Nieuwsbrief juni 2018 Overzicht van de voorbije activiteiten Vrijdag 4 mei 2018: voorstelling project Icarusblauwtje bij stad Turnhout Onze vlinderwerkgroep heeft samen de afdeling Turnhoutse Kempen het project rond het Icarusblauwtje voorgesteld bij de Milieudienst en de Schepen van Milieu. Onze voorstellen zijn hier goed onthaald. Zo zal nu al rekening worden gehouden met een aangepast maaibeheer in de bestaande graslanden. Op donderdag 7 juni wordt het project op het schepencollege voorgesteld. Meer informatie hierover volgt nog later.
Langs de spoorweg en de fietsbrug over het kanaal is er na het intensief begrazen met schapen geen ruimte meer voor vlinders en insecten. Ook hier heeft onze vlinderwerkgroep een aangepast beheer gevraagd.
Zondag 20 mei 2018 :Lieveheersbeestjes Landschap de Liereman In samenwerking met de studiewerkgroep van Landschap de Liereman hebben we dit jaar opnieuw een lieveheersbeestjeswandeling gehouden. De deelnemers konden zelf aan de slag met klopscherm of paraplu. Via zoekkaarten konden ze de beestjes zelf op naam brengen. Wist je dat we ondertussen al 29 soorten hebben aangetroffen in de Liereman? Tijdens de wandeling werden onderstaande soorten gezien: 1
Tienstippelig lieveheersbeestje - Adalia decempunctata
2
Oogvleklieveheersbeestje - Anatis ocellata
3
Bruin lieveheersbeestje - Aphidecta obliterata
4
Tienvleklieveheersbeestje - Calvia decemguttata
5
Zevenstippelig lieveheersbeestje - Coccinella septempunctata
6
Viervleklieveheersbeestje - Exochomus quadripustulatus
7
Aziatisch lieveheersbeestje - Harmonia axyridis *
8
Harlekijnlieveheersbeestje - Harmonia quadripunctata
9
Achttienvleklieveheersbeestje - Myrrha octodecimguttata
10 Gestreept lieveheersbeestje - Myzia oblongoguttata 11 Schaakbordlieveheersbeestje - Propylea quatuordecimpunctata 12 Citroenlieveheersbeestje - Psyllobora vigintiduopunctata 13 Struweelnepkapoentje - Rhyzobius chrysomeloides
Woensdag 16 mei 2018: Inventarisatie Postel + ecoduct Ditmaal bezochten we de bossen in de omgeving van de ecoduct. Er werd eerst een wandeling gemaakt waar heel wat libellen werden aangetroffen rond het ven. Met het klopscherm werd ook gezocht naar allerhande insecten en ongewervelden. Soorten die hier werden gespot waren o.a. Gouden tor, Bonte bandspanner , Struikkameleonspin en heel wat verschillende boktorren.
Gouden tor (foto: Jules Kemps)
Veldparelmoervlinder (foto: Emiel Boeckx) In de bermen van de E34 werden opnieuw verschillende Veldparelmoervlinders gezien op margrieten en braam. Ze blijven hier goed standhouden maar de aantallen zijn beperkt.
Oosterse schone op de Ecoduct (Foto: Emiel Boeckx)
Rond en op de ecoduct troffen we nog andere zeldzaamheden aan waaronder Bont Dikkopje , Veertienvleklieveheersbeestje , Achttienvleklieveheersbeestje, Oranje haakbladroller en Oosterse schone.
Veertienvleklieveheersbeestje (Foto: Luc Van Bunder)
Foto: Willy Ronsmans Momenteel wordt er op en rond de ecoduct nog stevig gewerkt. Vooral het achterliggend “maanlandschap” (voormalige landbouwgrond) moet op termijn een geschikt leefgebied worden voor heel wat zeldzame soorten zoals de gladde slang. Ook de aanwezige poelen zullen een meerwaarde zijn voor heel wat amfibieën en libellen.
Nieuwe topsoort voor het Turnhouts Vennengebied: De Speerpuntspanner (Rheumaptera hastata) Rik Hendrix trof op 20 mei 2018 een dagactieve nachtvlinder aan die in heel Vlaanderen een echte zeldzaamheid is. Volgens Wim Veraghtert werd de speerpuntspanner ooit door Alex Riemis in Postel gevonden (een hele populatie), maar in de provincie Antwerpen is hij al jaren 'zoek'. Een kleine populatie in Maasmechelen is recent weer boven water gekomen. Maar de waarneming van Rik is dus echt wel spectaculair. In Nederland zitten ze echter ook vlakbij de grens, al zijn er blijkbaar nauwelijks recente waarnemingen. De waarneming en locatie zijn wel vervaagd omwille van de kwetsbare status.
Foto: Rik Hendrix Twee extra zoektochten in de ruime omgeving van de gevonden vlinder leverden geen extra waarnemingen op. Het biotoop van de Speerpuntspanner zijn open bossen met ondergroei van Blauwe bosbes. Het loont dus de moeite om in onze regio aandachtig te zijn omdat er mogelijk nog wel ergens een populatie aanwezig kan zijn.
Activiteiten juni 2018 2 en 3 juni 2018 : Opendeurdagen in de tuin van het Natuurpunt Museum tijdens de Velt-Ecotuindagen 2018 Kom eens kijken naar de ecologische en educatieve natuurtuin in het hartje van Turnhout, achter het Natuurpunt Museum. In de tuin vind je nuttige tips om je eigen tuin op een eenvoudige, maar creatieve manier aantrekkelijker te maken voor planten en dieren en zo de soortenrijkdom te vergroten. In deze historische stadstuin worden de wensen van de mens gecombineerd met ruimte voor plant en dier. Kom tot rust in dit prachtige stukje natuur waar je de solitaire bijen kunt zien en horen zoemen rond de beestentoren. Ontdek verrassende ideeën voor je eigen tuin, zoals een kruidenspiraal, een bloemenweide, een poel en insectenhotels. Al het plantaardige materiaal wordt door onze tuinvrijwilligers verwerkt in de tuin. Dieren zoals egels, spitsmuizen en vogels zijn zeer blij met deze schuil- of woonplaatsen. De tuin van ± 1000 m² wordt onderhouden door vrijwilligers. Kom een kijkje nemen en geniet van de groene oase midden in de stad. Vlij je neer met een drankje op ons zonnige terras. Kom met je kinderen scheppen in de poel en speur naar waterdiertjes of ontdek ons blote voetenpad. Op zondag is er een stand van de Velt-afdeling van Turnhout aanwezig met tuinboeken en informatiebrochures. Hopelijk tot dan! Activiteit voor kinderen: waterdiertjes scheppen in de poel, blote voetenpad en knutselactiviteit. Elk kind krijgt een zoekkaart cadeau. De Natuurpunt tuin is rolstoeltoegankelijk, het huis niet. Honden zijn toegelaten aan de leiband. De tuin is goed bereikbaar met het openbaar vervoer, te voet of per fiets. Parkeren doe in de omliggende straten. Voor meer info: Natuurpunt CVN, 014 47 29 55 of tineke.thijs@cvn.natuurpunt.be. Wanneer? 02/06/2018 van 10u00 tot 17u00 03/06/2018 van 10u00 tot 17u00 Afspraakplaats Natuurpunt Museum Graatakker 11, 2300 Turnhout
Dinsdag 5 juni 2018: Werkbezoek rond beheer graslanden Stadsboerderij i.s.m. de milieudienst : Aan de stadsboerderij zullen we samen met de Milieudienst van de stad een bezoek brengen aan de graslanden. Op onze vraag zal hier voortaan rekening worden gehouden met het maaibeheer. Een gefaseerd maaibeheer moet meer kansen bieden voor vlinders en insecten. Goed nieuws is ook dat er voor het eerst Hooibeestje is aangetroffen aan de stadboerderij en in de graslanden langs de spoorweg.
De natuurlijke speeltuin lokt ook heel wat vlinders en insecten Donderdag 7 juni 2018: Voorstelling project Icarusblauwtje Schepencollege Turnhout Onze vlinderwerkgroep heeft samen met de afdeling Turnhoutse Kempen , de milieudienst en de Schepen van Milieu een aantal voorstellen klaar om het schepencollege warm te maken voor ons project rond het Icarusblauwtje. Zodra hierover meer duidelijkheid is zullen we jullie op de hoogte brengen.
Zondag 10 juni 2018 : Merksplas Kolonie + Infostandje en insectenwandeling Tijdens de familiedag met “Kunst aan de bomen� op de terreinen van Merksplas Kolonie zal onze vlinderwerkgroep aanwezig zijn met een infostandje en kunnen de aanwezigen ook deelnemen aan een insectenwandeling in de omgeving. Onze infostand bevindt zich aan de open gerestaureerde schuur. Er worden ook nestkastjes getimmerd en Natuurpunt is aanwezig met een infostand. De organisatie is in handen van de VZW ISPAHAN. Meer informatie over de activiteiten van die dag vind je op onderstaande link: https://www.uitinvlaanderen.be/agenda/e/kunst-aan-de-bomen-vzwispahan/b2180e64-8cd1-4fc7-a93f-18e66a349c0a Wij zijn aanwezig tussen 9.00 en 17.00 uur
Woensdag 13 juni 2018 : Inventarisatie in Natuurgaard de Wending Turnhout Op zoek naar natuur in de stad? In Natuurgaard de Wending is hard gewerkt om van de tuin een paradijs te maken voor heel wat insecten en andere dieren. We zullen met de vlinderwerkgroep een inventarisatie houden. Wist je dat er ook een kleine populatie van het Icarusblauwtje aanwezig is? De aanwezige bloemen trekken heel wat insecten aan. Zo werd onlangs ook de Getailleerde boktor waargenomen.
Getailleerde boktor - Stenopterus rufus Foto: Gilbert Loos Samenkomst: 13 juni 2018 om 14.00 uur Locatie: de tuin ligt naast Campus Sint Elisabeth (Parklaan) Info: willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70
15 tot 17 juni 2018 :Biodiversiteitsweekend BALIMHEIDE Lommel In dit weekend vindt een uniek natuurevenement plaats. Eenmalig wordt het succesvolle biodiversiteitsweekend van projectgroep Levend Zand nieuw leven ingeblazen, dit keer in samenwerking met Natuurpunt. We richten onze aandacht daarbij uitsluitend op Balimheide in Lommel, de nieuwe aanwinst van Natuurpunt. Deelnemers leren onder leiding van deskundigen de bijzondere fauna van het Kempense plateau kennen, die hier nog nagenoeg intact is. Inschrijven voor het hele weekend is vanaf nu mogelijk. Er zullen ook enkele mensen van onze vlinderwerkgroep aanwezig zijn. ’s Avonds worden er nachtvlinders gevangen. Voor meer info : http://www.natuurpuntnoordlimburg.be/PDF/bioweekend%202018%20brochure.pdf Afspraakplaats: Akindo Werkplaatsen 65/A, 3920 Lommel Locatie: Balimgronden Kristalpark Organisatie: Natuurpunt Noord-Limburg Peeters lpeeters@iae.nl Inschrijven online: https://www.natuurpunt.be/agenda/biodiversiteitsweekend-balimheidelommel-28785
Zondag 17 juni 2018: Insectenwandeling Kijkverdriet Ravels Gilbert Loos is onze meest ervaren gids voor wat insecten en vlinders betreft. Hij neemt je graag mee op zijn favoriete wandeling doorheen de Ravelse bossen, op zoek naar mooie beestjes die er te spotten zijn. Op heel heldere en laagdrempelige manier legt hij uit wat je ziet, hoe het insect leeft, wat er zo boeiend aan is. Ongetwijfeld ga je naar huis met wat meer kennis en vooral verwondering over de nabije natuur. Een verrekijker die je kan scherp stellen op fenomenen die dichtbij kunnen gespot worden, garandeert nog meer plezier. Organisatie: Natuurpunt Turnhoutse Kempen, Kern Ravels Gilbert Loos 0498 21 68 15 gilbert.loos@telenet.be Wanneer? 17/06/2018 van 13u30 tot 16u00 Afspraakplaats : Boshuis Jachtweg 27, 2380 Ravels Onze vlinderwerkgroep zal eveneens aanwezig zijn met een delegatie om Gilbert te assisteren.
Dinsdag 19 juni 2018 : Vergadering Vlinderwerkgroep Taxandria Samenkomst: 20.00 uur Locatie: Natuurpunt Museum Turnhout We evalueren de voorbije activiteiten en plannen de zomeractiviteiten voor de maanden juli en augustus. We hopen dan ook meer informatie te kunnen geven rond ons adoptieproject van het Icarusblauwtje. Tot slot bekijken een korte film rond graslandbeheer voor dagvlinders. Iedereen van harte welkom!
Woensdag 20 juni 2018: Uitzetten meetnet Oranje zandoogje Beerse (Eksterheide) + wandeling Dit jaar wordt er een nieuw meetnet opgestart rond het Oranje zandoogje in Beerse. We zullen samen met boswachter Luc Van Assche het traject uitzetten. De vlinders worden in de periode van 15 juli – 15 augustus 2018 geteld. Je bent welkom om dit mooie gebied samen met ons te bezoeken. Locatie: Oostmalseweg (kruising met Klampovenstraat) 2340 Beerse Samenkomst: 14.00 uur Info: willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70 Graag vooraf een seintje als je meegaat.
Zaterdag 23 juni 2018: Nachtvlinders vangen in Landschap de Liereman tijdens de nachtzwaluwenwandeling Elk jaar opnieuw worden de nachtzwaluwen opgevolgd in Landschap de Liereman. Het zijn echte “motteneters”! Tijdens deze wandeling kan je ze horen en misschien ook wel zien rondvliegen. We zullen in de buurt van het bezoekerscentrum het laken opstellen om nachtvlinders te bekijken na de wandeling. Organisatie: Studiewerkgroep LDL i.s.m. Vlinderwerkgroep Taxandria Wanneer? 23/06/2018 van 21u00 tot 23u00 Bij goed vlinderweer doen we nog wel wat langer door! Afspraakplaats: Bezoekerscentrum Landschap De Liereman Schuurhovenberg 43, 2360 Oud-Turnhout Info: BC Landschap De Liereman, 014 42 99 66, bc.deliereman@natuurpunt.be
Tentoonstelling ' Spinnen uit de regio' Interesse in natuurfotografie? Vanaf zondag 3 juni tot en met zondag 16 september kan je in Bezoekerscentrum Landschap De Liereman, Schuurhovenberg 43, 2360 Oud-Turnhout, een heel aparte tentoonstelling bekijken. Gilbert Loos is een allround natuurkenner uit de buurt. EĂŠn van zijn favoriete soortengroepen zijn spinnen. Hij stelt nu een bonte verzameling met prachtige foto's van spinnen uit natuurgebieden in de regio tentoon in het bezoekerscentrum in samenwerking met Natuurpunt CVN en de Natuurpunt studiewerkgroep van Landschap De Liereman. De tentoonstelling is gratis en vrij toegankelijk tijdens de openingsuren van het bezoekerscentrum, alle dagen van 13.00 tot 17.00 uur en op zondag van 11.00 tot 18.00 uur. Info: BC Landschap De Liereman, 014 42 99 66, bc.deliereman@natuurpunt.be
Driepuntspringspin (foto: Gilbert Loos)
Bijzondere waarneming in Beerse! Gert Caers vond tussen de paletten op Janssen Pharmaceutica in Beerse een erg bijzondere nachtvlinder. Het gaat om de Amerikaanse Maanvlinder. Waarschijnlijk met materiaal meegereisd. Kenmerken De spanwijdte van deze vlinder is 7,5 tot 10,5 centimeter. Het witte lichaam is dik en harig. De vleugels zijn wit met een roodbruin randje. De voorvleugels hebben een doorlopende bruine rand, die over de kop doorloopt. De achtervleugels lopen uit in lange staartvleugels. Bovendien bevatten ze in het midden een bruine vlek. Leefwijze Het is een soort die prima kan vliegen, en die afkomt op lichtbronnen. Waardplanten van Actias luna zijn onder meer berk, els, Diospyros, Liquidambar, Carya, walnoot en Sumak. De imago neemt geen voedsel meer tot zich, en leeft dan ook zeer kort (ongeveer een week). Verspreiding en leefgebied De vlinder komt voor in het oosten van Noord-Amerika, van het noorden van Mexico tot in Canada. De soort vliegt afhankelijk van de plaats in ĂŠĂŠn, twee of drie jaarlijkse generaties.
foto: Gert Caers