac yn hwyluso cadwraeth yr ecosystem aquatig

Mae'r atebion arloesol hyn wedi dangos gwelliannau sylweddol wrth atal colled maeth a gwaddod mewn ardaloedd anghysbell lle nad yw cyflenwad dŵr cefnogol traddodiadol yn ymarferol

Case Study

written by Liam Whitmore

Afon Bach

This year, the North Wales Rivers Trust has been off to a flying start, completing seven projects in total, two of which focused on the Afon Bach, a tributary of the Clwyd According to the latest Water Framework Directive reports, the Afon Bach has been classified as a failing waterbody, which prompted us to focus on two large farms along this tributary to improve the water quality and reduce nutrient loss to the watercourse

North Wales Rivers Trust (NWRT) has successfully fenced out 1650m of river banks on a farm located in Clwyd. The goal of this project was to create a riparian buffer zone to facilitate tree planting and help prevent nutrient loss in the watercourse This effort has been successful in protecting the riverbanks from the livestock, which previously caused severe poaching and sedimentation

In addition, NWRT installed five drinking troughs to provide an alternative source of water for the livestock, which would have otherwise consumed water from the river To ensure the safety and sustainability of the water supply, the troughs were connected to the mains water supply, thereby preventing any river water abstraction.

The project also involved connecting the habitat between the farms and the riverbank, creating a continuous corridor for wildlife to move through NWRT worked closely with the farmer to help reduce nutrient loss to the watercourse By implementing environmentally friendly agricultural practices and using nutrient management plans, the farmer was able to minimize his impact on the ecosystem

The success of this project highlights the importance of riparian buffer zones in protecting aquatic environments from agricultural pollution It also shows the potential for collaboration between farmers and conservation organizations to achieve sustainable land use practices The NWRT will continue to work with farmers and other stakeholders to promote best management practices and protect the valuable aquatic resources of North Wales.

This project was made possible with fisheries funding from Natural Resource Wales North Wales Rivers Trust have designed a series of interventions over 2023-24 including weir removals, easements, in river habitat works, soil improvements, tree planting, wetland creation and fencing cattle from the watercourses to create riparian buffer zones

'I'm really happy with the work that the North Wales Rivers Trust have done. It's a great scheme and the fencing, new troughs and solar pump were put in great considering the time of year. Everything looks really good and livestock are now fenced out of the river.'

Gwynfor (Bryn Parc farm, Afon Meirchion)

Wildlife Tracking I D E N T I F I C A T I O N

Otters and minks are both members of the Mustelidae family, which includes weasels, ferrets, and badgers While they may look similar at first glance, there are some key differences between the two animals when it comes to their footprints

Otters have webbed feet with five toes, which are adapted for swimming Their prints tend to be wider and more rounded than those of minks, with distinct webs visible between the toes. Otter prints also tend to be larger overall, ranging from around 5-8cm in length

Minks, on the other hand, have partially webbed feet with five toes as well Their prints are narrower and more elongated than those of otters, with less distinct webs between the toes Mink prints are also smaller, typically measuring between 2-4cm in length.

When tracking these animals, it's important to consider their behavior and habitat as well Otters are primarily aquatic animals, so their prints are more likely to be found near rivers, lakes, and other bodies of water Minks, on the other hand, are more versatile and can be found in a variety of habitats, including wetlands, forests, and even urban areas

In terms of behavior, otters are known for being playful and social, often traveling in groups or families Minks are more solitary and territorial, often marking their territories with musky scent glands

While the footprints of otters and minks may look similar at first glance, taking a closer look at the size, shape, and habitat can help you distinguish between the two species This information is valuable for conservation efforts and can help ensure that the right measures are taken to protect these important members of our ecosystem

Adnabod Olion

B Y W Y D G W Y L L T

Mae dyfrgwn a minc yn aelodau o deulu’r Mustelidae, sy'n cynnwys y wenci,, ffuredau a moch daear. Er eu bod nhw'n edrych yn debyg ar yr olwg gyntaf, mae rhai gwahaniaethau allweddol rhwng y ddau anifail pan ddaw i'w holion traed

Mae gan dyfrgwn draed gweog gyda phump bys, sydd wedi'u haddasu ar gyfer nofio Mae eu holion yn tueddu i fod yn lletach a mwy crwn na'r rhai minc, gyda gwe amlwg rhwng y bysedd Mae holion dyfrgwn hefyd yn tueddu i fod yn fwy yn gyffredinol, yn amrywio o tua 5-8cm mewn hyd

Ar y llaw arall, mae gan minc draed rhannol weog gyda phump bys hefyd Mae eu holion yn fwy cul ac hirach eu siap na rhai dyfrgwn, gyda gwe llai amlwg rhwng y bysedd Mae holion minc hefyd yn llai, ac fel arfer maen nhw'n mesur rhwng 2-4cm mewn hyd

Wrth olrhain yr anifeiliaid hyn, mae'n bwysig ystyried eu hymddygiad a'u cynefin hefyd. Mae dyfrgwn yn anifeiliaid acwatig yn bennaf, felly mae eu holion yn fwy tebygol o gael eu canfod ger afonydd, llynnoedd ac ardaloedd dŵr eraill Ar y llaw arall, mae minc yn fwy amryddawn a gallant gael eu canfod mewn amrywiaeth o gynefinoedd, gan gynnwys tirweddau gwlyb, coetiroedd ac hyd yn oed ardaloedd trefol

O ran ymddygiad, mae dyfrgwn yn adnabyddus am fod yn chwareus a chymdeithasol, gan deithio'n aml mewn grwpiau neu deuluoedd. Mae minc yn fwy unigol ac yn fwy tiriogaethol, gan nodi eu tiriogaeth drwy ddefnydd chwaren arogleuol

Er y gall holion dyfrgwn a minc edrych yn debyg, gall edrych yn agosach ar faint, siâp ac ysteried y cynefin helpu i wahaniaethu rhwng y ddau rywogaeth Mae'r wybodaeth hon yn werthfawr ar gyfer ymdrechion cadwraeth ac yn gallu’n helpu i sicrhau bod y camau cywir yn cael eu cymeryd i ddiogelu'r haelodau pwysig hyn o'n hecosystem.

SNORKEL surveys

North Wales Rivers Trust has recently started conducting snorkel surveys to identify fish numbers and habitat in the region's rivers. The surveys are being carried out by the trust's own staff, and have already yielded some fascinating results.

The survey methods involve a team of two trained survey snorkelers swimming upstream for 1.5km, counting the number of fish they see and recording their findings on waterproof paper. The survey team also takes note of the river's characteristics, such as water depth, flow rate, and substrate type, which can all affect fish habitat.

In addition to daytime surveys, the trust also conducts night surveys using specialist gear. These surveys use powerful torches and underwater cameras to capture footage of nocturnal fish species, allowing the team to gain a more complete picture of the river's ecosystem. These methods are less intrusive to wildlife and ensure a better understanding of the rivers.

The data collected from these surveys is invaluable in identifying areas that require conservation action and improving overall river management. By understanding the species present and their habitat requirements, the trust can work towards improving conditions for fish and other aquatic wildlife in North Wales rivers.

Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru wedi dechrau cynnal arolygon nofio/snorkel yn ddiweddar i astudio a niferoedd pysgod a chynefinoedd yn afonydd yr ardal Mae'r arolygon yn cael eu cynnal gan staff yr ymddiriedolaeth eu hunain, ac maent eisoes wedi cynhyrchu rhai canfyddiadau difyr Mae'r dull arolwg yn cynnwys dau nofiwr wedi eu hyfforddi yn nofio i fyny’r afon am 1 5km, gan gyfrif nifer y pysgod maent yn eu gweld a chofnodi eu canfyddiadau ar bapur arbennig Mae'r tîm arolwg hefyd yn nodi nodweddion yr afon, fel dyfnder y dŵr, cyflymder y llif, a'r math o wely sydd i’r afon, ffactorau sydd i gyd yn effeithio ar gynefinoedd pysgod.

Yn ogystal â'r arolygon dydd, mae'r ymddiriedolaeth hefyd yn cynnal arolygon nos gan ddefnyddio offer arbenigol. Defnyddir goleuadau pwerus a chamerâu tanddŵr i ffilmio'r rhywogaethau pysgod y nos, gan ganiatáu i'r tîm gael darlun cyflawnach o ecosystem yr afon. Mae'r dulliau hyn yn llai niweidiol i fywyd gwyllt ac yn sicrhau dealltwriaeth well o'r afonydd.

Mae'r data a gasglir o'r arolygon hyn yn amhrisiadwy wrth nodi ardaloedd sydd angen gweithredu i gadw a rheoli afonydd yn fwy effeithiol. Drwy ddeall y rhywogaethau presennol a'u gofynion cynefinol, gall yr ymddiriedolaeth weithio tuag at wella'r amodau ar gyfer pysgod ac anifeiliaid dwr eraill yn afonydd Gogledd Cymru.

Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru wedi ymrwymo i ddefnyddio'r dulliau gorau sydd ar gael i amddiffyn a chadw ein hafonydd, ac mae ymroddiad staff i'r arolygon hyn yn dyst i'r ymrwymiad hwn Gydag ymdrechion parhaus fel hyn, gallwn helpu i sicrhau bod ein hafonydd yn parhau'n iach a llawn bywyd am genedlaethau i ddod

Astudiaeth Achos

Afon Bach

Eleni, mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru wedi dechrau'n gryf, gan gwblhau saith prosiect yn gyfan gwbl, dwy ohonynt yn canolbwyntio ar yr Afon Bach, isafon i'r Clwyd Yn ôl adroddiadau Cyfarwyddeb Fframwaith Dŵr diweddaraf, mae'r Afon Bach wedi'i ddynodi fel corff dŵr sy'n methu, a hynny a'n hannogodd i ganolbwyntio ar ddwy fferm fawr ar hyd yr afon i wella ansawdd y dŵr a lleihau colledion maetholion i'r dyfroedd

Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru (NWRT) wedi ffensio allan 1650m o lannau'r afon ar fferm yng Nghlwyd. Nôd y prosiect hwn oedd creu parth (clustogfa) ar lan yr afon er mwyn hwyluso plannu coed a helpu atal colledion maeth i'r dyfroedd Mae'r ymdrechion hyn wedi bod yn llwyddiannus o ran diogelu glannau'r afon rhag y gwartheg, a oedd yn achosi erydu difrifol a gormodedd gwaddodion

Yn ogystal, gosododd YAGC bum cafn dŵr i ddarparu ffynhonnell ddŵr amgen i'r gwartheg, a fyddent wedi yfed dŵr o'r afon fel arall Er mwyn sicrhau diogelwch a chynaliadwyedd y cyflenwad dŵr, cysylltwyd y cafnau â'r brif cyflenwad dŵr gan atal unrhyw dynnu dŵr o'r afon

Roedd y prosiect hefyd yn cynnwys cysylltu'r cynefinoedd rhwng y ffermydd a glannau'r afon, gan greu coridor parhaus i fywyd gwyllt symud drwyddo. Bu YAGC yn cydweithio'n agos gyda'r ffermwr i helpu leihau colledion maeth i'r dŵr Drwy roi ar waith arferion amaethyddol sy'n fwy cyfeillgar i'r amgylchedd a defnyddio cynlluniau rheoli maeth, llwyddodd y ffermwr i leihau ei effaith ar yr ecosystem

Mae llwyddiant y prosiect hwn yn amlygu pwysigrwydd parthau cysgodol ar lan yr afonydd i ddiogelu amgylcheddau dyfrol rhag llygredd amaethyddol Mae hefyd yn dangos y potensial ar gyfer cydweithio rhwng ffermwyr a sefydliadau cadwraeth i gyflawni arferion cynaliadwy ar gyfer defnydd tir. Bydd NWRT yn parhau i weithio gyda ffermwyr a rhanddeiliaid eraill i hyrwyddo arferion gorau o reoli tir ac amddiffyn adnoddau dyfrol gwerthfawr Gogledd Cymru

Gwnaed y prosiect hwn yn bosibl gyda chyllid pysgodfeydd gan Cyfoeth Naturiol Cymru Mae

Ymddiriedolaeth Afonydd gogledd Cymru t wedi dylunio cyfres o ymyriadau dros 2023-24 gan gynnwys symud gwartheg draw o'r afonydd i greu parthau cysgodol ar lan yr afonydd, cael gwared ar rwystrau rhag mudo, gwaith cynefinoedd a creu gwlybdiroedd, plannu coed ac ymyriadau mewn-afon

'Rwy'n hapus iawn gyda'r gwaith y mae Ymddiriedolaeth

Afonydd Gogledd Cymru wedi'i wneud. Mae'n gynllun gwych a roedd y ffensys, y cafnau newydd a'r pwmp solar wedi'u gosod

yn wych o ystyried yr amser o'r flwyddyn. Mae popeth yn edrych yn dda iawn ac mae'r stoc nawr wedi'u ffensio oddiwrth yr afon.'

Gwynfor (Fferm Bryn Parc, Afon Meirchion)

ENDANGERED WILDLIFE SERIES

OUR NEW YOUTUBE SERIES.

As human activities continue to impact the natural world, the survival of many species is at risk In the United Kingdom, freshwater ecosystems are particularly vulnerable, with 17 % of species facing the threat of extinction.

Key species, which play crucial roles in maintaining the delicate balance of aquatic ecosystems such as Salmon are struggling to survive due to various human-induced factors. In this latest you tube series, Dr Liam Whitmore explores some of the UK freshwater species that are facing extinction based on scientific evidence and facts Click below to watch our latest video on the Salmon.

CYFRES BYWYDAU GWYLLT RHYNGDDYNT

EIN CYFRES NEWYDD AR YOUTUBE.

Wrth i weithgareddau dynol barhau i effeithio ar y byd naturiol, mae peryg bydd llawer o rywogaethau yn diflannu'n llwyr Yn y Deyrnas Unedig, mae ecosystemau dŵr croyw yn arbennig mewn peryg o niwed, gyda 17% o rywogaethau yn wynebu bygythiad rywogaethaus

Mae rhywogaethau allweddol sy'n chwarae rôl allweddol wrth gynnal cydbwysedd sensitif y systemau ecolegol dŵr, fel yr Eog, yn agos at fethu goroesi oherwydd ffactorau dynol Yn y gyfres diweddaraf ar YouTube, mae Dr Liam Whitmore yn archwilio rhai o'r rhywogaethau dŵr croywyn y DU sy'n wynebu difodiant ar sail tystiolaeth wyddonol a ffeithiau Cliciwch isod i wylio ein fideo diweddaraf am yr Eog

Gwyddoniaeth y dinesydd

CITIZEN SCIENCE

I S R E S T O R I N G T H E

H E A L T H O F N O R T H

W A L E S R I V E R S

written by Laura Owen Sanderson

Citizen science is a powerful tool that can help us to understand and protect our natural world In North Wales, it has become an essential part of efforts to restore the health of our rivers

Despite the best efforts of government agencies and environmental organisations, there are still significant data gaps when it comes to understanding the health of our rivers This is where citizen science comes in By involving members of the local community in the collection of data we can gather a much more comprehensive picture of what is happening in our rivers

Citizen science initiatives not only help to fill in these data gaps but they also foster a sense of ownership and stewardship over our rivers. By involving local communities in the monitoring and protection of our waterways, we can empower people to take action to protect these vital ecosystems

This is particularly important in North Wales, where many freshwater ecosystems are at risk The survival of many key species, such as salmon, is threatened by various humaninduced factors, including pollution and climate change By engaging in citizen science we can gather the data we need to understand these threats and take action to address them

Ultimately, citizen science is important because it allows us to work together to protect our natural world By working together, we can restore the health of North Wales rivers, and ensure that they continue to provide us with clean water, wildlife habitats, and places of beauty and inspiration for generations to come

D D I N A S Y D D I O N Y N

A D F E R I E C H Y D A F O N Y D D

G O G L E D D C Y M R U

Mae gwyddoniaeth dinasyddion yn arf pwerus sy'n gallu ein helpu i ddeall a diogelu ein byd naturiol Yng Ngogledd Cymru, mae wedi dod yn rhan hanfodol o ymdrechion i adfer iechyd ein hafonydd

Er gwaethaf ymdrechion gorau asiantaethau llywodraethol a sefydliadau amgylcheddol, mae bylchau data sylweddol yn dal i fod ynglŷn â deall iechyd ein hafonydd Dyma ble mae gwyddoniaeth dinasyddol yn dod i mewn Drwy gynnwys aelodau o'r gymuned leol yn y casglu data, gallwn gasglu darlun llawer mwy cynhwysfawr o'r hyn sy'n digwydd yn ein hafonydd

Nid yn unig mae mentrau gwyddoniaeth dinasyddol yn helpu i lenwi'r bylchau data hyn ond maent hefyd yn meithrin ymdeimlad o berchnogaeth a stiwardiaeth dros ein hafonydd Drwy gynnwys cymunedau lleol yn y broses o fonitro a diogelu ein dyfroedd, gallwn roi grym i bobl i gymryd camau i ddiogelu'r ecosystemau hanfodol hyn

Mae hyn yn arbennig o bwysig yng Ngogledd Cymru, lle mae llawer o ecosystemau dŵr ffres mewn perygl Mae goroesiad llawer o rywogaethau allweddol, fel yr Eog yn cael eu bygwth gan amrywiaeth o ffactorau dynol, gan gynnwys llygredd a newid yn yr hinsawdd Drwy ymgysylltu mewn gwyddoniaeth dinasyddol, gallwn gasglu'r data sydd ei angen i ddeall y bygythiadau hyn a chymryd camau i fynd i'r afael â nhw

Yn y pen draw mae gwyddoniaeth dinasyddol yn bwysig oherwydd ei fod yn caniatáu i ni weithio gyda'n gilydd i ddiogelu ein byd naturiol Gan weithio gyda'n gilydd, gallwn adfer iechyd afonydd Gogledd Cymru, ac yn sicrhau eu bod yn parhau i ddarparu dŵr glân, cynefinoedd bywyd gwyllt a mannau o harddwch ac ysbrydoliaeth i genedlaethau'r dyfodol

YELLOW BOX ANGLING HUBS

written by Laura Owen Sanderson

Y mae'r map hwn yn dangos ein Hystadau Profi Dwr Pysgota ar draws Gogledd Cymru Mae'r hystadau hyn wedi'u staffio gan wirfoddolwyr brwdfrydig sy'n casglu samplau dwr ac yn monitro ansawdd dwr ein nentydd a'n llynnoedd

Mae'r data a gasglir o'r hystadau profi hyn yn amhrisiadwy Mae'n ein helpu i nodi ardaloedd sy'n peri pryder ac i gymryd camau i fynd i'r afael â llygredd, rhywogaethau ymledol ac unrhyw fygythiadau eraill i iechyd ein cynefinoedd dŵr

Ond ni allwn wneud hynny ar ein pen ein hunain Dyna lle mae ein Pencampwyr Afonydd a'n Hystadau Cymunedol yn dod i mewn Rydym eisiau cynnwys pawb yn ein hymdrechion i amddiffyn a gwella iechyd ein dyfrffyrdd Boed chi'n pysgota, cerdded, nofio, neu'n unigolyn sy'n poeni am yr amgylchedd, mae angen eich cymorth arnom

Bydd ein Pencampwyr Afonydd a'n Hystadau Cymunedol ar agor i bawb Byddant yn darparu lle i bobl ddod at ei gilydd, rhannu syniadau a chymryd camau i amddiffyn ein dyfroedd

Boed chi eisiau cymryd rhan mewn profi dwr, casglu sbwriel, neu adfer cynefinoedd, mae gennym rywbeth i bawb

Wrth lansio ym mis Mehefin, bydd ein Pencampwyr Afonydd a'n Hystadau Cymunedol yn gyfle gwych i unrhyw un sydd eisiau cymryd rhan yn amddiffyn nentydd a llynnoedd

Gogledd Cymru Gan weithio gyda'n gilydd, gallwn wneud gwahaniaeth gwirioneddol wrth gadw'r ecosystemau hanfodol hyn yn eu cyfanrwydd ar gyfer y cenedlaethau sydd i ddod

This map shows all of our Angling Water Testing Hubs across North Wales These hubs are staffed by passionate volunteers who collect water samples and monitor the water quality in our rivers and lakes

The data we collect from these testing hubs is invaluable It helps us to identify areas of concern and take action to address pollution, invasive species, and other threats to the health of our waterways

But we can't do it alone That's where our River Champions and Community Hubs come in We want to involve everyone in our efforts to protect and improve the health of our waterways Whether you're an angler, a hiker, a swimmer, or simply someone who cares about the environment, we need your help

Our River Champions and Community Hubs will be open to everyone They will provide a space for people to come together, share ideas, and take action to protect our waterways Whether you want to get involved in water testing, litter picking, or habitat restoration, we have something for everyone

Launching in June

LLEISIAU'R DŴR

VOICES OF THE WATER

We're excited to announce the launch of our new YouTube collection featuring people from North Wales sharing their stories about the rivers in the area Our collection covers everything from concerns about water quality and river health to historical information and personal anecdotes about why these rivers are so loved With interviews from fishermen, swimmers, kayakers and more, you won't want to miss the fascinating stories about these stunning bodies of water

Ydych chi'n barod i glywed am y newyddion cyffrous? Rydym yn falch iawn o gyhoeddi ein casgliad newydd o fideos ar YouTube sy'n

cynnwys pobl o Ogledd Cymru sydd am rannu eu

straeon am afonydd yr ardal Mae ein casgliad yn

cynnwys popeth- o bryderon am ansawdd dŵr ac iechyd yr afonydd at wybodaeth hanesyddol a straeon personol sydd yn esbonio pam bod yr

afonydd hyn yn cael eu hoffi cymaint Mae gennym gyfweliadau gyda physgotwyr, nofwyr, padlwyr ac eraill, felly byddwch yn siŵr o gael eich

diddanu gan y straeon diddorol am y dyfroedd gwych yma

Meettheteam.InJanuaryOisinjoinedthe teamascommunityengagementofficer Cwrddâ'rtîm YmmisIonawrymunoddOisin â'rtîmfelswyddogymgysylltucymunedol.

Oisin LoweSellers

Whatisthepurposeofyourrole?

My purpose as the community engagement officer is to spread awareness, educate and get people involved in protecting rivers. My average day can be everything from writing reportstoschoolvisits.JustlastweekIwasa guest speaker at a brownies event to talk about what affects water quality and the differentwaystotestwater.

What kind of conservation work are you responsiblefor?

I am responsible for increasing our awareness of issues within our catchment We recently worked withtheAnglingTrusttolaunchtestkitsthroughout the catchment to get anglers testing the water where they fish and using the data to build an interactive map. So far we are seeing some stark resultsaboutthewaterquality.

Whatdoyouenjoymostaboutyourwork?

It's really inspiring to see different groups of the community come together to improve our waterways and especially to see the next generation wanting to take up the mantle to protectourrivers.

Beth yw pwrpas eich rôl? Fy nod fel swyddog ymgysylltu cymunedol yw lledaenu ymwybyddiaeth, addysgu ac ennyn diddordeb pobl mewn amddiffyn afonydd. Gall fy niwrnod gwaith fod yn bob dim o ysgrifennu adroddiadau i ymweliadau â ysgolion. Yr wythnos diwethaf, fe oeddwn yn siaradwr gwadd mewn digwyddiad Brownies i siarad am yr hyn sy ' n effeithio ar ansawdd dŵr ac amygwahanolffyrddibrawfiodŵr

Pa fath o waith cadwraeth rydych chi'n gyfrifol amdano? Rwy'n gyfrifol am gynyddu ein hymwybyddiaeth o faterion o fewn ein dalgylch. Yn ddiweddar gweithiais gyda’r Angling Trust i gael pysgotwyr i gynnal profion yn y dŵr i lansio pecynnau profi ledled y dalgylch i gael pysgota profion yn y dŵr lle maent yn pysgota a defnyddio'r data i adeiladu map rhyngweithiol. Hyd yn hyn rydym yn gweld rhai canlyniadau cyffrous am ansawddydŵr.

YELLOW BOX CAMPAIGN

ANGLING TRUSTANGLERS AGAINST POLLUTION

written by Laura Owen Sanderson

Over 140 members of the North Wales Angling community have taken part in our partnership with the Angling Trust and their Yellow Box campaign across our catchment with help from the National Lottery Community Fund It now has support of over 100 clubs Nationally and 14 in North Wales.

The findings from water quality tests taken by club volunteers will help the Angling Trust hold the government to account, ensuring it lives up to its rhetoric on improving our environment and meeting its own legal responsibilities. Results will also help NWRT plan interventions on the rivers that need it most

YMGYRCH Y BOCS MELYN

ANGLING TRUSTANGLERS AGAINST POLLUTION

Mae dros 140 o aelodau o gymuned Pysgota Gogledd Cymru sydd wedi cymryd rhan yn ein partneriaeth gyda'r Angling Trust a'u hymgyrch y Bocs Melyn ar draws ein dalgylchoedd, gyda chymorth gan Gronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol. Mae bellach yn cael cefnogaeth gan dros 100 o glybiau ledled y wlad a 14 yng Ngogledd Cymru

Bydd canfyddiadau o brofion ansawdd dŵr a gymerwyd gan wirfoddolwyr y clwb yn helpu'r Angling Trust i ddwyn y llywodraeth i gyfrif, gan sicrhau ei fod yn bodloni ei nod o wella ein hamgylchedd a chwrdd â'i gyfrifoldebau cyfreithiol ei hun Bydd canlyniadau hefyd yn helpu NWRT i gynllunio ymyriadau ar yr afonydd sydd fwyaf eu hangen

adran adran adran plant plant plant

Smelt are only found in significant numbers on two catchments in North Wales, the Conwy and Dee They are related to Salmon but only grow to around 20cm, and they smell like a cucumber. Like Salmon, they live at sea and spawn in rivers

Dim ond mewn dau ddalgylch yng ngogledd Cymru y ceir brwyniaid Conwy, sef Conwy a Dyfrdwy Maen nhw'n perthyn i eogiad ond dim ond i tua 20cm y maen nhw'n tyfu, ac maen nhw'n arogli fel ciwcymbr. Fel eogiaid, maen nhw'n byw yn y mor ac yn silio mewn afonydd

WOULD YOUR LIKE A VISIT WOULD YOUR LIKE A VISIT WOULD YOUR LIKE A VISIT FROM ONE OF THE TEAM? FROM ONE OF THE TEAM? FROM ONE OF THE TEAM? A HOFFECH GAEL YMWELIAD A HOFFECH GAEL YMWELIAD A HOFFECH GAEL YMWELIAD GAN AELOD O’R TÎM? GAN AELOD O’R TÎM? GAN AELOD O’R TÎM?

This month, we took the Brownies in Llanberis to their local river to test its water quality and discuss river health If you think that your local group or school would appreciate a talk from one of our team members, please ask your teacher or parent to contact us through our website

Y mis dwythaf awsom â Brownies Llanberis at lan eu afon lleol i brofi ansawdd y dŵr a thrafod iechyd afonydd. Os byddwch yn meddwl buasa’ch grŵp lleol neu ysgol yn gwerthfawrogi sgwrs gan aelod o ’ n tîm, gofynwch i’ch athro neu riant gysylltu â ni drwy’n gwefan

After participating in our biodiversity sessions last summer and watching our latest Salmon video, ten year old Mabon was eager to create two pieces of art to communicate the issues on Salmon decline for this years Urdd This inspiration led us to introduce our new art competition. Take part in our latest art competition This seasons theme is on the Endangered Eel

You can share a photo of your artwork with us by emailing

laura@northwalesriverstrust org before July 28th to be eligible to win a prize Your entry should include your age, name, and be relevant to the rivers or wildlife of North Wales You can use any media- photography, film, paint, clay

Wedi cymeryd rhan yn ein sesiwn bioamrywiaeth yn ystod yr haf dwythaf,a gwylio’n fideo am yr eog, roedd Mabon,sydd yn ddeg oed ,yn awyddus i greu day ddarn o gelf yn cyfeirio at broblemau’r eog ar gyfer yr Urdd Ysbrydolodd hyn ni I gyflwyno ein cystadlaeaeth celf newydd. Mae croeso I chi gymereyd rhan Thema’r tymor yma yw ’ r yslywen a ’ r peryglon sydd yn ei wynebu

Gallwch dynnu llun o ’ch gwaith a’I rannu drwy ebostio

laura@northwalesriverstrust org cyn Gorfennaf 28fed I geisio amyr wobr Dylia’r cais gynnwys eich enw,oedran, a bod yn berthnasol at afonydd a bywyd gwyllt Gogledd Cymru Cewch ddefnyddio unrhyw ddeunydd neu gyfrwngffotograffiaeth,ffilm,paent,clai ac yn y blaen

TORGOCH UPDATE

written by Laura Owen Sanderson

IAspartofProsiectTorgoch,thestudentsofYsgolWaunfawrweregrantedtherareopportunity to hatch Torgoch eggs in their classroom and release the young fish into Llyn Padarn The Torgoch,alsoknownasthe"redbelly,"isaremarkablewildlifespeciesandabelovediconofthe region.Thesecolorfulandstrikingfishdwellinlakesandarecloselyrelatedtosalmonandtrout, representing a fascinating relic of the last ice age There are only three lakes in Wales where nativepopulationsofArcticcharrcanbefound,alllocatedinthenorthernmountainousregion ofSnowdonia

Unlike many other fish that are indigenous to the British Isles, Arctic charr are particularly wellsuitedtothriveinthedeep,openwatersofnutrient-depleteduplandlakes Theythereforeplay auniqueandvitalecologicalrole,whichisreflectedintheirdesignationasabiodiversitypriority speciesfortheUK.

Despite their recognised ecological value, populations of Arctic charr in the British Isles are generallyindeclineduetovarioushumanactivitiesanddisturbances

OnFebruary9th,alongwithNWRTmascot‘TudurTo h’ 45 pupils gathered to release the Torgoch into their n Llyn Padarn. NWRT chairman Dr. Robin Parry ga insightful talk about the importance of Torgoc communityandthedangerstheyface

Pupils also celebrated the wonderful native Torgoc an Art competition Chairman Dr Robin Parry had difficulttaskofjudgingthewinners!

Youcanwatchthefullfilmontheprojectinthenex

GET INVOLVED

If you're interested in participating in our Prosiect Torgoch program, we invite you to visit our website and download resources directly from it. These resources include engaging animations about the Torgoch, which can be used in your classroom to educate and inspire students about this remarkable fish.

We believe that by making these resources available, we can help to spread awareness about the importance of protecting and preserving the Torgoch and other biodiversity priority species in the UK.

So, whether you're a teacher, a student, or simply someone who cares about the environment, we encourage you to check out our website and get involved in Prosiect Torgoch today!

DIWEDDARIAD TORGOCH

Fel rhan o Brosiect Torgoch, fe roddwyd y cyfle prin i fyfyrwyr Ysgol Waunfawr fagu wyau Torgochyneuhystafellddosbartharhyddhau'rpysgodifanciLlynPadarn Mae’renwyntarddu o fol coch y pysgod gwrw, rhywogaeth sy ' n drawiadol ac yn enwog fel eicon yr ardal. Mae'r pysgodlliwgarathrawiadolachynynbywmewnllynnoeddacynynperthynI’reoga’r brithyll,acyncynrychiolireliwffascinoystodauhynafolydynolrywacynbodoliymaersOesyr Iâ DimondmewntrillynyngNghymrumaepoblogaethwreiddiolo’rtorgochi’wcael,a’rtriwedi eulleoliyngngogleddEryri

Yn wahanol i bysgod eraill ym Mhrydain, mae ’ r torgoch wedi addasu i ffynnu mewn llynoedd mawr dwfn yn yr ucheldir, mewn dŵr gymharol ddi-faeth Maent felly’n chwarae rôl ecolegol unigryw a hanfodol, sy ' n cael ei adlewyrchu yn eu dynodiad fel rhywogaeth flaenoriaeth bioamrywiaeth ar gyfer y DU. Er gwaethaf eu gwerth ecolegol cydnabyddedig, mae poblogaethauo’rTorgochymMhrydainynamlyndirywiooherwyddamrywiaethoweithgarwch dynoladryswch

Ar Chwefror 9fed, ynghyd â masgot y NWRT'Tudur Torgoch', daeth 45 o ddisgyblion at eu gilydd i ryddhau'r Torgoch i'w cartref newydd, Llyn Padarn. Rhoddodd Cadeirydd y YAGC, Dr Robin Parry, sgwrs hynod ddifyr am bwysigrwydd y Torgochynygymuneda'rperyglonmaentyneuhwynebu

Cafoddydisgyblionhefydddathlu'rTorgochbrodorolgwych drwy gystadleuaeth Celf Roedd gan y Cadeirydd Dr Robin Parryydasganoddiawnofeirniadu'renillwyr!

Gallwchwylio'rffilmlawnaryprosiectynyrrhifynnesaf!

Cymeryd RhAN

Os oes gennych ddiddordeb mewn cymryd rhan yn ein rhaglen Prosiect Torgoch, rydym yn eich gwahodd i ymweld â'n gwefan a lawrlwytho adnoddau yn syth ohoni. Mae'r adnoddau hyn yn cynnwys animeiddiadau diddorol am y Torgoch, y gellir eu defnyddio yn eich dosbarth i addysgu ac ysbrydoli myfyrwyr am y pysgod rhyfeddol yma.

Credwn, trwy sicrhau bod yr adnoddau hyn ar gael, gallwn helpu i ledaenu ymwybyddiaeth am bwysigrwydd cadwraeth ac amddiffyn y Torgoch. a'r rhywogaethau blaenoriaeth bioamrywiaeth eraill yn y D.U.

Felly, boed yn athro, myfyriwr, neu'n unigolyn sy'n poeni am yr amgylchedd, rydym yn annog chi i edrych ar ein gwefan ac ymuno â Prosiect Torgoch heddiw!

PHARMACEAUTICALS IN FRESHWATER ENVIRONMENTS

and the effects on Freshwater Inverterbrates

written by Laura Owen Sanderson

Pharmaceuticals are a major emerging category of concern for chemical contamination in the environment. They are commonly detected in waterways globally, and have poorly enforced and contradictory quality standards. This article discusses the impact of pharmaceuticals on freshwater invertebrates, which are some of the most threatened and least studied organisms.

Pharmaceuticals have both human and veterinary uses resulting in a variety of pathways into the environment during their manufacture, use, and disposal. Chemicals are not entirely eliminated through wastewater treatment, and are released in effluent. Pharmaceuticals interact with each other and other chemicals, resulting in toxic cocktails that are more harmful than single substances. The length of exposure can dramatically alter conclusions of toxicity data where effects are time-dependent.

A significant increase was found for 50% of substances investigated in wastewater treatment works, with Ibuprofen exceeding limits 62% of the time upstream and 84% of the time downstream. Carbamazepine appears to affect invertebrates below the current PNEC, while Fluoxetine occurs in the environment at concentrations that have been observed to alter invertebrate behavior and reproduction. Venlafaxine causes stress responses in the freshwater snail, Leptoxis carinata, at concentrations well below the PNEC.

Very few studies measure the effects of pharmaceuticals at environmentally relevant concentrations or conduct long-term studies. Several substances have the potential to impact invertebrates in the environment, but data are sparse, especially in drug classes like antibiotics. The most observed effect of pharmaceuticals in invertebrates is alterations in reproduction and growth, with some researchers suggesting peaks in effect at low concentrations for some substances. Effects also vary by species, pH, temperature, and exposure to sunlight.

WHAT CAN YOU DO TO HELP?

Proper disposal of pharmaceuticals: Encouraging proper disposal of unused or expired medications can prevent them from entering the water system in the first place. This can include providing safe disposal options like drug take-back programs or providing clear instructions on how to dispose of medications safely.

Improved wastewater treatment: Advanced wastewater treatment technologies like membrane filtration, reverse osmosis, or activated carbon can remove a significant amount of pharmaceuticals from wastewater before it is released into the environment.

Education and awareness: Raising awareness about the impact of pharmaceuticals on the environment and educating people on the proper disposal of medications can help reduce the amount of pharmaceuticals entering freshwater systems.

Reduction of prescription drug use: Healthcare providers can prescribe medications only when necessary and prescribe smaller doses, which can lead to reduced excretion of active compounds into wastewater and the environment.

Regulatory measures: Governments can impose regulations and guidelines for the use, production, and disposal of pharmaceuticals to minimize their impact on the environment. This can include setting limits on the concentrations of pharmaceuticals in wastewater or establishing mandatory testing requirements for pharmaceuticals before they are released into the environment.

MEDDYGINIAETHAU YN YR

AMGYLCHEDD DŴR CROYW

Effaith meddyginiaethau ar anifeiliaid bach dyfroedd

written by Laura Owen Sanderson

Mae meddyginiaethau yn un o'r meysydd sy'n peri pryder mwyaf o ran llygredd cemegol yn yr amgylchedd.

Maent yn aml yn cael eu canfod mewn dyfrffyrdd ledled y byd ac mae safonau a dulliau eu monitro, yn ansicr ac yn aml yn groes i’w gilydd.Mae’r erthygl hon yn trafod effeithiau meddyginiaethau ar fywyd creaduriaid di-asgwrn cefn sy’n wynebu’r bygythiad mwyaf ,ac sydd wedi eu hastudio leiaf.

Mae gan ddefnyddiau dynol a milfeddygolac anifeiliaid anwes sy'n arwain at amrywiaeth o lwybrau i mewn i'r amgylchedd yn ystod eu cynhyrchu, eu defnydd a'u gwaredu. Nid yw cemegion yn cael eu dileu'n llwyr trwy driniaeth ddŵr gwastraff, ac maent yn

cael eu rhyddhau drwy arllwysiad y gweddillion. Mae meddyginiaethau'n rhyngweithio â'i gilydd a chemegion

eraill, gan arwain at goctêls gwenwynig sy'n fwy niweidiol na chynhyrchion sengl. Gall hyd yr ymddangosiad newid yn sylweddol yng nghasgliadau data o ran gwenwynigrwydd, gan fod effeithiau'n dibynnu ar y cyfnod o amser y mae'r organebau wedi eu heffeithio.

Canfuwyd cynnydd sylweddol ar gyfer

50% o’r sylweddau â ymchwilwyd iddynt

mewn gweithfeydd trîn dŵr, gydag

Ibuprofen yn uwch na’r lefel derbyniol

62% o’r amser uwchlaw i’rr Gwaith ac

84% o’r amser islaw i’r gwaith.

Ymddengys bod Carbamazepine yn

effeithio ar fywyd di-asgwrn cefn ar

lefelau îs na’r PNEC presannol tra bod

Fluoxetine yn bodoli yn yr amgylchedd ar grynodiadau/ lefelau sydd wedi eu

hystyried yn newid eu ymddygiad a’u

atgenhedlu. Mae Venlafaxine yn achosi ymatebion straen yn y falwen ddŵr, Lepoxis carinata, ar lefel sydd yn îs na’r PNEC.

Prin yw’r astudiaethau sy'n mesur effeithiau meddyginiaethau ar lefelau perthnasol yn yr amgylchedd neu'n cynnal astudiau tymor hir. Mae nifer o sylweddau sydd â'r potensial i effeithio ar anifieiliaid di-asgwrn cefn yn yr amgylchedd, ond mae'r data'n brin, yn enwedig mewn dosbarthiadau meddyginiaethau fel antibiotigau. Yr effaith fwyaf a welir gan feddyginiaethau ar anifeiliaid di-asgwrn cefn yw newidiadau ar genhedlu a thyfian, gyda rhai ymchwilwyr yn awgrymu y ceir uchafbwynt effaith rhai sylweddau ar lefelau gymharol isel.Mae’r effeithiau hefyd yn amrywio yn ôl rhywogaeth,pH ac amodau fel tymheredd a goleuni’r haul.

BETH ALLWCH CHI EI WNEUD I HELPU?

Cael gwared o feddyginiaethau mewn modd briodol. Gall annog gael gwared meddyginiaethau sydd heb eu defnyddio neu sydd wedi dod i ben eu hatal rhag fynd i'r system ddŵr yn y lle cyntaf. Gall hyn gynnwys darparu opsiynau dileu diogel fel rhaglenni cymryd meddyginiaethau yn ôl neu ddarparu cyfarwyddiadau clir ar sut i ddiogelu meddyginiaethau'n ddiogel.

Gwelliant i driniaeth ddŵr gwastraff: Gall technolegau triniaeth ddŵr gwastraff uwch fel hidlo'r gwrthdro, osmosis gwrthdro, neu garbon actif ddileu cyfran sylweddau meddyginiaethol sylweddol o'r dŵr gwastraff cyn ei ryddhau i'r amgylchedd.

Addysg a chyfarwyddyd: Gall codi ymwybyddiaeth am effaith meddyginiaethau ar yr amgylchedd ac addysgu pobl ar sut i ddileu meddyginiaethau'n iawn helpu leihau'r nifer o feddyginiaethau sy'n mynd i systemau dŵr croyw.

Lleihau defnydd o feddyginiaethau prescription: Gall darparwyr gofal iechyd ragnodi meddyginiaethau pan fo hynny’n angenrheidiol yn unig, a chynnig dosau llai, sy'n gallu arwain at leihau treulio cyfansoddion gweithredol sydd yn cyrraedd y dŵr gwastraff a’r amgylchedd.

Mesurau rheoleiddiol: Gall llywodraethau osod rheoliadau a chanllawiau ar gyfer defnydd, cynhyrchu, a dileu meddyginiaethau i leihau eu heffaith ar yr amgylchedd. Gall hyn gynnwys gosod terfynau ar lefelau meddyginiaethau mewn dŵr gwastraff neu sefydlu gofynion prawf gorfodol ar gyfer meddyginiaethau cyn eu rhyddhau i'r amgylchedd.

The North Wales Rivers Trust has been actively engaging with local communities to spread awareness about the importance of protecting and conserving our rivers and waterways. The trust has been busy hosting various events and workshops. Over the summer months we will be including river cleanups, wildlife surveys, and educational talks, to showcase the fantastic work happening on the rivers, actively encouraging people to get involved. By participating in these activities, the community can learn about the many ways in which they can help preserve our natural environment, from reducing pollution and litter to protecting wildlife habitats. With the trust's help, we can all play a part in ensuring the health and vitality of our rivers for generations to come.

Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru yn ymgysylltu'n weithredol gyda chymunedau lleol i ledaenu ymwybyddiaeth am bwysigrwydd diogelu a chadw ein hafonydd a'n llwybrau dŵr. Mae'r ymddiriedolaeth wedi bod yn brysur yn cynnal amrywiaeth o ddigwyddiadau a gweithdai. Dros y misoedd haf, byddwn yn cynnwys glanhau afonydd, arolygon bywyd gwyllt a sgyrsiau addysgol, i arddangos y gwaith gwych sy'n digwydd ar yr afonydd, ac i annog pobl i gymryd rhan. Drwy gymryd rhan yn y gweithgareddau hyn, gall y gymuned ddysgu am y nifer o ffyrdd y gallant helpu i gadw ein hamgylchedd naturiol yn iach, gan leihau llygredd ac sbwriel a gwarchod cynefinoedd bywyd gwyllt. Gyda chymorth yr ymddiriedolaeth, gallwn i gyd chwarae rhan wrth sicrhau iechyd a bywiogrwydd ein hafonydd am genedlaethau i ddod.

Ogwen Odyssey- Cwm Idwal

Making river restoration partnership plans with The Vale of Clwyd angling club

THE MENAI STRAIT PARTNERSHIP FORUM

The Menai Strait Partnership Forum is a vital initiative established by the North Wales Rivers Trust and the Menai Strait Fisheries Order Management Association (MSFOMA) with funding from the Welsh Government Coastal Capacity Building Fund. The Forum's ultimate goal is to ensure that the Menai Strait region remains climate-resilient for business, recreation, and the environment, not just for today but for future generations

This Forum serves as a powerful platform that brings together stakeholders from various sectors to share information, collaborate and work towards sustainable management and conservation of the Menai Strait By tackling the challenges posed by climate change and human activities, such as habitat degradation, pollution, recreation, and cultural heritage preservation, the Forum aims to promote sustainable practices, foster cooperation among stakeholders, and advocate for the well-being of the Menai Strait and its communities

Through the Forum's collaborative projects and initiatives, the Partners will work towards building a resilient Menai Strait that can withstand the impacts of changing environmental conditions and societal needs.

North Wales Rivers Trust will be working on the 13 rivers entering the Menai Strait and interventions to improve the water quality

Mae Fforwm Partneriaeth y Fenai yn fenter hanfodol a sefydlwyd gan Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru a Chymdeithas Rheoli Gorchymyn Pysgodfa Fenai (MSFOMA) gyda chyllid gan Gronfa Adeiladu Capasiti Arfordirol Llywodraeth Cymru Nod mwyaf y Fforwm yw sicrhau bod ardal y Fenai yn gwydn yn wyneb newidiadau hinsawdd ar gyfer busnes, hamdden ac amgylchedd, nid yn unig heddiw, ond ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol

Mae'r Fforwm hwn yn gwasanaethu fel llwyfan pwerus sy'n dod â rhanddeiliaid o wahanol sectorau at ei gilydd i rannu gwybodaeth, cydweithio a gweithio tuag at reolaeth ac adferiad cynaliadwy y Fenai Drwy fynd i'r afael â heriau a ddaw o newidiadau hinsawdd a gweithgareddau dynol, megis dirywiad cynefinoedd, llygredd, hamdden, a chadwraeth ddiwylliannol, nod y Fforwm yw hyrwyddo arferion cynaliadwy, hybu cydweithredu rhwng rhanddeiliaid, a dadlau dros les y Fenai a'i chymunedau.

Drwy brosiectau a mentrau cydweithredol y Fforwm, bydd y Partneriaid yn gweithio tuag at adeiladu Fenai gwydn sy'n gallu wynebu effeithiau newidiadau amgylcheddol ac anghenion cymdeithasol sy'n newid

Bydd Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru yn gweithio ar y 13 afon sy'n mynd i mewn i Fenai a'r ymyraethau i wella ansawdd dŵr

Menai Strait Fforwm

Rwyf yn falch iawn o'r rhan mae Ymddiriedolaeth

Afonydd Gogledd Cymru yn ei chwarae wrth sefydlu

Fforwm Afon Menai Rwyf wedi fy magu ym

Mhorthaethwy, yn cofio nofio o'r traeth ar y "Belgian Prom", a physgota pob penwythnos a hyd nosweithia'r haf, a bwyta bron pob pysgodyn a ddaeth i law.Mae'n hynod bwysig bod y Fenai'n parhau'n gynaladwy i'r dyfodol,ar gyfer ei bywyd gwyllt,hamdden a busnesau lleol

I am proud that the North Wales Rivers Trust is playing such an important part in setting up the Menai Straits Forum I was brought up in Menai Bridge- I remember as a small child swimming off the Belgian Promenade,and spending every weekend and summer evening fishing the Straits-and eating just about everything we caught -pollack, codling, mullet but also eels and even wrasse It is vital that we make every effort to help the Menai Straits remain sustainable for wildlife, recreation and business into the future.

Dr

Robin Parry

On March 23rd 2023 we held our Inaugural Menai Strait Partnership Forum: Fostering Collaboration and Sustainability for the Iconic Menai event. This evening was peppered with informative discussion and guest key note speakers.

At the launch of our online information platform, which aimed to provide the latest data and information on the Menai Strait and its surrounding land and rivers, a series of baseline questions were asked to the community to assess their perspective on the issues facing the Strait.

The results of the study indicated a notable level of concern among the community regarding the future of the Strait. Specifically, 92 percent of participants expressed apprehension about the future of the Strait, highlighting the pressing need for effective and immediate action.

This feedback reinforces the importance of collective efforts to increase awareness, engage the community, and drive innovative solutions to protect and preserve the Menai Strait. With such a high level of concern and commitment from the community, there is a great potential to work together towards a sustainable future for the Strait.

Ar Fawrth 23ain, 2023 cynhaliwyd ein Fforwm Partneriaeth Yr Afon

Menai Gyntaf: Ffynnu Cydweithredu a Chynaliadwyedd ar gyfer Digwyddiad Eiconig Afon Menai. Roedd y noson hon yn llawn trafodaethau addysgiadol a siaradwyr allweddol gwadd.

Wrth lansio ein llwyfan gwybodaeth ar-lein, a oedd yn anelu at ddarparu'r data a'r wybodaeth ddiweddaraf am Afon Menai a'i chyffiniau, gofynnwyd cyfres o gwestiynau sylfaenol i'r gymuned i asesu eu safbwyntiau ar y materion sy'n wynebu'r afon.

Dangosodd canlyniadau'r astudiaeth lefel sylweddol o bryder ymhlith y gymuned ynghylch dyfodol yr afon. Yn benodol, mynegodd 92 y cant o'r cyfranogwyr bryder am ddyfodol yr afon, gan dynnu sylw at yr angen brys i weithredu'n effeithiol ac ar unwaith.

Mae'r adborth hwn yn atgyfnerthu pwysigrwydd ymdrechion ar y cyd i gynyddu ymwybyddiaeth, ymgysylltu â'r gymuned a sbarduno atebion arloesol i amddiffyn ac i gadw Afon Menai. Gyda lefel uchel o bryder a chydweithrediad gan y gymuned, ceir potensial mawr i weithio gyda'n gilydd tuag at ddyfodol cynaliadwy ar gyfer yr afon.

C A S T A line

North Wales Rivers Trust has recently teamed up with North Wales Wildlife Trust to promote angling and raise awareness about the health of North Wales rivers. Through a series of collaborative sessions across the region, participants receive expert tuition on how to cast a line, while also learning about river health, invasive species, and measures to prevent the spread of non-native species.

Angling is not only a popular sport but can also play a vital role in conserving the health and diversity of our rivers. By participating in angling and learning about river ecology, anglers can become stewards of the rivers they love. However, the sport has often been seen as exclusive, with barriers to entry for newcomers, particularly young people and those from diverse backgrounds.

Through this collaboration, North Wales Rivers Trust and North Wales Wildlife Trust aim to break down those barriers and encourage a wider audience to take up the sport. The sessions are open to people of all ages and backgrounds, and offer an opportunity for participants to learn from experts and to connect with others who share their love for North Wales rivers.

In addition to learning how to cast a line, participants in these sessions will also receive valuable information about river health and the importance of preventing the spread of invasive species. They will learn about the critical role of native species in maintaining a healthy river ecosystem and what they can do to help protect these species.

Through this collaboration, North Wales Rivers Trust and North Wales Wildlife Trust are not only promoting angling but also cultivating a deeper understanding of the vital role that North Wales rivers play in our environment and our communities. By working together, they hope to inspire more people to get out onto the rivers and ultimately help protect what they love. So, come and join us in our mission to preserve and conserve the rivers of North Wales for generations to come!

UPCOMING SESSIONS

Llyn y Dywarchen, Rhydd Ddu 13th May

Hosted by Seiont,Gwyrfai & Llyfni Anglers

Llyn Elsi, Betws Y Coed 14th May

Hosted by Betws Y Coed Anglers

Llyn Trawsfynydd, Trawsfynydd 20th May

Hosted by Prysor Anglers

to book a session head to our website i archebu sesiwn ewch i'n gwefan

T A F L U lein

Mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru wedi ymuno yn ddiweddar ag Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru i hyrwyddo pysgota a codi ymwybyddiaeth am iechyd afonydd Gogledd Cymru. Trwy gyfres o sesiynau cydweithredol ledled yr ardal, mae’r rhai sydd yn cymeryd rhan yn cael hyfforddiant arbenigol ar sut i daflu lein a pluen, gan ddysgu hefyd am iechyd yr afon, rhywogaethau estron, a mesurau i atal lledaeniad rhywogaethau nad ydynt yn frodorol

Mae pysgota’n weithgaredd poblogaidd ond hefyd gall chwarae rôl hanfodol wrth gadw iechyd ac amrywiaeth ein afonydd Drwy gymeryd rhan mewn pysgota a dysgu am ecoleg afonydd,gall pysgotwyr fod yn stiwardiaid i'r afonydd maent yn eu caru Fodd bynnag, mae'r gamp yn aml wedi'i weld yn gaeedig, gyda rhwystrau i ddechreuwyr, yn enwedig pobl ifanc a'r rheini o gefndiroedd amrywiol.

Drwy'r cydweithrediad hwn, mae Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru ac Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru yn anelu at chwalu'r rhwystrau hynny ac yn annog cynulleidfa ehangach i gychwyn ar y gamp. Mae'r sesiynau ar agor i bobl o bob oedran a chefndir, ac yn cynnig cyfle i gyfranogwyr ddysgu gan arbenigwyr ac i gysylltu â phobl eraill sy'n rhannu eu cariad at afonydd Gogledd Cymru

Yn ogystal â dysgu sut i daflu lein, bydd cyfranogwyr yn y sesiynau hyn hefyd yn derbyn gwybodaeth werthfawr am iechyd yr afon ac am bwysigrwydd atal lledaeniad rhywogaethau ymledol Byddant yn dysgu am rôl hanfodol rhywogaethau brodorol mewn cynnal system ecolegol afon iach ,a beth y gallant ei wneud i helpu i amddiffyn y rhywogaethau hyn.

Drwy'r cydweithrediad hwn, bydd Ymddiriedolaeth Afonydd Gogledd Cymru ac Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru nid yn unig yn hyrwyddo pysgota, ond hefyd yn cynyddu dealltwriaeth ehangach o'r rôl hanfodol sy'n cael ei chwarae gan afonydd Gogledd Cymru yn ein hamgylchedd a'n cymunedau Gan weithio gyda'i gilydd, maent yn gobeithio ysbrydoli mwy o bobl i fynd at lannau ein dyfroedd ac yn y diwedd ein helpu i’w gwarchod Felly ymunwch â ni ar ein taith i warchod a chadw afonydd Gogledd Cymru ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol!

Angling

In our first session, we teamed up with the Rhyl and St Asaph Angling Club to offer a hands-on experience for participants. They learned how to set up and cast a line, and spent time fishing on the lake We also covered important topics such as the food chain and invertebrate health, as well as how to monitor changes by kick sampling the local river. Additionally, we discussed ways to combat the spread of invasive species through check, clean, and dry techniques To ensure participants have the tools to maintain the health of their local waters, the North Wales Wildlife Trust provided an excellent invasive species kit for all attendees.

Yn ein sesiwn gyntaf, cawsom ymuno â Chlwb Pysgota Y Rhyl a Llanelwy i gynnig profiad ymarferol i'r cyfranogwyr Dysgwyd iddynt sut i osod a taflu lein, a treilwyd amser yn pysgota ar y llyn. Trafodwyd pynciau pwysig megis y gadwyn fwyd a iechyd anifeiliaidddi-asgwrn cefn, yn ogystal â sut i fonitro newidiadau drwy gic-samplu afon lleol Yn ogystal, trafodwyd ffyrdd i frwydro'r lledaeniad o rywogaethau drwy dechnegau gwirio, glanhau a sychu Er mwyn sicrhau bod gan y cyfranogwyr y teclynnau i gynnal iechyd eu dyfroedd lleol, darparodd Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru becyn rhywogaethau ymledol ardderchog i'r holl fynychwyr

OUTREACH WORK: JAN- APRIL

Eleni buom allan yn y gymuned yn trafod gwarchod ein afonydd a dangos sut y gallwch gymeryd rhan. This year we spent time out in the community talking about how we can protect our rivers and showing you how you can get involved

Dyma rhai o’r uchafbwytiau: Here are some of the highlights

We created the Menai Strait Partnership Forum to protect the 13 rivers entering the Menai Strait Creuwyd fforwm Partneriaeth Afon Menai i warchod y 13 afon sydd yn llifo i’r Fenai.

We gave two talks about careers in the environmental charity sector at Bangor University and also offered valuable fieldwork experience to students Rhoddwyd ddwy sgwrs am yrfaoedd yn y maes elusennau amgylcheddol ym Mhrifysgol Bangor yn ogystal â chynnig profiad gwerthfawr mewn gwaith maes I’r myfyrwyr.

We provided one of our River Health sessions to the Brownies Cawsom sesiwn iechyd afonydd gyda’r Brownies

We attended the Ogwen Odyssey and gave water quality demonstrations and talks at Cwm Idwal Helping raise funds for the Ogwen Mountain Rescue team Mynychom yr Ogwen Odyssey gan arddangos dull provi ansawdd dŵr asgwrs yng Nghwm Idwal.Codwyd elw at dîm Achub Mynydd Dyffryn Ogwen.

We created a youtube series of informative videos Creuwyd cyfres o fideos diddorol ar YouTube.

We created educational resources for schools for Prosiect Torgoch.Creuwyd adnoddau addysgol ar gyfer ysgolion gdya Prosiect Torgoch.

We held two training sessions for angling clubs within our catchment on the 'Yellow Box Campaign'.Cynhaliwyd ddau sessiwn hyfforddi ar gyfer clybiau pysgota lleol yn y dalgylch gyda’n “Ymgyrch Bocs Melyn.

river health check using insects!

Are you curious about the fascinating world of invertebrates? Join us for our upcoming Invertebrate Sampling Days over the summer and discover the incredible diversity of these often overlooked creatures.

As part of this event, you'll have the opportunity to learn about the importance of invertebrates in our ecosystem and how they contribute to our environment. You'll also get hands-on experience in collecting and identifying different species of invertebrates, using a variety of sampling techniques.

upcoming events

learn more about north wales rivers trust

MAY 31ST MACHYNLLETH

June 6th bangor

river clean ups!

Looking for a way to make a difference in your local community and help protect the environment? Join our River Clean Summer Sessions and get involved in cleaning up the rivers of North Wales!

Our sessions offer a fun and rewarding way to spend time outdoors while making a positive impact on our local waterways. Working together with other volunteers, you'll help to remove litter and other debris from the river, improving water quality and creating a safer habitat for local wildlife.

To find out more head to www.northwalesriverstrust.org

Oes diddordeb ganddoch yn myd diddorol ein creaduriaid ddi-asgwrn cefn?!

Ymunwch â niar ein dyddiau samplo yn ystod yr haf i gael darganfod yr amrywieth anhygoel o’r creaduriaid ym,a sydd mor aml wedi eu di-ystyru.

Fel rhan o’r digwyddiad cewch ddysgu pwysigrwydd anifeiliaid ddi-asgwrn cefnyn i’r ecosystem a’u cyfraniad at yr amgylchedd.Ac wrth gwrs cewch brofiad ymarferol o gasglu ac adnabod y pryfetach a’r creaduriaid drwy ddefnyddioa dulliau amrywiol.

digwyddiadau sydd ar y gorwel

MAI 31ain MACHYNLLETH

GLANHAU AFONYDD

Ydach chi’n chwilio am modd i wneud gwahaniaeth yn eich cymuned leol a gwarchod yr amgylchedd?

Ymunwch â’n Sesiynau Glanhau Afon yn yr haf a cymerwch ran yn clirio afonydd Gogledd Cymru!

Mae hwyl a boddhâd i’w gael yn yr awyr agored tra’n cyfrannu’n gadarnhaol at ein dyfroedd lleol.Gyda gwirfoddolwyr eraill byddwch yn helpu cliro sbwriel o’r afon,yn gwella ansawdd y dŵr a chreu gwell cynefinoedd ar gyfer bywyd gwyllt yr ardal.Cadwch lygad ar ein gwefan a’r dudalne digwyddiadau am fanylion lleoliadau ac amseroedd.

I

To find out more and support our work through volunteering or donations sign up to our newsletter:-

www.northwalesriverstrust.org

gael gwybod mwy a chefnogi ein gwaith drwy wirfoddoli neu roddion cofrestrwch ar gyfer ein cylchlythyr: