ΤΙΤΛΟΣ ΑΛΦΟΝΣΟ-νάριο ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ Βασίλης Δαμιανός Έ ΠΙM Έ Λ Έ ΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ Βασίλης Δαμιανός
LAYOUT - DESIGN Myrtilo, Λένα Παντοπούλου
COPYRIGHT© 2023 Βασίλης Δαμιανός ΠΡ ΩΤΗ Έ ΚΔΟΣΗ Αθήνα, Ιανουάριος 2023 ISBN 978-618-205-388-1 Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.
Στην οικογένειά μου και
στα εγγόνια μου
Αγγελική, Μελίτη και Βασίλη.
Στη θετή μου μάνα, που ξεπέρασε τον ρόλο της και την αποστολή της
«Οι πολιτικοί που δεν σκέφτονται τους ανθρώπους, σκέφτονται τις επόμενες εκλογές».
ΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην αυτοβιογραφική και του μύθου εδώ παρουσίαση, την περισσότερο όμως κοινωνικοπολιτική, ενσωματώθηκαν αξίες και μυθεύματα, που έχουν σκοπό να αναδείξουν το οτιδήποτε αξιόλογο συνδέθηκε κάποτε με αφορμή τον γράφοντα. Και αν εξ αιτίας τους, συνεπαρμένος βρεθεί ο αναγνώστης, ίσως νιώσει περίλυπος, γιατί η ανάγνωση του βγήκε λίγη. Από παραστατικές και αξιόπιστες πηγές και από πρώτο χέρι παρμένες, που είχαν να κάνουν, με ιστορικά, πολιτικά, κοινωνικά και ρετρό ακόμη συμβάντα. Με αναδρομές, που δεν στερούνται σε προσφορά, καλλιέργεια, αυθεντικότητα, και ρεαλισμό και ενοχοποιούν, επαινούν, ή και αθωώνουν ακόμη τους συντελεστές τους και τα γεγονότα, αποκαλύπτοντας κριτικά, την διαρκώς εναλλασσόμενη περιπέτεια του εδώ πρωταγωνιστή της. Εμβρυουλκήθηκαν διαχρονικά και πήραν αφορμή, από αιτίες που με σημασία στιγμάτισαν την ταραχώδη κάποτε διαδρομή του και βρήκαν την ευκαιρία να ταυτιστούν, ίσως τυχαία με
άνεση
ή με συναισθηματικές
αλλά που με πρωταγωνιστή την αναπόληση με τη νοσταλγία και την συγκρατημένη συγκίνηση, κατάφερε στα τελευταία του, στο χαρτί να τα περάσει. Παραστατικά και κατά το δυνατόν ευαίσθητα, αλλά με αναιμική την ικανότητα της επαναφοράς τους λόγο ηλικίας, που με το πάντρεμά τους πάνω στο γραφτό, γεν-
ΔΑΜ Ί Α ΝΟΣ νούν αλήθειες και ερμηνεύουν μηνύματα, που δεν αλλοιώνουν την πραγματικότητα, ούτε προβάλουν το εξεζητημένο προφίλ του. Χωρίς να αποφεύγονται οι «τολμηρές» για τους σεμνότυφους περιγραφές, αλλά αναγκαίες όμως και με σεβασμό διατυπωμένες για να σταθεί η αλήθεια και για να μην αναζωπυρωθούν οι αισθησιακές διαθέσεις του αναγνώστη. Να σχετιστούν με την νεότερη ιστορία του τόπου, χωρίς παραποίηση και κιτρινισμό και με κίνητρο, την ανάδειξη της σκόπιμα σακατεμένης και με ανεπάρκεια σερβιρισμένης στη δίψα για μάθηση νεολαίας και να δοθεί, μια συνεπή και αυθεντική εικόνα. Μακριά από την αυτοπροβολή και τους εγωστολισμούς, που όταν κάποιοι βρουν ευκαιρία, αυτοκαμαρώνονται, για να προδώσουν έναν προβληματικό και μεγαλομανή συντάκτη, που με την υπερφίαλη και την εγωκεντρική του περιγραφή, δείχνει να μην τον ενδιαφέρει αν θα ρεζιλευτεί, από την έλλειψη αυτοέλεγχου. Το αφήγημα ακόμη λαβαίνει υπ’ όψιν του, πως αν διαψευστεί από μάρτυρες που αμφισβητούν τα εδώ γεγονότα, τότε δεν θα περάσει στις προτιμήσεις των αναγνωστών, γιατί ο συντάκτης του, ανήκει στους συνήθεις και τυχαίους, που επιδίωξε να αυτοπροβληθεί με ένα γραφτό που δεν άξιζε το κόπο. Στα βιβλία του ο Ν. Καζαντζάκης τόλμησε να γράψει, ότι στα 16 του χρόνια έκανε έρωτα μέσα στο ηρώο μιας εξοχικής εκκλησίας κοντά στη γενέτειρά του με την ολλανδέζα δασκάλα του στο μάθημα των αγγλικών. Με το ανεπανάληπτο όμως λογοτεχνικό του έργο, ο θρησκευόμενος και όχι μόνο κόσμος, την ιεροσυλία του εκείνη την παράβλεψε και θα έκανε ξανά το ίδιο, σε όσους θα είχαν ανέβει τα δικά του σκαλοπάτια. Και επειδή ο Αλφόνσος, [ο εδώ πρωταγωνιστής και ο νονός του ΑΛΦΟΝΣΟ-νάριο] έπρεπε να ξεμπερδέψει με τα όσα παρόμοια τον βάραιναν, τα απέφυγε τελικά, γιατί προτίμησε να τα πάρει μαζί
ντάκτη. Όχι γιατί η κλοπή θα εντοπιστεί απ’ τον βιβλιοφάγο παρατηρητή, αλλά γιατί δεν θα τα κατάφερνε να δεθεί με τη ροή της αλήθειας που έπρεπε να γραφτεί, ιδιαίτερα στο λυκόφως της ζωής του συγγραφέα. Αφού θα ιχνηλατούσε ευρήματα για χρόνια στη μνήμη παρκαρισμένα και δεν θέλησε προς τα έξω να δοθούν. Από αποστροφή στη γραφή, από σακατεμένη μνήμη, ή γιατί δεν θα το άντεχαν να γυρίσουν εκεί που θα πληγωθούν και θα μελαγχολήσουν. Γιατί με τα παλιά τους οι απόμαχοι, πονούν και με τις καλές τους ακόμη παλιές στιγμές, ιδιαίτερα οι ένοχοι. Εκείνες όμως απρόσκλητες καραδοκούν για να τους αιφνιδιάσουν και το σεβασμό τους ισοβίως απαιτούν. Στη διάρκεια της τροφοδότησης του εδώ γραφτού, ο συντάκτης του συγκινήθηκε και καθηλώθηκε τόσο, που δεν μπορούσε να το συνεχίσει. Επειδή βρισκόμενος σε μια απόμακρη απ’ το σήμερα εποχή, όπου το τότε, έπαψε πλέον να υπάρχει, η αν υπάρχει με δυσκολία αναγνωρίζεται. Επέμενε όμως στις αλήθειες, που δυσερμήνευτα στον κόσμο αποδόθηκαν και τους έδωσε το χώρο που τους άξιζε. Χωρίς βερμπαλιστικούς μηρυκασμούς και βαρετά ανοίγματα, παρά το ότι του ήταν γνωστό, ότι τα αυτοβιογραφικά κείμενα, δεν ελκύουν και τόσο τους αναγνώστες, εκτός αν γράφουν για όσους το άξιζαν και ταυτίζονται μαζί τους, ή πληροφορήθηκαν το χρήσιμο και το καινούριο, που εδώ θα βρουν. Το καλοκαίρι όμως του 2022, ο εδώ πρωταγωνιστής του, συμπληρώνει εξήντα χρόνια δράσης στο πολιτικό και συνδικαλιστικό κίνημα, εκτός από την ξενόφερτη αμερικανοκίνητη χούντα. Κι’ αυτό τον προδιαθέτει, ν’ απομακρυνθεί σιγά, σιγά απ’ τα κοινά που εξακολουθεί ακόμη να τα υπηρετεί. Για να βλέπει το θεό με το ηλιοβασίλεμα της βεράντας του και το πράσινο που το φροντίζει γύρω του να υπάρχει. Να χαζεύει τα πετούμενα χωρίς να τους λείπει ότι χρειάζονται και να ικανοποιεί τον ουρανίσκο του με ότι του αρέσει και δεν βλάπτει. Τα δε καλοκαίρια του [ αλίμονο]να τη βρίσκει
φτό του να διαβάσουν, τότε έχει κάτι να τους πει: «Ότι από καρδιάς τους ευχαριστεί, γιατί χωρίς αυτούς, δεν θα μπορούσε στα στερνά του τίποτε να γράψει και ότι απ’ αυτούς έμαθε, περισσότερα από όσα θα του μάθαιναν οι δάσκαλοί του. Και αν άθελά του κάποιους έβλαψε, ας δεχθούν έστω και τώρα με τούτη τη γραφή, την ειλικρινή και ύστερη συγνώμη του».
Μπορείς ν’ αδιαφορήσεις για το οτιδήποτε, αλλά για την υγεία σου ποτέ. Η κακή είδηση
Γιατρός: «Υπάρχει για την περίπτωσή σας κληρονομικό ιστορικό στην οικογένειά σας»; «Όχι γιατρέ, είμαι υιοθετημένος σε βρεφική ηλικία και δεν γνώρισα τους βιολογικούς μου γονείς». Μια τυπική, αλλά απαραίτητη για το γιατρό απάντηση, που θα του εξασφάλιζε, μια πιο ακριβή διάγνωση, αλλά μ’ αυτήν που τώρα έλαβε, να μην μπορεί όσο θα έπρεπε να τον βοηθήσει. Του απάντησε όμως χωρίς να το πολυσκεφτεί, γιατί είχε σταματήσει προ πολλού αυτό σαν θέμα να τον απασχολεί, παρά το ότι για πολλούς, μια τέτοια ερώτηση θα τους ήτανε ταμπού, μειωτική και απαξιωτική και θα την απέφευγαν, ακόμη και αν επρόκειτο για την υγεία τους. Όταν η πληροφόρηση της καταγωγής τους, τους έφθασε από τρίτους για να μπορούν έτσι να σκέφτονται και γιατί οι θετοί τους γονείς καλά σκεπτόμενοι έγκαιρα
του φανεί, ο επιστήμονας και ο έμπιστος γι’ αυτόν γιατρός. Χωρίς να μπαίνει ακόμη σε ξένα χωράφια μιας ψυχιατρικής ανάλυσης που αφορούσε συναδέλφους του, εμπειρικά είχε πεισθεί, ότι πολλοί ήταν εκείνοι που πιεζόμενοι θα τους ενοχλούσε μια τέτοια ομολογία, γιατί την θεωρούσαν, ισόβιο και προσωπικό κουσούρι και κληρονομικό τους έλλειμμα, σε σχέση με τους άλλους, ενώ γι’ αυτό κάποιοι άλλοι έφταιγαν. Θα πρέπει ακόμη να είχαν πεισθεί, ότι η αναγκαιότητα να γνωρίζει κανείς τις ρίζες του, δεν είναι απαραίτητη μόνο για μια ιατρική γνωμάτευση, αλλά εφόδιο για μια φυσιολογική και χωρίς κόμπλεξ ζωή, αφού η απουσία της σε κάποιους επηρέαζε την πνευματική και την επαγγελματική τους ακόμη ενασχόληση, που πιθανόν να αφορούσε τους πιο ευαίσθητους και τους συνεσταλμένους. Από μια «υστέρηση» και από ένα απόκρυφο έλλειμμα, που θα το μάθαιναν όχι από τους θετούς τους γονείς και στην κατάλληλη ηλικία. Γιατί αν έγκαιρα και έτσι αυτό τους συνέβαινε, ψύχραιμα και προετοιμασμένα θα έδενε η ζωή τους με την θετή τους πραγματικότητα. Η δε πλήρωση του κληρονομικού αυτού κενού, που ο υιοθετημένος ενοχλείται όταν από ανάγκη τον ρωτούν, σίγουρα θ’ αδιαφορούσε, αν γνώριζε ότι η ερώτηση δεν προέρχονταν από περίεργους. Κοιτώντας τώρα ο γιατρός το ρολόι του, διαπίστωνε, πως η συνόψιση των σημειώσεων του καθυστέρησαν τη γνωμάτευση και βλέποντάς τον κατάματα, είχε τους λόγους του γιατί μειλίχια τώρα έπρεπε να του πει εκείνο που τον ενδιέφερε. Και αφού έριξε μια τελευταία ματιά σ’ εκείνο που κρατούσε στα χέρια του, έμεινε για λίγο σιωπηλός και σηκώνοντας τον τόνο του άρχισε να του λέει: «Κύριε Δαμβέτα , το βιβλιάριό σας.
Αγαπητέ αναγνώστη, όσον αφορά το βιβλίο που κρατάς στα χέρια, θα ήταν καλό να λάβεις ακόμη υπόψη σου για τη δομή του: Ότι για τους εγκλωβισμένους συνανθρώπους μας που βρίσκονται στις δαγκάνες και στην κυριαρχία των χειραγωγήσεων, όποτε ένα κείμενο αποτολμήσει να τους προσφερθεί χωρίς να τα βάζει έστω και έμμεσα μαζί τους, τότε ανώφελη προσφορά θα τους προκύψει και σαν τέτοιο δεν θ’ αξίζει το κόπο να διαβαστεί. Γιατί θα υποχρεωθούν να το δουν με τα μάτια που η κοινωνία τους έδωσε και να βρεθούν σε πλάνη και μακριά απ’ την πραγματικότητα. Ο δε συγγραφέας, πρέπει (και εδώ απαντά), όχι μόνο γιατί και για ποιον πρέπει να γράψει, αλλά να τον δείχνει κιόλας. Με μια συγκομιδή, που δεν προκύπτει μόνο στη διάρκεια της γραφής, αλλά μετά από προετοιμασία και διαχρονική σκέψη, με προσφορά σε νοήματα, συμπεράσματα και περισυλλογή. Σε μια στιγμή που το συναίσθημα, δεν αποτυπώνεται εύκολα και πρόχειρα στο χαρτί, αφού και οι πιο επιδέξιοι σ’ αυτό, αγωνιούν και υποφέρουν πάνω στη γέννα του. Και αν όλα αυτά τηρηθούν, τότε θα προκύψει το βιβλίο, που δεν θ’ αποτελεί ένα διακοσμητικό και καταναλωτικό αγαθό, αλλά ένα πολιτιστικό και διατροφικό πνευματικά γεγονός, που δυστυχώς δεν πριμοδοτείται. Μ’ αυτούς τους συνειρμούς στο μυαλό του και τη σιγουριά να περνά στο πλήκτρο, ξεκίνησε ο Βασίλης να γράφει το ξεκίνημα της ζωής και της δράσης του, χωρίς την παραμικρή αποσιώπηση των ενόχων και των τιμημένων της κάθε καλής στιγμής όσων μαζί του τον βίωσαν. Με τον αναγκαίο πάντα συνδετικό μύθο και χωρίς τελικά να πιστεύει ότι τα κατάφερε, αν αυτό δεν το πουν οι αναγνώστες. Αφού όσο προχωράει κανείς στο γράψιμο, τόσο διαπιστώνει
