NovaBike Nieuwsbrief - APRIL 2013
*concept ontwerp van de NovaBike04 zoals gepresenteerd bij de ontwerppresentatie
2 - NovaBike Nieuwsbrief - April 2013
Voorwoord
In deze editie: MOTORbeurs Utrecht
terugblik op de MOTORbeurs 2013
De NovaBike04
lichter, sneller en klaar voor productie
Wintertraining Spanje het verslag van de wintertraining
Sponsors in the spotlight Twee sponsoren toegelicht
4 5
Âť
Welkom bij de nieuwsbrief van NovaBike Racing Team Delft, editie: april 2013.
Deze
editie
begint
met
van een
kort
de verslag
nieuwsbrief van
de
MOTORbeurs Utrecht 2013, waarbij NovaBike van 21 februari tot en met 24 februari aanwezig was.
6 10
Daarna volgt een samenvatting van de ontwerppresentatie. Deze vond plaats op 8 maart 2013. De nieuwsbrief eindigt met het verslag van de wintertraining (10 maart tot 19 maart) in Spanje . Veel leesplezier!
Volg onze voortgang op Facebook, Twitter en Youtube!
3
MOTORbeurs utrecht een kor te terugblik
»
NovaBike stond ook dit jaar, zoals voorgaande jaren, weer op de MOTORbeurs in Utrecht. Het Delftse race team was op een eigen stand van 18 vierkante meter te vinden, mede mogelijk gemaakt door VNU Exhibitions (dankjewel Kelly van Lieshout!).
Uit de statistieken van de website, Twitter en Facebook blijkt dat NovaBike een hele hoop geïnteresseerden heeft bereikt in deze periode. Dus NovaBike heeft haar doel op de MOTORbeurs zeker bereikt.
De jaarlijkse MOTORbeurs heeft dit jaar zo’n 90.000 bezoekers getrokken die de nieuwste modellen kwamen aanschouwen en op de hoogte werden gebracht van de nieuwste ontwikkelingen. Met het grote bezoekersaantal was het voor NovaBike niet moeilijk om haar doel te bereiken. Zij stond namelijk op de MOTORbeurs om zoveel mogelijk interesse te wekken voor het project en om de trouwe volgers een update te geven over de laatste ontwikkelingen.
Natuurlijk was dit al aardig duidelijk voor het team toen zij in gesprek was met de vele soorten groepen die de stand kwamen bezoeken. Bezoekers die nog nooit van NovaBike hadden gehoord, maar het er gaaf uit vonden zien en na een praatje alleen maar enthousiaster waren over het project! En de mensen die NovaBike al een tijdje op de voet volgen en precies weten wat het team inhoudt en omvat.
Dat betekende niet dat NovaBike alleen de racemotor meenam en op een kale plek op de beurs stalde. Nee, zij had een hele eigen stand. De stand was 18 vierkante meter met een houten vloer en vier grote (gloednieuwe) banners aan de wanden. Hierop stonden verschillende foto’s van de racemotoren van NovaBike. De doeken waren aangevuld met verschillende aspecten van het project, zoals bio-ethanol en TU Delft. En natuurlijk het logo van NovaBike zelf. De NovaBike03 stond op een grote witte schijf, zodat eenieder de racemotor al van ver kon zien en zodat zij van dichtbij goed om de motor konden heenlopen.
4 - NovaBike Nieuwsbrief - April 2013
Alle soorten motorliefhebbers zijn langs geweest. Van straatmotorliefhebbers tot aan concurrenten uit de Supermono competitie. Maar ook sponsoren en geinteresseerde bedrijven hebben een bezoek gebracht om een kijkje te nemen bij NovaBike. Op die manier heeft NovaBike alle banden met haar relaties onderhouden op de MOTORbeurs.
Novabike04
klaar voor productie! Âť
Op 8 maart 2013 vond de ontwerp presentatie van de Novabike04 plaats in een grote collegezaal van de faculteit Civiele Techniek & Technische Aardwetenschappen. Vrienden, ouders, sponsoren, teamleden en andere betrokkenen kwamen van alle uithoeken om het nieuwe ontwerp van de NovaBike te mogen aanschouwen. Voor alle personen die niet aanwezig waren bij de presentatie volgt een korte samenvatting. Alle uitgenodigden werden opgevangen met een welkomstdrankje in de hal van de faculteit. Om klokslag 20.00 uur werd het tijd om plaats te nemen in de collegebanken. De presentatie werd door Team Manager Maurits Rouppe van der Voort ingeleid. Maurits presenteerde onder andere wat het NovaBike nou precies inhoudt, waar het studentenproject om draait en de historie van NovaBike. Vervolgens was het de taak van Chief Engineer Frank Vermeulen om het publiek de NovaBike04 te presenteren, waar het team het afgelopen half jaar ontzettend druk mee bezig is geweest om te ontwerpen. Frank deed dit uiterst opbouwend en bewaarde het beste voor het laatst. Wat is er nodig om een race te winnen? Waar valt winst te behalen? Welke ontwerpkeuzes zijn er gemaakt en waarom? Al deze vragen werden door de Chief Engineer behandeld. Met een concept ontwerp van de nieuwe NovaBike04 (zie hierboven) werd de presentatie spectaculair afgerond, om vervolgens nog even na te praten in de werkplaats van NovaBike.
NovaBike Racing Team Delft bevindt zich inmiddels al weer een paar weken in de productiefase. Het ontwerp waar ze het afgelopen half jaar naar toegewerkt hebben, begint nu eindelijk fysieke vormen aan te nemen. Over niet al te lange tijd is de nieuwe NovaBike in het echt te bewonderen en gaat er ook mee geracet worden. Zoals in de ontwerppresentatie behandeld is, is de NovaBike04 ontworpen met alle kennis die vergaard is in de afgelopen jaren. Zo is bijvoorbeeld het frame aangepast, waardoor onder andere het onderhoud aan het motorblok makkelijker wordt (betere bereikbaarheid). Daarnaast is de brandstoftank, bij de NovaBike03 in de zit, verplaatst naar boven het motorblok. Dit zorgt voor een gunstigere zwaartepunt van de motor en daarmee beter stuurgedrag. Andere ontwikkelingen zijn het kuipwerk en het uitlaatsysteem. Naast een aerodynamisch ontwerp voor het uitwendig kuipwerk, wordt er dit jaar ook een inwendig kuipwerk gemaakt. Dit zorgt voor een betere luchtbegeleiding, wat onder andere de koeling van het motorblok verbeterd. Het ontwerp van het uitlaatsysteem blijft hetzelfde als die van verleden jaar, maar wordt dit jaar van titanium (vorig jaar RVS) gemaakt om gewicht te besparen. De complete ontwerppresentatie is na te kijken op www.collegerama.nl (Public presentations > General > Studenten projecten > NovaBike). Hier kunt u alle ontwerpkeuzes en het ontwerp van de NovaBike04 nog eens terug kijken!
5
wintertraining
onder de zon
»
Aangezien het motorraceseizoen in de startblokken staat, heeft NovaBike de pijlen gericht op het mogelijk maken en uitvoeren van een wintertraining in Spanje om zo Ricardo en de NovaBike klaar te stomen voor seizoen 2013 in de Supermono klasse. In de week van 11 tot en met 15 maart werd daarom getest op twee circuits onder de Spaanse zon: Motorland Aragón en het circuit van Valencia. De samenvatting: Voorbereidingen Testen op twee nieuwe circuits voor zowel het team als de coureur bracht een aantal moeilijkheden met zich mee. Zo was niet duidelijk welke vertanding uiteindelijk gebruikt moest gaan worden. Aan de layout van beide circuits, ten opzichte van dat van Assen, is te concluderen dat er langere rechte stukken zijn. Om deze reden zijn kleinere achtertandwielen gefabriceerd voor een hogere topsnelheid benodigd voor de beide circuits. Daarnaast is voor komend seizoen gekozen voor een nieuwe bandenfabrikant. Waar de voorgaande jaren de voorkeur ging naar Dunlop slicks is nu gekozen voor de Pirelli Supercorsas. Voornamelijk vanwege gebruiksgemak en levering via importeur V-racing gaat de keuze uit naar deze band. Verschillende compounds zijn meegenomen om te testen welke voor de NovaBike het beste zouden gaan werken. Als universiteitsteam is NovaBike genoodzaakt goede analyses te doen en verbetering door te voeren, goede data is hiervoor van groot belang.
6 - NovaBike Nieuwsbrief - April 2013
Met hulp van Race-Technology is de NovaBike tijdens de wintertraining uitgerust met een datalogger. Voor metingen aan de vering zijn lineaire potentiometers gebruikt. Rolhoeksensoren en andere sensoren buiten de sensoren van het motorblok waren uiteraard ook aanwezig. Door installatie van camera’s was het voor Ricardo mogelijk om verbeterpunten te kunnen vinden in zijn aanrempunten en rijlijnen. Vertrek Direct na de ontwerppresentatie van de NovaBike04, vrijdagavond 8 maart, was het inpakken en wegrijden naar Spanje voor het vervoer van de motoren naar Spanje. Naast elf NovaBikers gingen er ook drie man aanhang mee. Steven van Haren, John Bakker (bekend van de zwaar aangepaste Ducati 851) en Erwin (die zich in Spanje goed vermaakt heeft op de crossbanen) vertrokken in de nacht van zondag naar Spanje. De NovaBikers volgden 2 dagen later. Een “kleine” afstand van 1.800 kilometer. Van vijf graden (met voorspelde sneeuw) in Nederland naar 18 graden met zon in Valencia. Locatie 11 en 12 maart is getest op het circuit Motorland Aragón te Alcaniz waar het 5.344 meter lange MotoGP lay-out was uitgezet. Inclusief doordraaier op het rechte stuk in plaats van de chicane, zoals gebruikt in de SBK-competitie. Veel hoogteverschil en goed uitkomen op het rechte stuk zijn de uitdagingen van het circuit. Het weer zat nog niet helemaal mee, veel wind en zelfs af en toe een spatje regen kwam uit de lucht vallen. Desondanks was de temperatuur stabiel rond de 15 graden.
14 en 15 maart is getest op het Circuit de la Comunitat Valenciana Ricardo Tormo in Cheste. Het circuit is vernoemd naar de tweevoudig wereldKampioen GP Ricardo Tormo, al zou de gemiddelde persoon erin trappen als Ricardo van Duijn beweert dat het circuit naar hem is vernoemd... 4.005 meter lang met minimaal hoogteverschil (in de ogen van ons Nederlanders alsnog bergen) en betere condities in de vorm van zon, 18 graden en afnemende wind stonden in het verschiet.
Dag 1 De eerste dag in Spanje begon koel bij slechts 10 graden, de zon kwam gedurende de dag wel door , waardoor de temperatuur vanaf het middaguur opliep naar 14 graden. Helaas nam de wind ook toe tijdens de dag, iets wat duidelijk een negatief effect had op de lichte motorfiets - rijder combinatie. Sessie 1 begon om 9.20 waarbij vooral voor Ricardo de baan wennen was. De vertanding zoals geanalyseerd in Delft bleek spot-on. Sommige systemen waren bewust uitgeschakeld om variabelen te verminderen, zoals de quickshifter en motorblokgerelateerde optimalisatie mogelijkheden. De watertemperatuur tijdens het rijden bleek na de sessie te laag. Ook dit was ingecalculeerd omdat een 0-meting (referentiepunt) nodig was voor metingen aan het oppervlak van de radiateur (niets afgeplakt), waarna gedurende alle testdagen een goed overzicht is gemaakt van de relatie radiateuroppervlak, rijdwind, buitentemperatuur en watertemperatuur.
Doelen De doelen voor deze intense trainingsweek zijn in de periode voorafgaand aan en tijdens de training opgesteld. Een opsplitsing valt te maken in doelen voor Ricardo en de racemotor en het functioneren van het team eromheen: Ricardo/motorfiets •Bekend raken met beide circuits en racemotor •Op basis van eerste “ontmoeting” een plan opstellen •Vergaren van data over de vering via lineaire potentiometers en de hellingshoek met behulp van afstandssensoren (afstudeeropdrachten van twee Spaanse teamgenoten die ook als vertaler goed hebben geholpen) •Set-up qua vering afronden en mogelijk nieuwe set-up testen •Bochtensnelheid verhogen door ervaring/meer gevoel te krijgen in de voorkant Teamwork: •Race-ervaring opdoen. Werkzaamheden aan de racemotor efficienter laten verlopen, zodat Ricardo zich beter kan focussen (focus op de relatie coureur - motorfiets, in plaats van coureur - team - motorfiets) •Verschillende functies binnen het team uitvoeren, zodat in het komende jaar een solide team gevormd wordt (invallen als iemand uitvalt) •Toetsen en verbeteren van opgestelde formulieren voor documentatie
Wat kleine wijzigingen zijn gedaan om de ergonomie voor Ricardo te verbeteren, zoals de positie van de clipons en voetsteunen. Sessie 2, 10.40: Stapsgewijs worden variabelen getest qua vering en radiateur oppervlak. De datalogger is aangezet om te controleren of de schakelpunten, rempunten en rijlijnen van Ricardo consistent en optimaal zijn. Tussen sessie 2 en 3 om 12.30 is de wind toegenomen waardoor het voor Ricardo steeds moeilijker wordt in doordraaiers en rechte stukken lijn te houden. Aan de veringsetup van de voorkant worden kleine wijzigingen doorgevoerd. Sensoren van het motorblok meten een betere verbranding bij een toename van inspuiting. Deze fuelmap wordt onder een tweede map opgeslagen, zodat Ricardo tijdens rijden kan wisselen en bepalen welke map het meeste vermogen geeft. Tijdens sessie 4 aan het eind van de middag blijkt dat de motorfiets slecht accelereert. De oorzaak lijkt te komen uit een verstopt brandstoffilter en injector. Deze worden schoongemaakt. Het probleem is niet opgelost, zo blijkt tijdens sessie 5.
7
Dag 2 Gedurende de avond is de werkelijke oorzaak van het probleem gevonden: de brandstofpomp levert niet (meer) genoeg druk en volume aan de injector. Normaal gesproken hoort er per minuut ongeveer 754cc bio-ethanol uit de openstaande injector te komen. Dit blijkt na meting slechts 300cc te zijn. Als eerste opdracht voor de twee Spaanse leden van het team is het regelen van een nieuwe brandstofpomp. Een haast onmogelijke opdracht, omdat we een bio-ethanol-bestendige pomp moeten hebben die draait op 12 Volt en precies het juiste aantal cc’s pompt bij een bepaalde druk. Gelukkig is rond het middageten een pomp geregeld, waarna deze wordt ingebouwd voor de laatste sessie op Aragón. Ricardo heeft zich in de tussentijd nog wel een sessie kunnen vermaken op de beschikbaar gestelde Ducati 1199 Panigale. Een beetje “cruisend” wist Ricardo wel de beste tijden te rijden van de mensen die met de Panigales rond gingen. Over tijden gesproken de beste rondetijd tot op heden is 2.15.79. Een laatste sessie wordt afgerond met de NovaBike, waarna wordt gedebrieft en ingepakt wordt voor de tocht naar Cheste/Valencia.
Tocht naar Cheste Toerend met de karavaan van huurauto’s en busje met aanhanger van Alcaniz naar Cheste, passeren we het Iberische randgebergte waar uiteraard de temperatuur daalde van 15 naar -3.5 graden Celsius! Kou, wind en sneeuw alles waar we niet op gerekend hadden tijdens deze wintertraining. Gelukkig ging, na het passeren van de gebergte, de temperatuurmeter van de auto weer langzaamaan omhoog. Bij het arriveren in Cheste was het nog koud, maar 15 graden is een stuk minder erg dan -3.5! Dag 3 Sessie 1 begint om 9:20 uur alsnog in de kou (7 graden) en wind. Echter alle voorgaande proble-
8 - NovaBike Nieuwsbrief - April 2013
men met de inspuiting blijken verleden tijd en het
testprogramma kan voortgezet worden. Deze “warm-up” sessie wordt ook door ons zo beschouwt: Ricardo eerst laten wennen voordat veranderingen worden doorgevoerd. Een andere vertanding dan gebruikt op Aragon wordt getest in sessie twee om 10:40 uur, dit blijkt een verkeerde keuze, aangezien bij het uitkomen van bochten de keuze voor Ricardo moeilijk is: Te veel toeren in de tweede versnelling en snel doorschakelen of te lage toeren in de derde versnelling. Er wordt besloten terug te gaan naar de eerder geteste vertanding in volgende sessies. Rondetijden in sessie 2 schieten van 2 minuten rond terug naar 1:55, echter het schakelpedaal breekt ,waardoor Ricardo noodgedwongen een halve ronde in de vijfde versnelling doorrijdt. De koppeling blijkt hierdoor, aan het begin van sessie 3, doorgebrand te zijn. Een nieuwe koppeling wordt opgebouwt in de tijd tussen sessie 2 en 3. Sessie 3 begint om 12:30 uur dit lijkt in eerste instantie te krap met de installatie van de koppeling maar minuten voor het openen van de pitsstraat blijken de monteurs de NovaBike klaar te hebben. Een volledige sessie wordt uitgereden, het vermogen lijkt goed en de voorgestelde wijzigingen, zoals getest op Aragon blijken goed te werken. De rondetijden dalen verder naar een beste tijd van 1.53.2. De vering aan de voorkant lijkt te kloppen waarna de aandacht gaat naar de achterkant. De demping wordt aangepast, zodat Ricardo in sessie 4 helemaal los kan gaan. Dit is ook wel te zien aan de rondetijden in de sessie, gestart om 15:30 uur bij 14 graden, want de beste tijd wordt verder aangescherpt naar 1.52.1. Niet alleen de NovaBike lijkt goed te werken; ook Ricardo wordt steeds vertrouwder en durft verder “het randje” op te zoeken. Een van de doelen is hiermee gehaald, aangezien Ricardo aangeeft een racetempo te kunnen rijden met de NovaBike.
de voorpoten wordt vergroot om zo de bodemspeling te verlagen, de ergonomie voor Ricardo nog meer te vergroten en bovendien de drukverdeling tussen voor- en achterband te verbeteren. De eerste rondetijden zijn een goede indicatie van het tempo waarmee Ricardo rondrijdt: in plaats van een langzamere eerste en tweede ronde kan Ricardo snel rondetijden onder de 1.53 neerzetten. Echter een motorstoring zorgt ervoor dat de laatste ronden in Spanje zijn gereden. Voor de laatste sessie van de dag om 17:00 uur word er gekeken naar het veranderen van de bandenspanning om zo meer warmte in het loopvlak van de band te krijgen in plaats van de zijwanden. Deze sessie wordt gebruikt om een profiel te schetsen van het verloop van de bandentemperatuur. Ricardo moet extra de pitstraat doorrijden voor een snelle meting aan druk en temperatuur, maar dit lijkt zijn focus niet te verstoren. Een tijd van 1.50.1 wordt geklokt waardoor de hoge 40-ers lonken. Dag 4 Gedurende de eerste drie testdagen is het vertrouwen gegroeid tussen de coureur en de racemotor. Ook het team is efficienter. Er zijn steeds minder handen nodig zijn om de racemotor voor te bereiden voor de sessies en de focus verschuift naar het instrueren van Ricardo via data-analyses voor optimale rondetijden. De eerste sessie van 9:40 uur wordt gebruikt om goede filmbeelden te maken vanaf de NovaBike zelf en één de meegebrachte motor van Casper Voogt. Als voorbereiding voor sessie twee om 11:00 uur wordt besloten een andere compound voor de achterband te testen. Drie dagen racen heeft zijn tol geëist van de achterband en aangezien de temperaturen tijdens de laatste dag oplopen naar 19 graden is een zachter compound gewenst voor meer grip.
Conclusie Gedurende 4 dagen testen in Spanje hebben we de NovaBike weten klaar te stomen voor het nieuwe seizoen door verbeteringen aan de vering en de motorblokafstelling. Bovendien heeft onze coureur, Ricardo, in Spanje geroken aan racen met de NovaBike in haar volle potentie. Volledige racesimulaties zijn uitgevoerd met op-warmen, opstellen en de volledige ronden waardoor ook met zekerheid kan worden gesteld dat er altijd genoeg brandstof aan boort zal zijn om een race uit te rijden. De kleine foutjes die in het ontwerp zijn gevonden, zullen worden aangepakt in de periode tot aan de eerste race. Bovendien zullen er meer reserveoderdelen worden gemaakt/ingekocht om zo zeker te zijn dat Ricardo iedere race gaat rijden én finishen. Kortom, het was een geslaagde wintertraining waarin veel is geleerd, geoefend en gereden! Ook is er uiteraard veel plezier beleefd, zowel tijdens de trainingen als buiten de trainingen om, goed voor de teambuilding! Binnenkort kunt u op www.novabike.nl meer foto’s en filmpjes van de wintertraining vinden!
De wijzigingen tijdens sessie twee aan de achtervering hebben positief uitgepakt, waardoor een totale veringsetup afgerond is. Een nieuwe setup wordt ingesteld, waarbij de doorsteek van
9
» TenCate is een multinationale onder-
» KMS of “Kronenburg Management Systems”
neming die textieltechnologie, chemische processen in materiaaltechnologie weet te combineren. Dit door de ontwikkeling van functionele materialen met een zeer grote waaier aan toepassingsmogelijkheden.
levert een compleet gamma van extreem betrouwbare en gebruiksvriendelijke motormanagement systemen en dit tegen een gunstige prijs. Deze systemen geven de kans om alle otto-motoren te beheren tot maar liefst 12 cilinders.
Men kan deze toepassingen onderverdelen in vier hoofdcategorieën. Als eerste is er de veiligheids- en beschermingscategorie. Het hoofddoel van dit segment is om vakmensen, die in een gevaarlijke omgeving moeten werken, te beschermen. Hier moet er bescherming aangeboden worden op alle niveaus en met elke comfortgraad. Als tweede categorie biedt TenCate composieten en vezels aan voor de luchten ruimtevaart-industrie. Als derde is er de applicatie van infrastructuur en milieu. De toepassingen die gebruikt worden voor sport en recreatie behoren tot het laatste segment. In deze verschillende domeinen heeft TenCate zich meermaals bewezen en is heeft op vele vlakken een leidende positie. Een van deze vlakken is het produceren van verschillende vezels en composieten. Het is dan ook met deze materialen dat TenCate ondersteuning biedt aan NovaBike. Deze producten zijn cruciaal voor ons team gezien het gehele kuipwerkuit koolstofvezel is opgebouwd ... deze vezels zijn dan ook allemaal geproduceerd door ‘TenCate Advanced Composites’.
10 - NovaBike Nieuwsbrief - April 2013
Naast deze systemen is er ook een breed assortiment aan opties te verkrijgen zoals; data-acquisitiesystemen, injectie-systemen, mapselector, odd firing, actief lambda controlesysteem, tractiecontrolesysteem, idle en boost controlesysteem, variabele launch control, powershifter, toerental begrenzers en veel meer! Accessoires zijn hier dan ook in overvloed verkrijgbaar, dit zoals een minidashboard, verscheidene sensoren, bekabeling, te veel om op te noemen. Zelfs hier stopt het niet, KMS levert namelijk ook een volledig gamma aan motorcomponenten. Throttle body’s (en accessoires), turbo’s en brandstofsystemen kan men verkrijgen van KMS. Zoals men ziet levert KMS management systemen maar ook zo veel meer; alles om uw motor perfect te laten lopen! Als conclusie kunnen we stellen dat; “voor elk budget en toepassing, Kronenburg Management Systems een oplossing hebben” Om deze redenen is KMS een perfecte partner voor NovaBike.
11
Faculteit Industrieel Ontwerpen Faculteit Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek Faculteit Werktuigbouwkunde Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
12 - NovaBike Nieuwsbrief - April 2013