Wouter Bleeker in 1966

kelijk en de impact kan per land variëren afhankelijk van de gebruikte technologieën. Operationeel werkt het KNMI voor ruimteweer samen met het Met Office in het Verenigd Koninkrijk. Binnen Nederland is bij organisaties als de TU Delft, ASTRON, Agentschap Telecom en Fugro veel kennis op deelaspecten aanwezig, maar vooral in het buitenland dragen een groot aantal instituten en bedrijven bij aan ruimteweerdiensten zoals die van ESA. Mondiaal pakken organisaties als ICAO het thema op ten behoeve van veiligheid voor de civiele luchtvaart. Het KNMI is hierin ook actief in het globale waarschuwingscentrum PECASUS. Het ruimteweeralarm kan ruim op tijd worden afgegeven voor een CME en variaties in de zonnewind vanwege de langere reistijd (uren tot dagen). Voor andere effecten, zoals zonnevlammen, solar radio bursts en relativistische deeltjes, zit de meerwaarde in de duiding van het type gebeurtenis en het te verwachten verloop.

Conclusie Space weather is een fascinerend onderwerp waarin vakgebieden als astrofysica en geofysica samenwerken vanuit een maatschappelijke relevantie, en waar een unieke koppeling optreedt tussen operationele toepassingen en wetenschappelijk onderzoek op het gebied van plasmafysica en magnetohydrodynamica. Uniek is ook de koppeling met de technologie van vitale sectoren. Mogelijk wordt ruimteweer in de toekomst gelijkwaardig georganiseerd als de moderne meteorologie: lokale waarschuwingen voor globale verschijnselen waarbij internationaal wordt samengewerkt om zowel satelliet- als grondmetingen en modelresultaten snel beschikbaar te hebben.

Dankwoord Dit artikel is gebaseerd op een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde (NvTN) van dezelfde auteur: B. van den Oord, Ruimteweer – een ‘nieuw’ onderzoeksveld, Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde 88(2), 10-13, (2022), met toestemming van de redactie van NvTN, waarvoor dank.

Literatuur

1. Dolores Knipp, Understanding Space Weather and the Physics behind it. 2. https://www.esa.int/Safety_Security/Space_weather 3. https://www.swpc.noaa.gov/ 4. https://pecasus.eu/ 5. Royal Academy of Engineering, 2013, Extreme space weather: impacts on engineered systems and infrastructure, ISBN1-903496-95-0, https://www.raeng.org.uk/ publications/reports/space-weather-full-report. 6. Schrijver, C.J. et al., Understanding space weather to shield society: a global road map for 2015-2025 commissioned by COSPAR and ILWS.

Contact: bert.van.den.oord@knmi.nl

Wouter Bleeker steekt met ‘kop en schouders’ boven andere KNMI- meteorologen uit. Van links naar rechts: Cor Schuurmans (op dat moment persoonlijk assistent van hoofddirecteur Bleeker), Rienk Postma (directeur van de afdeling Weerdienst en Luchtvaartmeteorologie), dan met hoed Wouter Bleeker (hoofddirecteur van 1965 tot zijn overlijden in 1967, en in de tussentijd ook nog oprichter van het IMOU, later IMAU) en helemaal rechts Dick Timmerman (een ervaren weerkamermeteoroloog). Foto genomen tijdens een tweeweekse conferentie in Wiesbaden (Duitsland) op een zondag in maart 1966. Zie de column op pagina 26 – 27.