153 × 220 SPINE: 19.1 FLAPS: 70
ISBN 978-960-564-644-8 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ.: 210 6431108 ocelotos@ocelotos.gr www.ocelotos.gr
0_cover_moulinos.indd 1
η ανεπιθυμητη του πυργου
Μια ιστορία για την αφύπνιση των ανθρώπων, ώστε να δημιουργήσουν μια δίκαιη κοινωνία που να διέπεται από αρχές και ιδανικά τα οποία θα της επιτρέπουν να εξελίσσεται πνευματικά και να ορίζει αυτόβουλα την πορεία της, χωρίς «μεσολαβητές» και τις ψεύτικες υποσχέσεις τους για πρόοδο και ανάπτυξη, που τελικά την κρατούν δέσμια και στάσιμη, καθιστώντας την υποχείριό τους.
νίκοσ μουλινοσ
Ο
νεαρός Νικηφόρος Τριανταφυλλονικίδης αρνείται να αποδεχτεί την υποδούλωση του χωριού του, του Στοιχειωμένου, υποκύπτοντας στην εξουσία των κόντηδων του Πύργου. Με όπλο του το όραμα για μια ζωή ελεύθερη, αποφασίζει να εναντιωθεί στα ύπουλα σχέδιά τους, που σκοπό έχουν την υποταγή του λαού για την εκπλήρωση των προσωπικών τους φιλοδοξιών εις βάρος του συνόλου. Στον αγώνα του αυτό αρωγός στέκεται η παρεξηγημένη από πολλούς σιόρα Τρισεύγενη –η «μάγισσα», όπως την αποκαλούν–, η οποία με τη γνώση και τη σοφία της τον εμπνέει και τον παροτρύνει να επαναφέρει την ειρήνη και την ελευθερία στον τόπο τους, παρά την ευγενική της καταγωγή.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ο σ ε λ ότ ο ς
7/4/2018 2:23:09 PM
ΤΙΤΛΟΣ
Η ανεπιθύμητη του πύργου ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ
Νίκος Μουλινός ΣΕΙΡΑ
Ελληνική λογοτεχνία ΕΠΙMΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ
Όλγα Παλαμήδη LAYOUT - DESIGN Myrtilo, Λένα Παντοπούλου COPYRIGHT© 2018
Νίκος Μουλινός ΠΡΏΤΗ ΕΚΔΟΣΗ
Αθήνα, Ιούλιος 2018 ISBN 978-960-564-644-8
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ.: 210 6431108 ocelotos@ocelotos.gr www.ocelotos.gr
0_soma_moulinos.indd 2
7/4/2018 2:25:17 PM
Νικος Μουλινος
Η Ανεπιθυμητη του Πυργου
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ο σ ε λ ότ ο ς
0_soma_moulinos.indd 3
7/4/2018 2:25:17 PM
0_soma_moulinos.indd 4
7/4/2018 2:25:17 PM
ΜΕΡΟΣ Α΄ Η ΑΝΑΠΟΛΗΣΗ
Ο
ήλιος είχε αρχίσει να δύει και έμοιαζε να αιωρείται μεταξύ ουρανού και θάλασσας. Τον παρατηρούσα και συλλογιζόμουν πως έτσι ακριβώς αισθανόμουν και εγώ, να αιωρούμαι μεταξύ του βέβαιου σήμερα και του άγνωστου αύριο. Αιτία, ο διάλογος που είχα με τον πατέρα μου λίγο νωρίτερα. Εκείνος μου ζήτησε να μιλήσουμε για κάτι πολύ σημαντικό. Ο τόνος του ήταν, όπως πάντα, έντονος και αυταρχικός. Ο πατέρας μου θεωρούσε ότι ήταν αλάνθαστος, πεποίθηση όλων των πατεράδων εκείνης της εποχής. Υπέμενα αυτή του τη συμπεριφορά έχοντας κατά νου τη συμβουλή της μητέρας μου: «Θα τον σέβεσαι γιατί είναι πατέρας σου». Έτσι, προσπαθούσα να είμαι σε εγρήγορση, για να μην παρεκτραπώ. «Τελειώσαν τα ψέματα», ξεκίνησε ο πατέρας μου με στόμφο το «κήρυγμα». «Από σήμερα πρέπει να προσγειωθείς στην πραγματικότητα, πρέπει να καταλάβεις ότι το χθες ήταν χθες και το σήμερα σήμερα. »Το αύριο όμως πρέπει να το φροντίσεις από σήμερα, γιατί αλλιώς χάνεις το παιχνίδι. Είσαι φορτωμένος με υποχρεώσεις που πρέπει να τις φέρεις όλες εις πέρας. Δηλαδή…» Εκεί στο «δηλαδή» σταμάτησε για λίγο. «Ξέρεις τι θα πει ότι πέρασες από το “περιοδεύον”», συνέχισε, «και όποια στιγμή σε καλέσει η πατρίδα, πρέπει να καταταγείς στρατιώτης και να την υπερασπιστείς, για να μπορούμε να ζήσουμε ελεύθεροι με ψηλά το κεφάλι… Αν ακόμη
Η ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
0_soma_moulinos.indd 5
5
7/4/2018 2:25:17 PM
χρειαστεί να πολεμήσεις, να το κάνεις με αυταπάρνηση και ανιδιοτελώς όπως η δικιά μας γενιά. Εμείς πολεμήσαμε και φτάσαμε στα βάθη της Μικράς Ασίας και αν δεν μας εγκατέλειπαν οι σύμμαχοί μας, σήμερα θα είχαμε μια μεγάλη Ελλάδα. Θα είχαμε τη Θράκη μας, την Κωνσταντινούπολή μας, την Τραπεζούντα μας, τη Σμύρνη μας…» «Ναι, πατέρα, θα είχαμε και τη βόρειο Ήπειρό μας, θα είχαμε και την Κύπρο μας. »Αλλά το ζητούμενο είναι γιατί δεν τα έχουμε. Πατέρα, από μικρό παιδί θυμάμαι σε κάθε συνάντηση, σε κάθε σπίτι, να γίνονται συζητήσεις που να καταλήγουν σε καβγάδες. Για το Εσκί Σεχίρ στη Μικρά Ασία, τη Σμύρνη μας, την Ανδριανούπολη, ακόμα και για τον Λεωνίδα με τους Τριακόσιους. Για τους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες, τους Πέρσες, τον Τρωικό Πόλεμο για την Ωραία Ελένη. Λες και δεν υπάρχει τίποτα άλλο για συζήτηση. Ακόμα και όταν αναφερόμαστε στους αρχαίους σοφούς, τον Περίανδρο, τον Σωκράτη, τον Θαλή τον Μιλήσιο, πάλι για πόλεμο μιλάμε σαν να είναι κάτι θετικό, αντί να τον καταδικάζουμε. »Δεν κουβεντιάζουμε καν για τα καίρια ζητήματα που θα έπρεπε να μας απασχολούν, πως αυτό το χωριό πρέπει να αποκτήσει σχολείο, δρόμο, παραγωγή, ή με ποιο τρόπο μπορεί ένα παιδί να βρει μια απασχόληση που θα το κάνει χρήσιμο για τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του. Έλεος! Δεν συζητάμε για τις ανθρώπινες ανάγκες, παρά μόνο για παράσημα αξιωματικών και παλικαριές κάθε είδους, που αναπτύσσουν το μίσος ανάμεσά μας για το ποιος είναι πιο παλικάρι. »Διαφωνώ, πατέρα! Διαφωνώ γιατί αυτή η νοοτροπία δεν μου επιτρέπει να χαράξω τη δική μου πορεία ζωής, διαφωνώ γιατί δεν με αφήνει να σκεφτώ λογικά και ελεύθερα. Δεν συμφωνώ με κανέναν πόλεμο, που το μόνο που κάνει είναι να σκοτώνει ανθρώπους και να σβήνει πολιτισμούς. Διαμαρτύρομαι που προσπαθείς να με κρατήσεις δέσμιο μ’ αυτά που
6
ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΛΙΝΟΣ
0_soma_moulinos.indd 6
7/4/2018 2:25:18 PM
μας χωρίζουν, ενώ υπάρχουν αυτά που μας ενώνουν, και είναι περισσότερα. Αν το επιτρέπεις, ας κουβεντιάσουμε γι’ αυτά που μας ενώνουν και όχι η συζήτηση να είναι μονόπλευρη. Χωρίς αμοιβαία κατανόηση, δεν αναπτύσσεται φιλία. Χωρίς φιλία, υπάρχει εχθρότητα. Η έχθρα χωρίζει. Μπορούμε να συμφιλιωθούμε, γιατί υπάρχει κάτι δυνατό που μας ενώνει. Είσαι ο πατέρας μου! Σου αξίζει σεβασμός και δεν πρόκειται ποτέ να αγνοήσω ποιος είσαι. Τα άλλα όμως συζητιούνται. Δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα ανάμεσά μας. Σημασία έχει πώς εκτιμούμε και αντιμετωπίζουμε το παρελθόν. Γιατί πάνω στο παρελθόν χτίζουμε το παρόν και το μέλλον. »Σ’ αγαπώ, πατέρα, και νιώθω τις ανησυχίες σου, όμως δεν συμφωνώ με την οπτική σου». Ο ήλιος είχε πλέον βουλιάξει στα βαθιά νερά του Ιονίου Πελάγους. Πυκνό σκοτάδι είχε απλωθεί απ’ άκρη σ’ άκρη, κυριεύοντας και μένα σιγά σιγά, μετά τον διάλογο που είχα με τον πατέρα μου. Νωρίτερα, το πρωί της ίδιας ημέρας, είχα περάσει από την επιτροπή επιστρατεύσεως, γεγονός που με έκανε να αναρωτιέμαι αν πράγματι είχε μείνει κάτι από εκείνο το αμέριμνο και ξέγνοιαστο νεαρό αγόρι που ήμουν μέχρι πριν από λίγες ώρες. Ήμουνα πλέον δεκαεπτά χρονών και αντιλαμβανόμουν ότι η ζωή μου θα άλλαζε, θα περνούσε σε μια άλλη φάση, διαφορετική, πιο ώριμη. Τώρα άρχιζε μια καινούργια εποχή, άγνωστη, που με φόβιζε, όπως το σκοτάδι γύρω μου. Βυθισμένος στις σκέψεις μου, έκανα μια αναδρομή στην παλιά, στείρα εποχή που πέρασε, καθισμένος σε μια ετοιμόρροπη καρέκλα. Όποια προσπάθεια και αν έκανα για να της προσθέσω καινούργιο πόδι, δεν βρισκόταν μέρος για να καρφωθεί μια πρόκα – και αυτή, με το πέρασμα του χρόνου, λύγιζε με το πρώτο χτύπημα που δεχόταν.
Η ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
0_soma_moulinos.indd 7
7
7/4/2018 2:25:18 PM
Θυμάμαι, ήμουνα νέος, δυνατός και ένιωθα ικανός να φτιάξω μια καινούργια ζωή, όπως ακριβώς την επιθυμούσα. Αυτό τουλάχιστον με είχε κάνει να πιστεύω ο δάσκαλός μου. Ο δάσκαλός μου περνούσε πάντα την ίδια ώρα από το καφενείο, έπινε το πικρό ζουμί που λέγεται «καφές» –θεωρούνταν μάλιστα προνομιούχος γιατί έπινε καφέ–, κάπνιζε ένα τσιγάρο «Παπαστράτος» νούμερο 15 και αφού κουβέντιαζε για λίγο με τους ηλικιωμένους, σηκωνόταν για τον καθιερωμένο περίπατό του μέχρι τα σκαλιά της εκκλησίας. Πάντοτε επέστρεφε στο σπίτι του πριν από τη δύση του ηλίου. Η περιέργειά μου, τα τελευταία χρόνια, για τον δάσκαλό μου στάθηκε η αφορμή για να βρω τρόπο να περάσω τον ψηλό μαντρότοιχο με τη βαριά πόρτα, στην άκρη του χωριού, προκειμένου να δω τι τέλος πάντων φρουρούσε. Το πρώτο που αντίκρισα ήταν μια απέραντη αυλή με θεόρατα δέντρα που, όπως λέγανε οι χωριανοί μας, ήταν πολλών αιώνων. Το σπίτι που πλαισίωναν αυτά τα δέντρα, όσο ξεχώριζε από τον μαντρότοιχο, ήταν κτισμένο από πέτρα, όπου ο χρόνος είχε αφήσει τα ίχνη του. Το σχήμα του έδειχνε πως δεν επρόκειτο για ένα συνηθισμένο κτίριο. Η αρχιτεκτονική του, ό,τι τουλάχιστον είχε απομείνει από αυτήν, ήταν επιβλητική. Όλοι το αποκαλούσαν «Πύργο». Καθένας είχε να πει και από έναν μύθο για το πώς κατασκευάστηκε αυτός ο Πύργος και από ποιους κατοικήθηκε. Σ’ αυτόν είχαν πρόσβαση ο παπάς και η παπαδιά, καθώς και ορισμένοι που συγκαταλέγονταν στους «προνομιούχους» – για τους άλλους παρέμενε ένα μυστήριο. Σ’ αυτούς τους «προνομιούχους» ανήκε και η Τρισεύγενη, μια γυναίκα που έμενε σ’ ένα μισοεγκαταλελειμμένο αρχοντικό, η οποία είχε το ελεύθερο να περνάει τη βαριά πόρτα του Πύργου. Την πρωταντίκρισα τον Γενάρη του ’48, ανήμερα του αγιασμού, όταν είχα πάει στο χωριό για τις διακοπές των εορτών. Μάλιστα, προτού τη συναντήσω από κοντά, νόμιζα ότι ήταν
8
ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΛΙΝΟΣ
0_soma_moulinos.indd 8
7/4/2018 2:25:18 PM
ηλικιωμένη. Το σπίτι μας βρισκόταν κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και ο παπα-Γιάννης πριν πάει στην εκκλησία ερχόταν για να ζητήσει από τη νονά μου (γιαγιά) ή τη μάνα μου ό,τι χρειαζότανε. Και εκείνο το πρωινό του Γενάρη, λοιπόν, με το πολύ κρύο, πέρασε ο παπα-Γιάννης και έδωσε τις εντολές του. Κάρβουνα, λιβάνια και νερό για τον αγιασμό. Μέχρι εκεί όλα ήταν συνηθισμένα. Το μόνο πρωτόγνωρο για μένα ήταν η πρόσκλησή του. «Θα ’ρθείς μαζί μου», μου είπε χωρίς να σηκώνει αντίρρηση. «Θα κρατάς τον κουβά με τον αγιασμό και θα γυρίσουμε να αγιάσουμε τα σπίτια και τα κτήματα. Και όσα λεπτά πέσουν στον κουβά, είναι δικά σου».
Η ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
0_soma_moulinos.indd 9
9
7/4/2018 2:25:18 PM
Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ
Ο
παπα-Γιάννης αφού μου γέμισε τον κουβά με το αγιόνερο, με πρόσταξε αυταρχικά να τον σηκώσω και βγήκαμε στον δρόμο. Δεν σταματήσαμε πουθενά, αν και τα σπίτια που περάσαμε ήταν πολλά, μέχρι που φτάσαμε στον Πύργο. Τράβηξε το σχοινί που κρεμόταν ψηλά στην πόρτα. Ο θόρυβος του κουδουνιού μαρτυρούσε πως κάποιοι βρίσκονταν πίσω από τη μεγάλη πόρτα. Τότε, ακούστηκε η φωνή μιας ηλικιωμένης κυρίας. «Ποιος είναι;» «Εγώ είμαι, ο παπάς», αποκρίθηκε ο παπα-Γιάννης. Μεμιάς η πόρτα άνοιξε και αντικρίσαμε μια ηλικιωμένη γυναίκα με επιβλητική παρουσία. Ο παπα-Γιάννης την καλημέρισε με σεβασμό, προτείνοντάς της την αγιαστούρα με τον σταυρό. Εκείνη με τη σειρά της δέχτηκε την ευλογία του παπά και τον αγιασμό στο πρόσωπό της κάνοντας πολλές φορές ευλαβικά τον σταυρό της. Εγώ έκθαμβος παρατηρούσα τον σφραγισμένο κήπο, τον μεγαλοπρεπή όγκο που ονομαζόταν «Πύργος» και τα πανύψηλα αειθαλή δέντρα που τον περιστοίχιζαν. Όσο όμως και αν προσπάθησα με το περίεργο και διερευνητικό μου βλέμμα να απαθανατίσω μια πιο ξεκάθαρη, θα έλεγα, εικόνα, δεν το κατάφερα. Ο παπα-Γιάννης και η ηλικιωμένη κυρία προχωρούσαν αγιάζοντας και εγώ ακολουθούσα με το αγίασμα. Ο παπάς βουτούσε τον σταυρό και σκορπούσε αγιασμό στο κτήμα, που ήταν απέραντο. Επιτέλους, κάποια στιγμή φτάσαμε στην είσοδο του σπιτιού. Η ηλικιωμένη κυρία μού πήρε τον κουβά
10
ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΛΙΝΟΣ
0_soma_moulinos.indd 10
7/4/2018 2:25:18 PM
και άνοιξε την πόρτα. Ο παπα-Γιάννης μπήκε μέσα και έκλεισε την πόρτα αφήνοντάς με απέξω. Έμεινα άναυδος και σοκαρισμένος από αυτή του την κίνηση. «Τι συμβαίνει; Τι κρύβει αυτή η πόρτα;» αναρωτιόμουν σιωπηλά. Η περιέργειά μου ολοένα και μεγάλωνε. Τα παράθυρα όμως ήταν για μένα ψηλά, για να μπορέσω να ικανοποιήσω μέρος της περιέργειάς μου. Κάποια στιγμή, άκουσα θόρυβο πίσω από την πόρτα και περίμενα να ανοίξει για να φανεί ο παπα-Γιάννης και να φύγουμε. Πράγματι, η πόρτα άνοιξε, μα αντί για τον παπα-Γιάννη, παρουσιάστηκε ένας ηλικιωμένος κύριος με λευκή γενειάδα. Στηριζόμενος σε διακοσμημένο μπαστούνι, βγήκε και έκλεισε την πόρτα με βίαιο τρόπο. Δρασκέλισε τα τρία σκαλιά της πρόσοψης και χάθηκε στην αριστερή γωνία του σπιτιού. Το κρύο με ενοχλούσε, ο αέρας με χτυπούσε στο πρόσωπο και άρχισα να αγανακτώ. Σκεφτόμουν να τον αφήσω και να φύγω, και ακριβώς εκείνη τη στιγμή άνοιξε η πόρτα. Ένα χέρι μού πρόσφερε τον κουβά χωρίς να δω το πρόσωπο, και στη συνέχεια βγήκε ο παπα-Γιάννης μεγαλόπρεπα έξω και φύγαμε. Μέσα στον κουβά υπήρχε νερό και μια ασημένια δραχμή. Η τιμή ενός εκατόφυλλου τετραδίου! Προχωρήσαμε αμίλητοι μέχρι το πρώτο σπίτι. Και από εκεί στο επόμενο, και στο επόμενο… Έτσι, γυρίσαμε το χωριό όλο. Όταν ο παπάς δεν με κοιτούσε, έχωνα το χέρι στο νερό και αφαιρούσα ορισμένα κέρματα για να μη φαίνονται πολλά. Στα φτωχόσπιτα ήταν πιο γαλαντόμοι οι άνθρωποι. Το τελευταίο σπίτι όπου μπήκαμε να αγιάσει ο παπα-Γιάννης ήταν της Τρισεύγενης. Διασχίσαμε τη μεγάλη αυλή. Στην είσοδο μας υποδέχτηκε η Τρισεύγενη αρχοντόπρεπα και με πολλή καλοσύνη. «Χρόνια πολλά, πάτερ Ιωάννη. Χρόνια πολλά και σ’ εσένα,
Η ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
0_soma_moulinos.indd 11
11
7/4/2018 2:25:18 PM
153 × 220 SPINE: 19.1 FLAPS: 70
ISBN 978-960-564-644-8 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ.: 210 6431108 ocelotos@ocelotos.gr www.ocelotos.gr
0_cover_moulinos.indd 1
η ανεπιθυμητη του πυργου
Μια ιστορία για την αφύπνιση των ανθρώπων, ώστε να δημιουργήσουν μια δίκαιη κοινωνία που να διέπεται από αρχές και ιδανικά τα οποία θα της επιτρέπουν να εξελίσσεται πνευματικά και να ορίζει αυτόβουλα την πορεία της, χωρίς «μεσολαβητές» και τις ψεύτικες υποσχέσεις τους για πρόοδο και ανάπτυξη, που τελικά την κρατούν δέσμια και στάσιμη, καθιστώντας την υποχείριό τους.
νίκοσ μουλινοσ
Ο
νεαρός Νικηφόρος Τριανταφυλλονικίδης αρνείται να αποδεχτεί την υποδούλωση του χωριού του, του Στοιχειωμένου, υποκύπτοντας στην εξουσία των κόντηδων του Πύργου. Με όπλο του το όραμα για μια ζωή ελεύθερη, αποφασίζει να εναντιωθεί στα ύπουλα σχέδιά τους, που σκοπό έχουν την υποταγή του λαού για την εκπλήρωση των προσωπικών τους φιλοδοξιών εις βάρος του συνόλου. Στον αγώνα του αυτό αρωγός στέκεται η παρεξηγημένη από πολλούς σιόρα Τρισεύγενη –η «μάγισσα», όπως την αποκαλούν–, η οποία με τη γνώση και τη σοφία της τον εμπνέει και τον παροτρύνει να επαναφέρει την ειρήνη και την ελευθερία στον τόπο τους, παρά την ευγενική της καταγωγή.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ο σ ε λ ότ ο ς
7/4/2018 2:23:09 PM