Oergondisch Genieten

KNEEP

<- RUGDIKTE ->

BORD

KNEEP

BORD

Oergondisch genieten is samengesteld door twee deskundigen op het gebied van voeding en gezondheid. Vanuit hun passie voor de heilzame werking van oervoeding hebben zij hun kennis en praktijkervaring gebundeld en samengebracht in dit bijzondere kookboek vol met wetenswaardigheden.

Yvonne van Stigt, PNI-therapeut In mijn praktijk laat ik de mensen ervaren hoe hun lichaam weer optimaal kan functioneren door middel van een leefstijlverandering waarvan oervoeding de basis is. Het effect van deze behandeling is in het algemeen groot en vooral duurzaam. Het lichaam kan de meeste kwalen zelf oplossen, mits het daarvoor de juiste bouwstenen heeft.

ISBN 978 90 817728 1 5

Oergondisch genieten iF t en bruisend door het lenve! n M eer dan 250 recepte Ria Penders & Yvonne van Stigt

Ria Penders & Yvonne van Stigt

Ria Penders, natuurdiëtist en PNI-therapeut Tijdens mijn zoektocht naar een optimale gezondheid voor zowel mijzelf als mijn cliënten zijn in de loop der jaren vele inzichten veranderd.

Daarin ben ik meegegaan en ben ik uiteindelijk uitgekomen bij de oorsprong. Oervoeding is de basis.

Oergondisch genieten

Het kookboek Oergondisch genieten leidt je naar meer gezondheid en vitaliteit. De basis van dit boek vormt oervoeding; de laatste wetenschappelijke onderzoeken geven aan dat oervoeding een optimale manier van voeden is voor de mens. Oervoeding is een eerlijke pure voeding met veel groente, fruit, noten, zaden, ei, vis en vlees. Alle recepten zijn vrij van de meest voorkomende allergenen zoals granen, zuivel, suikers, peulvruchten en planten van de nachtschadefamilie zoals aardappel en tomaat. Het kookboek bevat veel inhoudelijke kennis om je inzicht te geven. Daarbij levert dit kookboek meer dan 250 praktische recepten om de overstap naar oervoeding zo eenvoudig mogelijk te maken.

Het laat je zien dat oervoeding heel smakelijk is.

De Psycho-Neuro-Immunologie (PNI) is een jonge wetenschap die onderzoekt hoe alle lichaamssystemen, waaronder het zenuwstelsel, het immuunsysteem en gedachten en emoties, elkaar beïnvloeden.

Voeding, beweging en stress zijn drie factoren die tot in essentie de werking van alle lichaamssystemen bepalen. Door inzicht te hebben in al deze werkingsmechanismen, kan effectief worden ingegrepen om het lichaam en de geest weer optimaal te laten functioneren.

www.oergondischgenieten.nl

00_OG_Bandomslag_A.indd 1

07-07-14 12:41

dag stralend, gezond!

Elke dag stralend, fit en gezond!

Elke dag stralend, fit en gezond!

In dit boek laten we je kennismaken met een nieuwe voedingswijze: Oervoeding. W voeding uit de oertijd lekker is en optimaal past bij ons lichaam. Met pure en onbe middelen leer je smakelijke oergondische gerechten maken. Naast ruim 250 recep veel informatie over de relatie tussen voeding en gezondheid. In de inleiding legge principes van oervoeding uit.Voor wie meer wil weten kan achterin het boek in ‘de achtergrondinformatie vinden.

Inleiding

ennismaken met een nieuwe voedingswijze: Oervoeding. We laten zien dat kker is en optimaal past bij ons lichaam. Met pure en onbewerkte voedingsjke oergondische gerechten maken. Naast ruim 250 recepten bevat dit boek elatie tussen voeding en gezondheid. In de inleiding leggen we in het kort de g uit.Voor wie meer wil weten kan achterin het boek in ‘de Verdieping’ meer inden.

In dit boek laten we je die kennismaken met Start en met en ga je voeden lichaammet werkemet oervoeding gaoervoeding je lichaam werkelijk een pure, biologische n ga je lichaam werkelijk voeden met een pure, biologische voeding echt bij Start een nieuwe voedingswijze: Oervoeding. lijk voeden met een pure, biologische voeding je past. De beloning bestaat uit: taat uit: We laten zien dat voeding uit de oertijd die echt bij je en past.

De beloning bestaat uit: • een mooie strakke, gladde sprankelende huid gladde en sprankelende huid lekker is en optimaal past bij ons lichaam.

• een mooie strakke, gladde en sprankelende • een platte en vooral rustige buik rustige buik huid • een goede weerstand tegen virussen, bacteriën en andere ziekteverwekkers nd tegen virussen, bacteriën en andere ziekteverwekkers Met pure en onbewerkte voedingsmiddelen een platte en vooral rustige buik • een gezond •libido leer je smakelijke oergondische gerechten • een goede weerstand tegen virussen, • een groot uithoudingsvermogen gsvermogen maken.

Naast ruim 250 recepten bevat dit bacteriën en andere ziekteverwekkers • een goed concentratievermogen tievermogen boek veel informatie over de relatie tussen • een gezond libido • een lekkere ontspannen slaap en een uitgerust ontwaken nen slaap en een uitgerust ontwaken voeding en gezondheid.

In de inleiding leggen • een groot uithoudingsvermogen • het genieten van een pure voeding n pure voeding we in het kort de principes van oervoeding

• een goed concentratievermogen

formatie vinden.

• het genieten van een pure voeding

Het klinkt bijna te• mooi om waarontspannen te zijn, maarslaap je zulten verbaasd uit. de Voor wie meer wil zijn weten het een lekkere een zijn over de resultate om waar te zijn, maar je zult verbaasd zijn over resultaten.

Velen je alkan achterin voorgegaan. Neemuitgerust jezelf bij de hand, verander je voeding en word diegene die je boek in ‘de meer ontwaken f bij de hand, verander je voeding en word diegene die Verdieping’ je zou kunnen zijn. achtergrondin-

Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar

s puur voedsel met veel groente,

'Oervoeding puurzijnvoedsel met veel je zultis verbaasd over de resultaten.

Velen groente,

aden, vlees, vis, kip en ei.'

fruit, noten, zaden, vlees, kipdieen verander je voeding en wordvis, diegene je ei.'

‘Oervoeding is puur voedsel met veel groente, fruit, noten, zaden, vlees, vis, kip en ei.’

zijn je al voorgegaan. Neem jezelf bij de hand, zou kunnen zijn.

15 13

Ontbijten In de prehistorie bestonden er geen gevulde voorraadkasten.

Over het algemeen ging de oermens pas voedsel zoeken op het moment dat hij honger kreeg. In onze hedendaagse maatschappij wordt ons verteld dat we de dag moeten beginnen met een goed ontbijt om ons lichaam optimaal te laten functioneren. Toch zijn er veel mensen die ’s morgens vroeg geen hap door hun keel krijgen. Eigenlijk is dat een normaal, natuurlijk verschijnsel. Het lichaam moet eerst in beweging komen om voedsel te zoeken en dan gaat de motor vanzelf draaien. Het lichaam verbrandt energie en zal op een gegeven moment het signaal ‘honger’ afgeven. Tijd om iets te gaan eten!

Een ontbijt overslaan is helemaal niet zo’n ramp, we hebben namelijk een interne voorraadkast. Onze lever bevat voldoende voorraad om de dag te kunnen starten. Veel mensen moeten echter toch op tijd eten, omdat zij zich anders niet zo lekker voelen. Ook zij hebben in het algemeen voldoende

voorraad, alleen lijkt het alsof ze de sleutel van de interne voorraadkast kwijt zijn geraakt. Na een aantal weken ’oergondisch genieten’, vinden de meeste mensen vanzelf de sleutel weer terug en vermindert de behoefte aan een royaal ontbijt en zelfs aan tussendoortjes.

Vruchtensappen gezond?

Vruchtensappen worden in reclame als natuurlijk en gezond neergezet. Vruchtensappen zonder toegevoegde suiker lijken in eerste instantie ook gezond. Fruit is immers een natuurproduct.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat vruchtensuiker ofwel fructose een zeer negatief effect kan hebben op onze vetstofwisseling. Fruitsappen bevatten jammer genoeg niet meer de zo belangrijke vezels, die helpen het negatieve effect van de vruchtensuikers op de vetstofwisseling te verminderen.

23

Lunches • Lunches met vlees

Avocadosalade met pastrami of rosbief Benodigdheden Voor 1 persoon • 1 avocado • ½ grapefruit • 50 g rosbief of pastrami • 50 g groene sla • 1 el sesamolie • stukje verse gember • pijnboompitten

Rooster de pijnboompitten. Schil de grapefruit en snijd de parten in stukjes. Vang het grapefruitsap op. Snijd de avocado overlangs door. Haal de pit eruit. Snijd repen in het vruchtvlees van de avocado en schep met een lepel het vruchtvlees eruit.

Meng de avocado en de grapefruit en leg deze op een bedje van groene salade.

Maak een dressing van 2 eetlepels opgevangen grapefruitsap, de sesamolie en wat geraspte verse gember. Serveer de dressing bij de avocadosalade. Garneer de salade met de pastrami en pijnboompitjes.

Meeneemlunch: neem de ingrediënten los en ongeschild mee.

Maak de salade ter plaatse klaar.

Gehaktslof met gebakken courgette Benodigdheden Voor meerdere dagen of personen Gehaktslof • 500 g mager rundergehakt • 1 ei • 1 ui • 1 à 2 teentjes knoflook • 70 g winterwortel • 1 stengel bleekselderij of een andere stevige groente • Garam Massala en curcuma of verse Provençaalse kruiden • peper • zout

Verwarm de oven voor op 180 °C. Snijd de groenten heel fijn en vermeng ze met het gehakt in een schaal. Voeg het ei en de kruiden naar smaak toe: zout, peper, Garam Massala, curcuma, of gebruik verse kruiden als oregano, rozemarijn en tijm.

Vermeng alle ingrediënten goed en schep het mengsel in een ingevette cakevorm.

Zet de cakevorm in de voorverwarmde oven en laat de gehaktslof in 35-40 minuten gaar worden. Dek de vorm halverwege af zodat het vlees niet te droog en te donker wordt. Laat de gehaktslof afkoelen en haal het uit de vorm. Plakken gehaktslof kunnen in de diepvries bewaard worden.

Gebakken courgette • ½-1 courgette • 1 el zonnebloempitten • 2 el olijfolie • pesto

Snijd de courgette in repen of plakjes en bak deze in de olijfolie beetgaar. Rooster de zonnebloempitten in een droge koekenpan. Serveer de courgette met de zonnebloempitten en de pesto.

46

Combinatietip: serveer de gehaktslof met de gebakken courgette.

Meeneemlunch: serveer de gehaktslof koud, of warm deze ter plaatse op.

Soepen

Groentesoep Benodigdheden Voor 2 personen • 200 g wortel • 100 g prei • 100 g bloemkool • 100 g bleekselderij • 1 teentje knoflook • bouillon (zie basisbouillon pagina 68) • klein bosje gemengde kruiden zoals peterselie, selderij en/of bieslook

Snijd de wortelen, de prei, de ui, de bloemkool, de bleekselderij en de knoflook in grove stukken. Doe de groenten in een pan en giet er water of bouillon over zodat de groenten net onder staan. Kook de soep in 10-15 minuten gaar. Knip of hak de tuinkruiden fijn. Pureer de soep bijvoorbeeld met een staafmixer. Hierdoor ontstaat een gebonden soep. Strooi de tuinkruiden over de soep.

Variatie: • gebruik voor een snelle soep een pak gesneden soepgroenten • strooi fijngeknipte kervel over de soep • strooi gehakte amandelen en/of kiemen over de soep • voeg rulgebakken gehakt of gehaktballetjes toe of serveer een plak gehaktbrood bij de soep.

Groentesoep met tartaar Benodigdheden Voor 2 personen • 2 tartaartjes • 400 g prei • 200 g winterwortel • 1 ui • 500-600 ml groentebouillon • tijm • 1 el grove mosterd • olijfolie • zwarte peper • eventueel citroensap • zout

Snijd de prei en de winterwortel fijn. Bak de groenten in de olijfolie en voeg de tijmblaadjes toe. Voeg zoveel groentebouillon toe dat de groenten net onder staan.

Roer de mosterd erdoor. Kook de groenten gaar in circa 5-10 minuten. Pureer de soep. Voeg naar smaak peper en/of citroensap toe. Snijd de ui in ringen en fruit deze in olie. Kruid de tartaar met wat peper en zout. Maak er kleine balletjes van en bak deze even met de ui mee. Leg dit mengsel in het midden van de soepborden en schep de soep er overheen.

Waterkers: is een bijzondere groente met speciale eigenschappen. De plant behoort tot de kruisbloemigen.

Regelmatig waterkers eten is goed voor je weerstand.

Waterkerssoep met pastinaak Benodigdheden Voor 2 personen • 100 g waterkers • 1 ui • 2 el olijfolie • 2 el water • 200 g pastinaak • 500-600 ml groentebouillon

70

Snijd de ui in ringen. Fruit de uiringen zachtjes zonder dat de ui verkleurt. Schil intussen de pastinaak en snijd deze in stukken. Voeg iets olie en de pastinaak toe aan de ui en verwarm het mengsel goed door. Voeg vervolgens de bouillon toe en laat de groenten ongeveer 10-20 minuten koken tot de pastinaak zacht is. Houd wat waterkers achter voor de garnering. Voeg de rest van de waterkers toe en kook dit nog een kleine minuut mee. Neem de pan van het vuur en pureer de soep met een staafmixer. Schep de soep in een kom en garneer deze met wat waterkers.

Soepen

Preisoep met garnalen Benodigdheden Voor 2 personen • 600 g prei • 2 stengels bleekselderij • 500 ml bouillon • 100-150 g Hollandse garnalen • 4 ansjovisjes

Was en snijd de prei en de bleekselderij in stukken en doe deze groenten samen in een pan. Voeg de bouillon toe en kook de groenten in circa 10 minuten gaar. Pureer de soep met een staafmixer. Snijd de ansjovisjes en een deel van de garnalen fijn.

Schep de soep op een bord en leg het vismengsel in de soep. Garneer de soep met de rest van de garnalen.

Variatie: bestrooi de soep met fijngesneden tuinkruiden.

foto op pagina 69

Broccoli-venkelsoep Benodigdheden Voor 2 personen • 250 g broccoli • 1 kleine (250 g) venkelknol • bouillon (zie basisbouillon op pagina 68) • water

Was en snijd de groenten in stukken. Kook de groenten in de bouillon en pureer de soep met de staafmixer.

Variatie: • voeg kleingesneden ansjovis, knoflook en peterselie toe • voeg 150 g kleine gehaktballetjes toe • strooi geroosterde pompoenpitten en kleingesneden peterselie over de soep.

71

Lente De eerste krokusjes laten zich zien, het tere groen van de eerste blaadjes is steeds meer zichtbaar: de lente breekt aan! In de lente komt de natuur weer tot leven.

Vele soorten groenten worden in de lente gezaaid en zijn later in het seizoen volgroeid en klaar om geoogst te worden. De recepten in dit hoofdstuk bevatten groenten die in de lente op natuurlijke wijze geteeld worden.

Groenten van de â&#x20AC;&#x2DC;koude grondâ&#x20AC;&#x2122; (niet uit de kas) bevatten naast natuurlijke vitaminen en mineralen veel bio-actieve stoffen. Juist deze voedingsstoffen zijn essentieel voor een goede gezondheid. Kasgroenten bevatten minder bio-actieve stoffen en belasten het milieu door het hoge energieverbruik.

Lentegroenten andijvie asperges bataat bleekselderij bloemkool bosuitjes

koolrabi meiknollen peultjes prei raapstelen rabarber

radijs rode bietjes sla snijbiet spinazie spitskool

Lentefruit aardbei appel citroen

framboos grapefruit kers

peer rode bes sinaasappel

uien wortel

77

Avondmaaltijden • Zomer • Menu’s met vlees

Lamsrack met verse vijgen en venkelmix Lamsrack met verse vijgen Benodigdheden Voor 2 personen • 1 lamsrack • 2 bosuitjes • 4 verse vijgen • tijm • 4 el olijfolie • zout

Verwarm de oven op 180 °C. Bestrooi het lamsrack met de tijm en iets zout. Snijd de bosuitjes in ringetjes. Snijd de vijgen aan de bovenzijde kruislings in. Braad het lamsrack heel kort aan alle zijden aan in een grote braadpan. Vet een ovenschaal in met olijfolie en leg het lamsrack hierin samen met de bosuitjes. Zet de vijgen er rechtop bij. Schuif de schaal in de hete oven en verwarm het gerecht nog maximaal 10 minuten goed door.

Venkelmix Benodigdheden Voor 2 personen • 1 venkelknol • 1-2 preien • 200 g wortel • 1 ui • 2-4 teentjes knoflook • 2-4 el olijfolie • 2 el pijnboompitten of sesamzaad • basilicum • eventueel sesam- of pompoenpitolie • peper en zout

132

Snijd de ui in halve ringen en de knoflook in stukjes. Fruit de ui. Voeg de olijfolie en de knoflook toe en bak dit mengsel lichtbruin. Snijd de venkel en de wortel in stukjes. Snijd de prei overlangs door en spoel het zand uit de prei. Snijd de prei in halve ringen. Voeg de venkel en de wortel toe aan de ui en smoor de groenten beetgaar.

Voeg de laatste paar minuten de prei toe en verwarm de groenten tot de prei zacht is. Rooster de pijnboompitten of sesamzaadjes. Knip of snijd de basilicum fijn.

Breng het gerecht op smaak met de fijngesneden basilicum, vers gemalen peper en eventueel een scheutje sesam- of pompoenpitolie. Strooi de pijnboompitten of sesamzaadjes over de groenten.

Avondmaaltijden • Herfst • Menu’s met vlees

Runderstoofpot met pruimen en kastanjes en groene savooiekool Runderstoofpot met pruimen en kastanjes Benodigdheden Voor 2 personen • 400 g magere runderlappen • 1 ui • paar takjes tijm en rozemarijn • 4 el olijfolie of kokosolie • 1 el grove mosterd • 150 g gedroogde pruimen • 100 g kastanjes • peper en zout

Zet een kruis in de schil van de kastanje en kook deze enkele minuten in wat water. Laat de kastanjes afkoelen. Pel de kastanjes en verwijder ook het dunne vliesje onder de bruine schil. Er zijn ook voorgekookte kastanjes te koop.

Snijd de runderlappen in blokjes en de ui in halve ringen. Braad het vlees aan in de olie. Voeg de ui toe en bak deze even mee. Voeg de takjes tijm en rozemarijn toe. Giet er zoveel water bij dat het vlees net onder staat en laat het afgedekt 2 ½-3 uur zachtjes stoven. Voeg dan de mosterd, de pruimen en de kastanjes toe en laat het gerecht nog 30 minuten sudderen. Maak de stoofpot op smaak af met iets peper en zout.

Variatie: gebruik rode wijn in plaats van water.

Bereiding stoofpot: een stoofpot is een echt herfst- en wintergerecht. Door de lange stooftijd zien veel mensen op tegen de bereiding. Het is praktisch om de stoofpot klaar te maken tijdens het koken van de avondmaaltijd van de dag ervoor. Het gerecht kan zo de hele avond sudderen. Hierdoor krijgt de stoofpot een veel intensere smaak.

Groene savooiekool Benodigdheden Voor 2 personen • 400-500 g savooiekool • 1 ui • 2 el olijfolie • 1 tl kummel

Schaaf de kool fijn. Snijd de ui in halve ringen en fruit deze. Voeg de olijfolie, de kool en wat water toe. Schep het geheel goed door elkaar. Stoof de kool 7 tot 10 minuten. Giet het overtollige water af. Kneus de kummel en strooi deze over de kool.

Variatie: gebruik zuur-, witte of spitskool in plaats van savooiekool.

Kastanjes: in de herfst zijn er in Nederland kastanjes te vinden. Paardenkastanjes zijn niet eetbaar, de tamme kastanjes echter wel. De smaak van tamme kastanjes combineert goed met wild, vlees en spruitjes. Kastanjemeel is met mate geschikt in de oerkeuken omdat het zetmeelgehalte vrij hoog is. Het meel bevat geen gluten. Hoewel de smaak nootachtig is ligt het vetgehalte maar op 4%.

154

Menu’s met vis • Winter • Avondmaaltijden

Makreel uit de oven met groentemix Makreel uit de oven Benodigdheden Voor 2 personen • 2 verse kleine makrelen • 3-5 teentjes knoflook • peterselie • 1 citroen • 2 bosuitjes • 2 el pijnboompitten • rasp van een ½ citroenschil

Verwarm de oven voor op 160 -170 °C. Snijd de helft van de knoflook in plakjes.

Knip of hak de peterselie fijn en snijd het bosuitje in ringetjes. Snijd met een scherp mes de makreel aan weerszijden een paar keer in. Stop de plakjes knoflook samen met de helft van de peterselie in de gemaakte sneden. Hak de rest van de knoflook fijn. Meng in een kommetje de knoflook, de bosui, de pijnboompitten, de overgebleven peterselie en de citroenrasp. Vul hiermee de buikholte van de vis. Leg de vis in een ovenschaal of op een bakplaat. Zet de vis ongeveer 30 minuten in de voorverwarmde oven. Verdeel de plakjes citroen over de makreel.

De gaartijd is afhankelijk van de grootte van de makreel.

Groentemix Benodigdheden Voor 2 personen • stukje bloemkool • 1 stronk broccoli • 1 winterwortel • 1 ui • 3 el olijfolie • bieslook

Maak de groenten schoon en snijd deze in stukken. Snijd de bieslook fijn. Snijd de ui in halve maantjes en fruit de ui. Voeg vervolgens de olie en de groenten toe en bak het mengsel zachtjes. Voeg iets water toe en dek de pan af met een deksel.

Stoof de groenten gaar in ongeveer 10 minuten. Strooi de bieslook over de groenten.

171

Zoet lekkers

Vruchten met amandelen en chocola Benodigdheden Voor 1 persoon • 100-150 g bosvruchten (eventueel diepvries) • 1 schijf ananas • 1 el geschaafde amandelen • scheutje rode wijn of bosbessen-oersap • 20-25 g pure chocolade met minimaal 70% cacao • evt. iets honing

Rooster de geschaafde amandelen in een droge koekenpan lichtbruin.

Verwarm de bosvruchten met een scheutje rode wijn of bosbessen-oersap.

Houd wat vruchten achter voor de garnering. Laat het mengsel ongeveer 5 minuten zachtjes koken en vervolgens iets afkoelen. Zoet de saus eventueel met wat honing. Verwarm de chocolade au bain marie totdat deze gesmolten is.

Leg de ananas op een bordje, schep er de lauwwarme vruchten op en giet de gesmolten chocolade erover. Garneer met de achtergehouden vruchten en bestrooi het dessert met de amandelen.

Chocola kwam niet voor in onze oervoeding.

Het bevat suiker en soms ook melk; eet het daarom met mate.

Variaties: • gebruik in plaats van geschaafde amandelen hele amandelen. Rooster de amandelen in een droge koekenpan en hak de noten fijn • smelt de chocolade en dip er stukjes fruit in. Gebruik bijvoorbeeld peer, aardbei, meloen, appel, kers, nectarine, banaan, dadels, vijgen en ananas • neem 2 verse vijgen en 1½ sinaasappel per persoon. Pers de sinaasappel en snijd de halve sinaasappel in stukjes. Verwarm het sap met de vijgen en de stukjes sinaasappel.

Leg het fruit op een bordje en overgiet het geheel met gesmolten chocolade • kook 3-4 gedroogde vijgen in vers geperst sinaasappelsap tot het sap bijna ingekookt is. Laat de schil meekoken. Leg het fruit op een bordje met het ingekookte sap.

Giet de gesmolten chocolade over de vijgen; • halveer een peer. Haal het klokhuis eruit en leg de halve peren op een schoteltje met een stukje chocolade in de holte van het klokhuis. Zet het bordje in een voorverwarmde oven van 150 °C tot de chocolade gesmolten is. Bestrooi voor het serveren de peer met geroosterde geschaafde amandelen • halveer een pompoen en leg deze met pitten en al op een bakplaat. Zet de pompoen in een hete oven van 200 °C en laat de pompoen bijna zwart worden in ongeveer 30 minuten. Schep met een lepel de pitten eruit, verwijder de donkere delen en schep vervolgens het vruchtvlees uit de schil. Giet gesmolten chocolade over de pompoen en bestrooi deze met wat kaneel.

Au bain marie

Door chocolade ‘au bain marie’ te verwarmen, kan de chocolade niet aanbranden. Breng een pan water aan de kook, hang hierin een kleinere pan en smelt de chocolade in de kleine pan. Zorg dat er geen water in de chocolade komt. De chocolade gaat dan klonteren.

204

Voeding als medicijn Door gericht bepaalde groente, fruit en kruiden te kiezen, kun je een bijdrage leveren aan je gezondheid. Het spreekt voor zich dat deze voedingsmiddelen bij normaal gebruik niet als medicijn gezien kunnen worden.

Door een voedingsmiddel dagelijks in een grote hoeveelheid te gebruiken, of in combinatie met een ander specifiek voedingsmiddel, kan een medicinale werking ontstaan.

Tijdens de prehistorie aten mensen planten en vruchten die zowel als voedsel dienden als een therapeutische werking hadden. In de oudheid besefte men dat gezondheid door specifieke voeding werd beïnvloed. Zo prees Hippocrates ongeveer 400 jaar voor Christus al waterkers aan voor de behandeling van longaandoeningen.

Bio-actieve stoffen Als je voeding als medicijn wilt gebruiken, gaat het vooral om de bio-actieve stoffen in de voeding. Dit zijn stoffen die een bijzonder effect op de gezondheid hebben.

Voorbeelden van bio-actieve stoffen met een specifiek effect zijn: • Anthocyaninen en salicylzuur in bessen • Carotenoïden in gele en oranje groente en fruit

‘Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding’, Hippocrates 216

• Glucosinolaten in broccoli • Omega-3-vetzuren in wild en vette vis.

De hoeveelheid bio-actieve stoffen in een plant, hangt onder meer af van de soort, de teeltwijze en het tijdstip van oogsten. Verder hangt de beschikbaarheid van deze stoffen af van de opname in de darm. Curcumine, een bio-actieve stof uit curcuma, wordt bijvoorbeeld beter opgenomen als de curcuma gecombineerd wordt met peper, zoals in kerriepoeder. Andere stoffen worden beter opgenomen als de groente gegeten wordt met wat vet. Vet, zoals olijfolie, houdt de smaakstoffen van voeding vast, en het verbetert de opname van carotenoïden. Door groente of fruit in zijn geheel te eten, wordt het effect van de bioactieve stoffen vergroot vanwege de samenwerking van verschillende bio-actieve stoffen.

Eet daarom een grote variatie aan verse, onbewerkte groente en fruit.

Botontkalking als voorbeeld Botontkalking of osteoporose is een aandoening die kan ontstaan tijdens het ouder worden. Factoren die botontkalking bevorderen zijn: gebrek aan beweging, langdurige stress, onvolwaardige voeding, medicijngebruik en een familiegebonden gevoeligheid. Preventieve maatregelen om de botten zo sterk mogelijk te houden zijn zinvol. Te denken valt dan aan voedingsmaatregelen, stress-regulatie en effectieve beweging.

Archeologische opgravingen leveren het bewijs Ongeveer 10.000 jaar geleden ging de mens zich settelen en ontstonden boerderijen. De jager-verzamelaar werd akkerbouwer en veehouder. In deze periode is de mens granen en peulvruchten gaan verbouwen. Het vee le-

verde vlees en melk. Door opgravingen van skeletten uit deze periode is men meer te weten gekomen over de gezondheid van deze eerste agrariërs. Er is vastgesteld dat het aantal botaandoeningen sinds het ontstaan van landbouwactiviteiten is toegenomen.

Oervoeding voor sterke botten De bothuishouding wordt beïnvloed door verschillende lichamelijke processen. Met name het zuur-base-evenwicht (zie hoofdstuk zuur-base-evenwicht, pagina 246), de hormoonhuishouding en ontstekingsprocessen hebben invloed op de kwaliteit van onze

vitaminen en mineralen borium calcium koper magnesium mangaan silicium foliumzuur vitamine B6 vitamine D3 vitamine K2

‘Oervoeding bevat een grote hoeveelheid en variëteit aan bio-actieve stoffen.’ botten. Oervoeding levert naast de bouwstenen voor de botten ook de voedingsstoffen die deze processen ondersteunen.

Voedingsstoffen voor sterke botten Eiwitrijke producten, zoals vis, vlees en eieren, zorgen voor de opbouw van spier- en

komt voor in oervoeding: noten, kokos, curcuma, komijn noten, zaden, vijgen, spinazie, kool, olijven, haring oesters, noten, olijven noten, zaden, avocado, donkergroene groenten noten, zaden, kokos, spinazie, eieren schaal- en schelpdieren donkergroene groente, noten, zaden, ei kip, vlees, vis, ei, bloemkool, banaan, noten, zaden vette vis, vlees, levertraan ei, vlees, lever

Vitaminen en mineralen die in oervoeding voorkomen

217