27 лютага 2015 | № 8 (425)
Дзядзька Рыгор. Дзённік выбраных сустрэч стар. 30
0 8
4
Украінцы ўмеюць абвяргаць найгоршыя чаканні
Калі б вы гэтымі днямі вырашылі наведаць Украіну, чаго б вы баяліся? Не ў сэнсе асабістай бяспекі, а як чалавек, які спачувальна сачыў за развіццём падзей цягам апошняга года
6
«Пакуль на цела не сыпнулі жвірам»
9–24
Ігар Пракаповіч — настаўнік геаграфіі Пастаўскай раённай гімназіі — аўтар некалькі дзясяткаў гісторыкакраязнаўчых кніг
29
Не хочам мы гэтага «Оскара»
Кансерватары і правыя радыкалы Польшчы незадаволеныя тым, што польскі фільм стаў лаўрэатам амерыканскай кінаакадэміі
Ці пасябруе Еўропа з Лукашэнкам? Міратворчыя ініцыятывы Лукашэнкі даюць плён
Сяргей Пульша
Ц
ягам тыдня ў Беларусі вы саджваецца дэсант еўра пейскіх палітыкаў. Да нас прыехалі спецдакладчык Парламенцкай асамблеі Рады Еўропы Андрэа Рыгоні, на меснік старшыні Еўрапейскай народнай партыі ў Еўрапар ламенце Сандра Калніэце і намеснік генсека Еўрапейскай службы знешніх дзеянняў Хель га Шмід. Па некаторых звестках, увесь гэты дэсант прыехаў у краіну па запрашэнні афіцый нага Мінска. Першай ластаўкай быў візіт 19–20 лютага ў Мінск міністра замежных спраў Латвіі — краі ны, якая зараз старшынюе ў ЕС, — Эдгарса Рынкевічса. Аген цтва Reuters па выніках візіту адзначыла, што гэта «чарговы крок у працэсе, што развіваецца і здольны абярнуцца паслаблен нем заходніх санкцый, і нават запрашэннем Лукашэнкі на саміт Усходняга партнёрства ў маі». Reuters у рэдакцыйным артыкуле цытуе Аляксандра Ры горавіча, які заявіў: «Калі Латвія дапаможа нам больш зблізіцца з ЕС у перыяд свайго старшын ства і не толькі, мы вам будзем вельмі ўдзячныя». І адзначае, што гэтыя словы «не засталіся незаўважанымі». Мала хто сумняваецца ў тым, што гэты дэсант еўрачыноўнікаў у чарговы раз будзе прамацваць глебу для змякчэння ці зняцця некаторых санкцый у дачынен ні да афіцыйнага Мінска. Тое, што еўрачыноўнікі наведваюць Мінск па запрашэнні афіцый най беларускай улады, прад стаўнікі апазіцыі, напрыклад, лідар Аб’яднанай грамадзян скай партыі Анатоль Лябедзь ка, лічыць «новым выклікам грамадзянскай супольнасці
і прыхільнікам пераменаў». Прынамсі, так ён расцаніў візіт еўратройкі на сваёй старонцы ў Facebook. Праўда, у візітоў цаў запланаваныя сустрэчы і з прадстаўнікамі апазіцыі. І, паводле таго ж Лябедзькі, апазіцыя прапануе Еўропе не рабіць рэзкіх крокаў, прынамсі, да прэзідэнцкіх выбараў, якія пройдуць увосень. Шчыра кажучы размовы пра зняцце санкцый пад уплывам міратворчай дзейнасці Аляк сандра Лукашэнкі падаюцца абсалютна недарэчнымі. Ка нешне, вельмі добра, што бела рускі правадыр прыкладае на маганні па ўрэгуляванні кан флікту на Данбасе. Але санкцыі ў адносінах да афіцыйнага Мінска ўводзіліся зусім па ін шых прычынах. Напрыклад, Беларусь была пазбаўленая статусу спецыяльна запро шанага ў ПАСЕ з-за таго, што ў выніку рэферэндуму 1996 года быў разагнаны Вярхоўны Савет, і з таго часу ніводныя парламенцкія выбары ў краіне не былі прызнаныя свабод нымі, сумленнымі і дэмакра тычнымі. Усе астатнія санкцыі, уключаючы «спісы неўяздных у Еўропу», былі накладзеныя з-за парушэнняў выбарчых правоў, правоў на свабоду схо даў, асацыяцыяў і СМІ. У той жа час да краіны было высунутае і адносна новае патрабаванне па адмене альбо мараторыю на смяротнае пакаранне. Таксама санкцыі ўводзіліся ў сувязі з палітычна матываваным пераследам, палітвязнямі, па рушэннем правоў прафсаюзаў, і гэтак далей. У ніводнай з гэтых сфераў, з якіх узніклі санкцыі да Беларусі, як кажуць у той жа Еўропе, «пра грэсу няма». Дык чаму ж павінна абмяркоўвацца пытанне пра іх адмену альбо зняцце? Вось, на прыклад, Міжнародная аргані зацыя працы з-за парушэння правоў прафсаюзаў выключыла Беларусь з сістэмы гандлёвых прэферэнцый. І вяртанне ў гэтую сістэму не разглядаецца
Справа ідзе да адмены санкцый да таго часу, пакуль з правамі прафсаюзаў не будзе ўсё нар мальна. Палітычны аглядальнік Ра ман Якаўлеўскі расцэньвае візіт, як ён выказаўся, «святой троіцы» «прыкметай працэсу, які называюць пацяпленнем адносінаў з Еўропай». «Пы танне ў іншым: гэтая нармалі зацыя адносінаў з Еўропай ідзе на фоне пагаршэння ад носінаў еўрапейскіх структураў з Расіяй. Еўрапарламент заўсё ды займаў жорсткую пазіцыю ў адносінах да Расіі, а ў Савеце
Еўропы Расія на год прыпыніла сваё сяброўства», — адзначае Якаўлеўскі. Можа, на гэтым фоне па гаршэння адносінаў Еўропы і Расіі, Еўропа ў чарговы раз спрабуе нейкім чынам «аслабіць расійскі ўплыў на Беларусь», альбо «адцягнуць сінявокую ад Расіі»? Менавіта такім чынам у мінулым тлумачылі рознага кшталту захады і спробы змя кчэння санкцый у адносінах да афіцыйнага Мінска. Якаўлеўскі так не лічыць. «Адцягнуць Беларусь ад Расіі немагчыма. Спробы гуляць у такія гульні ёсць, але яны не тое што выглядаюць несур’ёз на. Лукашэнка нікуды Бела русь ад Расіі не адвядзе. Можа быць, пра гэта нехта і марыць у Брусэлі альбо Страсбургу, але з рэальнасцю гэта не мае анічога агульнага», — кажа эксперт. Ці будуць канкрэтныя вынікі ад візіту еўрапейскай тройкі ў
Беларусь? Такія вынікі, па словах Якаўлеўскага, «неад назначныя», і, як ён выказаў ся: «Ускрыццё пакажа». «Але спробы прыпудрыць правячы рэжым у Беларусі ідуць, і ад назначна я б не казаў пра заха ванне альбо адмену санкцыяў. Да адмены справа ідзе. Пасля рукапаціскання Лукашэнкі і Меркель знаходжанне яго пад санкцыямі неяк дзіўнавата. Прычым, гэтае пацісканне ад былося ў яго дома, а не ў яе», — заўважае Якаўлеўскі. Адзінае, пра што можна ка заць з упэўненасцю, — адліга не будзе імгненнай. Той жа Ры гон і, н а п ры к л а д , п ра д ставіць паліткамітэту ПАСЕ папярэднюю справаздачу пра свой візіт у Беларусь 18 са кавіка. Калі ён агучыць поўны даклад — невядома. А ўжо калі ПАСЕ прыме па ім рашэнне — дык гэта ўвогуле яшчэ «за гарамі».