Ο Ασκητής της Ερήμου
ΤΙΤΛΟΣ Ο Ασκητής της Ερήμου
ΣΥΓΓΡΑΦ Ε ΑΣ Άννα Μιχαήλ Γιαβάση ΣΕΙΡΑ Φιλοσοφία [4358] 1222/01 ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Μαρία Λαλαούνη ΕΠΙMΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ Όλγα Παλαμήδη
LAYOUT - DESIGN Myrtilo, Λένα Παντοπούλου
COPYRIGHT© 2022 Άννα Μιχαήλ Γιαβάση ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ Αθήνα, Δεκέμβριος 2022 ISBN 978-618-205-372-0 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.
Ο Ασκητής της
Άννα Μιχαήλ Γιαβάση — ΑΘΗΝΑ 2022 —
Ερήμου
Αφιερωμένο στη σεπτή μορφή του Οσίου Παταπίου, του ταπεινού ασκητή της ερήμου
Αγιογραφία Οσίου Παταπίου δια χειρός Μιχαήλ Αγγελιδάκη
7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ο γυρισμός ������������������������������������������������������������������������������ 9 Το κάλεσμα ��������������������������������������������������������������������������� 15 Μεγάλες μορφές ασκητών������������������������������������������������� 18 Κατηχητική Σχολή Αλεξανδρείας ����������������������������������� 25 Μοναστική ζωή �������������������������������������������������������������������� 34 Πατάπιος και Κύριλλος ����������������������������������������������������� 39 Το ταξίδι��������������������������������������������������������������������������������� 44 Γεράνεια Όρη ������������������������������������������������������������������������ 49 Κωνσταντινούπολη – Στη Μονή των Βλαχερνών �������� 55 Από τη Μονή στα Ανάκτορα �������������������������������������������� 59 Μυστικιστική χριστιανική ζωή ���������������������������������������� 66 Το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας ����������������������������������� 71 Εσωτερική Θεολογία του Χριστιανισμού������������������������76 Αιρέσεις���������������������������������������������������������������������������������� 84 Περί θαυμάτων ��������������������������������������������������������������������� 90 Μυστικισμός – Ένωση Θεού-ανθρώπου������������������������� 97 Ο ρόλος του Παταπίου ������������������������������������������������������102 Τελευταίες στιγμές ������������������������������������������������������������ 109 Έγραψαν για τον Όσιο Πατάπιο τον Ταπεινό �������������114
Αγιογραφία Αγίας Υπομονής δια χειρός Στυλιανής Μερεντίτη
Γεράνεια, XV αιώνας
Ηπομπή με το πολύτιμο φορτίο ανέβαινε αργά το πευκόφυτο βουνό μέσα από σκίνους και πουρνάρια, μέσα από μονοπάτια και απόκρημνες πλαγιές. Μπροστά πήγαινε ένας καβαλάρης στητός, ευγενής, με ρούχα αρχοντικά. Ήταν ο Αγγελής Νοταράς, ανιψιός της Παλαιολογίνας, της μητέρας του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου. Τι καθήκον ιερό έφερνε τον άρχοντα Νοταρά με τη συνοδεία του στις περήφανες, ψηλές κορυφές των Γερανείων; Δεν ήταν πολύς ο καιρός που στη
9
Ο γυρισμός
Βασιλεύουσα είχε ακουστεί η κραυγή που ράγισε τις καρδιές όλων... «ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ!» Ναι, η Βασιλεύουσα, η Θεοσκέπαστη, η Πόλις των Αγίων, η Πόλις του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού, είχε πέσει στα χέρια των Οθωμανών... Κι όπως λέει η λαϊκή μούσα... Φωνή τους ήρθε εξ ουρανού κι απ’ Αρχαγγέλου στόμα.
να ξετυλίγεται μπροστά μας. Κι όσο ξετυλίγεται το φωτεινό κουβάρι, θα μας οδηγεί ρίχνοντας φως σε όλα τα κρυμμένα περάσματα και τα κομμάτια του γρίφου που ήταν απλωμένα μπροστά στα μάτια μας αιώνες τώρα, θα ενωθούν σε μία μαγική εικόνα του γήινου περάσματος μιας ψυχής σπάνιας με ουράνια χαρίσματα και δύναμη ιαματική, που ήρθε να παίξει τον ρόλο της και να αποχωρήσει αθόρυβα, έχοντας επιτελέσει τον σκοπό της. Λένε πως οι αληθινά μεγάλοι δεν θέλουν
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr Δύο αυτοκράτειρες, δύο εξέχουσες προσωπικότητες, δύο σπουδαίες γυναίκες. Στην πορεία της ζωής τους έγιναν και οι δύο μοναχές με το όνομα «Υπομονή». Αιλία Ευδοκία, πρώην Αθηναΐς,
του
Β΄. Ελένη Δραγάση-Παλαιολόγου, σύζυγος του Μανουήλ Β΄ και μητέρα του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Η πρώτη εμφανίζεται στην αρχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η δεύτερη στο τέλος... Ανάμεσά τους, η σεπτή μορφή ενός ασκητή, του Οσίου Παταπίου του Αιγυπτίου. Ποια μοίρα ενώνει αυτές τις τρεις ψυχές; Πατάπιος, ο ταπεινός Φιλόσοφος και Όσιος. Η ζωή του ένα γοητευτικό ταξίδι, που λίγο λίγο θα αρχίσει
παινέματα και διακρίσεις όσο είναι εν ζωή γιατί αυτό καθυστερεί την πνευματική τους εξέλιξη και τον δρόμο που θέλει να πάρει η ψυχή τους. Σαν φύγουν όμως, ο βίος και η πολιτεία τους είναι καλό να διδάσκονται και να εξιστορούνται, γιατί αποτελούν τα φωτεινά παραδείγματα που θα οδηγήσουν σταδιακά κι άλλες ψυχές σε φωτεινά μονοπάτια, κι από εκεί στη μεγάλη λεωφόρο της απολύτρωσης. ISBN 978-618-205-372-0
σύζυγος
αυτοκράτορα Θεοδοσίου