Nieuwsbrief september 2018
Uitzonderlijk vlinderjaar Door het extreem droge weer in de voorbije maanden is het een uitzonderlijk vlinderjaar geworden. Heel veel vlindersoorten hadden een heel sterke eerste generatie met nooit eerder geziene pieken. Daarnaast doken er heel wat zeldzame vlinders op die duidelijk hebben geprofiteerd van het goede weer om nieuwe gebieden te bereiken. Het is nu nog even afwachten wat het najaar zal brengen. De droogte heeft er ook voor gezorgd dat er weinig bloeiende planten zijn en ook heel wat waardplanten waren snel verdroogd. De rupsen zullen het erg moeilijk gehad hebben om voldoende voedsel te vinden. Dat blijkt ook duidelijk uit de “grootte” van de vlinders. Er vliegen momenteel heel wat “kleinere” exemplaren rond. Het is nu vooral uitkijken naar de laatste generatie. Ik vrees dat dit wel eens stevig zou kunnen tegenvallen. De grote aantallen die begin september rond de vlinderstruik vliegen zijn voorlopig nog niet langs geweest…
foto: Emiel Boeckx
Het Groot koolwitje kent een topjaar!
Overzicht van de voorbije activiteiten Dinsdag 17 juli 2018: Geel Neerhelst De Botten Onze voorzitter Emiel Boeckx leidde ons rond in een mooi natuurgebiedje langs het kanaal in Geel. Er werden 17 soorten dagvlinders genoteerd maar ook heel wat andere insecten. Daarnaast lieten bunzing en hermelijn zich kortstondig bewonderen.
Dagpauwoog op de hoed van Eddy
Muntvlindertje - Pyrausta aurata (imago) 2018-07-17 Geel - Neerhelst - De Botten Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Tingis ampliata (imago) 2018-07-17 Geel - Neerhelst - De Botten Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Oranje zandoogje - Pyronia tithonus (imago) 2018-07-17 Geel - Neerhelst - De Botten Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Vrijdag 21 tot maandag 24 juli 2018: Ongewerveldenweekend in Laforêt Enkele leden van onze vlinderwerkgroep namen deel aan het ongewerveldenweekend dat door de werkgroep ongewervelden van Natuurpunt werd georganiseerd. Tijdens deze vierdaagse werden verschillende gebieden bezocht. Het aantal dagvlinders viel wat tegen maar er werden heel wat leuke soorten gevonden uit andere soortengroepen. Meer dan 60 soorten slakken werden genoteerd. Dit was voor velen een eerste kennismaking met deze soortengroep. Ook enkele prachtige wantsen lieten zich zien. Tijdens de nachtvlinderinventarisatie in een natuurgebied van Natagora werden o.a. de zeldzame Donkere walstrospanner en de Doolhofspanner gevangen. Tenslotte werd er ook nog een mijn gefotografeerd door Harm Alberts. Het bleek te gaan om een nieuwe soort voor België!
Donkere walstrospanner - Lampropteryx otregiata (imago) 2018-07-21 Le Grand Vivier (réserve naturelle) © Harm Alberts
Doolhofspanner - Eustroma reticulatum (imago) 2018-07-21 Le Grand Vivier (réserve naturelle) © Harm Alberts
Scharlaken schildwants - Eurydema dominulus (imago) 2018-07-23 Willerzie © Gilbert Loos
Blasticotoma filiceti (mijn) 2018-07-23 Willerzie Š Harm Alberts
Een volwassen exemplaar
Blasticotoma filiceti Klug, 1834 De mijn, in feite een larvekamer, bestaat uit een gangetje van nog geen 2 cm in de bladsteel, dus nauwelijks langer dan de larve zelf, meestal op een decimeter boven de grond. De mijn heeft een opening op hoogte van het achtereind van de larve en een tweede veel kleinere opening op hoogte van de kop. Soms bevinden zich enkele larven in dezelfde bladsteel. Ter hoogte van de larve is de bladsteel over enkele cm bruinzwart verkleurd. De larve niet zozeer van plantenweefsel als wel van sap dat de mijn binnenstroomt. De larve produceert een klont schuim, gelijkend aan dat van een spuugbeestje, maar taaier, beter resistent tegen verdroging. Meestal worden er rondom de mijn mieren aangetroffen, aangetrokken door dit suiker-rijke schuim. De mijn is het gemakkelijkst te vinden door te zoeken naar een combinatie van zwarte verkleuring van de bladsteel + een paar verdorde bladslippen daar in de buurt + mieren. Bron: https://bladmineerders.nl/parasites/animalia/arthropoda/insecta/hymenop tera/symphyta/blasticotomidae/blasticotoma/blasticotoma-filiceti/?lang=nl
Zondag 22 juli 2018: Vlinderwandeling in Landschap de Liereman Wouter Vanreusel en Emiel Boeckx namen de deelnemers mee naar het Rode Goor. Wegens brandgevaar was het vaste traject niet toegankelijk. De piek van de vlinders was al voorbij maar de deelnemers kregen toch nog heel wat leuke soorten te zien. Er bevindt zich ook een mooie populatie van de Moerassprinkhaan.
Moerassprinkhaan - Stethophyma grossum (imago) 2018-07-22 Landschap De Liereman - Rode Goor Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Zaterdag / zondag 28 en 29 juli 2018 : Vlinderweekend van Natuurpunt Top 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Klein koolwitje Groot koolwitje Atalanta Bruin zandoogje Boomblauwtje Oranje zandoogje Bont zandoogje Dagpauwoog Gehakkelde aurelia Gamma-uil
Antwerpen Het klein koolwitje was net als vorig jaar de meest gespotte soort in de provincie. Het groot koolwitje, dat vorig jaar pas op de vijfde plaats stond, werd nu opvallend meer gezien. Het boomblauwtje klimt van de tiende naar de derde plaats. Gehakkelde aurelia en dagpauwoog waren bijna helemaal uitgevlogen, als gevolg van het uitzonderlijk warme weer. 1204 inwoners van de provincie Antwerpen gaven hun telling al door, daarmee scoort deze provincie het hoogst.
Keizersmantel duikt op in veel tuinen op zoek naar nectar (Foto: Eddy en Frieda)
Zondag 29 juli 2018: Vlinderwandeling in de Tikkebroeken De NP-afdeling van Kasterlee organiseert al enkele jaren een vlinderwandeling in de Tikkebroeken. Enkele leden van onze vlinderwerkgroep hebben geholpen bij het op naam brengen van alles wat we onderweg tegenkwamen.
Grauwe monnik - Cucullia umbratica (imago) 2018-07-29 Kasterlee - De Tikkebroeken Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Hooibeestje - Coenonympha pamphilus (imago) 2018-07-29 Kasterlee - De Tikkebroeken Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Maandag 6 augustus 2018 : Eitjes tellen Gentiaanblauwtje Zwart Water Jaarlijks worden de eitjes van het Gentiaanblauwtje geteld. We kwamen dit jaar op een totaal uit van 2490 eitjes. Met dit getal benaderen we de aantallen van bij het begin van de telling in 1999 (2287 eitjes), 2000 (2327 eitjes). In 2009 (2690 eitjes) en 2010 (2699 eitjes). Bedankt aan alle tellers die reeds om 7 uur ’s morgens aan de klus begonnen.
Zondag 12 augustus 2018: Kommavlinder Vliegveld Weelde Samen met onze vrienden van Vlinderwerkgroep Atalanta bezochten we de omgeving van het Vliegveld in Weelde. Dit is het leefgebied van de Kommavlinder. Er waren nog maar heel weinig waarnemingen dit jaar. Tijdens de monitoring voor het meetnet werden er door Luc Van Assche geen Kommavlinders gevonden door het extreme weer. Wij hadden meer geluk en konden nog vijf exemplaren vinden. In totaal werden er 17 soorten dagvlinders genoteerd. Ook de Kleine parelmoervlinder liet zich goed bewonderen.
Foto’s: Emiel boeckx
Bijzondere waarnemingen:
Foto: Eddy Devriese Het staartblauwtje is dit jaar aan een stevige opmars bezig. De vlinder werd voor het eerst op verschillende plaatsen in onze regio waargenomen.
Siproeta epaphus Gezien in Sint Jozef Rijkevorsel door Els Bellens
Deze vlindersoort komt voor in de tropische regenwouden van Mexico tot Peru op grote hoogten langs bosranden. Hij is waarschijnlijk met planten ingevoerd.
Activiteiten september 2018 Zondag 2 september 2018: Insectenwandeling Tikkebroeken Gilbert Loos van onze vlinderwerkgroep is de gids tijdens deze wandeling die georganiseerd wordt door de afdeling van Kasterlee. Locatie: ingang Tikkebroeken infobord Kluis Kasterlee Start: 14.00 uur Einde: 16.30 uur Info: Dirk Potters 0485 41 54 29
Zondag 16 september 2018: Uitstap naar Teuven met de Vlinderwerkgroep van Natuurpunt We gaan in Voerstreek op zoek naar het Scheefbloemwitje. Deze vlinder is nog maar recent in Vlaanderen opgedoken en is aan uitbreiding toe. Daarnaast brengen we ook nog een bezoek aan een andere vlinderrijke locatie. Een aanrader om deze prachtige streek te ontdekken!
Vertrek : 8.30 uur aan de parking tegenover het stadspark ter hoogte van het fietshuis. Terug: 18.00 uur Meenemen: picknick – drank Wie graag meerijdt met het busje geeft een seintje aan: willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70