ε ς τ α ψ τ έ ν δ ι . ξ .Ε ζο α Τ Ε αί ν π η τ σ
Ε.Ε.
Αγαπητέ μαθητή, μαθήτρια, Το τετράδιο αυτό αποτελεί το εισιτήριό σου για ένα συναρπαστικό ταξίδι στην Ευρώπη, το οποίο θα σε διδάξει πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα για την πλούσια ιστορία της γηραιάς ηπείρου και τη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια στην οποίαν ανήκεις. Καλή περιήγηση!
Τάσος Γεωργίου
Επικεφαλής Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γραφείο στην Κύπρο
EΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
1
Οικογένεια δημοκρατικών χωρών Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) είναι μια οικογένεια ευρωπαϊκών δημοκρατικών χωρών, οι οποίες έχουν δεσμευτεί να συνεργάζονται για την ειρήνη και την ευημερία. Δημιουργήθηκε για να τεθεί τέλος στους συχνούς πολέμους μεταξύ γειτονικών χωρών που κατέληξαν στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρώτο βήμα έγινε το Μάιο του 1950 στο Παρίσι όταν ο Γάλλος υπουργός εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν αποφάσισε να προτείνει στη Γαλλία, στη Γερμανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες την τολμηρή ιδέα του οραματιστή επιτρόπου για το Γαλλικό Σχέδιο Εκσυγχρονισμού, Ζαν Μοννέ, να ενώσουν την παραγωγή τους σε άνθρακα και χάλυβα. Το μήνυμα είχε δοθεί. Οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου, της Ιταλίας, του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας αποφάσισαν να συγκεντρώσουν σε έναν κοινό οργανισμό τα ανθρακωρυχεία και τα χαλυβουργεία τους και να δημιουργήσουν την «Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα» (ΕΚΑΧ), η οποία θα είχε ειρηνικούς σκοπούς και θα βοηθούσε στην ανοικοδόμηση της Ευρώπης από τα ερείπια του πολέμου. Η ΕΚΑΧ ιδρύθηκε το 1951.
Οι έξι αυτές χώρες συνεργάστηκαν τόσο καλά που το Μάρτιο του 1957 αποφάσισαν να δημιουργήσουν μιαν άλλη οντότητα, την οποία ονόμασαν «Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα» (ΕΟΚ). Στις 7 Φεβρουαρίου 1992, στην ολλανδική πόλη Μάαστριχτ, υπογράφηκε η ομώνυμη συνθήκη με την οποία η Ε.Ο.Κ. μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση (E.E.).
2
ση
ΗΕ
υρ
ωπ αϊκ ή
Σήμερα ο αριθμός των κρατών-μελών της Ε.Ε. ανέρχεται σε 27. Τα πρώτα κράτη της Ε.Ε. ήταν το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία. Το 1973 έγιναν μέλη η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το 1981 η Ελλάδα έγινε το 10ο μέλος. Ακολούθησαν το 1986 η Πορτογαλία και η Ισπανία. Το 1995 τα κράτη έγιναν 15 με την προσθήκη της Αυστρίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Το 2004 στην Ε.Ε εντάχθηκαν 10 νέα μέλη: Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχτηκαν το 2007.
Έν ω
Η Ευρωπαίκή Ένωση είναι μοναδική στον κόσμο. Δεν αποτελεί ομοσπονδία όπως η ΗΠΑ ούτε είναι απλώς ένας οργανισμός συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων, όπως τα Ηνωμένα Έθνη. Οι χώρες που αποτελούν την Ένωση συνεχίζουν να είναι ανεξάρτητα κυρίαρχα έθνη, αλλά συνενώνουν τις εθνικές κυριαρχίες τους ούτως ώστε να έχουν ισχύ και παγκόσμια επιρροή, την οποία καμιά χώρα δεν θα μπορούσε να έχει από μόνη της. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ε.Ε. αποτελεί την πρώτη εμπορική και τη δεύτερη γεωργική και βιομηχανική δύναμη στον κόσμο.
Η Κροατία, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Τουρκία είναι χώρες υποψήφιες για ένταξη.
3
Η ευρωπαϊκή σημαία απεικονίζει δώδεκα αστέρια πάνω σε γαλάζιο φόντο και αποτελεί το σύμβολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της ενότητας και της ταυτότητας της Ευρώπης κατά μια ευρύτερη έννοια. Ο κύκλος των χρυσών αστεριών εκφράζει την αλληλεγγύη και την αρμονία μεταξύ των κρατών της Ευρώπης. Ο αριθμός των αστεριών δεν εξαρτάται από τον αριθμό των κρατών-μελών. Είναι δώδεκα επειδή παραδοσιακά ο αριθμός δώδεκα συμβολίζει την τελειότητα, την πληρότητα και την ενότητα. Γι’αυτό, η σημαία παραμένει η ίδια, ανεξάρτητα από τις διευρύνσεις της ΕΕ. Ο ευρωπαϊκός ύμνος βασίζεται στην «Ωδή στη Χαρά» της ενάτης συμφωνίας που συνέθεσε το 1823 ο Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν. Για το τελευταίο μέρος της συμφωνίας αυτής, ο Μπετόβεν μελοποίησε την «Ωδή στη χαρά» που έγραψε το 1785 ο Φρίντριχ Φον Σίλερ. Ο ύμνος υιοθετήθηκε απο τους Ευρωπαίους ηγέτες το 1985. Δεν αντικαθιστά τους εθνικούς ύμνους, αλλά σκοπός του είναι να τιμήσει τις κοινές αξίες και την ενότητα μέσα στην ποικιλομορφία. Στην παγκόσμια γλώσσα της μουσικής, ο ύμνος αυτός εκφράζει τις ιδέες της ελευθερίας, της ειρήνης και της αλληλεγγύης που ενσαρκώνει η Ευρώπη.
λα ο β μ ά σύ
ϊκ α π ω Ευρ
«Eνωμένη στην πολυμορφία» είναι το
έμβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το έμβλημα σημαίνει ότι, μέσω της ΕΕ, οι Ευρωπαίοι είναι ενωμένοι, εργαζόμενοι από κοινού για την ειρήνη και την ευημερία και ότι οι διαφορετικοί πολιτισμοί, παραδόσεις και γλώσσες αποτελούν θετικό στοιχείο για την ευρωπαϊκή ήπειρο. 4
Βρες στο κρυπτόλεξο τις πρώτες έξι χώρες που ίδρυσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση (οριζόντια) και τα αρκτικόλεξα των τριών ονομασιών που είχε μέχρι σήμερα η Ένωση (κάθετα).
Β Ι Η Κ Ι Ε Π Ε Κ Γ Ρ Σ Λ Ο Ν Θ Ξ Υ Μ Η Β Θ Ζ Β
Τ Ζ Ο Ω Α Ζ Υ Ψ Σ Χ Γ Ε
Α Γ Λ Μ Λ Η Ξ Β Γ Ζ Π Λ
Λ Ν Λ Ξ Λ Ρ Ε Κ Ε Ο Τ Γ
Ι Π Α Φ Ι Ν Μ Γ Ρ Λ Ρ Ι
Α Τ Ν Β Α Λ Β Τ Μ Φ Λ Ο
Ζ Σ Δ Ι Χ Ο Ο Ι Α Υ Σ Η
Θ Ρ Ι Υ Ψ Η Υ Μ Ν Ζ Ν Κ
Γ Λ Α Ν Θ Τ Ρ Ξ Ι Ρ Ξ Β
Μ Ο Ε Κ Α Χ Γ Π Α Π Ο Ι
Η Ξ Σ Γ Κ Ε Ο Κ Ζ Ι Μ Γ 5
Ένταξη στην Ε.Ε. Για να μπορέσει μια χώρα να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να είναι δημοκρατική και η οικονομία της να λειτουργεί ικανοποιητικά. Οι πολίτες της πρέπει να είναι ελεύθεροι να επιλέγουν αυτούς που θέλουν να τους κυβερνούν και η χώρα να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σε αυτά περιλαμβάνεται το δικαίωμα να εκφράζεται κανείς ελεύθερα, να μην πηγαίνει στη φυλακή αν δεν έχει δικαστεί αμερόληπτα και να μην υποβάλλεται σε βασανιστήρια. Η προσχώρηση ενός κράτους αρχίζει με την υποβολή αίτησης για την απόκτηση της ιδιότητας μέλους. Αν τα υφιστάμενα κράτη-μέλη μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την αποδεχτούν, τότε η χώρα γίνεται «υποψήφια προς ένταξη» και αρχίζει λεπτομερείς διαπραγματεύσεις σχετικά με τους όρους απόκτησης της ιδιότητας του μέλους. Μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, μια συνθήκη ένταξης πρέπει να επικυρωθεί από κάθε κράτος-μέλος και από την ίδια την υποψήφια χώρα.
6
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1 Η σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει 12. 2 Τόσα ήταν τα πρώτα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3 Νησί της Μεσογείου που εντάχθηκε στην Ε.Ε. μαζί με την Κύπρο το 2004. 4 Μία από τις τρεις υποψήφιες για ένταξη χώρες. 5 Έτσι λέγεται το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. 1 2
1 3
2
Σταυρόλε ξο 5 4 3
4 ΚΑΘΕΤΑ 1 Οι επίσημες στην Ε.Ε. είναι 23. 2 Ο ύμνος της Ε.Ε. προέρχεται από δική του σύνθεση. 3 Το θεσμικό όργανο της Ε.Ε. που εκλέγεται από τους πολίτες της Ένωσης. 4 Σε αυτή την πόλη της Ολλανδίας συμφωνήθηκε το 1992 η ονομασία «Ευρωπαϊκή Ένωση». 5 Σε αυτή την πόλη συνεδριάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκτός από τις Βρυξέλλες.
5
7
Παρόλο ότι η Ε.Ε. δεν αποτελεί κρατική οντότητα έχει θεσμικά όργανα που λαμβάνουν αποφάσεις οι οποίες είναι δεσμευτικές για τα κράτη-μέλη. Στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων της Ένωσης συμμετέχουν τα ακόλουθα κύρια θεσμικά όργανα:
ά κ ι όργ μ σ ε α να Θ
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εκλέγεται κάθε πέντε χρόνια από τους πολίτες των κρατών-μελών και από το 2009 αποτελείται από 751 ευρωβουλευτές. Η χώρα μας εκπροσωπείται με έξι ευρωβουλευτές. Το Ε.Κ. έχει δύο έδρες, στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτό μετέχει ένας αντιπρόσωπος κάθε κράτους-μέλους σε επίπεδο υπουργών. Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα μέλη της (Επίτροποι) διορίζονται για περίοδο πέντε ετών. Η Επιτροπή έχει καθήκον να προασπίζει τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά. Η Επιτροπή είναι εκείνη που προτείνει νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο είναι εκείνα που την εγκρίνουν. Ζωτικό ρόλο διαδραματίζουν επίσης δύο άλλα θεσμικά όργανα: το Δικαστήριο εξασφαλίζει την τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ενώ το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
8
Συμπλήρωσε το κείμενο με τις 10 λέξεις που βρίσκονται στο κάτω μέρος της σελίδας και μάθε περισσότερα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να γίνει μια χώρα μέλος της Ε.Ε. πρέπει να έχει ………….................………..
πολίτευμα, να σέβεται τα ………….................……….. δικαιώματα και τις μειονότητες και να εφαρμόζει τη ………….................……….. της Ε.Ε. Οι στόχοι της Ε.Ε. σήμερα εκτός από ………….................……….. είναι και κοινωνικοί
και αφορούν τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης όλων των Ευρωπαίων καθώς και τη διατήρηση της ………….................……….. κάθε κράτους-μέλους και της ………….................……….. του ταυτότητας. Η γλώσσα, η θρησκεία, τα ήθη και έθιμα και γενικά ο ………….................……….. κάθε χώρας πρέπει να διατηρούνται ζωντανά και να προβάλλονται και στα υπόλοιπα κράτη. Για να υλοποιηθούν όλα αυτά, τα κράτη-μέλη δημιούργησαν θεσμικά όργανα
για τη λειτουργία της ΕΕ και για την έκδοση της νομοθεσίας της. Τα κυριότερα από αυτά είναι, το Ευρωπαϊκό ………….................……….. που εκπροσωπεί τους λαούς
της Ευρώπης, το ………….................……….. της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκπροσωπεί τις εθνικές κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή ………….................……….. που εκπροσωπεί το κοινό συμφέρον της ΕΕ. Κοινοβούλιο οικονομικοί πολιτισμός δημοκρατικό Επιτροπή νομοθεσία εθνικής ανθρώπινα Συμβούλιο διαφορετικότητας
9
Συνθήκη της Λισαβόνας Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009, ενισχύει τη δημοκρατική νομιμότητα της Ε.Ε. και την ικανότητά της να προστατεύει τα συμφέροντα των πολιτών της σε καθημερινή βάση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά σύγχρονους θεσμούς και βελτιωμένες μεθόδους εργασίας που θα τη βοηθήσουν ν’ αντιμετωπίζει με αποτελεσματικότητα προβλήματα μείζονος σημασίας, όπως η παγκοσμιοποίηση, οι κλιματικές και δημογραφικές αλλαγές, η ασφάλεια και η ενέργεια. Τα κράτη-μέλη δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπίζουν μόνα τους τις σύγχρονες προκλήσεις που δεν γνωρίζουν σύνορα. Μόνο ενώνοντας τις δυνάμεις τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσαν να δράσουν αποτελεσματικά και να δώσουν ικανοποιητική απάντηση στις ανησυχίες των πολιτών τους. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, συνεκτιμώντας τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις και συγχρόνως επιδιώκοντας να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες των Ευρωπαίων, κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τους νέους κανόνες που πρέπει να διέπουν τη μελλοντική δράση της Ένωσης. Έτσι, χάρη στη Συνθήκη της Λισαβόνας, τα ευρωπαϊκά όργανα μπορούν να αναμορφώσουν τις μεθόδους λειτουργίας τους, η Ένωση γίνεται πιο δημοκρατική και αναδεικνύονται περισσότερο οι αξίες στις οποίες στηρίζεται. 10
Γνωρίζεις ότι: •Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία η Ευρώπη ήταν η ωραιότερη κόρη του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα. Κάποτε την είδε στην παραλία ο Δίας και την ερωτεύθηκε. Για να την κατακτήσει μεταμορφώθηκε σε ταύρο και τη μετέφερε στην Κρήτη. Εκεί απέκτησαν τρία παιδιά: το Μίνωα, το Σαρπηδόνα και το Ροδάμανθη. •Η ευρωπαϊκή ήπειρος
κατοικήθηκε από τα πανάρχαια χρόνια, γι’ αυτό, αποκαλείται και γηραιά. •Οι πρώτοι κάτοικοι της
Ευρώπης ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες. •H Ευρώπη είναι η τέταρτη σε έκταση ήπειρος του πλανήτη μας. Καταλαμβάνει συνολικά έκταση 10.5 εκατομμύρια τετραγωνικών χιλιομέτρων – το 7% περίπου της συνολικής ξηράς του πλανήτη μας. Τα 27 κράτημέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτουν περισσότερα από 4 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το μέγεθός τους ποικίλλει σημαντικά, με μεγαλύτερη τη Γαλλία και μικρότερη τη Μάλτα.
•Ο πληθυσμός της Ε.Ε. φθάνει τα 500 εκατομμύρια και είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στον κόσμο, μετά την Κίνα και την Ινδία. •Υπάρχουν 23 επίσημες
γλώσσες στην Ε.Ε. •Το ευρώ είναι το ενιαίο νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο έχουν υιοθετήσει 16 χώρες. •Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιπροσωπεύει όλους τους ανθρώπους που ζουν στην Ε.Ε. •Η ενιαία αγορά είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι περιορισμοί μεταξύ των κρατών-μελών όσον αφορά το εμπόριο και τον ελεύθερο ανταγωνισμό εξαλείφτηκαν σταδιακά, με αποτέλεσμα να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο.
•Χάρη στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι πολίτες των κρατών-μελών μπορούν να ταξιδεύουν, να διαμένουν και να εργάζονται οπουδήποτε στην Ευρώπη. 11
Βρες την πρωτεύουσα κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε.
12
ΧΩΡΕΣ
ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΕΣ
Βέλγιο
Αθήνα
Βουλγαρία
Ρίγα
Τσεχική Δημοκρατία
Mαδρίτη
Δανία
Σόφια
Γερμανία
Δουβλίνο
Εσθονία
Λευκωσία
Ιρλανδία
Πράγα
Ελλάδα
Παρίσι
Ισπανία
Βερολίνο
Γαλλία
Βρυξέλλες
Ιταλία
Τάλιν
Κύπρος
Ρώμη
Λεττονία
Κοπεγχάγη
ΧΩΡΕΣ
ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΕΣ
Λιθουανία
Βουκουρέστι
Λουξεμβούργο
Λιουμπλιάνα
Ουγγαρία
Βουδαπέστη
Μάλτα
Βίλνιους
Ολλανδία
Ελσίνκι
Αυστρία
Λισαβόνα
Πολωνία
Βαρσοβία
Πορτογαλία
Στοκχόλμη
Ρουμανία
Βαλέττα
Σλοβενία
Άμστερνταμ
Σλοβακία
Λονδίνο
Φινλανδία
Μπρατισλάβα
Σουηδία
Βιέννη
.
Ηνωμένο Βασίλειο
Λουξεμβούργο
13
αίες των κ ν μ η ώ σ λ ρ ι ε ατών-μ O
14
15
Γλωσσική πολυμορφία Η Ευρώπη μιλά 23 γλώσσες! Οι περισσότερες από αυτές ανήκουν σε τρεις μεγάλες ομάδες ή «οικογένειες»: γερμανικές, σλαβικές και λατινογενείς και έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Τα Γερμανικά είναι η ευρύτερα ομιλούμενη μητρική γλώσσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περίπου 90 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες μιλούν Γερμανικά, ενώ 60-65 εκατομμύρια έχουν ως μητρική γλώσσα τα Αγγλικά και αντίστοιχος αριθμός τα Ιταλικά και τα Γαλλικά. Τα Αγγλικά, ωστόσο, αποτελούν γλώσσα επικοινωνίας για το 1/3 περίπου των πολιτών της Ε.Ε. ως πρώτη ξένη γλώσσα και είναι η ευρύτερα ομιλούμενη γλώσσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι 23 επίσημες γλώσσες της Ε.Ε. είναι οι ακόλουθες: Αγγλικά, Βουλγαρικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Δανέζικα, Ελληνικά, Εσθονικά, Ιρλανδικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Λεττονικά, Λιθουανικά, Μαλτέζικα, Ολλανδικά, Ουγγρικά, Πολωνικά, Πορτογαλικά, Ρουμανικά, Σλοβακικά, Σλοβενικά, Σουηδικά, Τσεχικά και Φινλανδικά.
Η Ε.Ε. προωθεί την πολυγλωσσία με τελικό στόχο να μπορεί κάθε Ευρωπαίος πολίτης να μιλά τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες, παράλληλα με τη μητρική του. 16
Να πώς λέμε «Καλημέρα» σε ορισμένες γλώσσες της Ε.Ε. Γερμανικά
Guten Morgen
Αγγλικά
Good morning
Γαλλικά
Bonjour
Ιταλικά
Buongiorno
Δανέζικα
God morgen
Ολλανδικά
Goedemorgen
Ισπανικά
Buenos dίas
Σουηδικά
God morgon
Βουλγαρικά
Dobrό ùtro
Τσεχικά
Dobré ràno
Πολωνικά
Dzieή dobry
Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι μια ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική εμπειρία και διευρύνει τους ορίζοντες σε επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο. Επίσης, η γνώση ξένων γλωσσών μπορεί να κάνει τα ταξίδια πιο συναρπαστικά. Αν γνωρίζετε έστω και λίγο τη γλώσσα της χώρας που επισκέπτεστε, μπορείτε ν’ ανακαλύψετε πιο εύκολα τα τοπικά αξιοθέατα, τις παραδόσεις και την ιστορία. 17
ό ν οι
α μ ισ
μ ό ν
Κ
Το ευρώ είναι το νόμισμα της Ε.Ε., το οποίο μέχρι στιγμής υιοθετήθηκε από 16 ευρωπαϊκές χώρες. Παλαιότερα κάθε χώρα της Ευρώπης είχε το δικό της διαφορετικό «εθνικό νόμισμα». Σήμερα υπάρχει το ενιαίο νόμισμα, το οποίο μπορούν να επιλέξουν όλες οι χώρες της Ε.Ε. Τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα σε ευρώ άρχισαν να χρησιμοποιούνται από την 1η Ιανουαρίου 2002 και σήμερα πέραν του 60% των πολιτών της Ε.Ε. χρησιμοποιούν το ευρώ αντί για τα παλιά νομίσματα. Οι χώρες που έχουν καταργήσει το εθνικό τους νόμισμα και το έχουν αντικαταστήσει με το ευρώ είναι οι: Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία. Η ύπαρξη ενός ενιαίου νομίσματος διευκολύνει τις επιχειρηματικές και τις εμπορικές δραστηριότητες, καθώς επίσης και τα ταξίδια και τις αγορές σε ολόκληρη την Ε.Ε., χωρίς να χρειάζεται να αλλάζει κανείς τα χρήματά του από το ένα νόμισμα στο άλλο.
18
Χαρτονομίσματα. Τα χαρτονομίσματα του ευρώ με την ίδια αξία έχουν το ίδιο σχέδιο σε όλες τις χώρες. Περιέχουν επίσης αρκετά χαρακτηριστικά ασφαλείας που αποτρέπουν την αντιγραφή ή την παραχάραξή τους. Σήμερα υπάρχουν χαρτονομίσματα ονομαστικής αξίας €5, €10, €20, €50, €100, €200 και €500.
Κέρματα. Τα κέρματα του ευρώ δεν είναι ίδια σε όλη την Ευρώπη. Μόνο η μια πλευρά (κοινή) είναι ίδια σε όλες τις χώρες και απεικονίζει διάφορους χάρτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η άλλη πλευρά (εθνική) έχει διαφορετικό σχέδιο και συνήθως απεικονίζει κάτι από την ιστορία, την τέχνη ή τη φύση της χώρας που εκδίδει το κέρμα. Υπάρχουν κέρματα ονομαστικής αξίας 1, 2, 5, 10, 20 και 50 σεντ και €1 και €2. Στην Κύπρο, τα κέρματα των €2 και €1 απεικονίζουν στην εθνική πλευρά το ειδώλιο του Πωμού, τα κέρματα των 50, 20 και 10 σεντ το καράβι της Κερύνειας και τα κέρματα των 5, 2 και 1 σεντ το αγρινό.
Δεν αντέχουν για πάντα. Τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα δεν ζουν για πάντα. Μπορεί να χαλάσουν, να φθαρούν ή να χαθούν. Έτσι τα φθαρμένα και κατεστραμμένα χαρτονομίσματα και κέρματα αντικαθίστανται. Τα χαρτονομίσματα φθείρονται πολύ πιο γρήγορα από τα κέρματα γιατί φτιάχνονται από μαλακά υλικά και όχι σκληρά μέταλλα. Συνήθως ένα χαρτονόμισμα έχει διάρκεια ζωής ενάμισι με δύο χρόνια, ενώ τα κέρματα παραμένουν στην αγορά γι’ αρκετές δεκαετίες. Τα φθαρμένα χαρτονομίσματα επιστρέφονται στις εθνικές κεντρικές τράπεζες κάθε χώρας της Ε.Ε. και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φροντίζει για την εκτύπωση νέων. 19
Παίξε κ αι μ άθε Το ευρώ και οι υποδιαιρέσεις του.
Το 1/4 του ευρώ είναι ίσο με ….….….….…. σεντ. Το 1/5 του ευρώ είναι ίσο με ….….….….…. σεντ. Τα 2/5 του ευρώ είναι ίσα με ….….….….… σεντ. Τα 3/10 του ευρώ είναι ίσα με ….….….….. σεντ. Τα 3/5 του ευρώ είναι ίσα με ….….….….… σεντ. Τα 3/4 του ευρώ είναι ίσα με ….….….….… σεντ. Τα 3/20 του ευρώ είναι ίσα με ….….….…. σεντ. Τα 2/4 του ευρώ είναι ίσα με ….….….….… σεντ. Αντιστοίχισε κάθε δήλωση με το συνολικό ποσό που ταιριάζει.
20
Το 1/3 του συνολικού ποσού είναι 20 σεντ.
40σ
Το 1/4 του συνολικού ποσού είναι 10 σεντ.
80σ
Το 1/6 του συνολικού ποσού είναι 5 σεντ.
100σ
Το 1/5 του συνολικού ποσού είναι 20 σεντ.
30σ
Το 1/8 του συνολικού ποσού είναι 10 σεντ.
60σ
Λύσε τα προβλήματα. 1. Ο Ιάκωβος ξόδεψε το ½ των χρημάτων του για παγωτό. Το παγωτό στοίχιζε 60 σεντ. Πόσα χρήματα κρατούσε ο Ιάκωβος; ….….….….… 2. Η Μυρτώ αγόρασε ένα μπισκότο και πλήρωσε 15 σεντ. Για το μπισκότο ξόδεψε το 1/4 των χρημάτων της. Πόσα χρήματα κρατούσε; ….….….….… 3. Ο Μανώλης ξόδεψε τα 4/5 των χρημάτων του για μια τυρόπιτα. Του έμειναν 20 σεντ. Πόσα στοίχισε η τυρόπιτα; ….….….….… 4. Η Μαρίνα έχει 50 σεντ. Τα χρήματά της είναι ίσα με το 1/3 των χρημάτων του Ιάσονα. Πόσα χρήματα έχει ο Ιάσονας; ….….….….… 5. Η Δανάη ξόδεψε το 1/4 των χρημάτων της για καραμέλες και τα 2/4 για μια σοκολάτα. Τώρα έχει στο πορτοφόλι της 40 σεντ. Πόσα χρήματα είχε στην αρχή; ….….….….… 6. Ο Λεωνίδας έχει 80 σεντ. Αγόρασε τσίχλες και σιταροπούλες. Για τις τσίχλες ξόδεψε το 1/4 των χρημάτων του. Οι σιταροπούλες είχαν διπλάσια τιμή από τις τσίχλες. Πόσα πλήρωσε συνολικά; ….….….….…
Βόλτα στα μαγαζιά για εκπτώσεις.
Συμπλήρωσε τις τιμές. •ΜΠΛΟΥΖΑ Αρχική τιμή: € 16,50 Έκπτωση: € ….......…. Τελική τιμή: € 12,00 •ΦΟΥΣΤΑ Αρχική τιμή: € ….......…. Έκπτωση: € 3,27 Τελική τιμή: € 9,18 •ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ Αρχική τιμή: € 15,48 Έκπτωση: € ….......…. Τελική τιμή: € 10,48 •ΥΠΟΚΑΜΙΣΟ Αρχική τιμή: € 13,35 Έκπτωση: € 4,18 Τελική τιμή: € ….......…. •ΣΑΚΑΚΙ Αρχική τιμή: € 34,40 Έκπτωση: € ….......…. Τελική τιμή: € 26,15
21
Αυστρ ία
Έτος προσχώ ρ Πολιτικό σύ ησης στην ΕΕ: 1995 στη Πρωτεύουσ μα: Ομοσπονδιακή α: δ Πληθυσμό Βιέννη • Συνολική ημοκρατία ς: 8,3 εκα έκταση: 83 το .87 μ Επίσημη γλ ώσσα: Γερ μύρια • Νόμισμα: Ε 0 km² μανικά υρώ
ος
κό μέλ Βέλγιο ρησης στην Ε.Ε.: Ιδρυτι ναρχία ο μ ς προσχώ ματική
Έτο ταγ κή έκταση: στημα: Συν Πολιτικό σύ Βρυξέλλες • Συνολι ατομμύρια εκ α: Πρωτεύουσ • Πληθυσμός: 10,7 Γαλλικά, ες: m² σ k σ ώ 8 2 γλ .5 ες 0 μ 3 ίση υρώ • Επ Νόμισμα: Ε ερμανικά Γ ά, Ολλανδικ
Βουλγαρία
στην ΕΕ: 2007 Έτος προσχώρησης Δημοκρατία Πολιτικό σύστημα: ση: α • Συνολική έκτα φι Πρωτεύουσα: Σό : ός ληθυσμ 111.910 km² •Π • Νόμισμα: Λεβ α ρι μύ ομ ατ εκ 7,6 υλγαρικά Βο : σα Επίσημη γλώσ
Γαλλία
μέλος στην ΕΕ: Ιδρυτικό Έτος προσχώρησης ία ατ κρ Δημο Πολιτικό σύστημα: ση: σι • Συνολική έκτα ρί Πα : σα ου εύ ωτ Πρ ς: μό Πληθυσ 550.000 km² • α • Νόμισμα: Ευρώ ρι μύ ομ ατ εκ 64,3 λλικά Γα : Επίσημη γλώσσα
Δανία
3 Έτος προσχώρησης στην Ε.Ε.: 197 μοναρχία ική ματ ταγ Συν α: τημ σύσ ιτικό Πολ άγη Πρωτεύουσα: Κοπεγχ Συνολική έκταση: 43.094 km² • Νόμισμα: Πληθυσμός: 5,5 εκατομμύρια σσα: Δανέζικα γλώ ημη Επίσ • Δανική κορώνα
έλος τικό μ
Ιδρυ ανία ης στην Ε.Ε.: ιακή μ ρ Γε οσχώρησ οσπονδ λίνο
ρ μ Έτος π σύστημα: Ο ουσα: Βερο ό τεύ ικ ω Πολιτ ατία •Πρ .854 km² μισμα: ρ Νό κ 56 ο 3 μ : δη ταση τομμύρια • νικά κ έ ή ικ Συνολ ός: 82 εκα σα: Γερμα σμ ώσ Πληθυ Επίσημη γλ • ώ ρ Ευ
Ελλάδα
Έτος προσχώρησης στην Ε.Ε.: 1981 Πολιτικό σύστημα: Δημοκρατία Πρωτεύουσα: Αθήν α Συνολική έκταση: 13 1.957 km² Πληθυσμός: 11,2 εκατομμύρια Νόμισμα: Ευρώ Επίσημη γλώσσα: Ελ ληνικά
. Ε . Ε ς η τ η λ μέ η τ ά Τα κρ 22
Εσθον ί
Έτος προσ α χώ Πολιτικό σ ρησης στην Ε.Ε.: 2 ύστημα: Δ 004 η Συνολική έκταση: 4 μοκρατία • Πρω τεύουσα: 5 .000 km 1,3 εκατο Τάλιν ²• μ Επίσημη γ μύρια • Νόμισμα: Πληθυσμός: λώσσα: Ε Ε σθονική σθονικά κορόνα
ίλειο ό ο Βασ.: 1973 • Πολιτικ α: ν έ μ Ηνω ησης στην Ε.Ε • Πρωτεύουσ
σχώρ ρχία Έτος προ γματική μονα 4.820 km² α τ ν 2 υ : Σ η : ισμα: σ 4 σύστημα Συνολική έκτα μμύρια • Νόμ γλικά • ο τ ο α : κ α ίν ε σσ Αγ Λονδ ός: 61,7 ημη γλώ Πληθυσμ τερλίνα • Επίσ Λίρα σ
Ισπαν ία
Ιρλανδία
Πολιτικό στην Ε.Ε.: 1973 • Έτος προσχώρησης ουβλίνο : Δ σα ου ατία • Πρωτεύ ς: σύστημα: Δημοκρ μό υσ ηθ Πλ • μ² .000 χλ Συνολική έκταση: 70 • Νόμισμα: Ευρώ 4,5 εκατομμύρια ικά ς: Αγγλικά, Ιρλανδ σε ώσ Επίσημες γλ
Έτος προσ χώ Συνταγμ ρησης στην Ε.Ε.: 1 ατική μο 986 • Πο να Συνολική λ έκταση: 5 ρχία • Πρωτεύου ιτικό σύστημα: σα 04 45,8 εκα τομμύρια .782 km² • Πλη : Μαδρίτη θυ Επίσημη γ • λώσσα: Ισ Νόμισμα: Ευρώ σμός: πανικά
λανδία
Ιταλία Έτος προσχώρησης στην Ε.Ε.: Ιδρυτικό μέλος Πολιτικό σύστημα: Δημοκρατία Πρωτεύουσα: Ρώμη Συνολική έκταση: 301.263 km² Πληθυσμός: 60 εκατομμύρια Νόμισμα: Ευρώ Επίσημη γλώσσα: Ιταλικά
Ολ υτικό μέλος Έτος προσχώρησης στην Ε.Ε.: Ιδρ αρχία μον ική ματ ταγ Πολιτικό σύστημα: Συν έκταση: 41.526 km² ή ολικ Συν • μ ντα τερ Άμσ : Πρωτεύουσα ια • Νόμισμα: Ευρώ Πληθυσμός: 16,4 εκατομμύρ ικά ανδ Ολλ : σσα Επίσημη γλώ
Συνέχεια στις σελίδες 26-27
23
Σουηδία
Ην. Βασίλειο
Ολλανδία Βέλγιο
Δανία
Ιρλανδία Γερμανία Λουξεμβούργο Γαλλία Αυστρία
Πορτογαλία
Ισπανία
Ιταλία
Μάλτα 24
Ο χά ρτης της Ε .Ε. Φινλανδία
Εσθονία Λεττονία Λιθουανία
Τσεχική Δημοκρατία
Πολωνία Σλοβακία Ουγγαρία
Σλοβενία
Ρουμανία Βουλγαρία
Ελλάδα Κύπρος
25
ς Κύπρο ρησης στην ΕΕ: 2004 ωτεύουσα: χώ σ ο ρ π ς ατία • Πρ
Έτο μοκρ 50 km² στημα: Δη Πολιτικό σύ Συνολική έκταση: 9.2 ισμα: Ευρώ • Νόμ Λευκωσία ,8 εκατομμύρια • ικά 0 : ρκ ς υ ό ο μ Τ σ , υ ά Πληθ ληνικ ώσσες: Ελ γλ ες μ η ίσ π Ε
: 2004 υανία Λιθο ώρησης στην ΕΕ
ατία οσχ Έτος πρ τημα: Δημοκρ λική έκταση: σ ο ν ύ υ σ Σ ό ικ • υς Πολιτ : Βίλνιο σμός: α σ υ ο ύ ε ίτας ληθυ Πρωτ km² Π ρια Νόμισμα: Λ ά 0 0 .0 5 6 τομμύ ουανικ 3,3 εκα η γλώσσα: Λιθ μ η ίσ Επ
Λεττονία Έτος προσχώρησης στην ΕΕ: 2004 Πολιτικό σύστημα: Δημοκρατία Πρωτεύουσα: Ρίγα Συνολική έκταση: 65.000 km² Πληθυσμός: 2,3 εκατομμύρια Νόμισμα: Λατς Επίσημη γλώσσα: Λεττονικά
Λουξεμβούργο
Ιδρυτικό μέλος Έτος προσχώρησης στην ΕΕ: ματική μοναρχία Πολιτικό σύστημα: Συνταγ γο ούρ μβ υξε Πρωτεύουσα: Λο ² • Πληθυσμός: km 86 2.5 : αση έκτ ή ολικ Συν α: Ευρώ ισμ Νόμ • ρια 0,5 εκατομμύ ά, Γερμανικά, λικ Γαλ ς: σσε γλώ ες σημ Επί Λουξεμβουργιανά
Μάλτα
Έτος προσ χώ Πολιτικό σ ρησης στην ΕΕ: 200 ύστημα: Δ 4 ημ Πρωτεύου σα: Βαλέττ οκρατία α Πληθυσμό ς: 0,4 εκα • Συνολική έκταση : 316 km τομμύρια Επίσημες ² γλώσσες: Μαλτέζικ • Νόμισμα: Ευρώ α, Αγγλικ ά
26
Ουγγαρία
Έτος προσχώρησης στην ΕΕ: 200 4 Πολιτικό σύστημα: Δημοκρατία Πρωτεύουσα: Βουδαπέστη Συνολική έκταση: 93.000 km² Πληθυσμός: 10 εκατομμύρια Νόμισμα: Φιορίνι Επίσημη γλώσσα: Ουγγρικά
λία κό σύστημα: Πορτογασης στην ΕΕ: 1986 • Πολιτι Συνολική
ία Πολων ρησης στην ΕΕ: 2004 ωτεύουσα: χώ σ ο ρ π ς ατία • Πρ
Έτο ² μοκρ στημα: Δη 2.679 km Πολιτικό σύ Συνολική έκταση: 31 • Βαρσοβία 8,1 εκατομμύρια ολωνικά 3 : ς ό μ σ υ γλώσσα: Π η μ Πληθ η ίσ π Ε λότυ • Νόμισμα: Ζ
• ρη Έτος προσχώ Πρωτεύουσα: Λισαβόνα ια εκατομμύρ • ,6 α 0 τί 1 α : ρ Δημοκ Πληθυσμός • ² ά κ m λι k 2 γα 7 το έκταση: 92.0 • Επίσημη γλώσσα: Πορ ρώ Νόμισμα: Ευ
2004 ακία Σλοβ ρησης στην ΕΕ:
ανία : 2007 Ρουμώρησης στην ΕΕ
οσχ ατία η: Έτος πρ ημα: Δημοκρ υνολική έκτασ τ Σ σ ύ • σ τομ. ι Πολιτικό Boυκουρέστ ός: 21,5 εκα μ : σ α υ ηθ ουσ Πρωτεύ 00 km² • Πλ ό λέι 237.5 μα: Ρουμανικ υμανικά Νόμισ η γλώσσα: Ρο Επίσημ
Σλοβε ν
Έτος προσ ία χώ Πολιτικό σ ρησης στην ΕΕ: 200 ύστημα: Δ 4 ημο Λιουμπλιά να • Συνο κρατία • Πρωτεύο υ Πληθυσμό ς: 2 εκατο λική έκταση: 20.27 σα: 3 km² μμύρια Νόμισμα: Ευρώ • Επίσημη γ λώσσα: Σλ οβενικά
τία οσχώ ση: Έτος πρ μα: Δημοκρα Συνολική έκτα ρια η τ • σ μ σύ ομ ύ βα Πολιτικό : Μπρατισλά μός: 5,4 εκατ λοβακικά α σ σ θυ ου σα: Σ Πρωτεύ 5 km² • Πλη Επίσημη γλώσ 4 • 48.8 α: Ευρώ Νόμισμ
Σουηδ ία
Έτος προσ χώ Πολιτικό σ ρησης στην ΕΕ: 199 ύστημα: Σ υνταγματι 5 Πρωτεύου κή μοναρ σα: Στοκχ χία όλ Πληθυσμό ς: 9,2 εκα μη • Συνολική έκτα τομμύρια ση: 449.9 Νόμισμα: 64 km² Κορόνα • Επίσημη γλώσσα: Σ ουηδικά
Φινλανδία
μοκρατία Τσεχική Δη ΕΕ: 2004
ς στην Έτος προσχώρηση μοκρατία Δη Πολιτικό σύστημα: νολική έκταση: Συ • α άγ Πρωτεύουσα: Πρ εκατομμύρια υσ Πληθ μός: 10,5 78.866 km² • ή κορόνα Νόμισμα: Τσεχικ : Τσεχικά σα ώσ γλ μη Επίση
ς στην ΕΕ: 1995 Έτος προσχώρηση μοκρατία Δη 338.000 km² Πολιτικό σύστημα: Συνολική έκταση: • ι νκ σί Ελ : σα ου εύ ωτ μισ Πρ Νό μα: Ευρώ εκατομμύρια • Πληθυσμός: 5,3 Σουηδικά ά, ικ ς: Φινλανδ Επίσημες γλώσσε
27
Περιβ άλ ν λο
Η προστασία του περιβάλλοντος συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής μας γι’ αυτό και αποτελεί βασική προτεραιότητα της Ε.Ε. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Ευρώπη ανέλαβε σταθερή δέσμευση όσον αφορά το περιβάλλον. Η προστασία της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και των υδάτων, η διατήρηση των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας, η διαχείριση των αποβλήτων και των δραστηριοτήτων που έχουν δυσμενείς επιπτώσεις συγκαταλέγονται μεταξύ των πεδίων της ευρωπαϊκής δράσης, τόσο σε επίπεδο κρατών-μελών όσο και στο διεθνή χώρο. 28
Η περιβαλλοντική πολιτική δεν είναι στατική. Ενημερώνεται συνεχώς λαμβάνοντας υπόψη τις νέες απειλές και τις νεοεμφανιζόμενες τεχνολογίες. Είναι ανοικτή σε νέες ιδέες, αναπτύσσεται, εγκρίνεται, εφαρμόζεται και αξιολογείται από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. (το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή) και από τις εθνικές κυβερνήσεις της Ε.Ε. Το υφιστάμενο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, το οποίο καλύπτει τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι το 2012, ορίζει τέσσερις προτεραιότητες: • την αλλαγή του κλίματος • τη φύση και τη βιοποικιλότητα • το περιβάλλον, την υγεία και την ποιότητα της ζωής • τους φυσικούς πόρους και τα απόβλητα.
Γνωρίζεις ότι:
• Κατά τον 20ό αιώνα, η μέση θερμοκρασία στην
επιφάνεια της γης αυξήθηκε περίπου κατά 0,6°C. Υπάρχουν σοβαρές αποδείξεις ότι η άνοδος των θερμοκρασιών ανά την υφήλιο κατά τα τελευταία 50 χρόνια οφείλεται κυρίως σε ανθρώπινες δραστηριότητες.
• Περίπου τα μισά από τα είδη πτηνών
της Ευρώπης κινδυνεύουν να εκλείψουν ή απειλούνται με σοβαρή μείωση.
• Τα φυτά, τα ζώα και οι μικροοργανισμοί γύρω μας απειλούνται από τον άνθρωπο και την εισβολή του στο φυσικό περιβάλλον. Μεταξύ των αιτίων συγκαταλέγεται ο κακός σχεδιασμός, η άστοχη χρήση γης, η υπέρμετρη αλιεία και οι εντατικές καλλιέργειες που συνεπάγονται υψηλά επίπεδα φυτοφαρμάκων.
• Κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση παράγουμε περίπου 3,5 τόνους στερεών αποβλήτων ανά πολίτη. Ως επί το πλείστον τα απόβλητα αυτά καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής ή καίγονται σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης. Και οι δύο όμως αυτές μέθοδοι προκαλούν σοβαρή ζημιά στο περιβάλλον. • Η Ε.Ε. έχει θεσπίσει ως στόχο μέχρι το
2010 το 21% της ηλεκτρικής ενέργειας να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως η βιομάζα, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια. 29
Αντιστοίχισε αυτά που ταιριάζουν.
ριγωτή γρήγορος πονηρή επικίνδυνη εντυπωσιακό τεράστιος έξυπνος
ζέβρα τίγρη ελέφαντας γατόπαρδος αλεπού λιοντάρι λύκος
Άγρια ζώ α Συμπλήρωσε τις λέξεις για να πλουτίσεις τις γνώσεις σου για το περιβάλλον και την ανάγκη για προστασία της φύσης. 1. Τα φυτοφάγα ζώα τρώνε φυτά. Τα σαρκοφάγα ζώα τρώνε άλλα ζώα. Έτσι σχηματίζεται μια ………………………………………………… αλυσίδα.
2. Τα δελφίνια και οι φάλαινες ανήκουν στην τάξη των ………………………………………………… 3. Τα φυτά και τα ζώα τα ονομάζουμε ……………………………………………… όντα ενός οικοσυστήματος. 4. Το περιβάλλον σήμερα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα όπως τη θαλάσσια …………………………………………………
5. Μια από τις λύσεις που προτείνονται για την προστασία του περιβάλλοντος είναι η ………………………………………………… των απορριμάτων.
6. Τέτοιο ζώο είναι το δελφίνι. ………………………………………………… ρύπανση, τροφική, έμβια, ανακύκλωση, θηλαστικό, κητωδών 30
Φυσικές ομορφιές Το ψηλότερο βουνό της Ευρώπης είναι το όρος Ελμπρούζ στον Καύκασο, στα σύνορα μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας. Η ψηλότερη κορφή του βρίσκεται σε υψόμετρο 5.642 μέτρων. Στις Άλπεις βρίσκεται η λίμνη της Γενεύης που είναι η μεγαλύτερη λίμνη γλυκώv υδάτωv της Δυτικής Ευρώπης. Αποτελεί φυσικό σύνορο μεταξύ Γαλλίας και Ελβετίας, το μεγαλύτερο βάθος της φτάνει τα 310 μέτρα και περιέχει περίπου 89 τρισεκατομμύρια λίτρα νερού. Ο Δούναβης είναι ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ευρώπης. Οι πηγές του αναβλύζουν στο Μέλανα Δρυμό στη Γερμανία και ρέει προς την Ανατολή, διασχίζοντας την Αυστρία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, την Κροατία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία μέχρι τη Ρουμανία, όπου σχηματίζει Δέλτα στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας. Συνολικά, διατρέχει απόσταση περίπου 2.850 χιλιομέτρων.
31
Γνωρίζεις ότι: • Χαϊδεύοντας έναν καρχαρία από την ουρά προς το κεφάλι,
νιώθουμε ότι το δέρμα του είναι πολύ τραχύ. Για εκατοντάδες χρόνια το δέρμα του καρχαρία χρησίμευε σαν γυαλόχαρτο. • Οι
μέλισσες φτεροκοπούν περίπου 11.400 φορές το λεπτό προκαλώντας το γνωστό βούισμα. • Το νήμα που παράγει μια αράχνη για τον ιστό της
έχει μήκος από 20 μέχρι 60 μέτρα. Για να φτιαχτεί ένας μεσαίου μεγέθους ιστός χρειάζονται μέχρι και 3 ώρες. • Οι κάστορες έχουν τόσο
κοφτερά δόντια που κάποιοι λαοί τα χρησιμοποιούν ως λάμες μαχαιριών. • Οι αστακοί είναι δεξιόχειρες ή
αριστερόχειρες όπως οι άνθρωποι. Η μια δαγκάνα τους είναι μεγαλύτερη και τη χρησιμοποιούν περισσότερο από την άλλη.
Μεσογειακή διατροφή
Σημειώστε σωστό ή λάθος στις ακόλουθες δηλώσεις. Το ασβέστιο μας βοηθά να έχουμε γερά κόκκαλα. Η διατροφή μας πρέπει να περιλαμβάνει πολλά φρούτα και λαχανικά. Τρώμε γαριδάκια και σοκολάτες κάθε μέρα. Το ψάρι είναι υγιεινή τροφή. Η άσκηση είναι ωφέλιμη για την υγεία. 32
Σχεδίασε ένα μπλουζάκι για την εκστρατεία προστασίας του περιβάλλοντος.
33
Τεχνολογία •Ο σιδηρόδρομος εφευρέθηκε στην Ευρώπη. Στην Αγγλία ο George Stephenson ήταν ο εφευρέτης του πρώτου επιβατικού τρένου το 1825. Η φημισμένη ατμομηχανή του λεγόταν «Ρουκέτα» και ανέπτυσσε ταχύτητα άνω των 40 χιλιομέτρων την ώρα. •Η μακρύτερη σιδηροδρομική σήραγγα της Ευρώπης είναι η σήραγγα κάτω από τη Μάγχη. Έχει μήκος πάνω από 50 χιλιόμετρα και μεταφέρει τρένα μεγάλης ταχύτητας κάτω από τη θάλασσα. •Η ψηλότερη γέφυρα του κόσμου (245 μέτρα ύψος) είναι ο οδικός αγωγός του Millau στη Γαλλία. •Το ταχύτερο επιβατικό αεροπλάνο στον κόσμο είναι το «Concorde», το οποίο σχεδιάστηκε από Γάλλους και Βρετανούς μηχανικούς. Μπορούσε να πετάξει με ταχύτητα 2.160 χιλιομέτρων την ώρα, δηλαδή δυο φορές πιο γρήγορα από την ταχύτητα του ήχου.
34
Επιστήμη •Η βαρύτητα είναι αόρατη. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τη δούμε. Αν όμως δεν υπήρχε, θα αιωρούμασταν στο διάστημα. •Ο πλανήτης Δίας είναι τόσο μεγάλος που θα μπορούσε να χωρέσει 1.000 πλανήτες σαν τη Γη. •Υπάρχουν αστέρες 2.000 φορές μεγαλύτεροι από τον Ήλιο.
Επιτεύγματα
Διάφορες ευρωπαϊκές εφευρέσεις έχουν συμβάλει στη δημιουργία του κόσμου όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Διαβάστε μερικά παραδείγματα: Το τηλέφωνο-1875 Η βενζινομηχανή-1886 Τα πρώτα ραδιοφωνικά μηνύματα-1901 Ο βακελίτης, το πρώτο πλαστικό-1909 Το ραντάρ και το στιλό διαρκείας-1935 Ο στιγμιαίος καφές-1937 Το πρώτο αεριωθούμενο αεροπλάνο-1939 Η τηλεόραση και ο πρώτος ηλεκτρονικός υπολογιστής- δεκαετία του 1940 35
Ταξιδεύοντας στην Ε.Ε. Η Ευρώπη είναι ο προορισμός που δέχεται τους περισσότερους τουρίστες στον κόσμο. Τους ταξιδιώτες ελκύει η μεγάλη φυσική ομορφιά της Ευρώπης, από τις μεγαλοπρεπείς οροσειρές μέχρι τις βραχώδεις ακτές και τις αμμώδεις παραλίες, από τους πλούσιους βοσκότοπους μέχρι τις άνυδρες πεδιάδες, από τις λίμνες και τα δάση μέχρι την αρκτική τούνδρα. Ο πλούτος της ιστορικής κληρονομιάς της Ευρώπης είναι παντού εμφανής: έργα ζωγραφικής σε προϊστορικές σπηλιές, ελληνορωμαϊκές αρχαιότητες, επιρροές των Βίκινγκς και των Μαυριτανών, μεσαιωνικά οχυρά, αναγεννησιακά παλάτια και εκκλησίες μπαρόκ και πολλά άλλα. Μπορεί κανείς να επιδοθεί σε χειμερινά ή θαλάσσια σπορ, να εξερευνήσει σύγχρονες πόλεις που σφύζουν από ζωή, να απολαύσει την τέχνη και τη μουσική και να συνοδεύσει όλα αυτά με καλό φαγητό. Με το πέρασμα των ετών τα ταξίδια στην Ε.Ε. έχουν γίνει όλο και πιο εύκολα χάρη στην κατάργηση των περισσοτέρων διατυπώσεων που αφορούν τα διαβατήρια και τις αποσκευές και τη χρησιμοποίηση του ευρώ σε 16 από τις 27 χώρες της Ε.Ε. Το ευρώ έχει κάνει πιο εύκολη τη ζωή των ταξιδιωτών, διότι στις χώρες που χρησιμοποιείται υπάρχει η δυνατότητα άμεσης σύγκρισης των τιμών. Επίσης δεν υπάρχει πλέον το κόστος και άλλες δυσκολίες λόγω της μετατροπής των νομισμάτων. 36
Σε ποιες ευρωπαϊκές πόλεις βρίσκονται τα ακόλουθα αξιοθέατα; Πύργος του Άιφελ
.....................................
Μουσείο Μαντάμ Τουσό
.....................................
Παρθενώνας
.....................................
Το σπίτι της Άννας Φρανκ
.....................................
Μουσείο Κινουμένων Σχεδίων
.....................................
Γέφυρα του Καρόλου
.....................................
Μνημείο του Ολοκαυτώματος
.....................................
Τρεις πόλεις μοιράζονται τον τίτλο της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης το 2010. Πρόκειται για την Κωνσταντινούπολη (Τουρκία), το Έσσεν (Γερμανία) και την Πεκς (Ουγγαρία).
Kαθεδρικός Ναός Αγίου Στεφάνου ..................................... Κολοσσαίο
.....................................
Πόρτα του Ήλιου
.....................................
Λαϊκή Γειτονιά
.....................................
Το Σπίτι του Λαού
.....................................
Πάρκο Φίνιξ
.....................................
37
Διαβατήριο ή ταυτότητα Έχουν πλέον καταργηθεί οι έλεγχοι στα σύνορα μεταξύ των 22 χωρών της Ε.Ε. χάρη στη διακρατική συμφωνία Σένγκεν, που υπογράφτηκε στην ομώνυμη πόλη του Λουξεμβούργου το 1985. Οι κανόνες Σένγκεν καταργούν όλους τους ελέγχους των πολιτών στα εσωτερικά σύνορα, ενισχύοντας συγχρόνως τα συστήματα ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. και καθιερώνοντας κοινή πολιτική για τις θεωρήσεις. Πλήρη μέλη της συμφωνίας Σένγκεν είναι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Δανία, η Ελλάδα, η Εσθονία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Λεττονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Σουηδία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Φινλανδία (όχι όμως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία), καθώς και η Ισλανδία και η Νορβηγία (που δεν είναι μέλη της Ε.Ε.). Η Κύπρος, η οποία προσχώρησε στην Ε.Ε. το 2004, καθώς επίσης η Βουλγαρία και η Ρουμανία, που προσχώρησαν το 2007, δεν συμμετέχουν ακόμη πλήρως στη συμφωνία Σένγκεν. Συνεπώς οι Ευρωπαίοι πολίτες χρειάζονται έγκυρο διαβατήριο ή ταυτότητα για να ταξιδέψουν σε αυτές τις χώρες. 38
Με το αγαπημένο σας ζωάκι Το νέο διαβατήριο για τα ζώα συντροφιάς, το οποίο μπορεί να σας χορηγήσει οποιοσδήποτε κτηνίατρος, διευκολύνει σήμερα τα ταξίδια σας με γάτες ή σκύλους. Τα ζώα πρέπει, επίσης, να ταυτοποιούνται με ηλεκτρονικό μικροτσίπ. Έως τον Ιούλιο του 2011 μπορεί να χρησιμοποιείται ένα ευανάγνωστο τατουάζ, με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και τη Μάλτα, όπου απαιτείται ήδη ηλεκτρονικό μικροτσίπ.
Η μεσοστιχίδα της Γηραιάς Ηπείρου 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
Χάρη στους κανόνες του έχουν καταργηθεί οι έλεγχοι στα σύνορα 22 χωρών της Ευρώπης. Ένα από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το οποίο δεν χρησιμοποιεί ακόμη το ευρώ. Το χρειάζεστε απαραίτητα εάν θα ταξιδέψετε εκτός των συνόρων της Ε.Ε. Μία από τις τρεις ευρωπαϊκές πόλεις που μοιράζονται το 2010 τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Η διατήρησή της αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ε.Ε. Κράτος-μέλος της Συνθήκης του Σένγκεν το οποίο όμως δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
39
Η Κύπρος Συμπλήρωσε τα κενά του κειμένου με τις λέξεις που βρίσκονται στο κάτω μέρος της σελίδας και θα μάθεις περισσότερα για την Κύπρο και τη σχέση της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος, το νησί της …………………..………………..…………..…, είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της ……………..………………..………………..… και έχει ιδιαίτερα σημαντική γεωγραφική θέση αφού βρίσκεται στο σημείο συνάντησης τριών ……………..………………..………………..… (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται ως σταυροδρόμι πολιτισμών. Ο πληθυσμός της Κύπρου αποτελείται κυρίως από ……………..………………..………………..… και ……………..………………..………………..…. Από την 1η Μαίου 2004 η Κύπρος αποτελεί μέλος της ……………..………………..………………..… Την 1η Ιανουαρίου 2008 μπήκε στην ……………..………………..………………..… και υιοθέτησε το ……………..……………..…, εγκαταλείποντας το εθνικό της νόμισμα (την κυπριακή λίρα).
Ευρωπαϊκή Ένωση, Αφροδίτη, Μεσόγειος, Ευρωζώνη, Ελληνοκύπριος, ευρώ, Τουρκοκύπριος, ήπειρος 40
Το 2012 η Κύπρος θα αναλάβει για πρώτη φορά την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σχεδίασε το πόστερ της Κυπριακής Προεδρίας. 41
Α
σ
φ αλ ές δ ιαδ ίκ τυ ο Το ίντερνετ και οι νέες τεχνολογίες έγιναν πολύ γρήγορα ο αγαπημένος τρόπος επικοινωνίας των νέων. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που διεξήχθη σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., το 75% των παιδιών ηλικίας 6 έως 17 ετών χρησιμοποιούν ήδη το διαδίκτυο. Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, κυρίως ανάμεσα στους νέους. Οι ψηφιακές αυτές αποθήκες προσωπικών στοιχείων ενθαρρύνουν τους χρήστες να νιώθουν ότι βρίσκονται ανάμεσα σε στενούς φίλους, ενώ στην πραγματικότητα εκατομμύρια άτομα έχουν πρόσβαση στα προσωπικά τους στοιχεία. Η Ε.Ε. ανησυχεί ιδιαίτερα για την ασφάλεια του διαδικτύου, γι’ αυτό και τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να δαπανήσουν 55 εκατομμύρια ευρώ στο διάστημα 2009-2013 σε προγράμματα που έχουν στόχο την ενημέρωση της κοινής γνώμης για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στο διαδίκτυο.
42
Προστάτεψε τον εαυτό σου Η ηλεκτρονική παρενόχληση είναι οποιοδήποτε είδος επανειλημμένης επιθετικής συμπεριφοράς λεκτικής, ψυχολογικής ή σωματικής που πραγματοποιείται από ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων κατά τρίτων. Προστάτεψε τον εαυτό σου εφαρμόζοντας τους πιο κάτω βασικούς κανόνες: •Μην απαντάς σε μηνύματα, σκοπός των οποίων είναι να σε παρενοχλήσουν ή να σε αναστατώσουν. Κάτι τέτοιο θα ενθαρρύνει τον αποστολέα. •Απόκλεισε τον αποστολέα. Δεν είσαι υποχρεωμένος/η να ανέχεσαι κάποιον που σε παρενοχλεί. •Ανάφερε το περιστατικό σε κάποιον που εμπιστεύεσαι. Η συζήτηση με τους γονείς σου, το δάσκαλο ή άλλον ενήλικα της εμπιστοσύνης σου είναι συνήθως το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση ενός τέτοιου ζητήματος. •Μην δίνεις μέσω του διαδικτύου τη διεύθυνση της κατοικίας σου, τον αριθμό τηλεφώνου, το όνομα του σχολείου σου ή τη φωτογραφία σου. •Να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός/η κατά τη διάρκεια συνομιλίας σε chat rooms. Χρησιμοποίησε χώρους συνομιλίας που είναι μόνο για παιδιά της ηλικίας σου. •Τα άτομα που γνωρίζεις στο διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτά που ισχυρίζονται ότι είναι.
43
Λύσεις των ασκήσεων
σελ. 5
1
Β Η Ι Π
Ι Κ Ε Ε
Τ Ζ Ο Ω
Α Γ Λ Μ
Λ Ν Λ Ξ
Ι Π Α Φ
Α Τ Ν Β
Ζ Σ Δ Ι
Θ Ρ Ι Υ
Γ Λ Α Ν
Μ Ο Ε Κ
Η Ξ Σ Γ
Κ Ρ Λ Ν Ξ
Γ Σ Ο Θ Υ
Α Ζ Υ Ψ Σ
Λ Η Ξ Β Γ
Λ Ρ Ε Κ Ε
Ι Ν Μ Γ Ρ
Α Λ Β Τ Μ
Χ Ο Ο Ι Α
Ψ Η Υ Μ Ν
Θ Τ Ρ Ξ Ι
Α Χ Γ Π Α
Κ Ε Ο Κ Ζ
Μ Η Χ Ζ Ο Λ Φ Υ Ζ Ρ Π Ι Β Θ Γ Π Τ Ρ Λ Σ Ν Ξ Ο Μ Ζ Β Ε Λ Γ Ι Ο Η Κ Β Ι Γ
σελ. 9 δημοκρατικό, ανθρώπινα, οικονομία, νομοθεσία, εθνικής, πολιτισμός, θεσμικά, Κοινοβούλιο, Συμβούλιο, Επιτροπή
σελ. 12
Γ 2 Λ Μ Ω Π 1 Α Σ Τ Ε Ρ Ι Α Σ Τ 3 Κ Ο Ε σελ. 7 Ο Β Σ 2 Ε Ξ Ι Ν Ν 4 3 Μ Α Λ Ο Α Β 4 Κ Ρ Ο Α Τ Ι Α Σ Υ Τ Λ Ι 5 Ε Υ Ρ Ω Ι Ο Χ Τ Βέλγιο Βρυξέλλες Βουλγαρία Σόφια Τσεχική Δημοκρ. Πράγα Δανία Κοπεγχάγη Γερμανία Βερολίνο Εσθονία Τάλιν Ιρλανδία Δουβλίνο Ελλάδα Αθήνα Ισπανία Mαδρίτη Γαλλία Παρίσι Ιταλία Ρώμη Κύπρος Λευκωσία Λεττονία Ρίγα
σελ. 13 Λιθουανία Λουξεμβούργο Ουγγαρία Μάλτα Ολλανδία Αυστρία Πολωνία Πορτογαλία Ρουμανία Σλοβενία Σλοβακία Φινλανδία Σουηδία Ην. Βασίλειο 44
Βίλνιους Λουξεμβούργο Βουδαπέστη Βαλέττα Άμστερνταμ Βιέννη Βαρσοβία Λισαβόνα Βουκουρέστι Λιουμπλιάνα Μπρατισλάβα Ελσίνκι Στοκχόλμη Λονδίνο
5
Σ Τ Α Ρ Α Σ Β Ο Υ Ρ Γ Ο
σελ. 20-21
Βόλτα στα μαγαζιά για εκπτώσεις
Το 1/4 του ευρώ είναι ίσο με 25 σεντ. Το 1/5 του ευρώ είναι ίσο με 20 σεντ. Τα 2/5 του ευρώ είναι ίσα με 40 σεντ. Τα 3/10 του ευρώ είναι ίσα με 30 σεντ. Τα 3/5 του ευρώ είναι ίσα με 60 σεντ. Τα 3/4 του ευρώ είναι ίσα με 75 σεντ. Τα 3/20 του ευρώ είναι ίσα με 15 σεντ. Τα 2/4 του ευρώ είναι ίσα με 50 σεντ. Το 1/3 του συνολικού ποσού είναι 20 σεντ. Το 1/4 του συνολικού ποσού είναι 10 σεντ. Το 1/6 του συνολικού ποσού είναι 5 σεντ. Το 1/5 του συνολικού ποσού είναι 20 σεντ. Το 1/8 του συνολικού ποσού είναι 10 σεντ. Λύσε τα προβλήματα Πρόβλημα 1 - Απάντηση: Πρόβλημα 2 - Απάντηση: Πρόβλημα 3 - Απάντηση: Πρόβλημα 4 - Απάντηση: Πρόβλημα 5 - Απάντηση: Πρόβλημα 6 - Απάντηση:
ΜΠΛΟΥΖΑ Αρχική τιμή: € 16,50 Έκπτωση: € 4,50 Τελική τιμή: € 12,00 ΦΟΥΣΤΑ Αρχική τιμή: € 12,45 Έκπτωση: € 3,27 Τελική τιμή: € 9,18 60σ 40σ 30σ 100σ 80σ
1,20 0,60 0,80 1,50 1,60 0,60
ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ Αρχική τιμή: € 15,48 Έκπτωση: € 5,00 Τελική τιμή: € 10,48 ΥΠΟΚΑΜΙΣΟ Αρχική τιμή: € 13,35 Έκπτωση: € 4,18 Τελική τιμή: € 9,17 ΣΑΚΑΚΙ Αρχική τιμή: € 34,40 Έκπτωση: € 8,25 Τελική τιμή: € 26,15
45
Λύσεις των ασκήσεων σελ. 30-31 Άγρια Ζώα ριγωτή γρήγορος πονηρή επικίνδυνη εντυπωσιακό τεράστιος έξυπνος
ζέβρα γατόπαρδος αλεπού τίγρη λιοντάρι ελέφαντας λύκος
Παιχνίδι Γνώσεων 1) τροφική 2) κητωδών 3) έμβια 4) ρύπανση 5) ανακύκλωση 6) θηλαστικό
46
σελ. 37 Πύργος του Άιφελ (Παρίσι) Μουσείο Μαντάμ Τουσό (Λονδίνο) Παρθενώνας (Αθήνα) Το σπίτι της Άννας Φρανκ (Άμστερνταμ) Μουσείο Κινουμένων Σχεδίων (Βρυξέλλες) Γέφυρα του Καρόλου (Πράγα) Μνημείο του Ολοκαυτώματος (Βερολίνο) Kαθεδρικός Ναός Αγίου Στεφάνου (Βιέννη) Κολοσσαίο (Ρώμη) Πόρτα του΄Ηλιου (Mαδρίτη) Λαϊκή Γειτονιά (Λευκωσία) Το Σπίτι του Λαού (Βουκουρέστι) Πάρκο Φίνιξ (Δουβλίνο)
σελ. 39
1
Σ Ε Σ Ο Υ Δ Ι Α Β Α Τ Η Ρ 4 Κ Ω 5 Β Ι Ο Π 6 Ν Ο Ρ Β Η 2
3
Ν Η Ι Ν Ο Γ
Γ Δ Ο Σ Ι Ι
Κ Ε Ν Ι Α Τ Α Ν Τ Ι Ν Ο Υ ΠΟ Λ Η Κ Ι Λ Ο Τ Η Τ Α Α
σελ. 41 Η Κύπρος Αφροδίτης, Μεσογείου, ηπείρων, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωζώνη, ευρώ
47
ο τ σ ε σ λ ι ί δες ς ε μ ι σ ή Χρ opa.eu •http://www.eur oparl.europa.eu •http://www.eur silium.europa.eu •http://www.con europa.eu •http://www.ec. oparl.cy/ •http://www.eur plore/ eu/europago/ex •http://europa. eu/youth/ euro/kids/ •http://europa. /netstartsearch/ ce an fin y_ om .eu/econ ex.el.html •http://ec.europa re_from/html/ind he w y/ la /p ro eu .int/ •http://www.ecb / ts.eea.europa.eu .html •http://ecoagen pe/index_eu_el ro eu _ ng lli ve ra eu/youth/t el.htm •http://europa. news/efe/index_ t/ en nm ro vi en .eu/ •http://ec.europa
48
Συντονισμός και επιμέλεια έκδοσης: ΓΝΩΡΑ Σύμβουλοι Επικοινωνίας Σχεδιασμός: Κυριακή Σοφοκλέους Φωτογραφίες: dreamstime.com
Γραφείο στην Κύπρο
Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης Λεωφόρος Βύρωνος 30, 1096 Λευκωσία, Κύπρος Τηλ: +357 22 870500 - Φαξ: +357 22 767733 Email: epnicosia@europarl.europa.eu Website: www.europarl.cy