48. zenbakia
DATA
ORDUA
1
16:00-18:00
1
16:30
1-15
09:00-13:30
EKINTZA Eskola Pilota Euskaraldiko flashmob entsegua Eskola Kirola
1
18:00
“Paeta zarrak erantzun” mahai-jolas txapelketa
1 1
18:00 19:00
Oiartzunfest Kontzertua-errezitaldia: “Xabier Leterenak Xabier Leteri jarriak”
1-20
08:00-14:30
Merkatari, ostalari eta langileentzako euskara eskoletan izen-ematea
1-31
09:00-22:00
Ikasle Gela
2
17:00
3
LEKUA
ANTOLATZAILEA
Elizalde eta Haurtzaroko pilotalekuetan
Udala
Doneztebe plazan
Abaraxka, Oihartzun Guk, Olarri eta Euskaraldia
Kirol instalazioetan
Udala
Udaletxeko areto nagusian
Oiartzuarren baitan, Oihartzun Guk eta Abaraxka ludoteka
Pagoa kafe antzokian San Esteban elizan
Pagoa kafe antzokian Hitzen lihoa
lanin@oiartzun.eus edo Ttur-Tturreko bulegoan
Udala eta Ttur-Ttur
Manuel Lekuona beheko solairua
Udala
Hitzen ahairea tailerra
Udaletxeko areto nagusian
Hitzen lihoa
17:00
Euskaraldiko flashmoba
Doneztebe plazan
Abaraxka, Oihartzun Guk, Olarri eta Euskaraldia
4
17:00
Xabier Leteren inguruko poema eta kanten saioa (Antton eta Joxe Leon Kazabon)
Abaraxka ludotekan
Hitzen lihoa eta Abaraxka
4
18:30
XXXI. Prosa eta Poesia sari banaketa
5
10:15 09:30
San Nikolas
6-8-9-16 7-21 8 14 15-22
11:00 21:00-01:00 Goizean 17:30 16:00
15
Goizean zehar
15 16 16 18 18 18 19 20
16:30 12:00 18:00 18:00 18:00-20:00 20:00 19:30 20:00
21
Goizez
21 21
Udaletxeko areto nagusian
Udala
Elizalde auzoan
Urmendi Haur Eskola Haurtzaro Ikastola
Artaso elkartean Pagoa kafe antzokian Abaraxka ludotekan Udaletxeko areto nagusian Artaso elkartean
Artaso elkartea Pagoa kafe antzokia Abaraxka ludoteka Haurtzaro Ikastola Artaso elkartea
Madalensoron eta beheko plazan
Ttur-Ttur
Abaraxka ludotekan Elizalde auzoan Udaletxeko areto nagusian Udaletxeko areto nagusian Anbulatorioan Manuel Lekuona bibliotekan Elizalde auzoan Kontzejupean
Udala eta Abaraxka ludoteka Soinuenea Fundazioa Soinuenea Fundazioa Gipuzkoako Foru Aldundia Odol Emaileen Elkartea Udala Soinuenea Fundazioa Oiartzungo Flauta Taldea
San Tomas azoka
Haurtzaro Ikastolan eta Elizalde Herri Eskolan
Haurtzaro Ikastola-Urmendi Haur Eskola/ Elizalde Herri Eskola
14:30 19:30
Musikeneko organo ikasleen saio publikoa Gabonetako kontzertua
San Esteban parrokian San Esteban elizan
Oiartzungo Organozaleak Ibargain Musika Eskola
22
18:00
“Chef chof” (Trokolo)
Udaletxeko areto nagusian
Oiartzungo Antzerkizale Elkartea
23
12:00
Dantza plazan
Doneztebe plazan
HELTAko dantza taldeak eta Soinuenea Fundazioa
24
08:30
Karrikan kantari
Gabon kanten entseguak Tango dantzaldia (Asier eta Marion) Mendi buelta Haurtzaroko musika tailerraren eta abesbatzaren emanaldia Gabon kanten entseguak Artisau azoka eta ganadu feria Etorriberrientzako harrera Xirularruen kalebuelta Neguko kontzertua (Bufalodre eta Folketan) "Argitu" tailerra Odol erauzketa Irakurketa Taldea: “Azken patriarka” (Najat El Hachmi) Herri Musika Eskolaren kalebuelta Oiartzungo Flauta taldearen kontzertua
24
11:00
Olentzero eta Maridomingiri kantari
24 26-29
17:30 10:00-14:00
26
17:00
Erromeria familian eta talo tailerra
27
17:00
28
Olentzero eta Maridomingiren etorrera Teatro fisiko eta maskaren tailerra (Xabi Lopez)
Artaso elkartean Elizalde auzoan/ Elizalde auzoan/ Altzibar, Elizalde, Gurutze, Iturriotz eta Ugaldetxon Doneztebe plazan Karaez, 4
Cadarso enpresa botatzen ari da Udala Altzibarko auzotarren bizi kalitatea hobetuko da
Altzibarko Cadarso enpresa botatzeko lanak martxan daude eta, aurreikuspenen arabera, abenduan bukatuko dira eraisketa lanak. 48.200 € bideratu dira lan hauetara. Honekin batera, lurraren egoeraren balorazioa egin da, etorkizunean eremuak izango duen erabilera zehazteko ezinbestekoa izango dena. 2010ean sinatu zuten Udalak eta Cadarsok eremua udal jabetzakoa bihurtzeko hitzarmena, Aitor Etxeberria (EAE-ANV) alkate zela. Ordutik, eremua berreskuratzeko prozesua etengabea izan da. 2017ko urte hasieran eten zen bertako produkzioa eta iazko udan pasatu zen erabat udal jabetzakoa izatera Cadarso gunea. Udalak Lanbarrenen zuen eremu bat trukatu zuen enpresarekin Altzibarko gunea bereganatu eta altzibartarren bizi kalitatea hobetzeko.
2018ko abendua
Altzibar-Karrika bidegorria txukundu eta luzatzen ari da
Hiru hilabeteko aurreikuspena dute lanek eta 274.000 €ko inbertsioa egingo da Altzibar eta Karrika arteko bidegorri zatia luzatu eta txukuntzeko lanak hasi dira. Bidegorria Errotaurre etxadiraino (Karrika) luzatu, argiztapena jarri, bidea asfaltatu eta seinalitika jarriko da proiektu honen baitan. 274.000 €ko inbertsioa egingo da bidegorri sarea hobetzeko lan hauetan. Udalak Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza lortu du lan hauek egin ahal izateko. Lanak Karrikatik hasi dira eta lanak egiten ari diren eremuaren arabera, tarteka bidegorri zatiak itxiko dira. Hiru hilabeteko aurreikuspena dute lanek. Altzibar-Karrika bidegorria Bide Berdea ere bada, garai bateko Artikutzako trenaren trazatuaren zati bat hartzen baitu.
Artaso Elkartea Urmendi Haur Eskola/ Elizalde Herri Eskola/ Haurtzaro Ikastola Olentzeroren Laguntzaileak Xabi Lopez eta Udala
Doneztebe plazan
Abaraxka ludoteka eta Soinuenea
Xakean jolasean
Abaraxka ludotekan
Abaraxka ludoteka
17:00
Kantu-merendola
Abaraxka ludotekan
Abaraxka ludoteka eta Soinuenea
28
22:00
Benito Lertxundiren kontzertua
Elorsoro kiroldegian
Udala
30
10:30 (haurrak) 11:00 (helduak)
“0 kilometro” herri lasterketa
Doneztebe plazatik
Oiartzungo korrikalariak
deialdiak Zuen deialdiak zabaltzeko, bidali proposamenak hilaren 20a baino lehen, komunikazio@oiartzun.org helbidera.
Cadarso, Artikutza bidetik ikusita.
www.oiartzun.eus
Karrikako plazaraino iritsiko da bidegorria.
Kalexa eta bidegorria lotuko dituen zubia
Atano X.ren eskaintza Oiartzungo herriari
Ugaldetxon, bidegorria Kalexa plazarekin lotuko duen zubia egiteko lanak hasi dira. Oinarriak ezarri dira eta zubiaren egitura heltzen denean, jartzea falta da. Oinezkoentzako Kalexa plazara eta Karla Lekuona kirolgunera bide segurua bermatzeaz gain, auzoari kohesioa ematea da azpiegitura honen helburua.
Luxiano Juaristi, Atano X, pilotariak bere biografiaren ale bat oparitu dio Oiartzungo herriari, “Oiartzunek eman didan guztiarengatik, eskaintza egin behar niola iruditzen” zitzaiolako. Pilotaria 1932an jaio zen Azkoitian, baina 30 urtez bizi izan zen Oiartzunen.
K ELKARRIZKETA • Leire Lekuona
“Interpretazioa tentsio handiko lana da, kontzentrazio handikoa, adrenalina” Euskaraz, gazteleraz, ingelesez eta frantsesez mintzo da Leire Lekuona. Alemana eta errusiera ere ikasi izan ditu, “baina ez nintzateke gai interprete lana egiteko hizkuntza horietan”. Zuzeneko itzultzailea zara. Nahiago duzu itzulpen mota hau, esaterako, testuak itzultzea baino? Zortea izan dut eta itzulpengintzaren barruan gehien gustatzen zaizkidan bi arloetan aritzeko aukera izan dut: ikus-entzunezkoetan eta aldibereko interpretazioan. Hasieran ETBrentzako dokumentalak, marrazki bizidunak... itzultzen hasi nintzen, alegia, gidoiak. ETBrentzako bikoizten duen enpresa batean hizkuntza arduradun gisa ere egin nuen lan, euskarako aholkuak ematen, Euskaltzaindiako arauak freskatzen... Bat-bateko itzulpenak zein sekretu ditu? Ez dago makila magikorik; teknika ikasi eta landu egin behar da, eta noski, lanbidea gustatu behar zaizu. Interpretazioa tentsio handiko lana da, kontzentrazio handikoa, adrenalina. Zein da itzultzaile gisa izan duzun esperientziarik bereziena? Eta satisfaktorioena? Ez dakit zergatik, baina hitzaldietan lehenengo eta azken ideia eraman ohi ditugu etxera. Nik ere lehenengo eta azkeneko itzulpenak ditut gogoan. Lehenengo lanean, Irlandako bake prozesuaren inguruko hitzaldi bat itzuli behar genuen. Ingelesetik euskarara eta gaztelaniara itzuli behar genuen eta jakintzat eman genuen hizlariak bere interpretea ekarriko zuela, ingelesera itzultzeko. Baina ez zen hala izan. Eta hantxe topatu ginen, ingeleseko itzulpena ere egin beharrean. Unibertsitatean esaten zaigu zuzeneko
ELKARRIZKETA • Eneko del Amo
“Kate alternatiboarekin aukera bat dugu elikadura birpolitizatzeko” Eneko del Amo nafar oiartzuartua agroekologian aditua da. Zer da agroekologia? Agroekologia jatorria Hego Amerikan duen zientzia da. Aztertzen du komunitateak eta eredu sozioekonomikoak daukan harremana lurraldearekin. Helburua trantsizioak sortzea da. Izaera prozesuala du eta lehenengo sektorearengan eta jendearengan dago oinarritua. Ez du zentzu materiala bakarrik, baita ere nola transmititzen diren gauzak, zer -haziak, jakintzak, ezagutza… Oiartzunen nolako natur ondarea daukagu? Niri mugak gustatzen zaizkit: zer da natura, zer da ondarea, zer da kultura. Haziak aztertzen hasi nintzen. Ondare naturala dira, baina ez da natura. Ondare genetiko bat dago hazietan, garrantzitsua trantsizioak egiteko. Baserritarren artean geratzen diren haziak interesgariak izan daitezke komunitatean prozesu bat irekitzeko. 200 urte baino gehiago dituzten haziak topatu dituzu Oiartzunen… Artoak eta babarrunak daude. Artoak, gutxienez, 200 urte baditu. Hasten zara aztertzen zergatik kontserbatzen diren hazi horiek eta konturatzen zara lotzen dela mundu ikuspen batekin. Partekatu nahi dute jakituria baserritarrek?
K itzulpenak beti ama hizkuntzara egin behar direla, nire kasuan euskarara eta gaztelerara; lan-mundura jo eta lehenengo ustekabea! Hala ere, gaia oso interesgarria eta hurbilekoa zen, eta ez zen jardunaldi handi horietako bat, 50 lagun inguru bilduko ziren, oso etxekoa izan zen. Azkenekoa, Donostiako Zinemaldian izan da. Zuzendari, gidoilari eta aktoreek buruan duten hori azaltzea polita da, beraien barruan sartu behar duzu itzulpena egiteko, beraien sormen mundura. Esperientzia ona izan da, beraz, bete-betean Zinemaldian lan egitea. Oso esperientzia polita. Badira zortzi bat urte Zinemaldian interpretazioak egiten ditudana, baina ez egunero, aurten bezala. Guk, gehienbat, publikoarentzako itzultzen dugu: galetan, prentsaurrekoetan... Zinemaldian hiru hizkuntza ofizial daudenez -euskara, gaztelania eta ingelesa- hiruretara itzuli behar izaten da dena. Aurten, Telmo Esnalen Dantza filma egon da Sail Ofizialean eta beraiek aurkezpenetan euskaraz egin dute, beraz, nik haien hitzak euskaratik gaztelerara itzultzen nituen, eta beste kabina batean, gazteleratik ingelesera, nik esandakoak. ETBrentzako marrazki bizidunak eta dokumentalak itzultzen zenituela esan diguzu. Horiek ikustea suertatu zaizunean, gustura geratu izan zara zure lanarekin? Normalean, ez. Oso exijentea naiz nire buruarekin eta beti pentsatzen dut hobea izan zitekeela.
Orain ez dut lan horretan jarraitzen. Oso lan-esparru berezia da. Ikusentzunezkoak itzultzen dituzunean garrantzitsuena irudia da, eta testuak egokitu behar dira. Jatorrizkoan esatariaren ahoan “u”-z bukatzen den hitz bat ezin duzu “a”-n bukatu, hitza eta irudia ez bailirateke elkarrekin joango. Errekonozitua al da itzultzailearen lana? Uste dut baietz. Zuzeneko itzulpena, behintzat, bai. Jendeak eskertzen du egiten duzun lana. Hala ere, egia da zerbait gaizki joan bada beti itzultzailearen errua izan ohi dela. Eta itzultzaileok izaten ditugu egun aldrebesak. Baina hizlariek ere bai. Badago lanik Euskal Herrian bat-bateko itzulpenaren arloan? Bai, geroz eta gehiago. Izan ziren urte motelagoak, krisi garaian, baina berriz goraka doa. Ez gara asko aldibereko itzulpenak euskaratik eta euskarara egiten ditugun interpreteak Euskal Herrian, 12 bat edo. Gehienok beste lan batekin osatu behar izaten dugu jarduna. Pare bat izango dira zuzeneko itzulpenetik bizitzeko aukera dutenak lan-merkatu irekian. Interpretazio lan ona egiteko, nola prestatzen duzue saioa? Beti eskatzen diegu hizlariei esan behar dutena edo power pointa pasatzeko. Eta asko kostatzen da lortzea. Badirudi ematen badigute gure lana egiten ari direla, eta ez da hala. Interpretazio lan bat egin aurretik, hizlariari buruz eta hitzaldiaren gaiari buruzko dokumentazio lana egiten dugu. Asko errazten zaigu lana aurretik materiala badugu. Gainera, hartara hizlariak esango duena ahalik eta zehatzen itzultzeko aukera izaten dugu. Hitzaldi bat ematera edo aurkezpen bat egitera doanak aurretik esan behar duen hori prestatzen orduak pasatu ditu, badaki zer den esan nahi duena. Batzuk irakurri egiten dute, eta oso desberdina da hizketaldi bat itzultzea edo irakurraldi bat. Batzuk oso onak dira irakurtzen. Eta irakurtzen ari diren hori itzultzen ere bai beste batzuk. Nik, horretan badut zer hobetua. Hizketan ari garenean etenaldiak daude, bukatu gabeko esaldiak, errepikatu egiten ditugu hitzak eta esaldiak, askoz espresiboagoak gara...
Harrera oso ona izan dut. Baserritarrena biziraupenean oinarritutako kultura da, eta laguntzea eta komunitatea oso inportantea dira. Oso identifikatuta dugu baserria unitate finko gisa, baina Oiartzunen konpardilloak azaldu zaizkigu. Bazegoen harreman bat baserrien artean, komunitate zentzu oso interesgarria. Baserri-mugak ez zeuden etxe barruan. Eta zergatik haziak? Mobilizatzaileak direlako. Tokiko dinamizatzaile agroekologikook egiten ditugun gauza batzuk oso materialak dira, ekoizleen bizitza hobetzeko edo kontsumo-ekoizpen ardatzak lotzeko. Baina baita ere komunitatea sortzeko. Behar ditugu zentzu materiala duten prozesuak, baina behar dugu existitzen denari eustea. Oiartzungo mendi publikoetako ondarea aztertu duzu. Badu berezitasunik? Meatzaritzak asko eragin du paisaian. Adierazle bat pagadiak dira, esaterako, Oianleku. Pagadien erabilera ikatzarekin lotuta dago. Lepatzeak espazioaren erabilera multifuntzionala ahalbidetzen zuen: ganaduarentzako elikagaia, itzala eta babesa; egurra aprobetxatzea basoa hil gabe. Berezitasuna da baita ere lurrak komunalak zirela eta gaur egun erabilera publikokoak dira. Beste bat sarobeak dira. Larre komunalak aprobetxatzeko bordak ziren. Ondarea ere bada komunitatea indartzeko mobilizatzaile bat. Zenbat sarobe identifikatu dituzue? Gure lana Alvaro Aragonen dokumentu bibliografiko batean oinarritu da: 100-200 artean. Toponimia aztertzen hasten bazara erabilerak aurkitzen dituzu. Adibidez, Iraurgi Txiki eta Iraurgi Haundi daude. Adierazten du sarobeen erabilera nagusia belarrak jasotzea zela. Beste adibide bat da Tantai lepoa. Tantaiak baso erabilera adierazten du, adarrak mozteko tresna zen. Hizkuntza eta ondarea lotzen dira paisaiarekin. Paisaia kulturaletatik urruntzen ari garela diozu. Arriskutsua da? Adibidez, ez badugu jarraitzen pagadiak lepatzen, galdu egingo dira. Zuhaitz horiek pertsonak behar dituzte mantentzeko. Bestela, paisaia hori
galtzen eta aldatzen joango da. Natura, ondarea, ekologia… dena lotuta dago? Bai. Batzutan mugak ez daude garbi. Gure ondarean gauza oso interesgarriak daude komunitateak mobilizatzeko. Adibidez, Azpeitian Udalak eta baserritarrek merkatuaren espazio fisikoa berreskuratu dute. Merkatua tresna izan da. Komunitateak erabaki behar du zer nahi duen garatu eta mobilizatzeko tresnak zein izango diren. Kontsumo alternatiboa handitzen ari da, baina ez dago ekoizlerik. Aukera bat dugu elikadura birpolitizatzeko eta territorializatzeko. Horrek inplikatzen du komunitate bat sortzea, balore eta jakintza batzuk berreskuratzea edo bihurtzea beste zerbaitetan. Bertakoa edo ekologikoa? Kate alternatiboan eztabaida dago. Kate nagusiek dena dute argi; gu berriz, bata besteari kontrajartzen ari gara. Ideala ekologikoa eta zigilurik gabea izango litzateke. Gure lurraldean ekoizpen desberdinak daude eta denak dira garrantzitsuak. Ekologikora trantsitatzeko, dena onartu behar dugu. Izan gaitezke burujabeak elikaduran? Gaur egun oso urruti gaude. Oiartzunen ekoizle gutxi daude. Erribera da gure baratza. Esfortzua egin behar genuke bertako jakintzarekin, haziekin… komunitatea sortzeko. Adibide gisa Elika jarriko dut, non kooperatibista naizen. Esperientzia garrantzitsua da ikusarazteko badagoela aukera gazteentzako Oiartzunen. Potentzialitate handia daukagu. Kooperatibosmoaren bidea hartu duzue Elikan. Ez dut uste eztabaida kooperatibismoa bai edo ez denik, baizik eta zein diren kooperatiba bat sortzeko helburuak. Gure esperientzia, Elika, ekonomia sozial eta eraldatzailean kokatzen da. Kooperatibismoa bide bat izan da antolatzeko, erabaki komunak hartzeko eta gizartean eragiteko. Noski, proiektuak bideragarria izan behar du, baina ekonomia eraldatzailea begibistan beti. Salneurria inportantea da, baina baserritarren eta ekoizleen bizitza erdian jarrita. Proiektu kooperatibistak egitea gure burua edo langileak esplotatzeko ez da bizi-baldintza duinak sortzea.
KLIXK Suitzako ikasleak, Oiartzungo organoa ezagutzen
Ginebrako Kontserbatorioko organo ikasleak San Esteban parrokiako organoa ezagutzen izan dira Vincent Thévenaz irakasle eta Ginebrako katedraleko organistaren eskutik, Azkue memoriala aitzakia hartuta. Gipuzkoako beste organo esanguratsu batzuk ezagutzen ere izan dira.
Eskualdeko eskola publikoen topaketa
Eskualdeko eskola publikoek topaketa egin zuten Elizalde Herri Eskolan, eta, bidez batez, Errenterian datorren urteko ekainaren 2an egingo de Euskal Eskola Publikoaren Festa prestatzeko baliatu zuten eguna.
Gazte mugimenduko kideen bazkaria
Ezker abertzaleko gazte mugimendua sortu zela 40 urte bete direla eta, Oiartzunen gazte mugimenduan ibilitako belaunaldi ezberdinetako lagunak batu ziren bazkari batean. Belaunaldien arteko lotura eta gazteen ikuspegitik egindako borrokak gogora ekartzeko eta ospatzeko eguna izan zen.