Κνωσός, Παρθενώνας, Αγιά Σοφιά... ΕΡΤ by Εκδόσεις Οσελότος

143 × 210 SPINE: 35.8 FLAPS: 70

Ο Νίκος Ρουκουνάκης γεννήθηκε στον Πειραιά και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σήμερα ζει στην Ανατολική Αττική κοντά στη θάλασσα. Σπούδασε Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Πολυτεχνείο της Αθήνας (ΕΜΠ) και ειδικεύτηκε στα ηλεκτρονικά. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Επικοινωνία με τον συγγραφέα: rounickos@gmail.com

Νίκος Ρουκουνάκης

έχρι τώρα, η φοβερή κρίση που μάστιζε όλη την Ελλάδα, της φαινόταν κάτι πολύ μακρινό. Σχεδόν δεν την άγγιζε. Έβλεπε τα μαγαζιά να κλείνουν, διάβαζε για τις επιχειρήσεις που πτώχευαν η μια πίσω απ’ την άλλη, άκουγε για φίλους που έμεναν χωρίς δουλειά και για άλλους που πνίγονταν στα χρέη και τους κυνηγούσαν οι τράπεζες και η εφορία, αλλά η ίδια ένιωθε αρκετή σιγουριά και πίστευε πως δεν θα την αγγίξει τίποτα απ’ όλα αυτά. Και τώρα... Τώρα ήταν κι αυτή στην ανεργία, μαζί με όλο το προσωπικό της ΕΡΤ. Βέβαια, τα δικά της όνειρά είχαν ήδη καταρρεύσει πολύ πριν κλείσει η ΕΡΤ. Και δεν της έφταιγε κανένας γι’ αυτό. Τώρα, όλο και περισσότερο το καταλάβαινε πως όλα της τα όνειρα ήταν φτιαγμένα απ’ το υλικό του «εγώ» της. Όλα ήταν «από μένα για μένα». Πουθενά δεν υπήρχαν οι... «άλλοι». Πουθενά δεν υπήρχε ένα άνοιγμα προς τους ανθρώπους γύρω της... ένα παράθυρο προς τα έξω... μια ανοιχτή αγκαλιά... τίποτα... Μόνο φιλοδοξίες, φιλοδοξίες, φιλοδοξίες... Όμως, μέσα απ’ αυτή την πικρή γεύση του γκρεμισμένου κόσμου της, ένιωσε για πρώτη φορά την ανάγκη να κοιτάξει προς τα έξω, και να δει την ταλαιπωρία, τον εξευτελισμό και την απελπισία των ανθρώπων γύρω της. Για πρώτη φορά ένιωσε να συμπάσχει με όλους αυτούς και ήθελε πια να μάθει τις αιτίες πίσω από όλη αυτή την καταστροφή. Πού είχε φταίξει αυτός ο λαός και ποια ήσαν τα πραγματικά αίτια πίσω απ’ την κρίση; Ποια ήταν τα πραγματικά αίτια για τη φτώχια, την πείνα, τον εξευτελισμό... Και... τι παράξενο... να ’ταν αλήθεια πως αυτή εδώ η χώρα ήταν το λίκνο του πολιτισμού; Είναι δυνατόν αυτός ο λαός ο καταρρακωμένος... αυτός ο λαός που εξευτελίζουν και διακωμωδούν οι Ευρωπαίοι «φίλοι» του... είναι δυνατόν αυτός ο λαός να είναι ο διάδοχος σε μια τέτοια κληρονομιά; Και τώρα; Πού πήγε αυτό το φως; Και ποιος κρατάει πια τη σκυτάλη του πνεύματος και της γνώσης; Κι εμείς; Μήπως τελικά δεν έχουμε κατανοήσει την ιστορία και τις παραδόσεις μας; Μήπως υπάρχει εκεί κάτι που μας διαφεύγει; Κάποιοι λένε πως ο πραγματικός θησαυρός βρίσκεται ακόμα εκεί. Μπα... μάλλον ανοησίες και μεγαλοστομίες θα είναι, απ’ αυτές που συνηθίζουν οι «Ελληνάρες». Εκεί, λέει, βρίσκονται κρυμμένα τα κλειδιά της γνώσης. Οι αφελείς πιστεύουν πως εκεί μας περιμένουν τα κλειδιά για το «αρχαίο κάλλος». Και από κει και μετά όλα θα ακολουθούν πια από μόνα τους: Ευτυχία, έρωτας, αφθονία... αλλά και κάτι άλλο, πολύ πιο βαθύ και πολύ πιο φωτεινό... Ε, όχι! Δεν ήταν πρόθυμη να πιστέψει τέτοιες ανοησίες! Αλλά, πάλι... δεν θα έχανε και τίποτα, αν ξεκινούσε να ψάχνει...

Νίκος Ρουκουνάκης

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

ISBN 978-960-564-736-0

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 | ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr

Στα χρόνια του «μαύρου» μια αρχάρια δημοσιογράφος αγωνίζεται να ανακαλύψει τα βαθύτερα αίτια της μεγάλης κρίσης

Κνωσός, Παρθενώνας, Αγιά Σοφιά... ΕΡΤ

ΤΙΤΛΟΣ

Κνωσός, Παρθενώνας, Αγιά Σοφιά... ΕΡΤ ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ

Νίκος Ρουκουνάκης ΣΕΙΡΑ

Αθήνα, Φεβρουάριος 2019 ISBN 978-960-564-736-0

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα. Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Εναπόκειται στον αναγνώστη να κρίνει ανεξάρτητα για το αν γίνεται δέκτης ψευδών δηλώσεων ή όχι. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ.: 210 6431108 ocelotos@ocelotos.gr www.ocelotos.gr

Νίκος Ρουκουνάκης

Κνωσός, Παρθενώνας, Αγιά Σοφιά... ΕΡΤ Η πορεία ενός λαού απ’ το απόλυτο φως στο απόλυτο... ΜΑΥΡΟ!

Mυθιστόρημα Στα χρόνια του «μαύρου» μια αρχάρια δημοσιογράφος αγωνίζεται να ανακαλύψει τα βαθύτερα αίτια της μεγάλης κρίσης

Ευχαριστίες

ολλά χρωστάω στους παλιούς μου συναδέλφους στην ΕΡΤ. Πέρα απ’ το εργασιακό αντικείμενο, οι ανθρώπινες αντιλήψεις ‘ζυμώνονται’, δοκιμάζονται, ανασκευάζονται και διαμορφώνονται, μέσα στις ομάδες που σχηματίζουμε στην καθημερινότητά μας. Από ένα σημείο και μετά είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις ορισμένες ατομικές σου απόψεις από κάποιες των συνομιλητών σου. Οι συνάδελφοι, λοιπόν, με δίδαξαν πολλά. Ένα μέρος αυτού του βιβλίου το γράψαμε ουσιαστικά μαζί. Από τους συναδέλφους θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τους: Παντελή Ασπραδάκη, Φώτη Δαγρέ, Μηλιά Κοτσιώνη, Νίκο Κωνσταντουράκη και Στράτο Χατζημανωλάκη. Είναι αυτοί που υπογράφουν και τον πρόλογο. Είχαν διαβάσει το βιβλίο, όταν ήταν ακόμα σε ηλεκτρονική μορφή και με ενεθάρρυναν να προχωρήσω, ενώ ταυτόχρονα μου παρείχαν και ουσιαστικές απόψεις και παρατηρήσεις, που βοήθησαν να βελτιωθεί το τελικό σύνολο. Παράλληλα, θα πρέπει να ευχαριστήσω και την οικογένειά μου, για το θετικό-υποστηρικτικό περιβάλλον που μου παρείχε και ειδικά τη σύζυγό μου Εύη και για την ηθική στήριξη, αλλά και γιατί με βοήθησε έμπρακτα, διαβάζοντας τα κείμενα και παρέχοντας πολύτιμες συμβουλές και παρατηρήσεις.

—5—

Πρόλογος

να βιβλίο που ακουμπά ανάγλυφα κρίσιμα πολιτικά και ηθικά ζητήματα, όχι μόνον της εποχής μας αλλά και διαχρονικά. Με λόγια λιτά και μετρημένα το βιβλίο εξελίσσεται δυναμικά και απροσδόκητα. Καλογραμμένο με ισχυρό άγγιγμα των διλημμάτων και των προκλήσεων από το ραδιοτηλεοπτικό χώρο της ΕΡΤ, που στην προκειμένη περίπτωση αντιστοιχεί και στην ευρύτερη σύγχρονη ελληνική καθημερινότητα, όπου η πολιτική και οικονομική αντίληψη των πραγμάτων παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Όμως, όλα αυτά ερμηνεύονται και εκφράζονται μέσα απ’ την νοοτροπία του Έλληνα, όπως έχει διαμορφωθεί μέσα στους αιώνες απ’ την ‘Αγιά Σοφιά’ (που αφορά την ιστορία μας, τη θρησκεία μας, αλλά και το σύνολο της κουλτούρας που κουβαλάμε απ’ την εποχή του Βυζαντίου), τον ‘Παρθενώνα’ (για την κλασική αρχαιότητα, τη φιλοσοφία και τις επιστήμες) και την ‘Κνωσό’ (για τη βαθύτερη αρχαιότητα και προϊστορία). Και πάλι, για όλα αυτά υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής, σαν κεντρικός άξονας για τη συνέχεια της Ελληνικότητάς μας μέσα απ’ τους αιώνες: Η Ελληνική γλώσσα. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά θέματα της οικονομικής κρίσης ήταν η μάχη την οποία έδωσε το σύνολο του προσωπικού της ΕΡΤ για να συνεχίσει η λειτουργία του ραδιοτηλεοπτικού φορέα το καλοκαίρι του 2013 (με την ‘αυτοδιαχείριση’ να καταγράφεται ως μοναδικό φαινόμενο για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα), ενώ στο παρασκήνιο βρισκόταν και η μάχη των διαπραγματεύσεων, που αποτυπώνεται στο βιβλίο απ’ την οπτική γωνία του προσωπικού. Η ΕΡΤ είναι τόπος ανακατατάξεων και ζυμώσεων για τους εργαζόμενους, αλλά και ευρύτερος πολιτιστικός κόμβος σε πανελλαδική κλίμακα, πράγμα που —7—

σηματοδοτεί πολλά... και σε πολλά επίπεδα. Όσα γράφονται προσφέρουν στην καλύτερη κατανόηση των γεγονότων, του κλίματος και της ατμόσφαιρας που βιώσαν & βιώνουν -όχι μόνο με το κλείσιμο της ΕΡΤ το 2013- οι εργαζόμενοι. Ταυτόχρονα, όμως υπάρχουν και οι προεκτάσεις για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, αφού πίσω απ’ όλα βρίσκεται η οικονομική κρίση που μαστίζει όλη την Ελλάδα. Δεν είναι εύκολο να πάρεις ανάσα, καθώς ταξιδεύεις μέσα στις ιστορίες του βιβλίου. Μέσα τους εμπεριέχουν χαρακτήρες και θέματα διαχρονικά. Δεν μπορείς να ξεκολλήσεις από το κείμενο. Ο συνδυασμός του ‘ΕΡΤικού’ με τις βαθύτερες αναζητήσεις ή και ερμηνείες στα επίπεδα της ‘Αγιάς Σοφιάς’, του ‘Παρθενώνα’ και της ‘Κνωσού’ κρατούν ζωηρό το ενδιαφέρον του αναγνώστη σε συνεχή βάση. Είναι ευφυέστατος ο συνδυασμός του βαθύτερου αλλά και του ‘παράδοξου’ με την ένταση των συγκεκριμένων γεγονότων, όπως τα βιώσαμε εκείνη την εποχή. Στο κάτω-κάτω της γραφής, κάποια στιγμή χρειάζεται να λεχθούν και με άλλο τρόπο τα γεγονότα. Να τα δούμε και από μια άλλη οπτική γωνία. Βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή για την ανθρώπινη ύπαρξη και την κοινωνική συνοχή. Καθώς, όλο και περισσότερο προχωρούμε σε αντιλήψεις ‘μεταϊδεολογικές’, είναι σημαντικό να είμαστε ευαισθητοποιημένοι, συνεργάσιμοι και με αυξημένη συνειδητότητα. Ασπραδάκης Παντελής Δαγρές Φώτης Κοτσιώνη Μηλιά Κωνσταντουράκης Νίκος Χατζημανωλάκης Στράτος

—8—

Γιατί η ΕΡΤ;

πάρχουν στον κόσμο μόνον δύο λαοί που μπορούν να δουν αρχαία κείμενα και να αναγνωρίσουν τη γλώσσα τους∙ οι Έλληνες και οι Κινέζοι. Ο κυρίαρχος πολιτισμός του πλανήτη, ο δυτικός πολιτισμός, υποτίθεται πως προέρχεται απ’ τον Ελληνικό πολιτισμό. Οι γλώσσες τους, οι επιστήμες τους, οι θρησκείες τους ακόμα και τα μικρά τους ονόματα φέρουν ισχυρή τη σφραγίδα της Ελληνικής κουλτούρας. Όμως, κάτι δεν πάει καλά. Κάτι έχει πάει... «στραβά».... Κάτι έχει πάει στραβά στον κόσμο μας και εμείς οι Έλληνες είμασταν απ’ τους πρώτους που ένιωσαν επώδυνα τα συμπτώματα αυτής της αρρώστιας. Η οικονομική κρίση, μαζί με τις επιχειρήσεις και το εμπόριο, τσάκισε και το λαό. Ανεργία, χρέη, αυτοκτονίες, πείνα.... Ένας λαός απ’ τη φύση του αισιόδοξος, είχε χάσει πια την ελπίδα για το αύριο. Πολλά τα γεγονότα, πολλές οι χρεωκοπίες, ο πόνος και τα προβλήματα. Υπήρξε όμως και ένα γεγονός που μπήκε μέσα σε κάθε σπίτι, αιφνιδίασε και σοκάρισε. Το ξαφνικό κλείσιμο της ΕΡΤ∙ της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, που για πολλές δεκαετίες ήταν κομμάτι της καθημερινότητας του κάθε Έλληνα. Το ξαφνικό «μαύρο» έγινε πια το «σήμα κατατεθέν» για την κρίση. Η «μαυρίλα» της κρίσης συμβολιζόταν άψογα στις συνειδήσεις των Ελλήνων, από το απόλυτο μαύρο της οθόνης. Κουβαλάμε στις πλάτες μας μια πολύ βαριά κληρονομιά, αλλά ίσως δεν έχουμε φτάσει ακόμη στην ενηλικίωση∙ στην ωριμότητα. Στη στιγμή που ο κληρονόμος αναγνωρίζεται και ως δικαιούχος και μπορεί πράγματι να αξιοποιήσει την κληρονομιά του. —9—

Ήταν όμως η ΕΡΤ –σαν πολιτιστικός κόμβος της σύγχρονης Ελλάδας- γνήσιος συνεχιστής αυτής της κληρονομιάς; Σίγουρα δεν υπήρχε κάτι που να θυμίζει την αίγλη του βασιλιά Μίνωα, ή την ελευθερία που πρέσβευε η δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας, ή τη βαθειά θρησκευτικότητα του Βυζαντίου. Όμως, μέσα στην ΕΡΤ υπήρχαν όλες οι σύγχρονες τάσεις. Μέσα στην ΕΡΤ μπορούσες να βρεις τα πάντα. Κάθε είδους καλλιτέχνες, βραβευμένους σκηνοθέτες, διακεκριμένους δημοσιογράφους, πρωτοπόρους μουσικούς, ικανούς τεχνικούς, εικονολήπτες, μοντέρ, φωτιστές, ηχολήπτες, αλλά και άχρηστους όλων των ειδικοτήτων, γνήσια τέκνα του πελατειακού πολιτικού συστήματος, που χρησιμοποιούσαν τις γνωριμίες τους για να επιβάλλονται. Εκτός από αυτούς υπήρχαν και οι εκάστοτε προσκεκλημένοι, πολιτικοί, επιστήμονες, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι αλλά και απλός κόσμος, που έκανε το πέρασμά του απ’ το «γυαλί». Πέρασμα άλλοτε φευγαλέο και άλλοτε σε τακτική, πρακτικά ημιμόνιμη βάση. Από πολιτιστική και πολιτισμική άποψη η ΕΡΤ ήταν ένα μεγάλο χωνευτήρι με όλες τις τάσεις και απόψεις, από τις πιο ακραίες συντηρητικές έως τις πιο ακραίες ανατρεπτικές, συνωμοσιολογικές ή ακόμα και τελείως παράλογες. Γνήσιος εκπρόσωπος του σύγχρονου αλαλούμ, χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα και χωρίς πυξίδα. Εκτός βέβαια απ’ την ανάγκη για κάποια σοβαροφάνεια – ή κάποτε και γνήσια σοβαρότητα που επέβαλλε η ιδιότητα του δημόσιου φορέα. Το μόνο σίγουρο είναι πως, αν υπήρχε ένα μέρος σε όλη την Ελλάδα, απ’ όπου να περνούν οι εκπρόσωποι όλων των τάσεων και όλων των αντιλήψεων, αυτό ήταν το ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής. Βέβαια, οι απόψεις που έβγαιναν στο γυαλί, έπρεπε πάντα να φιλτράρονται. Δυστυχώς αλλά κάθε ομιλητής τείνει να ‘ψαλιδίζει’ τα λόγια του, όταν μιλάει δημόσια. Στο παρασκήνιο, όμως, το forum ιδεών ήταν πάντα πολύ πιο πλούσιο, αλλά και πολύ πιο ακραίο, προκλητικό ή και παράδοξο.

— 10 —

Τα περιγραφόμενα συμβάντα δεν είναι πραγματικά. Το βιβλίο αυτό παίρνει σαν αφορμή δύο πραγματικά γεγονότα (την οικονομική κρίση και το κλείσιμο της ΕΡΤ), αλλά οι ιστορίες που περιγράφονται μέσα του, είναι τελείως φανταστικές. Επίσης, τα πρόσωπα είναι κι αυτά φανταστικά. Ειδικά οι ‘εσωτερικές’ περιγραφές της ΕΡΤ και τα θέματα που αφορούν πολιτική, διοίκηση και συνδικαλισμό είναι αρκετά γενικευμένα και εμπεριέχουν στοιχεία κι από άλλους φορείς του δημόσιου αλλά και του ιδιωτικού τομέα, ώστε η τελική εικόνα να δίνει μια πληρέστερη περιγραφή της ελληνικής πραγματικότητας στο σύνολό της. Πρόκειται για μυθιστόρημα, που με όχημα την προσωπική ιστορία μιας δημοσιογράφου, και μέσα απ’ τις εντάσεις που δημιουργεί η κρίση, αποπειράται ένα ψυχογράφημα της κοινωνίας των Ελλήνων στην πορεία του χρόνου, ενώ ταυτόχρονα υπενθυμίζει και κάποια ‘ξεχασμένα’ κομμάτια απ’ την ιστορία και τις παραδόσεις μας. Κάθε ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα ή γεγονότα είναι τελείως συμπτωματική.

Περιεχόμενα

ΜΕΡΟΣ Α’ - ΕΡΤ................................................................15 Το είδωλο στον καθρέφτη..................................................17 Διολίσθηση..........................................................................39 Το τρίτο ‘μ’...........................................................................64 Στην Εκκλησία του Δήμου.................................................87 Αυλαία................................................................................113 ΜΕΡΟΣ Β’ - Αγιά Σοφιά.................................................141 Δεν είμαι εγώ.....................................................................143 Το Μανιφέστο των Ουρανών..........................................163 Είτε με τις αρχαιότητες.....................................................203 ΜΕΡΟΣ Γ’ - Παρθενώνας...............................................235 Νέμεσις...............................................................................237 Μύθοι Μαγικοί..................................................................258 Τα καφεδάκια του έρωτα..................................................291 Δημόσια Τηλεόραση.........................................................335 ΜΕΡΟΣ Δ’ - Κνωσός........................................................373 Το βάρος του παρελθόντος.............................................375 Τεχνικές Υποταγής............................................................403 Άλλοι Θεοί.........................................................................431 Στα ίχνη του φτερωτού θεού...........................................451 Για ένα πλατύτερο ουρανό...............................................470

ΜΕΡΟΣ Α΄

ΕΡΤ Σύγχρονη Καθημερινότητα (Όλα στο Μαύρο)

Το είδωλο στον καθρέφτη

συρε απαλά το πινελάκι πάνω στην κόκκινη, φωσφοριζέ σκόνη και ύστερα το πέρασε αργά και προσεκτικά πάνω απ’ το βλέφαρο. Η μάνα της επέμενε πως η γαλάζια και η πράσινη σκιά της πάνε καλλίτερα, αλλά η μόδα τώρα ήταν στο κόκκινο. «Σαν άρρωστη είσαι κούκλα μου» επέμενε η μάνα της. Ίσως και να είχε δίκιο. Δεν ήταν βέβαια σαν άρρωστη, αλλά μάλλον της πήγαιναν καλλίτερα το γαλάζιο και το πράσινο. Όμως, οι φίλες της και η μόδα είχαν αποφασίσει και γι’ αυτήν. Άλλωστε είχε μεγάλα περιθώρια. Ήξερε πως ήταν όμορφη. Πολύ όμορφη! Μια μικρή ατέλεια δεν θα έκανε και τόση ζημιά.... Το βλέμμα της πέρασε φευγαλέα απ’ το χοντρό βιβλίο στην άκρη του κομοδίνου. Ε, εντάξει, σίγουρα χρειάζονταν κι αυτά. Το πτυχίο θα βοηθούσε για να ξεκινήσει η καριέρα της, αυτό όμως που θα της άνοιγε το δρόμο για την επιτυχία, ήταν αυτό που έβλεπε στον καθρέφτη. Σίγουρα χρειάζονται κάποιες ικανότητες για να ‘σταθείς’ στη δουλειά σου. Για να ‘βγεις στο γυαλί’, όμως, ένιωθε πως, πάνω απ’ όλα, θα ήταν η ομορφιά, που θα της άνοιγε το δρόμο. Κατέθεσε τα χαρτιά της και πέρασε με σχετική επιτυχία τη συνέντευξη. Βέβαια η επιτυχία σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι κάτι υποκειμενικό και αβέβαιο, όμως η παρουσία της Ελένης στην επιτροπή, ήταν μια κάποια εγγύηση. Ακόμη μεγαλύτερη εγγύηση, όμως, ήταν ο θείος της ο Σταμάτης, ο αδερφός της μάνας της, χρόνια δημοσιογράφος στην ΕΡΤ και δικτυωμένος κομματικά. Μπορεί να μην ήταν ο ίδιος στην επιτροπή, αλλά είχε ήδη μεσολαβήσει σαν διευθυντής, για την τοποθέτηση — 17 —

της Ελένης, ενώ ήταν προφανές πως θα μεσολαβούσε και στα επόμενα στάδια, αν βέβαια χρειαζόταν. Άλλωστε αυτός ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος και για τις επιλογές της. Η δουλειά του θείου της και οι συναρπαστικές συζητήσεις μαζί του, την είχαν σπρώξει, από μικρό ακόμη κοριτσάκι, να στραφεί στη δημοσιογραφία. Με το που μπήκε για τη συνέντευξη, ένιωσε άνεση και οικειότητα. Η Ελένη σηκώθηκε και την αγκάλιασε. «Δανάη μου καλωσόρισες», και την σύστησε σαν φίλη της στα μέλη της επιτροπής. Τα χαμόγελα ήταν φιλικά και η αγωνία της ξεπεράστηκε γρήγορα. Πίστευε πως η Ελένη θα ήταν υποχρεωμένη να φερθεί σαν να μην την ήξερε, ψυχρά, επαγγελματικά και βέβαια αντίστοιχη ψυχρότητα περίμενε και από τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής. Φαίνεται, όμως, πως όλοι γνωρίζονταν μεταξύ τους, κι αυτό έδινε μια αίσθηση παρεΐστικης ζεστασιάς. Δεν ένιωθε ενοχές που χρησιμοποιούσε ‘μέσον’. Εκτός απ’ το πτυχίο της Παντείου, είχε και μεταπτυχιακό στο Παρίσι για «πολιτικό ρεπορτάζ στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ», ήξερε τρεις ξένες γλώσσες, είχε ευφράδεια και… ήταν όμορφη! Όταν την σύστησε η Ελένη, μίλησε και για άλλο ένα ταλέντο της ‘φίλης’ της. Κάτι που η Δανάη το θεωρούσε κουσούρι μάλλον, παρά ταλέντο. «Είναι φοβερά διεισδυτική στην ‘έρευνα’, στο ‘ψάξιμο’. Όταν αρχίσει να ψάχνει δεν σταματάει, αν δεν έχει εξαντλήσει το θέμα σε όλο του το βάθος. Είναι γεννημένη δημοσιογράφος... έχει την περιέργεια και το πάθος της αναζήτησης.» Βέβαια, αλλιώς θυμόταν η ίδια την εμπειρία απ’ τα μαθητικά και τα φοιτητικά χρόνια. Οι καθηγητές μιλούσαν θετικά για ‘έφεση στη μάθηση’, αλλά οι συμμαθητές και οι συμφοιτητές αγανακτούσαν με την επιμονή της. «Κόλλησε πάλι η Δανάη», ήταν το κλασικό μότο και δεν θεωρούσαν ιδιαίτερο προνόμιο να την συμπεριλάβουν στην ομάδα εργασίας. Ο μόνος λόγος που δεν της κόλλησε η ρετσινιά του ‘σπασίκλα’, ήταν γιατί ήταν ‘εξηγημένη’ στην παρέα, αλλά και κάπως τολμηρή στις συμπεριφορές της∙ ίσως και γιατί ήταν και χαριτωμένη και εύστροφη. Όπως και να ’χει, φαίνεται πως, για τη συγκεκριμένη — 18 —

περίσταση, τα προσόντα της -τυπικά και ουσιαστικά- ήταν περισσότερα από αρκετά. Το μέσον, όμως θα ήταν έτσι κι αλλιώς απαραίτητο, γιατί θα μπορούσε να την προσπεράσουν άλλοι, χωρίς αντίστοιχα τυπικά προσόντα, αλλά με ισχυρό μέσον. Όπως της είχε εξηγήσει ο θείος της, αφού δεν ήταν παρά λίγα χρόνια που άρχισαν οι δημοσιογραφικές ειδικότητες στα ελληνικά Πανεπιστήμια, οι περισσότεροι απ’ τους παλιούς δημοσιογράφους δεν είχαν πολλά τυπικά προσόντα. Λίγοι μόνον απ’ αυτούς είχαν σπουδάσει δημοσιογραφία στο εξωτερικό, ενώ κάποιοι άλλοι, λίγοι κι αυτοί, μπορεί να είχαν σπουδάσει στην Ελλάδα, αλλά σε άσχετες ειδικότητες. Ο θείος της την είχε προειδοποιήσει πως οι παλιοί δεν έβλεπαν με καλό μάτι τους καινούριους, που λόγω τυπικών προσόντων θα μπορούσαν να τους πάρουν τις θέσεις. Η χαρά της επιτυχίας, έτσι κι αλλιώς ήταν μισή, γιατί οδηγούσε απλά σε ετήσια σύμβαση που θα μπορούσε να ανανεωθεί το πολύ για άλλο ένα έτος. Σαν να μην έφτανε αυτό, οι απογοητεύσεις ακολουθούσαν η μία την άλλη. Στην αρχή δεν είχαν γραφείο να της δώσουν. Στο μήνα επάνω την έβαλαν να μοιράζεται ένα γραφείο με άλλη μια συνάδελφο την Λίνα, μια μικροκαμωμένη, δυναμική, αλλά και λίγο παράξενη κοπελίτσα, αν το να μασάς συνεχώς τσίχλα και να μιλάς μάγκικα, μπορεί να θεωρηθεί κάπως παράξενο. Το χειρότερο, όμως, ήταν πως δεν τους έδιναν αντικείμενο! Δεν υπήρχε δουλειά, εκτός από κάποια περιστασιακά μικροκαθήκοντα, που δεν απαιτούσαν ιδιαίτερη δημοσιογραφική γνώση. Ίσως, όμως, να υπήρχε και κάτι άλλο, ακόμη χειρότερο! Πολλά εξωτερικά συνεργεία ματαιώνονταν γιατί … δεν υπήρχε δημοσιογράφος! Ήθελε να φωνάξει, να διαμαρτυρηθεί, να πάει στους διευθυντές… να σπρώξει τα πράγματα. Όμως, ο θείος της και η Ελένη την σταματούσαν. Δεν χρειάζονταν βίαιες κινήσεις. Θα μπορούσαν να την ‘σπρώξουν’ αυτοί, αλλά δεν έπρεπε να γίνει — 19 —

πολύ γρήγορα. Η απότομη άνοδος ήταν ο καλλίτερος τρόπος για να στοχοποιηθεί και να τους στρέψει όλους εναντίον της. Όταν ο χρόνος θα ήταν κατάλληλος, θα της έδιναν το σπρώξιμο για μια μικρή άνοδο. Σταδιακά, με τέτοια μικρά άλματα, θα μπορούσε να προχωρήσει απαρατήρητη. Της εξηγούσαν ότι μπορεί να υπάρχει η αντίδραση των παλιών, που «φρενάρει» τους νέους δημοσιογράφους, αλλά η κατάσταση είναι και κάπως δικαιολογημένη, αφού θα ήταν παρακινδυνευμένο να στείλουν νέους αδοκίμαστους δημοσιογράφους να κάνουν υπεύθυνο ρεπορτάζ. Δεν την έπεισαν. Θα μπορούσαν να την δοκιμάσουν σε κάτι πιο ελαφρύ, κι ύστερα σε κάτι πιο υπεύθυνο…. Αυτό, όμως, που της έκανε εντύπωση, ήταν το πώς συμφωνούσαν, σχεδόν πάντα, ο θείος της και η Ελένη. Της φαινόταν πιο λογικό να διαφωνούν στα περισσότερα θέματα, όπως διαφωνούσαν όταν τα είχαν πρωτοφτιάξει, τότε που η Δανάη ήταν ακόμη μικρό κοριτσάκι. Εξάλλου, είχαν και δώδεκα χρόνια διαφορά ηλικίας, ενώ και πολιτικά υποτίθεται πως υπήρχε ασυμφωνία, αφού αυτός ήταν ‘πασόκος’ κι αυτή δεξιά. Το μόνο που είχαν κοινό, ήταν ότι και οι δύο είχαν ξεκινήσει απ’ το πολιτικό ρεπορτάζ. Όταν τα είχαν φτιάξει για πρώτη φορά, φαινόταν κάπως μεγάλη αυτή η διαφορά της ηλικίας, κυρίως γιατί η Ελένη ήταν ακόμη πολύ νέα. Υπήρχε, όμως η αίσθηση πως είχαν να κάνουν με ένα φλογερό, παράφορο έρωτα, τουλάχιστον απ’ την πλευρά της. Όσο για το θείο της, ήταν προφανές πως την έβλεπε σαν κάτι ξεχωριστό, αφού ήταν και ο πρώτος του σοβαρός δεσμός μετά το θάνατο της γυναίκας του. Ο έρωτας τους είχε κρατήσει λιγότερο από ενάμιση χρόνο, πριν σβήσει άδοξα και χωρίς κάποιο προφανή λόγο. Και ύστερα μετά από οκτώ ολόκληρα χρόνια – και ένα γάμο, ένα διαζύγιο και ένα παιδί για την Ελένη – τα έφτιαξαν και πάλι, αλλά… ήσαν άλλοι άνθρωποι. Κι ό δεσμός τους ήταν διακριτικός. Σχεδόν δεν φαινόταν. Μόνον οι δικοί τους άνθρωποι το ήξεραν. Κάπου εκεί υπήρχε ένα μυστήριο για την Δανάη. Κάτι της διέφευγε. — 20 —

Κάτι υπήρχε που δεν το είχε καταλάβει, ή ίσως απλά δεν το ήξερε. «Τα ’χουνε κάνει πλακάκια μωρέ, τα πουλητάρια!» Απεφάνθη η Λίνα μασώντας την τσίχλα της θορυβωδώς και με ανοιχτό στόμα. Έδινε έτσι την απόλυτη απάντηση, χωρίς να αφήνει περιθώρια για αμφισβήτηση. Το ερώτημα το είχαν θέσει δύο παλιότερες συνάδελφοι. Συγκεκριμένα το προσωπικό της ΕΡΤ είχε υποστεί διπλή μείωση μισθού, που ήταν προφανές πως ήταν παράνομη. Και η διοίκηση πώς το δέχτηκε; Και οι συνδικαλιστές τι κάνανε; Γιατί δεν το κυνηγούσαν; Για άσχετα πράγματα ‘φέρνανε τα πάνω κάτω’ και τώρα σφύριζαν αδιάφορα; Όπως τους εξήγησαν οι ‘παλιές’, υπήρχε μια ασάφεια για το αν η ΕΡΤ ήταν ΔΕΚΟ ή Δημόσιο. Ανάλογα, λοιπόν, με την περίσταση, η εκάστοτε κυβέρνηση επέλεγε τί την συνέφερε. Τώρα, όμως, που λόγω της οικονομικής κρίσης έγιναν μειώσεις μισθών στο Δημόσιο, έγιναν μειώσεις και στην ΕΡΤ. Μετά, όταν έγιναν μειώσεις και στις ΔΕΚΟ, ξαναέγιναν μειώσεις στην ΕΡΤ. Αυτό, όμως, ήταν και παράλογο και παράνομο! «Η ΠΟΣΠΕΡΤ κάνει ό,τι μπορεί», ακούστηκε μια δυνατή φωνή από την πόρτα. Ένας αγριομούρης κρεμανταλάς φαίνεται πως άκουγε τη συζήτηση. «Εντάξει Λευτέρη, σε ακούσαμε», απάντησε κάπως ενοχλημένη η Μυρτώ, η νεαρότερη απ’ τις παλιές, κάνοντας και έναν ελαφρύ μορφασμό αποδοκιμασίας. Δίπλα τους, ο Βαγγέλης, ένας μελαχρινός σγουρομάλλης που κουβέντιαζε με το Θανάση, ένα τεχνικό των εξωτερικών συνεργείων, τους έδωσε κάποια ελαφρυντικά: «Τι να κάνουν κι αυτοί… νομίζεις πως είναι εύκολο, εν μέσω κρίσης, να γυρίσουν πίσω τέτοιες αποφάσεις; Η διοίκηση έπρεπε να το αρνηθεί, ώστε να μην γίνει. Άπαξ και έγινε... άντε να το γυρίσεις πίσω. Η ουσία, όμως, είναι πως η ΕΡΤ έχει στοχοποιηθεί σκοπίμως», παρατήρησε. «Τα ιδιωτικά κανάλια είναι λογικό — 21 —

143 × 210 SPINE: 35.8 FLAPS: 70

Νίκος Ρουκουνάκης

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

ISBN 978-960-564-736-0

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 | ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr