สมุนไพรไทย by Nun Sununta Panich

กระเจีย๊ บเขียว

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Abelmoschus esculentus

ชื่อภาษาอังกฤษ : Okra

สรรพคุณ ผล : มี คุ ณ สมบั ติ ใ นการช่ ว ย

ล ด ค ว า ม เ สี่ ย ง ข อ ง แ ผ ล

ชื่ อ ท้ อ งถิ่ น : กระเจี๊ ย บ กระเจี๊ ย บมอญ มะเขื อ ทะวาย

ในกระเพาะอาหาร เยื่อบุกระเพาะ

มะเขือมอญ มะเขือพม่า มะเขือขื่น มะเขือละโว้

อั ก เสบ มะเร็ ง กระเพาะอาหาร

ลั ก ษณะทั่ ว ไป : เป็ น ไม้ ล้ ม ลุ ก ล าต้ น มี ข นหลาบสู ง

่ามื ประมาณ 1-2 เมตร ใบเป็นแบบใบเดี่ยวคล้ายฝ อมี 3-7 แฉก ดอกมีเหลือง โคนกลีบด้านในมีสีม่วงแดง

ดูดซึมสารอาหาร ช่วยต้านมะเร็ง

รักษาโรคเบาหวาน รักษาอาการ ท้องผูก เป็นยาบารุงกระดูก

ผลมีขนอ่อนๆ ทั่วผลมี 5 เหลี่ยม ผักอ่อนมีทรงยาวสี เขี ยว รสชาติ ห วานกรอบ ฝัก เก่า มี เนื้ อ เหนี ยวและจะ ( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี)

กระเจี๊ยบแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ : Hibiscus sabdariffa Linn. ชื่อภาษาอังกฤษ : Jamaica sorrel, Roselle ชื่อท้องถิ่น : กระเจี๊ยบแดง กระเจี๊ยบเปรี้ ยว ส้มปู ส้มเก็ง

ลักษณะทัว่ ไป : เป็ นไม้พุ่มสู งประมาณ 50-180 ชม.ลาต้น มี สี ม่ ว ง แดง ใบเดี่ ย วมี 5 แฉกกว้า งและยาว ดอกเดี่ ย ว

สรรพคุณ ใบ : ใช้เป็ นยาแก้โรคพยาธิ ตวั จี๊ด ยาละลายเสมหะ แก้ไอ ขับเมือกมันในลาไส้ให้ลงสู่ ทวารหนัก ช่วยย่อยอาหาร หล่อลื่นลาไส้ ขับปัสสาวะ เป็ นยาระบายและบารุ งธาตุ

กลีบดอกสี ชมพูหรื อเหลือง บริ เวณกลางดอกสี ชมพูหรื อ เหลือง บริ เวณกลางดอกสี ม่วงแดงมีกลีบเลี้ยงสี แดง

ดอก : ใช้เป็ นยาแก้โรคนิ่วในไต ในกระเพาะปัสสาวะ ขัดเบาละลายไขมันในเส้นเลือด ผล : ใช้เป็ นยาลดไขมันในเส้นเลือด แก้กระหายน้ า รักษาแผลในกระเพาะ แก้ความดัน

( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี )

กระเทียม สรรพคุณ หัวกระเทียมทั้งสดและแห้ง สามารถป้ องกันโรคหลอดเลือดอุดตันและกล้ามเนื้อ หัวใจหยุดทางานเฉียบพลัน ช่วยลดปริ มาณคลอเลสเตอรอลในเส้นเลือด รักษาโรคที่ เกี่ยวกับกระเพาะอาหารและลาไส้ รักษาโรคหวัดวัณโรค คอตีบ ปอดบวม ไทฟอยด์ มาลาเรี ย และอหิวาตกโรค

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Allium sativum Linn ชื่อภาษาอังกฤษ : garlic ชื่อท้องถิ่น : หอมขาว กระเทียมขาว กระเทียมจีน ปะเซ้วา หอมทียม หัวเทียม ลักษณะทัว่ ไป : เป็ นพืชล้มลุกที่มีลาต้นอยูใ่ ต้ดินสูงประมาณ 2-4 เมตร กิ่งอ่อน มี ห นาม ใบเดี ย วเรี ย งสลับ ใบแหลมแคบ ดอกออกเป็ นช่ อ ออกที่ ปลายกิ่ ง และซอกใบ กลีบสี ขาวมีกลิ่นหอมฉุน

กะเพรา ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ocimum Sanctum Linn

ชื่อภาษาอังกฤษ : Holy Basil, Sacred Basil ชื่อท้องถิ่น : กะเพราขน กะเพราขาว กะเพราแดง กอมก้อ ห่อกวอซู ห่อตูปลู อิ่ม ลักษณะทัว่ ไป : เป็ นไม้ลม้ ลุก เป็ นไม้พุ่ม สูงประมาณ 30-60 ซม.ลาต้นมีขน ใบ เป็ นใบเดี่ยว ออกตรงข้าม กันสลับตั้งฉาก ดอกออกเป็ นฉัตรที่ปลายยอดดอกสี ขาว

แกมม่วงแดงมีจานวนมากผลแห้งแล้วจะแตกออกมีเมล็ดเล็กๆ

สรรพคุณ ใบ : ใช้ขบั ลมแก้ปวดท้อง แก้อาการท้องอืดท้องเฟ้ อ แก้จุกเสี ยด ขับลม แก้ไอ ขับเหงื่อ ขับพยาธิ ลดไข้ รักษาหูด กลากเกลื้อน ไล่ยงุ

เมล็ด : นาไปแช่น้ าจะพองตัวเป็ นเมือกขาวใช้พอกบริ เวณตาเมื่อตา มีผงละอองฝุ่ นเข้าตา

ราก : ใช้รากที่แห้งแล้วชงหรื อต้มกับน้ าร้อนดื่ม แก้โรคธาตุพิการ ( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี )

กานพลู สรรพคุณ

ชื่อวิทยาศาสตร์: Syzygium aromaticum ชื่อภาษาอังกฤษ : Clove Tree

เปลือกต้น : แก้ปวดท้อง แก้ลม

ชื่อท้องถิ่น : จันจี่ ดอกจันทร์

ใบ : แก้ปวดมวน

ลัก ษณะทั่ว ไป : เป็ นไม้ ยื น ต้ น ทรงพุ่ ม มีกิ่งก้านสาขามาก สู งประมาณ 9-20 เมตร ล าต้ น ตั้ งตรง ใบเดี่ ยวเรี ยงตรงข้ า ม แตกกิ่งก้านสาขา ผิวมัน ช่อดอกออกที่ซอก ใบหรื อปลายกิ่ ง ดอกกานพลู มี น้ ามั น ซึ่ งมี ก ลิ่ น หอมและรสเผ็ ด ร้ อ น ผลจะ ออกเป็ นรู ปกรวยยาว

ดอกตูม : ขับลม ใช้แต่งกลิ่น ดอกกานพลู แ ห้ง : แก้ป วดฟั น ช่ ว ยขับ ลม แก้อาการปวดท้องอืดท้องเฟ้ อ แน่นจุกเสี ยด แ ก้ โ ร ค เ ห น็ บ ช า แ ก้ หื ด แ ก้ ไ อ แก้น้ าเหลืองเสี ย แก้ธาตุพิการ บารุ งธาตุ ขับ เสมหะ ขับลมในลาไส้ แก้รามะนาด ดับกลิ่น เหล้า ผล : ใช้เป็ นเครื่ องเทศ เป็ นตัวช่วยให้มีกลิ่น หอม ( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี )

ขมิน้ ชัน

บรรณานุกรม ข้อมูลทางบรรณานุกรมของสานักหอสมุดแห่งชาติ เชิญศิริ รุ่งสบแสง

ข่า ชื่อวิทยาศาสตร์ : Alpinia galanga

ชื่อภาษาอังกฤษ : Galingale, Galangal ชื่อท้องถิ่น : ข่าหยวก ข่าหลวง ข่าตาแดง ไม้จวง จวงหอม เทพธาโร และจะไค้ตน้

สรรพคุณ

ลักษณะทัว่ ไป : เป็ นพืชล้มลุกที่มีลาต้น

เหง้า : รั ก ษาโรคกลากเกลื้ อ น เป็ น

เป็ นก่อสู ง 1.5-2 เมตร มีหัวหรื อเหง้า อยู่

ยาหอมขับลม รักษาท้องอืด ท้องเฟ้ อ

ใต้ดิน เหง้ามีสีน้ าตาลอมแสดมีเส้นแบ่ง

แน่ นจุ ก เสี ยด ปวดท้ อ ง ลมพิ ษ

ข้อช่วงสั้นๆ เนื้ อในเหง้ามีสีขาวใบเดี่ยว

ปวดฟัน อาการไอ

ใบยาวปลาย ขอบใบเรี ยบ ก้าน และใบ

ลาต้น : ช่วยขับน้ าเหลือง ขับลมใน

ยาวเป็ นกาบหุ ้มซ้อ นกัน ดอกเป็ นช่ อ สี

ลาไส้

ขาวนวล ผลกลมสี แ ดงส้ ม ดอกจะอยู่ บริ เวณตรงปลายยอดเมื่อผลแห้งแตกได้

คำนำ ในปัจจุบันกระแสผู้คนหันมำสนใจเกี่ยวกับสุขภำพมีมำกขึ้นผู้เขียนต้องกำรจะถ่ำยทอดควำมรู้ เกี่ยวกับสมุนไพรต่ำงๆที่อยู่ในก้นครัวของแต่ละบ้ำนเพื่อให้คุณผู้อำนสำมำรถหยิบจับสมุนไพรง่ำยๆที่มี อยู่ในชีวิตประจำวันเหล่ำนั้นขึ้นมำสำหรับช่วยป้องกันโรคภัยเยียวยำโรคภัยต่ำงๆให้หำยไปอย่ำงประหยัด และไม่เกิดผลข้ำงเคียงกับร่ำงกำย ผู้เขียนหวังว่ำนี้คงเป็นประโยชน์กับผู้อ่ำนไม่มำกก็น้อยและขอให้คุณผู้อ่ำนทุกท่ำนปรำศจำก โรคภัยกันทั่วหน้ำ

ตะไคร้ สรรพคุณ ราก : แก้ เ สี ย ดแน่ น แสบบริ เ วณหน้ า อก ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cymbopogon citratus (DC.) ชื่อภาษาอังกฤษ : Lemongrass

่ ชื่ อ ท้ อ งถิ่ น : จะไคร ไคร คาหอม ห่ อ วอตะโป หั ว ลักษณะท้องถิ่น : เป็นล้มลุกตระกูลหญ้า สูงประมาณ 4-5 ฟุ ต ใบเป็ น ใบเดี่ ย วยาวเรี ย ว ปลายใบมี ข น

ปวดกระเพาะอาหาร แก้ นิ่ ว แก้ ปั ส สาวะ พิการ กลากเกลือน

ใบสด : ช่วยลดความดันโลหิตสูง ต้น : เป็นยาขับลม แก้ผมแตกปลาย เป็นยา ช่วยให้ลมเบ่งขณะคลอดลูก ใช้ดับกลิ่นคาว

หนาม มีน้ามันหอมระเหย ล้าต้นรวมกันเป็นกอถูก

แก้ เบื่ออาหาร แก้หนองใน

หุ้มด้วยกาบใบโดยรอบมีกลิ่นหอม ดอกออกเป็นช่อ

ทังต้น : แก้หวัด ปวดศีรษะ ไอ แก้ท้องอืด

ยาวมีดอกเล็กฝอยเป็นจ้านวนมาก แต่ดอกออกยาก

ท้องเฟ้อ แน่นจุกเสียด ขับลมในล้าไส้ บ้ารุง ธาตุท้าให้เจริญอาหาร แก้ท้องเสีย แก้ปวด ข้อ ( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี )

บัวบก

ฟักหม่น

ฟ้าทะลายโจร

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Acanthaceae

สรรพคุณ

ส่วนที่เป็ นยาใช้ได้ท้งั ราก ใบ ลาต้น ฟ้ าทะลายโจรเป็ นสมุนไพร แก้ไ ข้ และไข้ห วัด ใหญ่ ได้รั บ รองจากองค์ก ารอนามัย โลก ชื่อท้องถิ่น : น้ าลายพังพอน หญ้ากันงู ฟ้ าสาง เขยตายายคลุม (WHO) ว่ า ช่ ว ยบรรเทาอาการหวัด เสริ ม ภู มิ ต ้า นทานดี ก ว่ า สามสิ บดี เมฆทะลาย ฟ้ าสะท้าน ยาปฏิชีวนะ ช่วยป้ องกันตับจากกสารพิษต่างๆ ลักษณะทัว่ ไป : เป็ นพืชไม้ลม้ ลุก สูงประมาณ 1-2 ศอก ลาต้น สี่ เ หลี่ ยมตั้ง ตรง แตกกิ่ ง สาขามากมาย ใบเรี ยว ดอกสี ข าว ผลเป็ นฝักสี เขียวอมน้ าตาลเมล็ดสี น้ าตาลอ่อน มีรสขมมาก ชื่อภาษาอังกฤษ : Chiretta

มะกรูด

มะเขือเทศ ชื่อวิทยาศาสตร์ : Lycopersicon esculentum Mill. ชื่อภาษาอังกฤษ : Tomato ชื่ อ ท้อ งถิ่ น : มะเขื อ มะเขื อ ส้ ม ตรอบ ลักษณะทัว่ ไป : เป็ นพืชล้มลุก ลาต้นตั้ง ตรง มีลกั ษณะเป็ นพุ่ม มีขนอ่อนๆปกคลุม ใบออกสลับกันใบย่อยมีขนาดไม่เท่ากัน ดอกเป็ นช่ อ หรื อ ดอกเดี่ ย ว ออกบริ เ วณ ซอกใบมีสีเหลืองผลเป็ นผลเดี่ยวผลดิบมี สี เ ขี ย ว เมื่ อ สุ ก มี สี เ หลื อ งสี ส้ ม สี แ ดงมี เมล็ดเป็ นจานวนมาก

สรรพคุณ ผล : ช่วยดับกระหายทาให้เจริ ญอาหาร บารุ งและกระตุน้ กระเพาะอาหารลาไส้ ไต ช่วย ขับพิษเป็ นยาระบายอ่อนๆทาเป็ นอาหารสาหรับคนโรคนิ่ ว วัณโรค ไทรอยด์ หู อกั เสบ เยื่อตาอักเสบ ลดอัตราการเกิดโรคมะเร็ งในลาไส้ มะเร็งต่อมลูกหมาก รักษาสิ ว ช่วยลด

การแข็งตัวของผนังหลอดเลือด รักษาโรคลักปิ ดลักเปิ ด เลือดออกตามไรฟัน ช่วยบารุ ง สายตา ใบ : ใช้รักษาผิวหนังที่โดนแดดเผา

รากลาต้นใบ : แก้อาการปวดฟัน ( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี )

มะรุม

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Moringa oleifera Lam

ชื่อภาษาอังกฤษ : Horse Radish Tree ชื่ อท้อ งถิ่ น : ผักอี ฮุม ผักอี ฮึม มะค้อ มก้อ น กาแน้งเดิง ผักเนื้อไก่ ลักษณะทัว่ ไป : เป็ นไม้ตน้ ใบเป็ นแบบขน นก 3 ชั้น เรี ย งเวี ยน ดอกช่ อ ออกที่ ง่ า มใบ สี ขาวนวลแกมเหลือง ผลเป็ นผลฝัก สรรพคุณ

ใบ : ใช้ถอนพิษไข้ แก้เลือดออกตามไรฟัน แก้อกั เสบ แก้แผล ฆ่าเชื้อแบคทีเรี ย ขับปัสสาวะ ป้ องกันมะเร็ง ดอก : ใช้แก้ไข้หวั ลม เป็ นยาบารุ ง ขับปัสสาวะ ขับน้ าตา ป้ องกันมะเร็ง เมล็ด : ปรุ งเป็ นยาแก้ไข้ แก้บวม แก้ปวดตามข้อ ป้ องกันมะเร็งโรคเกาต์ แก้ผวิ แห้ง

เปลือกลาต้น : ขับลมในลาไส้ ทาให้ผายลมหรื อเรอ คุมธาตุอ่อนๆแก้ลมอัมพาต ( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี )

มะละกอ

ยอ

สรรพคุณ ผลดิบ : ใช้ขบั ลม บารุ งธาตุ เจริ ญอาหาร ขับโลหิ ต

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Morinda citrifolia Linn

ระดูของสตรี ฟอกเลือด แก้คลื่นเหี ยนอาเจี ยน อม

ชื่อภาษาอังกฤษ : Great morinda, Indian mulberry

แก้เหงือกเปื่ อย แก้เสี ยงแหบแห้ง และแก้ร้อนใน

ชื่อท้องถิ่น : มะตาเสื อ ยอ ยอบ้าน และ แยใหญ่

ผลสุก : ช่วยขับผายลมในลาไส้

ลักษณะทัว่ ไป : ต้นยอเป็ นต้นไม้ที่มีขนาดเล็ก ลาต้นตั้งตรงสูงประมาณ3-8 เมตร

ใบ : มีวิตามินเอ ใช้บารุ งสายตา หัวใจ แก้ไข้ ฆ่าเหา

ไม่ผลัดใบ ใบใหญ่หนาสี เขียวสด มีดอกเป็ นช่อสี ขาว ผลยาวรี มีตาเป็ นปุ่ มรอบผล ลูกอ่อนสี เขียวเปลี่ยนเป็ นสี ขาวนวลเมื่อสุก มีกลิ่นฉุนมาก

ปวดขอ คั้นน้ าทาแก้โรคเกาต์ แก้ทอ้ งร่ วงในเด็ก แก้เหงือกบวม

ย่านาง

ว่านหางจระเข้

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aloe vera ชื่อภาษาอังกฤษ : Aloin, Jafferabad ชื่อท้องถิ่น : หางตะเข้ ว่านไฟไหม้ ว่าน แข้ หว่านตะแข่ ประเตียล หว่านเข้ ลั ก ษณะทั่ ว ไป : เป็ นไม้ ล้ ม ลุ ก สู ง ประมาณ 0.5-1 เมตร ล าต้น เป็ นข้อ ปล้องสั้น ใบเป็ นใบเดี่ ยว ใบหนาและ ยาวออกเวี ย นรอบต้น โคนใบใหญ่ ปลายใบแหลม ขอบใบเป็ นหนาม แหลมห่ างกัน เขียวอ่อน ข้างในเป็ นวุน้ ใส ดอกออกเป็ นช่ อ ที่ ปลาย ยอดก้า น ช่ อ ดอกยาว ดอกสี แ ดงอมเหลื อ ง ผล เป็ นผลแห้งรู ปกระสวย

สรรพคุณ ใบ : ใช้ตาผสมสุราฟอกฝี ราก : ใช้ถ่ายโรคโรคหนองใน ระดูขาว ยางจากใบ : ใช้เป็ นยาระบาย น้ าวุน้ จากใบ : ใช้ลา้ งด้วยน้ าสะอาด ฝานบางๆ รักษาแผลสดภายนอก น้ าร้อนลวก ไฟไหม้ ทาให้ แผลเป็ นจางลง ดับพิษร้อน ทาผิวป้ องกันและรักษาอาการไหม้จากแสงแดด เนื้อวุน้ : บรรเทาอาการปวดฟัน เหน็บทวาร รักษาสี ดวงทวาร ใช้เป็ นยาฆ่าเชื้อ รักษาโรคผิวหนัง ลบ รอยแผลเป็ น รักษาโรคกระเพาะอักเสบ ( นางสาวสุนนั ทา พานิช 5424391009 สาขาเทคโนโลยีการสือ่ สาร คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี )