NV2005-1004

Vieät Nam

.3”

TÖØ THAØNH

ÑEÁN TÆNH

A8 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

DAT

Nhöõng chaøng trai

S

Phoùng söï cuûa HÖÔNG DUYEÂN /NGÖÔØI VIEÄT

hop hoa xinh xaén treân quoác loä 15, thaønh phoá Bieân Hoøa, coù caùi teân raát deã nhôù: “Nhöõng chaøng trai”. Sinh nhaät meï thaân yeâu, toâi caàn tìm boù hoa taëng meï, gheù shop. Nhöõng chaøng trai meâ hoa, maëc ñoàng phuïc xanh taän tình höôùng daãn, cho toâi bieát yù nghóa cao ñeïp cuûa caùc loaïi hoa. Toâi thaáy “quaø taëng” mình... naëng kyù vaø yù nghóa hôn khi hieåu theâm “söù ñieäp” cuûa hoa...

meâ hoa Toâi chöa kòp choïn moät loaïi hoa, ñoâi baïn treû vaøo ñaët mua hoa cho ngaøy cöôùi. Baûo Khoa - “thuû lónh” shop “xin loãi” toâi, roài ra baøn tieáp khaùch, môøi ngoài baøn, ñöa taäp catalogue aûnh maãu, höôùng daãn choïn caùc kieåu daùng hoa coâ daâu caàm trong ngaøy cöôùi. Hai thanh nieân khaùc ñi xe gaén maùy vaøo laáy laüng hoa laøm saün, “laüng hoa naøy laøm cho moät coâng ty ôû khu coâng nghieäp Bieân Hoøa 2” - moät chaøng trai cuûa shop

giaûi thích.

Shop coù 5 chaønh trai, ñoä tuoåi 22-23, goác Caàn Thô, cuøng moät gia caûnh ngheøo, khoâng coù cô hoäi vaøo giaûng ñöôøng ñaïi hoïc nhöng coù chung moät sôû thích meâ hoa. Baûo Khoa cho bieát, hoài coøn beù, nhöõng luùc raûnh khoâng ñi hoïc em hay ruû maáy baïn ñi ra ñoàng tìm hoa, böùng veà nhaø troàng. Khuoân vieân nhaø em coù troàng ñuû caùc thöù hoa hoang daïi, “khoâng thaáy hoa naøo xaáu heát, moãi

Nhöõng chaøng trai meâ hoa ñang chaêm chuùt giöõ cho “tuoåi thoï” töôi ñeïp cuûa hoa laâu hôn.

thöù ñeàu coù neùt ñeïp ñaëc thuø rieâng”. Hoïc xong caáp III, hai baïn Khoa-Nam ruû nhau leân Saøi Goøn tìm vieäc, saün coù nieàm ñam meâ hoa hai ngöôøi “tình nguyeän” vaøo laøm “chæ caàn nuoâi côm” cho moät shop hoa treân ñöôøng Coáng Quyønh, theo hoïc vaøi khoùa caém hoa do nhaø vaên hoùa Phuï Nöõ Saøi Goøn toå chöùc. “Thaáy boïn mình say meâ hoa, laøm toát neân baø chuû boài döôõng moãi thaùng ít traêm (traêm ngaøn ñoàng Vieät Nam), nhôø theá boïn mình môùi coù tieàn theo hoïc maáy khoùa caém hoa, coù thaày coâ chuyeân nghieäp giaûng daïy ñaøng hoaøng ñaáy”, Khoa noùi.

Cuoái naêm 2003, thaáy “tay ngheà” coù theå töï ñöùng shop, Khoa vaø Nam chia tay shop hoa treân Saøi Goøn, traûy veà thaønh phoá Bieân Hoøa thueâ nhaø môû shop. Sao laïi choïn teân hieäu shop hoa raát aán töôïng vaø khaù “nhaïy caûm” veà “Thuû lónh” Khoa ñang giôùi thieäu khaùch catalogue cuûa shop cho ñoâi baïn treû saép leân xe hoa. maët vaên hoùa? “Ñuùng thaät,

ban ñaàu leân sôû vaên hoùa ñaêng kyù môû shop hoa kinh doanh, hình nhö teân “Nhöõng Chaøng Trai” môø aùm, coù gì ñoù “nhaïy caûm nhö anh noùi neân caùn boä nhaø nöôùc ban ñaàu khoâng ñoàng yù, hoûi sao khoâng laáy teân khaùc nhö teân soá nhaø (ñòa chæ) hay teân thaät mình hoaëc teân moät loaïi hoa... nhöng tuïi mình vaãn giöõ laäp tröôøng.

Thöông hieäu laø boä maët, caàn phaûi tìm ñöôïc caùi teân ñoäc ñaùo, aán töôïng, noùi neân ñöôïc ñam meâ cuûa tuïi mình”, Khoa traû lôøi. Anh cho bieát theâm, tìm ñöôïc teân hieäu cho shop laø caû moät coâng phu, ñaõ tham khaûo nhieàu yù kieán baïn beø, loaïi boû haøng chuïc caùi teân khaùc môùi “öng yù” ñöôïc caùi teân “Nhöõng chaøng trai”. Ñang trong muøa cöôùi, coâng vieäc cuûa caùc chaønh trai meâ hoa taát baät hôn, moãi tuaàn coù ñeán caû chuïc caëp tình nhaân gheù shop ñeå tìm choïn kieåu daùng, loaïi hoa cho ngaøy cöôùi

troïng ñaïi cuûa ñôøi ngöôøi. Maø chaúng trong mua cöôùi, shop döôøng nhö vaãn luoân nhieàu khaùch. Lyù do theo Khoa giaûi thích, vì baây giôø coù nhieàu ngöôøi, nhieàu coâng ty ñang coù xu höôùng thích duøng hoa töôi, hoa thaät (thay hoa giaû) ñeå trang trí nhaø mình, nôi phoøng laøm vieäc, neân shop hoa ngaøy caøng ñoâng khaùch, “aên neân laøm ra”.

Coù luùc moät luùc ñaët laøm caû chuïc laüng hoa (cho sinh nhaät, khai tröông coâng ty, ñaùm tang...) caàn phaûi theâm ngöôøi hoã trôï. Moät laàn veà queâ, Khoa ñaõ “chieâu quaân” theâm 3 baïn treû khaùc (teân Huy, Sôùm, Thaéng) leân shop laøm.”Shop hoa “nhö saün saøng giao hoa taän nhaø, neáu coù ñòa chæ, ñieän thoaïi roõ raøng; thaäm chí duø khaùch ñaët mua ôû phöông xa.

Môùi hoâm kia, coù moät anh (khaùch quen) ñang baän coâng taùc ôû Haø Noäi, goïi ñieän daën Tieáp trang A10

Baûo Laõnh Ra Tuø Tieåu Bang Vaø Lieân Bang - All Jails - All Court -24 Hours Services CHARLIE ÑAËNG 714-799-1415 - 714-374-1892 626-334-0696 Owner: Curt Hagman - Lic#1840232

Baát cöù giôø naøo, baát cöù ôû ñaâu, haõy goïi ngay cho toâi, Charlie Ñaëng.

Vôùi treân 12 naêm kinh nghieäm, chuùng toâi laøm vieäc 24/24, taän tình, kín ñaùo vaø mau choùng..

Free Consultation - Checks are welcome - Credit Available - Collateral not always required

WESTMINSTER: 9035 Bolsa Ave., Suite 302 - SAN GABRIEL: 8808 Las Tunas POMONA: 174 W. Mc Kinley Ave. NORWALK: 12355 E. Imperial Hway - VAN NUYS: 6314 Van Nuys Blvd

Toll Free: 1-877-232-2245 *: on approval

Bia Haø Noäi thaät giaû khoù löôøng

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT A9

AÛ N H T R O N G N G AØ Y Phoùng söï aûnh cuûa KHOÂNG ÑÖÙC/NV

ÔÛ Vieät Nam con ngöôøi raát ít khi tin nhau. Lyù do coù theå vì hoï ñaõ coù quaù nhieàu kinh nghieäm khoâng hay gaëp trong quaù khöù. Do vaäy, tuy noùi vaø luoân nhaán maïnh vaøo loøng tin, nhöng khoâng phaûi vaäy.

Ngay daân hay nhaäu cuõng khoå vì chaúng bieát ñaâu laø thaät, ñaâu laø giaû. Chæ rieâng chuyeän bia naøo laø bia Haø Noäi thaät cuõng khoù xaùc ñònh ñöôïc. Neáu chæ nhìn caùc bieån quaûng caùo khoâng thoâi thì cuõng ñaõ thaáy... heát tin.

Choã naøy quaûng caùo bia nguyeân chaát. Nghóa laø chöa pha nöôùc laõ!

Bia Haø Noäi thaät 100%. YÙ sao? Bia choã khaùc chæ coù 50%, uoáng ít say hôn?

Laïi 100% khaùc.

Bia Haø Noäi 100% xem ra laø caâu khaåu hieäu coù veû ñaùng tin nhaát? Caâu naøy ñöôïc duøng ñeå quaûng caùo ôû khaép nôi.

Ngay taïi khaùch saïn quoác teá 4 sao Baûo Sôn cuõng caàn khaúng ñònh chaát löôïng vì hình nhö ngöôøi daân... khoâng tin caû 4 sao.

DAT

A10 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

Vieät Nam

Baùo trong nöôùc baùo ñoäng

Saøi Goøn: Nhaø troï cho sinh vieân, nheách nhaùc vaø ñaày hieåm hoïa SAØI GOØN 03-10 - Saøi Goøn, thaønh phoá cuûa gaàn 8 trieäu daân, ñang trôû neân boäi thöïc tröôùc laøn soùng ngöôøi ngoaïi tænh ñoå veà laøm vieäc vaø hoïc haønh. Ñaùng noùi nhaát laø naêm nay thaønh phoá naøy coù hôn 300,000 taân sinh vieân truùng tuyeån ñaïi hoïc, trong khi taïi nhöõng kyù tuùc xaù daønh cho sinh vieân chæ ñaùp öùng ñöôïc gaàn 20%, neáu coäng theâm soá löôïng cuûa nhöõng naêm tröôùc thì seõ thaønh moät con soá khoång loà. Nhu caàu thueâ choã troï cuûa sinh vieân trôû neân caáp thieát hôn bao giôø heát.

Coù caàu aét coù cung, haøng loaït nhaø troï moïc leân khaép nôi caû noäi thaønh laãn ngoaïi thaønh. Nhieàu gia ñình caáp taäp xeû phoøng ngaên vaùch ñeå cho thueâ. Nhaø troï sinh vieân trôû thaønh thò tröôøng kinh doanh beùo bôû, ñaåy giaù cho thueâ leân tôùi ñænh ñieåm vôùi ñieàu kieän aên ôû nheách nhaùc, dô baån laïi thieáu an toaøn cho ngöôøi söû duïng. Theá nhöng moät khi caàu vöôït cung, chuû nhaø vaãn thi nhau vaét kieät sinh vieân ôû troï vôùi ñuû moïi kieåu caùch kinh doanh thieáu traùch nhieäm. ÔÛ nhöõng “nhaø troï” naøy coù khoaûng 5 ngöôøi soáng trong moät khoaûng dieän tích chöøng 6 meùt vuoâng. Theo baùo Coâng An Thaønh Phoá, nhöõng taân sinh vieân ñöôïc xem laø mieáng moài ngon, laø öu tieân haøng ñaàu ñeå chuû nhaø ra tay “cöùa coå” vì hoï thieáu kinh nghieäm thueâ phoøng, khoâng bieát giaù caû, deã baûo, laïi ñöôïc söï quan taâm cuûa gia ñình neân chuû nhaø deã daøng laøm eo vôùi nhöõng quy ñònh trôøi ôi cuûa

rieâng mình.

Taïi khu vöïc taäp trung nhöõng tröôøng ñaïi hoïc, giaù nhaø troï luoân dao ñoäng ôû möùc cao bôûi taâm lyù choïn thueâ nhaø troï gaàn tröôøng seõ deã ñi laïi hôn. Naém ñöôïc ñieåm yeáu ñoù, haøng loaït hoä kinh doanh nhaø troï töï phaùt cöù theá ruû nhau moïc leân, ngaên böøa phoøng baèng nhöõng loaïi tole, vaùn eùp reû tieàn ñeå doàn eùp sinh vieân vaøo nhöõng phoøng chaät ních ngöôøi. Hieän töôïng nhoài nheùt haøng taù sinh vieân vaøo moät khoaûng khoâng gian beù xíu, oïp eïp vaùn goã, toái taêm, vaãn lieân tuïc dieãn ra maø chaúng maøn ñeán an toaøn - söùc khoûe cuûa sinh vieân.

Baùo naøy daãn chöùng: Nhöõng nhaø troï quanh tröôøng ñaïi hoïc Khoa Hoïc Töï Nhieân, ñaïi hoïc Sö Phaïm naèm treân ñöôøng Nguyeãn Vaên Cöø, An Döông Vöông, Nguyeãn Traõi, Traàn Bình Troïng (quaän 5) coù möùc giaù tính theo ñaàu ngöôøi töø 250-300 ngaøn/ngöôøi, khu vöïc heûm 45 Ñinh Tieân Hoaøng, heûm 18 Nguyeãn Thò Minh Khai... gaàn tröôøng ñaïi hoïc Khoa Hoïc Xaõ Hoäi-Nhaân Vaên roài ñöôøng D2, Ung Vaên Khieâm... vaãn raát huùt sinh vieân duø chi phí phaûi boû ra ñeå coù ñöôïc choã troï hieám khi döôùi 250 ngaøn ñoàng.

Maø naøo coù phaûi chæ tieàn nhaø. Tieàn ñieän, tieàn nöôùc phaàn lôùn taïi nhöõng phoøng troï ñeàu ñöôïc chuû nhaø tính troäi hôn raát nhieàu so vôùi giaù thöïc. Hai sinh vieân troï trong moät con heûm ôû phöôøng 21, quaän Bình Thaïnh, tieàn phoøng 700,000 ñoàng/thaùng nhöng coù thaùng tính tieàn leân

ñeán 1.5 trieäu. Hoûi ra môùi bieát chuû nhaø coäng vaøo ñuû thöù tieàn trôøi ôi, trong ñoù coù caû tieàn ba meï vaøo thaêm ôû laïi, tieàn ñöùa em hoï ôû nhôø hai ba hoâm thi ñaïi hoïc...

Taïi heûm 235B ñöôøng Nguyeãn Vaên Cöø, quaän 5 tìm choã ôû. Taïi ñaây, raát nhieàu nhaø troï ñaõ kín ngöôøi. Ña soá sinh vieân cho bieát, vì tìm choã khoù quaù neân môùi chaáp nhaän ôû ñaây vôùi möùc giaù 250-300 ngaøn ñoàng/ngöôøi chöù thaät ra ñieàu kieän aên ôû, sinh hoaït raát toài vaø maát veä sinh. Baùo Coâng An Thaønh Phoá vieát tieáp: “Duø thueâ nhaø ôû taàng treät hay taàng laàu thì xe coä vaãn phaûi gôûi ngoaøi saân vì haàu nhö nhaø naøo cuõng tröng duïng maët baèng ñeå laäp phoøng heát roài. “Thôû coøn khoâng noåi huoáng hoà choã ñeå xe” - moät chuû nhaø laäp luaän. Phoøng troï naøy ñaõ coù 4 thaønh vieân ñang naáu nöôùng, hoïc, naèm nguû treân dieän tích coûn con vôùi la lieät thöïc phaåm, quaàn aùo, muøng meàn vaát lung tung. Tröa, ñaët löng xuoáng neàn nhaø thì 5 anh em naèm che heát dieän tích phoøng. Moät sinh vieân ñuøa: “AÊn troäm loït vaøo ñaây thì chæ coù nöôùc cheát vì bò phaùt hieän ngay neân em khoûi sôï maát ñoà, chæ coù chuoät treøo qua ngöôøi moãi ñeâm thoâi”. Chöa kòp nhaém maét, phoøng beân ñaõ í ôùi tieáng böôùc chaân ngöôøi trôû veà nhaø troï sau buoåi hoïc.

Sau ñoù laø tieáng nöôùc chaûy, tieáng troø chuyeän, tieáng khua noài, tieáng môõ soâi ì xeøo boác khoùi... Phoøng naøy haùt, phoøng kia xem phim loaïn xaï, baùt nhaùo. Tình traïng nam, nöõ ôû chung nhaø cuõng trôû neân phoå bieán laøm phaùt sinh nhieàu bieán töôùng khoâng toát veà tình caûm, söùc khoûe, aûnh höôûng ñeán hoïc taäp cuûa sinh vieân. ... Ñaõ vaäy, heä thoáng phoøng chaùy chöõa chaùy haàu nhö khoâng ñöôïc chuû nhaø quan taâm, hoï chæ caëm cuïi ngaên phoøng, xeû vaùch ñeå thu tieàn moãi thaùng. Chuùng toâi khoâng heà thaáy loaïi duïng cuï chöõa chaùy naøo trong khi noài ñieän, beáp gas, beáp daàu naèm khaép nôi beân caïnh nhöõng vaùch ngaên baèng vaùn eùp voán luoân

Nhöõng chaøng trai meâ hoa Tieáp trang A8

tuïi mình laøm boù hoa ñaëc bieät ñeå taëng ngöôøi baïn gaùi ñang ôû Bieân Hoøa” - Khoa noùi.

Nhöõng Chaøng Trai meâ hoa, vaãn meâ hoa nhöng cuõng “meâ” tìm toøi, hoïc hoûi, tìm yù töôûng môùi laï. Hình nhö coù moät quy ñònh baát thaønh vaên, moãi thaùng “nhöõng chaøng trai” ít nhaát phaûi cho ra moät maãu caém hoa môùi, “caû thaùng maø khoâng tìm ñöôïc maãu naøo môùi chaéc nguû khoâng yeân”“thuû lónh” Khoa noùi. Nhöõng chaøng trai naøy coøn trau gioài theâm ngoaïi ngöõ, vaø haún nhieân hoï phaûi “chia ca” hoïc ñeå luoân coù ngöôøi thöôøng tröïc ôû shop hoa ñeå phuïc vuï khaùch haøng.

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 Thay lôøi keát: Ñaïi hoïc vöøa böôùc vaøo naêm hoïc môùi, haøng traêm baïn treû thi rôùt ñaïi hoïc vöøa qua, ñang trong taâm traïng buoàn naûn, tuyeät voïng, thaäm chí coù baïn nghó ñeán caû con ñöôøng cheát...

“Baàu khí” tang thöông naøy vaãn coøn, nghieâm troïng ñeán ñoä, moät tôø baùo thuoäc loaïi lôùn nhaát nhì trong laøng baùo Vieät Nam (tôø Tuoåi Treû Saøi Goøn) ñaõ môû haún moät dieãn ñaøn: “Ñaïi hoïc coù phaûi laø con ñöôøng duy nhaát?” (daihoc@tuoitre.com.vn) ñeå caùc baïn treû traûi loøng, nhöõng ngöôøi ñi tröôùc ñaõ töøng vaáp ngaõ chia seû kinh nghieäm...

Dieãn ñaøn naøy ñaõ keùo daøi nhieàu tuaàn, ñeán nay chöa döøng, vaãn coøn söùc thu huùt haøng traêm baïn treû tham döï.

Töø laâu, xaõ hoäi Vieät Nam

quaù quan troïng hoùa vaán ñeà baèng caáp, ñaëc bieät nôi caùc cô quan coâng quyeàn, xí nghieäp nhaø nöôùc (khoâng ít quan chöùc tìm moïi caùch coù ñöôïc taám baèng ñaïi hoïc “laän löng” baát keå baèng giaû hay baèng thaät nhöng hoïc giaû - khoâng coù trình ñoä töông xöùng vôùi baèng caáp - NV) khieán ngöôøi Vieät mình töø laâu coù neáp suy nghó: Coù baèng ñaïi hoïc laø coù “hoä chieáu” yeân taâm vaøo ñôøi, tìm ñöôïc moät vieäc laøm nôi coâng quyeàn ñaày trieån voïng, vôùi nhieàu cô hoäi laøm aên.

Nhöõng chaøng trai meâ hoa, ít nhieàu traû lôøi cho vaán naïn: Ngöôøi ta vaãn thaønh coâng ít nhieàu duø khoâng coù baèng caáp hoïc cao, chæ caàn loøng ñam meâ, nhieät tình heát mình.

Höông Duyeân

Moät chaøng meâ hoa giôùi thieäu, giaûi thích söù ñieäp loaøi hoa laø moài ngon cuûa löûa. cho khaùch.

Nhieàu nöõ sinh vieân dôû khoùc dôû cöôøi khi vöøa môû cöûa nhaø veä sinh trôû ra ngoaøi ñaõ ñuïng phaûi nam sinh ñang Theo doõi ñaày ñuû tin töùc theá giôùi vaø Vieät Nam ñöùng xí phaàn ñeå vaøo cho kòp Tin nhanh, ñuùng, ñaày ñuû; nhieàu baøi vôû giaù trò: giôø hoïc buoåi chieàu. Teä hôn khi heä thoáng hoá xí ñöôïc noái Chæ coù Nhaät Baùo NGÖÔØI VIEÄT thaúng vôùi coáng trôû thaønh ñieåm “vui chôi” cuûa luõ chuoät...

DAT

.3”

TIN MÔÙI

Theá Giôùi

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

Hoa Kyø:

Chi phí nghieân cöùu y teá taêng, nhöng keát quaû trì treä NORTH GARDEN, Virginia - Möùc chi phí veà nghieân cöùu y khoa treân toaøn quoác Hoa Kyø ñaõ taêng gaáp ñoâi trong thaäp nieân vöøa qua, leân tôùi hôn $94 tyû vaøo naêm 2003, theá nhöng nhöõng ñoàng tieàn boû theâm ra ñoù cuõng chæ ñöa laïi nhöõng keát quaû ñaùng thaát voïng maø thoâi.

Treân ñaây laø noäi dung toùm taét cuûa nghieân cöùu ñöôïc coâng boá tuaàn qua.

Baùc só Hamilton Moses thuoäc vieän Alerion Institute, North Garden Virginia, moät toå chöùc chuyeân ñaùnh giaù nhöõng chính saùch nghieân cöùu, cho bieát, “Chuùng ta khoâng tìm ra ñöôïc nguyeân nhaân cuûa nhieàu caên beänh, cuõng nhö khoâng coù ñaùp aùn cho nhöõng caên beänh ñoù, heät nhö caùch ñaây 10 naêm.”

Giôùi y só thaát voïng vì khoâng tìm ñöôïc phöông thuoác chöõa trò cho nhöõng beänh nhaân

bò Alzheimer’s hoaëc bò nhöõng beänh thieáu nhi, nhö töï kyû beänh chöùng vaø beänh tieåu ñöôøng nôi thieáu nieân. Baùc só Moses noùi, “Tình traïng naøy ñöa ñeán caâu hoûi laø lieäu chuùng ta coù duøng tieàn xöùng ñaùng hay khoâng? Chuùng ta coù gaët haùi ñöôïc ñaày ñuû thaønh quaû cuûa moùn ñaàu tö quan troïng ñoù khoâng?”

Theo baùo caùo in trong Taïp Chí Hieäp Hoäi Y Khoa Hoa Kyø (American Medical Association) thì toång soá chi phí cho nghieân cöùu y khoa taïi Hoa Kyø, ruùt töø ngaân saùch chính quyeàn, xí nghieäp vaø nhöõng toå chöùc töø thieän ñaõ taêng leân $94.3 tyû trong naêm 2003, ñöôïc keå nhö gaáp ñoâi so vôùi naêm 1993, sau khi ñaõ tröø boû tyû leä laïm phaùt.

Khu vöïc kyõ ngheä ñaøi thoï khoaûng 57% chi phí ñoù, trong khi chính quyeàn taøi trôï 28% vaø nhöõng toå chöùc töø thieän

ñoùng goùp 5%.

Baûn baùo caùo cho bieát, “Phaàn taøi trôï cuûa nhöõng toå chöùc töø thieän tuy nhoû nhöng raát quan troïng. Bôûi vì hoï coù theå hoã trôï cho nhöõng cuoäc nghieân cöùu nhieàu ruûi ro veà phöông dieän khoa hoïc cuõng nhö chính trò, ñeå cho nhöõng nhaø khoa hoïc coù theå tieán böôùc trong nhöõng laõnh vöïc môùi laï hoaøn toaøn, nhöng laïi cöïc kyø quan troïng.”

Söï phaùt trieån nhöõng loaïi thuoác môùi ñöôïc coi laø trì treä neáu so saùnh vôùi nhöõng keát quaû nghieân cöùu trong nhöõng ngaønh kyõ thuaät sinh hoïc vaø duïng cuï y khoa, nhöõng coâng ty döôïc phaåm cheá ñöôïc trung bình 23 hôïp chaát môùi moät naêm trong thôøi khoaûng 2001 vaø 2004, thaáp hôn con soá 35.5 moät naêm trong thôøi khoaûng 1994-1997.

Maëc daàu Hoa Kyø tieâu gaàn 6% toång soá chi phí y teá cho nhöõng nghieân cöùu y khoa sinh hoïc, ôû möùc ñoä nhieàu hôn baát cöù moät quoác gia naøo khaùc, baûn baùo caùo ñaõ chæ trích vieäc phaân boå quaù ít ngaân khoaûn daønh cho vieäc ñaùnh giaù nhöõng phöông thöùc trò lieäu môùi. (D.P.)

AÁn Ñoä:

Caëp du khaùch ngoaïi quoác bò phaït vaï vì hoân nhau trong leã cöôùi NEW DELHI (Reuters) Moät caëp vôï choàng môùi cöôùi ngöôøi Israel ñaõ bò phaït vaï 1,000 ñoàng rupee sau khi moät toøa aùn AÁn Ñoä xeùt raèng hoï phaïm toäi “coâng xuùc tu sæ” vì ñaõ hoân nhau trong leã cöôùi taïi moät thò traán haønh höông cuûa AÁn Giaùo, theo töôøng thuaät cuûa moät nhaät baùo ôû New Delhi tuaàn vöøa roài.

Caëp trai gaùi ngöôøi Israel ñaõ quyeát ñònh laøm leã cöôùi theo nghi thöùc truyeàn thoáng cuûa AÁn Giaùo, trong khi hoï ñang thaêm vieáng thò traán Pushkar, thuoäc tieåu bang Rajasthan, nôi coù nhieàu ñeàn thôø cuûa toân giaùo

naøy, theo baøi töôøng thuaät cuûa nhaät baùo The Times of India.

Nhöng hoï ñaõ khieán cho vò giaùo só chuû toïa leã cöôùi giaän döõ khi hoï baét ñaàu oâm hoân nhau trong luùc oâng naøy ñang haùt thaùnh ca töø Kinh Veä-Ñaø cuûa AÁn Giaùo.

OÂng giaùo só, cuøng vôùi nhöõng chöùc saéc khaùc, ñaõ than phieàn vôùi caûnh saùt ñòa phöông vaø cô quan naøy ñöa caëp vôï choàng môùi cöôùi ra toøa. Hoâm Thöù Ba, toøa aùn ôû Pushkar ñaõ phaït vaï hoï nhö treân.

“Chuùng toâi seõ khoâng khoan dung baát cöù haønh ñoäng naøo gaây oâ nhieãm vaên hoùa thuoäc loaïi

Ngaøy 3 Thaùng Möôøi:

Khôûi söï Tuaàn Leã Quoác Teá vaän ñoäng hoïc sinh ñi boä tôùi tröôøng NEW YORK - Hoâm qua, Thöù Hai 3 Thaùng Möôøi laø ngaøy ñaàu tieân cuûa Tuaàn Leã Quoác Teá Ñi Boä Tôùi Tröôøng (International Walk to School Week), moät noã löïc toaøn caàu nhaèm vaän ñoäng nhöõng em hoïc sinh, phuï huynh, giaùo vieân, cuõng nhö nhöõng vò laõnh ñaïo coäng ñoàng coå voõ ích lôïi cuûa vieäc ñi boä vaø nhaán maïnh nhu caàu thieát laäp nhöõng ñòa phöông an toaøn cho ngöôøi ñi boä.

Naêm ngoaùi, coù tôùi 3 trieäu ngöôøi ñi boä trong 36 quoác gia tham gia tuaàn leã naøy baèng caùch ñi boä tôùi tröôøng, theo Trung Taâm Ngaên Ngöøa vaø Keàm Cheá Beänh Taät (CDC Centers for Disease Control and Prevention) cho bieát. CDC laø cô quan cuûa chính phuû lieân bang Hoa Kyø tham gia vaø coå voõ Tuaàn Leã Quoác Teá Ñi Boä

naøy.

Soá giôø ñi boä cuõng nhö sinh hoaït chaân tay quaù ít, coäng theâm soá treû em maéc beänh beùo phì taêng leân 300% keå töø ñaàu thaäp nieân 1970, ñaõ khieán nhöõng nhaø laõnh ñaïo y teá coâng coäng nghó tôùi bieän phaùp naøy vaø cho aùp duïng laàn ñaàu tieân keå töø naêm 1994.

Theo CDC, naêm 1969, coù tôùi moät nöûa soá hoïc sinh ñi boä hoaëc ñi xe ñaïp tôùi tröôøng.

Ngaøy nay, chöa tôùi 15% hoïc sinh vaø ngöôøi lôùn duøng nhöõng phöông tieän vaän ñoäng cô theå ñeå tôùi tröôøng.

Moät cuoäc thaêm doø thöïc hieän naêm 2004 trong soá nhöõng phuï huynh coù con em töø 5 tôùi 18 tuoåi cho thaáy, khoaûng caùch töø nhaø tôùi tröôøng thöôøng laø lyù do ñöôïc vieän daãn nhieàu nhaát cho vieäc hoïc sinh khoâng ñi boä tôi

naøy,” lôøi oâng Ladoo Ram Sharma, chuû tòch moät toå chöùc cuûa nhöõng tu só AÁn Giaùo ôû Pushkar ñöôïc baùo chí trích daãn.

Pushkar coù moät ngoâi ñeàn noåi tieáng thôø phöôïng Thaàn Brahma - Thaàn Taïo Hoùa - vaø haáp daãn nhieàu du khaùch ngoaïi quoác, nhôø phong caûnh ñeïp vaø leã hoäi cöôõi laïc ñaø haèng naêm.

AÁn Ñoä coù nhöõng ñieàu luaät khaét khe veà “coâng xuùc tu sæ” vaø nhöõng ai hoân nhau ôû nôi coâng coäng thöôøng bò cheâ traùch trong quoác gia baûo thuû naøy.

Thaùng Möôøi naêm ngoaùi, daân chuùng ñòa phöông trong tieåu bang Rajasthan, mieàn taây AÁn Ñoä, than phieàn vôùi chính quyeàn raèng moät nhoùm du khaùch phuï nöõ Israel ñaõ nhaûy muùa khoûa thaân gaàn Pushkar. (nm) tröôøng. 61% nhöõng vò phuï huynh vieän daãn lyù do naøy. Tieáp ñoù, 30% cho raèng khoâng ñi boä hoaëc ñi xe ñaïp laø vì nguy hieåm giao thoâng. 19% noùi vì thôøi tieát.

Gaàn 12% phuï huynh e ngaïi chuyeän toäi phaïm ñöôøng phoá, vaø 6% cho raèng chính saùch cuûa nhaø tröôøng laø moät trôû ngaïi.

Chính vì theá nhaø chöùc traùch ñaõ coù nhieàu bieän phaùp nhaèm vöôït qua nhöõng trôû ngaïi ñoù. Chaúng haïn, Quoác Hoäi Hoa Kyø ñaõ thoâng qua moät ngaân khoaûn $612 trieäu ñeå taøi trôï chöông trình SR2S (Safe Routes to School), nhaèm taêng cöôøng nhöõng bieän phaùp an toaøn cho treû em ñi boä hoaëc ñaïp xe tôùi tröôøng.

Caùc chöông trình SR2S bao goàm coâng taùc 4E nhö sau: Engineerring (chaúng haïn, söûa chöõa leà ñi boä), Enforcement (thöïc thi luaät ñi ñöôøng - chaúng haïn, kieåm tra xe chaïy quaù toác ñoä), education (giaùo duïc, huaán luyeän treû em veà nhöõng kyõ naêng ñi ñöôøng), vaø encouragement (khích leä).

TIN NHANH TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT A11

DAT

Toång thoáng Nga vieáng thaêm vöông quoác Bæ

Toång Thoáng Nga Vladimir Putin (traùi) vaø Quoác Vöông Bæ Albert II duyeät qua ñoäi lính gaùc danh döï taïi phi tröôøng quaân söï Melsbroek ôû Brussels, Bæ, hoâm muøng 3 Thaùng Möôøi, 2005.

Toång Thoáng Putin seõ gaëp gôõ Thuû Töôùng Bæ Guy Verhofstadt hoâm Thöù Hai, tröôùc ngaøy tham döï hoäi nghò thöôïng ñænh giöõa Nga vaø Lieân Hieäp AÂu Chaâu ñeå thaûo luaän veà caùc vaán ñeà nhaân quyeàn vaø hôïp taùc chính trò. (Hình Mark Renders/Getty Images)

Laïm phaùt chính thöùc ôû Vieät Nam coù theå tôùi 9% HAØ NOÄI (TH).- Vieät Nam seõ phaûi ñoái dieän vôùi laïm phaùt 9% naêm nay khi nhöõng tin töùc cho thaáy daân chuùng chi tieâu nhieàu trong quyù thöù hai naêm 2005 vaø ñoàng thôøi nhaø caàm quyeàn trung öông bôm theâm raát nhieàu tieàn cho neàn kinh teá, baùo chí trong nöôùc thuaät lôøi moät soá chuyeân vieân taøi chính cho hay nhö vaäy tuaàn tröôùc.

Baùo chí trong nöôùc chæ noùi raèng nhieàu loaïi haøng hoùa ñaõ gia taêng leân tôùi 10% trong Thaùng Chín, ñaëc bieät aûnh höôûng töø giaù xaêng daàu.

Ngoâ Trí Long, phoù vieän tröôûng Vieän Chính Saùch Giaù Vaø Thò Tröôøng cuûa Boä Taøi Chính Vieät Nam, noùi raèng chæ soá giaù tieâu thuï (CPI) gia taêng khoâng laø nguy cô cho neàn kinh teá, nhöng naêm ngoaùi vaãn taêng tröôûng toát duø laïm phaùt leân tôùi 9.5%.

“Tröø phi coù söï bieán chuyeån xaáu vaø nhieàu vaøo nhöõng thaùng cuoái, chæ soá giaù tieâu thuï seõ leân ñeán 9% vaøo cuoái naêm.” OÂng Long noùi nhö vaäy vôùi tôø baùo Anh ngöõ Vietnam News qua moät cuoäc phoûng vaán. “Neàn

kinh teá chæ bò taùc ñoäng xaáu khi naøo chæ soá giaù tieâu thuï gia taêng nhanh trong nhieàu naêm lieân tieáp.”

“Vaán ñeà laø daân chuùng chi tieâu nhieàu vaøo dòp cuoái naêm trong khi nhöõng doanh nghieäp thì coá gaéng hoaøn thaønh chæ tieâu keá hoaïch cho caû naêm.”

OÂng noùi.

Nhieàu ngöôøi vaøo dòp cuoái naêm ñöôïc laõnh tieàn thöôûng vaø chi tieâu mua saém teát.

“Theâm nöõa, nhaø caàm quyeàn trung öông nhieàu phaàn bôm theâm tieàn vaøo cho neàn kinh teá ñeå baûo ñaûm taêng tröôûng kinh teá caû naêm ñaït 8.5% cho naêm nay. OÂng Long cho hay.

Laïm phaùt chaéc chaén bò aûnh höôûng khoaûng 20.7% khi Haø Noäi loan baùo taêng löông toái thieåu cho caùn boä coâng chöùc töø ñaàu Thaùng Möôøi naêm 2005 leân thaønh 350,000 ñoàng (töông ñöông loái $22 ñoâ la) (töø 290,000 ñoàng).

Töø ñaàu naêm Haø Noäi ñöa ra chæ tieâu laø kìm giöõ möùc laïm phaùt ôû möùc 6.5% vaø coá gaéng ñaït möùc taêng tröôûng 8.5% cho

naêm nay. Nhöng nhöõng chuyeân vieân kinh teá taøi chính cho raèng Vieät Nam seõ khoâng theå naøo ñaït muïc tieâu vaøo luùc Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc Coäng Saûn Vieät Nam phoûng ñònh möùc laïm phaùt taïi Vieät Nam töø 7.5% ñeán 8% cho naêm nay.

Naêm ngoaùi, neàn kinh teá Vieät Nam taêng tröôûng 7.69% vaø laïm phaùt leân tôùi 9.5% moät phaàn vì bò dòch cuùm gaø thuùc ñaåy giaù löông thöïc taêng voït.

Quyõ Tieàn Teä Quoác Teá (IMF) döï ñoaùn laïm phaùt Vieät Nam naêm nay khoaûng 7.5%.

Trong ngaøy Thöù Tö 21 Thaùng Chín naêm 2005, nhaø caàm quyeàn trung öông loan tin chæ soá tieâu thuï gia taêng 7.8% töø ñaàu naêm ñeán thaùng naøy maø nhö theá ñaõ vöôït quaù söï chæ tieâu ñeà ra hoài ñaàu naêm. Nhöõng vieân chöùc kinh teá thì ñoå toäi taïi giaù xaêng daàu gia taêng ñaõ keùo theo nhöõng loaïi haøng hoùa khaùc taêng giaù.

Vieät Nam xuaát caûng heát daàu thoâ khai thaùc ñöôïc vaø nhaäp caûng xaêng daàu cuøng nhöõng phoù saûn daàu hoûa vì khoâng coù nhaø maùy loïc daàu.

Guatemala:

Tìm thaáy khu thaùnh ñòa Maya coå chöa heà bieát ñeán LA CORONA, Guatemala (Reuters) - Moät thaønh phoá Maya vôùi nhöõng hình töôïng ñieâu khaéc ñoäc ñaùo maø vò trí cuûa noù vaãn coøn laø moät bí aån cho tôùi nay, ñaõ ñöôïc tìm thaáy trong khu röøng raäm ôû phía Baéc Guatemala.

Khu vöïc coù teân “Site Q” ñaõ trôû thaønh moät thaùnh ñòa khaûo coå töø khi moät boä taùc phaåm ngheä thuaät ñoäc ñaùo cuûa Maya thuoäc giai ñoaïn 600900 AD ñöôïc tröng baøy trong caùc baûo taøng Myõ vaø chaâu AÂu vaøo nhöõng naêm 1970.

Nay caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ tìm thaáy moät taùc phaåm

ñieâu khaéc taïi khu pheá tích mang teân La Corona ôû Guatemala phuø hôïp vôùi nhöõng taïo vaät ñöôïc trieån laõm.

Caùc nhaø nghieân cöùu quoác teá töø laâu cuõng phoûng ñoaùn raèng La Corona chính laø Site Q. vaø nghieân cöùu môùi ñaây ñaõ khieán ngöôøi ta khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa.

Salvador Lopez, ngöôøi ñöùng ñaàu caùc khu töôûng nieäm ôû Guatemala, cho bieát raát nhieàu taûng ñaù khaéc xuaát hieän taïi khu vöïc töø ba thaäp kyû tröôùc mang hình chaïm khaéc ñaàu raén kyø laï. Chuùng coù raát nhieàu ñieåm chung vôùi nhöõng

vaät trieån laõm khieán caùc chuyeân vieân nghó ngay raèng chuùng ñeàu bò laáy caép töø moät thaønh phoá Maya.

Lopez cho bieát moät phieán ñaù khaéc chöõ töôïng hình ñaõ chöùng toû La Corona ñaõ ñöôïc hình thaønh bôûi nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu vöông quoác Calakmul cuûa Maya ôû Mexico ñeå taêng cöôøng söùc maïnh trong cuoäc chieán choáng laïi quaân Tikal ôû Guatemala - ñeá cheá lôùn thöù hai trong theá giôùi Maya.

“Di tích ñaõ keå laïi lòch söû cuûa hai trieàu ñaïi Tikal and Calakmul”, oâng noùi.

.3”

YÙ KIEÁN

Dieãn Ñaøn

A12 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

TAØI LIEÄU TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

DAT

Caùc baøi vieát ñaêng taûi treân Phuï Trang Dieãn Ñaøn Ngöôøi Vieät khoâng nhaát thieát phaûn aûnh quan ñieåm cuûa Nhaät Baùo Ngöôøi Vieät, maø chæ phaûn aûnh quan ñieåm rieâng cuûa töøng taùc giaû

Goùp yù vôùi hoïc giaû Traàn Khueâ veà nghi vaán lòch söû Maïc Ñaêng Dung TRÖÔNG NHAÂN TUAÁN

Phaàn I

Nhaân buoåi hoäi thaûo khoa hoïc “Nguyeãn Bænh Khieâm trong lòch söû phaùt trieån vaên hoùa daân toäc” do trung taâm Nghieân Cöùu Haùn Noâm, vieän Khoa Hoïc Xaõ Hoäi Saøi Goøn toå chöùc vaøo Thaùng Möôøi naêm 1991, hoïc giaû Traàn Khueâ coù vieát moät baøi tham luaän mang töïa ñeà “Caàn hieåu ñuùng Nguyeãn Bænh Khieâm vaø Vöông Trieàu Maïc”. Ñaây laø moät baøi vieát khaù coâng phu, taøi lieäu phong phuù, ñaõ ñaët laïi moät soá vaán ñeà veà hai nhaân vaät lòch söû Nguyeãn Bænh Khieâm vaø Maïc Ñaêng Dung. Ngöôøi vieát ñoïc ñöôïc baøi tham luaän naøy khoâng laâu, nhôø söï tình côø “gaëp” ñöôïc hoïc giaû Traàn Khueâ treân maïng löôùi thoâng tin toaøn caàu Internet. OÂng Traàn Khueâ gôûi cho ngöôøi vieát baøi tham luaän treân vaøo ngaøy 20 Thaùng Taùm 2005. Nhöõng vaán ñeà maø hoïc giaû Traàn Khueâ ñeà caäp trong baøi ñaõ baát ñoäng trong lòch söû töø gaàn naêm traêm naêm nay. Vieäc naøy cho thaáy, trong lòch söû, khoâng coù söï quaù treã maø chæ coù söï vieäc ñuùng hay sai. Vì theá, ngöôøi vieát baøi naøy xin ñöôïc goùp yù veà moät soá chi tieát trong baøi tham luaän cuûa hoïc giaû Traàn Khueâ veà nghi vaán Maïc Ñaêng Dung: thöïc söï hoï Maïc coù daâng ñaát cho Taøu hay khoâng? Cuõng xin nhaán maïnh ngöôøi vieát chæ goùp yù veà nghi vaán Maïc Ñaêng Dung vaø khoâng ñaët vaán ñeà veà Nguyeãn Bænh Khieâm. Baøi nghieân cöùu daøi, ñaêng nhieàu kyø.

N

hö töïa ñeà baøi tham luaän “Caàn Hieåu Ñuùng Vöông Trieàu Maïc”, hoïc giaû Traàn Khueâ ñaõ haøm yù cho raèng ñaõ coù nhieàu ngöôøi - neáu khoâng noùi laø moïi ngöôøi - ñaõ hieåu sai veà Maïc Ñaêng Dung. Vì hieåu sai neân môùi caàn hieåu laïi cho ñuùng.

Nhöng thöïc söï ngöôøi ta coù hieåu sai?

Hoïc giaû Traàn Khueâ vieát: (Xem baøi vieát ñính keøm).

Theo oâng thì: “Neáu Maïc Ñaêng Dung coù maéc toäi thì khoâng phaûi laø caùi toäi “caét ñaát maø daâng cho ngöôøi” maø “toäi” cuûa Maïc Ñaêng Dung laø ñaõ xaâm laán ñaát cuûa ngöôøi roài khoâng giöõ noåi laïi phaûi ñem noäp traû laïi ñaát daõ laán.”

Ta thaáy qua baøi vieát, döïa vaøo taøi lieäu trong Phöông Ñình Ñòa Dö Chí cuûa cuï Nguyeãn Vaên Sieâu vaø Minh Söû do cuï Ñaøo Duy Anh dieãn giaûi, hoïc giaû Traàn Khueâ ñaõ phaûn baùc nhöõng luaän cöù töø Ñaïi Vieät Söû Kyù Toaøn Thö cuûa Ngoâ Só Lieân (vaø nhieàu taùc giaû khaùc) vaø Vieät Nam Söû Löôïc cuûa Traàn Troïng Kim veà nhöõng lôøi buoäc toäi trong nhöõng saùch naøy ñoái vôùi Maïc Ñaêng Dung. Hoïc giaû Traàn Khueâ keát luaän: “toäi “caét ñaát” (cuûa Maïc Ñaêng Dung) daâng cho keû thuø roõ raøng laø khoâng coù chöùng cöù chính xaùc. Chôø ñeán khi coù nhaø nghieân cöùu naøo ñöa ra ñöôïc chöùng cöù lòch söû khaùc, toâi coù theå khaúng ñònh raèng: NHAØ MAÏC KHOÂNG HEÀ MAÉC TOÄI PHAÛN QUOÁC!” Phaûi noùi taát caû nhöõng söû lieäu maø hoïc giaû Traàn Khueâ ñaõ trình baøy trong baøi tham luaän (veà nghi vaán Maïc Ñaêng Dung) ñeàu coù chung moät khuyeát ñieåm laø thieáu chính xaùc. Taùc giaû baøn veà ñòa chí maø khoâng ñöa ra moät taám baûn ñoà naøo. Taùc giaû cuõng khoâng xaùc ñònh ñöôïc nhöõng vuøng ñaát (traû hay daâng) ñoù ôû ñaâu, roäng bao nhieâu, ranh giôùi nhöõng vuøng naøy ñöôïc xaùc ñònh theá naøo. Loãi naøy khoâng phaûi do oâng Traàn Khueâ maø do caùch vieát ñòa chí cuûa nhöõng söû gia Vieät Nam ngaøy xöa. Ta thaáy nhöõng taøi lieäu ñaõ daãn cuõng khoâng thoáng nhaát veà nhöõng teân vaø con soá bao nhieâu vuøng ñaát (ñoäng) ñoåi chuû. Maët khaùc, quan troïng nhaát, nhöõng chi tieát veà vuï caét ñaát cuûa nhaø Maïc trong PÑÑDC cuûa cuï Nguyeãn Vaên Sieâu thì trích töø Minh söû. Caàn phaûi kieåm chöùng laïi söï trung thöïc cuûa

Minh söû trong nhöõng vaán ñeà tranh chaáp ñaát ñai vôùi Vieät Nam. Vôùi nhöõng döõ kieän muø môø nhö theá thì ngöôøi nghieân cöùu söû hieän nay chæ coù theå ñaët nghi vaán chöù khoâng theå döïa vaøo ñoù ñeå coù moät keát luaän ñöôïc.

Neáu hoïc giaû Traàn Khueâ cho raèng lôøi keát toäi “Maïc Ñaêng Dung caét ñaát daâng cho keû thuø” khoâng roõ raøng thì ñöông nhieân lôøi bieän luaän “Maïc Ñaêng Dung khoâng heà maéc toäi phaûn quoác” cuõng khoâng roõ raøng luoân. Vì ñaâu coù ai xaùc ñònh ñöôïc cuï theå nhöõng vuøng ñaát ñoù ôû nôi naøo?

Nhöng nhöõng taøi lieäu ñaõ daãn treân cuøng ñoàng yù ôû ñieåm: nhöõng vuøng ñaát “daâng” hay “nhöôïng” moät soá ñoäng thuoäc veà chaâu Vónh An. Ñaïi Vieät Söû Kyù Toaøn Thö cheùp 6 ñoäng bò daâng thuoäc chaâu Vónh An laø Tö Phuø, Kim Laëc, Coå Saâm, Lieãu Caùt, An Löông vaø La Phuø. Theo Vieät Nam Söû Löôïc cuûa Traàn Troïng Kim thì ghi 5 ñoäng laø Teâ Phuø, Kim Laëc, Coå Xung (Coå Saâm), Lieãu Caùt vaø La Phuø. Theo Ñaïi Vieät Thoâng Söû cuûa Leâ Quyù Ñoân Tö Laãm, Kim Laëc, Coå Saâm, Lieãu Caùt thuoäc chaâu An Quaûng vaø chaâu Vónh An. Theo Vieät Hoa Thoâng Söù Söû Löôïc cuûa Beá Laõng Ngoaïn (Quoác Hoïc Thö Xaõ, Haø Noäi, 1944) thì ghi Teâ Phuø (thuoäc Thieáp Laõng), Kim Laëc, Coå Laâm, Lieãu Caùt, La Phuø (thuoäc Nhö Tích) Nhö theá, ñeå coù theå keát luaän hoï Maïc daâng ñaát hay chæ traû ñaát cho nhaø Minh, ít nhaát ta phaûi xaùc ñònh roõ reät vò trí ñòa lyù cuûa chaâu Vónh An vaø ranh giôùi ñaát naøy (cuûa nhaø Leâ) vôùi ñaát cuûa nhaø Minh[1] qua nhöõng thôøi kyø. Baøi goùp yù naøy taùc giaû coá gaéng thuïc hieän vieäc ñoù.

I. Xaùc ñònh ñöôøng bieân giôùi lòch söû nhöõng vuøng ñaát theo söû Vieät vaø söû Taøu: 1. nhöõng chi tieát toång quaùt lòch söû, ñòa lyù giöõa nhöõng vuøng ñaát: “Theo Leâ söû, naêm thöù 10 cuûa trieàu Quang Thuaän[2] (1469) chia baûn ñoà laøm 12 thöøa tuyeân, An Bang goàm coù 1 phuû, 3 huyeän vaø 3 chaâu. Saùch Thieân Nam Dö Haï cheùp: An Bang thöøa tuyeân coù 1 phuû vaø 7 chaâu huyeän. Phuû laø phuû Ñoâng Haûi. 3 huyeän laø Hoaønh Boà, An Höng vaø Chi Phong. 4 chaâu laø Taân An, Vaïn Ninh, Vaân Ñoàn vaø Vónh An.”[3].

Tieáp trang A13

Cuoäc soáng hai maët cuûa Hoà Chí Minh MINH VOÕ LTS: Haøng naêm cöù ñeán giöõa Thaùng Taùm ñaàu Thaùng Chín nhaø caàm quyeàn Coäng Saûn trong nöôùc ñeàu toå chöùc kyû nieäm “Caùch Maïng Thaùng Taùm” thaønh coâng vaø ngaøy khai saùng Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa ñeå giaùn tieáp ñeà cao coâng traïng cuûa “Baùc vaø Ñaûng”. Ñaây thöôøng laø dòp ñeå hoï ñeà cao, taâng boác, thaàn thaùnh hoùa oâng Hoà, moät caùi phao cuoái cuøng caàn baáu víu maø toàn taïi tröôùc gioâng baõo cuûa thôøi ñaïi vaø phong traøo ñaáu tranh cho daân chuû töï do. Sau ñaây laø noäi dung baøi “Cuoäc soáng hai maët cuûa Hoà Chí Minh”.

Töø khoaûng Muøa Heø naêm 1946, trong luùc cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp ñang tieáp dieãn taïi Nam Boä, haàu nhö khaép nhöõng thoân xaõ mieàn Baéc thöôøng xuyeân coù nhöõng buoåi taäp hoïp daân chuùng vaøo ban ñeâm ñeå lieân hoan vaên ngheä hoaëc sinh hoaït chính trò maø Voõ Nguyeân Giaùp ñaõ moâ taû: “Töø thaønh thò ñeán laøng queâ, ñaâu ñaâu cuõng côø môû troáng giong, ngaøy mít tinh, ñeâm khai hoäi. Vuøng noâng thoân Vieät Nam laâu ñôøi yeân tónh chöa bao giôø soâi noåi, roän raøng nhö vaäy.” (1) Nhöõng buoåi taäp hoïp bao giôø cuõng môû ñaàu baèng maøn trình dieãn coù teân “Suy toân Baùc Hoà”.

Sau lôøi hoâ ra leänh, ñeøn saân khaáu vuït taét vaø hai thanh nieân ñeå mình traàn, ñaàu chít khaên quyø goái giô cao hai ngoïn ñuoác tröôùc chaân dung Hoà Chí Minh treân baøn thôø Toå Quoác.

Trong aùnh ñuoác baäp buøng, moät gioïng huøng traùng caát leân keå coâng ôn laõnh tuï vôùi nhöõng lôøi cuoái cuøng vang doäi: “Hoà Chí Minh, Ngöôøi laø oâng Thaùnh Soáng!”

Noái theo töùc khaéc laø baûn ñoàng ca quen thuoäc: “Ñuùc göôm thieâng vung cho nöôùc nhaø, Daét daân Vieät ñi tôùi ñích xa, Hoà Chí Minh, anh huøng bao naêm luoân tranh ñaáu, Thaéng gian nguy, tranh coâng ñaàu...

Hoà Chí Minh muoân naêm! Hoà Chí

Minh muoân naêm!...”

Maøn suy toân ñöôïc laäp laïi khoâng ngöøng ñeâm naøy qua ñeâm khaùc, naêm naøy qua naêm khaùc, thoân naøy qua thoân khaùc... ñaõ taïo trong trí töôûng ña soá daân queâ moät hình töôïng laõnh tuï phi phaøm saùnh ngang thaàn thaùnh.

Hình töôïng naøy coøn ñöôïc lieân tuïc toâ chuoát moãi ngaøy baèng nhöõng chuyeän keå veà “söï dò thöôøng cuûa Baùc” vôùi caëp maét coù hai con ngöôi, vôùi tình thöông bao la nhö trôøi bieån chæ nghó tôùi nhaân daân, vôùi cuoäc soáng hy sinh troïn veïn moïi sinh thuù baûn thaân ñeå doàn heát taâm löïc cho ñaát nöôùc... vaø ñaõ xuaát hieän nôi khoâng ít taùc phaåm vieát veà Hoà Chí Minh cho tôùi nay.

Vôùi Duiker, “oâng Hoà ñaõ chieám ñöôïc moät choã trong ngoâi ñeàn thôø nhöõng anh huøng caùch maïng töøng ñaáu tranh maïnh meõ ñeå nhöõng ngöôøi cuøng khoå treân theá giôùi coù ñöôïc tieáng noùi ñích thöïc cuûa hoï“ Vôùi Halberstam, “Hoà Chí Minh laø anh huøng soá moät, anh huøng duy nhaát cuûa Vieät Nam... laø hieän thaân cuoäc caùch maïng cuûa daân toäc oâng ñoái vôùi daân toäc oâng vaø caû ñoái vôùi theá giôùi... laø nhaø aùi quoác vó ñaïi nhaát Vieät Nam ôû theá kyû 20”.

Vôùi Douglas Pike, “Hoà Chí Minh coù taøi veà toå chöùc, taän tuïy hy sinh, chí coâng voâ tö, lo tröôùc daân, höôûng sau daân...”

Vôùi nöõ kyù giaû Heùleøne Tourmaire:

“Hình aûnh cuûa Hoà Chí Minh ñaõ hoaøn chænh vôùi söï keát hôïp ñöùc khoân ngoan cuûa Phaät, loøng baùc aùi cuûa Chuùa, trieát hoïc cuûa Maùc, thieân taøi caùch maïng cuûa Leânin vaø tình caûm cuûa moät ngöôøi chuû gia toäc, taát caû bao boïc trong daùng daáp raát töï nhieân”.

Vôùi Phaïm Vaên Ñoàng: “Moät con ngöôøi phi thöôøng vaø xuaát chuùng, naêng ñoäng vaø linh hoaït trong moïi öùng bieán, minh khieát vaø thanh thaûn trong taâm hoàn vaø phong ñoä, ngöôøi cuûa chuû nghóa nhaân ñaïo trong yù nghóa ñaày ñuû nhaát, nhaø chieán löôïc, nhaø laõnh ñaïo, nhaø toå chöùc, ñoàng thôøi laø nhaø vaên hoùa, nhaø baùo, nhaø thô lôùn.”

Buøi Tín xaùc ñònh kyõ hôn: “Caù nhaân toâi kính troïng oâng Hoà Chí Minh... Ñaây chính laø con ngöôøi thaúng thaén löông thieän (honneâte), soáng raát giaûn dò, yeâu thích treû con vaø deã gaàn guïi vôùi nhöõng ngöôøi heøn moïn nhaát (humbles)... Toâi cöïc löïc baùc boû giaû thuyeát cho raèng ñoù chæ laø caùi taøi ñoùng kòch cuûa oâng.”

Nhöng, chính trong taùc phaåm cuûa Duiker, Douglas Pike, Halberstam, Buøi Tín... cuoäc soáng vaø con ngöôøi Hoà Chí Minh ñaõ ñöôïc dieãn taû ra sao?

Duiker ñaõ keå veà ñôøi tö Hoà Chí Minh vôùi moät loaït ngöôøi tình vaø vôï nhö Nguyeãn Thò Minh Khai, Taêng Tuyeát Minh, Ñoã Thò Laïc, Noâng Thò Tieáp trang A13

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT A13

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

Dieãn Ñaøn Goùp yù vôùi hoïc giaû Traàn Khueâ veà nghi vaán lòch söû Maïc Ñaêng Dung Tieáp trang A12

Nhö theá, thôøi haäu Leâ, chaâu Vónh An thuoäc phuû Haûi Ñoâng, tröïc thuoäc An Bang thöøa tuyeân. Nhöng: “Taïp Truù cuûa Nguyeãn Thieân Tích cheùp: (An Bang thöøa tuyeân coù) hai phuû, taùm huyeän, saùu chaâu: Phuû Haûi Ñoâng goàm 3 huyeän 4 chaâu laø Hoa Phong, An Höng, Hoaønh Boà, Vaân Ñoàn, Taân An, Vaïn Ninh, Vónh An. Phuû Döông Tuyeàn goàm 5 huyeän, 2 chaâu: Hoaønh Cöø, Vaân An, Hoa Nha, An Hoùa, An Phoá, Nhö Tích, Chieâm Laõng. Maïc Ñaêng Dung noäp hai chaâu Nhö Tích, Chieâm Laõng cho nhaø Minh thuoäc vaøo Khaâm Chaâu.

Sau khi nhaø Leâ trung höng, chuùa Trònh Thanh Vöông caàu rieâng vôùi nhaø Minh, phong cho laø phoù quoác vöông môùi daâng ñaát 3 huyeän thuoäc phuû Döông Tuyeàn, nay (An Bang thöøa Tuyeân) chæ coøn moät phuû, 3 huyeän, 3 chaâu maø thoâi.” [4] Coù nhieàu chi tieát thuù vò trong ñoaïn trích treân. Thöïc ra An Bang thöøa tuyeân goàm coù hai phuû: phuû Döông Tuyeàn vaø phuû Haûi Ñoâng. Leâ söû cheùp An Bang thöøa tuyeân chæ coù moät phuû Haûi Ñoâng vì roõ raøng phuû Döông Tuyeàn ñaõ khoâng coøn nöõa. An Bang thöøa tuyeân chæ coøn moät phuû, 3 huyeän, 3 chaâu maø thoâi.

Phuû Döông Tuyeàn khoâng coøn vì hai chaâu Nhö Tích vaø Chieâm laõng ñaõ bò Maïc Ñaêng Dung noäp cho nhaø Minh. Rieâng Trònh Thanh Vöông thì daâng cho nhaø Minh 3 huyeän. Ñaùng leõ phuû Döông Tuyeàn phaûi coøn laïi 2 huyeän, nhöng khoâng bieát hai huyeän naøy ôû ñaâu vaø soá phaän ra sao. Ta thaáy 6 ñoäng Teâ Phuø, Kim Laëc, Coå Saâm, Lieãu Caùt, An Löông, La Phuø[5] thuoäc chaâu Vónh An, phuû Haûi Ñoâng, khoâng thuoäc veà phuû Döông Tuyeàn. Vì vaäy coù theå khoâng phaûi chæ coù moät vuï noäp ñaát chaâu Vónh An

(5, 6 hay 7 ñoäng) do Maïc Ñaêng Dung maø coøn coù theâm 2 vuï daâng ñaát khaùc thuoäc phuû Döông Tuyeàn. Ñoù laø nhöõng vuï Trònh Thanh Vöông daâng 3 huyeän vaø Maïc Ñaêng Dung daâng 2 chaâu Nhö Tích vaø Chieâm Laõng cho nhaø Minh. Ñaïi Vieät Thoâng Söû cuûa Leâ Quyù Ñoân (baûn dòch cuûa Truùc Vieân Leâ Maïnh Lieâu, boä Vaên Hoùa Giaùo Duïc vaø Thanh Nieân, Saøi Goøn, 1973) moâ taû vieäc Maïc Ñaêng Dung daâng ñaát nhö sau: “Maïc Ñaêng Dung do cöûa quan beân taû böôùc ra quyø goái, höôùng maët veà phöông Baéc, daâng tôø bieåu haøng vaø ñòa baï (soå) ghi cheùp thoå ñòa quaân daân trong nöôùc, tình nguyeän noäp nhöõng ñoäng: Tö Laãm, Kim Laëc, Coå Saâm, Lieãu Caùt thuoäc chaâu An Quaûng vaø chaâu Vónh An (cuûa nöôùc ta), ñeå leä thuoäc vaøo Khaâm Chaâu. Trong tôø haøng bieåu coù ñoaïn: Thuû thaàn Khaâm Chaâu taâu xöng: hai ñoâ Nhö Tích, Chieâm Laêng vaø boán ñoäng Tö Phieâu (ñoaïn treân ghi laø Tö Laãm), La Phuø, Coå Laâm (tröôùc ghi laø Coå Saâm), Lieãu Caùt, laø ñaát cuõ cuûa Khaâm Chaâu. Neáu quaû nhö vaäy, thì nhöõng ñaát aáy do trieàu tröôùc hoï Leâ maïo nhaän.

Nay haï thaàn xin tình nguyeän daâng nhöõng ñaát aáy leä thuoäc vaøo Khaâm Chaâu [6]”. Vieäc naøy xaûy ra naêm 1540.

Ta thaáy danh saùch nhöõng ñoäng do Maïc Ñaêng Dung noäp vaø danh saùch do thuû thaàn Khaâm Chaâu ñoøi khoâng phuø hôïp hoaøn toaøn. Danh saùch noäp cuûa hoï Maïc ghi dö ñoäng Kim Laëc nhöng thieáu ñoäng La Phuø vaø hai ñoâ Nhö Tích vaø Chieâm Laõng.

So saùch nhöõng ñòa danh trong ñoaïn vöøa daãn cuûa Leâ Quyù Ñoân vôùi taøi lieäu cuûa Nguyeãn Vaên Sieâu trích töø Leâ söû vaø Taïp Truù cuûa Nguyeãn Thieân Tích daãn treân, ta thaáy coù nhöõng ñieåm ñaùng ghi nhaän nhö sau: Leâ Quyù Ñoân vieát boán ñoäng Tö Laãm (Tö Phieâu), Kim Laëc, Coå Saâm, Lieãu Caùt thuoäc chaâu An Quaûng vaø Vónh An. Nhöng ñoäng naøo thuoäc chaâu An Quaûng vaø ñoäng naøo thuoäc chaâu Vónh An? Chaâu Vónh An thì ñaõ nhaän dieän, thuoäc veà phuû Haûi Ñoâng thuoäc An Bang thöøa tuyeân,

nhöng chaâu An Quaûng thì khoâng bieát ôû ñaâu. Hai ñòa danh Nhö Tích vaø Chieâm Laêng (Nguyeãn Vaên Sieâu vieát Chieâm Laõng) ñöôïc vieát laø “ñoâ”, coù theå töông ñöông vôùi “chaâu”, laø moät vuøng ñaát töông ñöông vôùi “huyeän”. Theo Taïp Truù cuûa Nguyeãn Thieân Tích thì hai chaâu Nhö Tích vaø Chieâm Laõng thuoäc phuû Döông Tuyeàn, thuoäc An Bang thöøa tuyeân. So saùnh danh saùch nhöõng ñoäng “daâng” cho nhaø Minh thì ta thaáy Leâ Quyù Ñoân ñöa ra 4 ñoäng vaø 2 chaâu, Ñaïi Vieät Söû Kyù Toaøn Thö ñöa ra 6 ñoäng. Hai danh saùch naøy coù nhöõng teân truøng hôïp laø: Kim Laëc, Coå Saâm, Lieãu Caùt vaø La Phuø. Nhö theá, taùc giaû Ñaïi Vieät Söû Kyù Toaøn Thö ñaõ khoâng ghi laïi vuï daâng ñaát Nhö Tích vaø Chieâm Laõng. Coøn cuï Leâ Quyù Ñoân thì nhaäp hai vuï daâng (hay traû) ñaát cuûa Maïc Ñaêng Dung vaøo laøm moät. Moät vuï laø nhöõng ñoäng thuoäc chaâu Vónh An, moät vuï laø hai “ñoâ” Nhö Tích vaø Chieâm Laõng thuoäc phuû Döông Tuyeàn.

Döïa leân söû saùch cuûa Nhaø Toáng vaø nhaø Minh, cuï Nguyeãn Vaên Sieâu chöùng minh raèng vuøng ñaát teân goïi Nhö Tích voán thuoäc veà Trung Hoa (vaøo thôøi nhaø Toáng): “Nay xeùt saùch Dö Ñòa Kyû Thaéng thì traïi Nhö Tích ôû phía Taây Khaâm Chaâu 160 daëm caùch chaâu Vónh An cuûa giao Chæ 20 daëm, giöõ treân ñænh nuùi cao, theá raát hieåm trôû, tröôùc ñaët traïi ñeå quaûn haït 7 ñoäng. Saùch Thoâng Chí cheùp: Phía Taây chaâu (chaâu Khaâm, chuù thích cuûa taùc giaû) coù Nhö Tích, Caùt, Chieâm Laõng, Tö Laãm, Coå Saâm, Thôøi La. 7 ñoäng (ñeán) ñaàu nhaø Toáng (khoaûng naêm 960) ñeàu ñaët ñoäng tröôûng, nieân hieäu Hoàng Vuõ[7] nhaø Minh môùi ñaët chöùc Tuaàn Tö ôû Nhö Tích ñeå thoáng haït caû, ñaát aáy phía baéc giaùp hai soâng Ñoâng, Taây, phía Nam giaùp Giao Chæ.”

Ta thaáy cuï Nguyeãn Vaên Sieâu ghi laàm vì chæ coù 6 ñoäng thay vì 7. So saùnh danh saùch naøy vôùi nhöõng danh saùch Ñaïi Vieät Söû Kyù Toaøn Thö daãn treân, ta thaáy chæ coù 2 ñoäng truøng hôïp: Caùt (Lieãu Caùt?) vaø Coå Saâm. Ranh giôùi vuøng ñaát naøy,

phía Baéc laø hai soâng Ñoâng vaø Taây, phía Nam giaùp Giao Chæ.

Tìm trong Ñaïi Thanh Nhöùt Thoáng Chí vaø Ñaïi Thanh Hoäi Ñieån Ñoà [8] ngöôøi vieát baøi naøy khoâng thaáy xaùc ñònh hai soâng Ñoâng vaø Taây. Coù theå hay soâng naøy ñaõ ñoåi teân khaùc maø khoâng ghi chuù laïi. Rieâng ranh giôùi phía Nam “giaùp” Giao Chæ thì voâ phöông xaùc ñònh.

Cuï Nguyeãn Vaên Sieâu vieát tieáp: “Naêm thöù 14 hieäu Vónh Laïc[9] (1417) laïi ñaët theâm chöùc Vyõ Ñaøo Tuaàn Tö, naêm thöù 2 nieân hieäu Tuyeân Ñöùc[10] (1428), nhöõng ñoäng Tö Laãm, Thôøi La, Coå Saâm, Caùt laøm phaàn phuï vaøo nöôùc Giao Chæ, naêm thöù 19 nieân hieäu Gia Tónh[11] (1541), Maïc Ñaêng Dung caàu hoøa, giaû laïi ñaát 4 ñoäng cho nhaø Minh. Naêm thöù 21 tri chaâu laø Laâm Hy Nguyeân vaïch ñònh bôø coõi, nhöng chæ coøn Chieâm Laõng, Thôøi La 2 chaâu maø thoâi. Quoác söû cheùp: Vua Leâ Ñaïi Haønh[12] naêm thöù 3 nieân hieäu ÖÙng Thieân (997), ngöôøi ñaát Trieàu Döông (nay laø Vónh Yeân) laø luõ Vaên Duõng laøm loaïn, troán sang traán Nhö Tích thuoäc chaâu Khaâm nhaø Toáng, theá thì maáy ñoäng Nhö Tích thuoäc chaâu Vónh An, môùi coù töø nieân hieäu Thuaän Thieân[13] nhaø Leâ (Tuyeân Ñöùc nhaø Minh), nhaø Maïc giaû laïi nhaø Minh, laø giaû laïi ñaát laán, khoâng phaûi caét ñaát ñeå ñuùt loùt vaäy”.[14] Ta thaáy cuï Nguyeãn Vaên Sieâu coù moät laàm laãn. Nhö treân coù daãn, naêm Quang Thuaän thöù 10, chaâu Vónh An môùi ñöôïc ñaët. Thuaän Thieân laø hieäu cuûa vua Leâ Thaùi Toå (1428-1433), Quang Thuaän laø hieäu cuûa vua Leâ Thaùnh Toân töø naêm 1460 ñeán 1469 vaø hieäu Hoàng Ñöùc töø naêm 1470 ñeán 1497. Vì vaäy döôùi trieàu Thuaän Thieân, chaâu Vónh An chöa coù. Tröôùc ñoù, thuoäc Minh, thì coù chaâu Tónh An thuoäc phuû Taân An. Vaán ñeà ñòa danh Nhö Tích coù nhieàu ñieåm khoâng thoáng nhöùt. Giaû söû raèng ñoäng Nhö Tích vaø nhöõng ñoäng Tö laãm, Thôøi La, Coå Saâm, Caùt (Lieãu Caùt) thuoäc ñaát nhaø Minh (vieäc naøy khoâng coù gì chöùng minh), hoï Maïc traû ñaát laø traû ñaát maø nhaø Leâ ñaõ laán tröôùc ñoù, thì

nhöõng ñoäng La Phuø, Teâ Phuø, Kim Laëc, An Löông ñaõ veà ñaâu? Ñòa danh Nhö Tích, khi thì vieát laø ñoäng, laø moät vuøng ñaát nhoû vuøng nuùi, töông ñöông moät laøng. Coù khi vieát laø “ñoâ”, khi vieát laø chaâu. Chaâu laø vuøng ñaát nuùi, töông ñöông vôùi huyeän ôû ñoàng baèng. Chaâu coù theå do nhieàu ñoäng goùp laïi. Coù khi vieát laø “traán”, laø moät vuøng ñaát raát lôùn, lôùn hôn caû phuû (do nhieàu chaâu, huyeän goùp laïi). Maët khaùc, ñôn vò haønh chaùnh cuûa Taøu hoaøn toaøn khaùc vôùi Vieät Nam. Minh söû goïi Nhö Tích laø “traïi”, Toáng söû goïi laø ñoäng.

Moät chaâu cuûa Taøu coù theå baèng moät tænh hay nhieàu tænh cuûa Vieät Nam goùp laïi. Ñòa vöïc cuûa Nhö Tích khoâng theå xaùc ñònh cuï theå. Vaán ñeà xaùc ñònh ranh giôùi vì theá caøng phöùc taïp.

(Coøn tieáp) GHI CHUÙ

[1] 1364-1644.

[2] Quang Thuaän (1460-1469), Hoàng Ñöùc (1470-1497) laø hieäu cuûa vua Leâ Thaùnh Toân.

[3] Phöông Ñình Ñòa Dö Chí, Nguyeãn Vaên Sieâu, nxb Vaên Hoùa Thoâng Tin, naêm 2001, tr 395.

[4] idem.

[5] Theo Ñaïi Vieät Söû Kyù Toaøn Thö.

[6] Trích töø Söû Lieäu veà Bieân Giôùi Ta Vaø Taøu Töø Ñôøi Nhaø Lyù Cho Tôùi Ñaàu Thôøi Phaùp Thuoäc. Taùc giaû Haø Mai Phöông vaø Chu Thu Haèng. NXB Mai Hieân, PO BOX 1061 Campell, CA, 95009, khoâng ñeà naêm xuaát baûn.

[7] 1368-1399.

[8] Baûn dòch cuûa oâng Deveùria, Ñaïi Thanh Nhöùt Thoáng Chí ÑTNTC (500 quyeån, in naêm 1764 theo leänh cuûa vua Caøn Long), trong quyeån La Frontieøre Sino Annamite - Description geùopraphique et ethnographique (d’apreøs les documents officiels traduits pour la premieøre fois), do l’Ecole des Langues Orientales Vivantes xuaát baûn, Paris naêm 1886.

[9] 1403-1425.

[10] 1426-1436.

[11] 1522-.1567.

[12] Vua Leâ Ñaïi Haønh coù nhöõng hieäu: Thieân Phuùc (980 988), Höng Thoáng (989 993) vaø ÖÙng Thieân (994 1005).

[13] Thuaän Thieân laø hieäu cuûa vua Leâ Thaùi Toå (1428-1433).

[14] PÑÑDC, sñd, 397

Cuoäc soáng hai maët cuûa Hoà Chí Minh Tieáp trang A12

Xuaân vv... moät coâ ôû Phaùp, vaøi coâ ôû Nga vaø caû chuyeän Hoà Chí Minh vaøo luùc cuoái ñôøi nhôø moät caùn boä cao caáp Trung Coäng giôùi thieäu cho moät coâ gaùi treû ñeå höôûng tuoåi giaø...

Duiker coøn neâu roõ lieân heä tình caûm giöõa Hoà Chí Minh vaø Nguyeãn Thò Minh Khai laø moät bí aån raéc roái nhaát trong ñôøi oâng Hoà do Nguyeãn Thò Minh Khai laø vôï cuûa Leâ Hoàng Phong.

Halberstam ca ngôïi Hoà Chí Minh coù thuû ñoaïn hôn ngöôøi ñeå queùt saïch nhöõng phaàn töû ñoái ñòch goàm haàu heát laø nhöõng ngöôøi yeâu nöôùc keå caû ngöôøi ñöôïc kính ngöôõng nhö Phan Boäi Chaâu baèng caùch baùo cho maät thaùm Phaùp baét hoaëc cho thuû haï taøn saùt sau khi phao vu laø löu manh, phaûn quoác...

Douglas Pike nhaéc laïi nhöõng söï vieäc ñaõ ñöôïc Halberstam ñeà caäp vaø keå theâm: “Theo nhöõng nguoàn tin ñaùng tin caäy, ngaøy theá chieán II buøng noå (1-9-1939) coù keû trao cho maät thaùm Phaùp ôû Saigon ñaày ñuû danh saùch cuûa nhoùm Ñeä Töù vôùi bí danh vaø ñòa chæ cuûa töøng ngöôøi keå caû nôi cö truù ñòa phöông treân toaøn quoác. Chæ trong vaøi giôø caûnh saùt Phaùp ñaõ toùm heát nhöõng laõnh tuï ñaày ñi New Hebrides, New Caledonia, Madagascar vaø nhöõng thuoäc ñòa khaùc cuûa Phaùp xa Ñoâng Döông... Sau naøy nhieàu söû gia vaø nhöõng chuyeân gia veà chính trò quaû quyeát chæ coù Coäng Saûn Vieät Nam coù taøi lieäu vaø khaû naêng laøm moät vieäc coù tính tình baùo chieán thuaät ñoù.”

Vaø, Douglas Pike taùn ñoàng nhaän ñònh cuûa Halberstam vôùi keát luaän: “...Hoà luoân luoân chöùng toû laø keû ñaïi taøi veà xaûo traù vaø taøn baïo”. (2) Rieâng Buøi Tín phaùt bieåu: “Hoài 1945, môùi 55 tuoåi, oâng töï nhaän laø cha giaø daân toäc vaø Tieáp trang A14

DAT

A14 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

Dieãn Ñaøn Cuoäc soáng hai maët cuûa Hoà Chí Minh Tieáp trang A13

xöng Baùc vôùi ñoàng baøo trong ñoù coù caû cuï giaø 70, 80 tuoåi laø khoâng oån... OÂng vieát veà baûn thaân mình, kyù teân laø Traàn Daân Tieân vaø T. Lan töï khen mình laø vó ñaïi hôn Leâ Lôïi, Traàn Höng Ñaïo, töï noùi veà mình raèng: “Baùc Hoà raát khieâm toán, ngöôøi khoâng bao giôø muoán noùi ñeán baûn thaân mình” thì thaät mæa mai ñeán buoàn cöôøi!” (3) Duø thaønh taâm ngöôõng moä caùch naøo, nhöõng taùc giaû treân cuõng khoâng theå toâ ñieåm cho Vò Thaùnh Soáng cuûa mình baèng nhöõng söï vieäc ñaõ keå.

Bôûi taát caû nhöõng söï vieäc ñoù chæ phaûn aûnh moät tính caùch ñoái nghòch cuøng cöïc vôùi nhöõng ñieàu toát ñeïp.

Chæ nhìn rieâng veà cuoäc soáng tình caûm rieâng tö, nhöõng taùc giaû ñaõ ghi nhaän hoaëc khoâng daùm choái boû vieäc ngoaøi raát nhieàu ngöôøi tình, Hoà Chí Minh ít nhaát ñaõ chung soáng nhö vôï choàng vôùi 5 ngöôøi phuï nöõ: 1- Trong Töø thöïc daân ñeán coäng saûn, Hoaøng Vaên Chí thuaät theo lôøi keå cuûa Nguyeãn Khaùnh Toaøn, cho bieát trong thôøi gian hoïc ôû Lieân Xoâ, Hoà Chí Minh cuõng nhö Nguyeãn Khaùnh Toaøn ñaõ ñöôïc Quoác Teá Coäng Saûn caáp cho moät ngöôøi Nga laøm vôï hôø. Vì Hoaøng Vaên Chí chæ noùi theo Nguyeãn Khaùnh Toaøn raèng coù moät coâ vôï hôø, maø khoâng noùi teân, tuy cuõng coù ngöôøi baûo Vera Vasilieva laø ngöôøi tình cuûa Hoà nhöng khoù tin vì coâ naøy laø caùn boä cao caáp, ngöôøi töøng bao che beânh vöïc Hoà.

2- Naêm 2001, söû gia Trung Coäng, giaùo sö Hoaøng Tranh, vieát moät baøi baùo daøi keå laïi raát nhieàu chi tieát veà vieäc Hoà Chí Minh chính thöùc laäp hoân thuù vôùi moät nöõ hoä sinh ngöôøi Trung Hoa theo Kitoâ giaùo teân laø Taêng Tuyeát Minh môùi 21 tuoåi. Tieäc cöôùi ñöôïc toå chöùc

vaøo thaùng 10-1926 taïi nhaø haøng Thaùi Bình ôû Quaûng Chaâu laø nôi tröôùc ñoù Chu AÂn Lai ñaõ laøm leã cöôùi vôùi Ñaëng Dónh Sieâu.

Naêm 1927, khi Töôûng Giôùi Thaïch baét ñaàu dieät coäng, Hoà Chí Minh phaûi cuøng vôùi Borodin trôû veà Lieân Xoâ, khoâng kòp lieân laïc vôùi vôï nhöng Taêng Tuyeát Minh vaãn moät loøng chung thuûy ôû vaäy chôø choàng cho ñeán khi laâm chung vaøo tuoåi 91. Nhieàu laàn baø ñaõ göûi thö cho söù quaùn Coäng Saûn Vieät Nam ôû Trung Quoác (luùc aáy do Hoaøng Vaên Hoan laøm ñaïi söù), cuõng nhö nhôø ngöôøi chuyeån thö sang Haø Noäi, khi bieát tin choàng baø ñaõ thaønh chuû tòch Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa nhöng khoâng bao giôø coù hoài aâm.

Theo Pierre Brocheux, ngöôøi moái laùi cho ñaùm cöôùi naøy laø Lyù Hueä Quaàn, vôï Laâm Ñöùc Thuï vì Taêng Tuyeát Minh raát thaân vôùi Lyù Hueä Quaàn.

Brocheux ghi theo moät taøi lieäu cho bieát chính Laâm Ñöùc Thuï ñaõ keå laïi nhö sau: “Thaùng 10 naêm 1926, Lyù Thuïy, töùc Nguyeãn AÙi Quoác, töùc Hoà Chí Minh ñaõ thaønh hoân vôùi moät nöõ hoä sinh ñoàng moân vôùi vôï toâi. Nguyeãn Haûi Thaàn vaø Leâ Hoàng Sôn khoâng taùn thaønh cuoäc hoân phoái naøy neân tìm caùch choáng. Nhöng Lyù Thuïy ñaõ traû lôøi: “Toâi cöù laáy vôï, baát chaáp nhöõng anh khoâng chaáp thuaän, vì toâi caàn moät ngöôøi ñaøn baø daäy tieáng Trung Hoa cho toâi vaø saên soùc vieäc nhaø.” (4) 3- Nguyeãn Thò Minh Khai, theo thoâng tin chính thöùc cuûa Ñaûng, laø vôï cuûa Leâ Hoàng Phong, nhöng William J. Duiker vaø caû Buøi Tín ñeàu nhaéc nhöõng taøi lieäu cho bieát töøng coù thôøi gian laø vôï Hoà Chí Minh vaøo khoaûng 19341935.

Rieâng nhaø baùo Vieät Thöôøng noùi Hoà Chí Minh (khi ñoù coøn mang teân Lin vaø Nguyeãn AÙi Quoác) ñaõ laøm hoân thuù vôùi Nguyeãn Thò Minh Khai, maëc duø coâ naøy ñaõ höùa hoân vôùi Leâ Hoàng Phong. Hoà Chí Minh ñoaït vò hoân theâ cuûa

ñoàng chí trong thôøi gian Minh Khai thuï huaán lôùp ñaøo taïo caùn boä do Hoà Chí Minh phuï traùch ôû Hoàng Koâng.

Theo Vieät Thöôøng, coâ con gaùi cuûa Nguyeãn Thò Minh Khai hieän soáng ôû Saigon vaø ñöôïc noùi laø con cuûa Leâ Hoàng Phong chính laø con cuûa Hoà Chí Minh.

Sophie Quinn-Judge, taùc giaû cuoán tieåu söû Hoà Chí Minh môùi nhaát, ngöôøi ñaõ tröïc tieáp nghieân cöùu nhöõng taøi lieäu môùi ñöôïc giaûi maät ôû vaên khoá Lieân Bang Nga cuõng cho bieát chính Minh Khai ñaõ khai trong lyù lòch baø laø vôï cuûa Lin (bí danh Hoà luùc aáy).

4- Trong Moät Côn Gioù Buïi, söû gia Traàn Troïng Kim ghi: “Khoaûng thaùng 9-1944, Vieät Nam Caùch Meänh Ñoàng Minh Hoäi dôøi veà Quaûng Taây vaø cho Hoà Chí Minh veà Baùch Saéc ñeå truø lieäu keá hoaïch nhaäp Vieät.

Sau ñoù Hoäi cho Hoà Chí Minh cuøng 22 ñaûng vieân phaàn nhieàu laø ngöôøi trong ñaûng Phuïc Quoác veà nöôùc ñeå khôûi söï haønh ñoäng. Trong soá 22 ngöôøi aáy coù moät nöõ ñaûng vieân teân Ñoã Thò Laïc laø ngöôøi veà sau coù ñöùa con gaùi vôùi Hoà Chí Minh.

5- Coâ Xuaân (5) laø ngöôøi phuï nöõ thöù naêm soáng nhö vôï choàng vôùi Hoà Chí Minh.

Coâ Xuaân thuoäc saéc toäc Nuøng, ngöôøi huyeän Hoøa An, Cao Baèng, ñaàu naêm 1955, ñöôïc tuyeån “ñöa veà Haø Noäi phuïc vuï Baùc Hoà” vaø ñöôïc boá trí soáng taïi ngoâi nhaø soá 66 phoá Haøng Boâng Thôï Nhuoäm.

Lieân heä giöõa Hoà Chí Minh vaø coâ Xuaân gaàn nhö khoâng ai bieát, ngoaïi tröø Traàn Quoác Hoaøn luùc ñoù laø Boä Tröôûng Coâng An, coù nhieäm vuï ñöa ñoùn coâ Xuaân ra vaøo Phuû Chuû Tòch.

Naêm 1956, coâ Xuaân sinh con trai, ñöôïc Hoà Chí Minh ñaët teân laø Nguyeãn Taát Trung, nhöng Hoà Chí Minh khoâng ñoàng yù cho coâ Xuaân vaøo soáng taïi Phuû Chuû Tòch nhö vôï chính thöùc. Khoaûng hôn 3 thaùng sau, ñaàu naêm 1957, ngöôøi ta tìm thaáy moät xaùc cheát ôû doác Coå Ngö, ñöa veà beänh vieän Vieät Ñöùc nhaän

daïng laø xaùc coâ Xuaân vaø ñöôïc choân caát voäi vaõ theo leänh cuûa Traàn Quoác Hoaøn.

Chuyeän coâ Xuaân ñöôïc Nguyeãn Minh Caàn vaø Vuõ Thö Hieân ghi laïi vôùi nhieàu tình tieát vaø neâu teân nhieàu ngöôøi lieân heä.

Nguyeãn Minh Caàn luùc ñoù laø Phoù Chuû Tòch UÛy Ban Haønh Chính Haø Noäi ñaõ keå: “Hoâm ñoù, vaøo muøa xuaân naêm 1957, toâi ñang thöôøng tröïc thì anh Nguyeãn Quoác Huøng, thaønh uûy vieân, tôùi baùo caùo coù vuï xe caùn cheát ngöôøi treân ñöôøng Nhaät Taân, coâng an baùo caùo ngöôøi bò caùn ñaõ laø moät xaùc cheát. Anh em coâng an noùi chieác xe mang bieån soá cuûa Phuû Chuû Tòch. Maáy hoâm sau toâi coù hoûi anh Traàn Danh Tuyeân, bí thö thaønh uûy, veà vuï naøy thì anh ta noùi “Vuï ñoù giaûi quyeát xong roài”.

Trong Ñeâm giöõa ban ngaøy, Vuõ Thö Hieân keå: “Toâi nhôù moät buoåi chieàu thu 1964, cha toâi ñoät nhieân baûo toâi: - Con laáy xe ñöa boá ñi moät laùt....

Cha toâi sai toâi chôû oâng leân ñöôøng Coå Ngö cuõ veà phía Cheøm. Tôùi doác leân ñeâ, oâng baûo toâi döøng xe. Chaâm moät ñieáu thuoác, oâng choïn choã coû saïch ñeå ngoài xuoáng vaø baûo toâi ngoài xuoáng beân oâng...

- Con nhôù laáy choã naøy, quaõng goác caây thöù tö vaø thöù naêm töø treân ñeâ ñoå xuoáng cha toâi chæ tay veà phía tröôùc Nôi naøy ñaõ xaûy ra moät taán thaûm kòch maø roài ñaây con phaûi tìm hieåu ñeå maø vieát. Noù laø taán thaûm kòch coù tính chaát töôïng tröng cho moät söï ñoå vôõ lôùn cuûa moät neàn ñaïo ñöùc vaø roäng ra, cuûa caû moät thôøi ñaïi.

Maét cha toâi môø ñi. Gioïng oâng ñöùt quaõng.

- Con khoâng hieåu boá muoán noùi gì.

- Luùc naøy con khoâng hieåu cuõng ñöôïc. Hieåu baây giôø vöøa sôùm vöøa nguy hieåm. Vieäc cuûa boá laø ñaùnh ñoäng trí nhôù cuûa con, baét noù ghi laïi moät lôøi noùi khoâng roõ raøng ñeå ñöøng queân sau naøy...

OÂng Nguyeãn Taïo (6) ñaõ giaûi ñaùp cho toâi caâu hoûi ñoù,

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 nhieàu naêm veà sau: - Boá anh khoâng muoán keå vì vaøo thôøi kyø caâu chuyeän xaåy ra boá anh khoâng coøn laøm vieäc vôùi Baùc Hoà nöõa, boá anh e mình khoâng naém roõ, khoâng tröïc tieáp bieát söï vieäc, khoâng bieát chi tieát, keå seõ khoâng ñaày ñuû, khoâng khaùch quan. Hoaëc giaû, boá anh sôï anh bieát caâu chuyeän quaù sôùm thì haïi cho anh... Nhöng boá anh muoán anh bieát ñeå coù luùc anh seõ phaûi vieát ra. Boá anh baûo toâi keå cho anh nghe cuõng khoâng ngoaøi yù ñoù...

- Vaäy chuyeän gì ñaõ xaûy ra ôû doác Cheøm, thöa baùc?

- Moät vuï aùn maïng oan khuaát.

- ÔÛ chính nôi boá chaùu chæ cho chaùu?

- ÔÛ ñoù. Coù moät ngöôøi ñaøn baø bò xe caùn cheát, hay noùi cho ñuùng hôn, caùn xaùc cuûa ngöôøi ñoù.

- Moät hieän tröôøng giaû?

- Chính laø nhö vaäy...

Ngöôøi ñaøn baø naøy boá anh cuõng bieát, teân laø Xuaân, queâ ôû huyeän Hoøa An tænh Cao Baèng. Coâ Xuaân raát xinh gaùi, da traéng noõn, mieäng töôi nhö hoa, ñöôïc Ban Baûo Veä Söùc Khoûe Trung Öông tuyeån vaøo troâng nom söùc khoûe cho Baùc Hoà...

- Thôøi gian naøo, thöa baùc?

- Sau khi hoøa bình laäp laïi, khoaûng naêm 1955... Cuøng ñöôïc tuyeån vôùi coâ Xuaân coøn coù hai ngöôøi em gaùi coâ ta, moät em ruoät, moät em hoï cuõng laø con caùi gia ñình goác gaùc caùch maïng caû. Hoï ñöôïc boá trí ôû trong moät ngoâi nhaø ôû phoá haøng Boâng Thôï Nhuoäm, saùt ñöôøng Quang Trung. Thoâng thöôøng, Traàn Quoác Hoaøn töï thaân ñöa coâ Xuaân vaøo gaëp Baùc roài ñöa veà...

- Moãi laàn nhö vaäy baø ta ôû laïi bao laâu?

- Khoâng chöøng. Coù khi chæ moät ñeâm, coù khi ñoâi ba hoâm.

Coâ Xuaân raát ñöôïc loøng Baùc.

Hoï coù vôùi nhau moät con trai, ñöôïc ñaët teân Trung, Nguyeãn Taát Trung. Veà sau, tröôùc khi Baùc maát Baùc uûy thaùc thaèng Trung cho Vuõ Kyø chaêm soùc, coi nhö con nuoâi...

Toâi söõng sôø. Laïi theâm moät

bí maät toâi ñöôïc bieát trong nhöõng bí maät cung ñình ñöôïc giöõ raát kín.

- Nhö vaäy, coù theå coi baø Xuaân laø baø hoaøng haäu cuoái cuøng trong lòch söû Vieät Nam? - Coù theå coi laø nhö vaäy. Vaø laø baø hoaøng haäu baát haïnh nhaát trong lòch söû Vieät Nam. Baát haïnh vì khoâng moät ngaøy ñöôïc thöøa nhaän laø hoaøng haäu, vì ñeû ra ñöùa con khoâng ñöôïc goïi cha ruoät cuûa noù baèng cha... Taát caû dieãn ra trong söï leùn luùt nhuïc nhaõ...

- Ai ñaõ gieát baø Xuaân?

-... Ta haõy ghi nhaän söï vieäc naøy: Vaøo moät buoåi saùng Muøa Xuaân naêm 1957, ngöôøi ta thaáy coù xaùc moät ngöôøi ñaøn baø bò xe oâ toâ ñuïng cheát ôû doác Coå Ngö leân Cheøm. Xaùc cheát ñöôïc ñöa vaøo beänh vieän Vieät Ñöùc, ñöôïc nhaän daïng. Chính laø coâ Xuaân. Nhöng xaùc khoâng ñöôïc moå theo thöôøng leä maø bò choân caát voäi vaõ theo leänh cuûa Traàn Quoác Hoaøn...

- Roài sau thì sao?

- Chöa heát. Sau, em ruoät coâ Xuaân bò ñieàu ñi hoïc moät lôùp y taù ôû Thaùi Nguyeân roài bò ñöa veà Cao Baèng ñieàu trò beänh... thaàn kinh. Ít laâu sau, xaùc coâ noåi leân ôû moät caây caàu treân soâng Baèng Giang... Coâ em gaùi hoï cuõng bieán maát.

Nhö vaäy cuøng moät thôøi gian, cuøng moät söï vieäc, coù tôùi ba ngöôøi thieät maïng...” (7) Theo Nguyeãn Minh Caàn, Traàn Quoác Hoaøn nhieàu laàn ñeán nhaø coâ Xuaân ñeå haõm hieáp coâ töø ngaøy 6-2-1957 tôùi ngaøy 11-2-1957 thì gieát coâ baèng caùch ñaùnh buùa vaøo ñænh ñaàu roài quaêng xaùc ôû doác Coå Ngö daøn caûnh xe caùn.

Nguyeãn Minh Caàn cho raèng söï vieäc coù theå xuaát phaùt töø chính Hoà Chí Minh hoaëc Boä Chính Trò ñaõ quyeát ñònh thanh toaùn coâ Xuaân do coâ muoán coâng khai hoùa moái lieân heä vaø ñoøi chính thöùc nhìn nhaän ñöùa con. Traàn Quoác Hoaøn ñöôïc giao cho thi haønh neân môùi daùm ngang nhieân haõm hieáp coâ Xuaân tröôùc khi haï saùt vaø sau ñoù gieát luoân hai ngöôøi em coâ Xuaân vì bieát roõ söï vieäc. (8) Coøn tieáp

DAT

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT A15

.3”

DAT

A16 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

.3”

DAT

Ñòa Phöông

.3”

TÖØ LITTLE SAIGON

ÑEÁN HOA THÒNH ÑOÁN

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT B1

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

Thieàn haønh cho an laïc hoøa bình taïi Los Angeles LOS ANGELES.- Baûn tin töø tu vieän Loäc Uyeån cho bieát: thieàn sö Thích Nhaát Haïnh cuøng taêng ñoaøn Laøng Mai seõ thieàn haønh ngaøy Thöù Baûy 8 Thaùng Möôøi 2005, taïi coâng vieân MacArthur, Los Angeles. Chöông trình “An laïc töøng böôùc chaân” khôûi söï töø 10 giôø saùng vaø seõ chaám döùt vaøo luùc 3 giôø chieàu. Ai cuõng coù theå tôùi tham döï. Moïi ngöôøi ñöôïc yeâu caàu mang theo böõa tröa (chay, neáu coù theå), ñeå cuøng aên côm trong tænh thöùc vôùi taêng ñoaøn. Buoåi chieàu, töø 3 giôø 30 seõ coù moät buoåi thuyeát phaùp mieãn phí taïi Scottish Rite Auditorium, Los Angeles. Buoåi phaùp thoaïi naøy do coäng ñoàng Ñaïi Haøn ñòa phöông toå chöùc.

Vaãn theo thoâng baùo treân, cuøng trong ngaøy 8 Thaùng Möôøi, caùc taêng thaân tu hoïc taïi Colorad vaø Atlanta cuõng toå chöùc nhöõng cuoäc thieàn haønh “an laïc töøng böôùc chaân”. Theo coâ Denise, tröôûng ban toå chöùc buoåi thieàn haønh taïi Los Angeles, thì söï kieän ñaëc bieät naøy laø moät ñoùng goùp cuûa taêng ñoaøn Laøng Mai vaøo vieäc haøn gaén nhöõng khoå ñau cho daân Hoa Kyø.

Hieän nay, caùc aûnh höôûng cuûa chieán tranh, kyø thò vaø ngheøo khoù vaãn ñang laøm cho bao ngöôøi ñau khoå ngay treân ñaát nöôùc tieàn tieán vaø giaøu maïnh naøy. Denise trích lôøi cuûa thieàn sö Nhaát Haïnh: “Xin quyù vò tôùi ñeå cuøng ñi Tieáp trang B2

Nguyeät san Phuï Nöõ Gia Ñình thaønh baùn nguyeät san LTS.- Töø laâu nay, tôø Phuï Nöõ Gia Ñình Ngöôøi Vieät vaãn laø moät nguyeät san. Nay coù tin tôø nguyeät san naøy ñoåi thaønh baùn nguyeät san, chuùng toâi ñaõ gaëp gôõ nhaø vaên Buøi Bích Haø ñeå xin xaùc nhaän nguoàn tin naøy. Sau ñaây noäi dung cuoäc phoûng vaán:

HOÛI: Thöa baø, Phuï Nöõ Gia Ñình coù söï thay ñoåi trong thôøi gian vöøa qua, veà nhaân söï cuõng nhö hình thöùc tôø baùo, xin baø cho bieát ñoâi neùt veà söï thay ñoåi aáy?

TRAÛ LÔØI: Thay ñoåi caên baûn laø tôø baùo chuyeån ñoåi töø Tieáp trang B5

PhuïNöõGiaÑình Baùn Nguyeät San

Soá 50 Thaùng 10, 2005

$ 2.50

10 ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi VN trong maét ngöôøi Myõ Phaïm Khieâm st

Trang 7

Trôû veà vôùi naéng hoàng Cali Tieåu Kyù Trang 19

Nhìn laïi ñoaïn ñöôøng 50 naêm cuõ Vuõ Xuaân Lan

Trang 46

Cuoán phim teân Katrina Anthony Darlic Trang 30

Minh Tuù: Noãi ñam meâ trôû thaønh ngöôøi maãu thôøi trang Mimi Ñoã

Trang 34

GIAÛI PHAÃU THAÅM MYÕ & CHÖÕA TRÒ DA

Beauty Clinic

NGOÏC NÖÕ LADY BELLE

13872 BROOKHURST ST., GARDEN GROVE CA 92843 (Caïnh Century TV, khu chôï Ñoàng Höông) PRESORTED STANDARD U.S. POSTAGE PAID HUNT. BEACH. CA PERMIT NO. 53

714. 534-4500 Toll Free: 1.888. 270-1234 (Xem chi tieát trang 9)

Phuï Nöõ Gia Ñình Ngöôøi Vieät - Toøa soaïn 14771 - 14772 Moran Street, Westminster, CA 92683 - Phone: 714-657-9970 - Email: PNgiadinh@nguoi-viet.com

DAT

Sinh hoaït Coäng ñoàng Thöû nghieäm y teá mieãn phí

Ngaøy giôø: Thöù Ba 4 Thaùng Möôøi naêm 2005, töø 10 giôø saùng ñeán 1 giôø tröa. Ñòa ñieåm: Trung Taâm Coâng Giaùo (goùc ñöôøng Westminster vaø Harbor).

Lieân laïc: OÂng Di Lyù hoaëc coâ Tammie Leâ ôû soá 714-537-0608.

Chöông trình Chaêm Soùc Söùc Khoûe thuoäc Trung Taâm Coäng Ñoàng Ña Vaên Hoùa St. Anselm seõ toå chöùc buoåi thöû nghieäm y teá mieãn phí goàm coù thöû tieåu ñöôøng, thöû nghieäm lao, khaùm maét, vaät lyù trò lieäu.

Hieäp Hoäi Truyeàn Thoâng Vieät Ngöõ toå chöùc Caây Muøa Xuaân

Giaùo sö Tony Ñoaøn ñang trình baøy nhöõng daáu hieäu maø con em chuùng ta ñang dính líu vaøo baêng ñaûng, ma tuùy. (Hình Nguyeân Huy)

Vieän Vieät Hoïc thuyeát trình

Laøm theá naøo ñeå höôùng daãn con em hoïc taäp thaønh coâng nôi hoïc ñöôøng Hoa Kyø NGUYEÂN HUY Chieàu hoâm Chuû Nhaät 2 Thaùng Möôøi vöøa qua, Vieän Vieät Hoïc ñaõ toå chöùc moät buoåi noùi chuyeän veà ñeà taøi: “Laøm theá naøo ñeå höôùng daãn con em hoïc taäp thaønh coâng nôi hoïc ñöôøng Hoa Kyø”. Dieãn giaû laø giaùo sö Tony Ñoaøn, moät thaønh vieân trong UÛy Ban Vaên Hoùa Giaùo Duïc cuûa Thaønh Phoá Westminster.

Giaùo sö vieän tröôûng Traàn Ngoïc Ninh trong phaàn giôùi thieäu ñaõ ñònh nghóa söï thaønh coâng ôû ñaây laø ñeå con em theo ñuoåi ñöôïc söï hoïc ñeán cuøng. Giaùo sö Traàn Ngoïc Ninh cuõng nhaéc sô laïi tinh thaàn hieáu hoïc cuûa ngöôøi Vieät qua bao theá heä cha oâng, cho duø laø raát thieáu cô hoäi ñeå vöôn leân trong hoïc vaán. Nay thì cuoäc di taûn tò naïn

cuûa ngöôøi Vieät ra khoûi nöôùc, theá heä treû ñaõ coù ñöôïc moät cô hoäi thaät toát ñeïp laø ñöôïc höôûng moät neàn giaùo duïc taân tieán nhaát theá giôùi, laïi ñöôïc soáng trong khoâng khí gia ñình, ñöôïc söï che chôû cuûa gia ñình.

Nhöng, vaãn theo giaùo sö Traàn Ngoïc Ninh thì treân con ñöôøng hoïc vaán cuûa tuoåi treû Vieät Nam taïi Hoa Kyø laïi coù moät trôû ngaïi heát söùc lôùn lao, ñoù laø teä naïn baêng ñaûng vaø ma tuùy trong giôùi treû nôi hoïc ñöôøng Hoa Kyø maø theo nhöõng con soá caùc cô quan höõu traùch Hoa Kyø cho bieát thì giôùi treû Vieät Nam ñaõ chieám moät tæ leä khaù cao.

Giaùo sö thuyeát trình vieân Tony Ñoaøn ñaõ cho bieát ngay laø hieän nay taïi Orange Tieáp trang B2

Caùc lieân ñoaøn höôùng ñaïo Vieät Nam raùo rieát chuaån bò Traïi Thaúng Tieán 8 taïi Nam California LITTLE SAIGON.- Nhöõng lieân ñoaøn höôùng ñaïo Vieät Nam taïi Hoa Kyø ñang raùo rieát chuaån bò cho traïi hoïp maët höôùng ñaïo Thaúng Tieán 8 taïi Nam California vaøo Thaùng Baûy naêm 2006.

Theo lôøi ban toå chöùc, cuoäc hoïp maët Thaúng Tieán 8 coù theå quy tuï ñeán 3,000 höôùng ñaïo sinh thuoäc nhieàu theá heä khaùc nhau. Traïi hoïp baïn höôùng ñaïo Thaúng Tieán laø nhöõng traïi höôùng ñaïo quan troïng vì noù laø bieåu töôïng cho Traïi Hoïp Baïn Theá Giôùi Höôùng

Ñaïo Vieät Nam. Nhöõng traïi quan troïng tröôùc ñaây laø Thaúng Tieán 6 ôû Virginia, Thaúng Tieán 7 ôû Houston, Texas cuõng ñeàu laø nhöõng traïi hoïp baïn gaây ñöôïc aán töôïng toát cho coâng taùc giaùo duïc thanh thieáu nieân.

Tröôùc ñoù, tröôûng Nguyeãn Vaên Thuaát - chuû tòch Hoäi Ñoàng Trung Öông Höôùng Ñaïo Vieät Nam, ñaõ gôûi moät thö luaân löu vaø ñöôïc ñaêng taûi treân baûn tin Thaúng Tieán 8, trong ñoù oâng cho bieát: “... Keå töø cuoäc hoïp baïn theá giôùi ñaàu

Ngaøy giôø: Toái Thöù Saùu 7 Thaùng Möôøi 2005. Ñòa ñieåm: Vuõ Tröôøng Majestic.

Daï Vuõ Höông Thu gaây quyõ thöïc hieän Caây Muøa Xuaân cuûa Hieäp Hoäi Baùo Chí/Truyeàn Thoâng Vieät Ngöõ taïi Hoa Kyø, do oâng Nguyeãn Ñöùc Phuùc Khoâi laøm chuû tòch.

Hoïa só Nguyeãn Vieät Huøng toå chöùc trieån laõm tranh

Ngaøy: Töø ngaøy 8 ñeán 16 Thaùng Möôøi, 2005.

Giôø môû cöûa: Thöù Hai ñeán Thöù Baûy: 11am5pm. Chuû Nhaät: 10am-4pm. Ñòa ñieåm: Phoøng sinh hoaït nhaät baùo Vieãn Ñoâng, 14891 Moran Street, Westminster, CA 92683. Tieáp taân: Thöù Baûy ngaøy 8 Thaùng Möôøi, 2005, töø 2pm-6pm.

Xem treân web: www.art-hung.com

Ñeâm Thô Nhaïc Hoaøng Oanh - Cöùu trôï naïn nhaân baõo luït Katrina

Ngaøy giôø: Thöù Saùu 7 Thaùng Möôøi, 2005 töø 7:00pm ñeán 11:30pm. Ñòa ñieåm: Nhaø haøng Grand Garden, 8894 Bolsa Avenue, Westminster, CA 92683.

Tham döï: Hoaøng Oanh, Trung Chænh, Phöông Dung, Troïng Nghóa. Ñaëc bieät vôùi söï goùp maët cuûa ban Tam Ca Tieáng Tô Ñoàng Kim Töôùc - Mai Höông Quyønh Giao. MC: Vy Lan. Giaù veù (bao goàm aåm thöïc): $50. VIP: $100.

Veù baùn taïi: Grand Garden Restaurant: 714893-1200, Thuùy Nga 714-894-5811, Tuù Quyønh: 714-531-4284.

Lieân laïc: Hoaøng Oanh 714-964-7591.

Buoåi thaûo luaän cuûa Caâu Laïc Boä Traàn Höng Ñaïo

Ngaøy giôø: Chuû Nhaät 9 Thaùng Möôøi, 2005 töø 1:30PM ñeán 4:30PM. Ñòa ñieåm: Phoøng sinh hoaït Leâ Ñình Ñieåu cuûa Nhaät Baùo Ngöôøi Vieät, 14771 Moran Street, Westminster, CA 92683. Ñeà taøi “YÙ nghó vaø nieàm tin cuûa nhöõng ngöôøi Vieät xa queâ höông ñi tìm töï do.”

YÙ kieán (45 phuùt): Töông lai cuûa nöôùc Vieät Nam. Thaûo luaän (90 phuùt): Trao ñoåi yù kieán veà nhöõng vieäc caàn chuaån bò vaø haønh ñoäng cho töông lai cuûa Vieät Nam. UÛng hoä: Chi phieáu xin ñeà: Quaû Vöông/CLB Traàn Höng Ñaïo, ñòa chæ: P.O. Box 4412, Garden Grove, CA 92840. Ñaïi dieän lieân laïc: Vöông Quoác Quaû 714-5378942, ñaïi taù Leâ Baù Khieáu 714-590-3788.

Kyù thö môøi: Vöông Quoác Quaû, Chuû Tòch.

tieân taïi Anh Quoác vaøo naêm Ra maét tuyeån taäp Tình Khuùc vaø CD 1920, ñeán nay ñaõ coù nhieàu cuûa Phan Ni Taán trieäu ngöôøi, ñaïi ña soá laø giôùi Ngaøy giôø: Chuû Nhaät ngaøy 9 Thaùng Möôøi, treû haân hoan gôõ, keát thaân vaø 2005, 10 giôø saùng. soáng hoa hôïp trong suoát 20 Ñòa ñieåm: Phoøng sinh hoaït Leâ Ñình Ñieåu, Nhaät Baùo Ngöôøi Vieät, 14771 Moran Street, laàn hoïp baïn theá giôùi vaø voâ soá Wesminster, CA 92683.

Tieáp trang B2 Vaøo cöûa töï do.

Tieáp trang B5

LÔÙP CAÁP TOÁC LUYEÄN THI REAL ESTATE LICENSE KEÁT QUAÛ BAÛO ÑAÛM - Khoâng ñaäu hoïc laïi mieãn phí

Phuï traùch: NGUYEÃN THEÁ THOÂNG * 1 lôùp cho ngöôøi ñaõ coù giaáy baùo thi vaø 1 lôùp cho ngöôøi ñaõ hoïc heát Principle, ñaõ noäp ñôn thi hay môùi coù giaáy baùo. * Caáp toác oân kyõ boä Principle vaø tích cöïc taäp giaûi ñaùp thaät nhieàu caùc ñeà thi môùi nhaát. * Taát caû caùc lôùp ñeàu coù taøi lieäu hoïc, caâu hoûi thi, lôøi giaûi ñaùp vaø ngöõ vöïng dòch sang tieáng Vieät cho ngöôøi keùm Anh Ngöõ HOÏC MOÃI TUAÀN 3 BUOÅI

Giôùi Thieäu Choã Laøm.

Kieám Tieàn Ngay.

GIÔØ LAØM VIEÄC: Mon - Fri: 1PM - 5PM Sat.-Sun.: 9:30AM - 3PM

Ghi teân, hoûi chi tieát:

(714) 775-1909 / (626) 282-2244

15751 Brookhurst St. # 230 treân laàu, Westminster, CA 92683 (Giöõa MC Fadden vaø Edinger)

B2 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

Kyø 248 Hieàn tìm moät choã troáng ngoài moät mình, beân caïnh Hieàn khoâng coù nhöõng gioû haønh lyù nhö nhöõng ngöôøi kia. Chaúng ai quan taâm ñeán Hieàn, khoâng chöøng hoï laïi phaûi coi chöøng Hieàn, Hieàn coù theå laø moät con moùc tuùi, hay con nhaûy taøu chuyeân nghieäp. Keû naøo ñoù chuyeân laøm chuyeän môø aùm, ngoài xa caøng toát. Tieáng noùi chuyeän raâm ran phía ñaèng kia, moät boïn ngöôøi ñi laïi, coù leõ moät ñoaøn ngöôøi naøo ñoù ñi laøm aên xa, goïi laø moät ñoaøn ngöôøi, nhöng khoâng nhieàu, boán naêm ngöôøi

Ñòa Phöông Vieän Vieät Hoïc thuyeát trình

Laøm theá naøo ñeå höôùng daãn con em hoïc taäp thaønh coâng nôi hoïc ñöôøng Hoa Kyø Tieáp trang B1

County coù ñeán 15 baêng ñaûng ma tuùy cuûa caùc em hoïc sinh goác Vieät. Soá löôïng ñöôïc bieát laø töø 1,500 em ñeán 2,000 em.

Moät baûng chi tieát ñaõ ñöôïc giaùo sö Ñoaøn coâng boá trong phaàn thuyeát trình maø chuùng toâi ghi laïi ñöôïc nhö sau: Baêng Ñaûng TRG: Tiny Rascal Gang.

LAB: Little Saigon Asian Boys.

DF: Dragon Family.

AF: Asian Family.

BFL: Brothers For Life.

VFL: Vietnamese For Life.

SSS: South Side Scissors (baêng ñaûng naøy hoaøn toaøn laø con gaùi).

LRG: Lady Rascal Gang.

TBK: Innocent Blood Killers.

OCB: Orange County Boys.

PB: Play Boy. NT: Nip Troops.

NIP: Nip In Public.

LN: Little Hoodlume.

thoâi, toaøn laø ñaøn oâng, hoï tìm choã ngoài, nhìn ñi nhìn laïi chæ thaáy choã Hieàn ngoài laø troáng, hoï ngoài thuïp ngay xuoáng tieáp tuïc noùi chuyeän, nghe Hieàn bieát, boïn ra ñi chæ coù ba ngöôøi, coøn hai ngöôøi kia ñi ñöa tieãn: -Caùc ngöôøi voâ ñoù laøm aên khaù thì veà keâu tuïi tui.

-Chæ mong truùng maùnh thoâi, truùng maùnh moät caùi laø giaàu to, toâi veà seõ mang caû laøng mình vaøo, coù thaèng daët deïo truùng moät phaùt laøm tæ phuù luoân, khoâng phaûi truùng ít ñaâu, caû maáy chuïc kyùvaøng, laøm chuû baõi luoân, noùi chi chuû haàm…

AØ thì ra daân ñaøo vaøng. Ngöôøi coù raâu, coù veû laø ngöôøi daãn giaét: -Tui phaûi veà keâu anh em leân, chuùng ta cuøng khai thaùc, ai deø chæ coù hai thaèng naøy daùm ñi theo, queâ mình ngheøo quaù, khoâng phieâu löu maïo hieåm thì khaù laøm sao noåi. Khoâng leõ mình toâi ñi ñaøo roài keâu caùc ngöôøi leân hoát hay sao.

-Anh laø ngöôøi doø ñöôøng maø maõi chöa thaáy khaù, neân ngöôøi ta coøn e ngaïi, chôù caùi queâ höông ngheøo ñoùi naøy maø ai ham.

Hoï nhìn sang Hieàn ñang ngoài thu mình trong chieác aùo moûng leùt, hoï töï ñoäng laøm quen:

Phaàn thuyeát trình cuûa giaùo sö Tony Ñoaøn cho bieát caùc baêng ñaûng naøy hoaït ñoäng raát maïnh meõ trong phaïm vi cöôùp boùc, thanh toaùn thuø haän, buoân baùn ma tuùy, truïy laïc...

Nhöõng thuû ñoaïn “naëng tay” thöôøng ñöôïc caùc baêng ñaûng naøy thi haønh hôn haún caùc baêng ñaûng thuoäc caùc saéc toäc khaùc.

Vaãn theo giaùo sö Tony Ñoaøn thì phuï huynh coù theå nhaän bieát roõ ñöôïc con em mình coù dính líu vaøo baêng ñaûng hay khoâng. Coù nhieàu caùch neáu nhö chuùng ta bieát quan taâm ñeán con em mình.

Thoâng thöôøng thaáy con em mình tuoät doác theâ thaûm trong hoïc vaán (bieát qua hoïc baï), thay ñoåi tính neát, hoãn xöôïc, ngang taøng qua cöû chæ, ngoân ngöõ vaø ñaëc bieät laø y phuïc. Moãi baêng ñaûng thöôøng coù daáu hieäu rieâng ñeå nhaän nhau nhö aùo thun in hình ñaëc bieät, muõ coù daáu hieäu, nhaãn ñeo tay cuõng laø loaïi nhaãn ñeå ñaùnh ñaám. Duøng phone hay “chat” treân computer suoát ngaøy, boû nhaø ñi “buïi”...

Giaùo sö Tony Ñoaøn coù trình baøy moät soá aùo quaàn, muõ noùn vaø vaät duïng cuõng nhö vuõ khí (suùng luïc caùc loaïi) cuûa caùc em baêng ñaûng ñaõ bò baét.

Theo giaùo sö Tony Ñoaøn thì nguyeân nhaân khieán caùc

em sa vaøo baêng ñaûng thöôøng thuoäc caùc gia ñình khoù khaên veà taøi chaùnh (Low Income) hay khoâng coù ñöôïc caûnh yeân aám. Caùc em thöôøng bò aùp löïc cuûa baïn beø, bò quyeán duï vaøo nhöõng haønh ñoäng ñöôïc baêng ñaûng khích ñoäng laø anh huøng. Caùc em thöôøng tuï hoïp ôû nhöõng quaùn caø pheâ, nhöõng nôi chôi game, nhöõng hoäp ñeâm hay tieäm aên khuya, nhöng khoâng thöôøng xuyeân ôû moät choã naøo.

Khi khaùm phaù ñöôïc nhöõng baát thöôøng nôi con em mình, caùc baäc phuï huynh caàn phaûi löu taâm ngay, xem caùc em giao du vôùi nhöõng ai roài tìm caùch maø ngaên caûn. Cuõng phaûi taïo moät khoâng khí ñaàm aám thaân yeâu trong gia ñình ñeå theå hieän tình yeâu thöông ñaàm aám, hieåu bieát vaø saên soùc cho caùc em tuøy theo loaïi tuoåi.

Giaùo sö Tony Ñoaøn cuõng cho bieát caùc tröôøng hoïc vaãn coù nhöõng chöông trình ñaëc bieät cho coâng vieäc ngaên ngöøa hoïc sinh tham gia baêng ñaûng. Federal caøng ngaøy caøng daønh ngaân khoaûn roäng lôùn hôn cho coâng vieäc naøy.

Quyù vò hoïc sinh caàn phaûi lieân laïc thöôøng xuyeân vôùi nhaø tröôøng vaø ñoâi khi vôùi caû caûnh saùt ñeå bieát nhöõng chöông trình daønh cho vieäc ngaên ngöøa con em sa vaøo baêng ñaûng ma tuùy.

Baøi thuyeát trình cuûa giaùo sö Tony Ñoaøn ñaõ khieán nhieàu ngöôøi ñeán tham döï thích thuù vì thaáy raát höõu ích vaø cuï theå cho coäng ñoàng chuùng ta hieåu bieát theâm veà tình traïng baêng ñaûng trong hoïc ñöôøng. Do ñoù trong phaàn thaûo luaän nhieàu yù kieán ñaõ ñöôïc neâu ra nhö yù kieán ñeà nghò nhöõng buoåi sinh hoaït nhö theá naøy neân ñöôïc môû roäng vaø thöôøng xuyeân hôn ñeå coäng ñoàng cuõng nhö giôùi phuï huynh löu taâm nhieàu hôn hay laø yeâu caàu caùc tröôøng cho hoïc sinh maëc ñoàng phuïc... Nhöng giaùo sö Tony Ñoaøn ñaõ cho bieát phaàn haønh cuûa oâng chæ coù giôùi haïn.

Nhöõng vieäc nhö theá caàn ñeán söï thoûa thuaän cuûa nhieàu cô quan höõu traùch.

Cuõng trong phaàn thuyeát

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

-O kia, chôø ai?

Hieàn trôû neân baïo daïn: -Em töø Ñaø Naüng ra ñi tìm baø ngoaïi.

-Tìm baø ngoaïi?

-Baø ngoaïi em ôû moâ?

-Coù leõ vuøng ni.

-Vuøng ni laø xaõ moâ, laøng moâ?

-Em khoâng bieát, nhöng bieát ôû vuøng ni.

CaÛ boïn cöôøi leân hoâ hoá, con beù thaät ngaây thô, nhöng coù ngöôøi gaëng hoûi: -Tui laø ngöôøi ôû vuøng ni, baø ngoaïi teân chi?

-Khoâng bieát, chæ bieát laø baø ngoaïi thoâi, gaëp baø ngoaïi hoài chaïy loaïn.

-Coù loaïn ñaâu maø chaïyï?

-Em noùi hoài tröôùc.

-Hoài tröôùc moâ?

-Hoài coøn ñaùnh nhau giöõa Coäng Hoaø vaø Giaûi phoùng.

Ngöôøi lôùn tuoåi cöôøi: -OÀ töø hoài hôn hai möôi naêm veà tröôùc kia, con nhoû naøy khoaûng maáy tuoåi, em bieát em bao nhieâu tuoåi khoâng?

Hieàn laéc ñaàu: -Hoài ñoù em nhoû laém, em chaïy trong ñaùm ngöôøi ñoâng ñaûo, baø ngoaïi caép ñöôïc em chaïy luoân.

-Dò khoâng, con nhoû naøy noùi lung tung, chaúng bieát ñaâu maø moø, nghóa laø ñaâu phaûi baø ngoaïi noù, baø giaø naøo ñoù thaáy con beù trình naøy, giaùo sö Tony Ñoaøn neâu ra 21 ñieàu maø caùc böïc laøm cha meï caàn bieát ñeå nuoâi daïy con em thaønh coâng nôi hoïc ñöôøng Hoa Kyø. Nhöõng taøi lieäu naøy quyù ñoäc giaû coù theå ñeán Vieän Vieät Hoïc, treân laàu khu thöông maïi Seafood World, ñeå xin ñöôïc cung caáp.

Soá ñieän thoaïi (714) 775-2050, website www.viethoc.org vaø e-mail info@viethoc.org.

Caùc lieân ñoaøn höôùng ñaïo Vieät Nam raùo rieát chuaån bò Traïi Thaúng Tieán 8...

Tieáp trang B1

laàn hoïp baïn taïi nhöõng quoác gia coù Hoäi Höôùng Ñaïo. Vôùi tinh thaàn chuû yeáu cuûa nhöõng cuoäc hoïp baïn quoác teá laø tình thaân, söï caûm thoâng vaø soáng hoøa hôïp, Phong Traøo Höôùng Ñaïo Vieät Nam ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp quyù baùu cho coâng cuoäc phaùt trieån söï thoâng caûm vaø neàn hoøa bình giöõa nhöõng daân toäc.”

“Caùc cuoäc hoïp baïn höôùng ñaïo cuûa ngöôøi Vieät Nam chuùng ta cuõng naèm trong ñöôøng höôùng ñoù. Taïi Vieät Nam, cho ñeán naêm 1975, tuy chæ coù 3 cuoäc hoïp baïn quoác gia, nhöng vôùi 7 cuoäc hoïp baïn Thaúng Tieán taïi haûi ngoaïi töø 1985 ñeán nay, tinh thaàn caûm thoâng vaø soáng hoøa hôïp vaãn luoân laø nhöõng neùt ñaäm ñaø trong laàn hoïp baïn ñoù”.

Vaãn theo tin töø ban toå chöùc, traïi hoïp baïn Thaúng Tieán 8 mang chaâm ngoân laø “Vöõng Tieán” vaø traïi tröôûng kieâm tröôûng ban toå chöùc cuûa Thaúng Tieán 8 laø tröôûng Döông Tieán Ñaït. OÂng laø ngöôøi ñöôïc nhöõng tröôûng höôùng ñaïo moâ taû laø ngöôøi “ñieàm ñaïm, luoân luoân ghi nhaän moïi yù kieán, ñeå sau ñoù thaän troïng phaân giaûi roài cuøng nhau giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà caáp baùch ngay taïi choã”.

Tính cho ñeán Thaùng Chín naêm 2005, ban toå chöùc traïi Thaúng Tieán 8 ñaõ toå chöùc raát nhieàu phieân hoïp khoaùng ñaïi vaø toå chöùc nhöõng traïi huaán

chaïy lang thang neân boàng ñaïi chaïy loaïn, neân noù keâu ñaïi laø baø ngoaïi, coù ñuùng vaäy khoâng o?

-Daï ñuùng vaäy, neân khoâng bieát teân ngoaïi laø chi?

-Soáng vôùi baø ngoaïi bao laâu?

-Daï baûy taùm naêm gì ñoù, em laøm con nuoâi ngöôøi ta thì baø ngoaïi ra ngoaøi ni.

-Khoâng bieát teân bieát tuoåi baø ngoaïi nuoâi maø daùm ra ngoaøi ni tìm thì con nhoû naøy gan thieät. Sao khoâng ôû trong ñoù maø laïi ra ñaây tìm baø ngoaïi vaäy?

-Em ñi ôû cho ngöôøi ta, khoå quaù em nhaûy taøu ra ñaây tìm ngoaïi.

-O bieát ngoaïi o bao nhieâu tuoåi roài khoâng?

-Ngaøy ngoaïi veà queâ ngoaïi cuõng ñaõ giaø laém roài.

-Vaäy thì baø cuï baây giôø cuõng phaûi baûy möôi laø ít, coù theå cuï ñaõ leân thieân ñaøng roài.

Caâu chuyeän cuûa coâ gaùi khaù ly kyø haáp daãn, ñaùm ñaøn oâng xuùm vaøo nghe, nhöng Hieàn giaáu chuyeän bò haõm hieáp treân taàu, chæ noùi bò boïn quaùi ñaùnh ñaäp, ñaùm ngöôøi aáy coù veû thöông caûm cho hoaøn caûnh coâ gaùi, ngöôøi laáy daàu noùng ra cho Hieàn thoa vaøo veát baàm, ngöôøi laáy ra caùi aùo raùch cho Hieàn maëc ñôõ, moät ñoâi deùp cuõ vaãn coøn ñi ñöôïc.

luyeän cho nhöõng tröôûng giöõ nhöõng phaàn haønh toå chöùc.

Nguoàn tin töø ban toå chöùc cho bieát, trong hoaït ñoäng chuaån bò cho Traïi Hoïp Maët Theá Giôùi Höôùng Ñaïo Vieät Nam, traïi Thaúng Tieán 8 ñaõ coù nhöõng keát quûa “ñaùng khích leä”, töø vieäc ñöa nhöõng thaønh vieân vaøo töøng tieåu ban, ñeán nhöõng coâng taùc tìm vaø choïn ñaát traïi, laäp thuû tuïc phaùp lyù cho vieäc gaây quyõ, kyù giao keøo thueâ ñaát traïi laø coâng vieân Rancho Jurupa Regional Park ôû Riverside, thieát laäp ngaân saùch cho ñeán nhöõng chöông trình sinh hoaït taïi traïi, phoå bieán ñöôøng höôùng vaø nguyeân taéc ñieàu haønh traïi.

Vaøo tuaàn tröôùc, ban toå chöùc ñaõ toå chöùc moät traïi huaán luyeän taïi moät caâu laïc boä cuûa Nöõ Höôùng Ñaïo Hoa Kyø ôû Yorba Linda, trong ñoù hoï chuù yù ñeán vieäc tìm hieåu xem phöông thöùc vaø thöïc hieän moät cuoäc hoïp baùo ñeå loan baùo tieán trình chuaån bò cho traïi Thaúng Tieán 8. Ñeå yeåm trôï cho nhöõng hoaït ñoäng cuûa tuoåi treû Vieät Nam qua hoaït ñoäng höôùng ñaïo vaø nhaát laø qua quaù trình toå chöùc nhöõng traïi hoïp baïn Thaúng Tieán, keå töø nay Nhaät Baùo Ngöôøi Vieät seõ cho phoå bieán nhöõng tin töùc vaø nhöõng baøi phoùng söï lieân quan ñeán hoaït ñoäng chuaån bò traïi Thaúng Tieán 8 treân trang Ñòa Phöông.

Thieàn haønh cho an laïc hoøa bình taïi Los Angeles Tieáp trang B1

nhöõng böôùc chaân an laïc cuøng taêng ñoaøn. Chuùng ta seõ ñi caùch naøo ñeå moãi böôùc chaân laø moät theå hieän hoøa bình, moät lôøi caàu nguyeän cho hoøa hôïp vaø bình an. Treû con seõ ñi cuøng chuùng ta, vaø chuùng ta seõ thieàn haønh trong im laëng, khoâng coù bieåu ngöõ cuõng khoâng kieán nghò, khoâng phaûn ñoái hay choáng ñoái ai. Cuoäc thieàn haønh chæ ñeå chuùng ta coù dòp caûm thoâng, nuoâi döôõng tình ñoàng loaïi vaø laøm tan

Coøn tieáp

bieán söï sôï haõi, chia reõ... Duø theo toân giaùo naøo, thuoäc chuûng toäc, maøu da naøo, cuõng haõy tôùi tham döï.” Ñöôïc bieát thieàn sö Nhaát Haïnh trong chuyeán hoaèng phaùp Muøa Thu naêm nay, ñaõ höôùng daãn caùc khoùa tu hoïc taïi Quebec, Canada; Massachusset, Denver vaø Deer Park Escondido. Haøng ngaøn ngöôøi Myõ sau khi tu hoïc ñaõ nguyeän thöïc taäp chaùnh nieäm, quy y vaø thoï nguõ giôùi cuûa Phaät Giaùo. Phaùp moân tu hoïc cuûa taêng ñoaøn Laøng Mai raát thöïc tieãn vaø khoâng coù tính caùch kyø thò baát cöù toân giaùo hay chuûng toäc naøo, neân nhieàu tín ñoà Thieân Chuùa Giaùo, Do Thaùi Giaùo AÂu Myõ ñaõ thöïc taäp theo. Nhieàu ngöôøi nhôø vaäy maø trôû laïi thöïc haønh toân giaùo cuõ cuûa mình, sau nhieàu naêm ñaõ boû ñi.

Töøng giaûng daïy caùch thaùo gôõ nhöõng nhaän thöùc sai laàm cho raát nhieàu ngöôøi treân theá giôùi töø maáy thaäp nieân qua, thieàn sö Nhaát Haïnh, taùc giaû cuûa haøng traêm cuoán saùch thieàn taäp, dòch ra hôn 20 thöù ngoân ngöõ, cho raèng: “Tri giaùc sai laàm veà ta vaø ngöôøi khaùc ñaõ gaây ra bao chia lìa, sôï haõi, thuø haän vaø baïo ñoäng. Nhöng hôïp taùc vaø soáng chung laø nhöõng chuyeän coù theå laøm ñöôïc. Chuùng ta caàn baét ñaàu laøm môùi theá giôùi naøy baèng caùch laéng nghe nhau, chaêm soùc nhau nhö trong moät gia ñình vaø chaám döùt moïi cuoäc chieán.”

Thieàn haønh khôûi söï ñuùng 10 giôø ngaøy 8 Thaùng Möôøi, 2005, taïi McArthur Park, soá 2230 West 6th Street, Los Angeles, CA 90057.

Muoán bieát theâm chi tieát, xin lieân laïc vôùi soá ñieän thoaïi 1-800640-7448 hay voâ trang nhaø www.peaceiseverystep.net.

DAT

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT B3

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

Töông lai tieáng Vieät

.3”

Buùt kyù

PHÖÔÏNG VU

ba möôi naêm nhìn laïi

B

a möôi naêm xa xöù, coäng ñoàng ngöôøi Vieät haûi ngoaïi khaép nôi treân theá giôùi gaàn nhö ñaõ hoäi nhaäp thaønh coâng nôi xöù ngöôøi. Chuùng ta ñaõ coù nhöõng khu thöông maïi rieâng cho ngöôøi Vieät; ngoaøi moät Little Saigon ngaøy caøng lôùn maïnh ôû nam Cali, nhieàu Little Saigon khaùc cuõng ñaõ coù maët ôû nhieàu nôi treân theá giôùi, ñaõ ñoùng goùp nhieáu cho söï phaùt trieån cuûa xöù sôû taïi, ñaõ giôùi thieäu nhieàu moùn aên ngon cuûa Vieät Nam vôùi baïn beø theá giôùi vaø cuõng raát döôïc öa chuoäng, trong ñoù noåi baät laø moùn Phôû quoác hoàn quoác tuùy cuûa Vieät Nam. Ngoaøi ra, chuùng ta cuõng ñaõ doùng goùp nhieàu nhaân taøi trong moïi laõnh vöïc; veà chính trò, chuùng ta ñaõ baét ñaàu coù maët ôû doøng chính vôùi nhöõng chöùc vuï: nghò vieân hoäi ñoàng thaønh phoá, hoäi ñoàng giaùo duïc vaø daân bieåu tieåu bang... Ñaëc bieät veà giaùo duïc, theá heä con chaùu chuùng ta ñaõ thaønh coâng röïc rôõ nôi xöù ngöôøi vì phuï huynh Vieät Nam naøo cuõng raát quan

Thaân taëng nhöõng ngöôøi naëng loøng vôùi tieáng Vieät yeâu quyù

taâm ñeán hoïc cuûa con caùi.

Moät chò baïn môùi töø Vieät Nam sang ñònh cö ôû ñaây, sau khi ñi thaêm moät voøng baø con, baïn beø thaân höõu ñaõ nhaän xeùt: Haàu heát nhöõng gia ñình Vieät Nam ôû ñaây ñeàu coù con hoaëc daâu, reã laø baùc só, nha só, kyõ sö...

OÂi! nhieàu voâ keå! coù gia ñình coù 2, 3 baùc só, coù gia ñình coù ñeán 5, 7 ngöôøi... Quaû laø moät ñieàu ñaùng töï haøo vaø haõnh dieän laém thay! Nhöng coøn “tieáng nöôùc toâi” thì sao? Raát nhieàu gia ñình Vieät Nam, ngoân ngöõ chính trong nhaø khoâng coøn laø tieáng meï ñeû, hoaëc phaûi duøng song ngöõ, nhöng vò trí cuûa tieáng Vieät moät ngaøy moät yeáu ñi vaø ñoâi khi treû chæ duøng tieáng Vieät ñeå noùi chuyeän vôùi cha meï, oâng baø trong nhaø.Roài vaøi möôi naêm nöõa khi nhöõng ngöôøi giaø khoâng coøn nöõa, chaúng leõ tieáng Vieät cuõng mai moät theo?!

Daân toäc ta ñaõ töøng chòu caûnh: “Moät ngaøn naêm ñoâ hoä giaëc Taøu, Moät traêm naêm ñoâ hoä giaëc Taây...”

(TCS) Bò chính saùch ñoàng hoùa vaø

ñoâ hoä khoå cöïc ñieâu linh, nhöng oâng cha ta ñaõ kieân cöôøng giöõ vöõng vaø baûo veä tieáng Vieät ñeå truyeàn laïi ñôøi sau cho con chaùu!

Coøn chuùng ta, hoâm nay, ra ñi tìm töï do, tìm moät ñôøi soáng no aám toát ñeïp hôn, chaúng leõ chuùng ta ñaønh loøng nhìn tieáng Vieät cheát daàn ôû theá heä con chaùu chuùng ta? Vì theá moät soá ngöôøi coù loøng vôùi tieáng Vieät bôûi: “Toâi yeâu tieáng nöôùc toâi, töø khi môùi ra ñôøi...” (PD) ñaõ tình nguyeän tham gia coâng taùc giaûng daïy tieáng Vieät cho nhöõng em moãi cuoái tuaàn ôû nhöõng trung taâm Vieät ngöõ khaép nôi treân theá giôùi. Nhöng coâng taùc naøy muoán thaønh coâng toát ñeïp, phaûi coù söï tieáp tay cuûa moïi toå chöùc, moïi thaønh phaàn, cuûa taát caû nhöõng ngöôøi coøn töï nhaän mình laø ngöôøi Vieät Nam vì oâng cha ta ñaõ töøng noùi: Moät caây laøm chaúng neân non, Ba caây chuïm laïi neân hoøn nuùi cao.

Môùi ñaây toâi vöøa ñöôïc tham döï khoùa huaán luyeän vaø tu nghieäp sö phaïm 17, heø 2005, toå chöùc ôû mieàn nam Cali vôùi chuû ñeà: “Ba möôi naêm baûo toàn vaø phaùt trieån tieáng Vieät taïi haûi ngoaïi. Töông lai tieáng Meï.”

Thaønh phaàn tham döï goàm ñuû moïi löùa tuoåi töø treû tôùi giaø, trong ñoù giôùi treû tham döï khaù ñoâng. Ñoù laø ñieàu ñaùng möøng!

Trong phaàn chaøo möøng ôû ñeâm thöù 6 khai maïc, thaày Quyeân Di ñaõ duøng moät hình aûnh aån duï mang nhieàu yù nghóa saâu saéc ñeå noùi veà nhöõng con ngöôøi coù loøng vôùi “Tieáng nöôùc toâi”: Ñoù laø hình aûnh chieác bình pha leâ sang, ñeïp, ñaét tieàn, nhöng chæ ñöôïc duøng laøm ñoà trang trí; coøn chieác ñeøn daàu thoâ sô laøm baèng loaïi thuûy tinh taàm thöôøng, nhöng laïi höõu duïng vì ñem laïi aùnh saùng cho ñôøi, nhôø noù coù tim ñeøn vaø chaáp nhaän chòu ñoát leân, chòu hao moøn ñeå coù theå mang aùnh saùng cho moïi ngöôøi chung quanh. ÔÛ nöôùc Myõ, ngöôøi ta thöôøng hay noùi: “Khoâng coù caùi gì Free,” nhöng moãi cuoái tuaàn vaãn coù raát nhieàu thaày coâ tình nguyeän ñi daïy Vieät Ngöõ “khoâng coâng” cho nhöõng em vaø ñoâi khi coøn boû tieàn tuùi ra ñeå mua baùnh keïo, troø chôi, ñeå laøm phaàn thöôûng haàu khuyeán khích nhöõng em haêng say hoïc tieáng Vieät hôn.

Saùng thöù 7, trong phaàn thuyeát trình veà caùch daïy taäp ñoïc, chính taû... giaùo sö Leâ gia Thuaän coù nhaéc ñeán vieäc hoïc tieáng Vieät laø hoïc Chöõ Nghóa.

Ngöôøi Vieät khoâng chæ hoïc Chöõ ñeå bieát ñoïc, noùi, vieát maø coøn hoïc Nghóa, ñoù laø Leã Nghóa, laø ñaïo laøm Ngöôøi: “Tieân hoïc Leã, haäu hoïc Vaên” hoaëc “Kính treân, nhöôøng döôùi”...

Lieân heä thöïc teá, vôùi kinh nghieäm giaûng daïy tieáng Vieät nhieàu naêm ôû ñaây, toâi thaáy ñieàu naøy raát ñuùng! Nhöõng hoïc sinh

Minh hoïa: AÙNH BUØI/NV

naøo hoïc gioûi tieáng Vieät, ñeàu laø con ngoan, troø gioûi, hoïc haønh chaêm chæ, leã pheùp. Ngöôïc laïi nhöõng em vaøo lôùp toaøn chôi tieáng Myõ, tieáng Vieät khoâng noùi ñöôïc, baù ngheânh,baù ngang, gaàn nhö khoâng bieát leã nghóa laø gì?. Coù nhieàu phuï huynh Vieät Nam sang ñaây quaù chuù troïng vaøo söï thaønh ñaït ngheà nghieäp töông lai cho nhöõng con, maø queân ñi phaàn daïy leã nghóa (ñaây môùi chính laø phaàn quan troïng ñeå taïo neân moät Con Ngöôøi ñuùng nghóa). Keát quûa laø coù nhieàu cha meï coù con hoïc thaønh ñaït nhöng tieâm nhieãm loái soáng Myõ, cö xöû vôùi cha meï baïc tình, baïc nghóa. Nhieàu cha meï giaø soáng cay ñaéng trong nhöõng nhaø döôõng laõo, hay coâ ñôn trong goùc phoøng hiu quaïnh naøo ñoù, che daáu gaït leä, nuoát nöôùc maét vaøo trong vì khoâng muoán ñeå ai bieát noåi nieàm baïc phöôùc cuûa mình.

OÂng baø ta ñaõ töøng noùi: “Ñôøi cua, cua maùy, ñôøi caùy, caùy moø”.

Phuï huynh ñöøng quaù lo laéng cho töông lai söï nghieäp cuûa treû, maø phaûi quan taâm ñeán vieäc daïy Leã Nghóa cho con, maø ñieàu naøy thì vieäc hoïc tieáng Vieät seõ goùp phaàn raát tích cöïc ñeå xaây döïng Leã Nghóa cho nhöõng em.

Chieàu thöù 7 toâi ñöôïc hoïc hoûi theâm veà vieäc laøm caùch naøo cho lôùp hoïc ñöôïc vui veû hôn vôùi nhöõng baøi haùt, nhöõng nhòp ñieäu treû trung qua phaàn trình baøy cuûa nhaïc só Hoàng Trang.

AÂm nhaïc laø phöông tieän toát nhaát ñeå giaùo duïc treû em, vì chuùng thích nghe vaø thích haùt theo. Neáu ñeå yù, chuùng ta seõ nghe coù nhöõng chöông trình

phaùt thanh, nhöõng em nhoû goïi vaøo tham gia raát ñoâng ñeå ñöôïc haùt nhöõng baøi haùt raát deã thöông, nhöng ñaày tính chaát giaùo duïc: hieáu thaûo vôùi cha meï, oâng baø, yeâu thaày meán baïn... nhöõng ñaøi phaùt thanh vaø baùo chí Vieät Nam neân chuù troïng nhieàu hôn trong vieäc phaùt trieån nhöõng chöông trình naøy moãi ngaøy moät chaát löôïng hôn. Ñöøng ñeå nhöõng ngöôøi coù loøng vôùi “theá heä treû” khoâng coù ñaát hoaït ñoäng!

Sau phaàn aâm nhaïc, toâi tham döï lôùp noùi veà Thi Ca vaø Vaên Hoùa Vieät Nam cuûa nhaø thô Du Töû Leâ. Thi Ca ñaõ ñi vaøo ñôøi soáng tinh thaàn daân toäc vaø aûnh höôûng treân tinh thaàn Nhaân Ñöùc, Leã Nghóa cuûa ngöôøi Vieät Nam: “Chò ngaõ, em naâng “.

“Coâng cha nhö nuùi Thaùi Sôn, Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra...”

Tinh thaàn Nhaân Nghóa naøy thaám nhuaàn vaøo taâm hoàn treû, töø khò coøn trong buïng Meï, luùc môùi chaøo ñôøi... vôùi nhöõng caâu hoø, caâu ru cuûa meï, cuûa baø moãi ngaøy.

“Tieáng ru meï haùt nhöõng naêm xöa, Maõi laø lôøi ca dao boán muøa...”

(TCS) Ñieàu naøy ñaõ goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch toát cho treû töø thuôû beù. Xin ñöøng ñeå nhöõng ñieåm son naøy mai moät theo thôøi gian!

Trong phaàn traû lôøi thaéc maéc veà hoaøn caûnh saùng taùc baøi thô “Khuùc Thuïy Du”, maø toâi raát thích; nhaø thô cho bieát: Ñaây laø baøi thô noùi veà chieán tranh (Teát Maäu Thaân), tình yeâu chæ laø caùi

côù, do ñoù, trong ñoaïn môû ñaàu ñaõ coù nhöõng caâu: “Haõy noùi veà cuoäc ñôøi, khi toâi khoâng coøn nöõa Seõ laáy ñöôïc nhöõng gì veà beân kia theá giôùi?...

Quaû laø khi “veà beân kia theá giôùi”, ta khoâng mang theo ñöôïc baát cöù thöù gì, maø caû moät ñôøi ta ñaõ nhoïc nhaèn ñeå coù noù (tieàn taøi, danh voïng, nhaø sang, xe ñeïp...); Nhöng ít ra ta phaûi “ñeå laïi” ñöôïc nhöõng gì coù yù nghóa cho ñôøi soáng con chaùu chuùng ta ôû xöù ngöôøi chöù! Toâi muoán noùi ñeán tieáng Vieät vaø Vaên hoùa Vieät Nam, ñeå con chaùu chuùng ta khoâng bò maát goác, ñeå chuùng vaãn coøn nhôù veà coäi nguoàn, ñeå chuùng bieát duø gì ñi nöõa chuùng vaãn laø ngöôøi Vieät Nam. Ñieàu ñoù khoâng phaûi laø ñieàu quan troïng ñaùng cho chuùng ta löu taâm sao?

Sau ñoù chuùng toâi trôû laïi hoäi tröôøng vôùi phaàn thuyeát trình cuûa GS Traàn gia Phuïng veà ñeà taøi “Tieáng Vieät coøn, Ngöôøi Vieät coøn”, taùc gæa ñaõ cho thaáy taám loøng cuûa mình vôùi nhöõng coâng trình nghieân cöùu veà Söû Ñòa Vieät Nam, vaø caùi nhìn laïc quan cuûa mình veà soá löôïng ngöôøi noùi tieáng Vieät trong töông lai..

Sau böõa aên toái, nhöõng nhoùm raùo rieát taäp döôït vaên ngheä cho ñeâm Vaên Hoùa vôùi ñeà taøi qua nhöõng baøi haùt ñöôïc chæ ñònh toái qua cho töøng nhoùm do coâ Dieäu Quyeân (T.T. Asia) phuï traùch. Tieáng Vieät luoân gaén lieàn vôùi Vaên hoùa tieáng Vieät, vôùi nhöõng ñòa danh queâ höông, vôùi nhöõng caâu hoø, tieáng haùt, nhöõng ñieäu vuõ mang ñaày tình töï daân toäc. nhöõng tham döï Tieáp trang B4

TOÅ HÔÏP LUAÄT SÖ DANH TIEÁNG: RICHARD S. HERSCHENFELD ÑAÕ PHUÏC VUÏ VAØ ÑÖÔÏC TÍN NHIEÄM TREÂN 20 NAÊM QUA

CHUYEÂN NGHIEÄP VEÀ TAI NAÏN XE COÄ - DI TRUÙ - VP UY Tín, Chuyeân Nghieäp, Kinh Nghieäm - Luaät Sö Phí Thaáp Nhaát - Boài thöôøng nhanh choùng toái ña - Saün saøng tranh tuïng tröôùc toøa

Xin goïi:

HAÛI NGUYEÃN (714) 537-5366

- Ly dò, Khai phaù saûn - Quoác tòch, Theû Xanh - Maát Theû xanh, Re-entry Permit - Ñoaøn tuï gia ñình ODP - Fianceù Visa - Coâng haøm ngoaïi giao

14174 Brookhurst St., Garden Grove, CA 92843

DAT

B4 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

Kyø 15 Söï ñoù giuùp chaøng giuùp ñöôïc nhieàu vieäc cho nhöõng keû caäy nhôø chaøng; vaø nhaân vì ngöôøi ta bieát chaøng raát aân caàn chieáu coá, ngöôøi ta khoâng ngaïi nguøng gì maø chaúng xoay vít xung quanh. Chaøng noùi raèng moät söï khoân ngoan raát möïc ôû ñôøi laø ñöøng bao giôø ñoøi hoûi ai moät caùi gì maø mình khoâng chaéc chaén laøseõ ñöôïc ñeàn ñaùp. (Il dit qu’une grande sagesse dans la vie c’est de ne jamais demander rien qu’on ne soit fras certain d’obtenis)-( Meï oâi! ñöùa con cuûa meï hö roài! Ngaøy ñeâm thao thöùc ñöùng ngoài khoâng an!). Vaø, cuõng vì nhöõng keû ñöôïc chaøng aân

Töông lai tieáng Vieät Tieáp trang B3

vieân, khoâng phaân bieät tuoåi taùc ñaõ nhieät tình tham gia vôùi tinh thaàn yeâu vaên hoùa Vieät Nam vaø “haùt hay khoâng baèng hay haùt”.

Taát caû ñaõ laøm cho ñeâm Vaên hoùa trôû neân vui nhoän vaø haáp daãn vôùi phaàn trình dieãn cuûa nhöõng nhoùm ñaày saùng taïo, phong phuù vaø ña daïng; duø phaàn chuaån bò vaø taäp döôït ñeàu raát ngaén nguûi. Nhöng khi con ngöôøi ta “coù loøng“ thì khoù khaên naøo cuõng ñeàu coù theå vöôït qua vaø coâng vieäc ñöôïc hoaøn thaønh toát ñeïp. Ñeâm Vaên hoùa ñaõ daãn moïi ngöôøi töø ngaïc nhieân naøy ñeán ngaïc nhieân khaùc. OÂi sao maø taøi tình theá!

Baûn nhaïc “Noãi loøng ngöôøi ñi” ñaõ döôïc trình dieãn vôùi phaàn ñaàu laø söï chia tay cuûa ñoâi thanh nieân nam nöõ ôû Haø thaønh vôùi hình aûnh thieáu nöõ trong chieác aùo daøi töù thaân Haø noäi naêm xöa... Roài 50 naêm sau, trong moät buoåi chieàu Saøi Goøn naéng ñeïp, vôùi khoâng khí nhoän nhòp cuûa nhöõng taø aùo daøi tha thöôùt, nhöõng chieác noùn laù e aáp, nhöõng chieác duø ñuû maøu; hai ngöôøi xöa ñaõ tình côø gaëp laïi nhau thaät caûm ñoäng! Nhieàu traøng phaùo tay ñaõ vang leân ñeå taùn thöôûng. Nhöng chöa heát, khi nhoùm “Chieàu treân phaù Tam giang”xuaát hieän, moïi ngöôøi ngaïc nhieân vì nhaân vaät vaø y trang voâ cuøng phong phuù: töø ngöôøi lính vôùi boä ñoà chieán traän vaø ba loâ coøn vöông ñaày laù caây röøng, tôùi ngöôøi phu queùt döôøng vôùi caây choåi treân tay, roài ngöôøi baùn haøng leà ñöôøng, quaùn nöôùc..vaø dó nhieân khoâng theå thieáu nhöõng nöõ sinh vôùi taø aùo daøi traéng tha thöôùt “ñang rôøi thö vieän ñi rong chôi”... Taát caû sinh hoaït ñôøi thöôøng ñoù, ñoät nhieân bò ngöøng laïi, vôùi söï xuaát hieän cuûa vieân caûnh saùt thoåi coøi nhaéc nhôû giôø Giôùi Nghieâm ñaõ saép ñeán! Moät chuùt hình aûnh vaø khoâng khí chieán tranh naêm xöa laïi trôû veà, laøm se loøng moät soá ngöôøi...

Khi nhoùm “AÙo luïa Haø Ñoâng” xuaát hieän, söï traàm troà laïi vang leân khi nhìn thaáy nhöõng thieàu nöõ dòu daøng trong nhöõng taø aùo daøi luïa tha thöôùt cuøng nhöõng maûnh luïa daøi tung bay trong moät vuõ khuùc ñaày tình töï queâ höông coäng vôùi dieãn xuaát deã thöông cuûa ñoâi thanh nieân nam nöõ trong vai 2 ngöôøi yeâu nhau!. Ñoù laø nhöõng maøn noåi baät nhaát vaø ñöôïc giaûi trong ñeâm Vaên hoùa! Noùi chung nhöõng nhoùm ñeàu ñaõ laøm toát nhieäm vuï trình dieãn vaø giôùi thieäu nhöõng ñaëc tính Vaên hoùa Vieät Nam qua nhöõng baøi haùt ñaäm tình queâ höông trong moät thôøi gian kyû luïc: thôøi gian taäp döôït: 2 tieáng vaø ñeà taøi môùi bieát toái hoâm tröôùc, vaø sau ñoù laø thôøi khoùa bieåu tu nghieäp phaûi theo kín mít. Ñieàu ñaùng ngaïc nhieân laø 2/3 nhoùm ñöôïc giaûi vaên ngheä cuõng laø 2/3 nhoùm ñöôïc giaûi Bích baùo (cuõng chæ döôïc laøm trong 1:30'). Ñieàu naøy moät laàn nöõa khaúng ñònh, khi ngöôøi ta laøm vieäc vôùi taát caû taám loøng cuûa mình, ngöôøi ta deã ñaït ñeán thaønh coâng. Nhöõng boâng Hoàng ñeïp nhaát xin ñöôïc göûi taëng

caàn chieáu coá, hoï cuõng khoâng töø choái gì, vaø chaøng cuõng chæ ñoøi hoûi nhöõng ñieàu ñích ñaùng trang troïng ñaøng hoaøng, neân nhaän ñöôïc deã daøng taát caû nhöõng gì chaøng muoán. Chaøng du nhaäp vaøo moïi choán moïi nôi, vaø toâi ñi vôùi chaøng ñeán choã naøo cuõng thaáy nhöõng baøn tay nieàm nôû ñöa ra ñoùn chaøo… Toâi coù baûo chaøng chæ giôùi thieäu toâi vôùi nhöõng ngöôøi baïn naøo thaät söï laø nhöõng ngöôøi baïn thaân chaân chính cuûa chaøng; nhöng khi ngöôøi ta bieát chaøng chuùt ít, thì khoù maø khoâng trôû thaønh baïn thaân cuûa chaøng, vaø nhaân vì chaøng thoâng traûi ngoïn ngaønh moïi söï, neân chaøng coù theå noùi vôùi baát cöù ai veà baát cöù chuyeän gì nhö ñoù laø ñaëc bieät thuoäc phaïm vi sôû tröôøng cuûa chaøng. Noùi thaät ra, toâi khoâng tin raèng chaøng coù baïn thaân thieát thaät söï laø baïn taâm phuùc töông giao. Toâi coù hoûi chaøng söï ñoù, moät hoâm kia. Chaøng khoâng ñaùp tröïc tieáp, nhöng dòu daøng oâm sieát laáy toâi vaø noùi: -Tình baïn, aáy laø tieàn saûnh cuûa tình yeâu.

Vaø quaû thaät, ngaøy nay toâi coù caûm töôûng raèng caùi tình baïn ngaøy xöa toâi thaét chaët vôùi Rosita vaø Yvonne chæ laø taïm thôøi; vaø keû ñaàu tieân thaät söï laø baïn chaân chính cuûa toâi, aáy laø Robert.

nhöõng nhoùm ñaõ ñoaït giaûi trong ñeâm Vaên hoùa vaø Bích baùo cuûa khoùa Tu Nghieäp.

Thaät laø moät thieáu soùt, neáu khoâng nhaéc ñeán maøn trình dieãn cuûa 2 coâ giaùo(ngöôøi Nhaät 100%) daïy tieáng Vieät ôû Nhaät laø Na vaø Ka cuõng sang tham döï khoùa tu nghieäp kyø naøy. Na ñaõ trình dieãn ñaøn Baàu vôùi baøi daân ca” Qua caàu gioù bay”, roài sau ñoù 2 coâ cuøng song ca baøi“Dieãm xöa“cuûa TCS baèng tieáng Nhaät vaø Vieät. Maøn trình dieãn naøy ñaõ nhaän ñöôïc nhöõng traøng phaùo tay taùn thöôûng nhieät lieät cuûa moïi ngöôøi. Na hieän ñang theo hoïc ñeå laáy tieán só moân ngoân ngöõ hoïc Vieät Nam, coâ raát yeâu tieáng Vieät vaø noùi tieáng Vieät raát gioûi. Trong khi ñoù, nhìn laïi ôû ñaây, coù nhieàu ngöôøi treû Vieät Nam laïi khoâng daùm nhaän mình laø ngöôøi Vieät Nam vaø khoâng noùi ñöôïc tieáng Vieät hoaëc noùi raát ngoïng nghòu? Ñeâm Vaên Hoùa ñöôïc keát thuùc raát caûm ñoäng vôùi söï tham döï cuûa moïi ngöôøi, vôùi nhöõng maûnh luïa khaùc maøu saéc trong tay cuøng phaát tung bay ñi khaép hoäi tröôøng hoøa trong tieáng haùt cuûa moät baûn nhaïc Phan Ñaêng Höng.

Saùng Chuùa Nhaät, GS Löu trung Khaûo, môû ñaàu chöông trình vôùi baøi noùi chuyeän “Taâm hoàn nhaø giaùo” ôû hoäi tröôøng.

Baøi noùi chuyeän ñaõ phaân tích vaø neâu leân nhöõng ví duï cuï theå cuûa nhöõng khía caïnh taâm hoàn nhaø giaùo. Ñoù laø taâm hoàn cuûa cha meï, cuûa ngöôøi chieán só vaø cuûa nhaø truyeàn giaùo luoân luoân laøm vieäc heát loøng ñeå giöõ gìn truyeàn thoáng Vaên hoùa Vieät Nam: Ngoân ngöõ Vieät Nam vaø ñaïo ñöùc Vieät Nam. Vaäy coäng ñoàng Vieät Nam ôû haûi ngoaïi ñaõ laøm nhöõng gì ñeå hoã trôï vieäc laøm cao quyù ñoù cuûa nhöõng thaày coâ giaùo daïy Vieät ngöõ?

Sau ñoù toâi tham döï lôùp Sinh hoaït hoïc ñöôøng, phaân tích daïy maãu qua phim do thaày Ñoaøn vaø thaày Quang phuï traùch; Nhôø ñoù toâi hoïc hoûi ñöôïc caùch phaân chia nhöõng hoïc sinh theo nhoùm ñeå kích thích tinh thaàn hoïc hoûi cuûa nhöõng em qua nhöõng sinh hoaït vui töôi ôû lôùp.

Buoåi chieàu, sau phaàn giôùi thieäu saùch giaùo khoa lôùp 6, do söï nghieân cöùu vaø bieân soaïn cuûa Ban ñaïi dieän nhöõng T.T.V.N. mieàn nam Cali; Tieáp theo laø phaàn hoäi thaûo chuû ñeà: “Töông lai tieáng Meï”. Treân baøn chuû toïa coù ñaïi dieän cuûa nhöõng giaùo sö, phuï huynh vaø giôùi treû: Môû ñaàu giaùo sö NL Kim Oanh cho bieát ñang tranh ñaáu ñeå moân tieáng Vieät, khoâng chæ ñöôïc daïy ôû baäc Trung hoïc vaø Ñaïi hoïc maø seõ coøn ñöôïc daïy ôû baäc Tieåu hoïc, nhö môùi ñaây coâ vöøa ñi thaêm thaønh phoá New York vaø raát ngaïc nhieân khi thaáy nhöõng h.s. Do Thaùi vöøa hoïc vaø noùi tieáng Do thaùi song song vôùi vieäc hoïc tieáng Anh, ngay ôû caáp tieåu hoïc. Trong phaàn phaùt bieåu, moät ñaïi dieän cuûa phuï huynh cho bieát muoán nhöõng em giöõ gìn vaø phaùt trieån ngoân ngöõ vaø Vaên hoùa Vieät Nam, phuï huynh caàn phaûi kieân quyeát yeâu caàu con em chæ noùi tieáng Vieät ôû nhaø (khoâng coù song ngöõ). nhöõng em khoâng chæ noùi tieáng Vieät vôùi cha meï, oâng baø maø anh chò em noùi chuyeän vôùi nhau ôû nhaø, hay vôùi baïn beø Vieät Nam cuõng chæ duøng tieáng Vieät maø thoâi. Ñeán phaàn cuûa giôùi treû, nhöõng em laøm vieäc raát

khoa hoïc qua Laptop ñeå leân danh saùch 10 ñieåm maø phuï huynh vaø xaõ hoäi giuùp nhöõng em phaùt trieån tieáng Vieät vaø 10 ñieåm maø nhöõng em phaûi thöïc hieän ñeå giöõ gìn tieáng Vieät nhö “chat” treân Internet baèng tieáng Vieät vaø nhieàu ñieåm raát lyù thuù Hy voïng BÑ Dieän nhöõng T.T.V.N. Nam Cali seõ cho leân Web Site cuûa mình (www.ttvn.org) nhöõng baøi tham luaän, noäi dung nhöõng buoåi hoäi thaûo vaø caû nhöõng baøi bích baùo hay.. ñeå moïi ngöôøi coù theå tham khaûo. Ngoaøi ra nhöõng em cuõng nhaéc nhôû phuï huynh neân khuyeán khích con em ghi danh hoïc tín chæ Ngoân ngöõ hoïc Vieät Nam ôû U.C.L.A., vì ta phaûi ñaáu tranh gian khoå môùi coù ñöôïc moân hoïc naøy ôû Ñaïi hoïc, nhöng neáu ít sinh vieân ghi danh quaù, thì nhaø tröôøng seõ caét boû moân hoïc naøy, thaät uoång!!

Ngöôøi Vieät Nam ôû haûi ngoaïi, chaéc ai cuõng töï cho mình laø ngöôøi yeâu tieáng Meï ñeû vaø tha thieát mong muoán duy trì vaø phaùt trieån tieáng Vieät vaø Vaên hoùa Vieät Nam, nhöng thöïc teá chuùng ta ñaõ laøm ñöôïc gì? T.T. N.V. Thieäu ñaõ coù moät caâu noùi baát huû maø chaéc ai trong chuùng ta cuõng nhôù: “Ñöøng nghe nhöõng gì Coäng Saûn noùi, maø haõy nhìn kyõ nhöõng gì Coäng Saûn laøm!”. ÔÛ ñaây cuõng vaäy, chuùng ta cuõng chæ môùi noùi leân nieàm mong muoán toát ñeïp ñoù, nhöng haõy nhìn kyõ laïi xem, chuùng ta ñaõ coù nhöõng haønh ñoäng cuï theå naøo trong vieäc thöïc hieän nieàm mong muoán ñoù? Ñaëc bieät laø nhöõng cô quan truyeàn thoâng baùo chí, nhöõng ñaøi truyeàn hình, ñaøi phaùt thanh, nhöõng trung taâm saûn xuaát baêng nhaïc vaø video... laø nhöõng cô sôû thöông maïi lôùn, coù moái lieân heä chaët cheõ vôùi vieäc giöõ gìn vaø phaùt trieån tieáng Vieät vaø Vaên hoùa Vieät Nam. Quyù vò thöû hình dung vaøi möôi naêm nöõa, theá heä treû hoâm nay lôùn leân, neáu nhöõng em khoâng noùi gioûi tieáng Vieät, khoâng ñoïc, khoâng nghe ñöôïc tieáng Vieät, khoâng quan taâm, khoâng hieåu gì veà Vaên hoùa Vieät Nam thì quyù vò coù coøn ñoái töôïng ñeå phuïc vuï khoâng? Nhaø vaên Phaïm Quyønh ñaõ töøng noùi: “Tieáng Vieät coøn, nöôùc ta coøn”. Ngaøy hoâm nay ôû haûi ngoaïi, ta coù theå noùi raèng: “Tieáng Vieät coøn thì nhöõng hoaït ñoäng thöông maïi cuûa quyù vò môùi coøn ñöôïc”. Vì theá töông lai tieáng Vieät cuõng chính laø töông lai cuûa quyù vò!

Nhöng quyù vò ñaõ laøm gì ñeå yeåm trôï cho vieäc hoïc tieáng Vieät cuûa theá heä treû? BÑD nhöõng TTV Ngöõ nam Cali laø moät toå chöùc baát vuï lôïi vôùi hoaït ñoäng nhaèm phaùt trieån vieäc daïy vaø hoïc tieáng Vieät, nhöõng hoaït ñoäng naøy ñeàu raát caàn ngaân saùch; Ñaëc bieät heø moãi naêm BÑD ñeàu toå chöùc moät khoùa huaán luyeän vaø tu nghieäp sö phaïm cho nhöõng thaày coâ daïy Vieät Ngöõ.

Neáu ñöôïc quyù vò yeåm trôï taøi chaùnh maïnh meõ thì BÑD ñaõ coù theå môøi nhöõng thaày coâ veà tham döï khoùa mieãn phí (Nhöõng ngöôøi moãi cuoái tuaàn ñaõ aâm thaàm hy sinh thôøi giôø vaø coâng söùc cuûa mình ñeå giaûng daïy tieáng Vieät cho theá heä treû).

Khoùa huaán luyeän naøy raát caàn ñeå naâng cao chaát löôïng giaûng daïy tieáng Vieät haàu thu huùt nhöõng em ñeán tröôøng vaø thuùc ñaåy nhöõng em thích thuù hoïc ñeå giöõ gìn tieáng Vieät vaø phaùt trieån

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

Chaøng muoán ñem laïi cho boá toâi nieàm vui baát ngôø laø laøm cho oâng ñöôïc thöôûng huy chöông. Vì chaøng quen bieát töø laâu oâng boä tröôûng Boä Quoác Daân Giaùo Duïc, neân chaøng quyeát chaéc raèng vieäc ñoù chaøng seõ laøm ñöôïc deã daøng. Boá toâi chaéc chaén laø seõ khoâng töø choái, vaø toâi nghó raèng, trong thaâm taâm, oâng seõ raát raát vui loøng thoûa thích. Toâi sung söôùng thaáy Robert lo nghó tôùi boá toâi nhö theá; chaøng khoâng caàu xin huaân chöông cho mình, chaúng cho söï ñoù quan troïng gì, chaøng bieát raèng muoán coù luùc naøo chaû ñöôïc (luùc naøo muoán coù laø coù ngay). Laéng tai nghe chaøng noùi chuyeän vôùi nhöõng ngöôøi teân tuoåi chaøng giôùi thieäu toâi vôùi hoï, toâi yù thöùc ñöôïc choã khôø khaïo ngu doát cuûa mình; toâi khoâng daùm ñaùnh baïo xen vaøo caâu chuyeän, sôï ñeå loä ra caùi ñaàn ñoän cuûa mình khieán chaøng phaûi ngöôïng vôùi ngöôøi ta. Toâi coù yeâu caàu chaøng cheùp ra cho toâi moät baûng ghi roõ nhöõng cuoán saùch naøo toâi caàn phaûi ñoïc ñeå môû roäng kieán thöùc, vaø, cöù moãi phen coù chuùt thì giôø…Nhöng luùc naøo aáy seõ? Chuùng toâi ñaõ quyeát ñònh cöôùi nhau vaøo cuoái thaùng gieâng.

Söï ñoù toâi töôûng chöøng xa xoâi kinh nhuûng, theá maø ngaøy thaùng troâi qua nhanh choùng ñeán ñoä laøm raõ rôøi chöng höûng heát caû xöông xaûu maùu me. Vöøa laáy nhau xong, phaûi lo ñi kieám choã kín ñaùo ñeå höôûng tuaàn traêng maät Vaên hoùa Vieät Nam. Toâi noùi raát caàn, vì vôùi kinh nghieäm baûn thaân, laâu nay toâi vaãn chuû quan nghó raèng khoùa huaán luyeän naøy chæ caàn cho nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc ñaøo taïo qua nhöõng tröôøng lôùp Sö Phaïm hoaëc chöa coù kinh nghieäm giaûng daïy; Coøn toâi, toâi daõ toát nghieäp ÑHS Phaïm Saøi Goøn khoùa 4 naêm, coù kinh nghieäm giaûng daïy nhieàu naêm ôû Vieät Nam vaø ôû ñaây, hôn 10 naêm daïy tieáng Vieät ôû TTVN Hoàng Baøng, neân boû phí maáy ngaøy cuoái tuaàn ñeå ñi tham döï khoùa laø khoâng caàn thieát! Nhöng sau khi tham döï khoùa tu nghieäp vöøa roài, toâi thaønh thaät thuù nhaän laø toâi ñaõ sai laàm, vì toâi ñaõ hoïc hoûi theâm ñöôïc nhieàu ñieàu hay vaø môùi laï ñeå naâng cao vieäc giaûng daïy tieáng Vieät cho nhöõng em... ñaëc bieät laø nieàm vui ñöôïc gaëp gôõ nhöõng ngöôøi cuøng chí höôùng vaø taâm huyeát trong vieäc yeâu quyù tieáng Vieät.

Thö baát taän ngoân, nhieàu khi lôøi noùi, chöõ vieát khoâng dieãn taû ñöôïc heát taâm tình muoán göûi trao.., chæ nhôù raèng ngöôøi xöa ñaõ noùi: “AÊn quaû nhôù keû troàng caây,

u huyeàn kyø aûo u u. Phaûi leùn luùt leân ñöôøng sang Phi Chaâu caäp bôø Tunisie môùi ñöôïc.

Aáy chaúng phaûi chæ laø moät cuoäc du haønh ñaém ñuoái tìm khoaùi laïc. Robert coù ôû beân Tunisie nhöõng lôïi töùc trong moät cuoäc kinh doanh noâng nghieäp chaøng muoán troâng nom (troâm noâng) chieáu coá. Chaøng noùi raèng khoâng coù moái vui thích naøo, du khoaùi naøo, lôùn hôn moái du khoaùi vui thích maø mình coù theå lôïi duïng gay caân chòu chôi.

Tinh thaàn, ñaàu oùc khoâng bao giôø khoâng chon von hoaït ñoäng. Chaøng hoïc hoûi lieân mieân vaø doø deø loâi xoác moïi söï vieäc cho xoay voøng veà höôùng lôïi loäc um tuøm xum xueâ môû ngoïn.

Vaán ñeà laøm baän loøng chuùng toâi nhieàu nhaát, aáy laø choã troï, choã ôû, choã aên, choã uoáng, choã thoaûi maùi chòu chôi. Chuùng toâi coù ñi vieáng moät soá ñoâng phoøng oác, nhöng moãi choã moãi choán moãi coù chuùt gì chöa ñöôïc oån ñoái vôùi baø maù, Robert hoaëc toâi nöõa. Chuùng toâi nghó raèng saép thoûa thuaän vôùi moät kieán truùc sö quen bieát vôùi Robert. Oâng cho xaây döïng vöøa xong moät toøa nhaø vò trí raát toát, thuoäc phöôøng Naøng Caâm. Tieàn dieän toøa nhaø coù raát nhieàu vöôøn caây roäng lôùn. Chuùng toâi seõ laøm chuû taàng laàu choùt, chuùng toâi tha hoà saép ñaët boá trí theo sôû thích.

AÊn khoai nhôù keû cho daây veà troàng”.

Hy voïng sang naêm vôùi söï yeåm trôï taøi chaùnh maïnh meõ cuûa quyù vò, soá löôïng thaày coâ giaùo daïy tieáng Vieät töø khaép nôi veà tham döï seõ ñoâng hôn nhieàu.

Taïi sao chuùng ta laïi ñeå nhöõng ngöôøi laøm coâng vieäc thieän nguyeän, phaûi boû 3 ngaøy cuoái tuaàn ñi tham döï khoùa, roài phaûi traû tieàn cho vieäc huaán luyeän ñeå naâng cao chaát löôïng coâng vieäc hoï laøm??. Ñoù laø chöa keå nhöõng ngöôøi ôû xa coøn phaûi chi phí veù maùy bay, khaùch saïn,maø ña soá nhöõng ngöôøi coù loøng ñeàu ngheøo!. Trong khi nhöõng tröôøng Myõ khi nhöõng thaày coâ ñi huaán luyeän khoâng phaûi traû baát cöù chi phí naøo!

Hôõi nhöõng ngöôøi Vieät tha höông coøn naëng loøng vôùi tieáng Meï ñeû, xin haõy nhôù raèng töông lai tieáng Vieät ôû haûi ngoaïi naèm trong haønh ñoäng cuï theå cuûa töøng ngöôøi chuùng ta; Neáu chuùng ta coù loøng vôùi tieáng noùi cuûa Queâ Höông, traùi tim chuùng ta seõ maùch baûo chuùng ta nhöõng ñieàu caàn laøm. Hieän nhöõng T.T.Vieät Ngöõ ôû khaép nôi ñeàu

Coøn tieáp

raát caàn nhieàu ngöôøi thieän nguyeän ñeán laøm vieäc... Moãi ngöôøi, moãi hoaøn caûnh, vò trí khaùc nhau, nhöng neáu chuùng ta ñeàu heát loøng vôùi coâng vieäc chung, keát quaû chaéc chaén seõ toát ñeïp.

Nhöõng lôøi trong moät baøi haùt du ca cuûa N. Ñ. Quang töø maáy chuïc naêm tröôùc nhö vaãn coøn coù giaù trò cho hoâm nay: “Khoâng phaûi laø luùc ta ngoài ñaët vaán ñeà nöõa roài, Haõy duøng baøn tay maø laøm cho töôi môùi...” Ñuùng vaäy, moïi ngöôøi haõy goùp baøn tay ñeå laøm cho tieáng Vieät vaø Vaên hoùa Vieät Nam moãi ngaøy theâm töôi môùi ôû xöù ngöôøi. Ñöøng ñeå ñôøi soáng maùy moùc, kim tieàn nôi xöù ngöôøi cuoán phaêng ñi tieáng noùi vaø giaù trò tinh thaàn cao quyù cuûa Vaên hoùa Vieät Nam. Haõy coá giöõ cho theá heä con chaùu chuùng ta vaãn coøn laø ngöôøi Vieät Nam vì: “Gioït nöôùc cuõng nhôù nguoàn, Laù khoâng queân röøng, Chaéc em seõ coøn Nhôù laïi Vieät Nam..”

(N.Ñ.Toaøn) Phöôïng Vuõ

DAT

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

Ñòa Phöông Nguyeät san Phuï Nöõ Gia Ñình thaønh baùn nguyeät san Tieáp trang B1

nguyeät san ra baùn nguyeät san. Keå töø soá 50 phaùt haønh ñaàu Thaùng Möôøi naêm 2005, Phuï Nöõ Gia Ñình seõ ñeán vôùi baïn ñoïc 2 laàn moät thaùng. Veà nhaân söï, ban chuû bieân tôø baùo ñöôïc söï taêng cöôøng cuûa nhoùm baïn treû hieän ñang sinh hoaït trong laøng baùo nhö Phaïm Phuù Thieän Giao, Ñoã Taøi Thaéng, Vuõ Quyù Haïo Nhieân, Lan Höông... ñeå noäi dung ñöôïc sinh ñoäng vaø ñaùp öùng nhieàu hôn vôùi löôïng thoâng tin lieân quan ñeán ñôøi soáng cuûa coäng ñoàng ngöôøi Vieät ôû khaép nôi.

HOÛI: Rieâng veà maët noäi dung, Phuï Nöõ Gia Ñình coù söï thay ñoåi lôùn naøo?

TRAÛ LÔØI: Toân chæ phuïc vuï haïnh phuùc vaø söï thaêng tieán cuûa gia ñình maø chuùng toâi ñeà ra vaø theo ñuoåi töø ñaàu khoâng thay ñoåi. Chuùng toâi chuù troïng theâm vaøo nhöõng tieát muïc giaûi trí ngheä thuaät, phoùng söï xaõ hoäi, göông ngöôøi toát, vieäc toát vaø saùng taùc cuûa baïn ñoïc.

HOÛI: Lyù do naøo tôø baùo chuyeån töø nguyeät san qua baùn nguyeät san?

TRAÛ LÔØI: Lyù do chính laø nhu caàu ñoïc cuûa ñoäc giaû, nhaát laø nhöõng ñoäc giaû daøi haïn ôû xa luoân mong ñôïi tôø baùo ñeán vôùi hoï thöôøng xuyeân hôn.

Ngoaøi ra, toác ñoä phaùt haønh

nhanh cuõng khieán nhöõng thaân chuû quaûng caùo haøi loøng hôn vì baïn ñoïc seõ laøm quen nhieàu hôn vôùi nhöõng cô sôû thöông maïi.

HOÛI: Soá baùo 50 naøy laø soá ñaàu tieân coù söï thay ñoåi? Xin cho bieát ñoâi neùt veà aán baûn naøy?

TRAÛ LÔØI: Toâi chæ coù theå noùi ñaây laø moät soá baùo coù nhieàu baøi vieát giaù trò vaø höõu ích maø khi quyù vò ñoïc, seõ nhaän thaáy noã löïc cuûa ban chuû bieân trong yù höôùng muoán gôûi ñeán ñoäc giaû quyù meán moät moùn aên tinh thaàn khoâng theå thieáu trong moãi gia ñình.

Chuùng toâi ñeà caäp tôùi nhieàu chuû ñeà thuoäc nhieàu laõnh vöïc:

thô vaên, phim aûnh, y khoa thöông thöùc, göông saùng phuï nöõ, taâm tình vôùi con caùi, phoûng vaán nhaân vaät noåi tieáng vaø tin töùc thôøi söï v.v...

HOÛI: Ñoäc giaû vaø thaân chuû quaûng caùo coù theå mong ñôïi gì töø Phuï Nöõ Gia Ñình trong nhöõng soá baùo tôùi?

TRAÛ LÔØI: Caâu hoûi laøm khoù chuùng toâi quaù song chuùng toâi thieån nghó Phuï Nöõ Gia Ñình cuõng khoâng naèm ngoaøi quy luaät sinh toàn chung: nöông theo ñoäc giaû vaø quyù thaân chuû quaûng caùo ñeå moãi ngaøy moät tieán boä, hay, ñeïp, toát hôn ñeå soáng coøn hoaëc laø chòu söï ñaøo thaûi.

Sinh hoaït Coäng ñoàng

thöôûng thöùc vaên ngheä, coi hình aûnh vaø taøi lieäu lieân quan tôùi nhöõng vieäc töø thieän cuûa nhoùm.

Lieân laïc: 714-638-1768 (Nghi) Cell: 714-724-9768, 714-891- 8579 (Dung), 714-963-8086 (Quyeân), 562-861-8963 (Thu), 818-991-8723 (Huaân). Ñeå hoã trôï nhöõng chöông trình töø thieän cuûa nhoùm cho nieân khoùa 2005-2006.

Tieáp trang B1 Nhaät Baùo Ngöôøi Vieät vaø thaân höõu baûo trôï.

ECKANKAR toå chöùc hoäi thaûo

Ngaøy giôø: Thöù Tö 12 Thaùng Möôøi, 2005, vaøo luùc 7:30PM. Ñòa ñieåm: Community Room cuûa thö vieän Fountain Valley, soá 17635 Los Alamos, Fountain Valley, CA 92708. Ñieän thoaïi: 714-962-1324. Ñeà taøi hoäi thaûo: Giaác mô, tieàn kieáp, vaø du haønh taâm linh. Vaøo cöûa mieãn phí.

Lieân laïc: 714-575-5075.

Buoåi sinh hoaït ñaëc bieät Côm Chay vôùi Xoùm Döøa

Ngaøy giôø: Thöù Baûy 15 Thaùng Möôøi, 2005 töø 5:00pm ñeán 8:00pm. Ñòa ñieåm: Nhaø hoäi cuûa khu Green Valley, 17250 Los Jardines West (goùc SW cuûa Warner vaø Euclid) Fountain Valley, CA 92708.

Chöông trình sinh hoaït: Tieäc chay (buffet),

Ra maét “Khôûi thaûo Kinh Thö Vieät Nam” cuûa GS Nguyeãn Xuaân Khoan

Ngaøy giôø: Chuû Nhaät 16 Thaùng Möôøi 2005, töø 1:30PM ñeán 4PM. Ñòa ñieåm: Phoøng hoäi Little Saigon Radio, 15781 Brookhurst St. #105, Westminster, CA 92683. Ñaây laø cuoán saùch coù nhieàu khai phaù môùi meû, giaù trò veà vaán ñeà coäi nguoàn vuõ truï quan vaø nhaân sinh quan cuûa daân toäc Vieät Nam, nhaèm giuùp caùc theá heä hieåu bieát theâm veà caùc giaù trò tinh thaàn cao ñeïp öu vieät cuûa ngöôøi Vieät Nam coå xöa.

Hoïa só Hoà Thaønh Ñöùc trieån laõm tranh

Ngaøy giôø: Töø ngaøy 15 ñeán ngaøy 23 Thaùng Möôøi naêm 2005. Ñòa ñieåm: Phoøng sinh hoaït Nhaät Baùo Ngöôøi Vieät, 14771 Moran Street, Westminster, CA 92683.

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT B5

DAT

.3”

CA NHAÏC - ÑIEÄNAÛNH - GIAÛITRÍ

B6 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

Doanh thu ñieän aûnh cuoái tuaàn

Flightplan vaãn ñöùng nhaát Qua ñeán tuaàn thöù nhì, phim “Flightplan” vôùi Jodie Foster trong vai moät baø meï bò laïc con gaùi treân chieác maùy bay hai taàng lôùn khoång loà, bay vuùt qua maët caùc ñoái thuû ñeå giöõ ngoâi thöù nhaát trong doanh thu.

Phim “Flightplan,” maëc duø bò nghieäp ñoaøn tieáp vieân haøng khoâng keâu goïi taåy chay, thu veà $15 trieäu chæ rieâng cuoái tuaàn qua. Ñöùng haïng nhì laø phim khoa hoïc giaû töôûng “Serenity,” vôùi $10.1 trieäu. Trong “Serenity,” thuyeàn tröôûng phi

thuyeàn Serenity giuùp hai keû troán chaïy treân phi thuyeàn mình. Haàu heát dieãn vieân trong phim naøy laø dieãn vieân show truyeàn hình “Firefly.”

Phim hoaït hoïa “Corpse Bride” cuûa ñaïo dieãn Tim Burton tuaàn tröôùc ñöùng haïng nhì, tuaàn naøy tuït xuoáng haïng ba vôùi $9.8 trieäu, trong khi “A History of Violence” ñöùng haïng tö.

Haïng naêm laø moät cuoán phim môùi ra, “Into the Blue,” moät cuoán phim phieâu löu trong ñoù moät nhoùm ngöôøi

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

nhaùi tìm vaøng bò moät ñaûng mafia saên luøng vì kho vaøng tìm ñöôïc naèm gaàn xaùc moät maùy bay rôùt trong ñoù coù ñaày haøng laäu.

Cuõng môùi ra tuaàn naøy laø phim ñöùng haïng chín, “The Greatest Game Ever Played,” moät caâu chuyeän tình caûm xaõ hoäi trong ñoù vai chính laø moät tay golf taøi töû ñeán töø moät gia ñình lao ñoäng vaøo chung keát giaûi Myõ Môû Roäng ñeå ñaáu vôùi thaàn töôïng cuûa mình. Ñöùng haïng saùu tôùi taùm laø phim tình caûm haøi “Just Like Heaven,” phim kinh dò “The Exorcism of Emily Rose,” vaø phim “Roll Bounce.” Phim haøi “The 40-Year-Old Virgin” vaãn truï trong Top 10 ôû haïng möôøi.

Paris nghæ chôi Paris Neáu bieát raèng hôïp roài seõ tan, lieäu baùo chí coù ruøm beng moái tình giöõa hai Paris naøng Paris Hilton vaø chaøng Paris Latsis?

Taát nhieân laø coù. Hai ngöôøi xaùp voâ thì ruøm beng, hai ngöôøi taùch ra cuõng ruøm beng.

Sau nhieàu tuaàn ñoàn ñaïi, Paris Hilton chính thöùc xaùc nhaän coâ vaø vò hoân phu seõ khoâng toå chöùc ñaùm cöôùi.

Trong moät baûn thoâng baùo ñöa cho taïp chí Us Weekly, Hai thaønh vieân ban ñaàu cuûa ban “Mouseketeers” trong chöông trình truyeàn hình “The Mickey Paris Hilton vieát: “Toâi raát Mouse Club” nay ñaõ laø hai cuï cao nieân, tham gia kyû nieäm 50 naêm ngaøy chöông trình treân buoàn baùo tin raèng toâi ñaõ huûy khôûi chieáu taïi Myõ laàn ñaàu ngaøy 3 Thaùng Möôøi naêm 1955, trong moät buoåi leã taïi Disneyland ôû cuoäc ñính hoân. Qua vaøi thaùng Anaheim, California hoâm 3 Thaùng Möôøi naêm nay. (Hình: Reuters/Fred Prouser) vöøa qua toâi nhaän ra raèng quyeát ñònh naøy toát nhaát cho toâi. Chuùng toâi vaãn coøn laø ñính hoân vaøo Thaùng Naêm, vaø coù con,” coâ cho bieát. Ñoâi uyeân öông bay qua Hy baïn, vaø toâi seõ maõi yeâu anh sau ñoù Paris Hilton trong caùc Nhöõng ngaøy coøn yeâu: Paris ta.” cuoäc phoûng vaán ñeàu traû lôøi Laïp tìm ñòa ñieåm toå chöùc Hilton (traùi) vaø Paris Latsis ñi Paris Hilton, trieäu phuù 24 nhö moät baø noäi trôï thöù thieät. ñaùm cöôùi, nhöng khi trôû veà, nghe Madonna trong buoåi ñaïi Noùi vôùi taïp chí People, coâ treân tay Hilton khoâng coøn tuoåi thöøa höôûng gia taøi khaùch nhaïc hoäi “Live 8” taïi London cho bieát coâ seõ “veà höu” khoâng ñeo chieác nhaãn 24 carat ñaùng saï n Hilton, môù i gaë p Paris keâu goïi nhoùm G8 vieän trôï Phi chôi bôøi nöõa ñeå ôû nhaø vôùi ñöùc giaù $5 trieäu. Thieân ñöôøng ñaõ Chaâu, treân tay Paris Hilton coøn Latsis, trieäu phuù 26 tuoåi thöøa lang quaân cuøng teân. “Noäi maát? Ñoù laø caâu hoûi treân moâi höôû n g gia taø i haø n g haû i Hy laáp laùnh nhaãn ñính hoân. (Hình: trong hai naêm nöõa toâi muoán moïi ngöôøi.

Laï p , vaø o naê m ngoaù i .

Hai beâ n Chris Jackson/Getty Images)

DAT

Ñôøi Soáng

.3”

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

Treû moà coâi

Soáng bình thaûn vôùi beänh nan y

sau côn soùng thaàn Tsunami nami, 50 ngaøn ngöôøi khaùc ñöôïc xem laø maát tích vaø 2.4 trieäu ngöôøi bò aûnh höôûng bôûi côn soùng thaàn kinh hoaøng naøy. Trong soá nhöõng ngöôøi cheát coù 33% laø caùc treû em. Rieâng taïi thaønh phoá Banda Aceh, nôi bò taøn phaù naëng neà nhaát cuûa côn thieân tai naøy, 1,800 treû em ñang bò chia caùch hay maát cha hoaëc meï cuûa chuùng; trong soá ñoù coù 224 treû em thì moà coâi caû hai ngöôøi thaân yeâu naøy. Con soá vöøa keå vaãn coøn thaáp so vôùi döï ñoaùn cuûa nhöõng nhoùm cöùu trôï cho caùi thieàn tai ñaõ laáy maát ñi maïng soáng cuûa 225 ngaøn ngöôøi trong 11 quoác gia... Theá nhöng khoâng phaûi vì con soá treû em moà coâi ít nhö vaäy maø tình caûnh cuûa chuùng khieán ngöôøi ta khoâng muûi loøng bôûi vì maëc duø soáng soùt nhöng chuùng vaãn phaûi chieán ñaáu vôùi nhöõng thaûm kòch ñau thöông.

Federich Sizaret, nhaân vieân baûo veä treû con thuoäc cô quan UNICEF noùi: “Moät caùch toång quaùt, tinh thaàn cuûa soá treû con töông ñoái phuïc hoài nhanh vì chuùng coøn ngaây thô vaø nhoû tuoåi. Theá nhöng, chuùng ta cuõng muoán bieát nhöõng gì doàn neùn trong loøng caùc ñöùa treû naøy.

Töông lai cuûa phaàn lôùn tuïi nhoû raát laø baáp beânh vaø veà laâu veà daøi, seõ laø moät gaùnh naëng cho chöông trình xaõ hoäi cuûa chính phuû. Trong khi ñoù, quoác gia naøy laïi caám ngöôøi ngoaïi quoác nhaän caùc ñöa treû Indenosian laøm con nuoâi vaø chæ moät ít maáy ñöùa treû trong soá ñoù coù thaân nhaân chòu nhaän laøm ngöôøi ñôõ ñaàu cho chuùng maø thoâi. Soá treû coøn laïi thaät laø bô vô vaø voâ thöøa nhaän neân chuùng toâi (UNICEF) muoán thieát laäp moät chöông trình cha meï nuoâi taïm thôøi (foster care). Chuùng toâi cuõng seõ phaûi huaán luyeän nhöõng caùn söï xaõ hoäi nhöng chæ coù moät tröôøng ñaïi hoïc ôû Indonesia laø coù chöông trình daïy veà Treû moà coâi sau soùng thaàn ngaønh chuyeân moân naøy maø thoâi. Nhöõng Sufrisah, 10 tuoåi (ngöôøi thöù hai töø beân traùi) maát caû cha meï trong côn soùng thaàn Ñoâng ñöùa treû naøy raát caàn söï giuùp ñôõ trong Nam AÙ. Coâ beù vieát trong taäp thô cuûa mình: “Soùng thaàn aäp tôùi, mang theo söï giaän döõ...” nhöõng ngaøy saép ñeán.”

Coâ beù noùi raèng coâ raát coâ ñôn vaøo ban ñeâm, bôûi vì khi aáy kyù öùc trôû veà.

Sufrisah laø moät beù gaùi 10 tuoåi, töøng traûi qua thôøi gian soáng eâm ñeàm vôùi cha meï trong moät caên nhaø gaàn bieån vaø cha em laøm ngheà ñaùnh OANH THÔ caù. Tsunami ñaõ bieán em thaønh ñöùa treû moà coâi caû cha laãn meï.

Sufrisah ñaõ cuøng 3,000 treû con khaùc ñeán taïm cö moät trong 21 trung taâm do UNICEF döïng leân ôû Aceh. Thoâng thöôøng Ñaõ 10 thaùng troâi qua ñi keå töø côn soùng thaàn Tsunami ñaây laø nhöõng taám leàu ñöôïc döïng leân ôû caùc traïi tò naïn vôùi xaûy ra taïi Indonesia vaøo Thaùng Möôøi Hai naêm ngoaùi. nhöõng nhaân vieân thieän nguyeän. Theá nhöng ôû Aceh thì Ngöôøi ta ñang töï hoûi khoâng bieát ñôøi soáng cuûa nhöõng ñöùa nhöõng trung taâm taïm cö cuûa caùc ñöùa beù moà coâi naøy coù sinh treû moà coâi ôû vuøng ñaát ñoù baây giôø ra sao? Caâu traû lôøi laø haàu hoaït theå thao, hoäi hoïa, aâm nhaïc cuõng nhö chöông trình trò heát caùc ñöùa treû khoâng cha meï vaø thaân nhaân aáy ñang ñoái lieäu taâm lyù baèng caùch muùa haùt. Moät ñoâi khi, treû con ôû nhöõng dieän vôùi moät töông lai muø mòt beân caïnh söï buoàn ñau, maát trung taâm naøy ñöôïc chôû ñeán thaêm vieáng bôø bieån Lampnuk, maùt vaø bô vô.

Tieáp trang B8 Tin töùc xaùc nhaän laø ñaõ coù 176 ngaøn ngöôøi cheát vì Tsu-

Moät cuoäc ñôøi ñaùng soáng

H

oài coøn nhoû, ôû vôùi baø ngoaïi, toâi luoân bò baø maéng laø: thuyeàn ñua thì laùi cuõng ñua, con coùc cuõng nhaûy con cua cuõng boø. Chæ vì toâi hay ñaàu neâu, vöøa laøm thuyeàn laïi vöøa laøm laùi. Ai laøm gì laø toâi cuõng laøm theo ñöôïc ngay. Maø neáu chaúng ai laøm thì toâi cuõng baøy chuyeän ra toâi laøm tröôùc. Ñieàu naøy laø moät con dao hai löôõi. Noù giuùp cho toâi trôû thaønh con ngöôøi ngaøy hoâm nay. Ñaõ töøng baøy ra nhieàu chuyeän chaúng gioáng ai, vaø nhôø caùi tính baét chöôùc, toâi gom goùp ñöôïc nhieàu kinh nghieäm.

Caùi con khæ trong toâi noù raát beùn nhaïy. Toâi ñöùng gaàn cuï, noùi chuyeän vôùi cuï, chæ 15 phuùt sau toâi ñaõ baét ñöôïc caùi aâm höôûng ñaëc bieät trong gioïng noùi cuûa cuï.

Cuï noùi tieáng Hueá, toâi cuõng seõ noùi ngoøng ngoïng tieáng Hueá. Cuï laø ngöôøi Nam, toâi seõ troï treï tieáng Nam, moät caùch heát söùc töï nhieân, khoâng heà coù yù cheá gieãu hay pha tieáng cuûa cuï. Hoài toâi daïy hoïc trong tröôøng baø phöôùc, toâi daïy tieáng Anh cho moät luõ ñaàm con, caû ñaàm thaät, ñaàm lai laãn ñaàm xình. Toâi noùi tieáng Anh theo gioïng ñaàm. Khi toâi ñöôïc chuyeån sang hôïp taùc vôùi ban giaùo duïc vieän trôï Myõ, khi toâi trôû veà tröôøng daïy hoïc, taát caû moïi ngöôøi ñeàu cheâ toâi noùi tieáng Phaùp theo gioïng Myõ. Ñaõ baûo laø con khæ trong toâi hoïc raát nhanh, baét chöôùc raát taøi.

Hoâm nay, gaàn keà mieäng loã

NGUYEÃN THÒ HOÀNG DIEÄP

roài, toâi cuõng vaãn khoâng chöøa caùi taät thuyeàn ñua thì laùi cuõng ñua. Hoâm qua vieát caùi baøi veà caùi baø gì, vieát caùi cuoán saùch gì, hoâm nay laáy saùch ra xem laïi môùi thaáy raèng mình ñaõ noùi sai teân cuoán saùch cuûa ngöôøi ta.

Cuoán saùch teân laø Live The Life You Love thoâi, chöù khoâng coù caùi caâu How To ôû ñaàu. Hoâm nay xin ñính chính laïi cho ñuùng.

Vaø theo ñuùng truyeàn thoáng con coùc cuõng nhaûy, con cua cuõng boø, toâi beøn vieát caùi baøi naøy ñeå ra caùi ñieàu, maëc daàu taâm lyù chaúng phaûi laø sôû tröôøng maø laïi caøng khoâng phaûi laø sôû ñoaûn cuûa toâi, toâi cuõng toø moø ñaët moät caâu hoûi taâm lyù chieán cho quyù cuï. Ñoái vôùi quyù cuï, theá naøo laø moät cuoäc soáng ñaùng soáng? Hoûi laïi cho roõ hôn, quyù cuï thích soáng moät cuoäc soáng nhö theá naøo? Ñang ra caùi ñieàu giaûng baøi, cho toâi ra caùi ñieàu theâm moät chuùt nöõa cho noù haû caùi vong linh con khæ hay baét chöôùc trong toâi. Toâi hoûi caâu naøy baèng tieáng baûn xöù nhaù.

Theo yù cuï thì theá naøo laø the life you love? Cuï thích soáng moät cuoäc ñôøi nhö theá naøo?

Cuï thích laø moät nhaø tæ phuù, bin ñinh haøng daõy, coù maùy bay rieâng, ngöôøi laøm caû traêm, keå haàu ngöôøi haï caû chuïc? Moät lôøi noùi cuûa cuï moïi ngöôøi nghe raêm raép. Cuï maëc aùo maøu xanh, caû nöôùc cho raèng maøu xanh laø ñeïp. Cuï maëc aùo maøu hoàng,

thieân haï thi nhau maëc aùo hoàng. Cuï ra ñöôøng, luoân luoân phaûi coù veä só ñi thaùp tuøng vì sôï maáy teân löu manh, maáy teân ñoái thuû cuûa cuï aùm saùt hay baét coùc. Con caùi cuï, vì laø con nhaø giaøu, neân chaúng caàn hoïc haønh gì caû, chæ ñoùng vai con oâng chaùu cha, phaù tieàn ñoát cuûa?

Hay laø cuï thích laø moät ngheä só noåi danh, tieáng taêm löøng laãy. Cuï ñi tôùi ñaâu baø con ñoå xoâ nhau, chen vai thích caùnh, ñaùnh nhau hoäc maùu moàm, doàn maùu muõi ñeå ñöôïc taän maét nhìn thaáy dung nhan cuï, duø chæ laø trong moät phuùt phuø du. Cuï soáng trong moät ngoâi nhaø baèng kính vì chuyeän gì trong nhaø cuï chöa toû, ngoaøi ngoõ, baùo chí, truyeàn thanh truyeàn hình ñaõ hay. Nhöõng teân saên aûnh rình raäp cuï ngay caû luùc ôû trong nhaø, saép söûa ñi nguû. Khi cuï ñi ñaâu nöûa böôùc thoâi, hoï cuõng xuùm quanh cuï ñeå chuïp hình, saên aûnh?

Hay cuï thích laø moät coâng nöông quyeàn quyù, cao sang, vöøa treû vöøa ñeïp nhö naøng coâng nöông di baát haïnh cuûa daân Anh. Choàng cuï nguûng nghænh vôùi cuï, caû theá giôùi bieát tin. Cuï baét boà vôùi ai, toaøn caàu ñeàu hay.

Cuï ñau khoå moät, thieân haïi nhaân leân gaáp traêm laàn, roài phuï ñeà ñuû caùc thöù tieáng vaøo cuoäc ñôøi rieâng tö cuûa cuï. Caùi aùo cuï maëc ñaùng giaù bao nhieâu tieàn, daân chuùng ñeàu ñöôïc baùo caùo. Ñoâi giaøy cuï ñi laø caû moät gia taøi

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT B7

cuûa moät gia ñình bình thöôøng, caû nöôùc ñeàu hay?

Hay laø cuï laø moät ngöôøi buoân baùn thaønh coâng côõ Bill Gates, heã cho ai, giuùp ai laø phaûi keå töø baïc tæ trôû leân; hay cuï giaøu coù, aên chôi nhö Donald Trump, thay vôï, ñoåi nhaân tình nhö ñoåi xe hôi; kyø khoâi, dò hôïm nhö Michael Jackson, ñang laø ngöôøi da ñen laïi nhaát ñònh maøi da cho thaønh traéng? Hay cuï muoán laøm baø nöõ hoaøng noäi trôï Martha Stewart, giaáy ñi caàu cuõng phaûi veõ vôøi hoa laù caønh nhö moät taùc phaåm ngheä thuaät?

Hay cuï thích laø moät nhaø chính trò ñaïi taøi côõ vôï choàng oâng Clinton. Choàng ñaõ laøm toång thoáng hai nhieäm kyø roài, gaëp bao nhieâu tai hoïa, gaây ra bao nhieâu tai tieáng, theá maø vaãn chöa tôûn, baø vôï laïi coøn ñang raäp rình laøm tieáp.

Sôû dó toâi ñöa nhöõng maãu ñôøi naøy ra ñeå thaêm doø yù kieán quyù cuï, vì khi ngöôøi ta noùi ñeán moät cuoäc soáng, ñaùng soáng, ngöôøi ta luoân luoân chuù troïng ñeán söï thaønh coâng. Maø caùi thaønh coâng ôû ñôøi, luoân ñöôïc tính baèng nhöõng giaù trò ngöôøi ñôøi ham muoán. Tieàn baïc, danh voïng, saéc ñeïp, taøi ngheä. Neáu baây giôø, taát caû nhöõng maãu ñôøi ôû treân cuï ñeàu cheâ thì thöû hoûi cuï thích moät cuoäc soáng nhö theá naøo?

OÂng Taây caø loà maø coøn bieát daïy ñôøi raèng muoán soáng sung söôùng, haõy soáng aån daät. Nhöng Tieáp trang B8

TIEÅU HUYEÀN LTG: Khi bò moät chöùng beänh khoù chöõa (tieáng Haùn Vieät laø nan y), cuoäc ñôøi thöôøng nhaät cuûa chuùng ta vaø cuûa nhöõng ngöôøi thaân keá caän seõ thay ñoåi raát nhieàu. Beänh taät coù leõ laø moät loaïi khoå lôùn haïng nhaát trong caùc thöù khoå ôû ñôøi, moät thöù tai naïn khoâng ai muoán gaëp. Nhöng khi bò nan y, neáu ngöôøi beänh bieát caùch soáng sao cho taâm hoï coù ñöôïc söï bình thaûn, thì hoï ñaõ coù tôùi nöûa phaàn hy voïng vöôït qua ñöôïc côn beänh döõ.

Neáu tinh thaàn sa suùt, bi quan tröôùc cô theå ñau yeáu, thì phaàn thoaùt hieåm seõ bò giaûm ñi khaù nhieàu.

Trong thôøi hieän taïi, vôùi neàn y khoa taân tieán vaø söï phaùt trieån cuûa ñôøi soáng taâm linh, nhieàu ngöôøi bò nan y vaãn soáng ñöôïc cuoäc ñôøi bình thöôøng cuûa hoï. Cuõng coù nhöõng ngöôøi ñaëc bieät, bieát höôûng haïnh phuùc töï taâm, hôn caû thôøi kyø hoï coøn chöa beänh. Ñoù laø nhöõng con ngöôøi coù khaû naêng daïy cho chuùng ta nhieàu baøi hoïc quyù giaù, ñaày minh trieát. Khoâng phaûi chæ coù caùc thaùnh nhaân, caùc tu só ñaïo haïnh môùi laøm ñöôïc nhö theá, maø ngay trong cuoäc ñôøi quanh ta, coù nhieàu con ngöôøi bình thöôøng ñaõ soáng ñöôïc nhö vaäy, khi taâm thöùc hoï ñöôïc chuyeån hoùa thaät söï trong côn baïo beänh.

Trong muïc naøy, chuùng toâi seõ choïn ñaêng moät soá lôøi giaûng daïy cuûa nhieàu baùc só vaø taùc giaû AÂu AÙ coù thaåm quyeàn veà nhöõng phöông caùch soáng vôùi caùc beänh nan y, cuõng nhö nhöõng kinh nghieäm cuûa nhieàu ngöôøi ñaõ coù cuoäc soáng hoøa bình, an vui sau khi bò beänh nan y - thöù tai hoïa ngaãu nhieân, chaúng ai muoán gaëp, chaúng ai môøi, nhöng cöù tôùi kyø laø noù ñeán!

CAÙC PHAÛN ÖÙNG THÖ GIAÕN

Soáng trong thôøi hieän ñaïi, vôùi coâng vieäc nhieàu aùp löïc trong tuaàn, cuoái tuaàn cuõng muoán laøm vieäc nhaø hoaëc höôûng thuï quaù nhieàu, taâm trí chuùng ta luoân luoân baän roän, haàu nhö ít khi naøo ñöôïc thö giaõn, nghæ ngôi. Coâng vieäc laøm nhieàu caïnh tranh vaø nhòp soáng raát nhanh khieán cho ngöôøi treû tuoåi khoâng coù thì giôø ñeå nhìn ngaém bình minh hay hoaøng hoân, khoâng coù chuùt raûnh roãi ñeå ngoài uoáng ly traø, thöôûng hoa hay xöôùng hoïa thô phuù nhö caùc theá heä tröôùc.

Cô theå chuùng ta chæ quen coù nhöõng phaûn öùng chieán ñaáu hay chaïy troán (Fight or flight Responses, vieát taét laø F&F) maø khoâng coù ñöôïc nhöõng phaûn öùng thö giaõn raát caàn thieát cho söùc khoûe. Caùc phaûn öùng gaây caêng thaúng F&F nhö hôi thôû gaáp gaùp, tim ñaäp mau hoaëc khoâng ñeàu nhòp, maïch maùu caêng, baép thòt goàng cöùng... cuøng vôùi söï caêng thaúng thaàn kinh vì caùc chuyeän raát nhoû, seõ laøm cho cô theå chuùng ta khoâng theå nguû nghæ bình thöôøng.

Baét nguoàn töø nhöõng taäp khí tranh ñaáu hay chaïy troán F&F ñeå “soáng coøn” töø trieäu naêm tröôùc cuûa toå tieân, cô theå con ngöôøi luoân luoân caêng thaúng khieán cho cô theå phaûi ñaùp öùng. Khi ñoù, chaát Adrenaline töø tuyeán nang thöôïng thaän (surrenal glande) ñöôïc tieát ra aøo aït khieán cho tim ñaäp thaät nhanh (tachycardy) hoaëc loãi nhòp (arythmy), aùp suaát trong maùu taêng voït leân, hôi thôû gaáp gaùp, caùc baép thòt goàng cöùng, saün saøng ôû theá chieán ñaáu hay chaïy troán. Baùc só Benson cho bieát, trong khi coù nhöõng phaûn öùng ñoù, toác ñoä löôïng maùu luaân löu trong cô theå coù theå gia taêng tôùi 300 hoaëc 400 laàn hôn bình thöôøng. Cuõng chính chaát Adrenaline naøy laøm cho coù theå ta deã noåi giaän, hoaëc quaù lo laéng, boàn choàn, taâm thaàn luoân caêng thaúng.

Thaät ra, trong haàu heát caùc tröôøng hôïp, chuùng ta thöôøng bò “baùo ñoäng giaû”, cô theå coù nhöõng phaûn öùng khoâng caàn thieát ñeå ñoái phoù vôùi caùc aùp löïc, caùc nguy nan khoâng coù thöïc maø chæ coù töø taâm thöùc baát oån, nhieàu lo aâu cuûa chuùng ta. Vì luoân luoân coù nhöõng phaûn öùng F&F noùi treân, cô theå con ngöôøi deã trôû neân beänh hoaïn: Maùu löu thoâng quaù nhanh taïo neân aùp suaát cao, caùc maïch maùu bò giaõn ra, quaû tim bò meät, gaây ra nhöõng chöùng beänh nguy hieåm veà tim vaø maïch maùu, keå caû caùc chöùng ngheõn maïch maùu hay beå maïch maùu, ñöùng tim v.v...

Caùc phaûn öùng F&F ñoù ñöôïc goïi chung baèng moät chöõ STRESS, laø nguyeân nhaân gaây ra raát nhieàu beänh tim maïch vaø beänh taâm thaàn. Ñôøi soáng chæ coù “gia vò”, chæ höùng thuù khi coù moät chuùt kích thích (stress nheï). Nhöng neáu chuùng ta bò stress nhieàu vaø lieân tuïc thaùng naøy qua naêm kia, tôùi moät luùc, cô theå mình heát chòu noåi, thì caùi goïi laø stress ñoù seõ laøm cho chuùng ta rôi vaøo tình traïng traàm caûm (depression), deã daøng buoàn baõ, chaùn ñôøi khoâng coù lyù do! Ñeå traùnh nhöõng caên beänh maát nguû, traàm caûm, gaây ra vì phaûi chòu quaù nhieàu stress, daân Baéc Myõ thöôøng duøng thuoác an thaàn, thuoác nguû, hay thuoác phaán khích (antidepressant).

Khi môùi qua Canada, laøm vieäc trong döôïc phoøng, chuùng toâi raát ngaïc nhieân thaáy daân chuùng cuûa xöù thònh vöôïng, hoøa bình nhö Canada maø laïi phaûi duøng nhieàu thuoác an thaàn ñeán theá!

Moãi ngaøy toâi phaûi ñeám haøng ngaøn vieân Valium (moät loaïi thuoác an thaàn raát phoå thoâng thaäp nieân 1970-1980) cho khaùch haøng.

Nhöõng coâ gaùi, caäu trai ñeïp ñeõ, hoaït baùt maø phaûi duøng tôùi hai ba loaïi thuoác an thaàn cuøng moät luùc! Maõi veà sau, neám caùi stress cuûa chính mình, toâi môùi hieåu raèng maáy ngöôøi ñoù caàn duøng thuoác ñeå coù bình taâm maø ñaûm ñöông coâng vieäc trong sôû laøm.

Caøng laøm lôùn, caøng buoân baùn to caøng stress!

Baùc só Herbert Benson, taùc giaû cuoán saùch “Relaxation response” raát noåi tieáng, cho raèng moãi khi chuùng ta thö giaõn (relax), cô theå ta gioáng nhö ñöôïc nghæ ngôi trong moät khaùch saïn 5 sao, coù vöôøn roäng, caây caûnh hoa laù xum xueâ. Trong caùc kyø nghæ heø ñoù, cô theå vaø taâm trí ta coù cô hoäi ñöôïc hoài phuïc sau khi bò caêng thaúng vì cuoäc soáng vaát vaû thöôøng ngaøy. Söï thö giaõn taïo ra nhöõng phaûn öùng ñoái nghòch vôùi caùc phaûn öùng caêng thaúng F&F: Cô theå chuùng ta hoaït ñoäng chaäm haún laïi, caàn ít döôõng khí hôn thöôøng leä: hôi thôû chaäm hôn, tim ñaäp ñeàu vaø chaäm, huyeát aùp haï xuoáng, caùc baép thòt thö giaõn, heát goàng cöùng, naõo boä tieát ra nhöõng laøn soùng giuùp cô theå nghæ ngôi, deã nguû. Söï thö giaõn gioáng heät nhö khi ngöôøi ta taäp thieàn.

Baùc só Benson khôûi ñaàu, khi laøm luaän aùn tieán só, ñaõ laø ngöôøi duøng maùy moùc ñeå ño caùc phaûn öùng thö giaõn treân moät ngöôøi baïn taäp thieàn. Töø ñoù, oâng ñi saâu vaøo caùc nghieân cöùu quy moâ, ñöa tôùi vieäc vieát ra nhöõng cuoán saùch raát noåi tieáng, vaø thaønh laäp moät beänh vieän thaân-taâm (Mind and Body Clinic) taïi vuøng Ñoâng Baéc Hoa Kyø.

DAT

B8 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

Treû moà coâi sau côn soùng thaàn Tsunami

Tieáp trang B7

tröôùc ñaây töøng ñöôïc xem laø moät thaéng caûnh du lòch, ñeå nhöõng ñöùa treû laøm quen laïi vôùi nöôùc, sau khi ñaõ chöùng kieán trong kinh hoaøng söï taøn baïo cuûa côn ñaïi hoàng thuûy, cuoán troâi ñi cha meï cuûa chuùng.

Coù nhöõng ñöùa treû vò thaønh nieân, 12, 13 tuoåi thì coá gaéng tìm vieäc laøm ñeå kieám tieàn vì hieåu laø töø nay trôû ñi chuùng khoâng coøn ai ñeå lo laéng vaø nöông töïa nöõa. Samsul, 13 tuoåi khoâng muoán ñi hoïc maø chæ muoán ngoài gaàn bieån, duøng vieát chì ñen veõ nhöõng ñôït soùng coù khuoân maët cuûa aùc quyû. Thaèng Samsul noùi laø noù muoán ôû moät mình vaø khoâng muoán bò ai quaáy raày caû. Ñoâi khi caùc ñöùa treû tham döï vaøo nhöõng maøn muùa haùt ñeå queân ñi noãi ñau thöông cuûa mình. Ngöôøi chuyeân vieân taâm lyù trò lieäu ñaõ coá taäp cho Yusina Dewi, 14 tuoåi nhöõng vuõ ñieäu ñeå muùa haàu chöõa laønh veát thöông loøng vaø sau 6 tuaàn leã kieân nhaãn, coâ ñaõ khieán coâ beù vò thaønh nieân naøy chòu ñeán gaàn nöôùc bieån. Yusina noùi: “Khi ñeâm xuoáng vaø boùng toái bao truøm khoâng gian laø luùc maø toâi sôï haõi nhaát bôûi vì luùc ñoù toâi nhôù laïi kyû nieäm”.

Baø Fitria, hieäu tröôûng cuûa ngoâi tröôøng ôû traïi taïm truù nhaän xeùt: “Baïn nhaän ngay ra daáu hieäu chöa hoøan hoàn treân maët maáy ñöùa treû ñoù. Chuùng raát nhaïy caûm vaø hay bò hoaûng sôï vì caûm thaáy baát an.”

Trong khi Samsul khoâng maøng ñeán chuyeän caép saùch ñi hoïc thì Sufrisah noùng loøng ñöôïc trôû laïi tröôøng ñeå gaëp baïn beø cuõ (Noù khoâng heà bieát raèng 3/4 baïn beø cuûa noù ñaõ bò nöôùc cuoán ñi maát roài.) Sufrisah choáng traû laïi söï run sôï baèng caùch coá gaéng chuaån bò cho nhöõng baát traéc coù theå xaûy ñeán khi xaùch hai caùi caëp saùch ñeán tröôøng: moät caùi chöùa aùo quaàn, caùi kia thì chöùa giaáy buùt, taäp vôû ñeå neáu coù vieäc gì xaûy ra, nhöõng vaät ñoù seõ ôû gaàn coâ beù vaø khoâng bò nöôùc cuoán ñi.

OANH THÔ

Moät cuoäc ñôøi ñaùng soáng Tieáp trang B7

theo yù cuï, theá naøo laø aån daät?

Coù phaûi laø cuï leân röøng soáng vôùi thieân nhieân, caây coû, khoâng muoán giao tieáp vôùi ngöôøi ñôøi?

Hay cuï vaøo sa maïc, noi göông oâng thaùnh Gioan Taåy Giaû, maëc aùo da thuù, aên chaâu chaáu? Hay cuï baét chöôùc Baù Di, Thuùc Teà vaøo hang saâu ôû, aên laù caây röøng? Hay cuï muoán soáng kieåu maáy oâng ñoà nho ngaøy xöa, toái ngaøy huùt thuoác laøo, nhai traàu cuøng uoáng nöôùc traø taøu, ngaâm thô, vònh nguyeät?

Soáng aån daät kieåu naøy, trong thôøi ñaïi naøy e khoâng oån cuï aï.

Xa xæ quaù cuõng khoâng toát, nhöng kham khoå quaù cuõng chaúng hay. Coù moät thôøi, toâi coå voõ moät loái soáng buoâng boû, nghóa laø khoâng neân gaén boù quaù ñaùng vôùi vaät chaát, maø neân quaân bình ñôøi soáng vaät chaát vôùi ñôøi soáng taâm linh. Moät baø baïn giaø cuûa toâi phaûn ñoái, noùi raèng, baây giôø chuùng ta giaø roài, chuùng ta noùi chuyeän buoâng boû tuy khoâng deã nhöng ít nhaát coøn laøm ñöôïc, vì veà giaø, nhu caàu khoâng nhieàu, cho neân khoâng caàn se sua, ñua ñoøi vôùi anh haøng xoùm. Nhöng nhöõng ngöôøi treû tuoåi, ñang trong tuoåi laøm tuoåi aên, chuùng phaûi ñaáu tranh ñeå tìm moät choã ñöùng döôùi aùnh saùng maët trôøi, chuyeän buoâng boû coù yù nghóa gì ñoái vôùi chuùng khoâng ñaây? Nghe caâu hoûi lôïi haïi naøy, toâi ngôù maët ra moät luùc.

Thaéc maéc cuûa baø baïn naøy thaät coù lyù quaù ñi thoâi. Nhöng moät luùc sau, toâi tìm ra caâu traû lôøi. ÔÛ ñôøi, muoán thaønh coâng, caàn phaûi ñaët öu tieân. Öu tieân cho moät choã ñöùng döôùi aùnh saùng maët trôøi, hay öu tieân cho haïnh phuùc gia ñình? Leõ dó nhieân, ôû ñôøi khoâng theå naøo coù ñöôïc taát caû moïi thöù mình muoán. Cho neân môùi noùi ñeán chuyeän öu tieân. Ngaøy nay, moät soá ngöôøi treû ñaõ hieåu ra ñieàu naøy vaø ñaõ löïa choïn öu tieân. Moät soá gia ñình treû, khi coù con, moät ngöôøi - hoaëc vôï, hoaëc choàng - boû vieäc laøm ñeå ôû nhaø troâng nom vaø giaùo duïc con caùi. Moät ñöùa chaùu cuûa toâi, sau khi sinh con, ñaõ boû vieäc ñeå ôû nhaø nuoâi con. Leõ dó

nhieân soáng baèng moät ñaàu löông khoâng theå xa hoa nhö luùc caû hai cuøng ñi laøm, nhöng buø laïi chuùng coù moät ñôøi soáng gia ñình raát aám cuùng. Ñoù laø tröôøng hôïp nhöõng ngöôøi treû, ñang trong voøng xaây döïng moät gia ñình.

Coøn toâi vôùi cuï thì sao ñaây?

Hoài naõy toâi ñaõ noùi, toâi chaúng ham caùi loái soáng aån daät, laäp dò laém ñaâu, nhöng, töø hoài veà giaø toâi maéc beänh sôï ñaùm ñoâng. Toâi chaúng thích tieäc tuøng, khoe quaàn aùo, khoe kim cöông, nhöng toâi vaãn thích baïn beø. Moät soá baïn, ít thoâi, cuøng ñoàng thanh, töông öùng, laâu laâu gaëp nhau ñeå baøn luaän chuyeän ñôøi, vui buoàn theá söï cuõng thích thuù laém.

Neáp soáng lyù töôûng nhaát, theo yù toâi baây giôø, chaúng phaûi laø chæ buoâng boû nhöõng giaøu sang traàn theá, cuûa caûi vaät chaát maø thoâi ñaâu, toâi thaáy caàn phaûi taäp buoâng boû caû cuoäc ñôøi. Döùt boû bôùt nhöõng raøng buoäc theá gian nhö thaát tình, luïc duïc cuõng phaûi coá maø deïp bôùt. Khoâng gheùt, maø cuõng khoâng yeâu, khoâng coù gì laø baét buoäc, khoâng phaûi theá naøy, caàn theá noï. Chæ ñöùng moät chaân treân maët ñaát naøy thoâi, hay laø neáu ruùt ñöôïc caû hai chaân leân, maø chæ la ñaø treân cuoäc soáng theá gian naøy laø tuyeät haûo. Haønh trang chaúng coù gì, saün saøng ra ñi baát cöù luùc naøo vôùi hai baøn tay traéng vaø taám loøng cuõng traéng luoân.

Khoâng ham muoán, khoâng nuoái tieác, khoâng gaén boù vôùi baát cöù ngöôøi naøo hay vaät gì. Ngoài treân löng trôøi, nhìn xuoáng theá gian, thaáy moïi ngöôøi coøn maéc voøng tuïc luïy, tham saân si, maø mình thì nheï nhaøng, thanh thoaùt, ñoù laø moät cuoäc soáng haïnh phuùc vaø ñaùng soáng nhaát.

Leõ dó nhieân, loái soáng naøy chæ daønh cho ngöôøi giaø. Chaúng khoe khoang vôùi caùc cuï ñaâu, nhöng hieän nay toâi ñang soáng lô löûng giöõa trôøi ñaáy, vaø toâi caûm thaáy chöa bao giôø thoaûi maùi nhö theá.

Nhöõng bí kíp cuûa caùc nhaø taâm lyù hoïc, toâi ñoïc ñeå chôi, ñoïc ñeå coù chuyeän maø taùn nhaêng vôùi quyù cuï chöù chaúng phaûi ñoïc ñeå aùp duïng cho mình.

Baây giôø toâi ñang hoïc ñeå laøm ma - cheát thì phaûi thaønh ma chöù coøn gì nöõa - coøn hoïc laøm ngöôøi thì nhöôøng cho caùc con caùc chaùu!

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

DAT

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT B9

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

D

HT GARAGE DOORS Installation - Service - Repair

11372 Trask Ave. #109, Garden Grove, CA 92843

Chuyeân laép raùp vaø söûa chöõa ñaày ñuû caùc loaïi Garage Door.

Ñònh giaù mieãn phí L/L: Mr HAÛI

GRAND OPENING

DAISY BODY CARE BEST SOUTH EASTERN ASIAN GIRLS MASSAGE,THERAPY, ACCUPRESSURE

$50 / Hr

Open 7 days: 10 AM - 9:30 PM 1022 S. San Gabriel Blvd. # C San Gabriel, CA 91776 Tel: (626) 285-8588

JOB OPENING CAÀN NHIEÀU NÖÕ NHAÂN VIEÂN

(714) 715-5966

B10 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu) .3”

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

Gia Ñình Cuøng Ñoïc GIÔÙI THIEÄU: Moãi ngaøy Ngöôøi Vieät ñaêng moät caâu chuyeän song song vôùi nhaät baùo The Los Angeles Times, trang Living soá baùo xuaát baûn cuøng ngaøy, vôùi söï thoûa thuaän cuûa tôø baùo, taùc giaû vaø hoïa só. Chuùng toâi ñeà nghò cha meï, oâng baø ngöôøi Vieät cuøng ñoïc vôùi caùc em, khuyeán khích caùc em hoïc theâm tieáng meï ñeû.

Gumbo LIZ STIERMAN Vieát cho baùo Times Phaàn 2 Tieáp theo kyø tröôùc: Moät traän baõo lôùn ñang tôùi, April vaø Meï cuûa em ñaõ di taûn khoûi nhaø. Gumbo bò boû ôû laïi.

Gumbo bieát ñöôïc trôøi saép möa.

Gumbo quyeát ñònh kieåm soaùt saân vöôøn tröôùc, tröôùc khi trôøi möa. Noù chaïy nhanh ra cöûa sau. Caùnh cöûa coù choã cho choù chui ra chui vaøo. Nhöng choã cho choù chui vaøo ñaõ bò khoùa.

Neân noù kieåm soaùt trong nhaø vaäy. Moïi thöù ñeàu ôû choã cuûa noù, nhaát laø caùi gheá cuûa Meï. Meï raát haõnh dieän veà caùi gheá cuûa meï. Caùi gheá raát “coå.” “Nghóa laø noù raát cuõ vaø coù giaù trò,” noù nghe Meï giaûi thích cho April. Caùi gheá coå coù nhöõng caùi chaân chaïm troå vaø ñöôïc boïc nhung maøu ñoû.

Khoâng moät ai, keå caû April ñöôïc pheùp ngoài leân ñoù.

Nhieàu tieáng ñoàng hoà troâi qua. Trôøi baét ñaàu möa. Nöôùc möa rôi loäp boäp treân maùi nhaø. Trôøi cuõng baét ñaàu noåi gioù. Nhöng khoâng bao laâu April seõ coù maët ôû nhaø thoâi.

Gumbo cuoän mình laïi vaø nguû moät chuùt.

Tieáng gioù thoåi ñaùnh thöùc noù daäy. Gumbo khoâng sôï baõo toá, ngay caû nhöõng traän baõo coù saám seùt. Vì trôøi möa raát nhieàu ôû New Orleans vaø haàu heát nhöõng ngoâi nhaø ñöôïc xaây treân nhaø neàn cao ñeå khoûi bò luït.

Nhöng baây giôø, ngoâi nhaø beù nhoû ñang rung rinh. Gioù huù leân ruøng rôïn. Möa nhö truùt nöôùc.

Nhöõng haït möa rôùt xuoáng maùi nhaø nhö tieáng baép noå. Thình lình, coù moät tieáng nöùt lôùn. Gioù thoåi bay goác moät caùi caây thaät lôùn. Caùi caây rôi vaøo maùi nhaø vaø laøm nöùt traàn nhaø. Nöôùc möa ñoå vaøo nhaø.

Thöôøng khi Meï ra khoûi nhaø, meï noùi, “Gumbo nhôù canh chöøng keû troäm nha!” Ñoù laø moät trong nhieàu coâng vieäc cuûa Gumbo.

Nhöng coâng vieäc quan troïng cuûa Gumbo laø laøm cho April ñöôïc vui. Hoï chôi troø keùo co ôû vöôøn sau. Noù ñeå em maëc quaàn aùo cho noù ñeå döï nhöõng buoåi tieäc traø. Neáu April buoàn, Gumbo seõ laøm em cöôøi. Noù seõ nhaûy muùa cho em coi, nhaûy leân cao vaø xoay voøng voøng. Neáu April khoùc, Gumbo seõ lieám khoâ nöôùc maét cho em. Em seõ oâm thaân hình vôùi boä loâng meàm maïi cuûa noù.

Moät coâng vieäc nöõa laø baûo veä April. Coù laàn ôû bôø bieån, moät ngoïn soùng ñaùnh chìm April cuoán em vaøo doøng nöôùc saâu. Gumbo bôi theo sau em. Möïc nöôùc vöôït qua ñaàu noù vaø noù sôï laém. Nhöng noù vaãn chuùi xuoáng vaø ñaåy April leân treân maët nöôùc laïi. Roài noù bôi vaøo bôø vôùi April baùm vaøo boä loâng cuûa noù.

Canh chöøng keû troäm vaøo nhaø laø moät coâng vieäc khoù nhaát. Thöù nhaát, Gumbo khoâng bieát roõ ai hay caùi gì laø keû troäm. Suûa vaøo ngöôøi ñöa thö laø “Choù Hö”. Gaàm göø vôùi “Ngöôøi Quen” cuõng vaäy. Nhöng suûa khi nhöõng ngöôøi Thöù Tö: April vaø Meï cuõng coù nhöõng phieàn khaùc xaâm nhaäp vaøo ñaát nhaø mình thì laø phöùc ôû saân vaän ñoäng.

“Choù Ngoan” ÔÛ nhaø moät mình, Gumbo nhaän ra noù phaûi coi chöøng keû troäm. Duø laø ban ngaøy, trôøi vaãn toái ñen. Meï ñaõ ñoùng lôùp cöûa chôùp baèng goã che cöûa soå laïi. Khoâng moät aùnh saùng loït vaøo.

Khoâng khí trong nhaø naëng neà, aåm öôùt.

Chuù thích cuûa taùc giaû: Caâu truyeän laø moät chuyeän hö caáu, chæ döïa treân nhöõng söï kieän vöøa xaûy ra.

Truyeän naøy seõ ñaêng treân trang web baùo Times taïi ñòa chæ www.latimes.com/kids

‘Gumbo’

BY LIZ STIERMAN Special to The Times Part 2 The story so far: A hurricane is coming and April and her mother have been evacuated from their home. Gumbo had to be left behind.

April down and dragged her into deep water. Gumbo paddled after her.

The water was over his head and he was scared. But he dove down and pushed April back up into the air. Then he swam ashore, with April clinging to his fur.

Protecting the house from robbers was the hardest job. For one thing, Gumbo wasn’t sure who or what robbers were. Barking at the mailman was “Bad Dog.” So was growling at “Company.”

But barking when others came on the property was “Good Dog.” Alone in the house, Gumbo figured he should check for robbers soon.

Even though it was daytime, it was dark.

Mommy had closed the big wooden shutters covering the windows. No light came through.

The air was heavy and damp. Gumbo could tell rain was coming.

Gumbo decided to check the yard first, before it rained. He trotted to the back door. It had a flap so he could let himself in and out.

But the flap was locked.

So he checked indoors instead. Everything was as it should be - especially Mommy’s chair. Mommy was very proud of her chair. It was “antique.”

“That means it’s very old and valuable,” he heard her explain to April.

The antique chair had carved legs and was covered in red velvet. No one, not even April, was allowed to sit in it.

Many hours passed. It started to rain. The drops went “plop-plop” on the roof. It was also getting windy. Well, April should be home soon.

Gumbo curled up and took a little nap.

The sound of the wind woke him. Gumbo wasn’t afraid of storms - not even those with thunder and lightning. It rained a lot in New Orleans, and most of the houses were raised off the ground to keep them from flooding.

But now, the little house was shaking. The wind howled dreadfully. The rain came down hard. The drops sounded like popcorn as they hit the house.

All of a sudden, there was an enormous crack. The wind had torn a huge tree out by its roots. It crashed through the roof and shattered the ceiling. Rain streamed into the house.

Usually when Mommy went out, she said, “Keep the house safe from robbers, Gumbo!”

This was just one of Gumbo’s many jobs.

But Gumbo’s most important job was keeping April happy. They played tag and tug-of-war in the backyard. He let her dress him up for tea parties. If April was sad, Gumbo made her laugh. He danced for her, jumping in the air and spinning in circles. If April cried, Gumbo licked away the tears. She’d hug Wednesday: April and Mommy have their his soft furry body. own problems at the stadium.

Another job was protecting April. Once at the beach, a big wave knocked

Author’s note: This story is a work of fiction, based on recent events.

This story will be on The Times’ website at latimes.com/kids.

DAT

THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005 - NGÖÔØI VIEÄT B11

.3”

DAT

.3”

SOÁNG VUI

Theå Thao

SOÁNG KHOÛE

B12 NGÖÔØI VIEÄT THÖÙ BA - SOÁ 7241 - 4 thaùng 10, 2005 (2 thaùng Chín naêm AÁt Daäu)

TUESDAY, OCTOBER 4, 2005

DAT

Tennis

Hình aûnh theå thao cuoái tuaàn qua

Ba ñoäi ñua thuyeàn Hoøa Lan (traùi), Cambridge cuûa Anh (giöõa) vaø Ñöùc veà tôùi ñích trong giaûi EON Hanse Cup 2005 hoâm 3 Thaùng Möôøi taïi Rendsburg, Ñöùc. (Hình: Alexander Hassenstein/ Bongarts/Getty Images) Paradorn Srichaphan chaøo khaùn giaû trong moät traän ñaáu trong giaûi Thaùi Lan Môû Roäng taïi Bangkok.

(Hình: Pornchai Kittiwongsakul/ AFP/Getty Images)

Paradorn thua treân saân nhaø Tay vôït haøng ñaàu AÙ Chaâu bò loaïi trong voøng baùn keát giaûi Thaùi Lan Môû Roäng; Federer ñoaït voâ ñòch Paradorn Srichaphan, tay vôït ngöôøi Thaùi haøng ñaàu AÙ Chaâu, bò Andy Murray loaïi ngay treân saân nhaø 6-7 (3), 7-5, 6-2 trong traän baùn keát giaûi Thaùi Lan Môû Roäng hoâm Thöù Baûy.

Murray, 18 tuoåi vaø laø nieàm hy voïng môùi cuûa nöôùc Anh, vaøo chung keát ñaáu vôùi ñöông kim voâ ñòch vaø soá moät theá giôùi Roger Federer. Federer haï Jarko Nieminem ngöôøi Phaàn Lan 6-3, 6-4.

Nhöng Murray chæ coù theå ñöông ñaàu noåi vôùi tay vôït soá moät cuûa AÙ Chaâu. Chuû Nhaät, gaëp tay vôït soá moät theá giôùi, Murray bò thua ngay 6-3, 7-5.

Tính luoân traän naøy, Federer ñaõ thaéng lieân tieáp 31 traän. Laàn cuoái cuøng Federer bò haï laø trong traän baùn keát giaûi Phaùp Môû Roäng, thua Rafael Nadal.

LIMA, Peru - Thuû moân Cristian Flores ñoäi Mexico caàm côø nhaûy leân löôùi khung thaønh sau khi ñoäi Mexico haï ñoäi Brazil 3-0 ñeå ñoaït chöùc voâ ñòch U-17 FIFA taïi Lima, Peru hoâm 2 Thaùng Möôøi. (Hình: Reuters/Jose Tejada)

1 ngaøy, 2 anh em, 8 cuù touchdown

EAST RUTHERFORD, New Jersey Trong cuøng ngaøy Chuû Nhaät, hai anh em Peyton vaø Eli Manning neùm toång coäng 8 cuù touchdown ñeå daãn hai ñoäi Indianapolis Colts vaø New York Giants ñeán hai traän thaéng veû vang. Taïi Nashville, Tennessee, treân saân ñoäi Tenessee Titans, quarterback Peyton Manning neùm 4 cuù touchdown, coäng 264 yards, khieán ñoäi Indianapolis Colts thaéng 31-10 hoâm 2 Thaùng Möôøi. Cuøng ngaøy, taïi East Rutherford, New Jersey, ngöôøi em laø quarterback Eli Manning (hình) cuõng neùm ñöôïc 4 cuù touchdown, daãn ñoäi New York Giants ñeán thaéng lôïi treân saân nhaø tröôùc ñoäi St. Louis Rams 44-24. (Hình: Ezra Shaw/Getty Images)

Muøa hockey saép baét ñaàu Laàn ñaàu tieân NFL ñaáu ngoaøi nöôùc Myõ

Moät ngöôøi Mexico baùn bia daïo treân khaùn ñaøi saân vaän ñoäng Azteca taïi Mexico City tröôùc traän ñaáu giöõa San Francisco 49ers vaø Arizona Cardinals, laø laàn ñaàu tieân hai ñoäi NFL ñaáu moät traän trong muøa, khoâng chæ giao höõu, ôû ngoaøi nöôùc Myõ. Ñaõ coù 103,467 khaùn giaû ñeán xem traän naøy, laø con soá khaùn giaû kyû luïc cho moät traän NFL töø tröôùc ñeán nay. Ñoäi Cardinals thaéng 31-14. (Hình: Reuters/Andrew Winning)

OTTAWA, Canada - Hai ñoäi Montreal Canadiens vaø Ottawa Senators gaëp nhau trong moät traän giao höõu taïi Ottawa hoâm 1 Thaùng Möôøi. Trong hình, Craig Rivet ñoäi Canadiens (ôû treân) giöõ keït Bradon Bochenski ñoäi Senators vaø bò phaït “holding.”

(Hình: Reuters/Chris Wattie)