THEMA CERTIFICERING
John van Lierop
Brandveiligheid bereikbaar door mix van maatregelen
Installatiecertificaat sprinklers is niet vereist, wel gewenst Sprinklers zijn ontwikkeld voor de veiligheid van personen en de bescherming van gebouwen en goederen. Uiteraard moeten sprinklers betrouwbaar zijn en op het cruciale moment goed functioneren. Op een gecertificeerde sprinklerinstallatie, geïnstalleerd door een gecertificeerde sprinklerinstallateur, kan te allen tijde worden vertrouwd.
S
prinklers voorkomen dat een brand zich kan ontwikkelen. Een beginnende brand wordt geheel automatisch, zonder tussenkomst van mensen, gedetecteerd en bestreden. Alleen de sprinklerkoppen vlakbij het vuur worden geactiveerd. Uit statistieken blijkt dat een brand meestal door één sprinklerkop onder controle wordt gehouden en vaak zelfs geheel wordt geblust. In de meeste gevallen is de brand al gedoofd wanneer de brandweer arriveert. Eigenaren en gebruikers van gebouwen, leveranciers, brandweer en verzekeraars hebben gezamenlijk belang bij de kwaliteit van sprinklerinstallaties. In samenspraak ontwikkelden zij daarom certificatie- en inspectieschema’s voor brandblussystemen.
Brandblussystemen
Er is wel eens verwarring over de naam VBB-systemen. VBB is de afkorting voor ‘Vastopgestelde Brandbeheersings- en Brandblussystemen’. Het zijn beveiligingssystemen ontworpen en geïnstalleerd om in geval van brand mensen te beschermen en/of schade te beperken. Een automatische sprinklerinstallaties is een VBB-systeem. Tot brandblussystemen worden gerekend de watervoerende sprin-
14
klerinstallaties, sprinklerinstallaties met schuimbijmenging, zwaar-, middel- en lichtschuimsystemen, blusgasinstallaties, watermistsystemen en de bijbehorende branddetectie- en signaleringssystemen.
Richtlijnen
Ontwerp, levering en onderhoud van brandblussystemen, zoals dus een sprinklerinstallatie, is werk voor specialisten met verstand van zaken. Het werk van deze leveranciers, heldere richtlijnen en werkprocedures en goed beheer bepalen de kwaliteit en betrouwbaarheid van het brandblussysteem en daarmee het vertrouwen dat eigenaren en gebruikers van gebouwen, brandweer en verzekeraars hebben in deze brandveiligheidsmaatregel. Alle leden van de Verenigde Sprinkler Installateurs (VSI) zijn gecertificeerd en goed op de hoogte van de normen en voorschriften. Naast veel kennis en ervaring van installaties, adviseren en ontwerpen zij brandblussystemen volgens de vooraf vast-
gestelde uitgangspunten. Gecertificeerde sprinklerinstallateurs moeten voldoen aan de eisen uit het certificatie-schema VBBsystemen. Deze eisen zijn aanvullend op de ISO 9001-procedures. Met een jaarlijkse audit wordt de betrouwbare werkwijze aangetoond. De onafhankelijke certificatie-instelling staat onder toezicht van de Raad voor Accreditatie.
BIO-mix
Brandveiligheid wordt bereikt met een mix van brandveiligheidsmaatregelen. Deze maatregelen worden vaak opgedeeld naar bouwkundige, installatietechnische en organisatorische maatregelen (de BIO-mix). Bij sprinklerinstallaties is het belangrijk dat ook voldaan wordt aan bouwkundige en organisatorische voorwaarden. De sprinklerinstallatie dient bijvoorbeeld goed afgestemd te zijn op de gevarenklasse van de goederen en het gebruik van een gebouw, zodat er voldoende water over een brand wordt gesproeid om deze effectief te
“Alle leden van de Verenigde Sprinklerinstallateurs (VSI) zijn gecertificeerd”
THEMA CERTIFICERING
Uit statistieken blijkt dat een brand meestal door één sprinklerkop onder controle wordt gehouden en vaak zelfs geheel wordt geblust.
15
THEMA CERTIFICERING
bestrijden. Voor de eigenaar of gebruiker van een gebouw die in brandveiligheidsmaatregelen en installaties heeft geïnvesteerd, is het belangrijk om zeker te weten dat deze verschillende maatregelen in samenhang werken. In de huidige situatie bepalen een aantal onderdelen de kwaliteit: het uitgangspuntendocument, het installatiecertificaat, het inspectiecertificaat en het onderhoudscertificaat.
Uitgangspuntendocument
Sprinklerinstallaties worden ontworpen en geïnstalleerd op basis van het uitgangspuntendocument (UPD). Het UPD dient opgesteld te worden door een deskundige en wordt gebruikt om de geleverde kwaliteit te kunnen beoordelen. Het UPD wordt ondertekend door de ‘eisende partijen’. Vervolgens wordt het UPD door zowel de certificatie-instelling als de inspectie-instelling getoetst, omdat het ook de basis is voor het installatie- en inspectiecertificaat. Deze werkwijze past in de methodiek van het Model Integrale Brandveiligheid Bouwwerken (zie figuur stroomschema Model IBB).
Inspectiecertificaat
Het Bouwbesluit 2012 verlangt dat in een aantal gevallen voor brandveiligheidsinstallaties een inspectiecertificaat aanwezig is. De installatie wordt dan beoordeeld in samenhang met de bouwkundige en organisatorische aspecten. Het inspectiecertificaat wordt afgegeven nadat is vastgesteld dat het beveiligingsconcept juist is uitgevoerd. Dat betekent controle van de bouwkundige- en organisatorische maatregelen én een controle dat deze maatregelen zijn afgestemd op de sprinklerinstallatie. Als een installatie moet worden geïnspecteerd, bijvoorbeeld op basis van het Bouwbesluit, dient voorkomen te worden dat controles opnieuw moeten worden uitgevoerd. Dit kan door productcertificatie. De werkzaamheden worden dan door de installateur of het onderhoudsbedrijf onder productcertificatie uitgevoerd, waardoor aangetoond wordt dat installatie en/of onderhoud voldoen aan de norm en voorschriften. Inspectie-instellingen mogen tijdens de eindinspectie of een vervolginspectie op basis van de verklaring van het installatie- of onderhoudsbedrijf afzien van het uitgebreid uitvoeren van een aantal controles. Op deze wijze blijft kwali-
16
teitsbewaking betaalbaar. Een gecertificeerde sprinklerinstallateur levert bij oplevering of na onderhoud van een sprinklersysteem een installatie- of onderhoudscertificaat. Dit certificaat wordt pas na uitvoerige controle van het ontwerp, tekeningen, berekeningen en installatie verstrekt. Het is het bewijs dat de sprinklerinstallatie voldoet aan de gestelde eisen. Een installatiecertificaat kan alleen worden afgegeven door een gecertificeerde installateur. De door een gecertificeerde sprinklerinstallateur geleverde of onderhouden installaties worden stuk voor stuk gecontroleerd. Om er zeker van te zijn dat de verwachte kwaliteit voldoende is aangetoond, worden sprinklerinstallaties steekproefgewijs door of namens de certificatie-instelling beoordeeld. Als blijkt dat de installatie niet correct is aangelegd en er onterecht een installatie- en/of onderhoudcertificaat is afgegeven, moet de installateur de gebreken verhelpen en zijn werkprocedures aanpassen om dit in de toekomst te voorkomen. Bij herhaling verliest de installateur zijn certificering.
Voordelen
Het Bouwbesluit legt de verantwoordelijkheid voor de brandveiligheid, en dus de zorgplicht, bij de eigenaar van het gebouw. Vanuit het Bouwbesluit is een installatiecertificaat niet vereist, maar er zijn goede redenen om toch voor een installatiecertificaat te kiezen. Als een installatiecertificaat beschikbaar is, is de goede technische werking van de installatie immers al aangetoond. Daarmee geeft de opdrachtgever invulling aan haar zorgplicht. Ook zijn er financiële voordelen voor de opdrachtgever. Inspectie-instellingen mogen op basis van het installatiecertificaat een beperkt inspectie uitvoeren. Dat levert de opdrachtgever een economisch voordeel op, dat wordt versterkt doordat het proces efficiënter ver-
loopt. De installateur werkt volgens de normen en voorschriften waardoor de inspecteur eenvoudiger een positief oordeel kan geven. Ook de gecertificeerde sprinklerinstallateur heeft baat bij het direct leveren van de geëiste kwaliteit, omdat hij anders het risico loopt zijn certificering te verliezen.
Kwaliteit
Uw brandveiligheidsmaatregelen voldoen uiteraard aan de minimale eisen in het Bouwbesluit. Maar als eigenaar en gebruiker van een gebouw, leverancier of adviseur heeft u ook een eigen, verdergaande verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de gebruikers en bezoekers van het gebouw en de goederen. Investeer in kwaliteit. Kies voor een gecertificeerde sprinklerinstallatie, geïnstalleerd door gecertificeerde installateurs met verstand van zaken. Alle leden van de Verenigde Sprinkler Installateurs (VSI) zijn gecertificeerde sprinklerinstallateurs. Mede doordat de leden actief participeren in commissies en werkgroepen zijn ze altijd goed op de hoogte van de normen en voorschriften en de actuele ontwikkelingen. Niet voor niets is de betrouwbaarheid van de Nederlandse sprinklerinstallaties groter dan 97 tot 98 procent. Voor meer informatie: www.sprinkler.nl. John van Lierop (john@eurosprinkler.org) werkt voor VEBON-NOVB en EFSN (European Fire Sprinkler Network)