Ödemiş Doğa, Kültür ve Turizm Rehberi

Ege’nin incisi Doğa, Kültür ve Turizm Rehberi

1 Ödemiş

9

12

14

29

34

İÇİNDEKİLER

2

Önsöz............................................................................................1

Geleneksel Oyun ve Yarışlar.................................................19

Ege’nin İncisi Ödemiş...............................................................4

Ödemiş Milli Fuarı ....................................................................20

Ödemiş Cumartesi Pazarı......................................................8

Park Bahçe Dış Mekan Süs Bitkileri...................................21

Kadın El Sanatları ....................................................................9

Yeşiller İçinde Bir Şehir Ödemiş...........................................24

İpekçilik.........................................................................................9

Çamlık Parkı................................................................................25

Yöresel Yemekler ve Yetiştirilen Ürünler.........................10

Türkmen Parkı...........................................................................25

Tarihi Arasta ve El Zanaatları...............................................12

Mehmet Şükrü Saracoğlu Anıtı...........................................26

Ödemiş Müzesi..........................................................................13

Tayyare Anıtı..............................................................................26

Ödemiş Belediyesi Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi (Öykam).........................................................................14

Ödemiş Kültür Merkezi...........................................................27

Ödemiş

İ.hakkı Ayvaz Kent Müzesi.....................................................16 Bedia Akartürk Sanat Müzesi..............................................16 125. Yıl Kültür Parkı..................................................................18

Ödemiş’te Engelleri Kaldırdık….............................................28 Deneme ve Bilim Merkezi......................................................29 Fabrikasyon Laboratuvar (Fablab) Ödemiş ....................30

38 46 50 54 75 Horzum Yaylası.........................................................................67

Birgi...............................................................................................34

Günlüce.........................................................................................68

Çakırağa Konağı........................................................................38

Kayaköy.......................................................................................70

Bozdağ..........................................................................................46

Kemer ve Yılanlı Yayla.............................................................72

Gölcük...........................................................................................50

Hamamköy..................................................................................73

Bademli........................................................................................54

Ayvacık ve Kılıç Yaylaları........................................................74

Gündalan Yaylası.......................................................................57

İlkkurşun......................................................................................75

Büyükçavdar Yaylası...............................................................58

Konaklı..........................................................................................76

Subatan Yaylası ve Düden.....................................................60

Ahrandı Sosyal Tesisleri.........................................................77

Çamyayla (Lübbey Kışlağı)....................................................63

Ödemiş İletişim Bilgileri .........................................................78

Başova Yaylası...........................................................................66

Ödemiş 1. Fotomaraton Yarışması Dereceye Giren ve Sergilemeye Değer Bulunan Fotoğraflar....................86

3 Ödemiş

Ödemiş Genel Bilgiler..............................................................32

EGE’NİN İNCİSİ ÖDEMİŞ Türkiye’nin batısında, Ege Bölgesi’nde İzmir iline bağlı olan ilçe, 38 derece 16 dakika kuzey enlemi, 27 derece 59 dakika doğu boylamları arasında yer almaktadır. İzmir’in 110 km güney doğusunda bulunan ilçenin nüfusu 129.407, yüzölçümü 1082.6 km2, rakımı ise 123 m.’ dir. İlçenin kuzeyinde 2157 rakımlı Bozdağlar, güneyinde ise 1646 rakımlı Aydın dağları uzanır. Ödemiş bu iki engebe arasında kendi adı verilen ovada kurulmuştur.

4

Ödemiş yöresinde Akdeniz iklimi görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yöre, doğu Akdeniz flora alemine girer. Maki bitki örtüsü yaygın olan yörede ışığı seven bitkiler egemen durumdadır. İlçede kimyasal ve zehirli atıkla üretim yapan herhangi bir fabrika veya kuruluş bulunmadığından, doğal çevresini en fazla koruyabilmiş, modern kentleşmenin gerektirdiği alt yapı sorunlarını en aza indirebilmiş, ülkemizin ender ilçelerinden biridir.

Ödemiş

Büyük bir kültürel mirasa ve doğal zenginliklere sahip olmasına rağmen turizme elverişli alanların ana yol güzergahından uzak olması nedeniyle turizm faaliyetleri yeterince gelişmemiştir. Fakat Ödemiş ilçe sınırları içerisinde bulunan Birgi, Gölcük ve Bozdağ üçgeni turizmin gelişmesi için en uygun alandır. Ödemiş, 99 mahalle ve 129.407 nüfusuyla Türkiye’nin en büyük ilçeleri arasında yer almaktadır. İlçe yüzölçümünün %37’sini tarım arazisi oluşturduğundan, ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı bir ilçedir. Tarım alanlarının %40’ında üretim yapılmaktadır. Tarla tarımı sebzecilik, meyvecilik, fidancılık ve hayvancılık yapılır.

Başlıca tarım ürünleri; Tütün, patates, pamuk, incir, zeytin, susam, kestane, arpa, buğday, üzüm, yaş sebzeler ve başta karpuz olmak üzere çeşitli meyvelerdir. Yörede özellikle büyükbaş hayvan besiciliği modern duruma dönüşmekte, bu da hayvan oranını arttırmaktadır. Helsteine, Montofon, yerli kara sığırların yanında kıvırcık, sakız merinos melezlemesi koyunlar beslenmektedir. Bunların yanı sıra yörede tavuk çiftlikleri kurulmuş, arıcılık da yaygınlaşmaktadır. Ödemiş, nüfusu, ekonomik ve kültürel yapısı, tarım ve sanayisiyle her geçen gün sürekli büyüyerek gelişen bir kenttir.

5 Ödemiş

6

Ödemiş

Ödemiş, ovanın merkezinde bulunması, köylerden ulaşımın kolaylığı, 18. Yüzyıldan sonra incir ve patates tarımının yaygınlaşması, üretimin artması ve çeşitlenmesi, 1880’lerden sonra demiryolu ulaşımın İzmir’e bağlantısıyla tarımsal ticaretin hareketlenmesi dolayısıyla hızla büyümüştür. Eski İstasyon ve Ulu Cami arasında kalan Emmioğlu, Hacı İmamı (Umurbey), Meşrutiyet Mahalleleri gibi kentin çekirdeği etrafında yeni mahalleler oluşmuş, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde Belediye Başkanı Dr. Mustafa Bengisu’nun çağdaş bir kent oluşturma planlarıyla ülkemizin zengin bir tarım ve kültür kenti olmuştur.

Cumhuriyetin ilk yıllarında 16.000 olan nüfusu, tarım-ticaret ve eğitim-kültür zenginliğine kavuşunca, havza köylerinden ve beldelerinden gelen insanların

da buraya yerleşmesiyle 99 mahalleden oluşan ve yaşayan 129.407 nüfusuyla zengin bir Cumhuriyet kentine dönüşmüştür.

Bu gelişim Küçük Menderes Havzası’nın en büyük ve en zengin kenti olmasını da sağlamıştır.

Yazları ovada bulunan incir bahçelerine, Gölcük ve Bozdağ’a göçülürdü. Bu durum ovada da komşuluk ve bahçe kültürünün gelişimini ve gönençli bir hayatı sağladı.

Bugün Küçük Menderes Havzası’nın gereksinimlerini karşılayacak güçte ve donanımda olan Ödemiş, bütün yönleriyle kentsel gelişimini sürdüren, görülmeye ve yaşanmaya değer örnek bir Cumhuriyet kentidir.

7 Ödemiş

ÖDEMİŞ CUMARTESİ PAZARI Türkiye’nin En Büyük Açık Alışveriş Merkezi

8

Küçük Menderes Havzası’nın en önemli pazarı Ödemiş Cumartesi Pazarı’dır. Belirlenen 38.000 m2’lik alanda 1100 yöre üreticisi, 850 sergici esnaf yılın her cumartesi günü Ödemiş’in sokak ve caddelerinde doğal, ucuz, taze çok çeşitli ürünlerini satmak için tezgâhlarını kurar ve yerlerini alırlar.

Cumartesi pazarı kendi içerisinde; kadın el sanatları, peynir, üretici ve mahsul pazarı gibi bölümlerden oluşmaktadır.

Ödemiş

Bu topraklardaki köy ve beldenin tarımla geçinen halkı ihtiyaçlarını her cumartesi kurulan

Ödemiş Pazarı’ndan temin eder. Binlerce köylü kendi ailesinin tüketeceği sebzesini, meyvesini, yumurtasını, zeytinini, hayvanından elde ettiği yağını, peynirini, kışlık peksimetini, salçasını, tarhanasını atalarından gördüğü doğal yöntemlerle üretir. Bu ürünlerin fazlaları her cumartesi erken saatlerde pazar tezgâhlarındaki yerlerini alır. Bu yıllardır değişmeyen Ödemiş’in pazar kültürüdür. Ödemiş Cumartesi Pazarı çevre il ve ilçelerden gelen ziyaretçilerin cazibe merkezi haline gelmiştir.

Kadın El Sanatları İpekçilik

Özellikle kadınların kendi el emeklerini sergileyip sattıkları “KADIN EL SANATLARI PAZARI” bölümü, acentaların tur programlarında yer almaktadır.

Bu bölümde özgünlüğünü korumakta olan dantel, iğne oyası, mekik oyası ve kanaviçe gibi her türlü el işleri satılmaktadır. İğne oyaları, bilindiği gibi çok eski yıllardan günümüze ulaşan ilgi çekici bir el sanatıdır.

Küçük dikiş iğnesi ile yapılan oyalar motiflerine göre adlandırılmaktadır. Ödemiş çevresinde oya yapımında kullanılan iplikler oyacılar tarafından özel olarak hazırlanmaktadır. Kumaş ve başörtüsü kenarına yapıldığı gibi, oya motiflerinin birleştirilmesi ile çeşitli boylarda farklı amaçlarla kullanılabilecek örtüler de yapılmaktadır.

9 Ödemiş

Ayrıca belediyece açılan çeşitli kurslarda tel kırma ve hediyelik eşya üretimi yapılmaktadır.

Yörede üretilen ipekli kumaşlar tüm Türkiye’de pazarlanmaktadır. Kentte çeşitli zamanlarda Ödemiş İpeği’nden tasarlanan elbiseler düzenlenen defilelerde sergilenmektedir.

Küçük Menderes Havzası eski çağlardan beri önemli bir ipek üretim merkezi olmuştur. 17. yüzyılda Evliya Çelebi Birgi’den yüklerle bütün vilayetlere ipek gönderildiğini belirtirken ipek üretimi kısa zamanda Ödemiş’te de yapılmaya başlandı. Ödemiş Kent Konseyi Kadın Meclisi’nin 2010 yılından beri yürüttüğü “Geleneksel İpekböcekçiliğini Teşvik ve Geliştirme Projesi” kapsamında, Ödemiş Belediyesi’nin destekleri ve Bursa Koza Birlik işbirliği ile ipekböceği yetiştiriciliği ilçede önemli ölçüde yaygınlaştırılmış ve üretici sayısı arttırılmıştır. Birçok aile, 2010 yılından beri ipekböceği yaş koza üretimi ile aile ekonomilerine katkı sağlamaktadır. Ayrıca Ödemiş İpeği, okullarda, özel kurs ve çeyiz evlerinde Türk işi, el nakışı, makine nakışı, fırça ile batik boyamada yaygın olarak kullanılmakta, boyun mendili, yaka mendili, fular, başörtüsü, vitrin takımı, salon takımı, masa örtüsü, sehpa örtüsü, peçete vs. kişilere özgü pek çok ürün elde edilmektedir.

YÖRESEL YEMEKLER VE YETİŞTİRİLEN ÜRÜNLER

Yöremizin kendine özgü yemekleri vardır. Bunlar; Ödemiş Kebabı, keşkek, köpüoğlu mantısı, yağlı ekmek, heybeli çorba, dibile, kompir çıyartma, galgıtma, yağlı sulu akıtma, höşmerim, sinkonta, bezdirme, kömbe, ekmek dolması, kestirme çorbası, ısırgan avukması, ıspanak çorbası, ıspanak pilavı, tava pidesi, lahana sarması, kabak tatlısı, kurt baklavası, kalburabastı ve töngül pidesidir.

Kar helvası, köpük helva, koruk suyu, sac pidesi de meşhurdur.

10

Belediyemiz tarafından yöresel yemekleri günümüzde tanıtmak, yaymak ve gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla YÖRESEL YEMEK YARIŞMASI da düzenlenmiştir.

Yöremizde yetişen tüm otların yemekleri yapılmaktadır. Bunlar; Ebegümeci, Pazı, Dakırdalak, Gelincik, Semiz Otu, İğnelik, Bıcık, Turp Otu vb.

Helvacı dükkanlarında kahvaltı kültürü halen devam etmektedir. Başlıca tarım ürünleri; patates, pamuk, incir, zeytin, kestane, ceviz, susam, üzüm, yaş sebzeler, bamya, salatalık, bezelye, domates ve karpuz olmak üzere çeşitli meyvelerdir. Havza, meyve fidancılığında adını duyurmuş, Türkiye’nin meyve fidanı ihtiyacının büyük bölümünü karşılamaktadır. Kaymakçı Mahallesi Bamya ve Bezelyesiyle ünlüdür.

Ödemiş

11

Ödemiş

TARİHİ ARASTA ve EL ZANAATLARI

Osmanlı dönemi açık arasta türünün ender örneklerindendir. Bilinen tarihi 1856’ dır. Üç Cami arasında olmasının yanında çevresindeki 17 hanın ortasında yer alması nedeniyle ticari bir merkez durumundadır.

Arasta, Ödemiş’in işgali sırasında müftü ve papazın birlikte gayretleriyle yakılmaktan kurtulmuştur.

Bugün, belediyemizin girişimleriyle “Tarihi Arasta Çarşısı Sokak Sağlıklaştırma ve Cephe Yenileme Projesi” tamamlanmıştır.

12

Günümüzde yok olmaya yüz tutmuş; Semerci, Keçeci, Sayacı, Kalaycı, Tenekeci, İpekçi-dokumacı, Sandalyeci, Nalıncı, Demirci, Kelterci, Sepetçi ve Saraç gibi meslek dallarında Ödemişli Zanaatkârlar zamana karşı direnmektedir.

Yörede keçi kılı, yün ve kendirden ıstarta dokunarak heybe, çul, itey, namazda, çuval ve sofra mendili yapılır.

Kendirden urgan, kalıpta tepme ile yünden keçe yapılır. Nalıncılık ve sepetçilik uğraşı dallarıdır.

Sele, küfe, sepet, çıkı, konik sepet ve kelter sepet çeşitleridir.

Ödemiş

ÖDEMİŞ MÜZESİ

Eski eser koleksiyoneri olan Mutahhar Başoğlu, toplam 2772 m²’lik arsasını, 1975-1976 yıllarında müze binası yapılmak üzere bağışlamış ve müzenin kuruluşuyla ilgili ilk teşebbüs böyle gerçekleşmiştir.

1983 yılında da tamamlanmıştır. Etnografya Müzesi olarak yapılan binada mevcut etnografik malzemelerin yanı sıra bölgeye ait arkeolojik eserler de teşhir edilmektedir. Bu eserler seramikler, idoller, keski ve baltalar, kandiller, bronz eserler, cam eserler, süs eşyaları, pişmiş toprak heykelcikler, mermer heykel ve heykelciklerdir.

13 Ödemiş

Ayrıca Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuk ve Osmanlı Dönemlerine ait 12.216 adet sikke bulunmaktadır.

Etnografik bölümde; Osmanlı dönemine ait çeşitli silahlar, bakır ve gümüş eşyalar, cam eserler, Süs eşyaları, el işlemeleri, giysi örnekleri sergilenmektedir.

Ödemiş Müzesi’nde arkeolojik ve etnografik eser ile birlikte satın alma yoluyla elde edilenler toplam 16.000’e yakın eser sergilenmektedir.

Ödemiş Belediyesi Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi (ÖYKAM) ÖYKAM, Medeniyetlerin Beşiği Ege’nin Tarihi Zenginliklerinin Dünyaya Açılan Kapısı… ÖYKAM, olasılıkla 18. Yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş iki katlı ahşap-bağdadi bir yapı olan Keçeci (zade) Hanı ile 1926 yılında bu hanın kuzey cephesi ve avlusunun bir bölümüne inşa edilmiş Yıldız Oteli binasında hizmet vermektedir.

14 Ödemiş

Yıldız Oteli’nin açılmasından sonra, “Hacı Sadık Çarşısı” ismiyle anılan bölge “Yıldız Çarşısı”; Keçeci (zade) Hanı ise, “Yıldız Hanı” olarak anılır olmuştu. Ödemiş Belediyesi’nin 2006 yılında kamulaştırdığı Yıldız Hanı ve Oteli’nin, Tarihi Kentler Birliği’nin desteğiyle hazırlatılan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri, ilgili kültür ve tabiat varlıkları bölge kurulunca onaylandı. 2009 yılında restorasyonu tamamlanan Yıldız Hanı ve Oteli’ni belediye, Ödemiş ve Küçük Menderes Havzası’nın geçmişi ve kültürünün tanınması ve tanıtılması amacıyla kent arşivi ve müzesi olarak işlevlendirdi.

Özendirme Uygulama Ödülü 2008

Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan “Özel Müze” statüsü alan ÖYKAM 2012 yılında ziyaretçilere açılmıştır.

Müze, Yıldız Oteli’nin alt ve üst katında mevcut toplam 14 oda 4 koridor ile Keçecizade Hanı’nın alt ve üst katında 3 oda ile 80 ve 155 metrekarelik 2 sergi salonundan oluşmaktadır.

Arşiv ve kütüphanesinde Ödemiş ve Küçük Menderes Havzası’nın tarihine ışık tutan binlerce bilgi, belge ve akademik olarak basılmış yayınlarımız bulunmaktadır. Bu bilgi, belge ve yayınlara www. oykam.org adresinden erişim sağlanabilmektedir.

Müzenin iç avlusunda bulunan Müze Kahve’de ziyaretçilere sıcak ve soğuk içecekler servis edilerek nezih bir ortam sunulmaktadır.

15

Müze, pazartesi günleri hariç diğer günler ücretsiz olarak ziyarete açıktır.

Ödemiş

İ.Hakkı Ayvaz Kent Müzesi Bedia Akartürk Sanat Müzesi

16 Ödemiş

Bedia Akartürk 1941 yılında İzmir’in Ödemiş ilçesinde dünyaya geldi. Ailenin tek çocuğu olduğundan babasının soyadını hiç değiştirmeden Akartürk olarak devam ettirmiş ve gerçek adını hiç değiştirmemiştir. Bedia Akartürk sanat hayatına yine doğup büyüdüğü İzmir’in Ödemiş ilçesinde 1950’li yıllarda kurulan Ödemiş Musiki Cemiyeti’nde başlamıştır. Daha sonra yaşını büyüterek İzmir Radyosu’nda çalışmaya başlayan sanatçı, 9 yıl boyunca İzmir Radyosu’nda edindiği birçok tecrübenin ardından Ankara Radyosu’na geçmiştir.

Sanatçı sanat hayatını Ankara Radyosu’nda devam ettirmiş ve yine Ankara Radyosu’ndan emekli olmuştur. Özellikle o dönemde herkese nasip olmayan Paris Olympia’da muhteşem bir konser veren sanatçı Türkiye’yi en güzel şekilde temsil etmiştir. Sanat hayatında 6 Sinema filmi ve sayısız birçok albüme imza atan Sanatçı Edirne’den Kars’a kadar tüm Türkiye’nin sevgilisi olmuştur ve 7 ilde Fahri Hemşehrilik ünvanına layık görülmüştür.

Bedia Akartürk Sanat yaşamı boyunca Albüm

çalışmalarına, yurtiçi ve yurtdışı konserlerine aktif olarak aralıksız devam etmiş ve hala etmektedir.

Sanatçının sayısız birçok ödülü bulunmaktadır.

Belediyemizce düzenlenen İbrahim Hakkı Ayvaz ismi verilen kent müzesinin bir bölümünün aileye ait tarihi belge ve bilgiler ile mekanın bir bölümünün Türk halk müziğinin güçlü yorumcusu Ödemişli Sanatçı Bedia Akartürk Sanat Müzesi olarak düzenlenerek 2008 Haziran ayında hizmete sunuldu. Bedia Akartürk Sanat Müzesi’nde, Bedia hanımın bugüne kadar almış olduğu ödüller, plaketler, çıkarmış olduğu plaketler, kasetler, gazetede çıkan haberleri, sanatçı dostlarıyla ve ailesiyle olan fotoğrafları, sahne kıyafetleri ve gittiği her yöreye ait yapmış olduğu bebekleri sergilenmektedir.

Müze, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaretçilere açık bulunmaktadır.

17

Ödemiş

125. YIL KÜLTÜRPARKI

18 Ödemiş

72.000 m2 rekreasyon alanında, 10.000 m2. yapay gölet, iskele çay bahçesi, 500 m2 yüzme havuzu, 8 dükkan, 2 şelale, 2 değirmen, yürüyüş ve koşu pisti, çocuk oyun alanları, pergoleler ve piknik alanlarını kapsayan 125. Yıl Kültürparkı, bölgemizdeki en önemli dinlenme alanlarından biridir.

GELENEKSEL OYUN ve YARIŞLAR Rahvan At Yarışları Yöremizin geleneksel yarışlarından olan “Rahvan At Yarışları”nın (atın “tek ayak” koşma stiline verilen, atın aynı taraftaki ayaklarının birlikte hareket ettiği ve binicisini sarsmayan bir koşu şeklidir.), Ödemiş Rahvan At Yetiştiricileri Derneği ve belediyemiz organizasyonunda kentimizde her yıl Eylül ayı içerisinde düzenlenmesi geleneksel hale getirilmiştir.

Yöremizdeki Geleneksel Oyunlar Yöremizde çeşitli zamanlarda geleneksel oyunlar ve yarışlar düzenlenmektedir. Bunlar; • • • • • • • • • • • •

Deve Güreşleri Rahvan At Yarışları Güzel Öten Kanarya Yarışması Kiraz Festivali Kültür ve Turizm Festivali (İncir Hasat Şenliği) Gencer Şenliği Dağcılık Şenliği İlkkurşun Bayramı Davut Dede Bayramı Selli Bayramı Helviş Bayramı Süt Bayramı

19 Ödemiş

ÖDEMİŞ MİLLİ FUARI Ödemiş Milli Fuarı ülkemizin genel anlamda “milli” sıfatına sahip tek fuarıdır.

Bölgemizin ticari, sanayi ve zirai potansiyelinin sergilenerek tanıtılması, ticari, sanayi ve zirai alanlarda mamul ve mahsullerin piyasadaki gelişim ve yeniliklerinin teşhir edilip tanıtılması, kentin sosyal ve kültürel yapısının geliştirilmesi, turizmin hareketlendirilmesi, katılan kuruluşlar arasında bilgi alışverişinin sağlanması ve alıcı ile satıcının temasını

20

sağlayarak iç ticaret imkanlarının tanıtılması amaçlanmıştır. Ödemiş Belediyesi tarafından her yıl 3 -13 Eylül tarihlerinde kurtuluş günü şenlikleri kapsamında düzenlenen Ödemiş Milli Fuarı’na, tarım makine ve ekipmanları, çocuk kitapları fuarı, konserler, şiir dinletileri, söyleşiler ve sergiler eşlik ederek Ödemiş ve bölgenin ticari hayatına büyük canlılık getirmektedir.

Ödemiş

PARK BAHÇE DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİ ÖDEMİŞ Süs Bitkileri ve Meyve Fidancılığı Üretiminde TÜRKİYE’de Söz Sahibi

Park, bahçe ve dış mekan bitki üretiminde Ödemiş tüm yurt genelinde kendini tanıtmıştır. 2005 Kasım ayında ilk defa, organizasyonunda belediyemizin de bulunduğu 1.SÜS BİTKİLERİ VE FİDANCILIK SERGİSİ düzenlenmiştir. Her yıl düzenlenen ve birçok üreticinin katıldığı sergiye ilgi son derecede yoğun olmuştur. Ayrıca ülke ihtiyacının %60’ı bölgemizden karşılanmaktadır.

Küçük Menderes Havzası’nda her çeşit bitki türü değişik yaş gruplarında yetiştirilmektedir.

• • • • • • •

Sarıcılar Yapraklılar İbreliler Çalı grubu Herdem yeşil çalılar Kalıcı ve mevsimlik çiçekler Örtücüler

21 Ödemiş

ÖDEMİŞ Tarihi zenginlikleri, doğal güzellikleri ve yöresel ürünleriyle İzmir’in gözbebeği…

22 Ödemiş

23

Ödemiş

Yeşiller içinde bir şehir; ÖDEMİŞ Coğrafi konumu ve doğası ile İzmir’in en güzel ilçeleri arasında bulunan Ödemiş park cennetidir. Bölgede belediye tarafından düzenlenmesi tamamlanarak halkın hizmetine sunulmuş 168 Adet park bulunmaktadır.

24 Ödemiş

ÇAMLIK PARKI

25 Ödemiş

TÜRKMEN PARKI

MEHMET ŞÜKRÜ SARACOĞLU ANITI Cumhuriyet dönemi Ödemiş’in ilk Belediye Başkanı ve Başbakan (1942-1946) Mehmet Şükrü Saracoğlu’nun anıtı 1943 yılında yapılan anıtın aynısı 56 yıl sonra yeniden Ödemiş Saracoğlu Stadyumu önünde…

TAYYARE ANITI 1926-1935 yıllarında Ödemişlilerin Türk Hava Kurumu’na armağan ettiği 7 uçağı temsilen Ödemişli Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hasan Aksay tarafından kentimize gönderilen T-34 tipi uçak 3 Eylül Tayyare Parkı’nda…

26 Ödemiş

ÖDEMİŞ KÜLTÜR MERKEZİ

Ödemiş ve çevresindeki büyük bir eksikliği tamamlayan Kültür Merkezi 4.632 metrekarelik alan üzerinde 4 katlı bir bina şeklinde hizmet vermektedir. Merkezde; 300 kişilik çok amaçlı salon, 80 kişilik oda tiyatrosu, bale salonu, sanat galerisi ve kurs odaları bulunmaktadır.

Kentimizde uzun yıllardır ayrı ayrı yerlerde hizmet veren Halk Kütüphanesi ile Ödemiş Belediyesi, Kültür Merkezi’nde oluşturulan yeni bölümde birleştirilerek bir arada hizmet vermektedir.

27 Ödemiş

ÖDEMİŞ’TE ENGELLERİ KALDIRDIK…

ENGELLİ BİREYLERİMİZ İÇİN DAHA YAŞANABİLİR BİR KENT OLUŞTURMAYA ÇALIŞIYORUZ… Engelsiz Kahve’de neler var?

Tekerlekli Sandalyeli Vatandaşlarımız İçin, • Giriş ve çıkış rampaları • Engelli tuvaleti Görme Engelli Vatandaşlarımız İçin, • Kabartmalı Parkeler, • Kabartmalı (Braille Baskı) Menü, • Sesli Bilgisayar Programları, 28

Kahvemizin İçindeki Kütüphanemizde, • Engellilik Hakkında Yazılmış Çeşitli Kaynaklar • Engellilik Konusunda Çevrilmiş Yerli ve Yabancı Filmler (VCD ve DVD) • Sesli Kitaplar • Kahvenin İçinden Saracoğlu Stadyumu’na Açılan Kapı ve Özel Tribün • Kahve Bahçesinde Engelli Oyun Parkı

Engelsiz Kahve’de, hem iç hem de dış mekanda engelli personeller aracılığıyla hizmet verilmektedir.

Ödemiş

DENEME VE BİLİM MERKEZİ Ödemiş Belediyesi’nden Eğitime Destek…

Türkiye’de Üç Büyük Şehirden sonra ilk kez Ödemiş’te 1 Şubat 2011 Tarihinde Açıldı.

Hacettepe Üniversitesi Mühendislik ve Eğitim Fakültesi işbirliğiyle açılan Deneme ve Bilim Merkezi’nde fizik ve kimya alanlarında yaklaşık 100 adet deney istasyonu, kimya deney setleri, flexvizyon mikroskop ile insan, bitki dokularını aynı anda onlarca kişinin izleme olanağı sunulmaktadır.

Bilim insanlarının hayatlarını konu alan filmler izlenebilmekte. Deneme bilim merkezleri için yine bir ilk olarak öğrenciler, bilgisayar ile eğitici programlarda konu tekrarlarını yaparak öğrenme süreçelerini devam ettirebilmektedir. Merkeze bağlı Bilimevi’nde halk ve öğrenciler, bilime ait dergiler ve kitaplar ile araştırma yapabilmekte.

Yine merkezde Ödemiş ve çevre okullarla bilim şenliği, proje yarışmaları düzenlenerek bilimsel uğraşıların geliştirilmesine katkı sağlanmaktadır.

29 Ödemiş

FABRİKASYON LABORATUVAR (FABLAB) ÖDEMİŞ EĞİTİME DESTEK ÖDEMİŞ’İN DİJİTAL ÜRETİM VE TASARIM ATÖLYESİ….

GENÇLERİMİZİN YARATICILIKLARINI VE TEKNİK YETERLİLİKLERİNİ ARTTIRMAYA KATKI SAĞLAYACAĞIZ…

Massachusetts Institute of Technology (MIT) dâhilinde üretilmiş, dünya çapında 400’den fazla örneği bulunan Fablab yerel lablardan oluşan küresel bir ağ oluşturur ve dijital üretim için gerekli araçlara erişim sağlayarak mucitliğe olanak sunar.

Türkiye’de İstanbul’dan sonra ikinci olarak Ödemiş’te İzmir Kalkınma Ajansı’nın mali desteği ile belediye tarafından kurulmuştur ve yürütülmektedir.

30

Fablab atölyeleri klasik üretim yöntemlerini yeni teknolojilerle, bileni öğrenmek isteyenle, fikri olanı üretim imkânıyla buluşturuyor. Dünyadaki örnekler içinde en kapsamlı makine parklarından birine sahip olan FabLab Ödemiş de “Neredeyse Her Şeyi Yapabilmek” düşüncesini en iyi biçimde temsil ediyor. FabLab Ödemiş’te bireysel girişimciler, lise ve üniversite öğrencileri, üretim alanlarında çalışanlar, ürün tasarımcıları, KOBİ’ler, kurumsal firmalar dâhil olmak üzere herkese hitap eden olanaklar bulunmaktadır.

Fablab Ödemiş içerisinde; •

Hızlı Prototipleme Cihazı

•

3 Boyutlu Yazıcı

•

Lazer Kesici

•

Dikiş-Nakış Tasarım ve Uygulama İstasyonu

•

Devre Baskı, Lehimleme ve Test/Simülasyon Merkezi

•

3 Eksenli CNC Router

•

CNC Dik İşleme Merkezi bulunmaktadır.

Ödemiş’te Sanayi Sitesi Sosyal Tesisler Binası içerisinde hizmet vermektedir.

Ödemiş

31

Ödemiş

ÖDEMİŞ COĞRAFÎ KONUMU : İzmir’in güney doğusunda yer alan ilçenin koordinatı 38 derece 16 dakika kuzey ve 27 derece 59 dakika doğu’dur.

YÜZÖLÇÜMÜ : 1082.6 km² RAKIM : 123 m.

TOPLAM NÜFUSU : 129.407 kişi (2014)

MAHALLELER: Akıncılar, Atatürk, Anafartalar, Bengisu, Cumhuriyet, Emmioğlu, Hürriyet, İnönü, Kuvvetli, Meşrutiyet, Mimar Sinan, Süleyman Demirel, Türkmen, Umurbey, Üçeylül, Zafer, Bademli, Birgi, Bozdağ, Çaylı, Kayaköy, Kaymakçı, Konaklı, Ovakent, Gölcük, Alaşarlı, Artıcak, Balabanlı, Bayırlı, Beyazıtlar, Bıçakçı, Bozcayaka, Bucak, Bülbüller, Büyükavulcuk, Cevizalan, Çamlıca, Çamyayla, Çağlayan, Çayır, Çobanlar, Demircili, Demirdere, Derebebekler, Dereuzunyer, Dolaylar, Emirli, Ertuğrul, Gerçekli, Gereli, Güney, Günlüce, Hacıhasan, Hamamköy, Horzum, Işık, İlkkurşun, Karadoğan, Karakova, Kazanlı, Kemenler, Kemer, Kerpiçlik, Kışla, Kızılcaavlu, Kızılca, Köfündere, Köseler, Kurucuova, Kutlubeyler, Küçükavulcuk, Küçükören, Küre, Mescitli, Mursallı, Ocaklı, Oğuzlar, Orhangazi, Ortaköy, Ovacık, Pirinççi, Sekiköy, Seyrekli, Suçıktı, Süleymanlar, Şirinköy, Tekke, Tosunlar, Türkönü, Uzundere, Üçkonak, Üzümlü, Veliler, Yeniceköy, Yeniköy, Yeşilköy, Yılanlı, Yolüstü, Yusufdere’dir.

32 Ödemiş

Uzaklıklar: İzmir kent merkezine 112 km, Aydın kent merkezine 80 km, Manisa-Salihli kent merkezine 52 km, Denizli kent merkezine 161 km uzaklıktadır.

Ulaşım: Karayolu ve demiryolu ile ulaşım sağlanmaktadır. İlçe merkezinden ve İzmir otogarından sabah 05:00’ten akşam 22:00’ye kadar yarım saat ara ile karşılıklı otobüs seferleri düzenlenmektedir. Ayrıca ilçe merkezinden

Alaşehir-Salihli-Selçuk-Aydın-Kuşadası’na karşılıklı seferler vardır. Ödemiş-Torbalı-İzmir demiryolu hattından günde 7 kez karşılıklı seferler düzenlenmektedir. ÖdemişTorbalı, Beydağ-Ödemiş, Kiraz-Ödemiş hatlarıyla ESHOT hizmeti bulunmaktadır.

TURİZM DANIŞMA BÜROSU: Yok FESTİVAL ŞENLİK: 3 Eylül Kurtuluş günü şenlikleri ve 3-13 Eylül Ödemiş Milli fuarı ve kültürel etkinlikleri, Ödemiş süs bitkileri fuarı, Milli fuar çerçevesinde tarım ve çocuk kitapları fuarı, Süt Bayramı, Birgi’de Kültür ve Turizm Festivali (İncir Hasat Şenliği), Bozdağ’da Dağcılık Şenliği, Tekke’de Helviş Bayramı, Mayıs ayının son haftası pazar günü İlkkurşun Bayramı, yine Mayıs ayının son haftasında Bademli kiraz festivali, dini bayramların haftasında Konaklı’da Davut Dede Şenliği, Hamamköy’de Gencer Şenliği, dini bayramları takip eden haftanın pazar günü Bademli’de Selli Bayramı. ÖDEMİŞ’TE BAŞLICA TURİZM UNSURLARI Kültür Turizmi: Birgi, Bademli, Ödemiş, Günlüce, Kayaköy, Lübbey (Çamyayla) İnanç turizmi: Ulu Cami ve Aydınoğulları Türbesi (Birgi), İmam-ı Birgivi Türbesi (Birgi), Kış Turizmi: Bozdağ Kayak Merkezi (Ödemiş-Bozdağ), Kayak, Snowboard.

Eko Turizm: Bozdağ-Gölcük (Doğayı keşfetme), Gölcük-Zeytinlik (Doğayı keşfetme), Hacıhasan-KemerköyYılanlı (Doğayı keşfetme), BozdağKayak Merkezi-Bozdağ Zirve (Doğayı keşfetme), Ödemiş-Birgi (Kültürü Keşfetme), Konaklı-Ovakent-Bademli (Kültürü+Doğayı keşfetme), BirgiGölcük (Kültürü+Doğayı keşfetme) Yayla Turizmi: Gölcük, Bozdağ ve çevresi, Tekke, Subatan, Çamyayla, Horzum, Kemer, Hamamköy, Başova, Ayvacık, Kılıç, Küçük ve Büyük Çavdar, Gündalan, Yılanlı.

Ornitoloji (kuş gözetleme) turizmi: Başova Foto safari: Birgi, Bozdağ, Gölcük, Bademli, Kayaköy, Hamamköy, Lübbey, Günlüce (Hypaipa), Kemer, Yılanlı Botanik (bitki inceleme) turizmi: Bozdağ, Çamyayla, Horzum, Subatan, Başova, Ayvacık yaylaları Kamp-karavan turizmi: Gölcük Turizm Amaçlı Sportif Faaliyetler: Yamaç Paraşütü: Ovacık (Bozdağ), Gölcük, Subatan Hamamköy yaylaları ve Ayva çukuru mevkii.

Mağaracılık: Ayvacık Düdeni, Ödemiş Subatanı Bisiklet turları: Birgi, Bademli, Kayaköy, Günlüce, Gölcük, Bozdağ, Elmabağı, Subatan yaylası Olta balıkçılığı: Gölcük Dağ ve doğa yürüyüşü: Bozdağ (Ödemiş), Gölcük, Çamyayla, Birgi, Hamamköy, Subatan, Ayva Çukuru Dağcılık: Bozdağ doruğu (2159 m.), Kumpınarı Tepesi (2070 m.), Hacetdede Tepesi (1831 m.), Keldağ tepesi (1372 m.).

33 Ödemiş

ÖDEMİŞ İLÇESİ DÂHİLİNDE ULAŞIM OLANAKLARI: Karayolu: Minibüs, taksi.

DOĞAL ÇEKİCİLİKLER: Çam ormanları arasında bulunan doğal göl (tektonik), dağlar (Bozdağ), doğal şifalı bitkiler, Mermeroluk, Asırlık Ağaçlar.

KÜLTÜREL ÇEKİCİLİKLER: Köyler, yerel tarımsal ürünler, yöresel kadın el sanatları, ipekçilik ve ipek dokuma, el zanaatları, yöresel yemekler ve geleneksel oyunlar (Deve güreşleri, Rahvan At Yarışları, Karambol Oyunu, Güzel öten Kanarya Yarışması).

KONAKLAMA OLANAKLARI: Otel, pansiyon, öğretmenevi.

YEME-İÇME OLANAKLARI: Lokanta, kahve, çay bahçesi.

SPOR EĞLENCE OLANAKLARI: Futbol, basketbol, tenis, yüzme, yamaç paraşütü, kayak (Bozdağ Kayak Merkezi), olta balıkçılığı, avcılık.

ALIŞVERİŞ OLANAKLARI HEDİYELİK EŞYALAR: Cumartesi günleri ilçe merkezinde kurulan kadın el sanatları pazarı ve yöreye uygun bal, zeytin, peynir, narenciye, yaş sebze ve meyveler.

Tarihi Arasta.

TURİZM VE ÇEVRE ÎLE İLGİLİ: Ödemiş Kent Konseyi STK’LAR: S.S. Ödemiş Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Küçük Sanat Kooperatifi, Park Bahçe ve Dış Mekanları Bitkileri Derneği, ÇEKÜL Vakfı Küçük Menderes Havzası Koordinatörlüğü TANITIM MALZEMELERİ: web sitesi, (www.ödemis.bel.tr), cd, broşür

BİRGİ Küçük Menderes Havzası’nın Açık Hava Müzesi

34 Ödemiş

Ödemiş ve çevresinin kültür ve inanç turizmi merkezidir.

Birgi 5000 yıl öncesine uzanan kesintisiz bir tarihe sahiptir.

Birgi, çok renkli bir tarihi dokuya sahip olduğundan 1996 yılında tamamı SİT alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. Son yıllarda Birgi’deki birçok sivil ve anıtsal mimarlık örneği Kültür Varlıkları Katkı Payı Fonu’ndan alınan pay doğrultusunda sokak sağlıklaştırma ve tek yapı ölçeği restorasyon uygulamaları sonucunda yeniden ilgi odağı haline gelmiştir. Yemyeşil zengin bir peyzaj içerisinde bozulmadan kendini koruyarak bugünlere gelebilmiş ender yerlerden olan Birgi her yıl binlerce insanın ziyaret ettiği bir mahalle haline gelerek eski günlerine geri dönmüştür.

Kültür ve Turizm Bakanlığı “Birgi Kültür Envanteri” kayıtlarına göre Birgi’de farklı yıllarda tescili yapılan 11 adet anıtsal (hamam, medrese ve camilerden oluşan), 110 adet tabiat varlığı ve sivil mimarlık örneği olmak üzere toplam 221 adet tescilli kültür varlığı bulunmaktadır.

Birgi sayıları bugün bile tespit edilemeyen su değirmenleri, yağhaneleri ve tabakhaneleriyle birlikte endüstriyel arkeoloji alanı için örnek teşkil etmektedir.

Ayrıca ipek dokuma tezgâhları ile de geleneksel el sanatlarımızın merkezi durumundadır.

Birgi tarihi ipek yolu üzerinde yer aldığından eski çağlardan beri önemli bir ipek üretim merkezi olmuştur. 17. yüzyılda Evliya Çelebi Birgi’den yüklerle bütün vilayetlere ipek gönderildiğini belirtirken ipek üretimi kısa zamanda tüm bölgede yapılmaya başlandı.

Dokuma; örtünme ihtiyacının çok ötesinde toplumsal farklılıkları vurgulayan, dünyanın en büyük sektörlerinden moda ekonomisine yön veren, yönetenle yönetileni, dini ve etnik kökenleri etkileyen, toplumdaki sınıfları birbirinden ayıracak kadar önem arz eden bir sanattır.

Toplumlar bu sanatı tarih boyunca süslemeleriyle, renkleri ve kumaş seçimleriyle zevkleriyle inanışlarına ve kültürlerine yansıtmışlardır.

Kök Boyadan ipekleri boyamanın en az 2600 yıllık geçmişe sahip olduğu ve ilk kez bu bölgede yaşayan insanların bu işlemi yaptıkları değişik bilimsel araştırma sonuçlarından anlaşılmaktadır.

Birçok uygarlığın gelip geçtiği Küçük Menderes Havzası ile özellikle Birgi’de dokuma, nakış ve iğne oyaları genç kızlarımızın çeyizlikleri arasında yer almakla birlikte yöre ekonomisine de katkı sağlayarak çoğu ailenin geçim kaynağı olmuştur.

35 Ödemiş

Bir zamanlar Aydınoğlu Beyliği’ne başkentlik yapan, zengin bir kültüre ve bir o kadar da etkileyici coğrafi çevreye sahip olan Birgi, Bozdağların güney eteklerinde Ödemiş’e 9 km. uzaklıkta bulunmaktadır. Ödemiş ve çevresinin kültür ve inanç turizmi merkezidir.

Birgi 5000 yıl öncesine uzanan kesintisiz bir tarihe sahiptir. Geç kalkolitik ve Tunç devirlerini yaşamış, Lidya, Pers, Bergama krallıklarının, Roma ve Bizans İmparatorluklarının egemenliğinde kalmış, sırasıyla Dioshieron, Pyrgion ve Christopolis isimleriyle anılmıştır. 1308 yılında Aydınoğlu beyliği ile başlayan Türk egemenliğiyle oluşan Selçuklu ve Osmanlı uygarlıkları Birgi’nin tarihsel ve kültürel kimliğini oluşturmaktadır. Bu dönemlere ait mimari mirası yoğun ve kalıcı olarak taşımaktadır. Aydınoğlu Beyliği’ne başkentlik yapan Birgi 1426 yılında tamamen Osmanlı idaresine geçmiştir.

Birgi’de dünyaca ünlü birçok bilim adamı yetişmiştir. İlk Türk denizcilerinden, Aydınoğlu Mehmet Bey’in oğlu Gazi Umurbey, Anadolu’nun ilk Müslüman Türk doktorlarından Celaleddin Hızır El Aydıni’nin (Hacı Paşa) ve tanınmış İslam

bilgini İmam-ı Birgivi Mehmet Efendi bunlardan bazıları olup kabir ve türbeleri Birgi’de bulunmaktadır.

Atalarımız ipekleri boyamak için renklerin her tonunu doğadan keşfetmiştir; ceviz kabuğundan kahverengiyi, şeftalinin ve asmanın yaprağından yeşili, safrandan ve papatyadan sarıyı ve birçok bitki kökünden moru, pembeyi, kırmızıyı ipekle buluşturarak ipeklerdeki canlılığı, renklerdeki parlaklığını ortaya koyarak oya ile kumaşın muhteşem uyumunda yörenin bitki örtüsünün önemi büyüktür. İpek ve dokumacılığın Birgi’de 1500 yıl önce başladığı tahmin edilmektedir. 1940’lı yıllarda 3250 adet el dokuma tezgahının bulunduğu bilinmekle birlikte, teknolojinin gelişmesi, fabrikasyon dokumaların daha ucuza mal edilmesi nedeniyle el dokumacılığı günümüzde yok denecek kadar azalmıştır. Bazı eski dokumalar da yok olmaya yüz tutmuştur.

36 Ödemiş

Geleneksel Türk el sanatlarında önemli bir yeri olan ipek dokumacılığı, şimdilerde sanayi tipi tezgahlarla yapıldığı gibi el tezgâhlarıyla da yapılmaktadır.

El tezgahlarında dokunan ipek dokumalar hala çeyiz amaçlı dokunmaktadır. Diğer kumaşlar genellikle ham ipek olarak fabrikasyon tezgahlarda, seri üretim olarak Birgi’deki Mert İpek Fabrikası ve Sem İpek Atölyesi’nde üretilmektedir. İsteğe bağlı olarak da renkli ipliklerle çizgili ve düz kumaşlar da dokunmaktadır.

Birgi’deki ipek fabrikasında dokunan İpek Dokumalar, Ham İpek Kumaş olarak dokunan ürünler; ipek empirme, İpek Jorjet, İpek Müslin, İpek Şantuk, Jakarlı, saten, Şifon, İpek Bürümcük, İpek Organze, Şantuk, Tafta’dır.

Birgi’de kullanılan ve el tezgâhlarında üretilen başlıca ürünler ise yağlık (İpek Mendil), peştamal, puşi, pembezar, bürdü, bürümcük, idare bezi, havlu, çarşaf, yolluk ve el işçilikli dokumalardır. İpek yan ürünleri: Kamçı İpeği, Tava Dibi İpeği, Kırıntı İpeği, Tusa İpeği, Dupyoni İpeğinden de otantik giysi ve kumaşlar üretilmektedir.

Birgi’de doğal ortamda yetişen incir, zeytin, kestane ve ceviz ağaçlarının yanı sıra endemik bitkiler de önemli bir yer tutmaktadır.

Birgi 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası geçici listesine girmeyi başarmış, kalıcı listeye girmek için alan çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca Birgi CİTTASLOW Yavaş Şehir gibi diğer uluslararası örgütlenme çalışmaları içerisinde de yer almaktadır.

Son on yıl içinde ÇEKÜL Vakfı, dönemin Birgi Belediyesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin ortak çabalarıyla, Birgi özgün kimliği ile ayağa kalmakta ve Küçük Menderes Havzası’nın önemli bir “turizm beldesi” olarak ortaya çıkmıştır.

Medrese), Dervişağa Camii, Koca Çeşme (Bıçakcı Esseyit Hacı Ali Ağa Çeşmesi), Hafza Hatun Çeşmesi (Taşpazar Çeşmesi), Demirbaba Çeşmesi, Paşa Çeşmesi, Akmescit (Elif) dede Çeşmesi, Gözetleme Kulesi (Pankuduz/Küp Uçuranlar Kulesi), Sıbyan Mektebi (Sarı Berber Medresesi), Güdük Minare Mescidi, Demirli Mağaza, Su Terazisi, Umurbey Heykeli, Çevre Kültür Evi (ÇEKÜL), İmam-ı Birgivi Kabristanlığı’dır. Ayrıca restore edilerek kazanılan Birgi evleri ve sivil mimari örnekleri-sokaklar ziyaret edilmesi gereken mekanlardır.

37 Ödemiş

Akdeniz iklimini tüm karakteristikleriyle yaşayan mahalle Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 24°C, Ocak ayı ortalaması 5°C ve yıllık sıcaklık ortalaması değeri 15°C’ dir. Yıllık yağış miktarı yaklaşık 800 mm.’dir. Bu iklim özellikleri zeytin ve incir tarımını yörenin kültürel bir unsuru haline getirmiştir. El işi, oya ve mekik işleri, iğne oyaları yörenin talep edilen kültürel ürünleridir. Birgi’de ziyaret edilecek en önemli unsurlar; Aydınoğlu Mehmet Bey Camii (Ulu Camii), Aydınoğulları Türbesi, Sultan Şah Türbesi, Çakırağa Konağı, Ataullah Efendi Medresesi (İmam-ı Birgivi Medresesi), Kale Medresesi, Osmanlı Hamamı, Sasalı Hamamı (Kırk Kızlar Hamamı), Sandıkeminioğlu Konağı, Kerimağa Konağı, Çarşı Çeşmesi, Karaoğlu Camii, Şeyh Muhiddin Hamamı (Çukur Hamam), Dervişağa Darü’l-hadisi (Çukur

ÇAKIRAĞA KONAĞI 18. Yüzyılın ikinci yarısında büyük toprak sahibi ve deri tüccarı Şerif Ali Ağa tarafından yaptırılmıştır.

1975 yılına değin konut olarak kullanılan bu yapı, 1975 yılında müştemilatıyla birlikte Kültür Bakanlığı’nca kamulaştırılarak restore edilmiş ve 1995 yılında müze olarak açılmıştır. Alt katı taş duvar örgülü, 1. ve 2. katları ahşap çatkılı tarzda yapılmış açık sofalı bir konaktır. Barok ve rokoko tarzında süslemeleri, başodalarındaki İstanbul ve İzmir duvar resimleriyle Türk konak mimarisinin önemli bir yapısıdır.

38 Ödemiş

Nerede Kalınır?

Birgi içerisinde sivil mimarlık örneği binalardan olan ve sürekli bir yenisi açılarak konaklama olanaklarının genişlediği pansiyonlar bulunmaktadır.

Derviş Ağa Konağı: 0533 4317181- 0232 5315354 Çınaraltı Pansiyon: 0232 5315358 Saliha Hanım Taş Konak Butik Otel: 0538 481 55 66- 0534 646 93 83 Nasıl Gidilir? Ödemiş ’e 6 km, İzmir’e 120 km mesafede olan Birgi Mahallesi’ne hem Ödemiş merkezden hem de Salihli (BirgiSalihli arası 60 km) istikametinden ulaşabilirsiniz.

39 Ödemiş

AYDINOĞLU MEHMET BEY CAMİİ (ULU CAMİİ)

40

Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından 1312 yılında yaptırılmıştır. Doğu ve güney cephesi devşirme mermer bloklarla kaplı olup moloz taştan yapılmıştır. Güneydoğu köşesine arkaik bir aslan heykeli yerleştirilmiştir. Anıtsal giriş kapısından 15 devşirme sütunlu harime girilir. Burası kurşun kaplı kırma çatıyla örtülüdür. Mihrabı geometrik, firuze ve patlıcan moru çinilerle kaplıdır. Ahşap mimberi ise kündekâri tekniği ile yapılmış, yıldız ve geçmelerden oluşan Selçuklu ahşap sanatının bilinen en güzel örneklerinden biridir.

AYDINOĞULLARI TÜRBESİ

SULTAN ŞAH TÜRBESİ

Kare planlı olan türbenin üzeri, sırlı-renkli tuğlalarla oluşturulmuş altıgen bir külahla kaplıdır. Bu külahın üzeri ise kurşun kaplı kubbeyle örtülüdür. Mehmet Bey’in ölümü üzerine 1334 yılında yaptırılmış olan türbede Mehmet Bey’in yanı sıra oğulları Gazi Umur Bey, İsa Bey ve Bahadır Bey’in sandukaları da vardır.

Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından, kız kardeşi Hanzâde Hatun’un 1310 yılında ölümü üzerine yaptırılmıştır. Moloz taştan yapılmış altıgen planlı bu yapının üzeri kiremit kaplı bir kubbe ile örtülüdür. Türbe girişi taşırılmış, mermer söve ve kemerlerle çevrili kapısı da giriş eyvanı içine alınmıştır. Hanzâde Hatun, Sultan Şah diye de anılır.

Ödemiş

GÜDÜK MİNARE MESCİDİ

OSMANLI HAMAMI

Kare planlı, moloz taştan yapılmış bir yapıdır. Beş kenarlı pabucu üzerinde tuğla ile örülmüş, kısa ve küt minaresinin şerefe korkulukları da tuğladandır. Aydınoğulları Beyliği döneminde,14. yüzyılın ikinci yarısından kalma ender yapılardan biridir.

Kubbeli, enine sıcaklıklı, çifte halvetli hamamlar grubundandır.

Plan şemasından ve yapım tekniğinden 15. yüzyılda yapıldığı anlaşılan bir Osmanlı hamamıdır.

Külhan ocağı sokağa taşmış bu hamamın soyunmalık kısmı yakın geçmişte kaldırılmış, yerine dükkân yapılmıştır.

ATAULLAH EFENDİ MEDRESESİ (İMAM-I BİRGİVİ MEDRESESİ)

DERVİŞ AĞA CAMİİ Kare planlı, açık revaklı, kubbeli bir camidir. Derviş Ağa tarafından 1663 yılında moloz taştan yaptırılmıştır. Açık revaklı son cemaat yeri, devşirme sütunlara dayanan üç kemerle çevrili tonoz, kurşun kaplı üç basık kubbe ile örtülüdür. Minaresi, girişin sağında olup, pabucu ana duvardan ayrıdır. Kemerlerinde

DERVİŞ AĞA DARÜLHADİSİ (ÇUKUR MEDRESE) Derviş Ağa tarafından 1657-8 yılında, moloz taştan yaptırılmış açık avlulu bir yapıdır. Avlusunda kuyusu olan, asimetrik, L planlı bu darülhadisin güney kanadının doğu ucunda dershane/mescit ve her iki kanatta da kapı ve pencereleri revaka açılan yedi öğrenci hücresi vardır. Dersane ve hücrelerin üzeri kubbelerle örtülüdür. Halk arasında Çukur Medrese olarak anılır.

41 Ödemiş

Sultan II. Selim’in hocası, Birgili Ataullah Efendi tarafından 1570 yılından önce yaptırılmıştır.

Medresenin açık revakını üç taraftan çevreleyen yedi hücresi ve hücrelerinde ocak, pencere ve nişleri vardır. Medrese, burada müderrislik yapan İmam-ı Birgivî Mehmet Efendi’nin adıyla da anılır.

ve tonoz kaburgalarında biteviye dolanan asma dalları ile kırmızı ve mor üzümlü boya bezemeleri görülmektedir. İçeride kubbe geçişlerinde de boya bezemeleri vardır Ahşaptan yapılma kadınlar mahfili ve giriş üzerinde müezzin mahfili yer alır.

ŞEYH MUHİDDİN HAMAMI (ÇUKUR HAMAM) Moloz taştan yapılmış, kapalı alanları kubbelerle örtülü olan hamam, kare bir mekan etrafında sıralanan halvet hücrelerinden oluşur. Külhanı arkada basık tonozludur. Girişin önünde bulunan mermer döşemenin üzerinde muhtemelen ahşap soyunmalık bölümü olmalıydı. 15.

Yüzyıla tarihlenen bu hamam, bazı yayınlarda Derviş Ağa Hamamı ya da Şeyh Muhiddin Hamamı olarak adlandırılsa da, henüz belgesi bulunmadığı için halkın deyişi ile Çukur Hamam olarak tanımlanır.

42

KARAOĞLU CAMİİ Moloz taştan yapılmış, kare planlı, iki yarım kubbe ile destekli merkezi kubbeli bir camidir. Devşirme sütun ve sütun başlıkları olan üç kemerli açık revaklı son cemaat yeri, üç küçük kubbe ile örtülüdür Girişin üzerinde müezzin mahfili yer alır. Revak duvarlarında ve cami içinde boyalı yazılar ve motifler bulunur Karaoğlu Mustafa Efendi tarafından 1782 yılında yaptırılmış olan bu caminin avlusunda kubbeli bir şadırvan ile Karaoğlu sülalesine ait hazire yer alır.

GÖZETLEME KULESİ (PANKUDUZ/KÜP UÇURANLAR KULESİ)

Ödemiş

Çember temel üzerine oturtulmuş ongen planlı moloz taştan yapılmış bir Ortaçağ yapısıdır ve muhtemelen Birgi’ye adını veren Pyrgion (gözetleme kulesi) olmalıdır. Bu yapının üzerine 1997-8 yılında eklenen kat, kiremit kaplı kırma çatı ile örtülmüştür. Halk arasında Küp Uçuranlar Kulesi olarak adlandırılır.

SIBYAN MEKTEBİ (SARI BERBER MESCİDİ) Moloz taştan yapılmış, kare planlı bir yapıdır. Taş duvarları restore edilirken sıvanmıştır. Kiremit örtülü kubbesi, güneye açılan küçük bir kapısı, cephelerinde pencereleri, içinde mihrabı vardır.

Halk arasında Sarı Berber Mescidi olarak anılan bu yapı, mimari özelliklerine göre Osmanlı’nın son döneminden kalma bir sıbyan mektebi (ilkokul) olmalıdır.

DEMİRLİ MAĞAZA Erken dönem Osmanlı mağazalarındandır. Dikdörgen planlı, beşik tonozlu bir yapı olup güneydoğu köşesi pahlanarak giriş kapısı oluşturulmuştur.

Kapı girişinin yanından taş merdivenle inilen bodrum katın tabanı, tuğla tozu katkılı kalın bir harçla, ortasında bulunan yere gömülü bir küpe meyilli olarak oluşturulmuştur. Bu uygulama, bodrum katının sıvı (zeytinyağ) deposu olarak kullanıldığını belirler. Restore edilen bu yapının batı ve güney cephelerinde yer alan kemerli açıklıklarda muhtemelen camekân ve tezgâh kepenkleri bulunmaktaydı.

KOCA ÇEŞME (BIÇAKÇI ESSEYYİD HACI ALİ AĞA ÇEŞMESİ) Bıçakçı Esseyyid Hacı Ali Ağa tarafından 1807-8 yılında yaptırılmıştır. Tuğla ile yapılmış köşe silmeleri üstte kirpi saçağa dönüşür. Çökertme içine alınan cephesinde oluşturulan sivri kemerli yüzeyi de çökertilmiş olup, kabartma bezemeli mermer çeşme aynası vardır üzerinde lüle deliği yer alır. Yapı kitabesi vardır. Roma döneminden kalma, girlandlı, boğa başlı mermer lahit taslağı da köşesinden delinerek yalak olarak kullanılmıştır. Pişmiş topraktan su künkleri ise çeşme duvarı içindedir.

SASALI HAMAMI (KIRK KIZLAR HAMAMI) Söylenceye göre kırk kız hamamda iken sel baskınına uğradığından, halk arasında Kırk Kızlar Hamamı olarak da anılır. Soğukluk, sıcaklık ve halvet odaları eş odalar halinde olan bu hamamın plan verileri benzerleriyle karşılaştırıldığında 15. yüzyılda yapılmış olduğu söylenebilir.

SU TERAZİSİ Bozdağ kaynaklarından, bazı yerlerde su kemerleri üzerinden geçerek, pişmiş toprak künklerle Birgi’ye ulaştırılan içme ve kullanma suyunun, mahallelere dağıtılmasını sağlayan bir mühendislik yapısıdır. Osmanlı döneminden kalma bu taş yapı, Birgi’nin tarih boyunca bayındır bir kent olduğunun göstergesidir.

Cumhuriyet döneminde millet mektebi, sağlık odası, postane, kütüphane, kahve ve spor kulübü olarak kullanılmıştır. ÇEKÜL Vakfı tarafından satın alınan bu yıkık yapı, rekonstrüksiyonu yapılarak, 2003 yılında Birgi Çevre ve Kültür Evi olarak açılmış olup burada Küçük Menderes Araştırmaları Merkezi de hizmet vermektedir.

HAFSA HATUN ÇEŞMESİ Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezit’in eşi Hafsa Hatun tarafından yaptırılmış ve çeşmenin sürekliliğini kurduğu bir vakıfla sağlamıştır. Devşirme ve moloz taştan yapılmış bu çeşme, iç içe üç yuvarlak kemerle oluşturulan çökertme içinde her iki üst köşesinde çarkıfelek motifi bulunan çeşme aynasıyla dengeli bir mühendislik yapıdır.

Bulunduğu semtin adıyla Taşpazar Çeşmesi olarak da anılır.

AKMESCİT(ELİF) DEDE ÇEŞMESİ Aydınoğlu Beyliği’nin kuruluşu sırasında gelen Horasan erenlerinden Akmescit Dede’nin (Elif Dede) adıyla kurulan köyünde (yani Birgi’nin bu mahallinde) yer alan çeşme moloz taş ve tuğla ile örülmüştür.

Tuğla kemer içine çökertilmiş bu çeşmede, Roma döneminden kalma girlandlı mermer çocuk lahdi taslağı yalak olarak kullanılmıştır. Çeşme önündeki alanda mezarı bulunmaktadır. ÇARŞI ÇEŞMESİ

ÇEKÜL / ÇEVRE VE KÜLTÜR EVİ

43 Ödemiş

Yıkılmış olan Hacı Osman Medresesi’nin Kütüphanesi ya da baş müderris odasıdır.

1939 Yılında sel vurgunundan sonra 1952 yılında yapılan yeni çarşının çeşmesidir. Kare planlı su haznesinin dört cephesinde çeşmeleri ve yalakları vardır.

Yapımında Kütahya çinileri de kullanılarak cephelere yerleştirilmiştir.

DEMİR BABA ÇEŞMESİ

KERİM AĞA KONAĞI

Aydınoğlu Beyliği’nin kuruluşu sırasında gelen Horasan erenlerinden Demir Baba için yaptırılmış bir çeşmedir. Moloz taştan yapılan ve çökertme içinde oluşturulan tuğla ile örülmüş bir kemer içinde mermer çeşme aynası ve bronzdan harlağı yer alır. Çeşme yalağı da andezit taşından oyulmuştur.

Zemin katı moloz taş ve toprak harçla yapılmış, üst katı sokağa taşırılmış ve ahşap çatkılı duvarların içine moloz taş dolguları toprak harçla örülerek üzeri saman katkılı toprak sıva ile sıvanmıştır. Üst katta bahçeye açılan açık sofası, odalarla çevrilidir. Sokak köşesi yuvarlatılmış zemin duvarlarında uçları nar ve bitki motifleriyle sonlanan ahşap elibelindeler, taşırılan konsolları tutmaktadır.

Dönem tekniği okunabilen, geleneksel Türk konut mimarlığının özgün örneklerinden olan konak, olasılıkla 18. ya da 19. yüzyılda inşa edilmiştir.

PAŞA ÇEŞMESİ Eski yazı ile yazılmış yapı kitabesinde belirtildiği gibi, İzmir Valisi Kazım Dirik tarafından, açılan Ödemiş-Salihli yolunun hatırası olarak 1927 yılında, İl Özel İdaresi ve Birgi Belediyesi’nin yardımlarıyla yapılmıştır. İki tarafında burmalı sütunceler ile bezenmiş mermer kaplamalı bir çeşmedir. Çökertilen iç kısmında sivri kemerin oluşturduğu yüzeyde bitkisel bezemeler görülür. Cephesinin iki yanında da İstiklal Harbi şehitlerinin adları yer almaktadır. 1994 yılında taşınarak yeni yolun kıyısına taşınmıştır. Eski yazı kitabeler, arka cephesine yeni yazıyla aktarılmıştır.

44

KALE MEDRESESİ Açık avlulu, L planlı bir medresedir. Bir kısmı tadilata uğradığı için plan şeması tam okunamamaktadır. Görünen üç hücresi de tuğla ile örülmüş harç tonoz ile örtülüdür. Hücreler tek pencereli olup birisinde ara duvarda, diğer ikisinde ise köşelerde oluşturulmuş birer ocak yer alır. Ayrıca her hücrede ikişer adet olmak üzere, ara duvarlar içlerinde oymalar vardır. Moloz taştan yapılmış bu medresenin kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.

Aydınoğlu Mehmet Bey’in ve Gazi Umur Bey’in kızı Azize

Hatun’un Birgi’de medrese inşa ettirdiği vakıf kayıtlarında belirtilmektedir. Ancak bazı araştırmacılar medresenin özelliklerini göz önünde tutarak, bu medreseyi 16. veya 17. yüzyıla tarihlemektedir. İMAM-I BİRGİVİ KABRİSTANLIĞI Halk arasında Böken Mezarlığı olarak anılır. Birgi’nin Osmanlı döneminden kalma mezarlığıdır.

Bu mezarlık Birgi’de müderrislik yapan Mehmet Efendi’nin buraya defnedilmesinden sonra, onun adıyla tanınmaktadır. Ayrıca Osmanlı döneminde önemli görevler üstlenmiş insanların da mezarları vardır. Halkın ziyaret ettiği önemli kabristanlardan biridir.

SANDIKEMİNİOĞLU KONAĞI Zemin katı moloz ve kırma taşla örülmüş olup konsollarla genişletilmiş üst katın yan cepheleri taş örgülü, sokak cephesi ise ahşap sütrüktürlüdür. Üst katta avluya açılan hayatı, sokağa konsollarla taşırılmış odaları ile dış sofalı Türk evi tipinin özgün bir örneğidir. Ayrıca üst katın oda duvarlarında hayali İstanbul manzarası, vazoda çiçekler, panolar gibi resimleriyle de dikkat çekicidir.

Birgi’de, Sandıkoğulları sülalesinin konutu iken bugün Belediye’ye

Ödemiş

ait olan bu yapı, Türk konut mimarlığının renkli ve özgün bir örneğidir. Araştırmacılar tarafından 19. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilmektedir.

Birgi’de koruma ve tanıtmanın odağı durumunda olan Birgi ÇEKÜL Çevre ve Kültür Evi bilgi amaçlı ziyaretlere açık olarak hizmet vermektedir.

Birgi doğa yürüyüşleri için Birgi Deresi boyunca ve Hacıhasan Mahallesi yolu üzerinde uygun ortamlara sahiptir. Ayrıca, kent içi, kültür yürüyüşleri, foto safari ve bisiklet turları için oldukça uygundur.

Pansiyonculuğun gelişmeye başladığı kentte kültür ve tarih turizminin yanında ekoturizm için de uygun koşullar bulunmaktadır. Özellikle kentsel dokunun korunması, yöresel özelliklerin ve kültürün yaşatılması, ekoturizmin yapılabilmesine imkan vermektedir. Ayrıca Birgi Deresi vadisi takip edilerek Bozdağ zirvesine kadar ulaşan bölümde dağcılık ve botanik turizmi yapılabilmektedir.

45 Ödemiş

EGE’NİN ALPLERİ

BOZDAĞ Bozdağ, Birgi’nin 22 kilometre kuzeyinde, 2157 m. yüksekliğinde, 1150 metre rakımda kurulmuş bir yayladır. Adını Batı Anadolu’nun en yüksek dağlarından biri olan Bozdağlardan alır. Ege’nin Alpleri olarak adlandırılan Bozdağlar, Küçük Menderes ile Gediz Ovaları arasında doğu-batı yönünde 170 kilometre boyunca uzanır ve pek çok endemik bitkiye ev sahipliği yapar.

46 Ödemiş

47

Ödemiş

Meşe, Çam Ormanları içinde kurulan Bozdağ Mahallesi yemyeşil doğası, tertemiz havası ve suyu ile bir yeryüzü cennetidir.

Bu orman içindeki Mermeroluk mevkii ve kaynak suyu çeşmesi önemli bir rekreasyon alanıdır.

Yayla, yıl boyunca dağcıların ve doğaseverlerin uğrak noktasıdır.

Her yıl geleneksel olarak şubat aylarında, İzmir Dağcılık ve Doğa Sporları İhtisas Kulübü (İDADİK) tarafından dağcılık

48

şenlikleri düzenlenerek, Ödemiş Belediyesi’ne bağlı Efe Dağcılık ve diğer il ve ilçelerden gelen kulüp üyeleri kamp kurup zirve yürüyüşleri gerçekleştirirler.

Ayrıca iklim şartlarının uygunluğu Bozdağ’ı Türkiye’nin en önemli yamaç paraşütü merkezlerinden biri haline getirir.

Mahallede bulunan üçler, beşler, yediler, kırklar adlı mezarlıklardan, Bozdağ’ın tarihinin çok eski çağlara dayandığı anlaşılmaktadır. Kent, ilkçağlarda Lidyalılar tarafından kurulmuş ve adına Tmolos denilmiştir. Coğrafi konumundan dolayı o dönemde karakol olarak kullanıldığı düşünülmektedir.

Bozdağ, Lidyalılardan sonra Birgi ile Pers egemenliği altına girmiştir.

Ödemiş

Bozdağ, Çınarlı Park, Mermer Oluk, Şelale Park, Kırk Çeşme gibi mesire ve piknik yerleriyle en büyük ilgiyi yaz mevsiminde görür. Bu da yaylaya önemli bir ekonomik girdi sağlar.

Fatih Sultan Mehmet’in şehzadeliği döneminde Bozdağ’a gelerek, adını Asırlık Çınar Ağaçlarından alan Çınarlı Park’ta hocası Molla Gürani’den ders aldığı bilinir. Ayrıca mahallede eski bir medresenin kalıntıları bulunur.

1998 yılında İzmir Valiliğinin destekleriyle Bozdağ’da açılan kayak merkezinde hem amatör hem de profesyonel kayakçılara yönelik üç adet kayak pisti ve teleferik bulunmaktadır.

Yaylanın kuzey ucunda, karayolu üzerinde Bozdağ Mahallesi’ne 4 km. mesafede bulunan Kırkoluk mevkii zengin kaynak suları ile günübirlik ziyaretçileri ağırlayan bir mesire yeridir.

Çevresindeki ovalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri düşüktür.

Bozdağ Yaylası Ödemiş’e 28, İzmir’e 140 km. mesafededir.

Bozdağ Yaylası’nın güneye uzantısı Elmabağı Yaylası olarak da bilinmektedir. Halk arasında Tekke olarak anılan Elmabağı ve daha güneydeki Ovacık Mahalleleri diğer yerleşim birimleridir. Kış aylarında Bozdağ Yaylası’ndaki yerleşimlerden Birgi’ye göç gerçekleşmektedir.

Bu nedenle yaylanın kış ve yaz nüfusu farklıdır.

Yaylada iki adet içme suyu şişeleme tesisi bulunmaktadır.

Yaylaya Ödemiş ve Salihli’den gün içinde karşılıklı üç sefer vardır. Bunun dışında Ödemiş’ten belediyeye ait minibüslerle seferler yapılmaktadır.

Bozdağlar üzerinde konaklama imkânları en gelişmiş olan yayladır. Yaylada otel ve pansiyonlar bulunmaktadır.

Nerede Kalınır?

Bozdağ’ın girişinde kente hâkim bir tepe üzerine inşa edilmiş, doğa manzarasına sahip bir otel ve çarşı merkezinde yıl boyunca kalabileceğiniz pek çok küçük pansiyon bulunmaktadır.

Nasıl Gidilir?

Birgi’ye 22 km, İzmir’e 140km mesafede olan Bozdağ Mahallesi’ne hem Ödemiş hem de Salihli istikametinden ulaşabilirsiniz.

49 Ödemiş

GÖLCÜK Denizden yüksekliği ortalama 1100 metre olan yaylada göl, 1050 metre yüksekliğe sahip olup yaylanın en çukur bölümünü oluşturmaktadır.

Yayla orijinal doğal ortamı ile eko turizm için uygun bir ortamdır.

50 Ödemiş

Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan en büyüğü Gölcük Yaylası’dır. Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar gibi Gölcük oluğu da halk arasında yayla olarak anılmaktadır. Yayla adını güneyinde yer alan 0,84 km²’lik alana yayılan gölcük gölünden almaktadır. Denizden yüksekliği ortalama 1100 metre olan yaylada göl, 1050 metre yüksekliğe sahip olup yaylanın en çukur bölümünü oluşturmaktadır. Gölün ortalama derinliği 3-4 metre, en derin bölümü ise 10 metredir.

Gölcük bir alüvyon set gölüdür. Gölcük’ün bulunduğu oluk tektonikle belirginleşmiş ancak göl bir alüvyon seti ile ortaya çıkmış olup doğa için genç 7000 yıllık bir oluşumdur (Sullivan 1988, Vardar 2002). Bu bilimsel verilerin dışında, halk arasında bir krater gölü ya da tektonik göl olduğuna inananlar, tüm yeni bilgilere rağmen halen bulunmaktadır. Göl içindeki çamur katmanlarından yapılan analizlerde Ege Denizi’nde, Santurini Adası’nda, günümüzden 3500 yıl önce meydana gelen volkanik patlamaya ait çok ince kül partikülleri bulunması gölü doğa tarihi açısından çekici hale getirmiştir.

Celal Bayar Üniversitesi ekibi göl ve çevresinde Küçük Menderes Havzası Coğrafi Veri Projesi kapsamında ayrıntılı bir çalışma yapmıştır (2006).

Akdeniz ikliminin etkisi altında olan yaylanın çevresindeki ovalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri düşüktür. Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 19 °C, Ocak ayı ortalaması 3°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 8°C olarak gerçekleşmektedir. Yıllık yağış miktarı 1000 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalaması 15’tir.

51 Ödemiş

Gölcük Yaylası Ödemiş’e 18, İzmir’e 130 km. mesafededir. Göl kenarına kurulu olan Gölcük Mahallesi yaz aylarında yaylada bulunup kış aylarında ovaya taşınan belki de Türkiye’deki tek yerleşimdir.

52

Ödemiş

Daha çok günübirlikçi yerli ziyaretçilere hizmet veren göl çevresi, serin havası, çevresindeki yeşil tarım alanları ve ormanı ile turlarla gelen ziyaretçilere etkileyici bir doğal ortam sunmaktadır.

Göl çevresi yaklaşık 6 km.’ lik bir yürüyüş ve bisiklet parkuru sunmaktadır. Kros, troppy, yamaç paraşütü, su sporları ve futbol için uygun bir ortama sahip olan yayla rekreasyon için ideal bir mekandır. Yayla orijinal doğal ortamı ile eko turizm için uygun bir ortamdır.

Nerede Kalınır?

Bozdağ Yaylası ile birlikte konaklama imkanları en gelişmiş yayladır. Yaylada iki otel ve pansiyonlar bulunmaktadır.

Yaz aylarında kamp ve karavan turizmi için göl kenarı uygundur.

1929 yılında Ulu Önder Atatürk’ün istirahat etmesi için yapılan, İsmet Paşa’nın belirli bir süre konakladığı yemek salonları ve 14 odası bulunan Kültür ve Turizm Bakanlığınca Atatürk Evi olarak kültür envanterine kaydedilen bina, günümüzde ilave yapıları ile yaklaşık 100 yatak kapasiteli ote olarak hizmet vermektedir.

Ayrıca Göl üzerinde ahşap teraslı 52 odalı ve kapalı yüzme havuzlu ikinci bir otel mevcuttur.

Prenses Otel:

0232 558 11 15

Gölcük Otel:

0232 528 13 33 0232 528 10 16 0232 528 10 06

Güler Pansiyon:

0232 558 11 53

Gölcük Göl Pansiyon: 0232 558 14 44 0232 558 13 58 0532 717 44 80 Kavaklı Pansiyon:

0232 558 13 58

Nasıl Gidilir?

Gölcük Yaylası’na Ödemiş garajından minibüslerle düzenli seferler yapılmaktadır. Ayrıca İzmir-Torbalı-Bayındır-Ödemiş ve Salihli-Sart-Allahdiyen-KırkolukBozdağ istikametlerinden Gölcük’e ulaşılmaktadır.

53 Ödemiş

Göl çevresinde Gedikdüzü, Örseli ve Boğaz mevkilerindeki yamaçlarda ve gölün güneyinde “A” tepesi ile göl arasında Adabaşı mevkiinde mükemmel manzaralar ile ziyaretçileri karşılayan, yürüyüş ve foto safari parkurları bulunmaktadır. Gölün doğu kıyısına sokulan tepeler, gölü hakim bir noktadan gören seyir zevki mükemmel bir alandır. Özellikle gölün güneyindeki

tepeler yamaç paraşütü için uygun alanlardır.

BADEMLİ FİDANCILIK konusunda uzmanlaşmış olan BADEMLİ, TÜRKİYE fidan üretiminin % 60’ını karşılamaktadır.

54

Bademli doğa yürüyüşleri için Selli ve Bıçakçı Deresi Vadisi ve BıçakçıOvacık yolu çevresi uygun ortamlara sahiptir. Ayrıca, kent içi, kültür yürüyüşleri, foto safari ve bisiklet turları için oldukça uygundur. Kentte kültür ve tarih turizminin yanında ekoturizm için de uygun koşullar bulunmaktadır.

Ödemiş

Aydındağları’nın Küçük Menderes Havzası’na bakan kuzey eteklerinde yer alan Bademli Mahallesi Ödemiş’e 19 km. uzaklıktadır. Ödemiş ve çevresinin tarihsel ve kültürel turizm açısından Birgi’den sonra diğer önemli yerleşim merkezidir.

Denizden yüksekliği 300 m.’dir.

Akdeniz iklimini tüm karakteristikleriyle yaşayan mahallede Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 25°C, Ocak ayı ortalaması 6°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 16°C’dir. Yıllık yağış miktarı yaklaşık 800 mm.’dir. Bu iklim özelliklerine bağlı olarak fidancılık ve kiraz tarımı gelişmiştir. Her yıl Mayıs ayının son haftasında yapılan Kiraz Festivali bu tarım geleneğinin bir öğesidir. Hem kiraz üretimini teşvik etmek hem de Bademli’yi tanıtmak amacıyla yapılan şenlik ve Selli Deresi boyundaki festival alanı görülmeye değerdir. Karlık, Kozluk, Kırım ve Selli Dereleri boyunca kır kahveleri hizmet vermektedir.

Bu çevredeki piknik ve mesire yerleri ön plana çıkmaktadır.

Fidancılık konusunda uzmanlaşmış olan Bademli, Türkiye üretiminin % 60’ını karşılamaktadır.

Bademlinin doğusuna doğru Bıçakçı, Pirinççi gibi yerleşimler ve Bademli şenlik alanı ve Selli Deresi boyu doğal çevresiyle dikkat çeken rekreasyonel alanlardır. Bunların yanında, Bıçakçı yoluyla ulaşılan Ovacık Yaylası tandırı ve yaz aylarındaki serin doğası ile Bademli yakın çevresinin yayla turizmi alanıdır.

Selli Deresi Vadisi takip edilerek

Aydındağları’nın doruğu olan Hacetdede tepesi zirvesine (1831 m.) kadar ulaşan bölümde dağcılık ve botanik turizmi yapılabilmektedir.

55 Ödemiş

Bademli’de ziyaret edilecek en önemli kültürel unsurlar; Kılcı Mehmet Ağa Camii, Hayrettin Efendi Camii, Pazaryeri Köprüsü, Pazaryeri, Potamia Kalesi, Selli Köprüsü, Salih Efendi Mescidi, Çobanoğlu Mescidi, Derviş Ağa Camii, Abdülbaki Camii, Arapbaş Mescidi, Kadı Oturağı, Türbe ve Bademli

sivil mimari örneği Alamanlı Evi’dir. Bademli’de koruma ve tanıtma bilinci gelişmekte ve mahalle bu konudaki yatırımlara hazırlanmaktadır.

56 Ödemiş

Kılcı Mehmet Ağa Camii: Yapının ne zaman ve kimin tarafından inşa ettirildiği bilinmemektedir. Ancak Harim girişinin üzerinde yer alan kitabesinde 1226/1811 yılında, Ödemiş Voyvodası Kılcızade (Seyyid) Mehmet Ağa tarafından büyütülerek yenilendiği anlaşılmaktadır. Caminin ön cephesi kalem işleriyle dikkat çekmektedir. Giriş kapısı üzerindeki kitabenin çevresi asma ve üzüm resimleriyle süslenmiş olup kitabenin sağında kalem işi tekniğiyle minyatür tarzda yapılmış Kabe-i Muazzama ve solunda Ravza-i Mutahhara resimleri bulunmaktadır. İç duvarlarda Allah (c.c), Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Dört Halife’nin isimleri yer almaktadır.

Nerede Kalınır?

Bademli’de konaklamak isterseniz çarşı merkezde Bayramlar Konuk Evi bulunmaktadır.

Nasıl Gidilir? Ödemiş ’e 19 km mesafede olan Bademli’ye Ödemiş istikametinden ulaşabilirsiniz.

GÜNDALAN YAYLASI Bozdağlar platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan en yüksek olanıdır.

çevresindeki yaylalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri daha düşüktür. Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 16 °C, Ocak ayı ortalaması, -4°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 6°C olarak gerçekleşir. Yıllık yağış miktarı 1200 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalaması 30’dur.

Gündalan Yaylası Ödemiş’e 35, İzmir’e 146 km. mesafededir.

Yayla geçici bile olsa yerleşime açılmamıştır. Bozdağ ve Tekke (Elmabağ) yaylalarının sakinleri tarafından yaz aylarında tarım için kullanılmaktadır. Yaz

aylarında organik tarım için tercih edilen bir alan karakterini kazanmıştır. Bozdağ Mahallesi’ne 7 km mesafededir. Yayladan geçen asfalt yol, Büyük Çavdar Yaylası’ndaki Kış Sporları ve Kayak Merkezi’ne ulaşmaktadır.

Dağcılık, yürüyüş, kros, yamaç paraşütü için uygun bir ortama sahip olan yayla ideal bir mekandır. Yayla güneyindeki yamaçlarda snowboard, batı yamaçlarında yamaç paraşütü için uygun ortamlar bulunmaktadır.

57 Ödemiş

Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar gibi Gündalan oluğu da halk arasında yayla olarak anılmaktadır. Yayla 1500 metre yüksekliğinde, doruklar arasına sıkışmış bir tepsi gibi düzdür.

Bozdağ doruğunun (2157 m.) kuzeyinde uzanan sırtlar yaylaya doğru alçalarak ulaşır. Tektonik bir oluşum olan yayla, içine dolan alüvyonlarla düz bir ovacık görünümünü kazanmıştır. Yayla çevresi ağaçlandırma çalışmaları ile yeşertilmeye çalışılmaktadır.

Akdeniz ikliminin etkisi altında olan, Gündalan Yaylası’nın

BÜYÜKÇAVDAR YAYLASI Yayla, İzmir ili ve Kıyı Ege’nin kış sporları ve kayak için tek uygun alanı olarak dikkat çekmektedir.

Bozdağlar üzerindeki kış sporları ve kayak merkezi tesisleri bu yaylanın güneyinde, Bozdağ doruğunun kuzey eteğinde yer almaktadır. Büyükçavdar, Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan en az güneş alanıdır. Büyükçavdar, Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar

58

gibi halk arasında yayla olarak anılmaktadır. Yayla 1150 metre yüksekliğinde bir oluk gibi uzanmaktadır. Bozdağ doruğunun (2157 m.) kuzeyinde bulunan dik yamaçlar hızla alçalarak yayla düzlüğüne ulaşır.

Akdeniz ikliminin etkisi altında olan yaylanın Temmuz ayı

sıcaklık ortalaması 17°C, Ocak ayı ortalaması, -3°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 7°C olarak gerçekleşmektedir. Yıllık yağış miktarı 1200 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalaması 30’dur.

Yayla çevresi son zamanlarda ağaçlandırma çalışmaları ile yeşertilmeye çalışılmaktadır.

Ödemiş

Büyükçavdar Yaylası Ödemiş’e 39, İzmir’e 150 km. mesafededir.

Yayla geçici olsa bile yerleşime açılmamıştır. Gündalan Yaylası’nda olduğu gibi, Bozdağ ve Tekke (Elmabağı) Yaylalarının sakinleri tarafından yaz aylarında tarım için kullanılmaktadır. Bozdağ Mahallesi’ne 11 km. mesafededir.

Bozdağ Mahallesi’nden gelen asfalt yol Gündalan’ı geçerek yayladaki Kış Sporları ve Kayak Merkezi’ne ulaşmaktadır. Dağcılık, kayak, snowboard, yürüyüş, kros, yamaç paraşütü için uygun bir ortama sahiptir. Yayla tesislerindeki otel ve bungalov türü evler konaklama için uygundur. Telesiyejle Bozdağ doruğuna ulaşmak mümkündür.

Bozdağ tepesinden (2157 m.) çevredeki manzarayı izlemek ve foto safari yapmak mümkündür.

Her mevsim akan deresi ve kaynakları ile günübirlikçileri de kendine çeken sarp bir coğrafyası vardır.

59 Ödemiş

SUBATAN YAYLASI VE DÜDEN Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan bir diğeri Subatan’dır.

Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan bir diğeri Subatan’dır.

Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar gibi Subatan da halk arasında yayla olarak anılmaktadır.

Yayla adını orta bölümünde yer alan subatandan diğer bir deyişle düdenden almaktadır. Bozdağlar üzerindeki kuzey güney yönlü olukların en uzun

60

olanıdır. Denizden yüksekliği ortalama 950 metre olan yayla Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Çevresindeki ovalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri düşüktür.

Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 19 °C, Ocak ayı ortalaması -1 °C ve yıllık sıcaklık ortalaması 9°C olarak gerçekleşmektedir.

Yıllık yağış miktarı 1000 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalaması 5’tir.

Subatan yaylası Ödemiş’e 18, İzmir’e 130 km. mesafededir.

Yaylada devamlı bir yerleşim yoktur. Yaz aylarında Çağlayan, Dolaylar, Mursallı ve Günlüce Mahallelerinden göçenler yayla içinde farklı yerlerde ikamet ederler ve tarımla uğraşırlar.

Ödemiş

Subatan Yaylası’nda fidancılık tarımı da yapılmaktadır.

160 metre derinliğe ve dikine mağara sistemine sahip düden, gür orman dokusu ve yemyeşil tarım alanları dışında en önemli turistik unsurdur. Bu özelliğiyle, yerli-yabancı mağaracılık ekiplerine ve doğaseverlere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca Erenler Tepesi’nde yamaç paraşütü de yapılabilmektedir.

Doğal ve Kültürel dokunun en iyi korunduğu yaylalardan biri olarak dikkati çekmektedir.

Subatan Düdeni yaylanın gür orman dokusu ve yemyeşil tarım alanları dışında da bölgenin en önemli turistik unsurudur.

Yayla kış turizmi alt yapısına sahip değildir. Ancak bahar ve yaz aylarında özellikle günübirlikçileri ağırlamaktadır. Kros, troppy, yamaç paraşütü için uygun bir ortama sahiptir. Doğal ve kültürel dokunun en iyi korunduğu yaylalardan biri olarak dikkati çekmektedir. Yayla doğal ortamı ile eko turizm için uygun bir ortamdır.

Yaylaya düzenli seferlerle ulaşım bulunmamaktadır.

61 Ödemiş

62

Ödemiş

ÇAMYAYLA (LÜBBEY KIŞLAĞI) Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan Subatan ve Ayvacık Yaylalarının daha batısında olanıdır. Çamyayla Mahallesi ve çevresi, Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar gibi halk arasında yayla olarak anılmaktadır.

Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan Subatan ve Ayvacık Yaylalarının daha batısında olanıdır.

63 Ödemiş

Denizden yüksekliği ortalama 800 metre olan yayla Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Çevresindeki ovalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri düşüktür.

Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 21°C, Ocak ayı ortalaması 1°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 11°C olarak gerçekleşmektedir. Yıllık yağış miktarı 850 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalaması 2’dir. Çamyayla, Ödemiş’e 24, İzmir’e 135 km. mesafededir.

Yaylada daha önceleri Üzümlü Deresi vadisindeki Lübbey Mahallesi’nden göçenler mevsimlik yerleşirken, daha sonraları yöre insanı Lübbey Mahallesi’ni terk ederek yaylada devamlı bir yerleşim oluşturmuşlardır. Eski adı Lübbey olan mahalle bugün yeni yeri olan yaylada Çamyayla olarak anılmaktadır. Terk edilen mahalle bu yaylanın güneyinde, Çamyayla’ya 8 km mesafededir.

Lübbey yıkıntıları içinde bulunan özgün sivil mimari örnekleri ve camii ziyaretçilerinin dikkatini çekmektedir. Hızla koruma altına alınmaya gayret edilen köy tam anlamıyla kültür turizmi unsurudur. Yaylaya gelenlerin yürüyüş ve foto safari için tercih edebilecekleri ideal bir mekândır.

64 Ödemiş

Bir zamanlar mitolojik hikâyelerde geçen, incir ve zeytinlerin arasında Küçük Menderesi soluyan tanrılar Tmolos’u mesken tutmuşlar.

Daha sonraları ticaret kervanları, zaman zaman savaşları getiren ordular, çoğunlukla da bereketi medeniyete dönüştüren insanlar bu kültürün izlerini günümüze kadar yaşatmışlardır. Bazıları Anadolu’ya binlerce kilometre uzaklıktan gelmiş, geçerken bir soluk almak için konakladığı Küçük Menderes’e yerleşmişler.

Gizem, iç içe binlerce yılın örgüsünü barındıran havzayı mesken tutmuş, kültürü tüm Anadolu’da destanlaşmış ve dilden dile yaşayan türküler olmuştur. Çamyayla’nın gür orman dokusu en önemli doğa turizmi unsurudur. Yayla, fasulye ve barbunya pazarıyla ünlüdür.

Yayla kış turizmi alt yapısına sahip değildir. Ancak bahar ve yaz aylarında az da olsa özellikle günübirlikçileri ağırlamaktadır.

Kros, doğa yürüyüşleri ve bisiklet sporu için uygun bir ortama sahip bir mekândır. Yaylanın kuzeybatısında bulunan Horzum Yaylasıyla arasındaki orman alanı tür çeşitliği ve genişliği bakımından Bozdağlar üzerindeki en zengin alandır. Doğa ve botanik turizmi için Subatan, Ayvacık ve Horzum Yaylalarının devamı gibidir. Her iki yaylada da fidancılık yapılmaktadır.

65

Ödemiş

BAŞOVA YAYLASI

Başova ve çevresi, Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar gibi halk arasında yayla olarak anılmaktadır. Adı gibi dağın doruğu yakınında bir ova görünümündedir.

Denizden yüksekliği ortalama 950 metre olan yayla Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Çevresindeki ovalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri düşüktür.

Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 19°C, Ocak ayı ortalaması -1°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 9°C olarak gerçekleşmektedir. Yıllık yağış miktarı 950 mm ve kar yağışlı gün ortalaması 5’tir.

66 Ödemiş

Dar ve uzun bir yayla olan Başova, Ödemiş’e 21, İzmir’e 132 km. mesafededir. Başova Yaylası tam bir safari parkuru görünümünde olan bir dağ yolu ile Çamyayla’ya 8 km.

mesafededir.

Başova Yaylası, batısındaki Gencer ve kuzeyindeki Horzum Yaylalarına kadar olan geniş bir orman alanı ile doğa tutkunlarını ve ekoturizm meraklılarını çekmektedir. Başova’nın gür orman dokusu en önemli doğa turizmi unsurudur. Yayla, fasulye ve barbunya pazarıyla ünlüdür.

Yayla kış turizmi alt yapısına sahip değildir. Ancak bahar ve yaz aylarında az da olsa özellikle günübirlikçileri ağırlamaktadır.

Kros, doğa yürüyüşleri ve bisiklet sporu için uygun bir ortama sahip bir mekândır. Yaylanın kuzeyinde bulunan Horzum Yaylası ile arasındaki orman alanı tür çeşitliği ve genişliği bakımından Bozdağlar üzerindeki en zengin alanlardan ikincisidir. Doğa ve botanik turizmi için Subatan,

Ayvacık, Çamyayla ve Horzum Yaylalarının devamı gibidir.

Oldukça zengin yer altı ve yüzey suyu kaynaklarına sahiptir.

Yaylanın güneybatı ucundaki Keldağ Doruğu (1372 m.) ve eteklerindeki orman, dağcılık ve doğa yürüyüşleri için ideal bir mekândır. Keldağ Tepesi yamaç paraşütü için de uygun şartlara sahiptir.

Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan Keldağ Tepesi’nin (1372 m.) kuzeydoğu kenarındadır.

HORZUM YAYLASI

Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan Keldağ Tepesi’nin (1372 m.) kuzeyine uzanan sırtların eteklerinde yer almaktadır. Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan Keldağ Tepesi’nin (1372 m.) kuzeyine uzanan sırtların eteklerinde yer almaktadır.

Horzum Mahallesi devamlı bir yerleşime sahip olup yaylaya da adını vermektedir. Horzum adı Harizm ya da Harezm’den geldiği düşünülmektedir. Horzum çukurluğu ve çevresi, Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar gibi halk arasında yayla olarak anılmaktadır.

Dar ve uzun bir yayla olan Horzum, Ödemiş’e 28, İzmir’e 140 km. mesafededir. Horzum Yaylası tam bir safari parkuru görünümünde olan dağ yolu ile Çamyayla’ya 6 km mesafededir.

Horzum Yaylası’nın güneye bir oluk gibi devam eden çukurluğu Gencer Yaylası adı ile anılmaktadır. Gencer ve Horzum yaylalarına kadar olan geniş bir orman alanı ile doğa tutkunlarını ve ekoturizm meraklılarını çekmektedir. Horzum’un gür

orman dokusu en önemli doğa turizmi unsurudur.

Yayla kış turizmi alt yapısına sahip değildir. Ancak bahar ve yaz aylarında az da olsa özellikle günübirlikçileri ağırlamaktadır.

Kros, doğa yürüyüşleri ve bisiklet sporu için uygun bir ortama sahip bir mekandır. Horzum Yaylası çevresindeki orman alanı tür çeşitliliği ve genişliği bakımından Bozdağlar üzerindeki en zengin alanlardan bir diğeridir. Doğa ve botanik turizmi için Subatan, Ayvacık, Çamyayla ‘nın devamı gibidir. Horzum Mahallesi’nin kuzeyine yapılması planlanan Kelebek Barajı’nın yaylanın yakın çevresine bereket ve bolluk getirmesi beklenmektedir.

Zengin yeraltı suyu kaynakları ile bereketli bir coğrafyadır.

67 Ödemiş

Denizden yüksekliği ortalama 800 metre olan yayla Akdeniz ikliminin etkisi altındadır.

Çevresindeki ovalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri düşüktür.

Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 21°C, Ocak ayı ortalaması 1°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 11°C olarak gerçekleşmektedir. Yıllık yağış miktarı 850 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalaması 2’ dir.

GÜNLÜCE

(HYPAİPA-TAPAY-DATBEY) Ödemiş’in kuzeybatısında Bozdağların eteğine kurulmuş gizemli bir yerleşim yeridir. Antik dönemden günümüze kadar gelen yerleşim alanı…

68 Ödemiş

Günlüce Ödemiş’e 6 km. uzaklıkta bir açık hava müzesi görünümündedir.

Ödemiş Ovasındaki Hypaipa (Datbey-Günlüce) kenti kökboyaları ve dokumaları ile tanınmıştır. Bozdağ’dan elde edilen safran parfümü Lydia dışına satılmıştır. Ödemiş Ovası Lydia halkınca yoğun biçimde iskan edilmiştir. Bu ovada Lydialılar koyun, keçi ve atlar beslemişlerdir. Bu atlara dayalı uzun mızraklı süvarileri ile tüm eski dünyaya dehşet saçmışlar, Persler ise aşk ve doğurganlık tanrıçası Anahita adına bir mabet yaptırarak izlerini bırakmışlardır.

Akdeniz iklimini tüm karakteristikleriyle yaşayan mahallede Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 25°C, Ocak ayı sıcaklık ortalaması 6°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 16°C’dir. Yıllık yağış miktarı yaklaşık 700 mm.’dir. Bu

iklim özellikleri zeytin ve patates tarımını yörenin kültürel bir unsuru haline getirmiştir. Buna karşın yaylalarında (Subatan, Ayvacık, Ovacık vb.) kestane, ceviz, patates ve fasulye tarımı yapılmaktadır.

Pişmiş topraktan yapılan Datbey Bardağı kültürü beş kuşaktır devam etmektedir. Bu işi sürdüren bir ailenin gayretleri ile sınırlı kalmış ve yok olma tehlikesini hissetmektedir.

Mahalle, yürüyüş, foto safari, bisiklet faaliyetleri ve kültür turizmi için uygun bir çevreye sahiptir. Ödemiş’e 5 km. uzaklıktaki Hypaipa, Arkeolojik sit alanı ilan edilmesine rağmen bölgede herhangi bir yüzey araştırması veya kurtarma kazısı yapılamamıştır. Ödemiş şehir merkezinden bölgeye dolmuş seferleri vardır.

69 Ödemiş

Amasyalı tarihçi Strabon “Geographika” adlı yapıtında “Tmolos dağından Kaystros Ovası’na inerken Hypaipa kentiyle karşılaşırsınız.” cümlesi ile bu şehir için tarihin en eski tanımlamasını yapmıştır. Kesin tarihi ancak çevresindeki tarihsel oluşumlarla belirlenebilen kentin günümüzden 5-6 bin yıl öncesine ulaşan bir geçmişi vardır.

Sardeis ile Ephesos kentleri arasındaki yol güzergâhında bulunan Hypaipa; geç kalkolitik çağdan geç Tunç çağına, İÖ 1315 yılında Hitit istilasına kadar sakin bir hayat sürmüştür.

Helenistik dönemde Hypaipa’nın, Lidyalılardan kalma önemli bir merkez olmasının yanında, mitolojide Tmolos’un (Bozdağ) bir su perisi ve Dionyaos’un beslemesi, aynı zamanda ana tanrıça olarak bilinen “Hippa”nın adıyla anılması Lidya kültürünün

kalıcı etkisini göstermektedir.

Bölgeye Türklerin gelişiyle önce Tapay daha sonra Datbey ve son olarak da Günlüce adıyla varlığını sürdürmüştür.

KAYAKÖY Her yıl mayıs ayı sonunda komşu İlkkurşun Mahallesi’nde yapılan İlkkurşun Bayramı, Kayaköy halkı için büyük önem taşımaktadır.

1919 yılındaki Yunan işgal kuvvetlerine, Ödemiş’te ilk kurşun atılmasının yıldönümünde yapılan bu bayrama Kayaköy sakinleri “ŞENLİK” demektedir.

70 Ödemiş

Kayaköy, Ödemiş’in batısında Bozdağların güney eteklerinde bulunmaktadır. Ödemiş’e 18 km uzaklıkta olan Kayaköy Mahallesi Ödemis - Izmir karayoluna 6 km mesafededir. Etrafında bulunan

çok sayıdaki kale kalıntısından gelen “Kaleköy” kelimesinin zaman içinde değişmesiyle mahallenin, Kayaköy adını aldığı düşünülmektedir.

Kayaköy’ün en önemli kültürel çekicilik unsuru Çakırcalı Mehmet Efe ve Konağıdır. “Çakıcı” olarak da bilinen Çakırcalı Mehmet Efe’nin mezarı Kayaköy Mezarlığı’nda bulunmaktadır. Çakırcalı; ünlü yazar Yaşar Kemal’in deyimiyle Türk ve dünya tarihinin en büyük eşkıyalarından biri, belki de

birincisidir. Ege Bölgesi başta olmak üzere; Türkiye tarafından bilinen Çakırcalı’nın yaşamı, bazı yabancı araştırmacı ve yazarların bile ilgisini çekmiştir.

1872 yılında Ödemiş’in Ayasurat (Türkönü) köyünde doğan efe “Çakırcalı” adlı yörük aşiretindedir. Babası Ahmet Efe, birkaç kez dağa çıkınca kolluk kuvvetlerince öldürüldüğünde Çakırcalı onbir yaşlarındaydı.

Babasının öcünü almak hırsıyla yetişen Çakırcalı’nın asıl eşkıyalık dönemi Kayaköy’e yerleştikten sonra başlar. Yirmi

efsane haline getirmiştir. Dillere destan bir türkünün ruhu olmuştur Çakıcı; “Ödemiş kavakları/Dökülür yaprakları/ Bize de derler Çakıcı/Yar fidan boylum/ Yakarız konakları………”.

Kayaköy’ün en eski yapılarından biri Çakırcalı Konağı’dır. Bu binanın 1890-1900 yılları arasında, köyün ileri gelenlerince Rum ustalara yaptırıldığı tahmin edilmektedir.

Belediye tarafından restorasyonu tamamlanarak, müzeye dönüştürülmesi planlanan konakta, efelik kültürüyle ilgili yazılı, görsel ve etnografik eserler ziyaretçilerin

71 Çakırcalı Mehmet Efe

Ödemiş

beş yaşında beş kişilik bir çete kurarak dağa çıkan Çakırcalı, İzmir, Aydın ve Muğla yörelerinde yaklaşık on beş yıl kadar eşkıyalık yapmıştır. Zenginlerden aldığını, fakir köylülere dağıtması onu halk arasında efsaneleştirmiştir.

Bunların yanında, köy eşrafından zengin kişilere çeşme, cami ve benzeri şeyleri yaptırması köy halkı tarafından takdirle karşılanmıştır. 1911’de Karıncalı Dağ’da vurularak, bir süre Nazilli’de gömülü kalmış ve daha sonra Kayaköy’e defnedilmiştir. Vasiyeti üzerine ölümü sonrası Başının kesilmiş olması, eşleri dışında kimliğini tespit edecek birilerinin bulunmaması, ölümüyle de Çakıcıyı

KEMER ve YILANLI YAYLA Kemer ve Yılanlı Yayla Bozdağlar platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan biri değildir.

Gerçekte coğrafi yayla tanımına uyan bir alanda, Bozdağların güney yamaçlarında akarsularca yarılmış yüksek bir sırt ve düzlüğün üzerine kurulmuştur.

Kemer Mahallesi yaylaya da adını vermektedir. Denizden yüksekliği ortalama 1150 metre olan yaylayı çevreleyen ağaçlar, 1400 metre yüksekliğe kadar tırmanmaktadır.

Kemer Yaylası’nın yaz ve kış sıcaklık değerleri çevresindeki ovalara göre düşüktür. Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 19°C, Ocak ayı ortalaması -1°C ve yıllık

72

sıcaklık ortalaması 8°C olarak gerçekleşmektedir. Yıllık yağış miktarı 1000 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalaması 15’dir.

Kemer Yaylası Ödemiş’e 20, İzmir’e 131 km. mesafededir.

Yılanlı Mahalle, Kemer Yaylası’nın doğusundaki vadinin Bozdağ’a doğru uzanan yamaçlarında kurulmuştur. Mahalle yılanlı yayla adı ile de anılmaktadır.

Antik dönemden kalan Yılanlı kale en önemli kültürel çekicilik unsurudur.

Daha çok günübirlikçi yerli ziyaretçilere hizmet veren her iki yayla da, serin havası, çevresindeki yeşil dokusu

ile dağcılık, yürüyüş, yamaç paraşütü yapılabilmektedir. Yayla doğal ortamı ile rekreasyon, eko turizm ve botanik turizmi için uygun bir ortamdır. Konaklama imkânları bulunmamaktadır.

Birgi’den dolmuşla ulaşımı vardır.

Yılanlı Mahallesi, Kemer Yaylası’nın doğusundaki vadinin Bozdağ’a doğru uzanan yamaçlarında kurulmuştur. Mahalle Yılanlı Yayla adı ile de anılmaktadır.

Ödemiş

HAMAMKÖY Hamamköy, Aydındağları’nın doruğu olan Hacetdede Tepesi’nin (1831 m.) batısında yer alan kuzey güney doğrultulu yayla çukurluğunun orta bölümünde ve batı yamaçlarının eteğinde yer almaktadır. Aydındağları’nı aşan Aydın-Ödemiş karayolunda, Ödemiş’e 40 km ve Aydın’a 45 km mesafede bulunan Hamamköy, yaylaya da ismini vermektedir.

Yaylanın antik dönemdeki adı Pentakoma’dır. Beş köy anlamına gelen bu kelime Türkmenler tarafından Mendegüme olarak değiştirilmiştir. Günümüzde de yaylada beş yerleşim merkezi bulunmaktadır.

Hamamköy dışında yayladaki diğer yerleşimler Demirdere, Çayır, Güney ve Küçükören mahalleleridir.

Denizden yüksekliği 700 m. olan yaylada Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 21°C, Ocak ayı ortalaması 2°C olan yaylada yıllık ortalama sıcaklık 12°C’dir. Yıllık yağış miktarı 850 mm. civarında gerçekleşen Hamamköy’de tarım başlıca geçim kaynağıdır.

Yaylanın batısı ve doğu yamaçları gür orman örtüsü ile kaplıdır.

Yaylada konaklama imkanları henüz gelişmediği için daha çok kamp ve karavan turizmine elverişlidir. Bozulmamış doğası ve kültürü ile ekoturizm için Aydındağları üzerindeki en uygun mekan olarak dikkati çekmektedir. Hacetdede Tepesi (1831 m.) ile yayla arasında doğa yürüyüşü, kros, foto safari, bisiklet ve dağcılık için uygun mekânlar

bulunmaktadır. Yaylanın güney ucunda, Hacetdede Tepesi’nin güneydoğusunda yer alan dik yamaçlar ise, yamaç paraşütü için uygun mekânlardır.

Gencer bayramı etkinlikleri yaylanın görülmeye değer kültürel faaliyetidir. Ayrıca Yunan işgali sırasında 40 vatandaşımızın katledilmesi anısına 1939’da yapılan ve 2005’te restore edilen anıt Hamamköy merkezinde bulunmaktadır.

Yaylaya ulaşım için Ödemiş ve Aydın’dan düzenli minibüs seferleri yapılmaktadır.

73 Ödemiş

AYVACIK ve KILIÇ YAYLALARI

74 Ödemiş

Bozdağlar Platosu üzerinde bulunan kuzey güney yönlü oluk şekilli çukurluklardan Subatan Yaylası’na bitişik olanıdır.

Çağlayan, Dolaylar, Mursallı ve Günlüce Mahallelerinden göçenler yayla içinde farklı yerlerde ikamet ederler ve tarımla uğraşırlar.

sahiptir. Doğal ve Kültürel dokunun en iyi korunduğu yaylalardan biri olarak dikkat çekmektedir.

Ayvacık, Bozdağlar üzerindeki diğer çukurluklar gibi halk arasında yayla olarak anılmaktadır. Denizden yüksekliği ortalama 850 metre olan yayla Akdeniz ikliminin etkisindedir. Çevresindeki ovalara göre yaz ve kış sıcaklık değerleri düşüktür.

Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 20 °C, Ocak ayı ortalaması 0°C ve yıllık sıcaklık ortalaması 10°C olarak gerçekleşir. Yıllık yağış miktarı 900 mm. civarında ve kar yağışlı gün ortalama 3’tür.

Ayvacık Düdeni, yaylanın gür orman dokusu dışında en önemli turistik unsurudur.

Ayvacık Düdeni 228 metre derinlikte dikine bir mağara sistemi sunmaktadır. Bu özelliği ile mağaracılık sporuna ve maceraperestlere uygun bir mekandır. Bu mağara sistemi, Kıyı Ege Bölümü’ndeki en çetin mağara parkurunu oluşturmaktadır. Yerli ve yabancı mağaracılık ekipleri düdene yoğun ilgi göstermektedir.

Yaylanın kuzeybatı ucunun devamında bulunan Kılıç Yaylası doğa ve botanik turizmi için Ayvacık Yaylası’nın devamı gibidir. Her iki yaylada da fidancılık yapılmaktadır.

Yaylanın kuzeydoğu bölümünde yer alan düden, yaylanın adı ile anılmaktadır. Ayvacık Yaylası Ödemiş’e 19, İzmir’e 131 km. mesafededir. Yaylada devamlı bir yerleşim yoktur. Yaz aylarında

Yayla kış turizmi alt yapısına sahip değildir. Ancak bahar ve yaz aylarında az da olsa günübirlikçileri ağırlamaktadır.

Kros, doğa yürüyüşleri ve bisiklet sporu için uygun bir ortama

İLKKURŞUN 1800’lü yıllarda Kafkasya’dan göçen Çerkesler tarafından kurulmuştur. Ödemiş’in 12 km batısında Ödemiş-İzmir karayolu üzerindedir. Yunan işgal kuvvetlerine karşı ilk milli sivil direniş 30 Mayıs- 1 Haziran 1919’da İlkkurşun’da başlamıştır.

Bugünün anısına 1925 yılında köyün hâkim tepelerinden birine İlkkurşun Şehitler Anıtı dikilmiştir.

Her yıl aynı tarihte burada

şenlikler düzenlenmektedir.

Milli mücadeleye kadar Hacı İlyas olarak anılan köyün adı Cumhuriyet döneminde İlkkurşun olarak değiştirilmiştir.

Belediyemiz tarafından kurulan Ödemiş Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi’nde (ÖYKAM) “İlkkurşun Savaşı” başlıklı milli mücadele yıllarını anlatan tematik sergimiz ziyaretçilerimizi beklemektedir.

75 Ödemiş

KONAKLI Konaklı (Adagüme) Aydındağları’nın kuzey eteğinde, Ödemiş’in güneyinde yer alır. Ödemiş’e 17 km, İzmir’e 110 km, Aydın’a 70 km mesafede olup asfalt yollarla bağlıdır.

76

Konaklı, tarihi yapısı ile ilgi çekmektedir. Soğukluk Deresi’ndeki günümüzden binlerce yıl öncesine uzanan Beşparmak Kayası’ndaki şematik kazıma figürler, Batı Anadolu Bölgesi’nin en eski kültürel varlıklarından biridir. İçinde barındırdığı yapıların bir kısmı Osmanlı Dönemi iki katlı konak mimarisine benzediği için 1962’de “Konaklı” adı verilmiştir.

Konaklı’da Çakal Tepesi, İkipelitler, Çolağın Konduğu Yer, İkitepe mevkilerinde ve Kumtepe Höyüğü’nün güneyinde kaya mezarları bulunmaktadır. Anonim anlatıma göre, Konaklı için önemli bir kişi olan Kara Davut Bey (Davut Dede), Konaklı’nın gelişmesinde öncü rol oynamış ve burada bir zaviye de kurmuştur.

Fetihler sırasında şehit düşünce Konaklı’nın batısında Erdedeler denilen yere mezarı yaptırılmıştır.

Ayrıca Bizans (Doğu Roma İmparatorluğu) döneminden kalma birçok eser bulunmaktadır.

Osmanlı dönemine ait Kadı Çalık Gazi’nin mezar taşı da önemli eserlerdendir.

Ödemiş

AHRANDI SOSYAL TESİSLERİ AHRANDI AİLE RESTORANI, ÇAY BAHÇESİ ve PİKNİK ALANI

Kentimizi en iyi şekilde görebilen Ahrandı tepesinde, vatandaşlarımızın her türlü ihtiyaçlarını karşılayacak kapasitedeki belediyemize ait sosyal tesisler bulunmaktadır. Ödemiş’in seyir mekânında bulunan Ahrandı Aile Restoranı, Çay Bahçesi ve piknik alanından oluşan bu tesisler, Ödemişlilerin en önemli dinlenme yerleri arasında bulunmaktadır.

Ödemiş

Ahrandı Sosyal Tesisleri: 0 232 539 10 39

77

ÖDEMİŞ İLETİŞİM BİLGİLERİ Ödemiş Kaymakamlığı : 0232 545 31 50 Ödemiş Belediyesi : 0232 544 90 97 Ödemiş Belediyesi Gölcük Birimi : 0232 561 60 04 Ödemiş Belediyesi Bozdağ Birimi : 0232 547 70 03 Ödemiş Belediyesi Kayaköy Birimi : 0232 551 31 45 Ödemiş Belediyesi Bademli Birimi : 0232 537 40 05 Ödemiş Belediyesi Çaylı Birimi : 0232 553 70 08 Ödemiş Belediyesi Kaymakçı Birimi : 0232 557 10 30 Ödemiş Belediyesi Konaklı Birimi : 0232 567 20 02 Ödemiş Belediyesi Ovakent Birimi : 0232 567 20 07 Ödemiş Belediyesi Birgi Birimi : 0232 531 50 04 ÇEKÜL Evi : 0232 531 55 80 Ödemiş Müzesi : 0232 545 11 84 Ödemiş Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi : 0232 545 81 55 İ. Hakkı Ayvaz Kent Müzesi-Bedia Akartürk Sanat Müzesi : 0232 545 35 11 Ödemiş İlçe Emniyet Müdürlüğü : 0232 544 89 95 Bölge Trafik Denetleme İstasyon Amirliği : 0232 551 34 80 Ödemiş İlçe Jandarma Komutanlığı : 0232 544 03 84 Ödemiş Devlet Hastanesi : 0232 544 11 33 Ödemiş Karayolları 21. Şube Müdürlüğü : 0232 545 13 01 Ödemiş İtfaiye : 0232 545 27 61 Ödemiş Orman İşletme Şefliği : 0232 545 21 47 ULAŞIM Havayolu Adnan Menderes Havalimanı Demiryolu ve Tren Saatleri İzmir Basmane Garı Ödemiş Gar Şefliği Ödemiş – İzmir Seferi

78

Karayolu Ödemiş Otogar İzmir otogar KONAKLAMA Ödemiş Merkez: Çiftçi Otel Dinç Otel Güven Otel Helvacı Otel Sevgi Otel Öğretmenevi

: 0232 545 58 74- 545 58 75 : 0232 543 10 40 : 0232 545 30 00 : 0232 544 22 69 - 544 49 50 : 0232 545 45 88 : 0232 544 38 72 - 544 22 71

Bozdağ Mahallesi: Döner Otel Kayak Tesisleri Yayla Pansiyon

: 0232 547 70 06- 547 70 01 : 0533 659 20 00- 0533 664 11 51 : 0232 547 71 04

Gölcük Mahallesi: Prenses Otel Gölcük Otel Güler Pansiyon Gölcük Göl Pansiyon & Aile Restaurant Kavaklı Pansiyon

: 0232 455 00 00

Ödemiş

: 0232 484 86 38 : 0232 545 14 98 : 05:20-06:58-08:4312:05-14:54-17:43-19:20* İzmir – Ödemiş Seferi : 06:20-09:23-12:2015:10-17:10-19:57-21:30* (*) işaretli trenler Cuma-Cumartesi-Pazar ve tam tatil günlerinde işlerler.)

: 0232 544 47 46 : 0232 472 03 61

Birgi Mahallesi: Derviş Ağa Konağı Çınaraltı Pansiyon Saliha Hanım Taş Konak Butik Otel Bademli Mahallesi: Bayramlar Konuk Evi

: 0232 558 11 15 : 0232 558 13 33 - 0232 558 10 16 0232 558 10 06 : 0232 558 11 53 : 0232 558 14 44 - 0232 558 13 58 0532 717 44 80 : 0232 558 13 58 : 0533 431 71 81- 0232 531 53 54 : 0232 531 53 58 : 0538 481 55 66 - 0534 646 93 83 : 0232 537 40 05

ÖDEMİŞ İLÇE YERLEŞİM BİRİMLERİ VE TURİZM ÖDEMİŞ İLÇESİ YERLEŞİM BİRİMLERİ SIRA

YERLEŞİM BİRİMİ

ÖDEMİŞ'E

BELDE KÖY

TURİZM TÜRLERİ EKO TURİZM

TARİH TURİZMİ

İNANÇ TURİZMİ

FESTİVAL-FUAR TURİZMİ

KIŞ TURİZMİ

YAMAÇ PARAŞÜTÜ

TREKKİNG

MAĞARACILIK

DAĞCILIK

ÖZGÜN EL SANATLARI

ÖDEMİŞ MERKEZ 1

ALAŞARLI

18

2

ARTICAK

25 19

3

BADEMLİ

4

BALABANLI

12

5

BIÇAKÇI

24

6

BİRGİ

9

7

BOZDAĞ

28

8

ÇAMYAYLA (LÜBBEY)

14

9

ÇAYIR

42

10

DEMİRDERE

40

11

DOLAYLAR

5

12

ELMABAĞI (TEKKE)

25 4

13

GÖLCÜK (ZEYTİNLİK)

14

GÜNLÜCE (DATBEY)

5

15

HACIHASAN

14

16

HAMAMKÖY (MENDEGÜME)

40

17

HORZUM

28

18

İLKKURŞUN

10

19

KAYAKÖY

16

20

KEMER

20 27

21

KERPİÇLİK

22

KONAKLI (ADAGÜME)

17

23

MESCİTLİ

18

24

ORTAKÖY

5

25

OVACIK

22

26

OVAKENT (ADAGİDE)

14

27

PİRİNÇÇİ

20

28

SUÇIKTI

17

29

ÜZÜMLÜ

7

30

YILANLI

24

-Ödemiş’in coğrafi koordinatı 36° 16’ kuzey ve 27° derece 59’ doğudur.

-İzmir’e 113 km uzaklıkta ve denizden yüksekliği 123 m olan ödemiş’in Yüzölçümü 107.900 hektardır.

-Ödemiş’in nufüsu 129,407’dir (2015).

-Ödemiş ilçesine bağlı 99 mahalle vardır.

Açıklama: Yukarıdaki tabloda belirtilen nüfus değerleri 2015 yılı adrese dayalı nüfus sayımı sonuçlarıdır.

Bilgi İçin irtibat telefonları: 0 232 544 90 97 (Ödemiş Belediyesi) www.odemis.bel.tr info@odemis.bel.tr.

Ödemiş

-Ödemiş, izmir ilinin merkez dışındaki en büyük ilçesidir.

79

80

Ödemiş

81

Ödemiş

82

Ödemiş

83

Ödemiş

84

Ödemiş

85

Ödemiş

ÖDEMİŞ 1. FOTOMARATON YARIŞMASI DERECEYE GİREN VE SERGİLEMEYE DEĞER BULUNAN FOTOĞRAFLAR

86

Birincilik Ödülü Öner İLKME

Ödemiş

İkincilik Ödülü Şeref AKÇAY

87 Ödemiş

Üçüncülük Ödülü Ege APAYDIN 88 Ödemiş

Birgi Özel Ödülü Hüseyin BOSTANCI

Mansiyon Ödülü Ali YAROĞLU

Mansiyon Ödülü Şeref AKÇAY

89 Ödemiş

Mansiyon Ödülü Ahmet ÇAĞLAR

90

Ahmet ÇAĞLAR

Ahmet ÇAĞLAR

Ahmet ÇAĞLAR

Ahmet ÇAĞLAR

Ödemiş

Ali Rıza ASLAN

Aliye Yasemin BAKAN

Ali YAROĞLU

Caner BAŞER 91 Ödemiş

92

Caner BAŞER

Caner BAŞER

Cem BALKI

Elvin ERMİŞ

Ödemiş

Elvin ERMİŞ

Elvin ERMİŞ

Enes TOP

Enes TOP 93 Ödemiş

94

Erdinç TABANCALI

Halime İLKME

Halime İLKME

Halime İLKME

Ödemiş

Hasan Cumhur ALPDOĞAN

Hüseyin BOSTANCI

İsmet DANYELİ

İsmet DANYELİ 95 Ödemiş

96

İsmet DANYELİ

İsmet DANYELİ

Mithat AKTOP

Nersin ATEŞ

Ödemiş

Oruç Kaan BAŞER

Sabahattin ÖZKAN

Selma ARSLAN 97 Ödemiş

98

Serkan ÇOLAK

Suna YILMAZ

Şeref AKÇAY

Şeref AKÇAY

Ödemiş

Tarkan KIZARTICI

Ufuk DEMİRTAŞ

Ufuk DEMİRTAŞ

Veli DÖLEK 99 Ödemiş

100

Ödemiş

101 Ödemiş

Ege’nin incisi Doğa, Kültür ve Turizm Rehberi

102 Ödemiş

www.odemis.bel.tr