Nowiny Żorskie nr 21 – 08/2022 by NowinyPL

Ponad szybka mógł przenieść się zabudowania. Prawdopodobnie najmłodsi mogli tym miejscu zaprószyć ogień. Niewiele brakowało, a straty znacznie

większe rozmiary. obrzucani śmieciamitużSPŁONĘŁOŚCIERNISKOobokdomów DLACZEGO W KRWI?BRAKUJEWAKACJE Pytamy KrwiodawstwaCentrumRegionalnegodyrektor STRONA 19 wojnyprzedpolicjantówostatnieOdkrywamymeldunkiwybuchem

ISSN 2720-5096 | www.nowiny.pl | portal@nowiny.pl | Rok II | Nr 8 (21) Miesięcznik bezpłatny SIERPIEŃ 2022 KOTŁY | POMPY CIEPŁA | REKUPERACJA | SOLARY | FOTOWOLTAIKA | OPAŁ | SPECJALIŚCI BRANŻY GRZEWCZEJ eksperci STRONY 15 – 18 ŻORYPSPKMFOT. WIĘCEJ NA STRONIE 3 Czy dzieci zaprószyły ogień? Festiwal Voicingers 14. raz ze świetną muzyką STRONA 5 Pałac Durantów pięknieje. Zmiany także w parku Znów niebezpiecznie na Orlej. obrzucaniPrzechodnieśmieciami STRONA 9 Ewa Swoboda ze srebrem w Monachium STRONA 9 HISTORIA STRONY 12 – 13 Nie kupiłeś węgla w PGG? Możesz kupić w JSW STRONA 4 CegielniaParkwypełniłŻoryPrzystanekznów STRONA 2

2500 mkw. ścierniska i łąk gasili strażacy przy ulicy Sudeckiej, w niewielkiej odległości od nowych budynków mieszkalnych. Gdyby nie

i udana akcja gaśnicza, ogień

mogły przybrać

Wydawca:

Portal

Teraz my możemy się wykazać Tuż po tegorocznym Przy stanku Żory największa niespodzianka festiwalu, czyli Sławomir podpisy wał za kulisami koszulkę. Koszulka ta trafiła na li cytację dla Mikołaja Kuba li, chorującego na SMA – rdzeniowy zanik mięśni. W ostatni poniedziałek 22 sierpnia Ministerstwo Zdrowia poinformowało o tym, że dwa kosztowne leki na SMA będą refundowane. Ale zbiórki dla dzieci z SMA tego dnia nie stanęły. Dla czego? Bo realnie żadne z dzieci, które zbierają na te rapię genową (koszt ok. 10 mln zł), nie uzyska refunda cji. Problemem są wytyczne ministerstwa. Refundacja będzie możliwa dla dzie ci, które nie ukończyły 6 miesięcy życia, a także dla tych, które nie przyjęły do tej pory innej terapii. Dla tego też nie przestajemy pomagać. Serdecznie za chęcam do wsparcia zbiór ki dla Mikołajka w portalu Siepomaga.pl , bo zebranie prawie 10 mln zł wymaga ogromnego zaangażowa nia społecznego w całym regionie. Jak widać, póki rządzący nie rozwiążą sytuacji 26 dzieci, które chorują na SMA, dopóty społeczeństwo musi wyka zać się empatią i zaanga żować w zbiórki. Możemy się wykazać i pokazać, że można. Jak wesprzeć zbiórkę dla Mikołaja Kubali? Wystarczy wejść na portal Siepomaga.pl i wyszukać „Mikołaj kontra SMA”. Można także wysyłać SMS pod numer 75365 o treści 0184127 (2,46 zł), lub do konać tradycyjnego przele wu dla Fundacji Siepomaga na nr konta 89 2490 1028 3587 1000 0018 4127 a w tytule przelewu wpisać Da rowizna Mikołaj Kubala 0184127. Na wstępie

• Materiałów niezamówionych Szynol Agnieszka Subocz – a.subocz@nowiny.pl, Oślizły – j.oslizly@nowiny.pl nowiny.pl: Paweł Okulowski, portal@nowiny.pl Wydawnictwo Nowiny Sp. z o.o. Dyrektor Wydawnictwa Prasowego: Katarzyna Gruchot Racibórz, Kościuszki 32 A, Nakład: 10.000 egz.; http://nowiny.pl Redaktor sobotę 13 sierpnia, podczas pier wszego dnia Przystanku Żor y, zagrały takie zespoły jak: Cochise, Imperial Sin, Iscariota, 8 lat w Tybecie, Gutek, Mate ria oraz gwiazda wieczoru Michał Stawiński Ober schlesien. Niepisaną trady cją jest, że pier wszego dnia Przystanku Żory z nieba leje się deszcz. To jednak nie przeszkodziło publiczności w dobrej zabawie. W sobotę przy dźwiękach rocka i me talu uczestnicy wydarzenia tańczyli w deszczu, słuchali zespołów pod sceną, a także chętnie brali udział w wy rzutach proszków holi. Nie tylko koncerty W tym roku, podobnie jak w latach poprzednich, przy gotowano pole namiotowe dla uczestników festiwalu, którzy planowali nocować w Żorach. Była też boga ta oferta gastronomiczna oraz wydarzenia dodatko we w Strefie Artystycznej. Drugi dzień Przystanku Żor y 14 sierpnia odbył się przy zdecydowanie lepszej pogodzie, niż miało to miej sce dzień wcześniej. Zagra li Roots Soldiers, Venflon, Hellvoid, Pull the Wire, a także Zenek Kupatasa. Niespodzianka z innej bajki Choć Przystanek Żor y to festiwal, którzy przyciąga przede wszystkim publicz ność spod znaku ciężkich brzmień, w tym roku orga nizatorzy postawili także na Znów głośno i znów kolorowo na Przystanku Żory Dwudniowy Przystanek Żory znów okazał się frekwencyjnym sukcesem. W tym roku nie zabrakło niespodzianek, jak np. występu Sławomira, w którego zapowiedź nie wszyscy chcieli uwierzyć. się panująca tu atmosfera stwierdził Kamil, który na Przystanku Żor y był pier w szy raz. (ska), A. Momot gwiazdę innego nurtu. Na scenie w Parku Cegielnia ze swoim zespołem zagrał Sławomir Zapała. To spra Szaleństwo przed sceną drugiego dnia festiwalu Koncert Sławomira był niespodzianką, ale też sposobem na przyciągnięcie innej publiczności, niż tylko miłośnicy rocka

naczelny: Szymon Kamczyk – s.kamczyk@nowiny.pl, 662 059 171 Redaktor prowadząca: Agnieszka Kaźmierczak – a.kazmierczak@nowiny.pl Szymon Kamczyk NowinNaczelnyRedaktorŻorskich Reklama SACHSE AGENCJA PRACY TYMCZASOWEJ (CERTYFIKAT NR 5950) POSZUKUJE DO PRACY w Austrii i Niemczech: hydraulików, elektryków, ślusarzy, spawaczy, mechaników, techników CNC, stolarzy, malarzy, dekarzy – blacharzy, tapicerów z językiem niemieckim Kontakt: tel. +48 602 392 876 raciborz@sachse.pl | www.sachse.eu W

tel. 32 415 47 27

Grupa Oberschlesien zagrała pierwszego dnia Nieodłącznym elementem festiwalu były eksplozje kolorów wiło, że do Parku Cegielnia wybrało się wiele osób, nie tylko miłośników rocka i metalu. Jestem tu trzeci raz, bo przez pandemię nic się nie działo. Wczoraj był bardziej taki dzień, żeby sobie posiedzieć i pogadać ze znajomymi, a muzyka le ciała w tle. Nie wiem skąd ten Sławomir w line-upie dzisiaj zwierzała się zasko czona uczestniczka imprezy Natalia. Przyjechałem z dziewczyną, właściwie ona mnie wyciągnęła. Sądziłem, że nie będzie to muzyka dla moich uszu, jednak powoli się przekonuję. Podoba mi

udanaznówżepokazała,ŻoryPrzystankuFrekwencjaimprezabyła

– m.szynol@nowiny.pl, 662 051 302, Barbara Frydryk – b.frydryk@nowiny.pl, 668 191 013 Redakcja techniczna:

ul.

nie zwracamy Druk: Polska Press Sp. o.o., Drukarnia w Sosnowcu Izba Wydawców Prasy Reklama: Mateusz

2 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.plaktualności

Jerzy

Redakcja: 47-400

został zatrzymany przez kry-minalnych z żorskiej ko-mendy i usłyszał już zarzut kradzieży. W ciągu dwóch dni jego łupem padło paliwo war-te prawie 3 tysiące złotych. na złość prezesowi koncernu jak tłumaczył kradł, aby zrobić kradzieży, przyznał się do winy, mikołowskiego. Usłyszał zarzut cjonariuszy na terenie powiatu został zatrzymany przez funk-kamer monitoringu. Mężczyzna mierzyli sprawcę po przejrzeniu nalni z żorskiej komendy na- Zajmujący się sprawą krymi-trzech tysięcy złotych.skradł paliwo o wartości prawie nie płacąc. W ciągu dwóch dni niał kanistry, po czym odjeżdżał diesla, następnie benzyną napeł-wym volvo, do którego tankował paliwowego. Przyjeżdżał osobo-cych tylko do jednego koncernu Pojawiał się na stacjach należą-

Nowa elektryczna Kia Niro. ETRANS

poważny wydatek finansowy. żarnych. Każda interwencja to liczbę sił i środków straży po-rozmiary, angażują znaczną charakter i zazwyczaj duże nieużytków, z uwagi na ich Straż przypomina, że pożary odpowiedzialny jest człowiek. wstania tego rodzaju pożarów Za ponad 94% przyczyn po-żacy z jednostki OSP Żory – Rój.łaniach brali udział także stra-

Nowa elektryczna Kia Niro z funkcją ładowania urządzeń zewnętrznych. Wspaniałej podróży! Gwarancja Kia obejmuje okres 7 lat od daty pierwszej rejestracji lub 150 000 km, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej. Obowiązuje na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz w Szwajcarii. Szczegółowe okresy gwarancji oraz jej warunki (np. dotyczące akumulatorów, powłoki lakierowej lub wyposażenia) określone są w książce gwarancyjnej. Więcej o 7-letniej gwarancji Kia na stronie www.kia.com. Nowa Kia Niro Elektryczna - zużycie energii elektrycznej 16,2 kWh/100 km. Wartości zużycia energii (cykl mieszany WLTP) wynikają z wersji/wariantu pojazdu oraz z jego wyposażenia. Dane mają charakter porównawczy i zostały uzyskane na stanowisku pomiarowym zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia (WE) 715/2007. Wartości rzeczywiste mogą być inne w zależności od warunków i stylu jazdy. ul. Leśna 1, 43-170 Łaziska Górne T: 32 325 74 12 | E: sprzedaz.etrans@kiamotors.pl | www.etrans.pl

jeździł od stacji do stacji i kradł paliwo jak tłumaczył kradł, aby zrobić kradzieży, przyznał się do winy, mikołowskiego. Usłyszał zarzut cjonariuszy na terenie powiatu został zatrzymany przez funk-kamer monitoringu. Mężczyzna mierzyli sprawcę po przejrzeniu nalni z żorskiej komendy na- Zajmujący się sprawą krymi-trzech tysięcy złotych.skradł paliwo o wartości prawie nie płacąc. W ciągu dwóch dni niał kanistry, po czym odjeżdżał diesla, następnie benzyną napeł-wym volvo, do którego tankował paliwowego. Przyjeżdżał osobo-cych tylko do jednego koncernu Pojawiał się na stacjach należą-

48-letni mieszkaniec Tychów

liczbę sił i środków straży po-

Fot.StrAŻPoŻArNAŻory to dzieci przyczyniły się do pojawienia się ognia na terenie między ściernisko Czy to dzieci zaprószyły ogień?

domami Spłonęło ogromne

Zapas dobrej energii.

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • NOWINY ŻORSKIE 3aKtualności Strażacy w całym kraju codziennie wyjeżdżają do pożarów traw. Jak wynika ze statystyk prowadzonych przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej, tylko w ciągu jednej doby (15/16 sierpnia) doszło do ponad 150 takich zdarzeń, w samym województwie śląskim do 22. Także w Żorach kilka dni wcześniej miał miejsce pożar sporego ścierniska w bliskiej odległości od zabudowań. norodzinną, objął w sumie 2500 pomiędzy nową zabudową jed-ścierniska i suchej trawy wybuchł 13.00 przy ul. Sudeckiej. Pożar czwartek (11.08.) około godziny o zdarzeniu, do którego doszło w Straż pożarna z Żor informuje m wadzonych na miejscu ustaleń. tej okolicy, jak wynika z przepro-prowadziły dzieci bawiące się w się ognia prawdopodobnie do-2 powierzchni. Do pojawienia

Przypuszczalnie,

25 sierpnia 2022 r. | nowiny.pl 19

Oficjalny portalturystyczny śląskiego

Nie kupiłeś węgla z PGG? Możesz kupić z JSW

się źródło ciepła na węgiel. Spółka będzie prowadzić sprzedaż wyłącznie dla odbiorców indywidualnych, którzy zużywają węgiel na własne potrzeby. Zakupu można dokonać wyłącznie na miejscu, (ska) Do udziału w wydarzeniach zaprasza:

www.industriada.pl www.juromania.plŚledź program na: Śledź program na: Doroczne święto jednego z najpiękniejszych regionów w Polsce. Rekonstrukcje historyczne, warsztaty, koncerty w niesamowitej scenerii jurajskich zamków i ostańców. To jednak nie wszystko! Skorzystaj z wyjątkowej okazji, aby odkryć królestwo Jury. Festiwal dziedzictwa przemysłowego, największy w Europie ŚrodkowoWschodniej. Kilkadziesiąt lokalizacji w całym regionie. Koncerty, zwiedzanie obiektów, warsztaty dla dzieci i wiele więcej! To co? Czas na fajrant!

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • nowiny Żorskie 5aktualności

Reklama nych, wykładowca Akade mii Muzycznej w Gdańsku. Do tej por y wydała 14 płyt (także z własną muzyką i tekstami), a z zespołami zwiedziła kawałek świata (trasy po Szwecji, Niem czech, Szwajcarii, Belgii, Holandii, Czechach, Sło Tegorocznywacji). festiwal to tradycyjnie już połączenie warsztatów wokalnych, koncertów z udziałem za granicznych gwiazd muzy ki jazzowej, wieczornych jam sessions oraz między narodowego „Voicingers Showcase” z udziałem za granicznych promotorów. W Żorach w tym roku po

KnitterkoncertuwprowadzeniaKarnasGrzegorzpodczasdoJoanny

Sierpień przyniósł szereg koncertów oraz warsztaty wokalne w ramach 14. Festiwalu Voicingers w Żorach. słuchać można było wspa niałych muzyków i gości z całego świata. Przedstawi ciele Chin, Bangladeszu, Kolumbii, ale też wielu eu ropejskich krajów, w tym Polski, zapewnili niezwykle bogaty program artystycz ny. Podczas koncertów od 19 do 21 sierpnia wystąpi li m.in. Coco Zhao, Imran Ahmed, Marta Kloučková, Santa Šillere, Igor Hnydyn czy Anna Gadt. Był też tra dycyjnie koncert Karnas Formula, a także sporo ta necznych r ytmów salsy w wykonaniu Edilsona San cheza. (xiro), (ska) Joanna Knitter zaprezentowała muzyczne połączenie jazzu, bluesa i country Kilka tegorocznych kon certów odbyło się w restau racji Texas, w tym jeden 17 sierpnia. W repertuarze koncertu znalazła się mie szanka gatunków muzycz nych takich jak: jazz, blues i country. Wystąpili: Joan na Knitter śpiew, Mateusz Szczypka gitara, Paweł Zwierzyński-Pióro kontra bas, Grzegorz Masłowski perkusja. Joanna Knitter to wokalistka działająca w kilku stylistykach muzycz

14. edycja Festiwalu Voicingers za nami

REGION Będziemy domagać się odszkodowań za katastro fę ekologiczną – pisze Polski Związek Wędkarski w wyda nym oświadczeniu, w którym jednocześnie wskazuje win nych dramatycznej sytuacji, w wyniku której z Odry wyło wiono już ok. 100 ton śniętych ryb. „Obecna sytuacja na Odrze i wokół rzeki Odry jest najwięk szą katastrofą ekologiczną XXI wieku w Polsce. To sytuacja bez precedensu, która sprawiła że rzeka Odra będzie martwa przez wiele lat, a rozmiar dewastacji środowiska jest niewyobrażal ny i ciężki do określenia.” – tak rozpoczyna się oświadczenie wydane przez Zarząd Główny Polskiego Związku Wędkar skiego.Wkolejnym akapicie PZW jed noznacznie wskazuje winnych katastrofy ekologicznej, w do sadnych słowach określając ją jako „polski Czarnobyl”: „Z całą odpowiedzialnością chcemy powiedzieć, że „pol ski Czarnobyl”, jaki dzieje się obecnie na rzece, spowodowa ny jest brakiem kompetencji, za angażowania i odpowiedniego działania ze strony instytucji Państwa. Przede wszystkim Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, ich po stawy i braku działania w klu czowych pierwszych dniach katastrofy. Członkowie PZW, Społeczna Straż Rybacka,

Artur Marcisz

Artur MArcisz Co łączy ostatni kryzys ekologiczny na Odrze z palącymi się kilka lat temu jak ogromne stogi siana wysypiskami śmieci? Sys temowa słabość instytucji. Te najpierw było wodzone za nos przez kombinato rów, którzy na składowa niu odpadów robili biznes życia. A dziś nie są w sta nie przekonująco ustalić, w jaki sposób zatruto dru gą najdłuższą rzekę kraju.

Polski Czarnobyl na Odrze

Pamiętacie drodzy czy telnicy jak kilka lat temu, tu na naszym podwór ku, nieznani na począt ku sprawcy pozbywali się nielegalnie odpadów? Tony, dziesiątki ton róż nego rodzaju śmieci leżały w polach, przy drogach w Syryni. Jednych spraw ców udało się ustalić i ukarać. Pamiętacie jakie kary nałożył na nich sąd? Ja pamiętam. Grzywny od 200 do 1000 zł. Za pozby cie się 150-200 ton odpa dów, których normalna, tj. zgodna z prawem utyli zacja kosztowałaby dzie siątki tysięcy złotych. Dziś koszt utylizacji odpadów przez wyspecjalizowaną firmę waha się od 350 (od pady budowlane) do 1000 zł za tonę (np. za papę czy wielkogabaryty). Niech tam w 2015 r., kiedy doszło do procederu, ceny były o połowę niższe. Czyż gra i tak nie była warta ryzyka? Pamiętacie pewnie nie tak dawne gorejące za zwyczaj – a jakże – nocą olbrzymie stosy opon, śmieci i wszelkiego rodza ju opadów, zbieranych na prywatnych placach, w magazynach? By daleko nie szukać – w listopadzie 2018 r. płonęło składowi sko opon w Żorach. Co cie kawe służby zapewniały tam, że choć dym z pożaru śmierdzi, to nie truje. We dług danych od początku 2016 roku tylko do połowy roku 2019 w Polsce spłonę ły 622 składowiska śmieci. Temat w ostatnich latach nieco ucichnął. Może uda ło się sprawę ukrócić, a może temat przestał być nośnyTerazmedialnie.nośnyna pewno stał sie temat rzek. Wszyst ko przez to, że w Odrze po jawiły się setki ton śniętych ryb. Założę się, że nagle wszyscy odkryją, że więk szość rzek w Polsce jest mniej lub bardziej zanie czyszczanych. Zresztą dziś Dziennik Gazeta Prawna podał, że poważnie brana pod uwagę przez władze hipoteza dotycząca za trucia Odry zakłada splot niefortunnych zdarzeń, tj. suszę na Dolnym Śląsku, która wpływa na małą ilość wody i jej wyższą tem peraturę. W efekcie to, co jest regularnie wpuszcza ne do Odry przy normal nym stanie wód i niższej temperaturze, dziś powo duje masowe śnięcie ryb. To samo obserwujemy w rzece Ner, czyli dopływie Warty, czy niemieckiej Łabie. GDP pisze, że odpo wiednie służby powinny wcześniej zareagować i np. wstrzymać... wydawanie pozwoleń niestetyrusza”.wpotężnychkanalizacji.sprawdzeniamiejskiedrony„Kowalskiemutematmowyczaniauprawniającychwodnoprawnychdowpuszściekówdorzeki.Niedawnopodczasrozusłyszałemnatenkrótkąkonkluzję:wysyłasięnadkominy,strażedokotłowniidopodłączeńdoAlemożnychiwtympaństwiekwestiiekologiiniktnieIcośwtymchybajest.

Ochotnicza Straż Pożarna oraz społecznicy jako pierwsi pod nieśli alarm o problemie i sta nęli z nim do walki. Chciałabym im jeszcze raz powiedzieć, jak bardzo jestem im wszystkim wdzięczna.” Co z zarybianiem?jesiennym Zarząd PZW, wskazuje w dal szej części oświadczenia, że Wody Polskie, które zajmują się m.in. wydawaniem pozwo leń na zrzuty odpadów i ście ków, powinny mieć informację, kto i co wypuścił do rzeki. „Jakie przedsiębiorstwa zlokalizowane wokół Odry dostały pozwolenia w okresie 15 lipca br. do 7 sierp nia na zrzut? Jakie to były ście ki?” – pada pytanie. Zarząd, na czele którego stoi Beata Olejarz, przypomina że PZW zobowiązany jest do prze prowadzenia zarybień, co ma nastąpić jesienią. Poddaje w wątpliwość zasadność tego dzia łania po tym, co się aktualnie dzieje w Odrze – „jaki jest sens wpuszczanie ryb do skażonego ekosystemu, gdzie flora może zawierać truciznę i doprowadzić do śmierci kolejnych istnień?”. Niewykonanie tego zadania przez PZW może skończyć się dla związku wysokimi karami. „W styczniu tego roku w PGW Wodach Polskich powstał De partament Rybactwa w celu „zreformowania” dobrze funk cjonującej gospodarki rybackiej. Zarządza nim Pan Janusz Wro na oraz Dionizy Ziemiecki. De partament nic nie zrobił wokół katastrofy na Odrze, kierujący nim nie byli obecni na miejscu i w związku z tym powinny być wobec nich wyciągnięte surowe konsekwencje za zaniechanie działań urzędniczych. Władza to odpowiedzialność, należy ją przywrócić lokalnym insty tucjom, działaczom i samorzą dom bo oni najlepiej wiedzą, co jest potrzebne naszej ziemi i na szym wodom” – sugeruje Zarząd Związku. Będą walczyć odszkodowaniao W ostatnim akapicie oświad czenia, PZW zapowiada, że bę dzie się domagał odszkodowań za katastrofę ekologiczną. „Bę dziemy walczyć o każdy obwód i o każdego użytkownika. Jako Związek będziemy się ubiegać o pokrycie kosztów odtworzenia rybostanu w Odrze. Związek zamierza również prowadzić wszelkie, zdecydowane dzia łania mające na celu ukaranie wszystkich osób i podmiotów, przedstawicieli instytucji, któ rzy doprowadzili do tej kata strofy, a także wszystkich tych którzy nie zareagowali w porę na tę sytuację, a mieli taki obo wiązek nałożony prawem. Węd karze są bardzo cierpliwi, my na pewno „wyłowimy” sprawcę i współodpowiedzialnych tej eko logicznejTymczasemkatastrofy.”Minister Klima tu i Środowiska, Anna Moskwa, w czasie wtorkowej konferencji prasowej przekazała, że w żadnej z próbek pobranej przez GIOŚ nie wykryto substancji toksycznych. (sqx)

FELIETON NOWIN – Zatruta Odra jak te płonące kilka lat temu śmietniska

6 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.plaktualności10 Nowi N y w odzisławskie •

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • nowiny Żorskie 7Materiał infor M acyjny

– Od lat choroby sercowo-na czyniowe stanowią w Polsce główną przyczynę przedwcze snych zgonów. Najczęściej wy stępują w postaci nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zabu rzeń lipidowych, niewydolno ści Ryzykoserca.zgonu na chorobę ser ca jest bardzo dobrze określo ne tzw. skalą SCORE. Ta skala jest skonstruowana dla każde go państwa inaczej. Na stronie internetowej Narodowego In stytutu Kardiologii dostępny jest wzór karty ryzyka SCO RE cjentówWwą.chorobęmożepodstawiekarta-ryzyka-score.html),(https://www.ikard.pl/naktórejpacjentsamocenićryzykozgonunasercowo-naczyniotejskaliklasyfikujesiępanapodstawiewieku, ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu i tego czy pali i wylicza w procentach ryzy ko zgonu w ciągu 10 lat na chorobę serca. Na przykład u palącego mężczyzny w wieku 65 lat, który ciśnienie tętnicze ma około 180, czyli nieleczone i ma 300 cholesterolu całkowi tego (co nie jest rzadkością), to ryzyko wynosi ok. 50% szans. – Co z osobami, które żyją w permanentnym stresie?

– A co z pacjentami zagro żonymi chorobami serco wo-naczyniowymi? Jak rozpoznać, że jest się w gru pie ryzyka?

– A jak to jest ze sportowca mi? Oni potrafią mocno ob ciążyć swój układ krążenia podczas treningów. – Zgadza się. U sportowców jest trochę inaczej. My do piero szukamy u nich tych czynników ryzyka choroby wieńcowej, badamy ich pod kątem występowania chorób genetycznych i wrodzonych. To one najczęściej stanowią przeciwwskazania do zawo dowego, ale też intensywne go amatorskiego uprawiania sportu. Te osoby również mu szą być przebadane, ale u nich bardziej zwracamy uwagę na badania typu Holter, UKG, ba dania z krwi. Testy wysiłkowe nie są konieczne u osób, któ re trenują regularnie, bo tak naprawdę w trakcie ćwiczeń sportowcy sami sobie robią taki test wysiłkowy. Jeśli ktoś regularnie nie upra wia sportu, ale postanawia to zmienić, powinien się przeba dać pod kątem kardiologicz nym, żeby nie zaskoczyć się poziomem wydolności, albo jakimiś powikłaniami, które mogą wystąpić w trakcie wy siłku. – No właśnie, a co z tymi osobami, które nagle wsta ją zza biurka i decydują się na uprawianie sportu? Czy takie zachowanie może źle wpłynąć na zdrowie? – Takie zachowanie może być katastrofalne w skutkach. Na głe rozpoczęcie wzmożonych treningów jest obciążeniem, do którego serce nie było przy zwyczajone i to może prowa dzić do groźnych stanów. Nie mówię od razu o zawale serca, ale mogą wystąpić za burzenia rytmu pracy serca, zasłabnięcia, spadki ciśnienia, omdlenia. Poza wykonaniem szeregu badań, należy stop niowo włączać i nasilać natę żenie wysiłku fizycznego tak, by organizm się do niego przy zwyczaił i by w odpowiednim momencie rozpoznać granicę wydolności, której przekro czyć nie wolno. – Czy osoby z grup ryzyka i sportowcy, powinni się badać częściej, niż osoby, które wykonują te badania w ograniczonym zakresie w ramach profilaktyki co rocznej?

– Osoby z rozpoznaną cho robą wieńcową lub istotnym podejrzeniem jej wystąpienia, powinny wykonywać wspo minanie przez mnie wcześniej badania co roku, a najlepiej co pół roku. Sportowcy nie muszą tak regularnie przy chodzić na badania. Jeśli po wykonaniu wszystkich wy mienionych badań wyniki będą w porządku, to powinni, poza coroczną profilaktyką, wrócić na dokładniejsze bada nia gdy coś się zaczyna dziać. Czyli wtedy, kiedy zaczynają się pojawiać objawy takie jak duszność, bóle w klatce pier siowej podczas wysiłku, postę pujące zmniejszenie tolerancji wysiłku fizycznego, omdlenia. Nie wolno ignorować takich objawów. – Czy pacjent może przyjść do placówki i poprosić wy konanie takiego zestawu badań? – W Raciborskim Centrum Medycznym Scanmed mamy przygotowane takie pod stawowe pakiety badań dla pacjentów. Jeden z nich jest przeglądem zdrowia właśnie pod kątem wspominanych chorób wieńcowych czy dla osób z grupy ryzyka wystą pienia chorób sercowo-na czyniowych. Drugi pakiet przygotowaliśmy dla sportow ców i osób, które chcą zacząć ćwiczyć. Oba zawierają za równo szereg badań labora toryjnych, kardiologicznych, jak i konsultację kardiolo giczną. Wszystkie odbywają się w naszej placówce. A jeśli wyniki badań pokażą coś nie pokojącego, lekarz kardiolog zleci kolejne badania w celu znalezienia lub potwierdzenia diagnozy. Szybkie wykrycie choroby i wdrożenie leczenia, pozwala zmniejszyć nasilenie objawów, a tym samym popra wić jakość życia pacjenta. n Lek. Marek Szymiczek

Badania kardiologiczne – kto i kiedy powinien się dokładnie przebadać?

– U osoby permanentnie ze stresowanej następuje tzw. wyczerpanie adaptacji orga nizmu do tego stresu i wyczer panie możliwości dalszego funkcjonowania zarówno psy chicznego, jak i fizycznego w takim stanie. Stąd niezmier nie ważne jest unikanie tego stresu na tyle, na ile się da i planowanie sobie regular nych odpoczynków. Chodzi zarówno o te weekendowe, jak i dłuższe urlopowe, by zredukować stres i nabrać sił do dalszej pracy. Stres nie jest dokładnie ujęty w tych wszystkich czynnikach ryzyka dotyczących chorób serca, natomiast wszyscy wiemy, że permanentny stres powoduje wiele chorób. To nie są tylko choroby układu krążenia, ale też na przykład nowotwory, czy depresja. Możemy więc stres uznać za czynnik ryzyka, natomiast musimy pamiętać o tym, że jest on niemierzalny. Ale te osoby powinny też raz na jakiś czas po prostu się przebadać.

Badania to jedna z podsta wowych form profilaktyki. Są jednak grupy, które szczegól nie powinny zadbać o ich wy konanie - Przede wszystkim o badaniach powinny pamiętać osoby, które są w grupie ryzy ka wystąpienia chorób układu krążenia, sportowcy i osoby, które dopiero chcą włączyć wysiłek fizyczny do swojej codzienności. Osoby z rozpo znaną chorobą wieńcową lub istotnym podejrzeniem jej wy stąpienia powinny je wykony wać co roku, a najlepiej co pół roku. Sportowcy, jeśli po wy konaniu badań wyniki będą w porządku, powinni wrócić na dokładniejsze badania, gdy pojawiają się nowe niepokoją ce objawy, np. duszność, bóle w klatce piersiowej podczas wysiłku, postępujące zmniej szenie tolerancji wysiłku fizycznego, omdlenia – pod kreśla lek. Marek Szymiczek, specjalista kardiologii, lekarz chorób wewnętrznych, Ordy nator Raciborskiego Centrum Medycznego Scanmed. – Panie Doktorze, którzy pa cjenci powinni szczególnie zadbać o to, by przebadać się pod kątem kardiologicz nym? – Lek. Marek Szymiczek: Przede wszystkim powinny o tym pamiętać osoby, które są w grupie ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej, kinadciśnieniewięcejcej(gdynadwaga,Drugarodzinne.osoby(przeważniechorująne.inadwojakiegoserca).wejwystąpieniawzględemKlasyfikujemydochcątowcysercowo-naczyniowych,choróbsporiosoby,któredopierowłączyćwysiłekfizycznyswojejcodzienności.pacjentówpodczynnikówryzykachorobywieńco(chorobyniedokrwiennejTeczynnikiryzykasąrodzaju:takie,któreniemamywpływute,któresąmodyfikowalPierwszetopłeć(częściejmężczyźni),wiekchorobadotykapo45.r.ż.)iobciążeniagrupaczynnikówtootyłośćbrzusznaobwódpasawynosiwięniż94cmumężczyznlubniż80cmukobiet),tętnicze,wysopoziomcholesterolu,cu

Lek. Marek Szymiczek – specjalista kardiologii i chorób we wnętrznych. Po uzyskaniu tytułu, dyplomu oraz uprawnień wykonywania zawodu lekarza swoją wiedzę i umiejętności rozwijał w dziedzinie medycyny wewnętrznej. Specjalizację w tym zakresie ukończył w 2009 roku, a doświadczenie w praktyce pracy z pacjentem zdobył współpracując między innymi ze Szpitalem Rejonowym im. dr Józefa Rostka w Raciborzu. Specjalizację w zakresie kardiologii ukończył w 2015 roku. krzyca, palenie tytoniu, brak regularnego wysiłku fizyczne go, nadużywanie alkoholu. Te jednak możemy kontrolować i starać się je ograniczać.

– Jakie to są badania? – Obowiązkowe badania labo ratoryjne w przypadku takich pacjentów to: morfologia, elektrolity, kreatynina, lipi dogram, kwas moczowy, TSH. O wykonaniu poszczegól nych nieinwazyjnych badań kardiologicznych decyduje lekarz. Możemy pacjentowi zlecić wykonanie UKG (echo serca), Holter EKG, Holter ciśnieniowy i testu wysiłko wego. Czasem wykonuje my również jącychdrożnośćprecyzyjniecowych),(cewnikowaniekoronarografięnaczyńwieńktórapozwalanamocenićbudowęitętnicdoprowadzakrewdoserca.

Jeśli pacjent zbierze u siebie parę punktów z wyżej wymie nionych czynników, wliczamy go do naszej klasyfikacji jako istotnie obciążonego wy stąpieniem lub istnieniem choroby wieńcowej. I w tym momencie musimy zlecić sze reg badań, który pomoże nam ją wykryć.

8 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.plaktualności NOWINY WODZISŁAWSKIE •

Symulator Kolei Śląskich to pełnowymiarowa kabina pociągu Elf IIŚLĄSKIEKOLEJEFOT.

• Omówienie zasad BHP oraz działania elementów symulatora pojazdu kolejowego (5 min.)

• Omówienie przebiegu symulacji (5 min.).

Szczegółowe informacje znaleźć można na ﬆronach Kolei Śląskich: -kolejowego/-na-symulatorze-pojazdurezerwacja-przejazdowwww.kolejeslaskie.com/nia-maszynistow/spolka/osrodek-szkole-www.kolejeslaskie.com/

Każdy pasjonat kolei, kolekcjoner miniaturowych lokomotyw czy budowniczy szynowych makiet i dioram marzy, by choć przez chwilę poprowadzić prawdziwy skład i beztrosko mknąć wzdłuż przepięknych polskich szlaków transportowych. A i osoby mniej zafascynowane światem zwrotnic, bocznic i zespołów trakcyjnych z pewnością chciałyby się przekonać: jak to jest „kierować pociągiem”. Z kolei profesjonaliści, którzy chcą sprawdzić swoje umiejętności, wiedzę praktyczną i przygotować się do następnego egzaminu, szukają rozwiązań, by w bezpiecznych warunkach przetestować swoje kompetencje i możliwości rozwoju kariery. Dla wszystkich tych osób – niezależnie czy są miłośnikami kolei, czy zawodowcami z wieloletnim stażem – Koleje Śląskie udostępniają ultranowoczesny symulator pojazdu kolejowego. Jest on odzwierciedleniem, w skali 1:1(!), prawdziwej kabiny pojazdu trakcyjnego najnowszej generacji typu Elf 2/22 WEd. Pulpit maszynisty jest odwzorowany w 100% z każdym urządzeniem, które znajduje się w realnym składzie. Tym samym symulator zapewnia rzeczywiste warunki pracy maszynisty, z uwzględnieniem każdego aspektu prowadzenia autentycznego pojazdu szynowego.Kabina symulacyjna jest posadowiona na platformie ruchowej o sześciu stopniach swobody. Dzięki temu uzyskano pełne odzwierciedlenie wrażeń związanych z prowadzeniem pojazdu trakcyjnego – jak na przykład: drgania, przyśpieszenie, hamowanie, przeciążenie… a nawet wykolejenie pojazdu! Ponadto kabina maszynisty została wyposażona w pionierski system wizualizacji 4K UHD oraz immersyjny system dźwiękuOprogramowanieprzestrzennego.zapewnia przejazd zgodny ze schematem linii Kolei Śląskich i jest na bieżąco aktualizowane zarówno w zakresie specyﬁki szlaków, jak i wszelkich remontów orazSymulatorutrudnień. umożliwia szkolenie z zakresu prowadzenia pojazdów z wykorzystaniem nowoczesnych systemów kierowania składem (zgodnie z Europejskim Systemem Sterowania Pociągiem – ETCS) oraz zapewnia ćwiczenia z wykorzystaniem łączności GSM-R, która od 2025 roku będzie podstawowym systemem łączności w Polsce. – Największym atutem urządzenia nie jest jednak samo „bezstresowe” i rutynowe prowadzenie pojazdu. System przygotowano z myślą o sprawdzeniu swoich umiejętności w sytuacjach nadzwyczajnych, bowiem oprogramowanie urządzenia umożliwia przećwiczenie zdarzeń oraz wypadków podczas pracy pociągowej czy manewrowej, także przy udziale innych pojazdów kolejowych

JAK WYGLĄDA JAZDA?

Wirtualny przejazd (pod nadzorem i z pomocą profesjonalnego instruktora) trwa 60 minut i jest podzielony na następujące etapy:

Zostań maszynistą!wirtualnym

i drogowych, a nawet… maszyn rolniczych! – informuje Patrycja Tomaszczyk, rzecznik prasowy Kolei Śląskich. Dodatkowo symulator pozwala na odtworzenie całego spektrum usterek pojazdu oraz zdarzeń nietypowych – związanych z infrastrukturą kolejową. Jest on również wyposażony w moduł eco-driving umożliwiający analizowanie zużycia energii podczas symulowania przejazdów (pozwala to na szkolenie maszynistów z zakresu ekonomicznego sposobu jazdy). Co więcej, urządzenie pozwala przećwiczyć sytuacje skrajnie nietypowe/ ekstremalne, z którymi maszynista spotyka się bardzo rzadko. Taki trening pozwoli na właściwe działanie w sytuacji realnego zagrożenia w trakcie kursu (a zapewnianie 100% bezpieczeństwa przejazdu to nadrzędny priorytet dla każdego pracownika kolei). Symulator pozwala także na sprawdzenie czy maszynista prawidłowo obsługuje wszystkie urządzenia sterowania oraz czy zawsze zachowuje wymaganą czujność w trakcie swej pracy (sprawdzają to specjalne algorytmy). Przygotowany program ćwiczeń obejmuje również prawidłową komunikację z innymi uczestnikami ruchu kolejowego. Ta niezwykła maszyna, należąca do Kolei Śląskich, jest jedynym symulatorem pojazdu Elf 2/22 Wed w Polsce. Jej kolejnym walorem jest fakt, iż spełnia ona wszystkie wymagania wynikające z obowiązujących aktów prawnych oraz zalecenia Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. – Symulator KŚ to zarówno świetna możliwość spełnienia kolejowych marzeń oraz jedyna w swoim rodzaju szansa na wzbogacenie CV, jak i unikatowy sprawdzian radzenia sobie w ekstremalnych warunkach prowadzenia pociągu. Zapraszamy zatem do korzystania z naszej nowej usługi! – zachęca Patrycja Tomaszczyk. (ska) Materiał przygotowany w ramach współpracy z Kolejami Śląskimi

Koleje Śląskie udostępniają symulator pojazdu kolejowego

• Przygotowanie pociągu do jazdy oraz sama jazda pociągiem (45 min.)

• Zaznajomienie uczestnika z obsługą symulatora (5 min.)

nasza ewa ze srebreM Pochodząca z Żor Ewa Swoboda została wicemistrzynią Europy w sztafecie 4x100 metrów kobiet. Ewa Swoboda w Monachium PZLAFot. ŻoryKMPFot. Mieszkańcy bloku przy ul. Orlej w Żorach we zwali policję, by interwe niowała ws. agresywnego mężczyzny, który miał zaczepiać i bić przechod niów. Żorska policja informuje o interwencji z wtorkowego poranka. Funkcjonariuszy wezwano na ul. Orlą, gdzie w rejonie śmietników jak wynikało ze zgłoszenia, znajduje się agresywny i nietrzeźwy mężczyzna. Swoim zachowaniem miał zastraszać przechodniów.

Mężczyzna

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • nowiny Żorskie 9aktualności Reklama autopRomocja Czeski Cieszyn, CZ tel. +48 883 893 tesin@neovize.cz988NeovizeKlinikaOkulistyczna Nie zwleka j z operacjĄ, by świat cieszył Twoje oczy ciesz się wszystkimi kolorami pozbądź się zaćmy oraz okularów soczewki premium z refundacją NFZ leczenie chorób siatkówki z pełną refundacją NFZ Prelex - całkowite pozbycie się okularów finansowanie zabiegów przez klinike NeoVize klinika przygotowywuje wszystkie dokumenty do NFZ + + + + + + Czeski Cieszyn, CZ tel. +48 883 893 988 NIE ZWLEKAJ Z OPERACJĄ by świat cieszył Twoje oczy OPERACJA ZAĆMY BEZ KOLEJKI TYLKO W CZESKIM CIESZYNIE + ciesz się wszystkimi kolorami + pozbądź się zaćmy oraz okularów + soczewki premium z refundacją NFZ + leczenie chorób siatkówki z pełną refundacją NFZ + PRELEX – całkowite pozbycie się okularów + nanswanie zabiegów przez klinikę NeoVize + klinika przygotowywuje wszystkie dokumenty do NFZ Po renowacji Zespół Pałacowo-Parkowy w Baranowicach stanie się prawdziwą perełką na mapie naszego regionu. Wielkie zmiany przecho dzi nie tylko sam budy nek pałacu, ale również ogromny teren wokół nie go, który zostanie prze kształcony w przyjazną i atrakcyjną przestrzeń, idealnie nadającą się do spacerów i relaksu.

– Obecnie w Pałacu w Ba ranowicach trwają roboty wykończeniowe oraz kon serwatorskie, a także malo wanie elewacji oraz montaż instalacji wewnętrznych. Do wykonania pozostały jeszcze parkiety, a także montaż stolarki drzwiowej, oświetlenia, schodów we wnętrznych i balustrad oraz biały montaż i pozo stałe roboty wykończenio we informują w żorskim magistracie. Będzie rewitalizacja parku Rozstrzygnięto już prze targ na rewitalizację przy pałacowego parku, który wygrała firma HLS Sys tem z Żor Obecnie park o powierzchni ponad 8 ha porastają kilkudziesięcio letnie drzewa, nadające temu miejscu wyjątkowy charakter. Ścieżki parkowe w dużej mierze porosła jed nak zieleń, która w ramach prac zostanie uporządko wana, a w jej miejscu po wstaną nowe, oświetlone alejki, urozmaicone most kami. W ramach inwestycji wartej 6,6 mln zł w przypa łacowym parku oraz wokół pałacu powstaną ścieżki spacerowe, na wzór alejek pochodzących z połowy XIX wieku, gdy pałac był wła snością rodziny Durantów. Wówczas budynek został przebudowany na styl willi włoskiej, a otaczający go te ren przekształcono w rozle gły park w stylu angielskim. Cały kompleks zyska nowe oblicze W ramach projektu od tworzone zostaną też za bytkowe bramy wjazdowe, a zachowane elementy małej architektury podda ne zostaną renowacji. Za bytkowe studnie i poidło zostaną odremontowane, podobnie jak lodownia i ko min dawnej kuźni. Na tere nie całego parku pojawią się ławki, kosze na śmieci oraz stojaki na rowery. Aby przy wrócić historyczny układ tego terenu, planowane jest także wyburzenie czterech budynków gospodarczych, wybudowanych w latach 70. XX wieku. W samym budynku pałacu znajdzie się miejsce na wy stawy, imprezy kulturalne i inne działania artystyczne, a także na spotkania bizne sowe i część gastronomicz ną, a okalający go park ma stać się miejscem spacerów i wydarzeń ścidMiasśrjeswo-Pałacowegor Przypomnijmy,plenerowych.żeprojektenowacjiZespołuParkowŻorachtwspółfinansowanyzeodkówUniiEuropejskiej.tootrzymałonatencelofinansowaniewwysokoaż13153015,14zł. (ska)

Prace w pałacu Durantów postępują, a park wypięknieje Polska sztafeta wystąpiła w składzie: Pia Skrzyszow ska, Anna Kiełbasińska, Marika Popowicz-Drapała i Ewa Swoboda. Polki prze grały jedynie z Niemkami, a brązowy medal zdoby ły Włoszki. Nasza sztafeta osiągnęła świetny wynik 42,61 reprezentantki po prawiły rekord Polski. Mi strzostwa Europy odbywały się w Monachium, a Polska reprezentacja zajęła bardzo dobre szóste miejsce w kla syfikacji medalowej, z do robkiem 14 medali. (dud)

Rzucał w ich kierunku przedmiotami, które wy ciągał z kubłów na odpady. Policjanci, po przyjeź dzie na miejsce udali się w kierunku, w którym uciekł agresor. Po chwili zauwa żyli go leżącego pod zapar kowanym samochodem dostawczym. Mężczyzna przekonany o tym, że jest nieuchwytny, kierował jeszcze wulgarne groźby i obelgi w kierunku interwe niujących policjantów. 35-latek został wycią gnięty spod pojazdu, w Rzucał w przechodniów odpadami ze śmietnika

czasie przejazdu do żor skiej komendy nadal był agresywny, nie wykonywał poleceń i pluł w kierunku przewożących go policjan tów. Z uwagi na swój stan psychofizyczny, po przeba daniu przez zespół ratow nictwa, osadzony został w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych celem wy trzeźwienia. Za swoje za chowanie odpowie przed sądem, za znieważenie i naruszenie nietykalności cielesnej policjantów grozi mu kara nawet do 3 lat po zbawienia wolności. (sqx) ze swojego zachowania będzie się tłumaczył przed sądem

86 mm szer. x 36 mm wys SZUKASZ PRACY W REGIONIE? WEJDŹ NA PRACA.NOWINY.PL Twój lokalny serwis z ogłoszeniami o pracę ŁĄCZYMY PRACOWNIKÓW I PRACODAWCÓW W CAŁYM REGIONIE

Na zdjęciu Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec. gov.plfot. ło dzieci do 11 roku życia (0,4%).Każdy taki wniosek jest poddawany wstępnej ana lizie, po której może zostać odrzucony bądź przyjęty do dalszego postępowania. Wszczęto je w 699 spra wach. Pracownicy Biura Rzecznika gromadzą nie zbędną dokumentację, a następnie każdy przypa dek jest opiniowany przez działający przy Rzeczniku Zespół ds. Świadczeń, skła dający się z lekarzy specja listów.Uznano, że okoliczności 418 spraw były niewystar czające, by wszcząć postę powanie. Najczęstszym powodem odmowy rozpa trywania wniosków było niespełnienie podstawowe go wymogu wskazanego w ustawie, czyli co najmniej 14-dniowego pobytu w szpi talu. 9 spraw pozostawiono bez rozpoznania, w kolej nych 39 przypadkach trwa badanie spełnienia wymo gów formalnych lub uzupeł nianie złożonych wniosków. Rzecznik wydał dotąd 370 decyzji, w tym 108 po zytywnych. Średnia przy znana kwota to blisko 20,5 tys. zł. Czterech pacjentów otrzymało świadczenie w najwyższej możliwej kwo cie, czyli 100 tys. zł. Łączna suma przyznanych świad czeń opiewa na ponad 2 mln 210 tys. Decyzjezł.pozytywne doty czą szczepionek: Comirna ty (Pfizer i BioNTech) – 52,8 proc., Vaxzevria (dawniej AstraZeneca) – 28,7 proc., Jcovden (dawniej Janssen) – 12 proc. i Spikevax (daw niej Moderna) – 6,5 proc. Porównując to do udziału poszczególnych szczepio nek w ogólnej liczbie wyko nanych w Polsce szczepień są to odsetki istotnie niższe w przypadku Comirnaty, a zdecydowanie wyższe – w odniesieniu do szczepionek Vaxzevria i Jcovden. Aż 55,6 proc. przyzna nych świadczeń (60 decy zji) dotyczy przypadków wstrząsu anafilaktycznego, który spowodował koniecz ność obserwacji pacjenta na szpitalnym oddziale ratun kowym, izbie przyjęć lub krótkiej hospitalizacji. Po zostałe sprawy, które kwa lifikowały się do przyznania świadczenia (łącznie 48), dotyczyły najczęściej takich działań niepożądanych, jak Zespół Guillain-Barré (14), odczyny poszczepienne związane z zakrzepicą (10), zapalenie mięśnia sercowe go lub osierdzia (8) oraz małopłytkowość immunolo giczna (5). W tych przypad kach pobyt w szpitalu trwał co najmniej 14 dni. – Statystyki, zarówno je śli chodzi o liczbę decyzji przyznających świadcze nie kompensacyjne, jak i zgłoszonych NOP-ów, jednoznacznie potwier dzają wysoki poziom bez pieczeństwa szczepionek. Trzeba mieć bowiem świa domość, że wykonana zo stała dotąd ogromna liczba blisko 55,5 mln szczepień. Do poważnych działań nie pożądanych dochodzi zaś bardzo rzadko. Utworzenie Funduszu jest wyrazem od powiedzialności Państwa, które zachęca obywateli do szczepień – w interesie indywidualnym, ale też zbiorowym – komentuje Bartłomiej Chmielowiec. Biuro Rzecznika kon tynuuje rozpatrywanie wniosków. Obecnie pro wadzonych jest 329 postę powań. Wnioski dotyczące działań niepożądanych, które wystąpiły przed wej ściem w życie ustawy, czy li przed 27 stycznia 2022 roku, będzie można jeszcze składać do końca grudnia. Od przyszłego roku dzia łalność Funduszu zostanie zaś rozszerzona o wszyst kie wykonywane w Polsce szczepienia obowiązkowe. Dodajmy, że do końca lip ca zarejestrowano 18 703 Niepożądanych szczepień.konanoMedycznychNiepożądanychPoszczepiennychOdczynów(NOP)iZdarzeń(NZM),wyłącznie54980799 Oprac. (sqx)

komplikacje po szczepieniu na Covid-19. Ile odszkodowań wypłacono?

Warunkiem rzyńskiominumimo-niezachowanialiku,zrozpoczęciemkrótszymkiegownioskiemdocielskiegogodomuubezpieczonemuprzyznaniabędącepracownikiemprawazasiłkumacierzyńskiezaokresurlopurodzijestwystąpieniepracodawcyzpisemnym0udzielenietaurlopuwterminienieniż21dniprzedkorzystaniategourlopu.Wprzypadgdypracodawcaudzieurlopurodzicielskiegoternazłożeniewnioskutenurlop,zasiłekmacieprzysługujezaokres

udzielonego urlopu. Wyso kość zasiłku, w tym zasiłku macierzyńskiego Uczona jest dla każdego pracowni ka indywidualnie na pod stawie jego wynagrodzeń. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego dla ojca dziecka stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy ka lendarzowych poprzedza jących miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Czy coś zmieniło się od nośnie wysokości zasiłku pogrzebowego? Ile obec nie wynosi i jakie doku menty są niezbędne, aby go otrzymać? – Zasiłek pogrzebowy przy sługuje: członkowi rodziny -4000 zł, niezależnie od kwoty poniesionych kosz tów pogrzebu; osobie obcej lub pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wy znaniowego do wysokości poniesionych kosztów, ale nie więcej niż 4000 zł. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te oso by lub podmioty – propor cjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu. Jakie dokumenty są niezbędne? To przede wszystkim wnio sek o wypłatę zasiłku po grzebowego (druk Z-12), akt zgonu, akt urodzenia dziecka, które urodziło się martwe albo odpis zupeł ny aktu urodzenia dziec ka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Ory ginały rachunków ponie sionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem. nubyćwionyAktnemuubezpieczeniomnikanego).odpisyzstwopotwierdzająceDokumentypokrewieńlubpowinowactwoosobązmarłą(skróconeaktówstanucywilZaświadczeniepłatskładekopodleganiuemerytalirentowym.Uwaga!zgonumożebyćwystazagranicą.Niemożetotymczasowyaktzgo–wtedypowinienbyć wystawiony w Polsce. Do kumenty składamy do ZUS w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której opłaci łeś koszty pogrzebu. Po tym terminie następuje prze dawnienie roszczeń, czyli nie otrzymasz zasiłku. Jeże li wnioskodawca nie mógł dotrzymać tego terminu z powodu późniejszego od nalezienia ciała lub ziden tyfikowania osoby zmarłej, albo z innych przyczyn cał kowicie niezależnych, na leży złożyć dokumenty w ciągu 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Trzeba też do łączyć dokumenty, które potwierdzą powód opóź nienia: zaświadczenie po licji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu, inny dokument urzędowy.

10 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.plKonsu M ent12 Nowi N y w odzisławskie •konsument

dotychczas przypadki i wydane w tym czasie de cyzje. Przyznano łącznie ponad 2,2 mln złotych odszkodowań z tytułu działań koszczepionekniepożądanychprzeciwCOVID-19.„Fundusz Kompensacyjny zdaje egzamin i sprawnie reali zuje założone cele. Jego działalność owocuje kon kretną i szybką pomocą dla osób, które doznały ciężkiego odczynu po szczepiennego i zasługują na rekompensatę w tym zakresie” – podkreśla Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec. „Zainteresowanie Fundu szem przerosło pierwotne oczekiwania” – czytamy w podsumowaniu Rzecznika Praw Pacjenta. Od 12 lute go wpłynęło 1165 wniosków o przyznanie (26,6%),dzialecejkompensacyjnego.świadczeniaNajwięzłożyłyosobywprzewiekowym61-70latnajmniejdotyczy

Beata Kopczyńs Ka regionalny rzecznik prasowy zUs w województwie śl. Jestem na urlopie rodzi cielskim, jednak chcia łam w jego trakcie wrócić do pracy. Postanowiliśmy, że ojciec dziecka będzie zajmował się naszą có reczką. W związku z tym mam pytanie, czy gdy ja wykorzystam 20 tygodni urlopu rodzicielskiego, mąż może przejąć kolej ne tygodnie i otrzymywać tak jak ja zasiłek macie rzyński za ten czas? Z zasiłku macierzyńskie go za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskie go może korzystać ubez pieczona matka dziecka lub ubezpieczony ojciec wycho wujący dziecko. Z tego za siłku mogą korzystać także jednocześnie, jednakże łącznie mogą wykorzystać zasiłek macierzyński za okres nie dłuższy niż pełny wymiar przysługującego urlopu rodzicielskiego, tj. 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziec ka.

KRAJ Po pół roku od utworzenia Fundu szu podsumowujeRzecznikSzczepieńKompensacyjnegoOchronnych,PrawPacjentazgłoszone

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • NOWINY ŻORSKIE 11roweron 2022 *szczegóły zabawy koszulkowej na grupie RowerON na FB Już teraz dołącz do nas na Facebooku! KRĘCI SIĘ NA CAŁEGO i jest największym eventem rowerowym w regionie! Bądź widoczny NA RowerON-u!TRASACHNASZEKOSZULKI KUPISZ www.sklep.nowiny.pl/product-category/roweron2022TUTAJ:KupkolekcjonerskąkoszulkęROWERON2022iWYGRAJROWER* SPONSORZYPARTNERZY GŁÓWNI PATRONI MEDIALNI POMYSŁ I REALIZACJAHONOROWYPATRON GMINA KUŹNIA RACIBORSKA PARTNER GŁÓWNY GMINA PIETROWICE WIELKIE

Patrole w gminach

12 NOWINY ŻORSKIE • 25 sierpnia 2022 ostatnie rozkazy żorskiej policji z sierpnia 1939 Marcin Wieczorek przedstawia nowa Historia żor weDług Marcina wieczorKa

mniejszości narodowej.miały się z środowiskami obce oraz te, które utożsa-zwracać uwagę na osoby tury. Szczególnie miano ną kontrolę tej infrastruk-rozkaz nakazywał szczegól-dzeń kolejowych. Odrębny dworca kolejowego i urzą-traktowano bezpieczeństwo oraz synagogę. Priorytetowo Ludowy, okręg urzędowy gelicki, cegielnię Kuca, Bank rzemieślniczą, kościół ewan-elektrownię, szpital, kasę tartak Szczepana, więzienie, aptekę, most na rzece Ruda, gimnazjum, cegielnię Gracli, Hutę Pawła, Zakład Karola, Jakuba, Młyn Amerykański, nościową, kościół św. Filipa i Komunalną Kasę Oszczęd-grodzki, urząd pocztowy, wykazano: magistrat, sąd niono. Według hierarchii tym rozkazie także wymie-obiekty w mieście, które w cać uwagę na najważniejsze rarska. Bacznie miano zwra-Drzewna, Garncarska i Mu-Przedmieście, Nerlicha, ne Przedmieście, Dolne dzisławska, Boryńska, Gór-Ogrodowa, Strzelecka, Wo-Mikołowska, Pszczyńska, kiego, Szeroka, Dworcowa, ku to: Rybnicka, Szeptyc-ówczesne ulice prócz Ryn-nikacyjnych. Wyznaczone lonych tras i ciągów komu-patrolowanie według usta-miasta Żory. Nakazywano zy pojawiły się dla samego Co ważne, podobne rozka-Osiny, Rogoźna i Folwarki. ści Kleszczów, Baranowice, zastosowanie do miejscowo-wości również powinny mieć padku powyższych miejsco-i patrolowania, jak w przy-kazy dotyczące obserwacji czu linii frontu. Kolejne roz-funkcje policyjne na zaple-rią wojskową, pełniąc swoje armią, a także z żandarme-powinni współpracować z przypadku działań zbrojnych swoim terenie. Policjanci w tym możliwość walki na wojennych. Zakładano przy Przymusowa pomoc gólnie dla obywateli miasta Mniej przyjemne, szczeprzeciwpożarowe.sanitarna oraz trzy sekcje technicznego, ratowniczo-na, odkażająca, pogotowia ne sekcje obrony: technicz-terenie miasta działały róż-le działające w terenie. Na współpracowały trzy patro-cyjno-meldunkowy, z którym zjum – posterunek obserwa-siedziba żorskiego gimna-Punktem centralnym była struktur obrony cywilnej. częścią systemu terenowych -meldunkowe, które były alarmowe i obserwacyjnow tej strukturze zadania na przeciwlotnicza miała przygotowawczych. Obro-przemyślanych działaniach i świadczyły o długich i były bardzo rozbudowane ści i techniczna. Struktury ne, weterynaryjne, łączno-przeciwlotnicza), sanitar-każania, alarmowe (obrona służby: bezpieczeństwa, od-mi pionami. Były wśród nich ców i zarządzających różny-osiemnaście osób: zastęp-rian Leśnik. Podlegało mu komendant bierny stał Flo-(OPL). Na jej czele, jako tur Obrony Przeciwlotniczej szące się do lokalnych struk-również informacje odno-posterunku zachowały się W ramach dokumentacji ny do tych zadań policjant.przeprowadzać oddelegowa-rezerwistów. Całą akcję miał rekwirowano dla siedmiu nych. Przedmioty te i inne dla formacji zmilitaryzowa-pienia sali na kwaterunek był zobowiązany do odstą-ciekawe, magistrat miasta wypełnienia sienników. Co łóżek, czy 140 kg słomy do ników, kołder prześcieradeł, terialnej w postaci np. sien-przekazywania pomocy ma-osoby były zobowiązane do których prywatne firmy i chowały się nakazy, na mocy świadczenia dla policji. Za-i okolic, były przymusowe Tuż przed atakiem Ignacy Mościcki w swoim nej mobilizacji. Prezydent już po ogłoszeniu powszech-kumentacja ostatnich dni, Interesująca wydaje się doPlan sierpniuposterunkużorskiegopolicji.Takwyglądałw1939roku.

Sierpniowa mobilizacja żorskiego Posterunku Policji Województwa Śląskiego w świetle nieznanych przekazów źródłowych. To przyczynek do poznania ostatnich dni żorskiej policji przed wybuchem wojny obronnej 1939 roku. wojska było uzasadnione.oddziałów powstańczych i Wsparcie służb granicznych, z Freikorpusem Ebbinghaus. udział w krwawych starciach 1 września policjanci wzięli wie i Maciejkowicach. Już sie, Chropaczowie, Orzego-Chwałęcicach, Czarnym Le-odcinkach w Gierałtowicach, starciach na pogranicznych policjanci brali udział w między 25, a 31 sierpnia w okolicy Bielszowic. Po-dniach miało dojść do starć Freikorpusu. W kolejnych zaatakowany przez oddział nek celny w Makoszowach, atak na dworzec i posteru-Z udziałem policji odparto ły się nadgraniczne starcia. z 23 na 24 sierpnia rozpoczę-niemieckie bojówki. Od nocy organizowanych przez pro-w likwidacji tajnych skrytek funkcjonariusze brali udział cji. W powiecie rybnickim spadła na posterunki poli-przed agresywną dywersyją działań dotyczących obrony ny nie były spokojne. Część dni przed wybuchem woj-śniowych zmagań, ostatnie Nim jednak doszło do wrze-przez niemieckie wojska. dniem Żory zostały zajęte gdy 1 września przed połu-wybuch II wojny światowej, roku. Jej istnienie przerwał skim posterunku latem 1922 skiego podjęła służbę na żor- Policja Województwa ŚląwcześniejnaPrzygotowaniakilkamiesięcy tycznie słabo poznane. Na-Dzieje posterunku są prak-się ciekawym przykładem. tym przypadku Żory wydają województwa śląskiego. W nieco głębiej w obszarze w placówkach położonych gotowania policji panowała sytuację, jaka w kwestii przy- Niemniej warto spojrzeć na obcej inwigilacji.systemem haseł, na wypadek pouczenia, często opatrzone dziły informacje, rozkazy, Rybniku. Stamtąd nadcho-Województwa Śląskiego w Komendą Powiatową Policji stawał w ścisłym kontakcie z nie. Żorski posterunek pozo-posterunku, jako wzmocnie-ni do dyspozycji żorskiego skową A, którzy byli oddawa-rezerwistów z kategorią woj-liczbie dziesięciu mężczyzn, ły wykaz obywateli miast, w na terenie powiatu, otrzyma-żorski posterunek, jak i inne cenie starosty rybnickiego poczęciem działań, na pole-na kilka miesięcy, przed roz-żorskiego. Już 13 maja, więc tuacji na odcinku posterunku na formę przygotowań i sy-dłowe rzucają nieco światła Zachowane przekazy źró-centrum zdarzeń.się bardzo szybko znaleźć w obrony. Zatem Żory mogły słony właściwego odcinka dowały się w obszarze prze-ukształtowaniu. Żory znaj-skiego i jego specyficznym obszarze powiatu pszczyń-właściwej obrony, opartej na traktowane jako przedpole jak i cały powiat rybnicki były garnizon artylerii. Miasto, dował się niewielki polski pełniły pewna rolę. Tu znaj-W planach wojennych Żory ną społeczność żydowską. Niemcy, jak i bardzo skrom-szość utożsamiającą się jako dzywojnia posiadało mniej-już w realiach polskich mię-kim, choć mocno osadzone terze rzemieślniczo-kupiec-Pszczyny. Miasto o charak-szlak na wschód w kierunku jowy z dworcem, tu wiódł go. Posiadały węzeł kole-w skład powiatu rybnickie-śnie miastem wchodzącym poruszany. Żory były ówcze-wojny to temat zupełnie nie-tomiast przygotowania do newralgicznych punktów w związany z patrolowaniem renie Żor. Kolejny rozkaz, jakie mogą zaistnieć na te-na nadzwyczajne sytuacje, się przygotować formację Wyraźnie widać, że starano podległym posterunkowi. nego dzieje się na obszarze komendanta o tym, co istot-informowaniu na bieżąco zwyczajnych zdarzeniach, adnotacji o wszelkich nad-w Żorach. Dokonywania formacji o zameldowaniach posterunek. Wpisywania in-telefonów kierowanych na czące odbierania wszelkich który wpisał rozkazy doty-cjonariusza – dyżurnego, z 12-godzinnej służby funk-„Rozkaz” zawiera informacje szy zachowany w zespole niestety niedatowane. Pierw-mularze rozkazów, choć walnych zachowały się for- Wśród materiałów archi- cje, już na wypadek działań czano szczegółowe instruk-agitacji. Do rozkazów dołą-czać wszelkie przejawy obcej zatem Niemców oraz zwal-mniejszości narodowych, a no kontrolować działania młyn Żwaka. Nakazywa-sie z Żor do Stanowic oraz jowy, most drogowy na szo-dodatkowo przystanek kole-wacji w Szczejkowicach, ale Podobne były punkty obser-na most na potoku Jesionka. identyczne obiekty, w tym dobnie zwracano uwagę na lejową. W Palowicach po-na przebiegającą tu linię ko-urzędu gminy i szkoły oraz padku Rownia, na budynek w tych miejscach. W przy-gę na newralgiczne obiekty mieli zwracać baczną uwa-i Szczejkowice. Policjanci gminach Rowień, Palowice wać ciągi komunikacyjne w we wskazówki, by patrolo-mieście zawiera szczegóło-

BibliotecePrzestrzeńwww.radiozory.plfb/radiozorygdzieodnajdująsięludziezpasją,determinacją,otwartościąimającycośdoprzekazania.MiejskieradiointernetowedziałająceprzyMiejskiejPublicznejwŻorach.

Marcin Wieczorek Powyższy materiał to punkt wyjściowy do innych zagadnień z historii żorskiej policji, do których wrócimy w kolejnych numerach „Nowin Żorskich”.

13nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • NOWINY ŻORSKIE Reklama nowa Historia żor weDług Marcina wieczorKa przez Starostwo Powiatowe. wały, wydawane przeważnie tego momentu obowiązy-wzory przepustek, które od kłady jazdy pociągów oraz otrzymywały wojenne roz-możliwe. Posterunki policji podróże były wręcz nie-odpowiednich zezwoleń zerwiści i poborowi. Bez policja, zmobilizowani re-kim uprawnieni urzędnicy, żowania byli przeze wszyst-podmiejskich). Do podró-większych ośrodków kolei czania się koleją (nie licząc ły możliwości przemiesz-jazdy. Ograniczone zosta-wszedł wojenny rozkład kolejowej, gdyż z tym dniem wanie kwestii komunikacji licję szczegółowe nadzoro-września, nakładały na po-drugiego dnia mobilizacji, 1 go posterunku. Rozkazy dla się w dokumentacji żorskie-dniach sierpnia zachował Ślad po tych dwóch ostatnich otrzymały nowe wytyczne. cji Województwa Śląskiego tym faktem posterunki Poli-nia 1939 roku. W związku z obowiązywać od 31 sierp-ną mobilizację, która miała 1939 roku ogłosił powszech-przemówieniu 30 sierpnia go) straciły rację bytu.obszar województwa śląskie-gdy oddziały polskie opuściły po kilku dniach (4 września mobilizacji, jak wiadomo już wane rozkazy do 22. dnia od już wcześniej były przygoto-zapasów zbóż. Co ciekawe, chlewnej oraz transportu – stad bydła, koni, trzody kuację żywego inwentarza Nadzorowano również ewa-ich jednostek wojskowych. wistów z kategorią A do swo-się zmobilizowanych rezer-trolowali przemieszczanie taka konieczność oraz kon-rowali ruchem jeżeli zajdzie publicznego w mieście, kie-4,5%, dopilnowali porządku sprzedaży alkoholi powyżej gano prohibicji w kwestii dopilnowali, by przestrze-bilizacji, aby funkcjonariusze nie z obwieszczeniem o mo-mieście. Nakazywano, zgod-podmiejskim, jak i w samym nych punktów na terenie patrolowania newralgicz-Ponownie wydano rozkazy Notki z raportów cych ulice miasta oraz przy-funkcjonariuszy patrolują-chowały się krótkie raporty Z 30 oraz 31 sierpnia za- rządził starszy posterunko-Woszczycach. Raport spo-stawiony na posterunek w słany patrol i następnie od-Został zatrzymany przez wy-i udał się w kierunku Lysek. mowolnie porzucił transport owanych aż do Woszczyc, sa-dowiezieniu mienia ewaku-acji rodzin policjantów po czenia powozów dla ewaku-Lysek obowiązany do dostar-liczny incydent. Mieszkaniec północą zdarzył się symbo-żeczki wojskowej. Tuż przed zgłoszenie o zgubie ksią-zatrzymania oraz odebrano runek. Dokonano też innego nika odstawiono na poste-przy ul. Rybnickiej, napast-bicie przy kiosku z piwem zdarzeń. Miało miejsce po-doszło do kilku drobnych wego. Do późnego wieczora nia prywatnego i państwo-terenu nadgranicznego mie-zarządzenie o wycofaniu z Wieczorem dotarło do Żor dencja radiotelegraficzna. bilizacji trwała korespon-momentu ogłoszenia mo-ciągu pierwszych godzin od o ogłoszeniu mobilizacji. W czyna się informacją z 12.10 Pierwszy z raportów rozpo-ległych gmin wiejskich. nie udał się do swojej jed-podlegający mobilizacji wyjaśnienia, dlaczego jako kańców Baranowic celem Zatrzymał jednego z miesz-ogłoszonych przepisów. o spokoju i przestrzeganiu ły z 31 sierpnia informował port funkcjonariusza Szyma-danych. Panował spokój. Ra-przynosił żadnych nowych trolowania miasta Żory nie Jana Kuczery dotyczący pa-stek. Raport funkcjonariusza udawali się do swoich jedno-wanych, aby jak najszybciej wiejskich, co do zmobilizo-uczenie naczelników gmin nie zwrócił uwagę na po-czynności, z czego szczegól-wał o wykonaniu wszystkich lorza tylko krótko informo-raport posterunkowego So-centowych alkoholi. Kolejny kazie sprzedaży wysokopro-informował właścicieli o za-a w okolicznych karczmach ście powołanych do wojska, wanych. Nadzorował odej-gminy zabrał listę zmobilizo-nował spokój. W urzędzie wiosek. Jak raportował, pa-o patrolowaniu okoliczny toniego Kalei informował raport posterunkowego An-wy Józef Zimończyk. Drugi być odprawiony na wschód ru Giesche. Docelowo miał jącego się w majątku dwo-ewakuacji traktora znajdu-Raportował także o nakazie których odesłał w głąb kraju. rezerwistów bez przydziału, że jeszcze zgłosiło się trzech dła, jak również informował, raportował o ewakuacji by-lorz ponownie 31 sierpnia lanych. Posterunkowy So-ewakuacją zwierząt hodow-zarządzoną na 31 sierpnia gospodarzy w związku z również niepokój wśród stali nieliczni. Potwierdził już odeszła na wschód i zo-że większość rezerwistów prowadzone. Informował, lizacją oraz ewakuacją były Działania związane z mobi-tował nic szczególnego. kowic oraz Rownia nie no-na terenie Palowic, Szczej-Kalei z przebiegu patrolu mnianego już Antoniego jego dobytku. Raport wspo-najistotniejszej części swo-nie. Wielu zostało nagle bez mieszkańców przygnębie-darskich wzbudziła wśród wentarza zwierząt gospo-ewakuacja prywatnego in-cił uwagę, że przymusowa nostki. Raportujący zwró- Górnego Śląska.kojowego życia tych terenów przedwojennego etapu po-nym źródłem do ostatniego jest też ciekawym, a nie zna-mi żorskiego posterunku, dalszych badań nad dzieja-Powyższe źródło skłania do Kuczera oraz Zimończyk. zwiskach: Kaleja, Solorz, czterech policjantach o na-dzięki temu informacje o riuszach. W sumie mamy tym posterunku funkcjona-informacji o pracujących na raportom poznajemy kilka gę, że dzięki powyższym Warto może zwrócić uwa-czywistość.prawdziwie wojenna rze-1 września nastała nowa, dnia mobilizacji. Rankiem wane raporty z pierwszego To były już ostatnie zacho-pismo o nazwie „ZWROT”. stało także zarekwirowane do powiatu brzeskiego. Zo-

Mam fotowoltaikę, więc uznałem, że to może być dobry pomysł – wy jaśnia. Okazało się jednak, że aby uzyskać dofinansowanie, musi mieć ocieplony dom. Ponadto in stalator wyjaśnił mu, że do nie ocieplonego domu będzie musiał zakupić pompę ciepła o znacznie wyższej mocy, niż gdyby dom był ocieplony. Wyższa moc oznacza łaby zaś wyższe zapotrzebowanie na energię energetyczną. Panele fotowoltaiczne by nie wystarczyły. – Dlatego szukam firmy, która ocie pliłaby mi dom, ale wszyscy znani mi fachowcy mówią, że w tym roku nie ma szans, by pojawili się u mnie na placu – rozkłada ręce. Fachowiec na wagę złota Sprawdziliśmy. Kontaktujemy się ze znajmomy fachowcem, cie szącym się bardzo dobrą opinią. W końcu najczęściej szukamy bu dowlańców z polecenia. Ten mówi wprost: – Zapomnij o ocieplaniu w tym roku. W przyszłym może uda się na jesień, ale realniejszy termin to 2024 r – słyszymy. Dzwonimy do innej firmy, z Rybnika, którą zna leźliśmy na jednym z popularnych portali ogłoszeniowych. Mówi my, że jesteśmy zainteresowani ociepleniem domu w tym roku. W słuchawce słyszymy krótką odpo wiedź: – W tym roku nie ma szans. Właściciel firmy tłumaczy, że naj wczesniej mógłby wykonać ocie plenie ścian w marcu przyszłego roku. Orientacyjny koszt to około

Pieniądze można pozyskać... Niedawno, bo 15 lipca urucho miony został program „Czyste powietrze plus”. Tym różni się od poprzedniego programu „Czyste powietrze”, że zwiększono w nim o 10 tys. zł maksymalną kwotę do tacji na wymianę pieca czy prace termomodernizacyjne w przypad ku osób o najniższych dochodach –co oznacza wzrost dofinansowania z 69 do 79 tys. zł. Druga różnica to wprowadzenie prefinansowania, a więc możliwości otrzymania pieniędzy jeszcze przed rozpoczę ciem remontu, do 50% kosztów całej inwestycji, czyli w przypadku maksymalnej kwoty dofinansowa nia przed rozpoczęciem remontu można dostać prawie 40 tys. zł. ... ale czasu coraz mniej Warunki wydają się atrakcyjne, ale żeby z nich skorzystać, przede wszystkim trzeba znaleźć wyko nawcę prac termomodernizacyj nych. Termomodernizacja zaś najczęściej kojarzy się z najdroż szym jej elementem, czyli ocie pleniem budynku. A więc tym elementem, którego dotyczył apel premiera. I tu jest pies pogrzeba ny. Dlaczego? Bo mamy sierpień. Do końca jesieni pozostało nieco ponad 4,5 miesiąca. To o tyle waż ne, że w zimie raczej nie wykonuje się prac termomodernizacyjnych. A przynajmniej nie wtedy, kiedy temperatury spadają poniżej zera. Po pierwsze, większość zapraw do klejenia i tynków musi być roz rabiana z wodą, a mróz utrudnia wiązanie tych mieszanek. Po dru gie, poprawne wykonanie warstwy zbrojnej lub warstwy wykończe niowej w tak niesprzyjających wa runkach jest bardzo trudne. Nawet, gdy uda się przeprowadzić prace dociepleniowe mimo niesprzyjają cej pogody, wiosną często wycho dzą na jaw liczne wady i usterki, które trzeba naprawiać. Jak więc widać, na wykonanie porządnego ocieplenia w tym roku nie zostało za dużo czasu. Czy jest to więc w ogóle możliwe? Osoby, z którymi rozmawialiśmy na ten temat, zarówno właściciele do mów, którzy planują ocieplić dom, jak i właściciele firm budowlanych przyznają wprost: „mało prawdo podobne”.

Trudno dostępny i niezmiernie drogi opał, zwłaszcza węgiel, powoduje, że osoby, które dotąd odwlekały decyzję o ociepleniu starszych domów, albo nawet w ogóle jej nie planowały, zmieniają zdanie. Zresztą całkiem niedawno premier Mateusz Morawiecki apelował: „Drodzy rodacy, postarajcie się ocieplić swoje domy jeszcze przed tym sezonem grzewczym (...)”, przypominając zarazem o możliwościach pozyskania sporych dotacji na ten cel. Czy jednak ocieplenie domu przed kolejną zimą jest możliwe? Sprawdziliśmy. Wnioski są niewesołe. ociePlanie domów przed zimą

14 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.pla K t ualnościnowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • nowiny Jastrzębskie 19aktualności10 nowiny raciborskie • 16 sierpnia 2022 r. | nowiny.plaktualności

Wysokie ceny ogrzewania mobilizują do działania Pan Stanisław jeszcze kilka mie sięcy temu nie planował ocieplania ścian swojego domu, wybudowa nego w latach 80. ubiegłego wie ku. Zdanie zmienił, kiedy zaczęły się kłopoty z cenami zakupem wę gla oraz kiedy dowiedział się, że w jego gminie można pozyskać sporą dotację na wymianę pieca węglo wego na mniej emisyjne źródło energii. – Mam co prawda kocioł węglowy z podajnikiem, a więc spełniający jeszcze obecne normy, ale dowiedziałem się, że można pozyskać środki na pompę ciepła.

Tylko skąd wziąć fachowców?

Ceny mogą więc mieć bardzo znaczną rozpiętość. Mimo wszyst ko dla wielu ocieplenie starego domu, nawet jeśli możliwe jest po zyskanie dotacji, może okazać się wydatkiem nie do udźwignięcia, zwłaszcza jeśli połączone będzie z wymianą źródła ciepła. Tyle że nie do udźwignięcia obecnie może okazać się również ogrzewanie w okresie grzewczym nieocieplonego domu. (art)

Premier aPeluje o

Dzwonimy do innego znale zionego w sieci budowlańca od ociepleń. Tym razem z powia tu wodzisławskiego. Pojawia się mała nadzieja. – W tym roku być może byłoby możliwe wykonanie ocieplenia i tynku, ale w grudniu. O ile pozwoli pogoda, tzn. o ile nie będzie wilgotno i nie będzie mrozu – słyszymy. Pytany o cenę, wyjaśnia, że konieczne byłoby dokonanie kalkulacji na miejscu. Ta uzależniona jest bowiem m.in. od rodzaju materiału użytego do ocieplenia (np. styropian grafito wy będzie droższy) i tynku. Stąd nie podaje nawet orientacyjnej ceny. Ofert można szukać na por talu OLX, ale też np. na portalu Oferteo, na którym jednak oferty są spersonalizowane, co oznacza, że przed wyszukaniem dokład nych propozycji musimy odpo wiedzieć m.in. na pytania – kiedy prace mogłyby się rozpocząć? Kto ma dostarczyć materiały? Jaki ma teriał nas interesuje? Jakiego bu dynku dotyczy zlecenie? Rozbieżność cen ogromna Co do cen, orientacyjny ich po ziom możemy znaleźć np. w kalku latorach budowalnych. Datowane na koniec lipca cenniki elewacji i prac elewacyjnych znaleźliśmy np. na portalu Kb.pl. Według nich, średni koszt wykonania ocieplenia w województwie śląskim (wraz z materiałem) waha się w przedzia le 205 – 217 zł netto w przypadku ocieplenia za pomocą styropianu lub 266 – 281 zł netto w przypad ku ocieplenia wełną mineralną. Do tego jednak Kb.pl dolicza osob no nałożenie elewacji. Np. koszt wykonania tynku elewacyjnego z robocizną oszacowany został w przedziale 124 – 134 zł netto. Oczywiście są to kwoty mocno orientacyjne, uzależnione zarów no od ekipy budowalnej, użytych materiałów, rabatów jakie uda się uzyskać, grubości ocieplenia a rów nież np. tego czy tynk nakłada od razu ta sama ekipa, która ocieplała dom, czy zlecamy to później komuś innemu (co oznacza dwukrotne ustawiania rusztowań).

170 zł/m2 na gotowo z materiałem i nałożeniem tynku. Cena wydaje się atrakcyjna, ale właściciel firmy zastrzega: – W dzisiejszych czasach proszę do tej ceny nie przykładać wielkiej wagi. Ceny styropianu naj pierw niemożliwie rosły. Ostatnio nieco spadły, ale co będzie w przy szłym roku, tego nikt nie wie.

grozi

domowego komina:szą się zanieczyszczenia z na jaką odległość przeno-zdać sobie sprawę z tego, także sąsiedzi, wystarczy stali współmieszkańcy, ale Co nam za spalanie śmieci? konieczności stawienia się służb mundurowych lub nieprzyjemności ze strony wet 5 000 zł. Aby uniknąć finansowe, od 500 do na-deru grożą dotkliwe kary za uprawianie tego proce-ale również nielegalna, a tylko groźna dla zdrowia, lizacja odpadów jest nie Domowa pseudoutyDlaczego śmieci nie mogą być opałem?

nych oznacza między inny- Spalanie tworzyw sztucz-wstanie awarii. Dlaczego?przedwczesne zużycie i po-szym stopniu narażona na stalacja jest w o wiele mniej-Dzięki temu też nasza in-urządzenia grzewczego. przez producenta danego lub inne paliwo wskazane pełnowartościowy węgiel w sądzie, wystarczy spalać łe wydzielanie się dymu z Tym sposobem długotrwa-urządzenia grzewczego. teriały użyte do wykonania działają na metalowe ma-zawarte w dymie niszcząco inne szkodliwe substancje samozapłonowi. Z kolei gromadzenia może ulec w wyniku znacznego na-smoły, sadzy. Ta ostatnia mi powstanie dużej ilości całego domu.mina lub remontu nawet pieca, przemurowania ko-nieczność zakupu nowego mi może spowodować ko-niebezpiecznymi związkado tego celu miejscach i w się ona w przeznaczonych dla mieszkańców, odbywa utylizacji były niegroźne widłowo przeprowadzonej wane firmy. Aby skutki pra-zajmują się wyspecjalizo-i niszczeniem odpadów Nieprzypadkowo zbiorem a także naszych sąsiadów. zostałych domowników, żamy zdrowie nasze, po-sprawy, jak bardzo nara-ne, nie zdajemy sobie piecach jest niebezpiecz-nie śmieci w domowych Chociaż wiemy, że pale- Zagrożeni są nie tylko pozo-zawałów serca i raka płuc. robę płuc, jest też przyczyną przykład obturacyjną cho-oddechowego i krążenia, na przewlekłe choroby układu takt z toksynami wywołuje szenie się zdrowia – kon-złe samopoczucie i pogor-sztucznych, wpływają na runkach gumy i tworzyw spalania w domowych wa-jakie powstają w wyniku Toksyczne substancje, w sezonie grzewczym.odpowiednią temperaturę użytkową i zapewniające trujące nas w ciepłą wodę nią domowe piece zaopa-warunkach, jakich nie speł-

Wykorzystane materiały pochodzą ze strony tworzymyatmosfere.pl, powstałą przy współpracy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Spalanie śmieci jest zagrożeniem dla zdrowia

KOTŁY | POMPY CIEPŁA | REKUPERACJA | SOLARY | FOTOWOLTAIKA | OPAŁ | SPECJALIŚCI BRANŻY GRZEWCZEJ eksperci DODATEK SPECJALNY | 25 sierpnia 2022 roku ProKredytPROMOCJA! Eko RRSO 8,95% więcej informacji: Reklama Spalanie śmieci w domowych piecach wciąż jest często stosowane jako sposób na ekonomiczne ogrzewanie. Jednak oszczędności są pozorne, jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie niebezpieczeństwa, jakie niesie za sobą palenie odpadów. Jest to groźne nie tylko dla naszego zdrowia –dlaczego?

Źródło: www.castorama.pl sześć

Błąd montażowy dopływ wody.o tym, aby uprzednio odciąć łączenia. Nie zapominajmy dokonać właściwego pod-nik należy zdemontować i sytuacji niesprawny grzej-czony do instalacji. W takiej został on odwrotnie podłą-Najczęściej okazuje się, że prawidłowym montażem. spowodowane jego nie-może się okazać, że jest to tak, jak tego oczekujemy, Kiedy kaloryfer nie działa

instalacjaZanieczyszczona czyszczenie instalacji, w stanowić również zanie- Poważny problem może

Kiedy grzejnik w naszym mieszkaniu oddaje ciepło w zdecydowanie mniejszym stopniu niż powinien bądź też nie oddaje go wcale, to przyczyn może być co najmniej kilka. My wybraliśmy sześć, które najczęściej są źródłem takiej sytuacji.

16 NOWINY ŻORSKIE • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.pleKsperci branży grzewczej Reklama Reklama instalacje.chrubasik@wp.pl888-015-243 • klimatyzacje • wentylacje • pompy ciepła • instalacje solarne • fotowoltaika Frezowanie podogrzewaniepodłogoweSzybciejTaniejbezwylewkibezkurzuwjedendzień!n ie mu SiS z: • skuwać podłogi • podnosić poziomu podłogi • robić wylewki • czekać aż posadzka wyschnie • instalacje gazowe • rekuperacje • centralne ogrzewanie • instalacje wodne i kanalizacyjne REKLAMA 0010002893 47-440instalacje.chrubasik@wp.pl888015243Nędza,ul.Mickiewicza 29  klimatyzacje  wentylacje  pompy ciepła  instalacje solarne  instalacje gazowe  rekuperacje  ogrzewaniecentralne  instalacje wodne i kanalizacyjne Zapowietrzenie śrubokręt.loryfera, oraz tradycyjny czony w górnej części ka-tego celu zawór, umiesz-specjalnie przeznaczony do trzenia może nam posłużyć połowie. Do jego odpowie-fer grzeje wówczas tylko w wody. Najczęściej kalory-gotanie i przelewanie się być wyraźnie słyszalne bul-mi zapowietrzenia może tak, jak powinien. Objawa-go grzejnik nie funkcjonuje częstszy powód, dla które- To zdecydowanie naj-

Zbyt niska nastawa wstępna nym. Zbyt niska nastawa na zaworze termostatycz-dłowej nastawie wstępnej my upatrywać w nieprawi- Kolejnej przyczyny może-miana na nowy.sytuacji może być jego wy-ryfera, jedynym wyjściem z to nie ożywi naszego kalo-wody w danym obiegu. Jeśli grzejnika oraz wymiany dokładnego przepłukania winniśmy podjąć się próby grzejnika. Wówczas po-jące na poprawne działanie dzo niekorzystnie wpływa-z rdzy czy kamienia) bar-rodzaju osady (na przykład której znajdują się różnego

tradycyjnych kombinerek.sunąć iglicę, np. za pomocą termostat i spróbować wy-naprawić, należy wykręcić blokowanej iglicy. Aby ją problem może tkwić w za-na najwyższą z wartości, go ciepła nawet ustawiony kaloryfer nie oddaje żadne-maksymalnej wartości. Jeśli kukrotnie od minimalnej do mostatu, obracając go kil-zweryfikować pracę ter-powinniśmy dokładnie wymienionych problemów, grzejnika pośród wyżej najczęstszych przyczyn niesprawnego grzejnika

mieszkaniu.ników znajdujących się w grzania pozostałych grzej-tak, aby nie zmniejszyć siły leży optymalnie dokręcić raźnie bolca). Nastawę na-(w formie wystającego wy-pod pokrętłem termostatu wstępną, która znajduje się należy zwiększyć nastawę pokonać tę niedogodność, do naszego grzejnika. Aby małym przepływem wody jest równoznaczna z za zaworekNieodkręconyodpływowy Czasami problem możewym.wypustu kluczem imbuso-wiednio dopasowanym do i odkręcić zaworek odpo-na nim nakrętkę maskującą należy zdjąć znajdującą się odpływu. Aby go otworzyć, kaloryfera, obok przyłącza znajduje się w dolnej części zaworek odpływowy, który jeśli jest nim nieodkręcony sty sposób. Tak się dzieje, my rozwiązać w bardzo proNiesprawny termostatycznyzawór przyczyny niesprawnego Kiedy nie możemy znaleźć

ogrzewanie podłogowe.pod którym znajduje się podłogoweOgrzewanie– gdzie najlepiej je stosować? gdzie posadzka wykonana dzienne – zwłaszcza tam, nie oraz salony lub pokoje jak łazienki, kuchnie, jadal-pomieszczeniach, takich podłogowe stosuje się w Najczęściej ogrzewanie zasłonięta.podłogi jest w inny sposób czy też, gdy powierzchnia wykładzinami, dywanami nia w pomieszczeniach z instalacji tego rozwiąza-Nie zaleca się natomiast lub podobnego materiału. jest z płytek ceramicznych Zalety ogrzewania pod-łogowego sprawiają, że to

Zadaszenie fotowoltaiczne ma również zastosowanie wszędzie tam gdzie nie można zamontować konwencjonalnej instalacji fotowoltaicznej (dachowej lub gruntowej). Urządzenia mogą być dowolnie konﬁgurowane do potrzeb klienta.

grzejnikach naściennych.wody, niż w tradycyjnych ilość energii do podgrzania na jest znacznie mniejsza podłogowej wykorzystywa-ogrzewanie. Przy instalacji związane z rachunkami za wiązania są oszczędności Ogromna zaletą tego roz-cji prac montażowych.blemami w trakcie realiza-zostać zaskoczonym pro-poznać wcześniej, by nie minusy tej metody warto wanie podłogowe. Plusy i stosujesz tego typu ogrze-każdym pomieszczeniu za-5 – 10 centymetrów, nie w niesienia posadzki o około du na konieczność pod-niskie, natomiast ze wzglę-Koszty jego eksploatacji są w domach i mieszkaniach. niejszy rodzaj stosowany zdecydowanie najpopularpodłogoweogrzewanieElektryczne– wady i zalety rozwiązania

ogrzewanie podłogowe. nich jest bez wątpienia lub mieszkań. Jednym z ne ogrzewanie domów rym możliwe jest skutecz-rozwiązania, dzięki któ-rynku dostępne są inne estetyka. Dlatego też na każdemu odpowiada ich wiele zalet, jednak nie Grzejniki ścienne mają podłogoweOgrzewanie– co to jest?

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • NOWINY ŻORSKIE 17eKsperci branży grzewczej

MikroSunBOX to zadaszenie fotowoltaiczne, pozwalające na wykorzystanie paneli słonecznych w dowolnym wskazanym przez Ciebie miejscu, np. na Twoim parkingu, podjeździe lub przed siedzibą ﬁrmy.

nym pomieszczeniu.komfortu cieplnego w da-oraz dłuższe utrzymanie także łatwiejsze uzyskanie nie podłogowe umożliwia nych grzejników. Ogrzewa-poprzez usunięcie widocz-estetyki pomieszczenia, to pozwala na zachowanie nie równomiernie. Ponad-dołu ogrzewa pomieszcze-nia. Ciepło unoszące się od fort oraz wygoda użytkowa-tego rozwiązania są kom- Największymi plusami płytkami ceramicznymi.konaną z paneli, jak i pod zarówno pod podłogą wy-podłogowe zamontujesz Celsjusza. Ogrzewanie peraturę od 29 do 35 stopni wana podłoga osiąga tem-pomieszczeniu. Podgrze-się równomiernie po całym ki temu ciepło rozprowadza łoga jest grzejnikiem. Dzię- W dużym skrócie to podWodne ipodłogoweogrzewanie–wadyzalety nego ogrzewania. Jest to woda z instalacji central-czy wykorzystywana jest Jako element grzew-

ograniczenie oddawania nia. Kolejnym minusem jest wać ciepło do pomieszcze-zanim zacznie ona odda-nagrzewania się podłogi, z nich jest dość długi czas także i to ma wady. Jedną Jak każde rozwiązanie, grzewczym.niego także poza sezonem możliwość korzystania z letą tego rozwiązania jest ogrzewania wodnego. Za-większe niż w przypadku nej, koszty eksploatacji są użycie energii elektrycz-grzewcze. Ze względu na są specjalne kable lub maty kazywania ciepła potrzebne W tym wypadku do przezrywania kawałka podłogi, prawie zawsze wymaga ona ewentualna naprawa, gdyż wa okazać się może także tego rozwiązania. Kłopotli-całorocznego korzystania z równoważone możliwością eksploatacji. Jest to jednak jest na pewno wysoki koszt ogrzewania podłogowego Wadą elektrycznego z dużą ilością mebli.ciepła w pomieszczeniach wanie domu lub mieszkaniaszenie rachunków za ogrze-powierzchni oraz zmniej-ników, ogrzanie całej jego usunięcie widocznych grzej-nie pomieszczenia, poprzez zwala na estetyczne urządze-grzejników ściennych. Po-ternatywa dla tradycyjnych praktyczna i skuteczna al-

Źródło: www.castorama.pl Wady i zalety ogrzewania podłogowego – czyli wszystko, co musisz wiedzieć o podłogówce Reklama Reklama Żory, ul. Rybnicka 734ghsinferno@gmail.com69693713,602235239 Oferta: • Autoryzowany montaż i serwis pomp ciepła powietrze-woda, glikol-woda, • ogrzewanie podłogowe, • instalacje C.O i WOD.KAN autoryzowanym instalatoremJesteśmy Cooper&Hunter, Samsung, Kaisai, EcoForest GHS INFERNO R290

18 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.pleK sperci branży grzewczej

Regionalne Centrum Krwio dawstwa i Krwiolecznictwa w Raciborzu jest częścią systemu opieki zdrowotnej. Zatrudnia specjalistów wie lu dziedzin, w tym lekarzy transfuzjologów oraz pie lęgniarki. Aktualnie RCKiK w Raciborzu poszukuje do pracy pielęgniarek. W roz mowie z Nowinami dyrek tor Gizela Kowol podkreśla, że nie ma krwiodawstw bez honorowych krwiodawców i... personelu. Gdzie oddasz krew Centrum kr wiodawstwa i Kr wio lecznictwa w Raciborzu, ul. Sienkiewicza 3A, 47400 Racibórz Tel. (32) 415 20 88, (32) 42 22 Czynny774 od poniedziałku do piątku od 7.30 do 15.00 Rejestracja dawców do 14.00 • Terenowy Oddział w Ryb niku, ul. Rudzka 15, 44200 Rybnik (32) 42 24 133 Czynny od poniedziałku do piątku od 7.00 do 14.30 dawców do 13.30 w Wo dzisławiu Śląskim, ul. Radlińska 68, 44-286 Wo dzisław Śląski jaki wpływ na honorowe kr wiodawstwo ma moda na tatuaże? Po zrobieniu tatuażu nie możemy oddawać krwi przez pół roku, bo to jest in gerencja w nasze ciało. To samo dotyczy np. zabiegu. Dawca nie może przyjść po zabiegu i od razu oddać krwi. Czyli tatuaż nie przekre śla szans na honorowe kr wiodawstwo, ale wiąże się z półroczną pauzą. Tak, dokładnie. Dlatego w kwestionariuszu dawcy pytamy o ostatnie zabiegi, tatuaże, ale też o przyjmo wane lekarstwa czy cho roby. Musimy pamiętać, że krew jest potrzebna dla osób potrzebujących do rosłych i dzieci, w tym nie mowlaków. Niemowlaki mogą otrzymać tylko ide alną krew, która była prze chowywana nie dłużej niż ją. To społeczeństwo ciężkiej pracy. Doskonałym przykła dem są górnicy, którzy wie dzą, co może się zdarzyć w ich pracy. Rozumieją, z czym może wiązać się brak krwi, dlatego reagują w taki a nie inny sposób. Dzięki takim dawcom w czasie pandemii byliśmy pierwszym centrum, które miało najwięcej daw ców osocza od ozdrowień ców. Po ustąpieniu pandemii zauważyliśmy brak młodych, 18-letnich krwiodawców. W czasie pandemii nie mo gliśmy odwiedzać szkół. Ze względu na zagrożenie epi demiologiczne nie mogliśmy też zapraszać ich do siebie, by przekonali się, jak wyglą da centrum krwiodawstwa. Dlatego ta grupa troszkę nam uciekła. Wierzymy jednak, że wkrótce to się zmieni na plus. Niedawno zorganizowaliśmy dla młodzieży event na rynku w Raciborzu. Odzew ze strony szkół był bardzo pozytywny. Młodzież była zainteresowa na ideą krwiodawstwa, zada wała dużo pytań. Widzimy, że jest potrzeba edukowania w tym zakresie. WywiadWojciechprzeprowadziłŻołneczko cztery dni. Jeśli ten termin minie, krew przemieszcza się z takiej „ekstra” lodówki do lodówki, w której prze chowywana jest krew dla osób dorosłych (do 42 dni). Słyszałem, że dawcami nie mogą zostać również osoby, które cierpią na choroby autoimmunolo giczne. Tak. Ostateczną decyzję każdorazowo podejmuje le karz, który wykonuje bada nie przed oddaniem kr wi. On też weryfikuje kwestio nariusz, pyta o przyjmowa ne lekarstwa i stan zdrowia potencjalnego dawcy. Sprawdza, czy lekarstwa są przeciwwskazaniem dla oddania kr wi czy też nie. Pamiętajmy, że kr wiodaw stwo jest honorowe. Honor wiąże się też z uczciwością. Bardzo ważne jest, aby nie zataić informacji na temat stanu zdrowia. Czy jest tak, że jakichś grup krwi szczególnie bra kuje? Wszystkie grupy krwi są monitorowane przez nasz dział ekspedycji. Kierownik każdego dnia sporządza spra wozdanie na temat stanu krwi w poszczególnych grupach. Z doświadczenia wiemy, że mi Reklama

• Regionalne

Tel.

Tel. (32) 746 74 71 Czynny od poniedziałku do piątku od 7.00 do 14.30 Rejestracja dawców do 13.30 • Terenowy Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, ul. Krasickiego 21, 44-338 Jastrzębie-Zdrój Tel. (32) 440 25 50 Czynny od poniedziałku do piątku od 7.00 do 14.30 Rejestracja dawców do 13.30 RYBNIK ul. Pośpiecha 1a tel. 32 422 01 54 RYDUŁTOWY ul. Raciborska 302, tel. 504 929 990 tel. 533 331 422 | www.mini-max.rybnik.pl PELLETUDYSTRYBUTOROFICJALNYNAJWIĘKSZYMini-MaxOLCZYK. I inne marki pelletów.

Fot. Wojciech Żołneczko Krew schodzi w niesamowitym tempie. Krwiodawstwo bije na alarm

• Terenowy Oddział

Nasze centrum krwiodaw stwa ma szczęście do wyjąt kowych dawców, którzy nie zostawili nas w czasie pande mii. Na naszym terenie mamy bardzo odpowiedzialnych dawców. Wystarczy skiero wać do nich słowa „przyjdź”, „oddaj”, a oni od razu reagu potrzebnaPielęgniarkaodzaraz

Rejestracja

–

Dużo mówi się dziś o brakach kadrowych w szpi talach, ale pamiętaj my, że przy zabiegu może być zastęp specjalistów i pie lęgniarek, ale bez kr wi niczego nie zrobią mówi dy rektor Regionalnego Centrum Kr wiodaw stwa i Kr wiolecznic twa w Raciborzu. Dlaczego jest tak, że akurat w wakacje braku je kr wi? Wakacje letnie to słońce i odpoczynek, ale w służbie zdrowia nie ma odpoczyn ku. Krew „schodzi” w niesa mowitym tempie. Większa mobilność ludzi związana z podróżami przekłada się na większą liczbę wypad ków. Przy niesieniu pomocy osobom poszkodowanym w tych wypadkach potrzebna jest krew. Oprócz tego daw cy też odpoczywają, wyjeż dżają na urlopy i nie zawsze w tym czasie oddają krew. Teraz dodatkowo szpitale wróciły do normalnej dzia łalności po okresie pande mii. To oznacza, że zaczęto wykonywać planowane za biegi, a większości takich zabiegów nie da się wyko nać bez krwi. Krwi nie moż na kupić. Dlatego potrzebny jest człowiek o dobr ym ser cu, który tą kr wią podzieli się z drugim człowiekiem. Wakacje wkrótce się skończą i jak rozumiem wszystko wróci do normy. Proszę powiedzieć,

–

nusowe grupy krwi obojęt nie, czy będzie to 0 Rh-, AB Rh-, A Rh- czy B Rh- są po trzebne w pierwszej kolejno ści. Tych grup krwi ciągle nam brakuje. Ilu by dawców nie przyszło, tyle tej krwi przyj miemy. Niezależnie od tego potrzebujemy również grup dodatnich. Tej krwi jest wię cej, ale w tym nie ma niczego stałego. To może się zmienić w jednym momencie. Wy starczy poważny wypadek, w którym ucierpi kilka osób. Trzeba operować, a operacji nie da się przeprowadzić bez krwi. Dlatego w okresie waka cyjnym organizujemy zbiórki krwi w zakładach pracy i wie lu miejscowościach. Czy pandemia miała wpływ na honorowych kr wiodawców? Czy to gro no się powiększyło czy zmniejszyło?

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • nowiny Żorskie 19aktualności

Krew to życie. Bez krwi nie ma życia –przypomina dyrektor Regionalnego RaciborzuKrwiolecznictwaKrwiodawstwaCentrumiwGizelaKowol.Jednocześnieapelujedokrwiodawcóworazosób,którejeszczenigdynieoddałykrwi,alemogątozrobić,ozgłoszeniedocentrumlubjednegozterenowychpunktówpoborukrwi.

20 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.plaktualności

Austriacki koncern Vo estalpine przekazał 130 tysięcy euro rodzinom ofiar katastrof górni czych, do jakich doszło w Pniówku i Zofiówce w kwietniu tego roku. Pieniądze przekazane przez Voestalpine trafiły do Fundacji JSW, która przeka że środki 26 rodzinom. Każ da z nich otrzyma około 20 tysięcy złotych. – Voestalpine jest dla nas kluczowym partnerem i cieszymy się, że możemy li czyć na nich również w tak dramatycznych sytuacjach, jak katastrofa górnicza. Oczywiście środki przeka zane przez koncern nie zre kompensują tragedii, jaka dotknęła naszych pracow ników i ich najbliższych, ale z pewnością pomogą ich ro dzinom. Jesteśmy wdzięcz ni za tak szlachetny gest – mówi Sebastian Bartos, zastępca prezesa zarządu JSW ds. handlu. Koncern Voestalpine to strategiczny partner Gru py Kapitałowej JSW oraz światowy lider w produkcji i przetwórstwie stali. Ich działalność oparta jest na współpracy między innymi z przemysłem motoryzacyj nym, kolejowym, lotniczym i naftowym. Warto zazna czyć, że dla Grupy Kapitało wej JSW jest strategicznym partnerem w zakresie od biorów węgla i koksu. – Pomoc tym rodzinom jest naturalnym odruchem i wynika z wieloletniej współpracy z Jastrzębską Spółką Węglową. Relacje biznesowe z JSW to nie tyl ko współpraca tu i teraz, ale rozwijane od wielu lat partnerstwo naszych spół ek. Chcemy pokazać naszą solidarność wobec wszyst kich rodzin naszego part nera – powiedział Horst Panzer, dyrektor zarządza jący Voestalpine.

Reklama

JSW Liczba osóba w niompodlegającychpracującychcudzoziemcówlegalnie i ubezpieczespołecznymprzekroczyłajużmilionosób.Podkoniecczerwca w województwieśląskimbyłoichponad86tysięcy.Obcokrajowcynietylkopodejmująpracę w naszymkraju,alesamitworząmiejscapracyzakładającfirmy. W całymkrajudziałalnośćgospodarczązałożyłoponad25,5tys.cudzoziemców,Śląskimponad1,5tys. z zagranicznympaszportem. Przodują Ukraińcy Na koniec czerwca 2022 r. liczba cudzoziemców zgło szonych do leUkrainy.odgrupęwietegodotys.ZUSemerytalno-rentowychubezpieczeńwprzekroczyła1mln11osób.Wporównaniudanychzkońcamarcarokutowzrostopra80tysięcy.NajwiększąobcokrajowcówjużlatstanowiąobywateleWdrugimkwartategorokuwstatystykach

ZUS odnotowano 729 tys. Ukraińców, którzy podjęli w Polsce legalną pracę i z jej tytułu odprowadzają składki do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W ciągu tych trzech miesięcy liczba legal nie pracujących Ukraińców wzrosła o 62 tys. – Liczba cudzoziemców w ubezpieczeniu emerytalnym przekroczyła historyczną ba rierę miliona osób. Szczegó łowo przyglądamy się tym danym od kilku lat. W ostat nim czasie polski rynek pra cy stał się bardzo atrakcyjny dla obywateli innych państw, szczególnie dla Ukraińców – podkreśla prof. Gertru da Uścińska, prezes ZUS. –Wraz z wybuchem wojny w Ukrainie nie zauważyliśmy, aby masowo wyrejestrowy wano z ubezpieczeń obywa teli tego kraju. Potwierdzają to także obecne – historycz ne dane. W ostatnich miesią cach stale obserwowaliśmy wzrost liczby cudzoziemców pracujących w Polsce, także Ukraińców – dodała profesor Uścińska.

Drugą liczną grupą obco krajowców przyjeżdżają cych do Polski, by podjąć tu legalną pracę, są obywatele Białorusi. Na koniec czerwca liczba Białorusinów zgłoszo nych do ubezpieczeń spo łecznych wyniosła 87 tys. W naszym kraju dość silną reprezentację wśród pra cowników mają też Gruzini. Legalne zatrudnienie podję ło ponad 28 tys. obywateli tego państwa. Większość pracuje na umowach o pracę – Większość cudzoziem ców, bo aż 58,3 proc., którzy podlegają ZUSregionalnyformujepieczeniaopłacaniaktórychpodstawiewachfirmę,zostalinionespołecznym,ubezpieczeniomtoosobyzatrudnaumowęopracę,poalbozałożyliwłasnąalbopracująnaumozleceniachczyteżnainnychumów,odistniejeobowiązekskładeknaubezspołeczne–inBeataKopczyńska,rzecznikprasowywojewództwaśląskiego.DoPolskidopracyprzy jeżdżają osoby w sile wie ku, czyli w przedziale od 25. roku życia do 49 lat, przy czym najwięcej osób z zagranicznym paszportem pracuje będąc w wieku 3039 lat. Wśród przyjeżdzają cych z zagranicy do pracy w Polsce dominują mężczyźni. W populacji obcokrajowców stanowią oni prawie 60 proc. Dane dla śląskiegowojewództwa – W województwie ślą skim liczba cudzoziemców w ubezpieczeniu społecznym w ZUS na koniec czerwca wyniosła 86 tysięcy, z czego ponad 68 764 to obywate le Ukrainy. W porównaniu do danych z 31 marca tego roku nastąpił wzrost o 7,8 tys. osób, w tym 6,9 tys. Ukraińców. W naszym woje wództwie drugą liczną grupą obcokrajowców, po Ukraiń cach, podejmujących legalną pracę są obywatele Białorusi – 3275 i Gruzji – 3047, a po tem Mołdawii – 1249 i Rosji –909 – wymienia rzeczniczka. (d)

Austriacki koncern wsparł rodziny ofiar z KWK Zofiówka i KWK Pniówek Cudzoziemcy chętnie otwierają na Śląsku biznesy

też wspomnieć o CME, czyli „koronalnych wyrzutach masy”, co pro ściej można nazwać jako wielkie wybuchy słonecz ne, choć to niedokładna na zwa dla oddania charakteru tego zjawiska. W tym miejscu przejdzie my do drugiego teleskopu, który patrzy na Słońce ina czej niż większość sprzę tów astronomicznych to jest teleskop słoneczny. On łapie światło takie, któ rego nie widzi nasze oko, którego nie widzi żaden aparat czy kamera bez spe cjalistycznego filtra. Dzięki temu teleskopowi możemy popatrzeć na słońce w pa śmie wodoru. W nim ob serwujemy słońce inaczej i wtedy dopiero możemy dostrzec tę tzw. aktywność słoneczną, czyli oprócz wy żej wspomnianych plam, takich ciemnych kropek na tarczy słonecznej, możemy jeszcze zaobserwować wła śnie te tzw. protuberancje słoneczne. Kilka faktów o słońcu Słońce, czyli normalna gwiazda, jak wszystkie inne gwiazdy we wszechświecie, które oczywiście różnią się między sobą wielkością, masą i trochę składem oraz temperaturą. Nasze słoń ce jest zupełnie zwyczajną gwiazdą, składa się całko wicie z czegoś, co się nazy waPlazma„plazma”.to czwarty stan skupienia. Na Ziemi, na przykładzie wody, świetnie obser wujemy stan ciekły, stały i gazowy i na tym, jeśli chodzi o nasze ziem skie środowisko koniec. Natomiast jeśli chodzi o wszechświat tam się dzie je wszystko inaczej. Słońce zbudowane jest z pierwiast ków wodoru i helu. Na zie mi powiedzielibyśmy, że mogą one być w stanie ga zowym, albo ewentualnie w odpowiednich warun kach w stanie ciekłym. Na Słońcu to wszystko razem jest w stanie plazmy. Dla tego, że Słońce, czy to na jego tzw. powierzchni, czy też wewnątrz, w głębszych warstwach jest niesamowi cieNagorące.przykład tzw. po wierzchnia Słońca, czyli fotosfera, może mieć tem peraturę dochodzącą do 5500-6000 stopni, to eks tremalne temperatury dla nas, ale gdybyśmy mogli zmierzyć temperaturę jądra słonecznego tam docho dzi ona już do 15 milionów stopni. Tam wszystko jest w stanie plazmy, trudno okre ślić jak ona wygląda. Jest to jednak bardzo gorąca, moc no naładowana energetycz nie substancja.

Naukowe stworzeniapróbyplazmy Naukowcy od lat marzą, by stworzyć laboratoria ze stabilną plazmą, bo to naj lepsze, najbardziej wydajne i najbardziej ekologiczne źródło energii dla naszej cy wilizacji. Powstają bardzo drogie laboratoria, gdzie próbuje się wyprodukować plazmę, ale z jakiegoś po wodu jeszcze ludzkości nieznanego, nawet jeśli by się choć na krótki moment udało taką plazmę wypro dukować w ziemskich labo ratoriach, to niestety jakieś naturalne zjawisko, które go nie znamy, powoduje, że ona jest niestabilna, nie utrzymuje się, jakiś natu ralny mechanizm blokuje te reakcje, które powodują utrzymywanie tej plazmy. Natomiast na Słońcu i w gwiazdach dzieje się to w stabilny sposób, zupeł nie naturalnie. I gwiazdy, w nieprzerwany sposób, mogą istnieć nawet kilkana ście miliardów lat, jak nasze słońce, bo tyle mają paliwa, czyli tzw. wodoru.

Dlatego też jest sensacją, jaki będzie efekt, kiedy do ziemi dotrą cząstki z rozbły sków, które się nakładają, bo podobno były dwa różne wyrzuty. Te wiązki, które do nas lecą, najpierw jeden, po tem drugi z odstępem chyba kilkunastu godzin, ale ten drugi jest silniejszy i szyb szy, więc przed dotarciem do ziemi prawdopodobnie się zderzą i złączą ze sobą.

Wyrzut plazmy poleciał w kierunku Ziemi

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • nowiny Żorskie 21aktualności

Protuberancje Obserwując Słońce mo żemy zaobser wować różne zjawiska, najłatwiej zaob serwować te ciemne pla my, przez taki filtr, który można kupić za kilkanaście złotych i umieścić przed lor netkę czy teleskop wtedy można zobaczyć białą kulę Słońca i na niej małe krop ki. Te małe kropki nam się wydają ciemne, dlatego, że są o jakieś 500-600 stopni chłodniejsze od reszty Słoń ca. Filtr sprawia, że wydają się być ciemniejsze. Gdyby jednak taką pojedynczą pla mę czy grupę plam zabrać ze Słońca i postawić na noc nym niebie, to by świeciła o wiele, wiele jaśniej niż księ życ w pełni. One też promie niują, tylko że słabiej. Gdybyśmy mieli z kolei specjalistyczny teleskop, z odpowiednio wyspecja lizowanym filtrem, który pokaże nam Słońce w linii wodoru (Słońce składa się z wodoru w 70%), widzie libyśmy zupełnie inne zja wiska, tzw. protuberancje, czyli jakby pasma czy języ ki odrywające się ze Słońca. To jest właśnie ta rozgrza na do 5500 stopni plazma słoneczna, wygląda trochę tak, jakby Słońce bulgota ło. Kiedy wulkan wyrzuca z siebie lawę, strzela takimi fontannami. To jest trochę podobne i to są właśnie pro tuberancje.Protuberancje są ogrom ne, pojedyncza może mieć wysokość nawet 250 tysięcy kilometrów, co jest niepo równywalnie większe od całej naszej planety. Słońce od ziemi jest oddalone ok. o 150 milionów kilome trów, to wielkości i odległo ści trudne do wyobrażenia, ale można spróbować np. tak do kuli słońca spako walibyśmy milion 300 tys. takich planet jak Ziemia. Te plamy, jak i protuberan cje są związane z gigantycz nym polem magnetycznym Słońca, bo nasza gwiazda to taki ogromny kosmiczny magnes mówiąc w bardzo dużym uproszczeniu. Nasze Słońce przez całe swoje ży cie jest aktywne i będzie ak tywne, cały czas będzie się z nim coś działo. Wyrzut jak linie pola magnetycznego Czasami zdarzają się wyrzuty plazmy dużo po tężniejsze niż przeciętnie, czasem pojawiają się nawet rozbłyski, to już w ogóle jest mocno energetyczne. Prze potężne linie pola magne tycznego, które powstają we wnętrzu Słońca, jakby prze cinają całą naszą gwiazdę i wychodzą nawet daleko poza jej krawędź, poza jej powierzchnię. Oczywiście linie pola magnetycznego są dla nas niewidoczne, na Ziemi w ramach ekspery mentu z magnesem może my je zobaczyć przez małe opiłki żelaza. Protuberan cje słoneczne troszeczkę nam pokazują, czy też od wzorowują te potężne li nie pola magnetycznego Słońca. Kiedy taka potężna wiązka pola magnetyczne go sobie leci, zabiera ona ze sobą kawałek tej rozgrzanej plazmy, bo one ze sobą od działują. Wtedy ta plazma ma kształt zbliżony do tych linii pola magnetycznego.

Na dostępnych w sieci fil mach widać, jak protube rancja odrywa się ze Słońca ma łukowaty kształt, ukła da się właśnie wzdłuż linii pola magnetycznego. I jeże li protuberancja jest na tyle silna, to wtedy duża ilość tej bardzo gorącej plazmy jest wyrzucana w przestrzeń kosmiczną i to się dzieje ciągle, czasami bardziej i znaczenie ma również to, w jakim kierunku następu je wyrzut tej plazmy. Słynny rok 1859 I tu wracając do obser wa cji Słońca, o których mówi łem na początku, to właśnie blisko tej grupy plam sło necznych było widać, na tle bardzo czerwonego Słońca, dwie dosyć długie, ciem ne, wyglądające jak szare wstęgi, czy poskręcany słup dymu i to były prawdopo dobnie dwa olbrzymie wy rzuty tej słonecznej plazmy w naszym kierunku, w kierunku ziemi. Najpotężniejsza zareje strowana w historii ludz kości protuberancja lecąca ze Słońca miała miejsce w 1859 roku, kiedy jeden z angielskich astronomów oglądał Słońce przez tele skop i widział właśnie taki wyrzut. I po 18 godzinach, a zazwyczaj trwa to 3-4 dni, a tu już po 18 godzinach od jego obser wacji, ta materia słoneczna gorąca dotarła do Ziemi i zorze polarne było widać praktycznie z każde go miejsca na kuli ziemskiej. Bo właśnie zorza polarna to finalny efekt docierania do ziemi tzw. wiatru słonecz nego z protuberancji. Zorza polarna na niskich szerokościach Na szczęście Ziemia to też taki magnes, tylko słabszy i mniejszy, ma magnetosferę, czyli niewidzialną dla nas warstwę ochronną, która właśnie chroni nas przed takimi zagrożeniami ze Słońca, ale nie w 100 proc. Część tej docierającej do nas i mocno naładowanej pla zmy słonecznej przedziera się przez warstwę ochron ną Ziemi, reaguje z gazami naszej atmosfery i powodu je świecenie tych gazów na pewnych wysokościach, co my nazywamy zorzą polar ną.Jeżeli bardzo dużo przedostanie się do atmos fery naładowanych cząstek ze Słońca, wówczas zorze polarne mogą być widocz ne z nawet bardzo niskich szerokości geograficznych.

Jak takie skumulowane dotrą do nas, to prawdopo dobnie (jeśli nas nie omi ną) wywołają dużą burzę magnetyczną w atmosferze i wtedy jest szansa, że to co wleci, może spowodować widoczność zorzy polarnej nawet z PogodaPolski.słoneczna i ko smiczna jest nieprzewidy walna, więc to się może zdarzyć z godziny na go dzinę, fala pójdzie nagle i wtedy wszystkie wskaźniki pójdą do góry, wywoła się w atmosferze burza magne tyczna i wtedy mogą nam nawet zakłócać GPSy, fale radiowe. Kiedy wskaźniki będą naprawdę wysoko, można się wybrać na próbę zobaczenia zorzy polarnej z naszych szerokości geo graficznych. Na południu mamy nieco utrudnione zadanie, na pewno łatwiej będzie ją zobaczyć oso bom, które są na północy kraju, na wybrzeżu. Tam wiele razy w ciągu roku udaje się zaobser wować daleko na hor yzoncie cie kawe pojaśnienie. Ale nie należy wykluczać, że i tutaj zobaczymy, jak to było w 2015 roku, kiedy w czasie potężnej burzy magnetycz nej, było widać zorzę z kilku kilometrów za Raciborzem. W kosmiczną podróż zabrał nas Michał Witek, współtwórca Astrohunters i Centrum Edukacji Kosmicz nej AstroLab. notowała (sqx)

To był naprawdę spory wyrzut plazmy ze Słońca w kierunku Ziemi. Nie było jednak powodów do obaw, chyba że ktoś wybierał się w podróż korzystał z GPSa. Tak było mniej więcej do piątku. Poza tym docierający do nas wiatr słoneczny wywołuje zjawisko zwane zorzą polarną, modele określające prawdopo dobieństwo jej wystąpie nia wskazują, że może być widoczna również nad polskim niebem. Zobaczyć to, czego nie widzi ludzkie oko We wtorek, w czasie pół kolonii dla dzieci w Astro Labie patrzyliśmy na Słońce dwoma teleskopami. Jeden łapie światło, które widzi nasze oko, to światło jest tysiące razy przyciemnione, żeby nie uszkodzić wzroku i żeby w ogóle można było na słońce popatrzeć. Przez ten teleskop wyraźnie było widać bardzo dużą grupę tzw. słonecznych plam. To zupełnie normalna sytu acja, że Słońce wysypuje się tymi plamami, chociaż zda rza się to tak intensywniej mniej więcej co 11 lat, to tak zwane cykle słoneczne. Przez około 11 lat Słońce jest spokojne i stosunkowo niewiele się na nim dzieje, a potem jest kolejne 11 lat, które są dość intensywne i tą intensywnością mogą być właśnie te grupy plam sło necznych, nie pojedyncze plamy, tylko wielkie grupy plam.Trzeba

objętości

• gasi pragnienie • poprawia Odwodnienietrawienie powodując

reklama

•

Wczesne objawy odwodnienia: • bóle głowy • zmęczenie ciemny kolor moczu zawroty głowy suchość w ustach/nosie suchość skóry oraz skurcze mię dużo wody (nie zimnej!). nasze ciało ciała toksyny korzystnie wpływa na skórę zmniejszenie krwi krą żącej wpływa niekorzystnie na czynność serca i układu oddecho wego. Obniża się też ilość moczu wydalanego i kału, co może skut kować zaparciami czy zatruciami. Objawem odczuwalnym znacz nego odwodnienia (> 10%) jest rozdrażnienie, bezsenność, utra ta apetytu, osłabienie fizyczne, a czasem zaczerwienienie skó ry. Ponieważ organizm nie może „magazynować zapasu” wody, ko nieczne jest jej systematyczne uzu pełnianie w ciągu całego dnia (w małych porcjach jednorazowych) w ilości: dorośli 2 – 4% masy ciała, dzieci 10 – 15% masy ciała. W cza sie intensywnego wysiłku, a przy tym upałów, zapotrzebowanie na wodę może wzrastać nawet do 4-5 litrów na Odczuwalnedobę. pragnienie chwi lowo zaspokojone nie świadczy o wystarczającym uzupełnieniu wody. Następuje ono dopiero pod koniec następnego dnia przez pi cie systematyczne, wskazanymi porcjami co najmniej 2 litrów wody lub płynów z jej udziałem. Nawodnienie to nie tylko woda, zalecane źródła płynów to także: • niesłodzone lekkie herbaty, • napary ziołowe, • zupy, • koktajle, • soczyste warzywa i owoce, • mleko i produkty mleczne fer mentowane, napoje roślinne.

oznakami odwod nienia jest pragnienie. Im większe odwodnienie tym objawy będą bardziejRegularneodczuwalne.piciewody, najlepiej niegazowanej, jest kluczowe do zachowania dobrego samopoczu cia i odpowiedniego nawodnienia. Zdrowe nawodnienie uzupełniać mogą soki, np. pomidorowy do starczający potas, który w upalne dni szybko tracimy z organizmu. Unikać należy natomiast napo jów z kofeiną oraz alkoholu, które mają działanie moczopędne i do datkowo odwadniają organizm.

•

• usuwa

•Woda:buduje

• reguluje temperaturę

Pijśni

Jednym z pierwszych obja wów odwodnienia jest pragnienie – im większe, tym objawy będą bardziej odczuwalne. O tym, żeby pić wodę dużo się mówi, jednak rzeczywistość pokazuje, że niewielu z nas na wadnia się w odpowiednich ilo ściach. Dlaczego to takie ważne, zwłaszcza w czasie upałów? Należy pamiętać, że wraz ze wzrostem temperatury oraz w trakcie aktywności fizycznej zwiększa się zapotrzebowanie na wodę, a jego wielkość zależy w głównej mierze od masy ciała orazPierwszymiwieku.

Woda jest niezbędna nasze mu organizmowi dla prawi dłowego przebiegu wszystkich zachodzących w nim procesów biochemicznych – tak np. tlen jest transportowany do komórek z wodą. Dlatego niedostateczny poziom nawodnienia oznacza, że komórki ciała nie są dobrze odży wione i dostatecznie dotlenione. Zdarza się również, że niedosta teczne nawodnienie organizmu powoduje bóle kręgosłupa, po nieważ organizm ściąga wodę z chrząstek, by przetransportować ją w miejsca, gdzie w danym mo mencie nasze ciało potrzebuje jej bardziej. Sqx Woda jest niezbędna naszemu organizmowi do prawidłowego przebiegu wszystkich zachodzących w nim procesów biochemicznych – tak np. tlen jest transportowany do komórek z wodą. pexelsilustracyjne,fot.

•

22 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.plaktualności Reklama nowiny Jastrzębskie •

Jak rozpoznać odwodnienie organizmu? I dlaczego picie wody jest tak ważne? • pragnienie •

Czym są elektrolity i jaka jest ich rola w organizmie?

Jazda na rowerze w gorące dni – o co zadbać?

Sporo mówi się o tym, jak waż ne są elektrolity oraz utrzyma nie równowagi elektrolitowej w naszym organizmie. Dlacze go tak jest? Elektrolity są nie zbędne naszemu organizmowi do przekazywania impulsów nerwowych, odbudowy tka nek, mają bardzo duży wpływ na pracę serca, mózgu i innych organów. Elektrolity, czyli co? Elektrolity, czyli jony soli, znaj dują się w płynach naszego ciała, krwi, osoczu oraz płynach tkan kowych. Jeżeli dojdzie do zabu rzenia poziomu elektrolitów w organizmie, wpłynie to na pracę układu nerwowego i krążenia. Do najważniejszych należą jony sodu, potasu, wapnia, magnezu, chlorkowe i fosforanowe. Sód, stanowiący podstawowy składnik osocza, wpływa na ci śnienie krwi oraz wymianę wody w komórkach ciała. W połączeniu z potasem wpływa na przewodze nie impulsów nerwowych i pH or ganizmu.Potas,odpowiedzialny za prze wodnictwo nerwowe i odpowied nie skurcze mięśni, również za pracęWapń,serca.budulec kości, odpo wiedzialny za przewodnictwo impulsów nerwowych, pracę mięśni, związany jest również z krzepliwością krwi. Bierze udział w procesie przewodzenia impul sów elektrycznych w neuronach i odpowiada za jego regulację. Magnez, wpływa na pracę układu nerwowego i mięśniowe go, a także na kościec i krzepli wość krwi. Wspiera setki reakcji chemicznych w organizmie. Ma wpływ na termoregulację oraz ci śnienie tętnicze. Niedobór elektrolitów Poziom elektrolitów w organi zmie można sprawdzić wykonując badanie krwi – jonogram. Koszt to średnio ok. 10–30 złotych. Jed nak niski poziom elektrolitów w organizmie możemy odczuć na podstawie objawów, które wtedy występują. To najczęściej: obrzę ki, drżenia, skurcze, bóle mięśni, osłabienie, zaburzenia rytmu ser ca, zaburzenia ciśnienia, biegunki lub zaparcia, nudności, gorsze sa mopoczucie, zawroty głowy, zmę czenie, senność. Jeżeli pijesz za mało wody, Two ja dieta nie należy do najzdrow szych, dużo ćwiczysz przez co mocno się pocisz, chorujesz, pi jesz alkohol, może dochodzić do zaburzeń równowagi elektroli tycznej. Znaczna utrata jonów na stępuje również w czasie upałów. Uzupełnij elektrolity Pij dużo wody mineralnej i soki pomidorowe, jedz banany, baka lie, ryby, możesz sięgnąć również pexelsfot. po elektrolity w saszetkach, które rozpuszcza się w wodzie. Zadbaj o to, by w Twojej diecie pojawi ły się produkty, które zawierają składniki niezbędne dla zdrowia ciała.Samodzielnie możesz przygo tować elektrolity z trzech skład ników: to woda, miód i sól. Na każdy litr wody niegazowanej przypadają dwie łyżki miodu i pół łyżeczki soli. Zamieszaj i pij. Można do smaku dodać również liście mięty, kawałki owoców czy warzyw. Sqx

Wysokie temperatury dla większości z nas same w sobie są wystarczająco obciążające. Nie brakuje jednak osób, któ re w czasie upałów nie tylko czują się dobrze, ale również decydują się na podejmowa nie wysiłku fizycznego czy też czysto rekreacyjnej jazdy rowe rem. Część osób dojeżdża rów nież jednośladem do pracy. Czy zatem powinny rezygnować z tej formy transportu, kiedy temperatury osiągają wysokie wartości? Podstawa –nawodnienieodpowiednie

Wybierz zacienione ścieżki W czasie upału jazda ulicami miast, w ruchu drogowym, nie tyl ko nie należy do najprzyjemniej szych, ale też nie jest specjalnie bezpieczna. Upały wpływają na nasze samopoczucie i zdolność koncentracji. Trzeba być dwa razy bardziej ostrożnym i przewidują cym. W niesprzyjających upal nych okolicznościach trasa nie powinna być wyjątkowo długa. Sqx W czasie upałów nie musimy rezygnować z jazdy na rowerze, warto jednak zastosować kilka zasad, które przyczynią się do naszego bezpieczeństwa pexelsilustracyjne,fot.

nowiny.pl | 25 sierpnia 2022 r. • nowiny Żorskie 23aktualności• nowiny Jastrzębskie aktualności

Największym wyzwaniem, kie dy jest gorąco, czy wręcz upal nie, a chcemy podjąć wysiłek fizyczny na otwartej przestrzeni, jest utrzymanie odpowiedniego poziomu nawodnienia organi zmu. Kiedy jest ciepło, w czasie zwykłej codziennej aktywności, nasz organizm wydala ok. 3 li trów wody, należy przewidzieć, że wartość ta wzrośnie, jeśli zde cydujemy się na więcej ruchu. To oznacza większe zapotrzebowa nie na wodę – najlepiej sięgać po tęAbywysokomineralizowaną.dobrzesięwchłaniała, war to przygotować ją w odpowiedni sposób, który jednocześnie doda jej smaku. Wystarczy dodać nie co soli lub miodu, soku z cytryny, liści mięty, kawałków truskawek czyDobrympomarańczy.rozwiązaniem jest rów nież zastosowanie saszetek z elek trolitami, które rozpuszcza się w wodzie. Jeżeli nasze ciało nie jest odpowiednio nawodnione, to nie wystarczy jednodniowe, a tym bardziej jednorazowe, wypicie dużej ilości wody, by przywrócić równowagę. Nawadnianie orga nizmu to proces.

Woda mineralna, ale też owoce, warzywa czy ryby zawierają składniki, które pomagają utrzymać równowagę elektrolitową naszego organizmu

Dobry czas na jazdę Jeśli rower nie jest Twoim środ kiem transportu, ale na prze jażdżkę wybierasz się w celach rekreacyjnych – spróbuj wybrać taką porę aktywnego wypoczyn ku, kiedy temperatury będą zde cydowanie niższe. Jazda w upale nie pozostaje bez wpływu na nasz organizm, wysokie temperatury są obciążające i mogą powodować duży spadek energii. Przejażdżka o poranku czy wieczorem może z kolei nie tyko nas odprężyć, ale też wzmocnić nasze ciało nie powo dując zbyt dużego wydatku ener getycznego. Dobrym pomysłem, stosowanym przez profesjonali stów, jest zmoczenie koszulki, któ ra będzie nas schładzać. Pamiętaj jednak, by nie była zimna (bądź aby nie polewać się zbyt zimną wodą), żeby nie doszło do szoku termicznego. Odpowiedni strój Zrezygnuj z ubrań, które odsła niają znaczną powierzchnię ciała, mocne nasłonecznienie osłabia organizm. Jeśli musisz jechać w środku dnia, wybierz lekką odzież dedykowaną do jazdy na rowerze w ciepłe dni, która dodatkowo uchroni Cię przed nadmiernym promieniowaniem. Niezbędnym elementem są również odpo wiednie okulary przeciwsłonecz ne, by zadbać o wzrok, ale też zapobiec oślepieniu w miejscach, gdzie mocno odbija się światło słoneczne. Przydają się też ręka wiczki, które zapewnią komfort. Obowiązkowe jest również zakry cie głowy, jednak jeśli mówimy o jeździe na rowerze, z pewnością używasz kasku, więc to czysto for malne przypomnienie.

BARANHOROSKOP21.03–20.04

RAK 22.06 – 22.07 Poznasz nową osobę, która odmieni Twoje życie. Uczucie pojawi się nagle i niespodziewanie. Czeka Cię teraz czas radości. LEW 23.07 – 22.08 Poznasz nową osobę, z początku nie będziesz na nią zwracał/a uwagi ale po bliższym poznaniu okaże się dla Ciebie kimś bardzo ważnym i wartościowym. Czeka Cię nowy związek.

SKORPION 23.10 – 21.11 Twój związek będzie siłą, która doda Ci energii w pozostałych dziedzinach życia. Pokazują się przed Tobą decyzje o założeniu rodziny.

BYK 21.04 – 20.05 Twój partner w tym tygodniu zaskoczy Cię romantyzmem. Podejmiecie poważne decyzje. Przestaniecie patrzeć na przeszłość, będziecie żyli tylko czasem teraźniejszym.

BLIŹNIĘTA 21.05 – 21.06 Spotkasz osobę, którą bardzo kochałaś/eś wrócą wszystkie wspomnienia. Nie będziesz potrafił/a o niczym innym myśleć. Postanowisz z tą osobą odnowić relację.

W tym tygodniu postanowisz wyjaśnić wszystkie konflikty z partnerem. Skupisz się na tym, co Was łączy, nie tyko na tym, co Was dzieli. Osobę, którą kochasz ujrzysz w zupełnie innym świetle niż do tej pory.

WAGA 23.09 – 22.10 Twój związek będzie przechodził kryzys a Ty zaczniesz wspominać swojego/ swoją partnera/kę z przeszłości. Zastanów się nad tym czego brakuje Ci w obecnym związku i porozmawiaj z partnerem.

PANNA 23.08 – 22.09 Twój związek będzie w tym tygodniu przechodził renesans uczuć. Spojrzysz na partnera w ten sam sposób, kiedy się w niej/nim zakochałaś/eś. Samotne osoby mają szansę na poznanie swojej drugiej połowy podczas wyjazdu.

WODNIK 20.01 – 18.02 Wyjedziesz w nagłą podróż. Poznasz nową osobę, dla której zmienisz swoje dotychczasowe życie. Uważaj jednak, bo nie zawsze ładne opakowanie mówi o ładnym wnętrzu.

– To powiedz, co jest po sześciu? – Siedem. – Świetnie, a po siedmiu? – Osiem. – Brawo, nieźle cię tato nauczył, a po dziesięciu? – Walet! sts Na komisariat policji przybiegają dwaj zdyszani chłopcy i krzyczą: – Nasz nauczyciel... Nasz nauczyciel...

W końcu jeden z policjantów pyta: – Co mu jest? Miał wypadek? – Nie. Źle zaparkował! sts Jasio wraca ze szkoły z pokrwawionym nosem. – Co ci się stało? – pyta mama. – To przez tego magika z cyrku, któ ry podczas przedstawienia wyciągnął mi z nosa złotą monetę! – I zostawił cię w takim stanie? – On nie! Po przedstawieniu moi koledzy szukali następnych monet! sts Pijany, idąc koło cmentarza, wpadł do świeżo wykopanego grobu. Kiedy otrzeźwiał, zaczął głośno narzekać: – Zimno mi, zimno mi... Usłyszał to Wicek, spokojnie wracający do domu po pracy. Idąc obojętnie dalej odpowiedział: – Dobrze ci tak. Po coś się rozkopał? sts

STRZELEC 22.11 – 21.12 Z partnerem w końcu nauczyliście się dawać i brać w swoim związku. Poczujesz duchową więź z partnerem/partnerką.

H umOR sts Spotyka się trzech kumpli: Jacek Michał i Jasiu. I zaczynają się prze–Jacek:chwalać:Amójtata

jest murarzem i jedną ręką może przewrócić dom. –Michał:Phii!!!! Mój tata jest żołnierzem i może jedną ręką przewrócić dwa –Jasiu:domy!Amój tata jedną ręką zatrzyma pędzący pociąg! Michał i Jacek: – A kim twój tata jest? –Jasiu:Maszynistą! sts – Jasiu, znasz liczby? – Znam, tato mnie nauczył!

24 nowiny Żorskie • 25 sierpnia 2022 r. | nowiny.plrozryw K a

RYBY 19.02 – 20.03 Poczujesz się bezpiecznie i stabilnie w swoim obecnym związku. Pojawią się w Twojej głowie pomysły na zaręczyny. opracował Noma • www.wrozbyonline.pl

KOZIOROŻEC 22.12 – 19.01 W tym tygodniu poznasz kogoś kto odmieni Twoje życie. Zaczniesz zastanawiać się nad zmianami w swoim życiu. Staniesz przed wyborem, czy zostać w swoim obecnym związku a może wejść w coś całkiem nowego.