Voorwoord
Al bijna twintig jaar begeleid ik mensen op weg naar een gezond en slank lichaam. Al deze mensen worstelen, net als ik, met de samenleving waarin wij leven. Een samenleving die totaal verschilt van de omstandigheden waarin wij als mensheid zouden kunnen floreren. De laatste vijftig jaar is de wereld enorm veranderd. We creëerden een wereld waarin bijna alles maakbaar lijkt. Een wereld waarin we kunnen eten en drinken wat we maar willen, waar we maar willen. Een wereld waarin het normaal is om de hele dag achter een beeldscherm te zitten. In supermarkten waar vrijwel geen enkel product meer oorspronkelijk is. Het wordt tijd om ons te realiseren dat ons lichaam die razendsnelle veranderingen misschien niet zomaar aankan. We moeten niet vergeten dat ons lichaam prachtig ontworpen is, dat het een wonder is dat we bestaan. Miljoenen jaren waren er nodig om het ontwerp van het menselijk lichaam te perfectioneren. Door middel van ‘survival of the fittest’ werden alleen de beste genen doorgegeven. En nu zijn we op het punt aangekomen dat we met al onze kennis en technische mogelijkheden het niet voor elkaar krijgen om de mensen gezond en slank te houden. We worden steeds dikker en zieker. In Oerslank ontdek je dat ons lichaam helemaal geen fouten maakt. De logica van het menselijk lichaam zal je doen verbazen. Ons lichaam doet niets zonder reden, en als je je lichaam geeft wat het nodig heeft, geef je het de mogelijkheid om weer gezond en slank te worden. Oerslank is een boek dat een tipje van de sluier van de geheimen van het menselijk lichaam optilt. Het biedt veel achtergronden en verbanden. Het boek zou er niet gekomen zijn als ik zelf geen ervaringsdeskundige was geweest. Mijn eigen zoektocht naar een gezond lichaam met een gezond gewicht heeft mij gebracht waar ik nu sta. Na lang zoeken en puzzelen ben ik een gelukkig en vitaal mens met een gezond gewicht. Dat is iets wat ik iedereen gun. Ik deel mijn kennis, zodat mijn zoektocht ook jou een stapje verder op weg kan helpen. Ik wens je veel succes! Yvonne van Stigt november 2013
Oerslank, fit én gelukkig | 9
Oerslank | Waarom zij wel en ik niet
Inhoud Voorwoord 9 Inleiding 14 Evolutie 15 De puzzel 18 Voor wie is Oerslank geschreven? 18 Oerslank in het kort 20 De acht Oerslank grondbeginselen 21 1. De nieuwe, (r)evolutionaire visie 21 2. De basis ligt in de genetisch bepaalde spieropbouw 21 3. Belastbaarheid en belasting 21 4. De brandstofverdeling 23 5. De energiebalans? 24 6. De andere benadering 25 7. Luister naar je lichaam 27 8. Is het wetenschappelijk bewezen? 28 Wat moet ik geloven? 29 De persoonlijke aanpak 29 Vragenlijst 29 De stofwisseling 31 De glucosehuishouding 35 De zuurbase-balans 37 Puzzelstuk 1 Gewichtsbeheersing begint bij echt eten De achtergronden van oervoeding Oervoeding, de praktijk De verschillende varianten van oervoeding Genetische aanleg
Puzzelstuk 4 De lichamelijke stressreactie 91 Wat is stress? 92 Wat gebeurt er in je lichaam bij stress? 94 Endorfinen 95 De bijnierhormonen 97 Acute stress versus chronische stress 97 Wat is hypoadrenalisme? 106 Kinderen met overgewicht 107 Wetenschappelijk bewezen? 110 De klinische Psycho Neuro Immunologie 113 Systeemdenken 113 Waarom weet mijn huisarts dit niet? 113 Het plan van aanpak 114 Stap 1 Verander je voedingspatroon 115 Stap 2 Verander je bewegingspatroon 116 Stap 3 Stress.... 116
Deel II 119 Diepgaander zoeken is vereist 120 Meten is weten 121 41 Welke puzzelstukjes zijn er 125 47 nog over? 54 Puzzelstuk 5 54 Insulineresistentie 127 69 Puzzelstuk 6 De spijsvertering 133
Puzzelstuk 2 Puzzelstukje 6a Type spiervezel bepaalt basisstofwisseling 73 De maag
137
Puzzelstukje 6b Puzzelstuk 3 Beweging 81 De rol van de gal
141
10 | Oerslank, fit ĂŠn gelukkig
Puzzelstukje 6c De rol van de alvleesklier Puzzelstukje 6d De lever
Puzzelstukje 10a 147 Hypoadrenalisme en stralingsgevoeligheid 209 De behandeling van 151 hypoadrenalisme 212
Puzzelstuk 11 213 155 De Schildklier Hypoadrenalisme en de schildklier 215 Koolhydraatarme voeding en Puzzelstukje 7a 215 De brandstofverdeling 157 de schildklier Geslachtshormonen en de schildklier 216 Puzzelstukje 7b De darmflora 161 Puzzelstuk 12 Infecties 217 Puzzelstukje 7c Schimmels, gisten en parasieten 165 Puzzelstuk 13 Emotionele belemmeringen 219 Puzzelstukje 7d De hyperpermeabele darm 167 Puzzelstuk 14 Nutriëntentekorten 223 Puzzelstukje 7e De relatie tussen darmen en hersenen 175 Puzzelstuk 15 Overige factoren 225 Puzzelstukje 7f 227 De darm en hormonen 179 Tot slot Dankwoord 229 Puzzelstuk 8 (Vrouwelijke) hormonen 181 Bijlagen Bijlage met dagmenu’s 231 De effecten van de natuurlijke hormonen 184 Bijlage met achtergrondinformatie 237 Puzzelstuk 7 De darmen
Meer informatie over Puzzelstuk 9 Lipoedeem 193 Granen 240 Het lymfesysteem 195 Peulvruchten 242 Zuivel 243 Suikers 245 Puzzelstuk 10 Hypoadrenalisme 199 E-nummers 247 De weg naar hypoadrenalisme 200 Zout 247 Dranken 248 Wie is er gevoelig voor 250 hypoadrenalisme? 200 Super foods
Oerslank, fit én gelukkig | 11
Oerslank | Waarom zij wel en ik niet
Oervoeding en het cholesterolgehalte 250 Nutriënten 254 Macronutriënten 245 Eiwitten 254 Koolhydraten 255 Vetten 255 Micronutriënten 258 Vitaminen 258 Mineralen en sporenelementen 261
12 | Oerslank, fit én gelukkig
Deel 1
Oerslank | Waarom zij wel en ik niet
Inleiding
Het is oneerlijk. Als jij tobt met je gewicht, weet je dat deze uitspraak klopt. Als je niets hoeft te doen om je gewicht op peil te houden, denk je misschien dat alle dikke mensen gewoon te veel eten. Toch hoeft dat helemaal niet het geval te zijn. Als je te dik bent, weet je heel goed of je je overgewicht aan jezelf te danken hebt. Dat hoeft niemand je te vertellen. Er zijn mensen die slank blijven door discipline en mensen die slank blijven terwijl ze alles eten wat ze maar willen. Mensen zijn allemaal verschillend, bij iedereen werkt de stofwisseling op een andere manier. In Oerslank leg ik je uit waarom dat zo is en wat je eraan kunt doen om je lichaam in balans te krijgen. Oerslank is geschreven voor mensen die geen genoegen nemen met het feit dat afvallen niet lukt. Mensen die op zoek zijn naar het waarom en zelf het heft in handen in willen nemen. • Ben jij niet tevreden met je gewicht en voel je je niet gezond? • Heb je alles al geprobeerd om af te vallen? • Ben je bereid om jezelf te verdiepen in de achtergronden van jouw gewichtsprobleem? • Ben je bereid om je levensstijl serieus onder de loep te nemen? • Ben je een professional die mensen begeleidt op weg naar een gezond gewicht en loop je vast met een aantal van je cliënten?
14 | Deel 1
• Ben je te mager en wil je liever niet op gewicht komen met behulp van slagroom en gebakjes? Dan is dit boek voor jou geschreven! • Oerslank is geen dieetboek met een toverformule om in drie maanden slank en strak te worden. • Oerslank zorgt voor een blijvend resultaat zonder jojo-effect. Oerslank gaat niet uit van het principe ‘one-size-fits-all’, maar is vergelijkbaar met een maatkostuum. In Oerslank neem ik je bij de hand om jouw persoonlijke handleiding voor een gezond én slank lichaam te ontdekken. Heb je die eenmaal gevonden, dan zul je niet meer terug willen naar je oude leefpatroon! Oerslank gaat je helpen weer in balans te komen. En een lichaam in balans heeft een gezond gewicht, dat gaat helemaal vanzelf. Uit persoonlijk ervaring weet ik hoe het is om te tobben met je gezondheid en met je gewicht. Meer dan twintig jaar geleden gaf mijn huisarts aan dat we medisch gezien aan de grenzen van de mogelijkheden waren gekomen. Ik heb me daar niet bij neer gelegd, maar ging op zoek naar een oplossing, gedreven door mijn eigen lichamelijke problemen. Het was de aanzet tot veel studie en onderzoek. Na een lange zoektocht ontdekte ik hoe het bij mij werkt. Ik weet nu wat er over het algemeen bij me past en welke voedingsmiddelen meestal niet geschikt voor mij zijn.
Ga maar terug, ze hebben er een zooitje van gemaakt!
Evolutie
dat de oermensen veel vis zijn gaan eten. Door de grote hoeveelheden visolie, wat een positief effect op de hersenen heeft, Het menselijk lichaam doet alles om te overleven. Dat is een basisprincipe waarop zouden de hersenen gegroeid kunnen zijn. Door de groei van het brein ontstond er alle lichamelijke reacties zijn gebaseerd. langzamerhand ook steeds meer bewustDe evolutionaire wetten van overleving zijn en communicatie. bepalen hoe wij mensen reageren op de omstandigheden waarin we leven. Vanuit de evolutionaire ontwikkeling van de mens Hersenen gebruiken voornamelijk glucose als brandstof. Dit is een belangrijke factor is het volkomen logisch dat we vandaag in het ontstaan van overgewicht. Hoe de dag te dik worden. Zo’n tweehonderdduizend jaar geleden, in groter het brein, hoe meer bewustzijn en de tijd van de vroege Homo Sapiens, wer- activiteit en hoe hoger het brandstofverden we niet allemaal zo oud als in de hui- bruik zal zijn. Ook het feit dat we tegenwoordig veel meer stress ervaren, zorgt dige tijd. Dat minder mensen echt oud ervoor dat ons brein meer brandstof nodig werden, heeft vooral te maken met de heeft. Door een hogere glucosebehoefte grotere risico’s die ze in die tijd liepen. worden we door het brein aangezet om op zoek te gaan naar suikers en koolhydraten. De herseninhoud van onze voorouders Tevens beschermt het brein zichzelf door was beduidend kleiner dan die van de beweging te ontmoedigen. Immers, als de huidige mensen. Langzamerhand is de spieren veel glucose gebruiken, blijft er te herseninhoud gegroeid, iets wat we aan weinig over voor de hersenen. De behoefde verandering van de schedel kunnen te aan suikers herken je in het verlangen aflezen. Er is een aantal hypotheses over naar zoet en koolhydraatrijk voedsel, de de reden waardoor de hersenen in omvang hebben kunnen toenemen. Een voor industrie is daar op ingesprongen en voorziet maar al te graag in deze behoefte. mij plausibele verklaring zou kunnen zijn
Deel 1 | 15
Oerslank | Waarom zij wel en ik niet
De spagaat Het ging goed zolang de mensen (tot halverwege de vorige eeuw) voldoende fysieke arbeid verrichtten. Het leven was nog redelijk ongecompliceerd. Het lichaam kreeg minder stressprikkels te verwerken dan vandaag de dag. Alle koolhydraten werden meteen verbrand door de zware lichamelijke inspanning. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw kwam er een omslag. De hoeveelheid fysieke inspanning nam drastisch af waardoor de koolhydraatrijke voeding niet meer verbrand werd. De hoeveelheid nieuwe, onbekende (stress-)prikkels voor het brein nam toe, waardoor de behoefte aan glucose steeg. Met de intrede van de supermarkt waren suikerrijke producten altijd voorhanden. De mensen waren daardoor in staat om in geval van stress direct gehoor te geven aan het verlangen van het brein naar glucoserijk voedsel. De gevolgen van deze zeer snelle veranderingen in de levensomstandigheden van de mens zorgden ervoor dat bestaande lichamelijke overlevingsmechanismen niet meer effectief zijn. Het gros van de mensen verwacht dat ons lichaam alles aan kan, dat het zich wel zal aanpassen. Toch is dat niet waar. Als we jong zijn, is het lichaam tot op zekere hoogte nog in staat om zich aan te passen, maar hoe ouder we worden, hoe lastiger dat wordt. En het kan wel een miljoen jaar duren voordat onze genen zijn aangepast aan veranderende levensomstandigheden. We worden toch steeds ouder? Het klopt dat we in de afgelopen eeuwen steeds ouder geworden zijn. De verbete-
16 | Deel 1
ring van de hygiĂŤne, de welvaart en vaccinaties speelden hier een rol in. In vorige eeuwen werden we door infectieziekten minder oud, maar welvaartsziekten kwamen daarentegen niet voor. Op dit moment staat de lichamelijke belasting (zoals stress, te weinig bewegen en verkeerd eten) niet meer in verhouding met de belastbaarheid. Het moge duidelijk zijn dat er op het gebied van de gezondheid van de Nederlandse bevolking iets mis gaat. De kosten voor de gezondheidszorg rijzen de pan uit. Gezondheidszorg is overigens een rare naam, we kunnen het beter ziekenzorg noemen. In 2012 gaven we in Nederland 92,7 miljard euro aan de gezondheidszorg uit. In 1972 was dat 6,5 miljoen euro! We geven miljarden uit om mensen te genezen, en toch worden we niet gezonder. Steeds meer vrouwen hebben moeite om kinderen te krijgen. Hoe zou dat komen? Is het tegenwoordig normaal om een
oermens klein brein lage glucosebehoefte stressprikkels morderne mens groot brein hoge glucosebehoefte
insulineresistentie
grotere glucosebehoefte minder bewegen
ziek overschot glucose vet opslaan