Samenvatting NVBM-voorjaarssymposium en ALV 2022

Bestuur NVBM

Op 25 maart 2022 vond het NVBM-voorjaarssymposium plaats dat geheel in het teken van het leven en werk van Marcel Minnaert stond. Gastvoorzitter Henk de Bruin opende het symposium met een kort overzicht van Minnaerts wetenschappelijke loopbaan en zijn activisme in de Tweede Wereldoorlog. Henk plaatste het werk van Minnaert over de Natuurkunde van het vrije veld in perspectief tot de hedendaagse natuurkunde waar veel aandacht is voor elementaire deeltjes (Figuur 1). Hij vertelde dat in watervallen recentelijk Quantum Electrodynamicscoherente druppels zijn gevonden (Madl et al., 2012). De Natuurkunde van Elementaire deeltjes en de Oerknal zijn dus niet veel moderner dan de Natuurkunde van ‘t Vrije Veld.

In de tweede presentatie “ROGGBIV – de regenboog voor iedereen” vertelde beeldend kunstenaar Janneke Schenk over haar ontdekkingsreis naar het begrijpen van optische verschijnselen in de atmosfeer. Daarover schreef ze een boekje waarin de natuurkunde achter weerkundige fenomenen zoals halo’s, regenbogen, heiligenschijn toegankelijk en rijk geïllustreerd wordt aangeboden. Henk de Bruin presenteerde daarna als invaller voor Hans Oerlemans twee onderwerpen over ijs: de natuurkunde achter ijsgroei in sloten en meren, en ijsstupa’s die een eenvoudige manier zijn om water op te slaan in droge, koude gebieden. Het idee is dat gebieden die in de regenschaduw van de Himalaya liggen een beperkte jaarlijkse neerslag hebben (~80 mm). In de vroege zomer droogt de watertoevoer uit het gebergte op, maar neerslag die in de late herfst en winter valt, kan opgeslagen worden in de vorm van ijs door het water te vernevelen in een soort fontein waarna het bevriest op een grote ijsmassa (zie ook het artikel van Hans Oerlemans in de Meteorologica van december 2021). De middag werd afgesloten door voormalig denker des vaderlands René ten Bos over zijn boek Meteosofie. Het weer confronteert mensen al eeuwen met onvoorspelbaarheid en onzekerheid. Vandaag de dag is dat nog steeds het geval, maar meer op het vlak van het klimaat. René ten Bos onderzoekt het denken over alles wat zich tussen hemel en aarde afspeelt, en presenteert dit als een veelal vergeten onderdeel van de filosofiegeschiedenis. Gelet op de klimaatcrisis en de toename van extreme weersverschijnselen is het de hoogste tijd deze geschiedenis aan de vergetelheid te ontrukken. Er ontstond een zeer interactieve discussie met het aanwezige publiek. De PowerPoint-slides van de presentaties zijn terug te vinden op de NVBM-website.

Tijdens de voorafgaande algemene ledenvergadering namen we afscheid van Olaf Vellinga als bestuurslid en verwelkomden we Karin van der Wiel (KNMI) in het bestuur. We bedanken Olaf voor zijn achtjarige bijdrage aan het bestuur als penningmeester en webmaster, voor het bijhouden van de postbus en zijn werk rondom de invoering van de AVG-wetgeving. Ook werd de NVBMstrategie voor 2021 – 2026 goedgekeurd, en stemde de vergadering in met het instellen van een jaarlijkse MScscriptieprijs (zie ook pagina 21). Met de ALV sloten we ook het lustrumjaar af. Dat was een mooie gelegenheid om de redactie van de Meteorologica een keer in de zonnetje te zetten en hen te bedanken voor hun inzet voor het blad en de vereniging.

Literatuur Madl P, Del Giudice E, Voeikov VL, Tedeschi A, Kolarž P, Gaisberger M and Hartl A, 2013: Evidence of Coherent Dynamics in Water Droplets of Waterfalls, Water, 5, 57-68.