การถายภาพในสตูดิโอ|
บทที่ 13 การถายภาพในสตูดิโอ การถายภาพในสตูดิโอแตกตางจากการถายภาพโดยใชแสงจากธรรมชาติ ตรงที่ชางภาพสามารถควบคุมสภาพแสงไดดวยตนเอง ทิศทาง ความสูง ตลอดจน ระดับแสงสวางของการจัดไฟ ชวยสรางรูปทรงและมิติของภาพไดตามที่ชางภาพ ตองการ การถายภาพในสตูดิโอสวนใหญจึงเปนงานแฟชั่น รวมทั้งประกอบสื่อ สิ่งพิมพประเภทตางๆ เนื่องจากไมมีปญหาเรื่องฉากหลังเหมือนกับการถายภาพ นอกสถานที่ที่ยุงยากในการลบฉากหลังที่ไมตองการ อุปกรณที่ใชในสตูดิโอถายภาพ การถายภาพในสตูดิโอ นอกจากกลองถายภาพแลว ยังมีอุปกรณที่จําเปน อีกหลายอยาง ประกอบดวย 1. ไฟแฟลชสตู ดิ โ อ คื อ แหล ง กํ า เนิ ดแสงสว า งที่ ใ ช ใ นการถ า ยภาพ ประกอบดวยหลอดไฟนําทางที่สามารถเปดใหสวางไดตลอดเวลาสําหรับใชในการ จั ด ไฟเบื้ อ งต น และหลอดไฟแฟลชที่ จ ะปล อ ยแสงแฟลชออกมาเมื่ อ เมื่ อ ส ง สัญญาณซึ่งผูใชสามารถกําหนดระดับความสวางของไฟได กําลังไฟ (วัตต) ของไฟ แตละดวงอาจไมเทากันขึ้นอยูกับหนาที่ของไฟดวงนั้นๆ ซึ่งโดยปกติไฟที่ใหแสง หลักจะมีกําลังไฟมากกวาไฟที่ใหแสงเสริม
ภาพที่ 13-1 ไฟแฟลชสตูดิโอ ณัฐกร สงคราม | 151
การถายภาพ | เทคนิคและการนําไปใชเพื่อการสื่อสาร
2. ขาตั้งไฟแฟลช เปนอุปกรณที่ใชยึดไฟแฟลชใหวางไวในตําแหนงและ ระดับที่ตองการ ควรเปนขาที่มั่นคงแข็งแรง สามารถรับน้ําหนักไดดี เนื่องจาก ไฟแฟลชโดยทั่วไปมีน้ําหนักมากพอสมควร หากขาตั้งไมมั่นคงอาจทําใหเ กิดการ สะดุดลมไดงาย
ภาพที่ 13-2 ขาตั้งไฟแฟลช
3. อุปกรณชวยควบคุมแสง เชน Softbox, Umbrella, Reflector และ Snoot การจั ดแสงถายภาพสตูดิโอสามารถทํ าให แสงนุ มนวลขึ้นและเกิ ดเงา นอยลง โดยใช Softbox, Umbrella หรือ Reflector กรองหรือสะทอนแสงจาก ไฟแฟลช หรือใช Snoot ชวยในการบีบแสงเปนลํา
ภาพที่ 13-3 อุปกรณชวยควบคุมแสง
4. ฉากหลัง เปนสวนสําคัญที่จะชวยเพิ่มความสวยงามและเดนใหกับ แบบ อีกทั้งยังช วยสรางเรื่องราวใหกับภาพถ าย แบงออกเปนฉากสีพื้น เช น น้ําเงิ น เขียว แดง ขาว ฉากที่มีลวดลายงายๆ เชน ลายควันบุหรี่ หรือฉากที่เปนภาพวาด หรือภาพถาย 152 | Photography: Technique and Implementation for Communications
การถายภาพในสตูดิโอ|
ภาพที่ 13-4 ฉากหลัง
5. เครื่องวัดแสง ใชในการวัดแสงไฟแฟลชอยางละเอียด เพื่อกําหนดคา ความสวางของไฟแตละดวงใหสัมพันธกัน
ภาพที่ 13-5 เครื่องวัดแสง
6. สายซิงกหรือเครื่องรับสงสัญญาณวิทยุ ที่เชื่อมตอกับกลองถายภาพและ ทําหนาที่ในการสงสัญญาณไปยังไฟแฟลชเพื่อใหฉายแสงออกมา
ภาพที่ 13-6 สายซิงก และเครื่องรับสงสัญญาณวิทยุ
7. มอนิเตอร ชวยในการตรวจสอบภาพถายเนื่องจากจอแอลซีดี (LCD) ของกลองถายภาพอาจมองไมเห็นไดอยางชัดเจนนัก นอกจากนี้ยังช วยใหแบบ มองเห็นใบหนาและทาทางตนเองเพื่อการปรับแกไขมุมหรือทาทางไดงาย ณัฐกร สงคราม | 153
การถายภาพ | เทคนิคและการนําไปใชเพื่อการสื่อสาร
ภาพที่ 13-7 จอมอนิเตอร
8. หองแตงตัวและกระจก เพื่อใหนายแบบและนางแบบไดมีพื้นที่สําหรับ เปลี่ยนชุดแตงกาย และแตงหนาหวีผมกอนที่จะถายภาพ
ภาพที่ 13-8 หองแตงตัวและกระจก
9. เกาอี้และอุปกรณประกอบฉาก นอกจากจะใชเพื่อถายภาพนั่งแลว เกาอี้ยังเพิ่มความนาสนใจ รวมทั้งเปนอุปกรณฉากเสริมเรื่องราวใหกับภาพ
ภาพที่ 13-9 เกาอี้และอุปกรณประกอบฉาก
ประเภทของไฟในการถายภาพสตูดิโอ การถายภาพบุคคลโดยใชแสงไฟประดิษฐหรือแสงไฟแฟลชในสตูดิโอนั้น สิ่งแรกที่จําเปนตองทําความเขาใจคือลักษณะของไฟพื้นฐานประเภทตางๆ ที่ใช ในการถายภาพ ซึ่งมีอยู 4 ประเภท คือ 154 | Photography: Technique and Implementation for Communications
การถายภาพในสตูดิโอ|
1. แสงหลัก (Main Light) เปนแสงที่สองสวางที่สุดสูตัวแบบหรือสิ่งที่ถูก ถาย เนื่องจากในแสงธรรมชาติปกติมักจะมาจากทางดานบน โดยทั่วไปแสงหลัก จึงนิยมวางไวเหนือสิ่งที่ถูกถายและสองสวางลงมาเฉียงดานหนา อยางไรก็ตาม การจัดแสงของไฟหลักนี้ สามารถจัดไดหลายวิธีซึ่งในที่นี้แบงออกได 6 ประเภท โดยจําแนกตามทิศทางของแสงที่เขาสูแ บบ ดังนี้ การจัดแสงแบบกวาง (Broad Light) คือ แสงที่เขาทางดานหนาจากระดับ สายตาของแบบ แสงประเภทนี้ชวยเปดรายละเอียดทั้งหมดของแบบเนื่องจากไม ทําใหเกิดเงาบนแบบเลย แตทําใหเกิดเงาดานหลังของแบบ แสงประเภทนี้มักจะ ทําใหแบบดูมีสัดสวนกวางหรืออวนมากกวาแสงประเภทอื่น จึงมักใชถายกับคนที่ หนาแคบ
Broad Light
Short Light
ภาพที่ 13-10 เปรียบเทียบการจัดไฟแบบ Broad Light และ Short Light
การจัดแสงแบบแคบ (Short Light หรือ Narrow Light) คือ แสงที่เขา เยื้องทางดานขางเล็กนอย โดยที่สวนสูงของไฟแฟลชยังอยูในระดับเดียวกันกับ Broad Light (ระดับสายตาของแบบ) ทําใหเกิดสันเงาที่จมูกของแบบ โดยที่แสง ยังคงเขาถึงใบหนาทั้ง 2 ดาน แสงประเภทนี้ชวยทําใหภาพดูมีมิติมากขึ้น นิยมใช กับคนใบหนากวางหรือรูปไข ณัฐกร สงคราม | 155
การถายภาพ | เทคนิคและการนําไปใชเพื่อการสื่อสาร
การจัดแสงแบบแยก (Split Light) คือ แสงที่เขาทางดานขางของแบบ และสวนสูงของไฟแฟลชยังคงอยูในระดับสายตาเชนเดิม แสงประเภทนี้แตกตาง จาก Broad Light และ Short Light คือ แสงที่จะเขาถึงใบหนาของแบบได เพียงขางเดียว สวนอีกขา งหนึ่งจะมีรายละเอียดนอ ยหรือไมมีรายละเอียดเลย ขึ้นอยูกับอัตราสวนแสงและขนาดของไฟแฟลช แสงประเภทนี้ทําใหภาพดูมีมิติ มากที่สุด การจัดแสงแบบผีเสื้อ (Butterfly Light) คือ แสงที่เขาหาแบบทางดานหนา แตตางจาก Broad Light ตรงที่ Butterfly Light นั้นมีตําแหนงไฟแฟลชสูงกวา Broad Light (ประมาณ 45 องศา) ซึ่งจะทําใหเกิดสวนสวางบนหนาผาก สันจมูก โหนกแกม และทําใหบริเวณใตตา ใตจมูก ใตปาก และคาง (คําวา Butterfly มา จากสวนมืดใตจมูกที่คลายๆ รูปผีเสื้อ) การที่เกิดเงาในลักษณะนี้จะทําใหคางเปน สวนมืดที่ดูเรียวและผอมบาง จึงเหมาะสําหรับคนใบหนารูปไข มีชื่อเรียกอีกชื่อวา แสงแบบพาราเมาท (Paramount Lighting) เนื่องจากโรงถายในฮอลลีวูดชอบ จัดไฟลักษณะนี้ในการถายทําภาพยนตร
Split Light
Butterfly Light Rembrandt Light
Loop Light
ภาพที่ 13-11 เปรียบเทียบการจัดไฟแบบ Split Light, Butterfly Light, Rembrandt Light และ Loop Light
การจัดแสงแบบเรมบรันต (Rembrandt Light) คือ แสงที่เขาหาแบบ จากทางดานบนเชนเดียวกับ Butterfly Light แตมีทิศทางเยื้องจากดานหนา 156 | Photography: Technique and Implementation for Communications
การถายภาพในสตูดิโอ|
ออกไปดานขางทําใหแสงตกลงบนใบหนาของแบบไมเทากันทั้ง 2 ดาน ลักษณะ เดนของ Rembrandt Light คือ ดานไกลของใบหนาแบบจะมีแสงตกลงบน แกมเปนรูปสามเหลี่ยม บริเวณอื่นจะเปนสวนมืดทั้ง หมด แสงประเภทนี้เรีย ก ตามชื่อศิลปน Rembrandt เนื่องจาก Rembrandt เปนศิลปนที่ชอบวาดภาพ ในลัก ษณะแสงประเภทนี้เปน ประจําและมีชื่อเสีย งโดงดัง มาก แสงประเภทนี้ เหมาะสํ า หรับ ภาพที ่ดูเ ศรา เนื ่อ งจากชว ยดึง อารมณ เ ศรา โศกของผู ช มได มากกวาแสงประเภทอื่นๆ การจั ดแสงแบบต อ วน (Loop Light) คื อ แสงที่ ใ กล เ คี ย งกั บ แบบ Rembrandt Light มาก แตมีทิศทางเยื้องกลับมาทางดานหนาของแบบมากกวา ซึ่งทําใหเงาใตจมูกทอดมาเปนสามเหลี่ยม แตยังไมยาวจนชนเงาของใบหนาอีกฝง เหมือน Rembrandt Light การจัดแสงแบบนี้นิยมใชถายภาพคูของเจาบาว เจาสาว 2. แสงเสริมหรือแสงลบเงา (Fill-in Light) เปนแสงที่ใชลบเงาซึ่งเกิด จาก Main Light โดยเพิ่มรายละเอียดในสวนเงาใหมองเห็นไดมากขึ้น ทําใหเห็น วัตถุเพิ่มขึ้นเปน 3 มิติ โดยทั่วไปมักใชแหลงของแสงที่เปนแสงกระจาย (Diffuse Light) เชน ใชรมหรือแผนสะทอนแสง ตําแหนงที่วางไฟเสริมนี้ตามปกติมักวาง เอาไวขางกลองดานตรงขามกับ Main Light และอยูระดับเดียวกับกลอง แต ต อ งระวั ง ไม ใ ห เ กิ ด เงาซ อ นขึ้ น อี ก เงาหนึ่ ง ควรทดลองเลื่ อ นหาตํ า แหน ง ที่ เหมาะสมใหมีความเขมของแสงตามที่ตองการ สวนที่เปนเงามืดนี้จะมีความสวาง มากหรือนอยเพียงใดขึ้นอยูกับผูที่ตองการใหอัตราสวนของ Fill-in Light กับ ความสวางของ Main Light เปนเทาใด ซึ่งโดยปกติมักจะใหคาความสวางที่นอย กวา Main Light และถาหากตองการใหแสงสวางสวนเงามีความสวางมากนอยก็ ใชวิธีปรับความแรงของไฟ หรือ เลื่อนดวงไฟใหอยูใกลหรือไกลออกไป หรือใช กระดาษบังไฟใหออนลง ณัฐกร สงคราม | 157
การถายภาพ | เทคนิคและการนําไปใชเพื่อการสื่อสาร
ภาพที่ 13-12 การใชแสงเสริมจะชวยลบเงาที่เกิดจากแสงหลัก
3. แสงหลังหรือแสงสองผม (Hair / Back Light) เปนแสงที่ใชเพิ่มเติม ในการถายภาพสตูดิโอเพื่อชวยใหเห็นรูปทรงของแบบและเพิ่มมิติดานความลึก ชว ยแยกแบบใหเ ดน ออกมาจากฉากหลัง ปกติมัก ตั้ง ไฟไวใ นทิศ ทางเยื้อ งกับ Main Light ในมุมสูง เฉียงหลังและสองเปนบริเวณเฉพาะจุดเทานั้น โดยใชไฟ ขนาดเล็กมีขาตั้งสองในบริเวณของแบบ ทําใหเกิด Hair Light ขึ้นที่บริเวณผม และไหลดา นขาง ขอที่ควรระวังก็คือ พยายามไมใ หแ สง Hair Light ไปตก บริเ วณใบหนา เพราะจะทํ า ใหเ กิด แสงสวา ง ปรากฏที่ใบหนาอีกแหงหนึ่ง ถาจัดดวงไฟโดย ใช Snoot ชวยในการบีบแสง (Spot Light) วางไวดา นหลัง หรือ คอ นไปขา งบนของแบบ หรือหลังศีรษะจะทําใหเกิดแสงที่ขอบเรียกวา Back Light
ภาพที่ 13-13 การใชแสงหลังหรือแสงสองผม 158 | Photography: Technique and Implementation for Communications
การถายภาพในสตูดิโอ|
4. แสงฉากหลัง (Background Light) ใชแสงจากหลอดไฟขนาดเล็ก วางระหวางวัตถุกับฉากหลัง เพื่อ ใหฉากหลังสวางขึ้นตามปริมาณแสงที่ตองการ ทําใหแยกวัตถุจากพื้นหลัง นิยมตั้งในระดับต่ํา หากตองการใหเห็นแสงที่ฉากหลัง เปนวงกลมคลายรัศมี ใหใช Snoot ชวยในการบีบแสง แตหากตองการใหเห็น ลวดลายหรือภาพบนฉากหลังไดชัดเจนควรใช Softbox หรือ Umbrella ชวยใน การกระจายแสงใหทั่วบริเวณฉากหลัง ขอควรระวังคือตองตรวจสอบใหดีวามอง ไมเห็นดวงไฟหรือขาตั้งติดเขามาในกลอง
ภาพที่ 13-14 การใชไฟสองฉากสรางมิติใหกับภาพ
รูปแบบการจัดไฟสตูดิโอ 1. การจัดไฟดวงเดียว การจัดไฟรูปแบบนี้ใชไฟดวงเดียวเปนไฟหลัก นิยม วางไวในตําแหนงเฉียงดานหนาแบบหรืออาจวางไวในตําแหนงดานขางหรือสอง มาดานหลังก็ได แบบจะสวางเพียงสวนเดียวอีกสวนหนึ่งจะเปนเงาดํา (อาจใช แผนรีเฟล็กซชวยเปดเงาได) ชวยแสดงใหเห็นเคาโครงรูปรางของแบบไดชัดเจน สามารถสรางอารมณเครงขรึมลึกลับใหกับภาพไดเปนอยางดี 2. การจัดไฟสองดวง การจัดไฟรูปแบบนี้ใชไฟดวงหนึ่งเปนไฟหลัก สวน อีกดวงเปนไฟเสริมหรือไฟลบเงา เพื่อทําหนาที่ลบเงาดานที่เปนเงามืดเนื่องจาก แสงจากไฟหลักสองมาไมถึง เพื่อใหเห็นรายละเอียดของแบบเพิ่มมากขึ้น ณัฐกร สงคราม | 159
การถายภาพ | เทคนิคและการนําไปใชเพื่อการสื่อสาร
3. การจัดไฟสามดวง การจัดไฟรูปแบบนี้ เพิ่ มไฟอีก 1 ดวงขึ้นมา นอกเหนือจากไฟหลักและไฟเสริมที่วางไวดานหนาของแบบ โดยไฟดวงที่สามจะ วางไวดานหลังและทําหนาที่เปนไฟแยกหรือไฟเนนรูปทรงของแบบใหเห็นเดนชัด หรือยกขึ้นสูงเพื่อบีบลําแสงมาที่ทรงผมชวยใหเกิดแฮรไลตที่สวยงาม 4. การจัด ไฟสี่ด วง การจัดไฟรูปแบบนี้ ไฟดวงที่สี่ที่เพิ่มมาจะตั้งอยู ดา นหลัง ทํา หนา ที่เ ปน ไฟสอ งฉากหลัง เพื่อ ใหเ ห็น รายละเอีย ดของฉากและ สรา งมิติใ หกับ ภาพโดยการทํา ใหแ บบเดน ออกมาจากฉากหลัง หากฉากหลัง เปน สีพื้น อยา งเดียวอาจใช Snoot ชวยบีบแสงเพื่อใหแสงที่สองกระทบฉาก หลังมีลักษณะเปนวงที่สวยงาม
ไฟ 1 ดวง
ไฟ 2 ดวง
ไฟ 3 ดวง
ไฟ 4 ดวง
ภาพที่ 13-15 เปรียบเทียบการจัดไฟที่มีจํานวนตางกัน
นอกจากนี้ เราสามารถเพิ่มไฟเสริมไดอีก เชน วางไวในระดับต่ําใกลพื้น ดานหนาเพื่อทําหนาที่เปนไฟเสริมชวยลบเงาบริเวณใตคางของแบบ เนื่องจากใน บางครั้งตองวางไฟหลักไวในตําแหนงสูงทําใหอาจเกิดเงาใตคางมาก หรือในการ ใชไฟแยก อาจมีทั้ง Back Light และ Hair light อยางละดวง เพื่อเนนรูปรางของ แบบใหเดนชัดจากฉากหลังมากขึ้น เปนตน 160 | Photography: Technique and Implementation for Communications
การถายภาพในสตูดิโอ|
การปรับตั้งคากลองถายภาพในสตูดิโอ การถายภาพสตูดิโ อ โดยทั่วไปใชโหมดแมนนวล (M) และตั้งคาความ สมดุลของสีขาว (White Balance) เปนโหมดไฟแฟลช ( ) เพื่อใหไดคาสีที่ ถูกตองและสั่งใหกลองปลอยสัญญาณเขาสูส ายซิงกหรือเครื่องรับสงสัญญาณวิทยุ ไปยังไฟแฟลชใหปลอยแสง (กลองบางรุนไมสงสัญญาณหากไมตั้งคาในโหมดนี้ ) และตั้งคาความไวแสง (ISO) ประมาณ 100-200 จากนั้นตั้งความไวชัตเตอรสูงสุด เทาที่จะสัมพันธกับไฟแฟลชสตูดิโอ (โดยทั่วไปประมาณ 1/200) ซึ่งหากตั้งสูง เกินไปจะทําใหภาพที่ออกมามีแถบดําดานหนึ่งซึ่งเกิดจากการที่ มานชัดเตอรปด กอนที่แสงไฟแฟลชจะกวาดไปทั่วภาพ และสุดทายคือขนาดชองรับแสงใหเริ่มที่ คากลางประมาณ f8-f11 แลวจึงทดลองถาย หากภาพออกมาสวางหรือมืดเกินไป ก็ ใ ห ป รั บ ขนาดช อ งรั บ แสงใหม หรือไมก็ปรับความสวางที่หลอดไฟ แฟลชแทน
ภาพที่ 13-16 ตัวอยางภาพที่ความไวชัตเตอรกับไฟแฟลชไมสัมพันธกัน
เทคนิคการถายภาพกับแบบลักษณะตางๆ 1. บุคคลที่มีใบหนากวางหรือเปนรุปสี่เหลี่ยมควรจัดไฟใหสวางนอย ใชไฟ สองดานขาง ใหนั่งเฉียงและตั้งกลองมุมสูง บุคคลที่มีใบหนาหนาแคบควรจัดไฟให สวางมากและตั้งกลองต่ํา สวนบุคคลที่มีใบหนาหนายาว ตั้งตําแหนงไฟหลักใหต่ํา และใชไฟสองดานหนา 2. บุคคลที่มี หน าผากกวางหรื อศีร ษะลาน ไม ตอ งใช ไฟสองผมใหแ หงน หนาขึ้นและตั้งกลองมุมต่ํา บุคคลที่มีหูกางควรนั่งเฉียงใหหูดานหนึ่งบังศีรษะ อีก ณัฐกร สงคราม | 161
การถายภาพ | เทคนิคและการนําไปใชเพื่อการสื่อสาร
ดานอยูในเงามืด บุคคลที่มีคางสองชั้นควรตั้งไฟหลักใหสูง ใหแบบแหงนคางขึ้น และตั้งกลองในมุมสูง บุคคลที่ใบหนามีริ้วรอยควรตั้งไฟหลักใหต่ํา นั่งเฉียงและ จัดแสงเกลี่ยกระจาย 3. บุคคลที่ มีรูป รา งใหญค วรใชไ ฟสอ งด านข างและใส เสื้อ ผ า สีเข ม สว น บุคคลที่มีรูปรางผอมควรใชไฟสองดานหนาและใสเสื้อผาสีออน 4. บุคคลที่ใสแวนตาควรใหกมศีรษะลงเล็กนอยเพื่อเลี่ยงแสงสะทอนและ ปรับไฟเสริมไปดานขาง บุคคลที่ตาโตตาโปนควรใหแบบมองต่ํา สวนบุคคลที่ตา ลึกควรตั้งไฟหลักใหต่ํา 5. การถายวัตถุ เชน ผักและผลไมเนนใหแสงเขาขางหรือเฉียงและควรฉีด น้ําใหดูสดชื่น สวนการถายแกวน้ํา ขวดน้ํา ควรใหแสงเขาดานบนหรือดานหลัง และฉีดน้ําใหดูสดชื่นเชนกัน ตัวอยางภาพถายในสตูดิโอ
W
X
Y
“เด็ก ARTIST” ใชไฟ 2 ดวงกระจายแสงทั่วตัวและเพิ่มแฮรไลตแยกแบบจากฉากหลัง W “แสงอาฆาต” ใชไฟดวงเดียวเพื่อเนนใบหนาและมือ โดยหันมุมกรรไกรใหสะทอนแสง X “น้ําสมตรามาลี” ใชผลและหยดน้ําสมเสริมเรื่องราวของภาพชวยใหภาพไมโลงจนเกินไป Y
162 | Photography: Technique and Implementation for Communications