Port of Zwolle: Haven van de toekomst

Port of Zwolle is een logistiek knooppunt voor circulaire bedrijvigheid. Het omvat de havens in Zwolle, Kampen en Meppel plus de aanliggende industriegebieden. Het project Regiodeal Port of Zwolle is een sleutelproject in de Regio Deal Regio Zwolle, een investeringsprogramma van Rijk en regio om de brede welvaart in de regio Zwolle te versterken. Dit langs lijnen van economische structuurversterking en circulair ondernemen, toekomstbestendige arbeidsmarkt, evenwichtige groei van stad en platteland. Plus aan de slag met klimaatoplossingen.

Alex van Oost, directeur-bestuurder NICE (Noordelijk Innovatielab Circulaire Economie) en Bas Wonink, wethouder gemeente Kampen - aan tafel als bestuurder van Port of Zwolle - zijn enthousiast over de kansen die Port of Zwolle de regio biedt. Wonink: ‘We moeten het oude denken loslaten. Een vernieuwde of nieuwe haven hoeft niet ten koste te gaan van groen en biodiversiteit. Het biedt juist kansen.’ Van Oost vraagt hoe Port of Zwolle meer kan zijn dan de optelsom van drie havens. ‘De havens en hieraan gerelateerde activiteiten zijn nu al goed voor 25.000 banen en voor 2 à 3 miljard toegevoegde waarde. Dat is geen klein bier. Om die positie te behouden en te versterken moeten we stappen zetten, samen met het bedrijfsleven.’

Belang

De afgelopen jaren met corona en de huidige periode met langdurige droogte heeft aangetoond hoe belangrijk de havens in deze regio zijn. De vervoerstromen gingen tijdens corona door en waren belangrijk om essentiële processen als voedselvoorziening door te laten gaan. Door de ligging aan of nabij het IJsselmeer is er nauwelijks last van de lage waterstand. Van Binnenvaart Oost: ‘De basis is goed. Onze belangrijke industrieën staan echter voor belangrijke transities: van fossiel naar duurzaam (transport), van dierlijk naar plantaardig (agrarische sector), van grondstoffen intensief naar biobased en hergebruik (bouw). Dat laatste vraagt bijvoorbeeld meer ruimte voor opslag en nieuwe bedrijvigheid in het bewerken van materialen om zo waarde toe te voegen. Port of Zwolle wil die slag samen met de bedrijven maken. Ik voorzie dat de druk op het gebied toeneemt. Het is ook een uitnodiging aan gemeenteraden om verder te denken dan het gemeentelijk belang. De economisch voordelen voor de regio zijn uiteindelijk ook voordelen lokaal.’

op waterstof

Prachtig voorbeeld van samenspel tussen ondernemer met toekomstvisie en overheid is de positieve businesscase “varen op groene waterstof”. De eerste gebruiker van de groene brandstof uit Kampen is bekend. Binnenvaartschip ‘Sendo Liner’ pendelt in een vaste lijndienst tussen Westerbroek in Groningen en Rotterdam. Het schip is 110 meter lang, 11,40 meter breed en heeft een capaciteit van 164 teu. De ‘Sendo Liner’ is ontwikkeld vanuit een samenwerking tussen scheepsbouwer Sendo Shipping en de logistieke onderneming MCS. MCS is tevens aandeelhouder van de IJDT-terminal waar straks de waterstoffabriek moet komen. Het binnenvaartschip vaart nu gedeeltelijk elektrisch. Hierdoor bespaart het ongeveer 40% brandstof in vergelijking met schepen met een traditionele motor. De motor kan in een handomdraai modulair worden omgebouwd, zodat het schip op waterstof kan varen. De ‘Sendo Liner’ heeft zo’n 50 ton waterstof per jaar nodig om emissievrij te pendelen tussen Rotterdam en het noorden. En dat kan vanaf 2024, als het waterstofproject in de Zuiderzeehaven in Kampen helemaal rond is. Het project omvat de lokale productie van groene waterstof door een fabriek die in de IJDT-terminal moet komen. Het project is een initiatief van rederij MCS, energieleverancier IJsseldelta Wind b.v., Sendo Shipping, projectontwikkelaar Milo en havenbedrijf Port of Zwolle. Ook ondersteunen de provincies Overijssel en Drenthe dit initiatief en dragen bij aan de financiering.

‘Van belang is om locaties en beschikbare ruimte efficiënt te gebruiken’

Toekomst Wonink: ‘Er is werk aan de winkel. De havens moeten toekomstbestendig worden gemaakt. Genoemde transities maken we met elkaar door. Niets doen is geen optie. Het oude beeld is een haven die vervuilend is en ten koste gaat van natuur. Het nieuwe beeld is transformeren van bestaande terreinen en daarbij duurzaamheid - klimaatadaptatie, nieuwe energie en circulariteit - mee te nemen in de ontwikkeling. Als we een nieuwe haven overwegen, gaan we dit doen in combinatie met natuurontwikkeling, energieopwekking en circulaire havenelementen. Dat vraagt een nieuwe manier van ontwerpen. We gaan een volgende fase in met een kwalitatieve opgave. Port of Zwolle wil de regio niet alleen economisch maar ook ruimtelijk, sociaal en ecologisch versterken. Dat is een forse ambitie, de meetlat is de brede welvaart. Wij nodigen bedrijven uit om ook zo naar hun bedrijfsactiviteiten te kijken en in langeretermijnen te denken. Met de traditie van familiebedrijven en de bijbehorende mentaliteit achten we dit kansrijk.’ Van Oost vult aan: ‘Je hoeft dat niet alleen te doen. Wij bieden ondersteuning en hulp, ook financieel, zodat bedrijven de stap kunnen maken naar circulaire economie.’ <

Ondernemersgeest

Een wenkend perspectief is dat Port of Zwolle op termijn volledig in eigen energiebehoefte voorziet en zelfs groene energie levert aan bedrijvigheid in en rondom de havens. De haven als energiehub. De pilot “Binnenvaart op waterstof” is een mooi voorbeeld waar ondernemersgeest en overheidssturing toe kan leiden. Port of Zwolle nodigt ondernemers uit mee te gaan in deze beweging. <