Nieuwsbrief mei 2016 by np taxandria

Nieuwsbrief mei 2016 Overzicht van de voorbije activiteiten: Zaterdag 2 april 2016: Nachtvlinders vangen in Turnhouts Vennengebied We trokken vandaag naar het Turnhouts Vennengebied op zoek naar zeldzame voorjaarssoorten. De lichtval stond opgesteld op de weg tussen het Zandven en het Paul de Vicq-ven. Een 30-tal bomen werd ingesmeerd en ook de bloeiende wilgen werden afgespeurd. De wilgen hadden duidelijk meer succes dan de smeer. We troffen hier heel wat verschillende nachtvlinders aan zoals Rode vlekkenuil , Nunvlinder, Bosbesuil, Gevlekte winteruil en de voorjaarsuilen. In de lichtval bleven de aantallen laag. Het is duidelijk geen topvoorjaar voor de meeste voorjaarssoorten! Er werden een 20-tal soorten genoteerd maar een echte topsoort werd helaas niet gevangen.

Rode vlekkenuil - Cerastis rubricosa (imago) 2016-04-02 Turnhouts Vennengebied - Koeiven ÂŠ Vlinderwerkgroep Taxandria

Nunvlinder

Bosbesuil

Vooral de bloeiende wilgen trokken heel wat vlinders aan!

In de lichtval o.a. deze Lente-orvlinder

Woensdag 6 april 2016: Inventarisatie in het Prinsenpark in Retie: Omdat het weer niet geschikt was om vlinders waar te nemen, hebben we ons vooral bezig gehouden met het zoeken naar lieveheersbeestjes en andere ongewervelden. Dit resulteerde toch in heel wat waarnemingen en enkele nieuwe soorten voor het gebied. Soorttype : Soort # Soort 1 Tuinschallebijter - Carabus nemoralis 2 Heidehaantje - Lochmaea suturalis 3 4

Tweestippelig lieveheersbeestje - Adalia bipunctata Tienstippelig lieveheersbeestje - Adalia decempunctata

5 6

Bruin lieveheersbeestje - Aphidecta obliterata Tienvleklieveheersbeestje - Calvia decemguttata

7 8

Vijfstippelig lieveheersbeestje - Coccinella quinquepunctata Zevenstippelig lieveheersbeestje - Coccinella septempunctata

9 Elfstippelig lieveheersbeestje - Coccinella undecimpunctata 10 Viervleklieveheersbeestje - Exochomus quadripustulatus 11 Meeldauwlieveheersbeestje - Halyzia sedecimguttata 12 Harlekijnlieveheersbeestje - Harmonia quadripunctata 13 Struweelnepkapoentje - Rhyzobius chrysomeloides 14 Slakkenaaskever - Phosphuga atrata 15 Paederus littoralis

Harlekijnlieveheersbeestje

Bruin lieveheersbeestje

8 mei 2016: Nachtvlinders vangen in Meerhout Via Marc Mangelschots kregen we een uitnodiging om samen nachtvlinders te vangen in Meerhout op een privé domein. Omdat er in het gebied heide, moeras en gagel aanwezig was, waren de verwachtingen op zeldzame soorten vrij hoog. Helaas bleef de vangst opnieuw mager en ook de aantallen waren erg laag. Hieronder enkele foto’s:

Eikentandvlinder - Peridea anceps 2016-04-08 Geel/Meerhout - De Hutten © Marc Mangelschots

Variabele voorjaarsuil - Orthosia incerta (imago) 2016-04-08 Geel/Meerhout - De Hutten © Vlinderwerkgroep Taxandria

Donderdag 14 april 2016: Herkennen van dagvlinders In deze laatste workshop hadden we aandacht voor de dagvlinders in onze regio. Alle kenmerken werden nauwkeurig toegelicht. Daarna volgde nog een korte film over de dagvlinders in onze provincie. Er werd afgesloten met een fotoquiz waaruit blijkt dat het determineren vanaf foto niet altijd zo eenvoudig is. Bedankt aan alle deelnemers! Tijdens de workshop hebben we ook opnieuw aandacht besteed aan de verschillen tussen de dikkopjes. Op onderstaande link kan je alles nog eens goed bekijken: http://www.phegea.org/Dagvlinders/Documenten/VVE_WG_Dagvlinders_ Onderzoek-201503_Vantieghem_Pieter_Opsporing_verzocht_geelsprietdikkopje.pdf Zondag 17 april 2016: Bijenwandeling in Landschap de Liereman De studiewerkgroep van LDL organiseerde dit jaar opnieuw een bijenwandeling i.s.m. de plaatselijke imker. Na de overrompeling van vorig jaar zorgde het mindere weer ervoor dat de groep wandelaars dit jaar heel wat kleiner was. Vanuit de Vlinderwerkgroep werden tussendoor ook nog andere ongewervelden gezocht en getoont aan de aanwezigen. Bedankt Gilbert voor de begeleiding en uitleg over de solitaire bijen!

Grijze Zandbij - Andrena vaga (onbekend) 2016-04-17 Landschap De Liereman - Hoge Mierdse Heide ÂŠ Jelle Ronsmans

Vrijdag 22 april 2016: Nachtvlinders vangen in Landschap de Liereman samen met JNM Taxandria We hebben dit voorjaar nog niet veel geluk gehad met het weer. Gelukkig bleef het overwegend droog maar de lage temperaturen zorgden opnieuw voor erg lage aantallen in de lichtval. Toch werd er weer een nieuwe soort voor het Landschap gevangen: De Groenige or-vlinder is zeldzaam maar lijkt de laatste jaren toch toe te nemen. Hij is gebonden aan oude loofbossen en de waardplant is eik. De vlinders zijn actief in april en mei.

Groenige orvlinder - Polyploca ridens (onbekend) 2016-04-23 Landschap De Liereman - Bezoekerscentrum ÂŠ JNM Taxandria

Enkele foto’s van dagvlinders in het voorjaar 2016:

Boomblauwtje - Celastrina argiolus (onbekend) 2016-04-09 Landschap De Liereman - Hoge Mierdse Heide © Guy Emsens

Vlinder van de maand: het Groentje ((Callophrys rubi) In de maand mei kan je op zoek gaan naar dit onopvallend vlindertje dat vooral in onze heidegebieden kan gevonden worden. Zijn groene schutkleur zorgt ervoor dat hij niet opvalt tussen de groene blaadjes. Zijn bruine bovenkant laat hij zelden zien. Toch kan je hem gemakkelijk vinden door tegen de boompjes te tikken met een stok. Soms vliegen er dan verschillende vlinders op die vrij vlug opnieuw gaan zitten op een andere tak of boom in de buurt. Zonnige bosranden met nectar in de buurt en voldoende beschutting hebben duidelijk de voorkeur.

Foto: Emiel Boeckx Waardplanten Brem, heidebrem, braam, bosbes, sporkehout, dopheide en struikheide. Vliegtijd en gedrag Eind april-half juli in één generatie. De vlinders voeden zich met nectar van onder andere wilde lijsterbes, sporkehout, rode bosbes, dopheide en braam. De mannetjes scholen vaak samen in een één tot twee meter hoge struik.

Bovenzijde (Foto : Emiel Boeckx)

foto: Johan Barth Activiteiten mei 2016:

Start meetnet Veldparelmoervlinders ! In de maand mei worden de routes van de Veldparelmoervlinders gelopen. Wie graag nog hulp nodig heeft laat dit weten zodat we kandidaat-helpers kunnen aanspreken! Maandag 2 mei 2016: Lezing wespvlinders door Theo Garrevoet op in Mortsel Over het voorkomen en de verspreiding van wespvlinders kan nog veel worden ontdekt. Op maandagavond 2 mei geeft Theo Garrevoet van de Vlaamse Vereniging voor Entomologie een lezing rond deze boeiende soortgroep. Hoe herken je de Belgische soorten, wat is hun levenswijze en hoe inventariseer je ze? Theo is een autoriteit in onderzoek naar wespvlinders en mocht al heel wat nieuwe soorten voor de wetenschap op zijn naam zetten. Ook in ons land deed hij bijzonder leuke vondsten. Hopelijk ga jij na deze avond zelf ook gericht op zoek! De lezing vindt plaats in Hoeve Dieseghem, Wouter Volcaertstraat 44 in Mortsel en start om 20u. Vanaf 19u30 kan je er terecht voor een lekker drankje. Graag vooraf een seintje van je komst: annelies.jacobs@natuurpunt.be Wie graag meerijdt vanuit Turnhout geeft een seintje aan: willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70 Vertrek: maandag 2 mei 2016 om 18.45 uur Plaats: parking tegenover het stadspark t.h.v. fietshuis Iedereen stuurt zelf een mailtje naar Annelies als je aanwezig zal zijn. Dinsdag 10 mei 2016: Vergadering vlinderwerkgroep Samenkomst: 20.00 uur NP Museum Turnhout We maken de planning op voor de volgende maanden. Alle suggesties zijn nog steeds welkom. We bespreken eveneens de voorbereidingen voor het meetnet dagvlinders dat van start gaat.

Zaterdag 21 mei 2016 : inventarisatie Veldparelmoervlinder / Bonte bandspanner / Bont dikkopje in Postel/E34) Samenkomst: 13.00 uur (brug over E34 Reuselseweg/ Grensweg) Einde: 16.00 uur Wie graag meerijdt vanuit Turnhout geeft een seintje aan: willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70 Vertrek: om 12.30 uur Plaats: parking tegenover het stadspark t.h.v. fietshuis Zaterdag 28 mei 2016: inventarisatie (moeras)nachtvlinders in de Rode Del in Arendonk: Samenkomst: 21.30 uur Poederstraat Arendonk (1ste straat rechts over kanaal) Graag vooraf een seintje als je wil deelnemen: willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70 Bij slecht weer kan de activiteit verplaatst worden naar een andere datum!

4 juni 2016: Nationale nachtvlindernachten Inventarisatie nachtvlinders in het Grootenhoutbos Samenkomst : 21.30 uur (brug over E34 in Vosselaar De Breem) willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70

Het microklimaat van een oranjetipje Klimaat heb je op verschillende niveaus. Als er over 'het klimaat’ wordt gesproken, wordt meestal het macroklimaat bedoeld. Het macroklimaat is het gemiddelde weer over een flink gebied gedurende dertig jaar. Het macroklimaat van Nederland noemen we een gematigd zeeklimaat. Wanneer je naar het klimaat van een veel kleiner gebied gaat kijken, bijvoorbeeld een bos, spreken we van een mesoklimaat. Het klimaat in het bos is namelijk anders dan het klimaat buiten het bos; het waait in het bos bijvoorbeeld minder hard dan erbuiten. Je kunt zelfs kijken naar het klimaat van één enkele boom: de zuidkant van de stam is bijvoorbeeld warmer en droger dan de noordkant. Dit niveau noemen we microklimaat. Wanneer we het over ‘klimaatverandering’ hebben, bedoelen we veranderingen in het macroklimaat. Maar: veranderingen op die schaal hebben natuurlijk ook invloed op het mesoklimaat en het microklimaat. Voor de eitjes, rupsen en poppen van vlinders is vooral het microklimaat van belang. Dit microklimaat is afhankelijk van het macroklimaat. Iedere rupsensoort heeft zijn eigen voorkeur voor een bepaald microklimaat. Wanneer het macroklimaat te veel verandert kan dit microklimaat op een bepaalde plek verdwijnen. De vlindersoort zal zijn heil dan ergens anders moeten gaan zoeken. Dit is niet altijd mogelijk en daardoor kunnen soorten (lokaal) verdwijnen. Voor de vlinders zelf is vooral het mesoklimaat belangrijk. Het mesoklimaat zorgt ervoor dat een bepaalde vlindersoort in een gebied kan voorkomen. De temperatuur binnen dit mesoklimaat bepaalt of vlinders op een bepaald moment gaan vliegen of niet. Wanneer de gemiddelde temperatuur van het gebied te hoog of te laag wordt, kunnen bepaalde vlindersoorten daar niet meer voorkomen. Bron: Vlinderstichting Meer info over het Oranjetipje vind je op onderstaande link: http://www.stichtingoase.nl/doc/pdf/2013_voorjaar_door-het-oog-vaneen-oranjetipje.pdf

Oranjetipje kruipt uit de pop http://www.vlinderfotografie.com/oranjetipje.html