Μ’ ακούς; by Εκδόσεις Οσελότος

120 × 200 SPINE: 13.6 FLAPS: 70

«Gay» λένε πως σημαίνει «χαρούμενος», μα ειλικρινά δεν ξέρω ποιος το σκέφτηκε. Εγώ πάντως ως gay σπάνια ένιωσα χαρούμενος στην Ελλάδα. Μα και η χαρά τι είναι; Εκτός του τρόπου που επιτρέπουμε στον εαυτό μας να βλέπει τη ζωή και την καθημερινότητά του; «Γιατί το έγραψες λοιπόν;» με ρωτούν. Για τη μάνα και τον πατέρα ενός gay παιδιού, απαντώ. Γιατί, μητέρα και πατέρα, δεν έχω πολλές πιθανότητες να ζήσω ως χαρούμενος άνθρωπος, όμως οφείλετε να με βοηθήσετε να γίνω. Ομοίως, να είστε περήφανοι για εμένα, γιατί έτσι με μεγαλώσατε: να είμαι αληθινός και ειλικρινής, έστω κι αν η δική μου επιθυμία δεν συνάδει με τη δική σας, την οποία θα θέλατε να πρεσβεύω. Γιατί σας έχω ανάγκη να είστε δίπλα μου, σε κάθε βήμα της ζωής μου, επειδή δεν επέλεξα να γεννηθώ, μα εσείς το θελήσατε. Και με φωνάζουν «gay»… Και καλά «χαρούμενο», που δυσκολεύομαι πολύ να γίνω… Και να! Διαβάστε γιατί σας χρειάζομαι! Γιατί αν δεν είστε δίπλα μου, θα μάθω εύκολα τη γλυκιά πίκρα της θλίψης. Ίσως τα καταφέρω, ίσως κι όχι, και σας δικαιώσω: Πως «gay» δεν σημαίνει «χαρούμενος»! Γι’ αυτό και θελήσατε να με αλλάξετε. Μη με μισείτε όμως! Γιατί γεννήθηκα με την ελπίδα ότι θα κάνατε χώρο για εμένα στην ψυχή σας.

0_cover_makous.indd 1

Σε αυτό που κρατάς, έχω καταγράψει τις καλύτερες συνταγές που μου δόθηκαν από τη Ζωή. «The Best of…» ίσως έπρεπε να λέγεται. Ξέρεις, σαν όλα αυτά τα μοδάτα, που ξεπηδούν σε «μια νύχτα», ή για να ακριβολογήσω, σε μια σεζόν. Νομίζω όμως ότι εάν έκανα κάτι τέτοιο, η κυρα-Ζωή θα μου τραβούσε γελώντας το αυτί, προτού με στείλει να καθαρίσω κρεμμύδια. Θα μου πεις «Εγώ δεν ξέρω να μαγειρεύω!» ή «Εγώ δεν χρειάζεται να μαγειρεύω!». Μάθε, σου λέω, γιατί αλλιώς, θα τη ζήσεις λειψή τη ζωή. Μ’ ακούς;

ISBN 978-960-564-929-6

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | Τηλ.: 210 64 31 108 ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr

ΜΠΕΝ ΠΡΟΒΗΣ Συνταγές της Ζωής Μ’ ακούς;

Έμαθα νωρίς από την κυρα-Ζωή πως το φαγητό είναι γλώσσα, συχνά μονόδρομης επικοινωνίας, μα πάνω απ’ όλα είναι γιατρειά για το σώμα και την ψυχή. Το έχεις ζήσει άλλωστε αυτό που σου λέω, έτσι δεν είναι; Όταν θέλεις να κάνεις κάποιον χαρούμενο, δεν του μαγειρεύεις το αγαπημένο του φαγητό; Ή όταν ο ίδιος θελήσεις να γιορτάσεις τη χαρά και να ξορκίσεις τη θλίψη, δεν το γιορτάζεις κάνοντας ένα «τραπέζι»; Κι ακόμα χειρότερα, στην αρρώστια και στον θάνατο, δεν σερβίρεις εκείνα τα φαγιά που θα δώσουν δύναμη;

Ε!... Οκέι!... Πρέπει τώρα να έχω τη βιογραφία μου εδώ πέρα, έτσι; Πρώτη σελίδα, για να συστηθούμε! Εσύ κι εγώ. Ή μάλλον, να είμαι εγώ έτσι όπως θα ήθελες εσύ. Ε; Είναι σαν να πηγαίνεις σε εστιατόριο και να ζητάς του σερβιτόρου να πει στον μάγειρα να κάνει αυτό που εσύ έχεις στο μυαλό σου, οπότε το χάσαμε! Σου χαμογελώ πάντως! Για το μνήμα. Γι’ αυτούς που κατάλαβαν πως η γοητεία είναι στην άμμο. Και η γοητεία της άμμου έγκειται στην αλλαγή, μα περισσότερο στο πως τα «Σ’ αγαπώ» σκορπούν, όπως η άμμος στα πόδια.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

ben.provis@gmail.com gaymeanhappy.blogspot.gr

6/5/2020 1:21:08 μμ

Τιτλος

Μ’ ακούς; ΣυγγραφΕας

Μπεν Προβής Σειρα

Ελληνική λογοτεχνία [1358] 0520/07 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ

Όλγα Παλαμήδη ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Μπεν Προβής

ΠρΩτη Εκδοση

Αθήνα, Μάιος 2020 ISBN 978-960-564-929-6

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ.: 210 6431108 ocelotos@ocelotos.gr www.ocelotos.gr

Μπεν Προβής

M’ ακούς;

Στο «φ», που η τελειότητά του με έμαθε να εκτιμώ την ατέλεια και στο «Φ» που δεν την άντεξε.

Εις μνήμην Πεθαίνει κανείς, σαν έρχεται η αυγή και κανείς πια δεν θυμάται Όταν η λησμονιά κερνά λήθη τη μνήμη στην πανσέληνο του δειλινού Κι οι χαρές, μα κι οι λύπες που κάποτε μοιράστηκαν παύουν πια να τραγουδιόνται Τότε, ύπαρξη μου δόλια, μονάχα τότε Πεθαίνει κανείς αλλοτινά και για πάντα

Περιεχόμενα Εις μνήμην ��7 Περιεχόμενα ��9 Πρόλογος ��11 Ντολμάδες γιαλαντζί ��14 Γιουβαρλάκια με αυγολέμονο ��17 Γαλακτομπούρεκο με μαστίχα και κατσικίσιο γάλα ��23 Σμυρναίικος μουσακάς ��31 Κεφτέδες με δυόσμο ��37 Αυγά μάτια με πατάτες τηγανητές και καβουρμά ��46 Πορτοκαλόπιτα ��54 Το Κεμπάμι του Μένη ��78 Κουλούρια σμυρναίικα ��91 Ντομάτες γεμιστές ��100 Λαδοκούλουρα ��110 Τσουρέκι ��119 Tarte au Citron ��137 Μπακαλιάρος σκορδαλιά ��153 Κρεμμυδόπιτα ��161 Πατσάς ��169 Κόλλυβα ��177 Γίγαντες πλακί με λουκάνικα ��189 Σούπα ρυζιού με χοιρινούς κεφτέδες και πιπερόριζα ��202 Φανουρόπιτα ��212 Ψαρόσουπα ��219

Πρόλογος Η γεύση, σε συνδυασμό με την όσφρηση, είναι ίσως οι πιο δυνατές αισθήσεις. Αισθήσεις που γεννούν αναμνήσεις, συναισθήματα, χαμόγελο και δάκρυα. Αλήθεια, πόσες φορές δεν δακρύσατε μυρίζοντας το ξεθωριασμένο άρωμα κάποιου που αγαπήσατε σε κάποιο ξεχασμένο ρούχο; Ή πόσες φορές σκεφτήκατε, αν δεν το είπατε: «Δεν είναι σαν της μάνας, γυναίκας, γιαγιάς», όταν φάγατε κεφτεδάκια σε ένα ξένο σπίτι; Αναμνήσεις που άλλoτε είναι ωραίες να τις θυμάσαι, άλλοτε όχι, και κάποιες φορές, απλώς έχεις μια ρομαντική διάθεση και θες να τις αναπολείς. Από τις πιο όμορφες αναμνήσεις μου ήταν όταν πήγαινα στο σπίτι της γιαγιάς μου. Πάντα πλανιόταν η γλυκερή μυρωδιά της λεβάντας, για τον σκόρο το καλοκαίρι, και μια αμυδρή αίσθηση του ξιδιού στην κουζίνα, για τις μυρωδιές, όπως έλεγε. Μα πιο πολύ χαιρόμουν τα κεράσματά της. «Τι να σε φιλέψω;» έλεγε και άνοιγε τα βαζάκια στην κουζίνα με τα διάφορα γλυκά του κουταλιού, γνώση, τέχνη και παράδοση που κληροδοτήθηκαν από τη δική της μάνα, θεία, γιαγιά. Κάθε εποχή είχε το γλυκό της. Μελιτζανάκι την άνοιξη, πορτοκάλι και νεραντζάκι τον χειμώνα, σταφύλι το φθινόπωρο, και βέβαια βύσσινο το καλοκαίρι. Μου ’βαζε ένα μεγάλο κουτάλι βύσσινο, βυθισμένο σε ένα ποτήρι κρύο νερό, και με ένα χάδι και ένα φιλί στο κεφάλι, με έκανε να νιώθω

Μπεν Προβής — Μ’ ακούς;

το πιο ευτυχισμένο πλάσμα του κόσμου. Περίεργο με τι πράγματα είμαστε ευτυχισμένοι μικροί… Ίσως αυτή η ανάμνηση της ευτυχίας να ήταν ο λόγος που λαχτάρησα ένα γλυκό βύσσινο. Ευτυχία, φυλαγμένη σε ανάμνηση, στον πάτο ενός ποτηριού. Θα μου πείτε, εύκολο είναι. Πας στο σούπερ μάρκετ, παίρνεις μισό κιλό γλυκό βύσσινο και ντερλικώνεις. Όμως δεν θα είναι όπως αυτό που έτρωγα μικρός, καθισμένος στην καρέκλα της τραπεζαρίας, κουνώντας χαρούμενος τα πόδια μου, μια και δεν έφταναν στο πάτωμα. «Το βύσσινο πρέπει να το αφήσεις να σταθεί ένα φεγγάρι για να πετύχει. Δεν θέλει τσιγγουνιά στη ζάχαρη, γιατί δεν θα δέσει, ούτε πολύ, γιατί πικρίζει. Είναι σαν την αγάπη. Ούτε λίγο, για να τη νιώσεις, ούτε πολύ, για να μην ξελιγώσεις τον άλλον. »Ένα κιλό βύσσινο θέλει ένα κιλό ζάχαρη και ένα φλιτζάνι ακόμα, για τις πίκρες της ζωής. Τα κουκούτσια βγάλ’ τα ένα ένα, σαν τ’ αγκάθια στην ψυχή σου, μην τα πετάξεις όμως, όλα χρήσιμα είναι. Ξέπλυνέ τα με νερό και κράτα ένα ποτήρι, για να βράσει το γλυκό, σαν τη σοφία στο πέρασμα του χρόνου. Και στρώσε, σε κατσαρόλα βαθιά, όπως η καρτερικότητα –γιατί φουντώνει σαν τον θυμό το γλυκό και θα χυθεί απέξω–, μια στρώση βύσσινο, μια ζάχαρη, για να μελώσει, όπως η ζωή που θέλει απ’ όλα για να ’χει γλύκα. »Και όταν το βράσεις, θέλει φωτιά δυνατή, όμως έχε τον νου σου, να το ξαφρίζεις, όπως τον γάμο, ειδάλλως θα σου σβολιάσει η ζάχαρη και θέλει ξανά μανά βράσιμο. Αλλά άπαξ και δεν δέσει με την πρώτη το γλυκό, καλύτερα πέτα το και

Πρόλογος

μην το πεις της πεθεράς. Κι όσο το αφήνεις να κρυώσει, μην το σκεπάζεις, άφηνέ το ανοιχτό, σαν την καρδιά σου, για να μη στάξει πάλι μέσα, σαν τις θλίψεις. »Στον μουσαφίρη και στον ξένο. Στον επισκέπτη, στον κουρασμένο ταξιδιώτη, τράταρέ τον αυτό που ’φτιαξες, κι ας μην έχει τίποτα άλλο το φτωχό το σπίτι, όμως στην κουταλιά που του ’δωκες, έχει όλη την αγάπη που ’βαλες». Αυτά τα λόγια τριβέλιζαν τον νου μου όση ώρα ξεκουκούτσιαζα τα βύσσινα. Βαρετή δουλειά ετούτη, γι’ αυτό την κάνανε παρέα παλιά οι γυναίκες. Μα τώρα πια, ποιος κάθεται να φτιάχνει γλυκά του κουταλιού και ποιος τρώει! Πάει, περάσανε αυτά. Ακόμα και με το να τ’ αναπολώ, νιώθω συχνά γραφικός. Όμως τώρα το σπίτι μου μυρίζει βύσσινο και ζάχαρη, κι εγώ αισθάνομαι μια γαλήνη στην καρδιά μου, που την είχα ανάγκη. Να σας τρατάρω ένα γλυκό του κουταλιού;

Ντολμάδες γιαλαντζί «Σαν σήμερα γεννήθηκα! Σοφίας, Αγάπης, Πίστεως κι Ελπίδας, και τα ’χω όλα αυτά!» θυμάμαι την κυρία Ζωή να μου λέει περήφανα τυλίγοντας τα ντολμαδάκια της, όταν τη ρώτησα πότε ήταν τα γενέθλιά της. Δέκα χρονώ θαρρώ πως ήμουν, τότε που τα γενέθλιά μου είχαν μεγαλύτερη σημασία από τα «α-γενέθλια». «Γιαλαντζί», τα ’λεγε. Φτωχά, δηλαδή δίχως κιμά, μονάχα με κουκουνάρι και σταφίδα, ό,τι δίνει δηλαδή η μάνα γη και ταΐζει τα φτωχά τα στόματα. Και σήμερα, ανήμερα της γιορτής, χρόνια μετά τον θάνατό της, ακόμα τα θυμάμαι τα γενέθλιά της, κι ας έχω λησμονήσει πια την ημέρα που έφυγε για πάντα. Ίσως γιατί μ’ έμαθε να δίνω μεγαλύτερη αξία στη Ζωή παρά στον Θάνατο, κι «Ω! Τι σύμπτωση», στη Ζωοδόχου Πηγής την τάξανε και τη φωνάζανε «Ζωή», ίσως γι’ αυτό είχε και μπόλικη από δαύτη. Βάλσαμο στην ψυχή το φαΐ, και στην καρδιά συνάμα. Τόσες μνήμες, τόσες ιστορίες, μα πάνω απ’ όλα, τόση αγάπη, ποιο άλλο μπορεί να ανασύρει; Γι’ αυτό την αγαπάμε τη Μαγειρική όλοι εμείς. Εμείς που μας μάθανε πως το φαγητό είναι αγάπη, και την αγάπη πρέπει να τη μοιράζεσαι. «Τι τα κάνουνε οι ζωντανοί τα κόλλυβα; Σάμπως και καταλαβαίνουν οι νεκροί; Φαΐ πρέπει να φτιάχνεις. Να το μοιράζεσαι, να το τρώνε οι ζωντανοί και να ενθυμούνται τους πεθαμένους! Μ’ ακούς;»

Ντολμάδες γιαλαντζί

Σ’ ακούω, γιαγιά. Υλικά: Δυόμισι φλιτζάνια ρύζι «νυχάκι» Ένα φλιτζάνι λάδι Ένα κρεμμύδι ψιλοκομμένο Τρεις σκελίδες σκόρδο Δύο τριμμένες ντομάτες Μία χούφτα σταφίδα ξανθιά Μία χούφτα κουκουνάρι καβουρντισμένο Σουμάκ και κύμινο, τόσο ώστε να το αναζητάς Αλάτι, πιπέρι χοντροκομμένο στον μύλο, και λίγη ζάχαρη, ανάλογα τη γλυκάδα της ντομάτας Κρασί λευκό ή τσίπουρο Αμπελόφυλλα, όσα πάρει. Τα υπόλοιπα κράτα τα σε αλατόνερο και δεν παθαίνουν τίποτις. Εκτέλεση: «Σαν ζεσταθεί το λάδι, μα να μην κάψει, ρίξε το κρεμμύδι και το σκόρδο. Θα το δεις να “μαραίνεται”, κι όταν ασπρίσει, ρίξε το ρύζι. Ανακάτευε γρήγορα, ε; Γιατί θα σου κολλήσει στον πάτο. Ρίξε κρασί ή τσίπουρο. Μια γουλιά για σένανε και μια για τους πεθαμένους σου. Πρόσθεσε μετά την ντομάτα κι όταν αρχίσει να χάνεται, νερό βάλε σιγά σιγά, και καλύτερα ζωμό από την κοτόσουπα που περίσσεψε χθες. »Σαν το δεις να στεγνώνει, ρίξε τα υπόλοιπα όπως τραβάει η όρεξή σου, μα κράτα μονάχα για το τέλος, αφού κρυώσει και πριν αρχίσεις να τυλίγεις, το κουκουνάρι. Να κρατάει πρέπει, να ’ναι τραγανό!