Η Μεγάλη Απόσταση – Μνήμες διαδρομής by Εκδόσεις Οσελότος

140 × 210 SPINE: 5 FLAPS: 80

Κωστής Τσουπαρόπουλος, δημοσιογράφος - δρομέας

«Αξίζει να αφουγκραστεί κανείς τη σιωπή», μας λέει ο Αλέξανδρος Παπαχριστόπουλος, μαζί με τα «σιωπηλά χιλιόμετρα», την «ησυχία των προσωπικών σκέψεων του δρομέα», τη «σύγκρουση της πραγματικότητας με τις προσδοκίες και τις ψευδαισθήσεις», τη «γεύση αλατιού στο στόμα από τον ιδρώτα». Και, τελικά, «αν τα βήματα ήταν λέξεις, πόσα πράγματα θα είχαν πει οι Έλληνες δρομείς...» Μαρία Συμεωνίδου, εκπαιδευτικός - επιμελήτρια κειμένων

Ο Αλέξανδρος Παπαχριστόπουλος μας ξεδιπλώνει ιδέες, συναισθήματα, αυτοβιογραφικές στιγμές, και μας καλεί να τον ακολουθήσουμε στο δικό του, συναρπαστικό, ταξίδι μέσα στον χρόνο. Δημήτρης Καζούρης, ιατρός - δρομέας

ISBN 978-960-564-572-4 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_cover_megali apostasi.indd 1

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ – ΜΝΗΜΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

papalexandros69@gmail.com www.alexandrospapachristopoulos.com https://vimeo.com/papalexandros www.facebook.com/cinematografeio

Η Μεγάλη Απόσταση είναι το ημερολόγιο ζωής ενός ανθρώπου πολύπλευρου, σκεπτόμενου, ανήσυχου, που αφηγείται τις εμπειρίες του και ξεδιπλώνει τα πιστεύω του. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας, μέσα από το οποίο, όπως λέει και ο ίδιος, καλούμαστε να ξαναθυμηθούμε τα ουσιώδη που καθορίζουν την ανθρώπινη ζωή.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

μουσεία και σχολεία, σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ, ταινίες μικρού μήκους, τηλεοπτικές εκπομπές, πορτρέτα καλλιτεχνών, βίντεο εγκατάστασης, εκπαιδευτικά και εταιρικά βίντεο. Από το 2008 ως το 2016 συνεργάστηκε με το Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και με το Κέντρο Εκπαιδευτικών Δράσεων και Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας για την υλοποίηση διαφόρων έργων (The Young Video Museums Partnership, Youth Docs, κ.ά.). Είναι μέλος της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Αθήνας και παράλληλα ασχολείται με τη δημιουργία και την επιμέλεια επαγγελματικών και προσωπικών ιστοσελίδων.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Ο Αλέξανδρος Παπαχριστόπουλος είναι πτυχιούχος του Ελεύθερου Πανε πι στημίου του Βερολίνου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Βερολίνο, παρακολούθησε μαθήματα στο Τμήμα Επιστημών Επικοινωνίας, στη Σχολή Θεατρολογίας και στη Σχολή Γερμανικής Φιλολογίας και Δημοσιογραφίας. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, μέσω του Προγράμματος Media παρακολούθησε τους κύκλους μαθημάτων European Master in Multimedia and Audiovisual Business Administration και Ζητήματα Διοικητικής και Νομικής Οργάνωσης Εταιρειών Παραγωγής Οπτικοακουστικών Εφαρμογών. Από το 1998 ως το 2003 συνεργάστηκε με τις εταιρείες παραγωγής ταινιών Kino, Cinegram και Le Spot για τον σχεδιασμό λογισμικού παρακολούθησης κόστους έργου και επιμελήθηκε εκδηλώσεις της εταιρείας Goody’s στην αίθουσα τέχνης Flocart. Το 2003 ίδρυσε την ατομική εταιρεία παραγωγής iPark και, έως σήμερα, σε συνεργασία με πανεπιστήμια, γκαλερί,

ο σ ε λ ότ ο ς 1/12/2017 2:41:36 μμ

Αλέξανδρος Παπαχριστόπουλος

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ Μνήμες διαδρομής

ΤΙΤΛΟΣ

Η Μεγάλη Απόσταση – Μνήμες διαδρομής ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ

Αλέξανδρος Παπαχριστόπουλος ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙMΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ

(www.publishopia.com) ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΗ)

ΟΣΕΛΟΤΟΣ, Αθήνα, Δεκέμβριος 2017 ISBN 978-960-564-572-4

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

Στους γονείς μου, Αναστάσιο και Δροσούλα

Ιστορικό Η Μάχη του Μαραθώνα υπήρξε μια από τις κρισιμότερες μάχες του αρχαίου κόσμου, με την έκβασή της να έχει προσδιορίσει καθοριστικά την ιστορία της Ελλάδας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Ο χώρος της μάχης, το Μαραθώνιον άλσος, έμελλε να μείνει στη συλλογική μνήμη των αρχαίων Ελλήνων αλλά και των λογίων, των ποιητών και των ζωγράφων ανά τους αιώνες και έως τις μέρες μας ως τόπος ανδρείας και θαύματος. Τέλος, ο θρύλος του «μαραθωνοδρόμου» Φειδιππίδη συγκίνησε ποιητές, καθιέρωσε τον Μαραθώνιο Δρόμο ως αγώνισμα στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες και ενέπνευσε το παγκόσμιο κίνημα των μαραθωνοδρομιών.* * Η Μάχη του Μαραθώνα: Ιστορία και Θρύλος, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων.

Φωτογραφία από το Μουσείο Μαραθωνίου Δρόμου.

Πρόλογος Γιατί τρέχω; Διότι το τρέξιμο είναι για μένα μια πρόκληση να δοκιμάζω τα όριά μου, ένας τρόπος να ικανοποιώ την περιέργειά μου για το πώς λειτουργεί η πειθαρχία μου απέναντι στον πόνο, ένα στοίχημα με τον εαυτό μου, μια ευγενής άμιλλα με τον συνάνθρωπο, μια μοναδική ευκαιρία να αδειάζω τις τοξικές σκέψεις που διατρέχουν τον νου μου και, κυρίως, ένα παιχνίδι «μνήμης θανάτου». Τρέχω διότι έχω διαπιστώσει ότι έτσι προλαβαίνει ο ανθρώπινος νους να αντιλαμβάνεται το φυσικό περιβάλλον του ενώ το σώμα κινείται με τη δική του δύναμη. Μια έμπρακτη απόδειξη ότι ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο ικανό να περπατά και να τρέχει αντί να κάθεται σε καναπέδες, αυτοκίνητα, γραφεία ή μπροστά σε κάθε λογής οθόνες. Ο σημερινός τρόπος ζωής, μέσα από την ευκολία και την αμεσότητα που προσφέρει, παγιδεύει τον άνθρωπο, ο οποίος εντέλει, κάνοντας έκπτωση στην άμεση εμπειρία, πληρώνει βαρύ τίμημα εκφυλίζοντας τα κύτταρά του και τη συνέχειά του. Στην ίδια παγίδα ζωής κι εγώ, έχω διαλέξει το τρέξιμο ως άσκηση σωτηρίας σώματος και ψυχής. Το να διασχίζεις μια απόσταση είναι ό,τι πιο όμορφο, υγιές και περιπετειώδες. Καμία τεχνολογία παιχνιδομηχανής, όσο κι αν εξελιχθεί μέσα από εικονικά περιβάλλοντα και ολογράμματα, δεν θα μπορέσει να κατακτήσει το ανθρώπινο βίωμα. Θα παραμείνει ένα ψέμα. Αποφάσισα να συμμετάσχω στον αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας στα πενήντα δύο μου χρόνια, έχοντας μια δεκάχρονη εμπειρία προπόνησης και μερικών αγώνων, κυρίως στα 10 χιλιόμετρα. Είμαι ένας απλός δρομέας και καταθέτω το προσωπικό μου βίωμα. Ο καταιγισμός των σκέψεων και των αναμνήσεων της μοναχικής πορείας μου στον αγώνα μού δημιούργησε την ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας σημαντικές για μένα στιγμές ζωής. Σίγουρα δεν είμαι ικανός να αποκωδικοποιήσω τη λειτουργία 8

του ανθρώπινου εγκεφάλου ούτε της ανθρώπινης καρδιάς. Επιθυμία μου είναι να μοιραστώ μαζί σας τους συνειρμούς και τα συναισθήματα που βίωσα. Και μην παραξενευτείτε όταν διαβάσετε για τις μνήμες μου από τον χώρο της οπτικοακουστικής παραγωγής, αφού αποτελεί την επαγγελματική μου ενασχόληση. Αυτό, επειδή καθώς έτρεχα έτρεχαν και οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι εμπειρίες μου, και γινόταν ένας αναστοχασμός: αξιο λόγηση, ταξινόμηση, επαναδιατύπωση, αλλαγή, μετασχηματισμός. Η δομή του παρόντος εγχειρήματος είναι απλή: 42 κεφάλαια, όσα και τα χιλιόμετρα του Μαραθωνίου, με όποιες σκέψεις ή συνειρμούς έκανα κατά τη διάρκεια του αγώνα. Εσείς, αγαπητοί αναγνώστες, θα κρίνετε κατά πόσο τα κατάφερα. Καλό στάδιο!

Προετοιμασία Το 2003 απέκτησα βρογχικό άσθμα, με αποτέλεσμα να σταματήσω το κάπνισμα και να ξεκινήσω τον αθλητισμό. Κάθε εμπόδιο για καλό. Από τα φοιτητικά μου χρόνια ονειρευόμουν να ασχοληθώ με το τρέξιμο. Το 2005 έτρεξα τον πρώτο μου αγώνα στα 10 χιλιόμετρα, γοητευμένος από το βιβλίο του Άλαν Σίλιτοου Η μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων. Ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία να βρεθώ ανάμεσα σε τόσους δρομείς μέσα σε μια άδεια από αυτοκίνητα Αθήνα. Ακολούθησαν κι άλλοι αγώνες, με ενδιάμεσες «αγραναπαύσεις». Ο καλύτερος χρόνος μου σε δεκάρι ήρθε στις 31 Οκτωβρίου του 2010, όταν, φτάνοντας στο Καλλιμάρμαρο, το χρονόμετρό μου έγραψε 47:49. Την προπόνησή μου είχε τότε αναλάβει ο φίλος μου ο Φίλιππος, δίνοντάς μου πρόγραμμα σε εβδομαδιαία βάση. Κυλώντας ο καιρός, θέριεψε μέσα μου η σκέψη να συμμετάσχω στον Μαραθώνιο της Αθήνας, ώσπου μετατράπηκε σε επιθυμία που παραμέρισε κάθε δικαιολογία. Το 2014 ήταν η χρονιά. Άρχισα να εντείνω την προπόνησή μου, με το μυαλό μου εστιασμένο στον διακαή πόθο να βρεθώ στην αφετηρία του αγώνα στις 9 Νοεμβρίου. Λίγες μέρες πριν από τον Μαραθώνιο προμηθεύτηκα τον αριθμό συμμετοχής μου και το τσιπ χρονομέτρησης. Το βράδυ πριν από τον αγώνα ετοίμασα μεθοδικά τα πράγματά μου, σαν επιμελής μαθητής που ετοιμάζει τη σάκα του.

Ατομικό ρεκόρ.

Στην εκκίνηση Πρωινό ξύπνημα και ετοιμασία. Η διαδρομή με το λεωφορείο μαζί με τους συναθλητές μου ήταν ευχάριστη, και οδηγούμενοι προς την αφετηρία βλέπαμε από τα παράθυρα τις εικόνες που θα μας συντρόφευαν σε λίγες ώρες. Ο καιρός προβλεπόταν βροχερός, και είχε αρκετή υγρασία. Φτάνοντας στον Μαραθώνα, περπατήσαμε μέχρι το στάδιο και το σημείο εκκίνησης. Οι μακροσκελείς σειρές των δρομέων σύντομα μετατράπηκαν σε μια πολύχρωμη λαοθάλασσα. Κατά-

Από το Μουσείο Μαραθωνίου Δρόμου.

λαβα ότι χρειαζόταν συγκέντρωση και αποφυγή κάθε περιττής μετακίνησης. Πολλά βαν, παραταγμένα το ένα δίπλα στο άλλο, παραλάμβαναν τα πράγματά μας με βάση τον αριθμό συμμετοχής και τα μετέφεραν στο σημείο του τερματισμού, ώστε να μπορέσουμε να τα παραλάβουμε μετά τον αγώνα. Προχώρησα μέσα στο στάδιο και έτρεξα λίγο για να ζεσταθώ, ολοκληρώνοντας με μερικές διατάσεις την προθέρμανση. Ακολούθησε η επίσκεψή μου στις τουαλέτες, όπου είχα την προνοητικότητα να βάλω βαζελίνη στον καβάλο και στις ρώγες μου για να αντιμετωπίσω την επικείμενη πολύωρη τριβή. Είχα προμηθευτεί τροφή ζελέ και σταφίδες, τα οποία τοποθέτησα στο τσαντάκι που φορούσα στη μέση μου. Ήξερα ότι η πρόβλεψη για την παραμικρή λεπτομέρεια πολλές φορές αποδεικνύεται σωτήρια. Φτάνοντας στον χώρο εκκίνησης, είδα γύρω μου αμέτρητες συντροφιές διαφορετικές μεταξύ τους, λες και είχαν αναμειχθεί δεκάδες θεατρικοί θίασοι από διάφορα έργα, με τους ηθοποιούς να προετοιμάζονται για την παράσταση. Όμορφο συναίσθημα η συμμετοχή. Αρχίσαμε να μαζευόμαστε στον μεγάλο δρόμο εκκίνησης και στο μπλοκ όπου ανήκε ο καθένας ανάλογα με τον χρόνο που είχε δηλώσει στην εγγραφή του. Έβγαλα μερικές φωτογραφίες με το κινητό και περίμενα χαλαρά τη σειρά μου. Η στρατηγική μου θα ήταν να κινούμαι ήρεμα, χωρίς να παρασύρομαι από τους άλλους δρομείς. Ο αγώνας θα ήταν μακρύς και κάθε άσκοπη απώλεια ενέργειας περιττή.

1o χιλιόμετρο Ξεκίνημα «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», άκουσα την ευχή να βγαίνει από το στόμα μου και δάκρυσα από χαρά. Δίπλα μου αμέτρητοι αθλητές, κι όμως ένιωθα μόνος απέναντι σε ό,τι θα αντιμετώπιζα. Αρχίσαμε να τρέχουμε ο ένας δίπλα στον άλλο, διερευνώντας ο καθένας τις δικές του προτεραιότητες. Τους έβλεπα όλους σαν τους παλιούς μου εαυτούς που κάποτε θυσίασα, και ο τρόπος που τους συνάντησα πάλι επιβεβαίωσε την επιλογή μου για αυτό που είχα πλέον γίνει. Ένιωθα την ησυχία των προσωπικών τους σκέψεων γύρω μου. Πολλά και έμπειρα παπούτσια χτυπούσαν ρυθμικά την άσφαλτο, ενώ αρκετοί, και μάλιστα στα πρώτα μέτρα, βρήκαν την ευκαιρία να πάνε για την ανάγκη τους στους αγρούς.

Τα πρώτα βήματα Είχα δει και είχα ακούσει συναθλητές, κυρίως διάσημους δρομείς υπεραποστάσεων, να αναφέρονται σε αποστάσεις 60, 80 και 100 χιλιομέτρων, να μιλάνε για τη Ροδόπη (168 χιλιόμετρα) ή το Σπάρταθλον (246 χιλιόμετρα) και να περιγράφουν αγώνες βουνού σε μεγάλο υψόμετρο με διανυκτερεύσεις σε σκηνές και βραδινές πορείες. Το λίγο, το πολύ, το υπερβολικό είναι σχετικά. Ανέτρεξα στις πρώτες μέρες του 2005, τότε που ξεκίνησα τις προπονήσεις αποφασισμένος να ασχοληθώ σοβαρότερα με το τρέξιμο. Θυμήθηκα πεντακάθαρα πώς είχα νιώσει με τους λίγους γύρους που έκανα στο στάδιο, όπως και την ικανοποίηση από την πρώτη φορά που ολοκλήρωσα τα 5 χιλιόμετρα. Τότε τα 10 χιλιό-

μετρα φάνταζαν άπιαστο όνειρο. Όταν τα κατάφερα, ανέβηκα άλλο ένα σκαλοπάτι στην κλίμακα της αυτοεκτίμησης. Συνειδητοποίησα τον κόπο που χρειάστηκε να καταβάλω ώστε να μπορέσω να ανέβω πιο ψηλά. Έμοιαζε με προσπάθεια να σκαρφαλώσω έναν φράχτη που θα μου αποκάλυπτε τη θέα σε έναν πανέμορφο κήπο. Το κάθε επόμενο σκαλοπάτι για την επιτυχία είναι δύσκολο, ανάλογα με το πού έχει φτάσει κανείς. Αργότερα ευοδώθηκαν οι κόποι μου με τον τερματισμό στον πρώτο μου Ημιμαραθώνιο. Τώρα είχε έρθει η σειρά του αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας.

Αριστερά η μητέρα μου, στο κέντρο ο πατέρας μου, ανάμεσα σ’ εμένα και στον δίδυμο αδελφό μου, δεξιά η Βασιλική, η κοπέλα που μας πρόσεχε. Τότε που ο απλός βηματισμός ήταν μια πρωτόγνωρη χαρά. Τότε που δεν υπήρχαν χρόνοι και επιδόσεις, παρά μονάχα ένα προστατευτικό κουκούλι γεμάτο απολαύσεις, με μοναδικές απαιτήσεις αυτές για τα άκρως αναγκαία. Η εκκίνηση σε έναν αγώνα ζωής με άγνωστους στόχους και θολές επιδιώξεις.