Με το βλέμμα πίσω

140 × 210

Κώστας Δ. Ξέστερνος

Η

Με το Βλέμμα Πίσω Κώστας Δ. Ξέστερνος

Μνήμες της περιόδου 1941-1964

Με το Βλέμμα Πίσω

πρώτη εικόνα που θυμάμαι είναι ότι ξύπνησα στην αγκαλιά του πατέρα μου από έναν τρομακτικό θόρυβο. Επρόκειτο για τον βομβαρδισμό του λιμανιού του Πειραιά από τους Γερμανούς στις 6 Απριλίου του 1941, βράδυ, εννέα η ώρα περίπου. Μια δεύτερη εικόνα αμέσως μετά είναι να με τυλίγει ο πατέρας μου με μια χοντρή κουβέρτα και κρατώντας με στην αγκαλιά του να πηγαίνουμε σε ένα δημόσιο καταφύγιο της γειτονιάς κατασκευασμένο από την κυβέρνηση. Έχει εντυπωθεί ζωηρά στη μνήμη μου ο φόβος που ήταν ζωγραφισμένος στα πρόσωπα όλων. Τα πάντα έτρεμαν από τις εκρήξεις καθώς οι βόμβες έσκαγαν στον Πειραιά. Πάντως εγώ δε φοβόμουν, αφού η κουβέρτα και η αγκαλιά του πατέρα μού δημιουργούσαν ένα αίσθημα ασφάλειας και ζεστασιάς.

SPINE: 7.1 FLAPS: 80

ISBN 978-618-205-269-3

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr

ο σ ε λ ότ ο ς

Ο Κώστας Δ. Ξέστερνος γεννήθηκε στον Πειραιά. Πήρε πτυχίο Μαθηματικών - Φυσικής από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας των ΗΠΑ και ειδικεύτηκε στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Εργάστηκε στην επιχείρηση γραφικών τεχνών ΑΣΠΙΩΤΗ ΕΛΚΑ-ΠΑΡΑΓΚΟΝ ως διευθυντής παραγωγής και εν συνεχεία ως γενικός διευθυντής. Το 1984 ίδρυσε με τον αδελφό του Γιώργο την εταιρεία γραφικών τεχνών DATAFORMS Έντυπα Μηχανογράφησης.

Με το Βλέμμα Πίσω Μνήμες της περιόδου 1941-1964

ΤΙΤΛΟΣ

Με το Βλέμμα Πίσω Μνήμες της περιόδου 1941-1964 ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ

Κώστας Δ. Ξέστερνος ΕΠΙMΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ

Ειρήνη Καρβούνη LAYOUT - DESIGN Myrtilo, Λένα Παντοπούλου COPYRIGHT© 2022 Κώστας Δ. Ξέστερνος ΠΡΏΤΗ ΕΚΔΟΣΗ

Αθήνα, Απρίλιος 2022 ISBN 978-618-205-269-3

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108

ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν.

2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

Κώστας Δ. Ξέστερνος

Με το Βλέμμα Πίσω

Μνήμες της περιόδου 1941-1964

Αφήγηση

Εισαγωγή

Γ

εννήθηκα στον Πειραιά παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στις 18 Ιανουαρίου 1938. Η πρώτη εικόνα που θυμάμαι είναι ότι ξύπνησα στην αγκαλιά του πατέρα μου από έναν τρομακτικό θόρυβο. Επρόκειτο για τον βομβαρδισμό του λιμανιού του Πειραιά από τους Γερμανούς στις 6 Απριλίου του 1941, βράδυ, εννέα η ώρα περίπου. Μια δεύτερη εικόνα αμέσως μετά είναι να με τυλίγει ο πατέρας μου με μια χοντρή κουβέρτα και κρατώντας με στην αγκαλιά του να πηγαίνουμε σε ένα δημόσιο καταφύγιο της γειτονιάς κατασκευασμένο από την κυβέρνηση. Έχει εντυπωθεί ζωηρά στη μνήμη μου ο φόβος που ήταν ζωγραφισμένος στα πρόσωπα όλων, αρκετοί από τους οποίους ήταν αγκαλιασμένοι, ενώ μερικοί διάβαζαν ένα βιβλιαράκι που αργότερα έμαθα ότι ήταν η Σύνοψη. Τα πάντα έτρεμαν από τις εκρήξεις καθώς οι βόμβες έσκαγαν στον Πειραιά. Πάντως εγώ δε φοβόμουν, αφού η κουβέρτα και η αγκαλιά του πατέρα μού δημιουργούσαν ένα αίσθημα ασφάλειας και ζεστασιάς. Εκείνη ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που ο πατέρας μου με πήρε αγκαλιά. Την εποχή εκείνη οι πατεράδες απέφευγαν να αγκαλιάζουν τους γιους τους για να μην τους χαλάσουν και δε γίνουν αρρενωποί. Αυτό δε σήμαινε ότι δεν τους αγαπούσαν. Τούτο μου επιβεβαιώθηκε αργότερα, όταν έναν χρόνο μετά την αποφοίτησή μου από το εξατάξιο γυμνάσιο έκλαψε με αναφιλητά στην προβλήτα του λιμανιού του Πειραιά καθώς με αποχαιρετούσε προτού περάσω από τον έλεγχο διαβατηρίων για

ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΠΙΣΩ

5

να επιβιβαστώ στο υπερωκεάνιο «Βασίλισσα Φρειδερίκη» με προορισμό την Αμερική. Ο πατέρας μου, που τον φώναζαν κυρ Μήτσο –ποτέ δεν κατάλαβα πώς το Δημήτρης έγινε Μήτσος– ήταν βοηθός συμβολαιογράφου και η ζωή μας ήταν σχετικά άνετη. Είχαμε και βοηθό στο σπίτι, μια Γερμανίδα, αλλά σε αυτή θα επανέλθω αργότερα. Η εικόνα που έχει χαραχτεί ζωηρά στη μνήμη μου είναι να σκάβουν το δάπεδο του σαλονιού μας. Αργότερα κατάλαβα ότι ο πατέρας μου κατασκεύαζε καταφύγιο για να μην πηγαίνουμε στο δημόσιο, επειδή την πρώτη φορά που είχαμε πάει εκεί είχαμε πιάσει ψείρες. Κάτι άλλο που μου είχε κάνει εντύπωση ήταν οι χάρτινες λωρίδες που κολλούσαν στα τζάμια των παραθύρων. Όπως έμαθα αργότερα, οι λωρίδες αυτές όπως τις έβαζαν χιαστί προστάτευαν τα τζάμια από τους κραδασμούς όταν έσκαγαν οι βόμβες, ώστε να μη διαλύονται. Κάπου εκεί σταματούν οι πρώτες μνήμες μου, φωτογραφημένες στις πρώτες μου εμπειρίες από το περιβάλλον μου.

6

ΚΏΣΤΑΣ Δ. ΞΈΣΤΕΡΝΟΣ

Πόλεμος – Κατοχή

Ε

ίναι αλήθεια ότι αυτές οι εμπειρίες μου θα με συνόδευαν για αρκετά χρόνια, μέχρις ότου έφτασα σε μια ηλικία, ψάχνοντας, διαβάζοντας και ακούγοντας τους γύρω μου, που άρχισα να καταλαβαίνω για ποιο λόγο γίνονται οι απάνθρωποι πόλεμοι. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η Ελλάδα βρισκόταν πλέον υπό γερμανική κατοχή. Όλα τα ραδιόφωνα που υπήρχαν, κι αυτά δεν ήταν πολλά, είχαν ασφαλιστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αναμεταδίδουν μόνο τον ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών. Τα στούντιο του ραδιοφωνικού σταθμού ήταν στο υπόγειο του Ζαππείου Μεγάρου και όλες οι εκπομπές ελέγχονταν από τους Γερμανούς και τους δωσιλόγους τους. Η προπαγάνδα των Γερμανών ήταν μεγάλη. Ακόμα και στα ελληνικά τραγούδια υπήρχε έλεγχος πάντοτε ποιος ήταν ο μουσικοσυνθέτης και ο στιχουργός. Τις σχετικές πληροφορίες οι Γερμανοί τις έπαιρναν από τους πληροφοριοδότες τους. Την ανάγκη να μαθαίνουν οι Έλληνες νέα από το πολεμικό μέτωπο στην Ευρώπη και αλλού κάλυπταν οι ραδιοφωνικές εκπομπές του BBC στα ελληνικά, και η μοναδική βασική πηγή πληροφοριών ήταν το ραδιόφωνο. Δε θυμάμαι πώς, αλλά είχαμε αποκτήσει ραδιόφωνο πρόσφατα, ένα μακρόστενο πράσινο κουτί με κάτι στρογγυλές τρύπες στο επάνω μέρος και από πίσω ήταν ένα, όπως μου το εξήγησαν, χωνί από όπου θα έβγαινε η φωνή, όπως έβγαινε από το γραμμόφωνο που είχαμε στο σπίτι. Βέβαια, απ’ ό,τι θυμάμαι, δεν έμεινα ικανοποιημένος από

ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΠΙΣΩ

7

140 × 210

Κώστας Δ. Ξέστερνος

Η

Με το Βλέμμα Πίσω Κώστας Δ. Ξέστερνος

Μνήμες της περιόδου 1941-1964

Με το Βλέμμα Πίσω

πρώτη εικόνα που θυμάμαι είναι ότι ξύπνησα στην αγκαλιά του πατέρα μου από έναν τρομακτικό θόρυβο. Επρόκειτο για τον βομβαρδισμό του λιμανιού του Πειραιά από τους Γερμανούς στις 6 Απριλίου του 1941, βράδυ, εννέα η ώρα περίπου. Μια δεύτερη εικόνα αμέσως μετά είναι να με τυλίγει ο πατέρας μου με μια χοντρή κουβέρτα και κρατώντας με στην αγκαλιά του να πηγαίνουμε σε ένα δημόσιο καταφύγιο της γειτονιάς κατασκευασμένο από την κυβέρνηση. Έχει εντυπωθεί ζωηρά στη μνήμη μου ο φόβος που ήταν ζωγραφισμένος στα πρόσωπα όλων. Τα πάντα έτρεμαν από τις εκρήξεις καθώς οι βόμβες έσκαγαν στον Πειραιά. Πάντως εγώ δε φοβόμουν, αφού η κουβέρτα και η αγκαλιά του πατέρα μού δημιουργούσαν ένα αίσθημα ασφάλειας και ζεστασιάς.

SPINE: 7.1 FLAPS: 80

ISBN 978-618-205-269-3

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr

ο σ ε λ ότ ο ς

Ο Κώστας Δ. Ξέστερνος γεννήθηκε στον Πειραιά. Πήρε πτυχίο Μαθηματικών - Φυσικής από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας των ΗΠΑ και ειδικεύτηκε στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Εργάστηκε στην επιχείρηση γραφικών τεχνών ΑΣΠΙΩΤΗ ΕΛΚΑ-ΠΑΡΑΓΚΟΝ ως διευθυντής παραγωγής και εν συνεχεία ως γενικός διευθυντής. Το 1984 ίδρυσε με τον αδελφό του Γιώργο την εταιρεία γραφικών τεχνών DATAFORMS Έντυπα Μηχανογράφησης.