Quo Vadis Hommo Sapiens? by Εκδόσεις Οσελότος

quo vadis hommo sapie N S? Χρήσ τος Τσαγκαρίδης

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

Τιτλος: quo vadis hommo sapiens? Συγγραφεασ: Χρήστος Τσαγκαρίδης

ISBN 978-960-9499-05-7 Η γενική επιμέλεια της έκδοσης έγινε από τις εκδόσεις οσελότος

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν.2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλον) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς Βατατζή 55, 114 73 Αθήνα • •

Τηλ.: 210 6431108 e–mail: ocelotos@otenet.gr

•

www.ocelotos.gr

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

α κείμενα που ακολουθούν, αγαπητέ μου αναγνώστη και συ χαριτωμένη μου αναγνώστρια, γεννήθηκαν σε διάστημα μιας εικοσιπενταετίας. Αφορούν κυρίως τις πάσης φύσεως ανθρώπινες δραστηριότητες. Μαντεύω ήδη τη δυσφορία σας για την ύβριν. Επί χιλιετίες τα λαμπρότερα πνεύματα συζητούν για τα μεγάλα ζητήματα αλλά και τα λιγότερο σημαντικά (αν υπάρχουν τέτοια) και ακόμα δεν αξιώθηκαν να καταλήξουν σε κάποιο κοινό ανακοινωθέν. Ποιος κοινός θνητός τόλμησε να φανταστεί ότι θα του επιτρεπόταν ποτέ να διακόψει αυτή τη συζήτηση; Κανείς, το δίχως άλλο! Ο σκοπός του εγχειρήματός μου ήταν εξόχως απλοϊκός. Να καταγράψω τις εμπειρίες μου και –ναι, τολμώ να το παραδεχτώ– να καταγγείλω το ασεβές γένος μας, τα εγκλήματά του, τα επιτεύγματά του, τα οράματά του. Να αποτυπώσω την πραγματικότητα από μια reverse angle, ώστε να αποκαλυφθεί η απάτη που ονομάσαμε πραγματικότητα. Και εν τέλει να εκφράσω την άποψή μου ότι ίσως έχουμε δώσει στον άνθρωπο μεγαλύτερη σημασία από όση πραγματικά έχει. Γιατί κι ο Homo Sapiens μόδα είναι κι αυτός και θα περάσει.

Δεν υπάρχουν ηλικίες προνομιούχες και μή. Κάθε ηλικία είναι καλή σαν έχεις να φας, να πιεις και κάποια ψυχή πλάι σου να σ’ αγαπά. Ο κόσμος μάς δείχνει ό,τι επιθυμούμε να δούμε. Έτσι, το ουράνιο τόξο λ.χ. για τον ζωγράφο είναι πίνακας. Για τον μουσικό παρτιτούρα. Για τον μετεωρολόγο φυσικό φαινόμενο. Για τον φιλόσοφο αίτιο ή αιτιατό. Και για τον μπογιατζή δειγματολόγιο χρωμάτων... Οι άπιστοι αρκούνται σε επιχειρήματα. Οι πιστοί απαιτούν θαύματα. Αν ο δικαστής γνώριζε την αλήθεια, θα καταδίκαζε αδίστακτα την αλήθεια... Από τον αδιάφθορο δικαστή η Δικαιοσύνη προάγεται. Από τον επίορκο προαγωγεύεται... Τα πιο τραγικά, τα πιο συγκλονιστικά, τα πιο αληθινά πρόσωπα που βάδισαν ποτέ πάνω στη Γη, δεν είναι άλλα παρά οι φανταστικοί ήρωες των μεγάλων συγγραφέων... Αν το γυμνό ήταν από μόνο του αισχρό, δεν θα έπρεπε τότε να γδυνόμαστε ούτε για να μπούμε στην μπανιέρα μας... Ο σεμνός και άδολος ευεργέτης έχει καλή καρδιά και κακή μνήμη...

Από το σχολείο της πείρας ελάχιστοι αποφοιτούν. Αλλά κι αυτοί με κάτασπρα μαλλιά και κυρτωμένες ράχες... Η ομορφιά είναι παγίδα για ανοιχτομάτηδες... Σχεδόν τα καταφέραμε ν’ απαλλαγούμε από τους αριστοκράτες. Πότε επιτέλους θα καταφέρουμε ν’ απαλλαγούμε κι από τους πένητες; Κάποια χημική φόρμουλα δημιούργησε κάποτε τη ζωή πάνω στη Γη. Μια παρόμοια φόρμουλα κάποτε θα την αφανίσει.. Οι βαθμοί της υπαιτιότητος ως γνωστόν, είναι δύο: Η αμέλεια και ο δόλος. Η αμέλεια σε κάνει πτωχότερο. Ο δόλος πλουσιότερο. Σαν αναλογίζομαι τί έχω πάθει, με κυριεύει θλίψη. Σαν σκέφτομαι τί θα μπορούσα να είχα πάθει, με καταλαμβάνει τρόμος... Στο αγωνιώδες ερώτημα «τρώμε για να ζούμε ή ζούμε για να τρώμε;» η απάντηση, βέβαια, δεν θα μπορούσε να είναι άλλη, παρά ότι τρώμε για να ζούμε. Αυτό τουλάχιστον υποστήριζαν ανέκαθεν όλοι οι μεγάλοι καλοφαγάδες... Χιλιάδες χρόνια τώρα η ίδια ιστορία: Τον κόσμο τον καίνε οι πυροσβέστες...

Τίποτα δεν είναι αιώνιο κι αμετάβλητο. Όλα αλλάζουν. Το αύριο θα προδώσει το σήμερα κι αλίμονο και τρισαλίμονο σε κείνους που πίστεψαν σε υποσχέσεις... Ο θρόνος του αξιώματος ήταν ανέκαθεν στενός και άβολος για την αξία... Κυρίες και κύριοι! Γνωρίστε την καταπληκτική, τη μοναδική sarcophaga carnaria! Αυτό το τόσο δα μυγάκι, που μας περιμένει υπομονετικά όλους στο βάθος του τούνελ. Είναι τόσο μικρούλι όσο χρειάζεται για να χωρέσει την απεραντοσύνη της αγάπης, την άβυσσο του μίσους, το άπειρο της απληστίας, το χάος του πάθους, τη χίμαιρα της δόξης. Ω, Κύριε! Ως αληθώς, τα πάντα εν σοφία εποίησας!... Σκληρό το αμόνι, ανελέητο το σφυρί, μά μόνον αυτά μπορούν να κάνουν το ατσάλι κομψοτέχνημα... Μη φοβάστε τα ελαττώματα ενός παλιανθρώπου. Τα προτερήματά του, αυτά να σας ανησυχούν... Καλό είναι να διορθώνει κανείς τα ελαττώματά του, εκτός φυσικά αν σ’ αυτά οφείλει τις επιτυχίες του... Φίλε μου, γίνε φίλος με το παιδί σου. Ίσως έτσι κάποια μέρα μπορέσεις να το σώσεις από τους φίλους... Για κοίτα πιο προσεκτικά: Αυτό που τραβά την προσοχή σου λάμπει ή γυαλίζει;... Στους κυρίους gentleman. Στα γουρούνια χοιροβοσκός... 7

Ο ηγέτης... Είναι πάντα ο ίδιος. Σ’ όλες τις εποχές. Σ’ όλους τους καιρούς. Πατάει γερά στο χώμα. Ακλόνητος. Ανέγγιχτος. Άφθαρτος και πάνω απ’ όλα αδίστακτος. Με το βλέμμα στυλωμένο στον ουρανό. Ψηλά, στο φωτεινό του αστέρι, την ώρα που στη γη η Ιστορία γράφει σελίδες δόξης ή σελίδες καταισχύνης... Οι λέξεις έχουν τη δύναμη ν’ ανάβουν φωτιές. Κάποιες για να σε ζεστάνουν, κάποιες για να σε τσουρουφλίσουν. Λίγο - λίγο όλοι απομακρυνόμαστε από την αστραφτερή εποχή της νιότης. Οι άντρες με βήμα βαρύ και ασήκωτο, οι γυναίκες με βήμα σημειωτόν... Σε μερικούς δεν αρκεί να είναι η Δικαιοσύνη τυφλή. Την προτιμούν θεόστραβη... Ολόκληρη ζωή πολεμάς να ξορκίσεις το κακό, το στραβό και το ανάποδο. Και μια ωραία πρωία κοιτάς μέσα στον καθρέφτη και τί βλέπεις; Αυτό που ξόρκιζες να σου βγάζει κοροϊδευτικά τη γλώσσα!... Στο φαΐ ας είμαστε πληβείοι, στον έρωτα πατρίκιοι... Κάνω έναν πρόχειρο απολογισμό του παρελθόντος και διαπιστώνω ότι τίποτε δεν έγινε όπως το επιθυμούσα. Όλα μού πήγαν στραβά. Κι έτσι, εισήλθα αισίως στην έκτη δεκαετία της ζωής μου... και δόξα τω Θεώ, αισθάνομαι μια χαρά! Κατόπιν τούτου, δε μένει παρά να ελπίζω ότι τα πράγματα θα εξακολουθήσουν να πηγαίνουν το ίδιο στραβά ως το τέλος!... 8

Καλό μου παιδί, ζητάς τον ήλιο και το φεγγάρι; Μά, γιατί; Κι αυτός ο ουρανός με τα εκατομμύρια γαλαξίες του δεν θα ’πρεπε να σου φτάνει.. Αν κατηγορήσουμε τον Αττίλα γιατί ήταν τόσο άγριος, τότε, αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, οφείλουμε να κατηγορήσουμε και τον Σαίξπηρ γιατί ήταν τόσο έξυπνος, ή τον Άδωνη γιατί ήταν τόσο όμορφος... Θα αγωνιστώ για τις ιδέες μου μέχρι τελευταίας ρανίδος του αίματός σας... Προτιμώ τις ψεύτικες ξανθιές, γιατί έχουν μελαχρινές διαθέσεις... ... και, τέλος πάντων, Θεέ μου τον εχθρό μου, άντε κομμάτια να γίνει, να τον συγχωρέσω. Τον φίλο μου, όμως;... Να ξεπεράσεις –μου λένε– τις αδυναμίες σου. Και ν’ αφήσω ανέργους τον παπά, το γιατρό και το δικηγόρο;... Χάσε τον καιρό σου παραγωγικά... Φωνάζω δυνατά όταν δεν θέλω να με ακούσουν... Αν πρόκειται να αναγνωρισθεί η αξία μου μετά θάνατον, θα παρακαλούσα πολύ αυτό να ανακοινωθεί εν ζωή... Ο εγωιστής είναι ένας άνθρωπος καταδικασμένος να μην κάνει ποτέ λάθος. Η ζωή του είναι ένα θλιβερό συνονθύλευμα από σωστές ενέργειες που ατύχησαν... 9

Κάποτε ήμουν ευθύς, ανοιχτός, ειλικρινής, ριψοκίνδυνος, αισιόδοξος μέχρις αγανακτήσεως, αλτρουιστής.. Τώρα είμαι κρυψίνους, καχύποπτος, παραπλανητικός, «κουμπωμένος», ρεαλιστής μέχρις εξαθλιώσεως, σκοτεινός και ανεξιχνίαστος, φιλοτομαριστής... Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου, που μ’ αξίωσες να ενηλικιωθώ... Το 1929 ιδρύθηκε κατά το γαλλικό πρότυπο του Conseil D’ Etat το Συμβούλιον της Επικρατείας για να ελέγχει τη νομιμότητα των διοικητικών πράξεων. Μέχρι τότε η Δημοσία Διοίκηση αυθαιρετούσε ανενόχλητη. Έκτοτε αυθαιρετεί ενοχλημένη... Παλιά, για να απεργήσεις, χρειαζόταν θάρρος. Ο συνδικαλισμός ήταν τότε η προστασία των εργαζομένων. Σήμερα απαιτείται θάρρος για να μην απεργήσεις. Ο συνδικαλισμός ωρίμασε. Έγινε ο «προστάτης» των εργαζομένων... Ο ρεαλισμός ενός αιώνα είναι ο ρομαντισμός του επομένου... Οι διανοούμενοι μπορούν να κάνουν κάτι που δεν μπορούν να κάνουν οι κοινοί θνητοί: Να ψεύδονται in vita et post mortem... Υποκρισία, απληστία, αχαριστία: Τρία αποκρουστικά ελαττώματα στα οποία πολλές λαμπρές καριέρες χρωστούν τα πάντα... Τελικά, όπως δείχνουν τα πράγματα, τα πιο ουσιώδη στη ζωή είναι τα επουσιώδη... 10

Ήρθαν κι οι Απόκριες... Καιρός για μασκαρέματα. Τέρμα για λίγο τα μασκαραλίκια... Ορισμένοι έμαθαν γράμματα μόνο και μόνο για να μπορούν να πλαστογραφούν την αλήθεια... Όσοι τον γνώριζαν από νεαράς ηλικίας, έλεγαν ότι ήταν ένας νέος πολλά υποσχόμενος. Ότι κάποια μέρα θα έφθανε πολύ ψηλά. Τους διέψευσε όλους οικτρά. Έγινε υπουργός... Ο κατάλογος των αρετών αρχίζει από το νούμερο δύο. Το νούμερο ένα, την αθωότητα, συνωμότησαν όλες οι άλλες και την έβγαλαν πολύ νωρίς απ’ τη μέση... Τους αισιόδοξους να τους λυπάσαι πιο πολύ από τους απαισιόδοξους. Αν οι δεύτεροι είναι απογοητευμένοι, οι πρώτοι είναι τρομοκρατημένοι... Οι επιμέρους σκοποί της επιστήμης είναι η θεραπεία των ασθενών, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, η αύξηση του μέσου όρου ζωής, η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, η κατάκτηση του Διαστήματος, η αυτοματοποίηση της παραγωγής, η εισαγωγή προηγμένης τεχνολογίας σ’ όλους τους τομείς, η αποκωδικοποίηση των μυστικών της γενετικής κ.τ.λ. Τελικός σκοπός είναι ο αφανισμός της ζωής... Μερικοί, με τη διαβολική τους καλοσύνη, κατάφεραν όσα δεν μπόρεσαν να καταφέρουν ο Αττίλας, ο Ναπολέων, ο Χίτλερ και ο Στάλιν μαζί. 11

Όχι, δεν ζητώ να συγχωρήσετε τα λάθη μου. Να τα κατανοήσετε ζητώ... Το τί σχεδιάζουμε για το αύριο, πολύ μικρή σημασία έχει. Πλησιάζει η ώρα όπου το σώμα θα εκδικηθεί για όσα αποφασίζαμε όλα αυτά τα χρόνια για λογαριασμό του, χωρίς ποτέ να ζητάμε τη γνώμη του... Απαριθμήστε μου τα λάθη ενός άδολου και έντιμου αν θρώπου, να τα κάνω δεκάλογο και τιμητές της ζωής μου... Το απρόβλεπτο πρέπει να κατέχει πάντα κυρίαρχη θέση στα σχέδια κάθε συνετού ανθρώπου. Είναι αυτό που θα τα ματαιώσει.. Μπορεί κανείς να τον εμπιστευτεί με κλειστά μάτια. Είναι αδίστακτος... Ποιος θα τολμήσει να με κατηγορήσει επειδή υπέκυψα στην ακατανίκητη βία της ομορφιάς; Οι θεοί μας περιγελούν. Μας εμπαίζουν. Μας δείχνουν τα αμέτρητα πρόσωπά τους και μας σαστίζουν. Όμως, όλα είναι ένα. Και ο χρόνος η φρεναπάτη μιας αιώνιας στιγμής... Όταν κάνεις κάποιο λάθος, φρόντιζε τουλάχιστον να είναι λάθος εκατό τοις εκατό... Κάποια δέντρα είναι όμορφα στην ανθοφορία τους, κάποια άλλα στην καρποφορία τους... 12

Κάποιοι κατάφεραν να κερδίσουν την αθανασία μ’ ένα παμπόνηρο τέχνασμα: Πρόλαβαν και απεβίωσαν εγκαίρως... Να υπήρχε τρόπος να ζούσα ανάμεσα σε αρχαία ερείπια. Κι ας ήμουν οτιδήποτε. Μια σαύρα, ένα σκαθάρι, ένα μαμούνι, ένα βλασταράκι. Τα σύγχρονα ερείπια δεν έχουν καμία αίγλη... Μας έχει παραχωρηθεί, κατά Θείαν Οικονομίαν, το προνόμιο να εισδύουμε με μια ματιά στα βάθη του ουρανού, διασχίζοντας ακαριαία γέφυρες χιλιάδων ή και εκατομμυρίων ετών φωτός. Την ίδια στιγμή μάς είναι παντελώς αδύνατο, ατενίζοντας τον διπλανό μας μέσα στα μάτια να διαβούμε την εξώθυρα, έστω, της ψυχής του... Πάντα κατά Θείαν Οικονομίαν... Το μεγαλείο της αληθινής ποιήσεως είναι πως μάς θυμίζει διαρκώς ότι οι λέξεις δεν είναι γράμματα και συλλαβές στη σειρά, αλλά ολοζώντανα πλάσματα. Όντα, με σάρκα και οστά. Όντα λατρεμένα, όντα χαριτωμένα και τρυφερά, όντα λυπημένα ή εύθυμα, όντα φρικαλέα, επικίνδυνα, τραγικά. Ποιος κακούργος, ποιος δήμιος έκανε ποτέ τόσο κακό και σκόρπισε τόσο πόνο, όσο ένα «αλλά...» ή ένα «όχι», ή ένα «δυστυχώς», ή ένα «αντίο»;... Όλα τα είδη παλεύουν για ζωτικό χώρο. Αν τα τριαντάφυλλα είχαν υψηλό δείκτη ευφυΐας, ο πλανήτης θα στέναζε σήμερα κάτω από την τυραννία της τριανταφυλλιάς... 13