pentair viert 120 jaar pompproductie in Winterswijk

In 1904 startte G.J. Nijhuis in Winterswijk een machinefabriek. Deze verhuisde in 1912 naar de Parallelweg en hier is het bedrijf nog altijd gevestigd. Inmiddels is de naam Pentair en is de onderneming gegroeid van een fabrikant die kleinere en middelmaat pompen bouwde, tot absolute specialist in de waterwereld. Directeur Gerard Scholten: “Als het moeilijk wordt, bellen ze ons.” Dat de grootste pompen ter wereld uit de Achterhoek komen, stemt tot tevredenheid. “Vertrekken uit Winterswijk is dan ook absoluut geen optie: hier wonen onze mensen en hier zit de kennis.” Er wordt dit jaar uitgebreid stilstaan bij de viering van het 120-jarig bestaan, intussen gaat het ontwikkelen en innoveren volop door.

“Wij zijn goed in het verplaatsen van water”, vat Scholten ultrakort de werkzaamheden van het specialistische bedrijf samen. “De ene helft van de wereld heeft te weinig water, daar leveren we bijvoorbeeld pompen voor irrigatiepompstations.

De andere helft van de wereld heeft te veel water door de stijgende zeespiegel, daar moeten we water wegpompen. Beide zijn we goed in.”

Pentair levert alleen waterpompen: ze houden zich niet bezig met pompen voor olie of chemicaliën. “We verplaatsen water in al zijn vormen: schoon water, vervuild water, zeewater en ook zeewater met zand voor de baggerindustrie.” In Australië wordt bijvoorbeeld drinkwater uit zeewater gehaald: hier is niet voldoende grondwater beschikbaar. “Daarom wordt er gewerkt met ontzoutingsinstallaties. Dat kost veel energie, maar het is dé manier waarop ze schoon drinkwater krijgen.”

Gemaal IJmuiden

Pentair levert ook al vele jaren oppervlaktewaterpompen. Scholten: “Nederland ligt voor een groot gedeelte beneden waterniveau. Om het overtollige water het land uit te krijgen, moeten we pompen.”

Op 5 april bestond Pentair 120 jaar

Een toonaangevend voorbeeld daarvan is Gemaal IJmuiden. Deze verpompt per jaar ongeveer 1 miljard m3 water en is een onmisbare schakel in de waterhuishouding van West-Nederland. Pentair kreeg van Rijkswaterstaat opdracht voor het leveren van een nieuwe superpomp voor dit gemaal. “Rijkswaterstaat is dit pompstation langzaamaan aan het upgraden.” Gemaal IJmuiden heeft zes pompen. Pentair verving eerder al twee pompen voor grotere exemplaren. Van de vier die over zijn, is nu dus weer één vervangen, voor wederom een grotere. “De grootste pomp ter wereld, voor het grootste gemaal van Europa”, benadrukt de directeur enthousiast.

Die grote pompen worden niet alleen in eigen land geplaatst. “De kennis die we hier hebben opgebouwd, zetten we inmiddels al vele jaren wereldwijd in. Zo hebben we bijvoorbeeld pompen geleverd voor grote pompstations in China en Singapore. Ook hebben we net een project afgerond in Thailand.”

Brandbluspompen voor distributiecentra

Pentair heeft meerdere specialisaties, daar horen ook brandbluspompen bij. “Eigenlijk alles dat wij doen is maatwerk. Een uitzondering op die regel is dat we ook standaard brandbluspompen leveren”, vertelt Scholten. Deze pompen zijn onderdeel van pompkamers met sprinklerinstallaties, in bijvoorbeeld distributiecentra van grote bedrijven zoals Amazon, AHOLD en Zalando. “Jaren geleden

hebben we zelfs de sprinklerinstallaties voor de Eiffeltoren in Parijs mogen verzorgen”, voegt Scholten toe. Hoe zo’n landmark bij de Winterswijkse onderneming terechtkomt? “Hoe hoger de eisen van de klant, hoe groter de kans dat ze bij ons terechtkomen. Als het om specifieke pompoplossingen gaat, doen wij mee in de wereldtop.”

Inneos Antwerpen

De grootste pompkamer die Pentair uit Winterswijk ooit gebouwd heeft, staat in België. Voor Chemiebedrijf Inneos in Antwerpen werd recent een pompkamer van 22 bij 7 bij 6 meter ontwikkeld, die ook nog eens explosiebestendig is. “Omdat hier met chemicaliën wordt gewerkt, is betrouwbaarheid van het grootste belang. Er moet bijvoorbeeld heel snel heel veel bluswater beschikbaar zijn en bij explosiegevaar moet de pompkamer gewoon zijn werk kunnen blijven doen”, legt Scholten uit.

Betrouwbaarheid, slijtvastheid en rendement

Een project als dit gaat gepaard met enorm hoge eisen, waarbij betrouwbaarheid het belangrijkste criterium is. “We maken ook pompen voor grote baggeraars in Nederland en België: voor hen is slijtvastheid het belangrijkst. En bij drinkwaterpompen is het rendement van de pomp het belangrijkste criterium. Deze pompen zijn voortdurend in bedrijf: als ze 1 of 2 procent energiezuiniger zijn, levert dat al een enorme energiebesparing en kostenbesparing op. Daar zorgen wij voor. Wij voegen altijd waarde toe voor de klant”, aldus Scholten.

Verstoppingsvrije rioolpomp

De zelf ontwikkelde en gepatenteerde Xcentric, een verstoppingsvrije rioolpomp, is ook een mooi voorbeeld van die toegevoegde waarde. Deze biedt een hydraulische oplossing om verstoppingen in grootsteedse riolen efficiënt op te lossen. Scholten: “Al het rioolwater van Amsterdam gaat door pompen die wij geleverd hebben. We hebben de pompstations in de stad mogen ombouwen naar onze nieuwe rioolpompen: het aantal verstoppingen is van 300 per jaar naar 0 gegaan. Qua energiekosten bespaart onze klant bijna vier miljoen euro op jaarbasis.” Op Directeur Gerard Scholten bij de Jubileumpomp.

Pentair is de enige pompfabrikant in Nederland met een eigen gieterij basis van ‘no cure, no pay’ bouwde Pentair eerst een paar stations om. Dat ging zo goed, dat de opdracht volgde om de rest ook om te bouwen. “Rioolverstopping is een enorm probleem in grote steden. Ook in bijvoorbeeld Groningen, Deventer en Rotterdam draaien onze nieuwe rioolpompen al. Er ontstaat nu echt een vliegwieleffect, waar we grote verwachtingen van hebben. Onze Amerikaanse Pentair-collega’s zien al mogelijkheden om de Xcentric waaier in Amerika te vermarkten.”

Innovatief en proactief

Scholten vertelt met groot enthousiasme over deze nieuwste ontwikkeling. “We zijn een ontzettend innovatief bedrijf, dat zijn we altijd al geweest. Veel van onze projecten zijn klantspecifiek: we zoeken uit tegen welke problemen zij aanlopen en hoe we die kunnen oplossen. Maar we werken ook proactief: we signaleren problemen in een bepaalde sector en ontwikkelen op eigen initiatief producten, waar we vervolgens klanten bij zoeken waar we kunnen testen.” Net zoals de brandbluspompen voor distributiecentra, zouden de verstoppingsvrije rioolpompen het volgende standaardproduct vanuit de Achterhoek kunnen zijn.

Visvriendelijke pomp

Op dezelfde manier ontwikkelde Pentair in Winterswijk in 2009 al de visvriendelijke pomp, waar ook een patent op werd verkregen. “We hoorden van waterschappen dat de palingstand werd aangetast door de pompen van oppervlaktewatergemalen. Daarom hebben wij een visvriendelijke pomp ontwikkeld, deze wordt inmiddels al jaren met succes gebruikt.” Bijzonder is dat deze innovatie tot gevolg had dat Nederland wetgeving aangenomen heeft die bepaalt dat nieuwe gemalen altijd visvriendelijk moeten zijn. “Daardoor komen opdrachten voor deze gemalen eigenlijk automatisch bij ons terecht.”

Apetrotse Achterhoekers

Scholten vervolgt: “De waterwereld is enorm dynamisch. Wij helpen mensen aan droge voeten en schoon drinkwater, wie zou daar nu niet aan willen meewerken?” De vakmensen in Winterswijk – zo’n 175 in totaal - zijn dan ook ontzettend trots op hun werk. “Veel mensen in deze regio weten niet wat we hier doen. Op een open dag kregen onze medewerkers de gelegenheid familieleden en vrienden mee te nemen in onze wereld. Je zag dat deze bezoekers ineens met andere ogen naar hun familielid of vriend keken: vol respect.” Op 28 september is er weer een open dag, als onderdeel van de jubileumactiviteiten. Opnieuw een kans om apetrotse Achterhoekers te kweken.

De directeur besluit: “We zijn regelmatig op zoek naar uitbreiding van ons enthousiaste en betrokken team. We bieden talentvolle techneuten volop kansen en uitdagingen. Wij investeren namelijk niet alleen in watertechnologie, maar zeker ook in onze mensen.”

Vakmanschap in familiebedrijf met wereldwijd netwerk

Het voormalige Nijhuis Pompen maakt sinds 2011 deel uit van het beursgenoteerde Amerikaanse bedrijf Pentair, dat wereldwijd 130 vestigingen heeft. In de merknaam van de producten die in Winterswijk worden gemaakt, Pentair Fairbanks Nijhuis, komt de oude naam nog wel terug. “De aansluiting bij Pentair heeft ons veel gebracht, onder andere op het gebied van Leanproductiemethodes en een wereldwijd netwerk. Naast de voordelen die het heeft om onderdeel te zijn van een beursgenoteerde onderneming, weten we het karakter van het voormalige familiebedrijf te behouden. We ontwikkelen onze eigen producten, die we volledig zelf bouwen. We hebben een eigen R&D-afdeling, engineersafdeling, gieterij en machinefabriek én we leveren ook service en onderhoud. Dat is uniek.”

Prefab brandbluspompkamer voor een chemische fabriek.

Plaatsen van de nieuwe pomp bij Gemaal IJmuiden Colubris Cleantech uit Winterswijk specialiseert zich in scheidings- en zuiveringstechnologieën in de drie deelgebieden ‘Water’, ‘Waste’ en ‘Bioresource’. Wat in 1984 begon als een eenmansbedrijf in de metaalverwerking is inmiddels uitgegroeid tot een toonaangevend en wereldwijd opererend bedrijf dat werk biedt aan 120 medewerkers. Frank Tillmann staat sinds 2018 aan het roer en hij neemt ons mee in de groei die het bedrijf heeft doorgemaakt: “Colubris Cleantech heeft een natuurlijke verschuiving ondergaan van ‘productiebedrijf met een aantal ingenieurs’ naar ‘een organisatie met elektro engineers, werktuigbouwkundigen en procestechnologen en een eigen productie’.”

“We zijn veel creatiever geworden”

Op 3 januari 1984 richtte Gertie van den Hurk zijn eigen onderneming op, na een aantal jaren bij verschillende organisaties te hebben gewerkt. Frank: “Hij richtte zich in zijn eerste jaren als ondernemer vooral op constructie en machinebouw in de metaalindustrie, maar hij werd al snel gevonden door klanten uit de milieutechnologie. Doordat deze klanten andere vragen gingen stellen, kregen Gertie en zijn werknemers steeds meer kennis van de waterzuiverings- en afvalverwerkingssector. Er werd minder gevraagd naar producten, maar meer naar het hele proces er omheen en de bijbehorende vervolgstappen.” Door deze veranderde klantvragen werd ook de dienstverlening van Colubris Cleantech anders. “Vroeger wilden bedrijven gewoon van hun afval en afvalwater af”, legt Frank uit.

“Nu willen ze weten wat er nog mogelijk is met dat afval en het water, en of ze er waarde uit kunnen halen. Dat vergt ook creativiteit van ons. Het is aan ons om te bedenken hoe we afval en vervuild water kunnen ombuigen naar grondstoffen voor nieuwe producten.”

Een mooi voorbeeld van afval dat weer een waardevolle grondstof wordt, is te zien bij een klant van Colubris Cleantech die witte kool teelt. “Voordat de kool door fastfoodrestaurants wordt gebruikt in bijvoorbeeld kipburgers, worden de buitenste bladeren eraf gehaald. Deze bladeren werden altijd naar een varkensboer gebracht, waar de varkens het te eten kregen. Dit leverde geen geld op. Wij bieden een proces aan waarbij we de bladeren ontdoen van water en dan verwerken tot drie verschillende voedselingrediënten en schoon water. Deze voedselingrediënten zijn voor menselijke consumptie bestemd en bestaan uit eiwit, vezel en suikerwater. Dit levert de teler dus een aantal extra inkomstenbronnen op en de teelt van witte kool produceert geen restafval meer.”

Colubris en circulariteit gaan hand in hand

Alle bedrijfsactiviteiten van Colubris Cleantech zijn circulair van aard. “We ontwerpen, bouwen en installeren oplossingen die allerlei soorten afval en waterstromen scheiden en zuiveren. Dat doen we op basis van de vraag die de klant heeft. De laatste tijd merken we dat veel bedrijven ‘iets’ willen met hun afvalwater. Waterschaarste is tegenwoordig natuurlijk een belangrijk thema wereldwijd, dus alles wat je kunt hergebruiken is mooi meegenomen. Wij hebben een proces ontwikkeld waarbij afvalwater weer zo schoon wordt dat het opnieuw gebruikt kan worden. In dit proces halen we eerst de vaste delen uit het water, dan de opgeloste stoffen en als laatste virussen en bacteriën. En in België konden we zelfs iets doen wat nóg innovatiever is. We hebben daar een klant die eiwitten uit varkensbloed haalt. Wat overblijft is een waterachtige substantie. We zijn erin geslaagd om dit zo te zuiveren dat er schoon water overblijft. Dat is zelfs zó schoon dat er bier van wordt gebrouwen.”

“Circulariteit is geen verdienmodel”

Hoewel Frank het aanmoedigt om circulair te werken, benadrukt hij wel dat mensen het niet moeten zien als verdienmodel. “Het belangrijkste is dat je het vanuit een overtuiging moet doen. Circulair werken is een lange weg; het duurt jaren om dit soort ontwikkelingen door te voeren. Je moet echt niet verwachten dat je er binnen een jaar of twee geld mee verdient.”

Als het over de toekomst gaat, ziet Frank volop mogelijkheden, maar ook gebieden waar nog winst te behalen is.

“Technologisch kunnen we eigenlijk alles oplossen, dat is geen enkel probleem. Beleidsmatig moet er echt nog wat gebeuren. Neem bijvoorbeeld het Belgische bedrijf dat bier brouwt van gezuiverd afvalwater. De technologie is er al, maar hier in Nederland krijg je zoiets écht niet voor elkaar. Dat zou al een goede eerste stap zijn: eenduidige regelgeving in Europa.”