140 × 210 SPINE: 21 FLAPS: 70
•
• •
•
• • •
Ε Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ
ο σ ε λ ότ ο ς
ΑΡΙΘΜΟΣ 3
ISBN 978-960-564-125-2
οδός δημιουργικής γραφής
•
Πέρασε το υπόλοιπο πρωινό της στο γουναράδικο της οικογένειας. Μόλις έκλεισαν το μαγαζί, έτρεξε στο σπίτι τους, ένα ξύλινο, τριώροφο, απ’ τα πιο εντυπωσιακά της γειτονιάς. Έφαγε στα γρήγορα, άλλαξε ρούχα, βάφτηκε ελαφρά και βγήκε για να πάρει το τραμ. Ήταν ακόμα σκοτάδι όταν κατηφόρισα την Πλατεία Κουμουνδούρου. Εκεί μέσα στην ατυχία μου είδα ένα σωσία. Ένα τρίκυκλο, σταμάτησε σ’ ένα ξεχειλισμένο κάδο σκουπιδιών. Ο Αλέξανδρος ακούμπησε τη βαλίτσα του στο πάτωμα κι αναστέναξε. Ήταν κατάκοπος. Χάιδεψε το σακάκι του, στο ύψος της εσωτερικής τσέπης, κι άγγιξε πάνω απ’ το ύφασμα το κουτάκι με το δαχτυλίδι. Ο Νίκος γερμένος, στην ξύλινη καρέκλα, γύριζε στο χέρι του το ποτήρι με το μπρούσκο. Το βλέμμα του καρφώθηκε στην τηλεόραση, απέναντί του, κρεμασμένη πάνω απ’ το μεγάλο παράθυρο με τ’ ασπροκόκκινα, καρό κουρτινάκια. Τα μάτια του σκοτείνιασαν. Κάτω απ’ τα σεντόνια, αναπνέω τις ίδιες ανάσες που έβγαλα πριν με δυσκολία. Φοβάμαι να βγω. Κουνάω το σώμα μου για να νιώσω ότι είναι πάλι εκεί αλλά δεν μου φτάνει. Νιώθω το σώμα με το μυαλό δύο χωριστά πράγματα και πνίγομαι. Απαρηγόρητος ο Βίκτορ Μιχάλεβιτς, εκείνη την ηλιόλουστη Κυριακή του οριστικού εκτοπισμού του από τους δρόμους της Ρίγας, έφτιαξε μια κούπα κβας αρωματισμένη με βατόμουρο και μέντα. Αμέσως μετά η γη κινήθηκε οριζόντια και σπίτια κι άνθρωποι πήγαν κι ήρθαν. Κόσμος χτύπαγε πάνω σε τοίχους, τοίχοι πάνω σε κόσμο, τα ψηλά κτήρια κουνιόνταν σαν τα κυπαρίσσια στον άνεμο. «Θόδωρε! Πάλι άφησες τις αρβύλες στο σαλόνι! Δεν αντέχω αυτήν τη μυρωδιά. Πόσες φορές να στο πω; Τόσα χρόνια στο μέτωπο και όποτε έρχεσαι μου χαλάς την ηρεμία μου. Τι μουρμουράς και δεν σ’ ακούω.
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
οδός δημιουργικής γραφής ΑΡΙΘΜΟΣ 3
ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ Μαρία Γκέκη Ειρήνη Οντόγκ Κατωπόδη Ελευθερία Καζάκη Εύα Κατσιαούνη Απόστολος Κωνσταντής Σταύρη Παπαλεξοπούλου Κωστής Στεφόπουλος Σοφία-Στέλλα Σώσειλου
Ε Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ
ο σ ε λ ότ ο ς
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
οσελότος
0_cover_dimiourgiki graafi 3.indd 1
2/17/2014 2:03:20 PM
Book 1.indb 1
2/18/2014 10:12:02 AM
ΑΡΙΘΜΟΣ 3 ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ
Μαρία Γκέκη Ειρήνη Οντόγκ Κατωπόδη Ελευθερία Καζάκη Εύα Κατσιαούνη Απόστολος Κωνσταντής Σταύρη Παπαλεξοπούλου Κωνσταντίνος Στεφόπουλος Σοφία Στέλλα Σώσειλου
Book 1.indb 3
2/18/2014 10:12:03 AM
Τιτλος: Οδός δημιουργικής γραφής (αριθμός 3) Συγγραφέiσ: Μαρία Γκέκη, Ειρήνη Οντόγκ Κατωπόδη, Ελευθερία Καζάκη, Εύα Κατσιαούνη Απόστολος Κωνσταντής Σταύρη Παπαλεξοπούλου Κωνσταντίνος Στεφόπουλος Σοφία Στέλλα Σώσειλου Σειρα: Ελληνική Λογοτεχνία [1358]0113/02 Copyright© 2013 Μαρία Γκέκη, Ειρήνη Οντόγκ Κατωπόδη, Ελευθερία Καζάκη, Εύα Κατσιαούνη, Απόστολος Κωνσταντής, Σταύρη Παπαλεξοπούλου, Κωνσταντίνος Στεφόπουλος, Σοφία Στέλλα Σώσειλου Πρώτη Εκδοση Αθήνα, Ιανουάριος 2013 ISBN 978-960-564-125-2
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
Book 1.indb 4
2/18/2014 10:12:03 AM
Πρόλογος
Ο
Αμερικανός πεζογράφος John Updike υποστηρίζει πως η λογοτεχνία δεν είναι τίποτα λιγότερο από το επιδεξιότερο εργαλείο ενδοσκόπησης και προβολής που έχει ανακαλύψει ο άνθρωπος έως τώρα. Περνώντας από αυτήν την απαιτητική και συνάμα απολαυστική διαδικασία ενδοσκόπησης για μία φορά ακόμα, συντρόφευσα οκτώ συγγραφείς που ασκήθηκαν σκληρά και επίμονα στο διάβασμα, στο γράψιμο και στο σβήσιμο, εμπνεύστηκαν από ένα μεγάλο αριθμό διηγημάτων και έγραψαν έχοντας υψηλές αξιώσεις από τη «συγγραφική» τους πλευρά. Οκτώ δημιουργοί που μοναδικός τους σκοπός ήταν να γράψουν καλά, με τον απολύτως δικό τους τρόπο, πράγμα που πέτυχαν φέρνοντας στα κείμενά τους όλη την προσωπική τους εμπειρία ζωής, όλη την ιστορία τους, συνάμα με την αφύπνιση της λογοτεχνικής τους πένας. Ο δημιουργός εξάλλου, όπως σημειώνει η Αμερικανίδα συγγραφέας Pearl Sydenstricker Buck, (Νόμπελ λογοτεχνίας 1938), «το αληθινά δημιουργικό μυαλό σε κάθε πεδίο δεν είναι τίποτα περισσότερο από αυτό: Ένα ανθρώπινο πλάσμα γεννημένο αντικανονικά, απάνθρωπα ευαίσθητο. Για αυτόν, ένα άγγιγμα είναι ένα χτύπημα, ένας ήχος είναι ένας θόρυβος, μία ατυχία είναι μία τραγωδία, η χαρά είναι μία έκσταση, ένας φίλος είναι ένας εραστής, ένας εραστής είναι ένας θεός, μία αποτυχία είναι ένας θάνατος. Προσθέστε, σε αυτόν τον εξαιρετικά λεπτεπίλεπτο οργανισμό, την ακατάπαυστη ανάγκη να δημιουργεί, να δημιουργεί έτσι ώστε χωρίς τη δημιουργία να
Book 1.indb 5
2/18/2014 10:12:03 AM
κόβεται η ίδια του η ανάσα. Πρέπει να δημιουργεί, πρέπει να ξεχειλίζει από δημιουργικότητα. Από κάποια παράξενη, άγνωστη, εσωτερική κατεπείγουσα ανάγκη, δεν είναι αληθινά ζωντανός, εκτός αν δημιουργεί». Με την Οδό Δημιουργικής Γραφής, αριθμός 3, σας προτείνουμε, αισίως για τρίτη φορά, ωραία διηγήματα, συγγραφέων που ασκήθηκαν επαρκώς και επί μακρόν φτάνοντας την έκφρασή τους σε ένα επίπεδο ωριμότητας τέτοιο ώστε να μπορούμε να τους απολαύσουμε. Με τη Δημιουργική Γραφή, διερευνώντας τις δυνατότητες της τεχνικής τους και πειραματιζόμενοι με τους τρόπους έκφρασής τους, έγραψαν διηγήματα απρόσμενης έντασης και ιδιαίτερης ευαισθησίας τα οποία κατά κανόνα επικεντρώνονται σε ένα μόνο επεισόδιο, έχουν μία πλοκή αλλά έχουν οπωσδήποτε κάποια κλιμάκωση ή ένα σημείο καμπής. Η πλοκή τους άλλοτε είναι κωμική, άλλοτε τραγική, ρομαντική ή σατιρική. Ο αριθμός των χαρακτήρων τους είναι μικρός, συνήθως βρίσκουμε σ’ αυτά δύο ή τρεις, και τούτο βοηθά στην ολοκλήρωσή τους. Εκτυλίσσονται σε κυρίως σε ένα χώρο και καλύπτουν μία σύντομη χρονική περίοδο ή συμπυκνώνουν ολόκληρες ζωές. Η δράση, οι σκέψεις και οι συναλλαγές των χαρακτήρων τους είναι οπωσδήποτε οργανωμένες σύμφωνα με κάποιο πρότυπο πλοκής, όπως το επιτάσσει ο λογοτεχνικός κανόνας. Λόγω της σύντομης έκτασής τους, αποφεύγουν την όποια επιβράδυνση, όπως τη μακροσκελή εισαγωγή στον χώρο και τον χρόνο που εκτυλίσσεται η ιστορία και την αμετροεπή περιγραφή των χαρακτήρων. Συχνά βάζουν τον αναγνώστη αιφνιδιαστικά στη δράση και συχνά τελειώνουν απότομα, αφήνοντας το τέλος ανοιχτό, και, πάλι συνήθως, χωρίς φανερό τουλάχιστον, διδακτισμό. Η τεχνική τους στηρίζεται στην αφαίρεση, στον αποκλεισμό των συμπτωματικών στοιχείων και στην προβολή των σημαντικών, με άξονα ένα, το πιο χαρακτηριστικό από αυτά τα σημαντικά. Οι συγγραφείς τους έχοντας όλοι τους επικεντρωθεί στη σύντομη αφήγηση και στις απαιτήσεις της, πειραματίζονται αφηγηματικά τόσο αισθητικά, από το ρομαντισμό έως τον μεταμοντερνισμό, όσο και τεχνικά, με βοηθό 6™ Πρόλογος
Book 1.indb 6
2/18/2014 10:12:03 AM
την αφηγηματολογία. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι το ύφος και η τεχνική τελικά να διαφέρουν όχι μόνο από συγγραφέα σε συγγραφέα αλλά και από διήγημα σε διήγημα καθιστώντας τα όλα ανεξαιρέτως, από το πρώτο έως το τελευταίο, ενδιαφέροντα και απολαυστικά.
Καλή σας αναγνωστική απόλαυση, Γιώργος Παναγιωτίδης
Book 1.indb 7
2/18/2014 10:12:03 AM
Book 1.indb 8
2/18/2014 10:12:03 AM
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Μαρία Γκέκη ������������������������������������������������11 Ειρήνη Οντόγκ Κατωπόδη ������������������������41 Ελευθερία Καζάκη ��������������������������������������71 Εύα Κατσιαούνη ������������������������������������� 101 Απόστολος Κωνσταντής ������������������������ 129 Σταύρη Παπαλεξοπούλου ���������������������� 157 Κωνσταντίνος Στεφόπουλος ����������������� 189 Σοφία Στέλλα Σώσειλου ������������������������ 219
Book 1.indb 9
2/18/2014 10:12:03 AM
140 × 210 SPINE: 21 FLAPS: 70
•
• •
•
• • •
Ε Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ
ο σ ε λ ότ ο ς
ΑΡΙΘΜΟΣ 3
ISBN 978-960-564-125-2
οδός δημιουργικής γραφής
•
Πέρασε το υπόλοιπο πρωινό της στο γουναράδικο της οικογένειας. Μόλις έκλεισαν το μαγαζί, έτρεξε στο σπίτι τους, ένα ξύλινο, τριώροφο, απ’ τα πιο εντυπωσιακά της γειτονιάς. Έφαγε στα γρήγορα, άλλαξε ρούχα, βάφτηκε ελαφρά και βγήκε για να πάρει το τραμ. Ήταν ακόμα σκοτάδι όταν κατηφόρισα την Πλατεία Κουμουνδούρου. Εκεί μέσα στην ατυχία μου είδα ένα σωσία. Ένα τρίκυκλο, σταμάτησε σ’ ένα ξεχειλισμένο κάδο σκουπιδιών. Ο Αλέξανδρος ακούμπησε τη βαλίτσα του στο πάτωμα κι αναστέναξε. Ήταν κατάκοπος. Χάιδεψε το σακάκι του, στο ύψος της εσωτερικής τσέπης, κι άγγιξε πάνω απ’ το ύφασμα το κουτάκι με το δαχτυλίδι. Ο Νίκος γερμένος, στην ξύλινη καρέκλα, γύριζε στο χέρι του το ποτήρι με το μπρούσκο. Το βλέμμα του καρφώθηκε στην τηλεόραση, απέναντί του, κρεμασμένη πάνω απ’ το μεγάλο παράθυρο με τ’ ασπροκόκκινα, καρό κουρτινάκια. Τα μάτια του σκοτείνιασαν. Κάτω απ’ τα σεντόνια, αναπνέω τις ίδιες ανάσες που έβγαλα πριν με δυσκολία. Φοβάμαι να βγω. Κουνάω το σώμα μου για να νιώσω ότι είναι πάλι εκεί αλλά δεν μου φτάνει. Νιώθω το σώμα με το μυαλό δύο χωριστά πράγματα και πνίγομαι. Απαρηγόρητος ο Βίκτορ Μιχάλεβιτς, εκείνη την ηλιόλουστη Κυριακή του οριστικού εκτοπισμού του από τους δρόμους της Ρίγας, έφτιαξε μια κούπα κβας αρωματισμένη με βατόμουρο και μέντα. Αμέσως μετά η γη κινήθηκε οριζόντια και σπίτια κι άνθρωποι πήγαν κι ήρθαν. Κόσμος χτύπαγε πάνω σε τοίχους, τοίχοι πάνω σε κόσμο, τα ψηλά κτήρια κουνιόνταν σαν τα κυπαρίσσια στον άνεμο. «Θόδωρε! Πάλι άφησες τις αρβύλες στο σαλόνι! Δεν αντέχω αυτήν τη μυρωδιά. Πόσες φορές να στο πω; Τόσα χρόνια στο μέτωπο και όποτε έρχεσαι μου χαλάς την ηρεμία μου. Τι μουρμουράς και δεν σ’ ακούω.
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
οδός δημιουργικής γραφής ΑΡΙΘΜΟΣ 3
ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ Μαρία Γκέκη Ειρήνη Οντόγκ Κατωπόδη Ελευθερία Καζάκη Εύα Κατσιαούνη Απόστολος Κωνσταντής Σταύρη Παπαλεξοπούλου Κωστής Στεφόπουλος Σοφία-Στέλλα Σώσειλου
Ε Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ
ο σ ε λ ότ ο ς
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
οσελότος
0_cover_dimiourgiki graafi 3.indd 1
2/17/2014 2:03:20 PM