Aστική ευθύνη οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης -Θεσμοί εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών

140 × 210 SPINE: 2.8 FLAPS: 80

ΚΑΛΑΜΑΚΊΔΗ ΑΙΚΑΤΕΡΊΝΗ

ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ – ΘΕΣΜΟΙ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ISBN 978-960-564-470-3 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_cover_kalamakidi.indd 1

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

2/1/2017 1:10:08 PM

Τιτλος Aστική ευθύνη οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης -Θεσμοί εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών Συγγραφέας Καλαμακίδη Αικατερίνη Σειρα Επιστημονικά [5358]0217/01

Copyright© 2017 Καλαμακίδη Αικατερίνη

Πρώτη Εκδοση Αθήνα, Φεβρουάριος 2017

ISBN 978-960-564-470-3

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα. Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Εναπόκειται στον αναγνώστη να κρίνει ανεξάρτητα για το αν γίνεται δέκτης ψευδών δηλώσεων ή όχι. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 2

2/1/2017 1:01:22 PM

ΚΑΛΑΜΑΚΊΔΗ ΑΙΚΑΤΕΡΊΝΗ

ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ – ΘΕΣΜΟΙ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ΑΘΗΝΑ 2017

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 3

2/1/2017 1:01:22 PM

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 4

2/1/2017 1:01:22 PM

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 7 2. ΕΝΝΟΙΑ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΔΙΚΑΙΟ. ����������������������������������������������������������������������� 8 3. ΘΕΣΜΟΙ, ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΩΔΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ����������������������������������������������������� 11 3.1. Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ Ο ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ �������� 11 3.1.1. Κατηγορίες αιτημάτων αποζημίωσης ��������������������������������������������� 12 3.1.2. Η στάση των οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης ������������������� 13 3.1.2.1. Αποδοχή του αιτήματος προς αποζημίωση �����������������14 3.1.2.2. Μη αποδοχή του αιτήματος αποζημίωσης ������������������14 3.1.2.2.1. Έμμεση απόρριψη ���������������������������������������������14 3.1.2.2.2. Μη απάντηση - Καθυστέρηση απάντησης ����������������������������������������������������������15 3.1.2.2.3. Ελλιπής ενημέρωση �����������������������������������������15 3.1.2.2.4. Ευθεία απόρριψη του αιτήματος �����������������16 3.1.2.2.5. Η οικονομική στενότητα......... �����������������������16 3.1.2.2.6. Έλλειψη δικαστικής απόφασης �������������������18 3.1.2.2.7. Μη έγκριση της δαπάνης από το Ελεγκτικό Συνέδριο �����������������������������������������18 3.1.2.2.8. Αρμοδιότητα συντήρησης οδικού δικτύου ���������������������������������������������������������������20 3.1.2.2.9. Εκτέλεση έργων από άλλους φορείς ���������21 3.1.3. Αντιδράσεις και προσπάθειες του Συνηγόρου του Πολίτη �����22 3.2. Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ���������������������������������������������������������������������������������������������������������25 3.2.1. Γενικά ���������������������������������������������������������������������������������������������������������25 5

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 5

2/1/2017 1:01:22 PM

3.2.2. Σύντομη ιστορική επισκόπηση του θεσμού ��������������������������������27 3.2.2.1. Οmbudspersons στην Ευρώπη ����������������������������������������27 3.3. Θεσμική ενίσχυση του Συμπαραστάτη του Δημότη στον Ενιαίο Κώδικα Αυτοδιοίκησης ��������������������������������������������������������������������������������������29 3.4. O συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης αναλυτικά ��������31 4. ΕΠΙΛΟΓΟΣ ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������39

6

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 6

2/1/2017 1:01:22 PM

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αρχικά είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε πως το κράτος, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, αποτελεί έναν κοινωνικό και πολιτικό σχηματισμό με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, δημιουργώντας κοινωνιολογική και νομικοπολιτική έκφραση μιας ακατάπαυστης σύγκρουση μεταξύ των συνεχόμενων αντιμαχόμενων κοινωνικών τάξεων, οι οποίες κατά συνέπεια έχουν μη συμπνέοντα συμφέροντα και στόχους. Μέσα στα πλαίσια της πολυετούς ιστορικής διαδρομής, ο άνθρωπος του σήμερα έχει πλέον σε ικανοποιητικό επίπεδο θέσει ως προτεραιότητα το ανθρωπιστικό αγαθό. Η προτεραιότητα αυτή συντελείται με τη βοήθεια του Συντάγματος, το οποίο εκφράζει τη βούληση του λαού, την οργάνωση και τη θεμελίωση του κοινωνικού, του πολιτικού και οικονομικού χώρου πάνω στη βασική αρχή του σεβασμού της ανθρώπινης αξίας. Κατ’ αυτό λοιπόν τον τρόπο εδραιώνονται και αποκτούν ιδιαίτερη θέση, όπως άλλωστε απαιτείται σε ένα ευνομούμενο κράτος, οι απορρέουσες από την ανθρώπινη αξία, αρχές σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών.

7

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 7

2/1/2017 1:01:22 PM

2. ΕΝΝΟΙΑ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΔΙΚΑΙΟ. Η πραγμάτωση των βασικών αυτών αρχών έρχονται να ισορροπήσουν και να αντισταθμίσουν τις κοινωνικές και ταξικές διαμάχες, διότι, η όλο και μεγαλύτερη επέκταση της κρατικής δραστηριότητας, διευρύνει τις δυνατότητες παρανομίας των κρατικών οργάνων και το μέγεθος της ζημίας, που μπορούν να προξενήσουν. Μία από τις συνέπειες της παράνομης συμπεριφοράς των οργάνων, που ανήκουν στο νομικό πρόσωπο του κράτους και στα λοιπά δημόσια νομικά πρόσωπα είναι η υποχρέωση αποζημίωσης του ζημιωμένου ιδιώτη. Η ευθύνη λοιπόν αυτή του δημοσίου και των νομικών προσώπων του δημοσίου δικαίου από την παράνομη δραστηριότητα των οργάνων τους ονομάζεται αστική ευθύνη. Προκειμένου να υφίσταται το ‘’Κράτους Δικαίου’’ με την ορθή του όρου έννοια, απαιτείται η εκ μέρους των οργάνων του κράτους, δεδομένου ότι αυτά αποτελούν την έκφρασή του, τήρηση των βασικών θεμελιωδών προϋποθέσεων, εγγυητικών των αρχών αυτών. Αυτή η μορφή κράτους έχει ως πρωταρχική μέριμνα το σεβασμό τόσο των ατομικών δικαιωμάτων, όσο και των ατομικών ελευθεριών, που το ίδιο αναγνωρίζει. Η αποδοχή της ύπαρξής τους από μέρους του δεσμεύει το ίδιο το κράτος δικαίου από τους νόμους και τους κανόνες, που θέτει το ίδιο. Θα ήταν λοιπόν αδιανόητο, μέσα σε αυτά τα όρια, το κράτος να μην φέρει ευθύνη για τις μη σύννομες ζημιογόνες πράξεις του, δεδομένου ότι τα όργανά του το εκπροσωπούν και το εκφράζουν, όχι μόνο από τις θετικές και επωφελείς για τον πολίτη ενέργειές τους. Η αναγνώριση της ευθύνης αυτής του σύγχρονου κράτους έρχεται σε αντίθεση με την εικόνα του παρωχημένου, παλαιού απολυταρχικού κράτους. Κατά το παρελθόν, μέσα στα πλαίσια της απόλυτης μοναρχίας ή των ολιγαρχικών ή σε σαφώς μικρότερο βαθμό και των νεότερων κοινοβουλευτικών πολιτικών συστημάτων οι εκάστοτε κυβερνήσεις επέφεραν σημαντικές ζημίες στους πολίτες με τις αποφάσεις. Αυτό συνέβαινε, διότι δεν είχαν νομοθετική πρόβλεψη υποχρέωσης αποζημίωσης ή γενικά οποιαδήποτε έννομη συνέπεια. Θεωρίες για την υποχρέωση του κράτους σε αποκατάσταση της όποιας ζημίας, που πλέον στις μέρες μας αποτελούν σε όλα σχεδόν τα μήκη κ πλάτη του πολιτισμένου κόσμου θεσμό, άρχισαν δειλά 8

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 8

2/1/2017 1:01:22 PM

δειλά να εμφανίζονται μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Σήμερα μια χώρα, για να θεωρείται ανεπτυγμένη, οφείλει να έχει ολοκληρωμένα συστήματα προστασίας των πολιτών από ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του. Η συνεχόμενη δε επέκταση της κρατικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την ανοδική πορεία της εξάρτησης της δραστηριότητας των ιδιωτών από αυτή δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη την ανάγκη αποζημίωσης για τις μη σύννομες πράξεις του κράτους, όπως αυτές εκδηλώνονται από οποιοδήποτε εντεταλμένο όργανο του. Με τον όρο «αστική ευθύνη» δηλώνεται, ότι το Δημόσιο και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (α΄ και β΄ βαθμού) ευθύνονται σε αποζημίωση για παράνομες πράξεις, υλικές ενέργειες ή και παραλείψεις των οργάνων τους κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί. Ο Αστικός Κώδικας θεμελιώνει την ευθύνη αυτή στα άρθρα 105106 ΕισΝΑΚ και ευθύνη αυτή είναι αντικειμενική. Πρόκειται δηλαδή για ευθύνη, που υφίσταται ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη υπαιτιότητας του οργάνου του Δημοσίου ή των ΟΤΑ, ή πράξη, ή παράλειψη ή υλική ενέργεια, του οποίου προκάλεσε τη ζημιά. Η πράξη, η υλική ενέργεια ή η παράνομη παράλειψη, η πρόκληση ζημιάς (περιουσιακής ή ηθικής), η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της πράξης, της υλικής ενέργειας ή της παράλειψης και της επέλευσης της ζημιάς, δηλαδή η ύπαρξη ικανής να προκαλέσει ζημία παράνομης συμπεριφοράς είναι οι προϋποθέσεις, που πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά προκειμένου να γεννηθεί η αστική ευθύνη. Όταν παραβιάζεται η υποχρέωση επιμέλεια, που πρέπει να επιδεικνύουν τα όργανα των ΟΤΑ κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, τότε στοιχειοθετείται και η παράνομη συμπεριφορά τους. Η Αστική ευθύνη του κράτους πριν το 1946 δεν ρυθμιζόταν από καμία γενική ή ειδική διάταξη του Ελληνικού κράτους. Ο Εισαγωγικός Νόμος του Α.Κ. ήρθε να ρυθμίσει το θέμα αυτό, δεδομένου ότι έως τότε, προέκυπταν συχνά σχετικές υποθέσεις και τα δικαστήρια καλούνταν χωρίς νομοθετικές βάσεις να επιλύσουν τέτοιου είδους διαφορές έχοντας υπ’ όψιν τους το προϊσχύον ‘’δίκαιον της ζημίας ‘’. Είχαν εκδοθεί κάποιες νομολογιακές αρχές, οι οποίες όμως περιορίζονταν κυρίως στην ευθύνη από δόλια πράξη υπαλλήλου. Κατ΄ αυτό 9

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 9

2/1/2017 1:01:23 PM

λοιπόν τον τρόπο ο Εισαγωγικός Νόμος του Α.Κ., κατά το πρότυπο της γερμανικής ρυθμίσεως - 839 Γερ. ΑΚ-καθιέρωσε ένα αρτιότερο σύστημα αντικειμενικής ευθύνης του κράτους στα άρθρα 104 έως 106, τα οποία έχουν ως εξής : Άρθρο 104 Για πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου, που ανάγονται σε έννομες σχέσεις του ιδιωτικού δικαίου ή σχετικές με την ιδιωτική του περιουσία, το δημόσιο ευθύνεται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τα νομικά πρόσωπα. Άρθρο 105 Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης, που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. Μαζί με το δημόσιο ευθύνεται εις ολόκληρον και το υπαίτιο πρόσωπο, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων για την ευθύνη των υπουργών. Άρθρο 106 Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, το κράτος έχει ευθύνη να αποζημιώσει μόνον εκείνον, που ζημιώθηκε παράνομα από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του, δεδομένου ότι οι διατάξεις αυτές ρυθμίζουν το θέμα της ευθύνης του κράτους για ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του γενικά. Το κράτος δεν αποβάλλει τον χαρακτήρα του δημοσίου νομικού προσώπου, που τον διακατέχει ούτε, ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, εξομοιώνεται με φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Συμπερασματικά, η έννοια του άρθρου 105 εις.νΑΚ είναι ότι η αγωγή αποζημιώσεως κατά του δημοσίου για πράξεις ή παραλείψεις οργάνων του,υπαγόμενη ήδη στην δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, παράγεται όχι μόνο στις περιπτώσεις ευθύνης του δημοσίου αλλά και από υλικές ενέργειες των οργάνων του.

10

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 10

2/1/2017 1:01:23 PM

3. ΘΕΣΜΟΙ, ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΩΔΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. Στη νομική πραγματικότητα, εισάγονται θεσμοί με πολλά πλεονεκτήματα έναντι της δικαστικής οδού, όπως η ταχύτητα, η αποτελεσματικότητα, το χαμηλό κόστος σε σχέση με τη δικαστική διαμάχη:

3.1. Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ Ο ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ Σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο (2477/1997) ο Συνήγορος του Πολίτη είναι αρμόδιος για υποθέσεις που αφορούν στις υπηρεσίες του δημοσίου, όπως υπουργεία, εφορίες, τελωνεία, πολεοδομίες, αστυνομικά τμήματα, φυλακές, σχολεία, πρεσβείες της Ελλάδας κ.λπ., όπως και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιχειρήσεών τους. Προκειμένου λοιπόν να αποφευχθούν οι πολυδάπανες και χρονοβόρες δικαστικές διαμάχες, δίδεται η δυνατότητα στους πολίτες, που έχουν ζημιωθεί από ενέργειες ή παραλείψεις των οργάνων του ΟΤΑ και πληρούν τις προϋποθέσεις αποζημίωσης, να αιτηθούν την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη. Συγκεκριμένα, η προσφυγή στα δικαστήρια για τέτοιου είδους, συνήθως απλές υποθέσεις, έχει διπλό κόστος, διότι αφ’ ενός επιβαρύνει το σύστηµα απονοµής δικαιοσύνης και αφ΄ ετέρου καταπονεί οικονοµικά τα δύο εµπλεκόµενα µέρη, συχνά µάλιστα µε το κόστος της δικαστικής διαµάχης να ξεπερνά εν τέλει κατά μεγάλο βαθμό το ποσό της διεκδικούµενης αποζημίωσης. Η δυνατότητα αυτή του ΣτΠ εμπεριέχεται, λογικά, στο γενικότερο χώρο της επίλυσης με εξώδικες ενέργειες των διαφορών, προκειμένου να συμβάλει στην ελάφρυνση του φόρτου των διοικητικών δικαστηρίων, τα οποία ξεχωρίζουν σήµερα για το χρονοβόρο της ολοκλήρωσης των υποθέσεων. Επιπλέον με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται και η µείωση της χρονικής και οικονοµικής ταλαιπωρίας για χαμηλών ποσών αποζηµιώσεις. Κατά κύριο λόγο, τα αιτήματα αποζημίωσης των πολιτών, αφορούν κυρίως βλάβες, που υπέστησαν τα οχήματά τους από κακοτεχνίες του οδοστρώματος, π.χ. λακκούβες, αλλά και ζημιές από 11

0_soma_kalamakidi_diorthomeno.indd 11

2/1/2017 1:01:23 PM

140 × 210 SPINE: 2.8 FLAPS: 80

ΚΑΛΑΜΑΚΊΔΗ ΑΙΚΑΤΕΡΊΝΗ

ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ – ΘΕΣΜΟΙ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ISBN 978-960-564-470-3 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_cover_kalamakidi.indd 1

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

2/1/2017 1:10:08 PM