ΤΙΤΛΟΣ
Ο ελεύθερος άνθρωπος
μέσα στη βουή του κόσμου
και οι «σκιές» της καταναλωτικής κοινωνίας
ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ
Γιάννης Παρασχούδης
Σ Έ ΙΡΑ Φιλοσοφία
Έ ΠΙM Έ Λ Έ ΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ
Δέσποινα Αγγελοπούλου
LAYOUT
COPYRIGHT© 2023
ISBN 978-618-205-489-5
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια
του δικαιούχου συγγραφέα.
Πρόλογος
Με συνδετικά «κομματάκια» κάποια αποφθέγματα, ρητά και γνωμικά μερικών εκ των σπουδαιότερων
προσωπικοτήτων της Ιστορίας (φιλοσόφων, διανοητών, επιστημόνων, παιδαγωγών, συγγραφέων, ποιητών, ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης), και
παραλληλισμούς προσπάθησα να συναρμολογήσω
το παζλ που σχηματίζει τη μορφή του ελεύθερου ανθρώπου (όπως την αντιλαμβάνομαι), που είναι διαχρονική�
Οι φράσεις «Να είσαι ο εαυτός σου», «Γίνε ο εαυτός σου» είναι μια συνηθισμένη συμβουλή� Φράσεις
που πολλοί λένε, λίγοι «επεξεργάζονται» και ακόμα
λιγότεροι κατανοούν τη σημασία και την αξία τους�
«Μέσα στη βουή του κόσμου» και «Στις “σκιές” της
καταναλωτικής κοινωνίας» ο άνθρωπος έχει χρέος να
συνειδητοποιήσει την αξία του και να καταλάβει ότι
η ζωή είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό που του
παρουσιάζουν�
To be nobody but yourself in a world which is doing its best day and night to make you everybody else means to fight the hardest battle which any human being can fight and never stop fighting
E.E. CummingsΗ ανάγκη για αποδοχή
Ο άνθρωπος γεννιέται ελεύθερος� Πολύ γρήγορα
όμως η ταυτότητά του αρχίζει να διαμορφώνεται από
ένα σύνολο εξωτερικών επιρροών και περιορισμών�
Η ανάγκη για αποδοχή είναι ίσως η πρώτη «σειρήνα»
στο ταξίδι του ανθρώπου, καθώς ξεκινά από την παι-
δική ηλικία και το οικογενειακό περιβάλλον και τον
ακολουθεί σε πολλά στάδια� Όλοι, φυσικά, χρειαζό-
μαστε στα πρώτα στάδια της ζωής μας την αποδοχή
και την επιδοκιμασία� Όταν όμως φτάσουμε σε σημείο
να κυριευθούμε από αυτήν την ανάγκη, κινδυνεύου-
με να απομακρυνθούμε από την Εδέμ και να χάσου-
με εντελώς τον εαυτό μας� Και τότε, στην ενήλικη ζωή
μας, ανακύπτουν τα προβλήματα, γιατί πλέον έχουμε συνειδητοποιήσει ότι δεν ζούμε για τον εαυτό μας, αλλά για τους άλλους κατά μία έννοια� Μια χαρακτηριστική περίπτωση αναφέρει ο ψυχοθεραπευτής Κυριάκος Βλασσόπουλος και την ονοματίζει «Το πένθος του ονειρεμένου παιδιού» (για τον
χαμένο παράδεισο): «Το πένθος του ονειρεμένου
παιδιού είναι η περίπτωση εκείνου του παιδιού που
έχει ζήσει τη ζωή των άλλων� Έχει ζήσει δηλαδή για
τους άλλους� Πολλές φορές αυτή τη “μοίρα” του την
έδωσαν ακόμα και πριν από τη γέννησή του� Μπορεί, για
τους αναγκών και ουσιαστικά θα υπηρετήσει τα δικά
τους όνειρα� Αυτό το παιδί σιγά σιγά θα γίνει ένα παι-
δί “συμμορφωμένο”� Θα εκπαιδευτεί να εξυπηρετήσει
και θα εξυπηρετήσει όντως τις ανάγκες των άλλων
και της κοινωνίας γενικότερα� Μπορεί, για παράδειγ-
μα, να γίνει ένας επιτυχημένος επαγγελματίας, ένας
καλός σύζυγος, οικογενειάρχης κ�λπ�, να τον θαυμάζουν όλοι, αλλά ο ίδιος μπορεί να αισθάνεται πως έχει
ζήσει ικανοποιώντας τους άλλους, τις ανάγκες των
άλλων� Να αισθάνεται δηλαδή
για τους άλλους,
ναι ο εαυτός του, να είναι ένας ψευδής εαυτός, όχι με
την έννοια του ψεύτη, αλλά με την έννοια ότι δεν έχει
γνήσια παρουσία επί εαυτού�
»Δεν σχετίζεται καλά με τον πρώτο και αγαπημέ-
νο ίσως σύντροφο για τον καθένα, που είναι ο εαυτός
του� Δεν του επέτρεψαν να έχει τον δικό του παρά-
δεισο κατά μία έννοια, να σχετιστεί με το σύνολο του
εαυτού
Οάνθρωπος γεννιέται ελεύθερος. Πολύ σύντομα, όμως, μέσα στη βουή του κόσμου κινδυνεύει όχι μόνο να αποπροσανατολιστεί, αλλά
να χάσει και τον ίδιο του τον εαυτό (κυρίως μέσα
από την ανάγκη του για αποδοχή). Και τότε θα ψάξει
τη θέση του και την αξία του μέσα από άλλους παράγοντες. Σε μια κοινωνία που θα προσπαθήσει να τον
κάνει οτιδήποτε άλλο, θα πρέπει να έχει το θάρρος
να κρατήσει/βρει την ταυτότητά του –γιατί μόνο ο ίδιος μπορεί να το κάνει– και να «απελευθερωθεί».
Όταν ο άνθρωπος απελευθερωθεί από τα δεσμά του, σημαίνει αυτομάτως ότι θα έχει αποκτήσει
επίγνωση
του εαυτού του και των καταστάσεων που τον περι-
βάλλουν. Θα καταλάβει ότι ζει ανάμεσα σε «ψέματα» και «σκιές» και θα αναζητήσει την αλήθεια έξω
από αυτή την «πλάνη» (λήθη, Matrix, Σπήλαιο, όλα
έχουν το ίδιο νόημα) που θεωρούσε μέχρι πριν από
λίγο καιρό πραγματικότητα.
Κάποιοι ίσως αρχίσουν να σε κοιτούν παράξενα
επειδή δεν θα είσαι πια ο ίδιος, αλλά εσύ θα ξέρεις
πλέον. Θα είσαι πια ελεύθερος.
