Oiartzungo
98. zenbakia
2022ko abuztua
www.oiartzun.eus
udalainformatzen Oiartzungo lehenengo plan feminista onartu da
26 2 Sarrera | 3 Agurra | 4 Udal Albisteak | 18 Auzoak | 20 Herriko berri | 23 Erreportajea | 24 Iruditan | 28 Gotti Betti
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
telefono interesgarriak Udal telefono zenbakiak
Zerbitzuak
Informazioa 943 49 01 42 Alkatetza 943 49 18 62 Gizarte Ongizatea 943 49 05 52 Hirigintza eta Atez ateko bulegoa 943 49 03 77 Kultura 943 49 10 34 Manuel Lekuona Biblioteka 943 49 38 64 Udaltzaingoa 943 49 33 11 Elorsoro Udal Kiroldegia 943 49 25 52 Udal Igerileku irekia 943 49 37 45 Arritxulo Udal Mendi-Aterpea 943 58 00 10
Osasun zentroa 943 00 65 04 DYA 943 46 46 22 Jubilatuen elkartea 943 49 00 02 Zaharren egoitza 943 26 10 80 Taxiak 943 49 14 74 Herribus - Iparbus 943 49 18 01 Posta 943 49 35 74 Epaitegia 943 49 09 13 Nekazal bulegoak 943 49 03 47 / 943 49 06 69 Oarsoaldea eskualdearen garapenerako agentzia 943 49 41 29 Behemendi 943 49 02 19
Turismoa Hezkuntza Turismo bulegoa 943 49 45 21 Herri Musikaren Txokoa 943 49 35 78 Luberri Ikasgune Geologikoa 943 26 25 93 Komunikabideak Oiartzun irratia 943 49 37 11 Oarsoaldeko Hitza 943 34 03 30
Haurtzaro ikastola 943 49 22 12 Elizalde Herri Eskola 943 49 01 93 Elizalde Institutua 943 49 10 17 Urmendi Haur Eskola 943 26 00 86 AEK Intxixu euskaltegia 943 49 39 57 Helduen Heziketa Iraunkorra (Altzibar) 943 49 00 48
Harremanetarako, ekimenen berri emateko, proposamenak egiteko… hau da Oiartzungo udal aldizkariaren helbide elektronikoa: komunikazio@oiartzun.eus
ohar garrantzitsua Udal aldizkaria euskara hutsean kaleratuko da. Oiartzungo Udalak urte asko daramatza euskara normalizatzearen aldeko lana eginez. Aldizkari hau, horregatik, euskara hutsean kaleratzen da. Nolanahi ere, nahi duenak ale bakoitzaren eduki nagusien laburpena jasoko du gaztelaniaz. Horretarako, ordea, eskaera egin beharko du udaletxeko informazio gunean, 943 49 01 42 telefono zenbakira deituz edo komunikazio@oiartzun.eus helbide elektronikora mezu bat bidaliz. Eskaera egitean, nork bere datuak eman beharko ditu, aldizkaria jaso ahal izateko.
NOTA IMPORTANTE La revista se publicará íntegramente en euskera. El ayuntamiento de Oiartzun lleva muchos años comprometido con la normalización del euskera. Esta misma revista, por eso, se publica únicamente en euskera. No obstante, las personas interesadas tienen la posibilidad de recibir un resumen de los contenidos más importantes de cada número. Para ello, deben ponerse en contacto con el ayuntamiento, acercándose a la oficina de información, llamando al número de teléfono 943490142 o enviando un correo electrónico a la dirección komunikazio@oiartzun.eus. Al realizar la solicitud, la persona interesada deberá facilitar sus datos, para poder recibir la revista. OHARRA: Oiartzungo Udalak ez du zertan bat etorri bertan elkarrizketatzen diren pertsonen iritziekin, eta ez da haien erantzule. Argitaratzailea: Oiartzungo Udala Diseinua eta maketazioa: Dixidu Diseinu Grafikoa Inprimaketa: Editorial MIC Lege Gordailua: Donostia-1216/91
2
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
agurra
Olga Leibar Mendarte Feminismo zinegotzia Kaixo herritarrok, Berri on batekin gatoz! Onartu da udaleko berdintasun plana eta honek esan nahi du berdintasun ikuspegia oiartzuar guztiengana, adineko, heldu, haur zein gazteengana iristeko asmoak aurrera darraiela serioski herrian, bai eta pausu bat gehiago eman berri dela Oiartzun feministago baten aldeko eraikuntzan. Diagnostikoa burutu zen eta horretan oinarritutako berdintasun plana martxan da udalean! Aurrerapauso garrantzitsua da, izan ere plana estrategikoa da, egungo egoera jasotzen du, helburuak finkatzen ditu eta etorkizun hurbilean landu beharrekoak zehazten ditu, bideorri sendo bat eskainiaz udalari barne zein kanpo lanetarako. Berdintasuna, herria lantzeko tresna ezinbestekoa izatea nahi dugu eta horrek eraberritze bat dakar ezinbestean udalaren barruan ere. Berdintasunerako Saila sortu genuen lehenik eta orain Plana onartu dugu. Planaren ezaugarri garrantzitsu bat bere erabateko izaera transbertsala da, genero ikuspegia sail guztietan txertatuko da, pixkanaka udalaren proiektu guztietan lan egiteko moduak eraldatuz: hirigintza, idazkaritza, kultura, gizartea, udaltzaingoa, kirola, etxez etxeko zerbitzua eta abar luze bat, udaleko erabakiguneetan bertan eragitea ezinbesteko baita, ikuspegiak zabaltzeko, langilegoa ahalduntzeko, udal-sailak formatzeko… Planak duen alderdi interesgarrienetako bat zalantzarik gabe. Plangintzak udal barruko jarduna eraldatzeko helburuaz gain, eragile desberdinekin elkarlanetik eta mugimendu feministarekin lankidetza estuan, herrira begirako politika feministak martxan jartzeko ekimenak ere jasotzen ditu; ikastetxeekin, herriko hezkuntza komunitatearekin, adin txikikoen mahaian, jai batzordearekin…elkarlanean
jarraitzeko asmoa sendoa da. Data jakinei jarraipena emango zaie noski, hala nola Martxoak 8 Emakumeen Nazioarteko Eguna, Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren aurkako eguna, Maiatzak 17 LGBTQI+ Fobiaren Aurkako Eguna, eta jada egonkortu diren programak indartuko dira: Zinegoak Hedapena Gaylesbitrans Nazioarteko Zinema eta Arte Eszenikoen Jaialdia, herriko ikastetxeetan Hezkidetzaren lanketa sustapena, Autodefentsa saioak eta indarkeria matxistari aurre egiteko politika publikoak gure sailaren lehentasunetako bat da: udal langileen trebakuntza, Protokoloaren ezarpena, Berdintasun Krisi Mahaien bilkura e.a. luze bat. Baina abian da ikerketa berri bat ere. Zaintza Komunitario baterako aurre-lanketa bat hain zuzen ere. Herritarren beharrak identifikatu eta Oiartzunentzat egokiena den zaintza zerbitzu integral bat diseinatzea da helburua. Ikerketak adibidez, isolatuta edo eta bakardadean bizi diren hainbat herritarri soluzio bideak bilatzeko balio dezake. Izan ere, bakarrik egotea norberak bilatzen duen hautua denean esperientzia positibo eta gogobetegarri bihur daiteke. Egoera batzuetan baina pertsonak ez du bakardadea desiratzen, eta, beraz, ondoeza eragiten duen sentipen negatibo eta errealitate gordin bihurtzen da. Hau prebenitu eta arintzea dagokigu, herrian gero eta garrantzitsuagoa izan behar duen zaintza zerbitzuek sare sendoa osatu dezaten, denon hobebeharrez. Orain arteko bidean pausu garrantzitsuak eman badira, berdintasun saila indartzearena lehenik eta berdintasun plan bat burutzearena ondoren, egunerokoan garatu ahala lan hauek berrikusten joan beharko dugu. Gogorik ez zaigu falta. Bide luzea opa diezaiogun berdintasunari! Gora Oiartzun berdinzale, aske eta feminista! www.oiartzun.eus
3
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak Oiartzungo lehenengo plan feminista onartu du Udalak Udal jarduna eta herria eraldatzeko tresna izan nahi du planak. Ekaineko ohiko udalbatzarrean Oiartzungo Lehenengo Berdintasun Plana onartu zuten ahobatez EH Bildu eta EAJk. 2025 urtera arteko iraupena izango du eta genero ikuspegia Udaleko sail guztietan txertatzea du helburu. 2008an hasi zen Oiartzungo Udala emakume eta gizonen arteko berdintasuna era aktiboan lantzen. Ordutik egindako ibilbidean aurrerapauso garrantzitsuak eman diren arren, Oiartzun feminista bat lortzeko lan handia dugu oraindik egiteko eta horretarako bideorri sendoa marrazten du orain onartutako planak.
lehenengo ekintza. Elkarlan honetatik sortu zen Oarsoaldeko berdintasun mahaia, lau udalerriek indarrak batu eta modu koordinatuan parekidetasuna lortzeko egitasmo ezberdinak bultzatzeko. Autolaguntza zerbitzua ere martxan jarri zuten indarkeria matxistaren biktimak artatzeko. Eraso sexisten kontrako eskualde mailako protokolo bateratua ere landu zen. 2016, Berdinbidean programa 2016. urtean Gipuzkoako Foru Aldundiak 10.000 biztanle arteko herriei eskaintzen dien Berdinbidean programan sartu zen Oiartzun, berdintasun politiken plangintza diseinatzeko hiru arlotan: Udal barruko zeharlerrotasunean, emakumeen jabekuntzan eta indarkeria matxistan. Feminismo zinegotziak eta Gizarte-Ongizateko arduradunak aholkularitza teknikoa jaso zuten Udaletik martxan jarrita zeuden berdintasun politikei forma eman eta fintzen laguntzeko. Udaleko idazkariak ere formakuntza jaso zuen kontratazio eta diru-laguntzean berdintasun irizpideak txertatzeko.
Azaroak 25eko egitarauaren aurkezpena.
2008, lehenengo parekidetasun diagnostikoa 2008. urtean Oiartzungo parekidetasun diagnostikoa osatzeko teknikari bat kontratatu zen, herriko hainbat eragilerekin elkarlanean.
2017, Feminismo sailaren sorrera Oiartzungo Udalak Feminismo saila sortu zuen 2017an eta berdintasunean urratsak emateko eta norabideak markatzeko gaian aditua den teknikari bat kontratatu zuen. GizarteOngizate saileko atal bat izatetik sail propioa izatera pasa zen horrela. Berdintasun batzordea ere sortu zen, udalbatzarretan edo gobernu batzordean lantzen diren gaiei jarraipena egiteko. Aurrerapauso garrantzitsua izan zen pixkanaka Udaleko
Diagnostikoak herrian arloz arlo genituen gabeziak detektatu zituen eta hauek hartuta, parekidetasuna bultzatzeko jarduera ezberdinak antolatzen hasi zen udala: sentsibilizazio ekintzak, udal langileei formakuntza ikastaroak, ikastetxeetan parekidetasuna bultzatzeko jarduerak… 2015, Oarsoaldeko berdintasun mahaia 2015ean eskualdeko lau herriek elkarlanean lehenengo berdintasun politikak garatzen hasi ziren: festa parekideak bultzatzeko kanpaina izan zen modu bateratuan egindako
4
Azaroak 25eko “Kontrako eztarritik” bertso saioa.
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak (hirigintza antolaketa genero ikuspegitik, ekipamendu publikoak zaintza lanak kontuan hartuta egitea, emakumeentzat jabetze eskola…), ekonomia eta gizarte antolakuntza eraldatzea (aitatasun aktiboaren aldeko sentsibilizazio kanpainak, maskulinitatea eraldatzearen aldekoak…) eta emakumeen aurkako indarkeriarik gabeko bizitzak (arreta hobea ematea, detekzioa hobetzea, gazteekin prebentzio lanak egin…).
Indarkeriarik gabeko gunea Xanistebanetan.
sail eta erabaki guztietan berdintasun ikuspegia txertatzen hasteko. 2018, bigarren parekidetasun diagnostikoa eta plana marrazten hasi 2018an herriko parekidetasunaren bigarren diagnostikoa egin eta 2022an onartutako plana osatzen hasi zen. Ordutik berdintasuna bultzatzeko ekintza eta kanpaina ezberdinak egiteaz gain, formakuntzari garrantzia berezia eman zaio: 24 udal teknikarik formakuntza jaso dute mainstreaming-ean, politika publikoetan berdintasun praktikak lehentasunezkoak izan daitezen; genero politiketan formakuntza eman zaie udaleko zinegotzi eta administrariei, herriko ikastetxeetako irakasleei eta udalekuetako begiraleei hezkidetzan formakuntza eman zaie… Indarkeria matxistak Oiartzunen duen eraginari buruzko diagnostikoa ere landu zuen Udalak 2019an.
Udaleko teknikariei mainstreaming-ean formakuntza.
Plan integrala da. Udal barruan egin beharreko lanak jasotzeaz gain, baditu herritarrei zuzenduriko ekintzak (autodefentsa edo hezkidetza tailerrak, sentsibilizazio jarduerak…). Eragile ezberdinekin lankidetza bultzatzea ere badu helburu planak. 2022tik 2025era arteko kronograma zehaztu da eta ekintza bakoitzak bere arduraduna izango du. Plana egiten joan ahala ebaluatzen joango da Udala. Berdintasuna lortzeko oinarria jarri nahi da, baina honen ondoren askoz plan gehiago egin beharko dira helburu hori lortu arte.
2022, lehenengo plan feminista Planaren ezaugarri nagusia transbertsalitatea da. Politika tradizionalak ikuspegi androzentrikoarekin egin izan da, gizonen lehentasunak erdigunean jarriz. Udaleko sail guztietan generoaren gaia transbertsalki lantzea da planaren helburu nagusia. Planaren ardura ez da soilik Feminismo Sailarena: Udaleko sail guztiek dituzte ardurak plana aurrera eramateko, sail guztietan generoaren ikuspegia landuz soilik lortuko baita udalean eta herri bizitzan gizon-emakumeen arteko parekidetasuna bermatzea. Hiru ardatzeko plan integrala Hiru ardatz lantzen ditu planak eta bakoitzerako ekintza ezberdinak proposatzen dira: emakumeen ahalduntzea
Udalekuetako begiraleei hezkidetzan formakuntza.
www.oiartzun.eus
5
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak
ZAINTZADI. Zaintza ekosistema publiko-komunitarioa sortzeko proiektua. Hautazkoa ez den bakardade egoeran dauden Oiartzungo helduen bizi kalitatea hobetu nahi du egitasmoak. Herrietan hautazkoa ez den bakardadea bizi duten pertsona helduen zaintza komunitarioa arazo larria bihurtzen ari da. Biztanleriaren zahartzeak, komunikazio eredu berriek, pandemiak, komunitate izaeraren galerak… bakardade egoera ez bilatuan bizi diren pertsona kopurua handitzea eragin dute. Egoera hau bizi duten pertsonen errealitatea ikusezin bihurtzen da gure gizartean. Hautazkoa ez den bakardade honek sortzen duen tristura eta ondoezak eragin zuzena du osasun fisiko eta psikologikoan, babes gabe uzten gaitu eta mendekotasun eta gizarte bazterketa egoerak areagotzen ditu. Oiartzun dispertsio geografiko handiko herria da. Biztanleriaren erdia herrigunetik kanpo bizi da eta honek bakarrik bizi diren pertsona kopurua handitu eta haien egoera okertu dezake. Egoera honek kezka sortzen du Oiartzungo Udalean eta horregatik Zaintzadi proiektua martxan jartzea erabaki du. Helburua: bakardadetik komunitatera, bizi kalitatea hobetzeko Baliabide gutxi dituzten eta hurbileko senide edo inguruko pertsonen laguntza jasotzen ez duten 55 urtetik gorako pertsonen behar sozial eta psikikoei erantzuteko esku hartze sozio hezitzaile eta komunitarioa martxan jarriko du Udalak proiektu honekin.
“Zaintza sarea hobetzea eta auzolanaren izaera auzozaintzara eramatea da egitasmoaren helburua” Bakardade egoera zaurgarrian dagoen pertsonaren beharrak eta motibazioak ulertu eta hauei egokitutako plan pertsonalizatu eta progresiboa jarriko da martxan: komunitateko gainontzeko pertsonekin harremana sustatzea, Udalak zein herriko eragileek eskaintzen dituzten baliabide eta zerbitzuen inguru informazioa eskaintzea (herriko kultura eta kirol eskaintza, bertako elkarteak eta zerbitzu publikoak azaldu) eta hauetan parte hartzea hauspotzea izango dira
6
helburuak, horrela, etorkizunean bere bizitza komunitatean modu autonomoan garatu dezan. Proiektu berritzailea: prebentziorako teknologia eta aktibazio komunitarioa Bakardade egoeran dauden adineko pertsonak detektatzeko informazio sistema eta haiei zuzendutako esku hartzeko sozio hezitzailea eta komunitarioa uztartzen dituen proiektu bakarra da hau. Teknoadineko: detekzio goiztiarrerako informazio sistema Teknoadineko, bakardade egoera hauskorrean dauden 55 urtetik gorako pertsonak antzemateko sistema informatikoa da. Datu eta adierazle ezberdinez elikatzen da (osasun eta adierazle ekonomikoak, etxebizitzaren kokalekuaren eta laguntza baliabideen arteko distantzia,,,) eta hauei esker prebentzioa eta esku hartze goiztiarra martxan jartzeko aukera egongo da, zaurgarritasun egoera kritiko bihurtu aurretik. Herritarren parte-hartzea, proiektuaren arrakastarako gakoa Martxan jarri nahi den esku hartze eredua da proiektuaren berezitasun nagusia: Udalaren eta herritarren elkarlana bultzatuz, babesgabetasun egoerei aurre hartzea izango da helburua. Herriko eragile eta norbanakoen parte-hartzea beharrezkoa izango da zaintza sareak sortu eta bakardade egoera hauek detektatu eta lantzeko. “Auzozain” bezala ezagutuko diren oiartzuarrek proiektuan parte hartzeko bi modu izango dituzte: - Bakardade egoeran egon daitezkeen pertsonen berri emateko edo proiektuan parte hartzen dutenengan ezohiko zerbait nabarituz gero (ez bada etxetik ateratzen, egoera fisiko edo animikoa okertu bazaio…), informazio hau Ongizate Sailera bidaltzeko aukera izango dute
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak aplikazio baten bitartez. - Proiektuan parte hartzen duten pertsonekin eguneroko jarduera ezberdinak elkarrekin egiteko aukera izango dute: kultur ekitaldietara elkarrekin joan, paseoa edo kirola batera egin, bankura edo farmaziara lagundu… Auizozainak izango dira hautazkoa ez den bakardade egoeran dauden pertsona hauek komunitatera birkonektatzen lagunduko dutenak, gizarte hezitzaileen jarraipenarekin.
“Oiartzuarrak eta bertako eragileak helduen zaintzan eta inklusio komunitarioan agente aktibo izatea bultzatu nahi du proiektuak”
parte izatea proposatuko zaie. Eragileez gain, norbanako bolondresekin ere saio irekiak egingo dira. Esku hartze sozio hezitzaile eta komunitarioa: proiektuan parte hartu nahi duten pertsonen esku-hartzea diseinatuko dute hezitzaileek eta auzozaineekin elkarlana sustatuko da. Baliabideak eta aurrekontua Bi gizarte hezitzailek dinamizatuko dute proiektua, Udaleko Ongizate sailarekin elkarlanean. 199.875,57 €ko aurrekontua izango du. Udalak 70.257,5 € bideratuko ditu eta gainerakoa Gipuzkoako Foru Aldunditik lortutako diru laguntzarekin finantzatuko da.
Bi urteko proiektua Bi urteko lana izango da zaintza ekosistema osatzea. Fase nagusi hauek izango ditu: Programaren diseinua eta herriaren diagnosia: “Teknoadineko” tresnari esker, Oiartzunen hautazkoa ez den bakardade egoera dauden pertsonak antzemango dira. Beraiekin harremanetan jarri eta proiektuaren berri emango zaie, hala nahi badute, beraien beharrak eta interesak ezagutu eta esku-hartzea proposatzeko. Aktibo komunitarioaren identifikazioa eta aktibazioa: Oiartzungo aktibo publiko-komunitarioak (zerbitzu eta ekipamendu publikoak, auzo elkarteak, kultur eragileak, aisialdi taldeak, eragile sozialak, komertzio txikiak, ostalaritza, farmaziak…) identifikatu eta zaintza ekosistema sareko
OLAIA LASA, ONGIZATE ZINEGOTZIA:
“2019an esan genuen zaintza eta ongizatea izango zirela gure ildo estrategiko nagusiak. Ekimen ezberdinak martxan jarri ditugu; hala nola, etxez etxeko zerbitzua indartu, zaintza komunitarioaren proiektu pilotu batean parte hartu, gizarte zerbitzuetako lanpostuak egonkortu… Eta orain abiatuko den proiektua 55 urtetik gorakoekin hasiko badugu ere, gure erronka izango da adin tartea zabalduz joatea, herritar ororengana heltzeko. Martxan jartzera goazen proiektu hau aurrerapauso garrantzitsua da: Udala eta herriaren artean elkar zaintzeko egitasmoa, guztion ardura baita herritarron ongizatea. Hori dela eta, zaintza ekosistema sare publiko-komunitarioko bolondres taldea sortu, egonkortu eta dinamizatzea da gure apustua, elkarrekin aurrera egingo duen herria sortzeko.”
Olaia Lasai Ongizate Zinegotzia, erdian, Aintzane Iribar eta Garazi Solís Zaintzadi proiektuko dinamizatzaileekin.
www.oiartzun.eus
7
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak
Jexux Leonet: “Zor guztia ordainduta, egoera ekonomiko onean dago Oiartzungo Udala” Egoera ekonomiko osasuntsuan dago Udala? Zalantzarik gabe. Zorrik ez dugu eta inoizko aurrekonturik handiena dugu. Azken urteetan izandako egoera ekonomiko saneatuena dugu beraz. 2012an, krisi ekonomiko bete-betean, ia 8.700.000 eurokoa zen udalak zuen zorra. Udalaren egoera zaila zen eta udal talde ezberdinek esfortzu handia egin dugu oinarrizko zerbitzuak mantendu eta zorpetze maila gutxitzen joateko. Azken 10 urte hauetan lortu dugu mailegu guztia itzuli eta gainera proiektu garrantzitsuak martxan jartzea: ongizate saila indartu dugu; etxez etxeko zerbitzurako jende gehiago kontratatu dugu; auzoetan biziberritzen lan garrantzitsuak egin ditugu, Altzibar eta Arraguan bereziki; herriko ekonomiarako hain garrantzitsuak diren poligono industrialak indartzeko inbertsio garrantzitsuak egin ditugu, hala nola Lintziringoa; bidegorri sarea zabaldu dugu ibilbide berriekin; kultura saileko dirulaguntzak handitu ditugu; feminismo saila sortu dugu; herriko mendiak txukun mantentzeko lanak egin ditugu … Gai izan gara herriarentzat estrategikoak diren proiektu berriak aurrera eramateko eta kreditua ordaintzeko. Proiektu hauek guztiak finantzatzeko krediturik ez duzue eskatu? Zorpetze maila da udal baten osasun ekonomikoaren adierazle garrantzitsuenetarikoa. Banketxeekin zituen mailegu guztiak ordaintzen bukatu du Oiartzungo Udalak uztailean. Krediturik gabe, proiektu eta erronka berriei ekiteko egoera ezin hobean dago Udala. Honen berri eman digu Jexux Leonet Oiartzungo alkateak. 2022 urte hasieran 60.000 euroko zorra zuen Udalak, azken urteetako kopururik txikiena. Hilabete hauetan zehar, mailegua ordaintzen bukatu duzue eta berririk ez duzue eskatu. Bai, hala da. Azken hamarkadetan izandako zorpetze maila txikienarekin hasi genuen urtea eta genuen mailegua amortizatzea lortu dugu gainera. Udal-gobernutik lan garrantzitsua egin dugu urte hauetan guztietan zor historikoa pixkanaka amortizatzen joateko eta aldi berean inbertsio maila oso garrantzitsua mantentzeko.
8
Ez. 2013an eskatu zuen Udalak azken mailegua eta ordutik ez dugu gehiago eskatu. Proiektu hauek guztiak Udalaren diru-sarrerekin finantzatzea lortu dugu. Gainera, gai izan gara beste administrazioek martxan jarri dituzten inbertsioetarako dirulaguntza eta funtsak lortzeko: beste erakundeekin elkarlanean edo hitzarmenen bidez, diru iturri berriak lortu ditugu. Landetxeko eraikineko proiektua eta bertako plazako obra ere mailegurik eskatu gabe ordainduko dugu. Kultur aretoaz gain, adineko eta erretiratuentzako solairua izango du, euskara saila eta euskalgintzako eragile eta egitasmoak toki fisiko bateratua izango dute, plaza biziberrituko da… Oiartzunen aspalditik egon diren beharrei erantzungo dien proiektu honetan 7.500.000 euro inbertitu ditugu. Azken urteetan herrian ez dugu izan hain aurrekontu handia duen proiekturik eta hau ere mailegurik eskatu gabe ordainduko dugu.
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak
Mailegu berririk eskatzeko beharra aurreikusten duzue?
Datozen erronkei aurre egiteko egoera onean dago Udala?
2021eko aurrekontuetan jaso genuen 500.000 euroko kreditua eskatzeko aukera, baina ez dugu behar izan.
Bai, ezin hobean.
Ohiko gastuak ordaintzeko ez gara zorpetuko. Proiektu berriak martxan jartzeko maileguren bat beharko bagenu eskatuko genuke, ez dugu zalantzarik. Helburua da aurrekontu orekatua izatea eta herriarentzat estrategikoak diren proiektuekin inbertsio plana gauzatzea. Gaur egun Udalaren egoera ekonomiko ona kontuan izanda, kreditu berriak baldintza onetan lortzeko aukera izango genuke gainera. Baina gaur-gaurkoz ez dugu behar.
“Udaletik gai izango gara oinarrizko zerbitzuak mantendu eta proiektu berriak martxan jartzeko, inor atzean utziko ez duen herria izaten jarraitzeko.”
Badirudi hurrengo hilabeteak ekonomikoki ez direla errazak izango mundu mailan. Ziurgabetasuna da nagusi. COVID-19ak ekonomia ere gogor kolpatu zuen, KPIaren igoerak herritarron erosteko ahalmena gutxitu du, energia eta erregaien prezioa ikaragarri garestitu da, hazkundea txikia izango da… Ziurgabetasuna da nagusi eta datozen hilabeteak zailak izango dira. Gaur egun zorrik ez izateak aukera ematen digu egoera honi modu errazagoan aurre egiteko eta beharko bagenu maileguak eskatzeko, Udalaren bideragarritasuna kaltetu gabe. Udaletik gai izango gara oinarrizko zerbitzuak mantendu eta proiektu berriak martxan jartzeko, inor atzean utziko ez duen herria izaten jarraitzeko.
Udalaren zorra urte hasieran 10.000.000,00 9.000.000,00 8.000.000,00 7.000.000,00 6.000.000,00 5.000.000,00 4.000.000,00 3.000.000,00 2.000.000,00 1.000.000,00 0,00
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2022 uztaila
www.oiartzun.eus
9
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak Oiartzungo energia komunitatea sortzeko lehenengo urratsak Energiaren erabilera iraunkorra sustatzea eta gure herrian energia burujabetzaren inguruan pausoak ematea da Oiartzungo Udalaren helburu nagusietako bat. Bide horretan erabaki eta ekintza ezberdinak gauzatu ditu Udalak azken urte hauetan. Herritarren artean ere interesa sortu du gaiak. Horregatik, Udalak eta herritar bolondres talde batek Oiartzungo energia komunitatea sortzeko prozesua jarri dute martxan. Prozesu hau dinamizatzeko Goiener kooperatiba kontratatu du Udalak. Gaia landu eta energia Oiartzunen bertan sortzeko egon daitezkeen aukerak aztertzen hasteko bi bilera egin dituzte orain arte. Gaiaren inguruan interesa duten herritarrek edo hurrengo deialdien berri jaso nahi duten pertsonek info@oiartzunenergia.eus helbidera idatzi dezakete.
Bazterrak txukuntzen auzolanean Udalak eta Bazterrak txukuntzen herritar taldeak elkarlanean auzolanak antolatu dituzte “Herriko txokoetan botata azaltzen diren hondakinek eta zikinkeriak kezkatuta”. Martxotik hona, Elizalden, Gurutzen, Karrikan, Ergoienen eta Altzibarren egin dira auzolanak. Irailetik aurrera, berriz ere deialdiak egingo dituzte.
10
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak 101 erretiratuk hartu dute parte Landetxeko egoitza berriari buruzko bileretan Landetxeko eraikin berrian egongo den adineko eta erretiratuentzako egoitzaren inguruko azalpenak eman eta herritarren beharrak entzuteko parte-hartze saioak egin dira auzoetan. 60 urtez goitiko 101 herritarrek parte hartu dute saioetan eta ekarpen asko egin dituzte. Udala eta Talde eragileak (Gazte Izanak, HELTA, Killirikupe, Duintasuna, Torri Gukin, Petra Lekuona zaharren egoitza eta Bidez Bide elkarte eta proiektuek osatua) bildutakoa aztertzen ari dira, proposamena fintzeko.
Kuku ekimena, aniztasunean eta errespetuan hezten Abaraxka ludotekaren eta zenbait herritarren ekimenez, LGBTQ+ fobiaren kontrako, haurrentzako literatura ekimena antolatu zuten maiatzaren 17aren bueltan. Era berean, Doneztebe plazatik Kontzejupera (ludotekaren plazara) doazen eskailerak ortzadarraren kolorez margotu ziren askatasuna, aniztasuna eta errespetua aldarrikatzeko.
Etorriberriei harrera egiten jarraitzen du Oiartzunek Oiartzunera etorri berriei harrera egin die Udalak. 131 gonbidapen bidali zituen, azken urte erdian Oiartzunen erroldatutako bizilagun adina. Zazpi jatorritako lagunak elkartu ziren saioan.
www.oiartzun.eus
11
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak Kulturaz Bete Arte: Oiartzunerako kultur eredu propioa lantzeko esperientziak ezagutzen Maiatzaren 7an, herriko kulturgintza saretzeko egiten ari den prozesuan egun garrantzitsua izan zen: Oiartzungo kulturgintzako eragile eta kulturzaleek beste herrietako esperientziak ezagutzeko eta Oiartzungo kultur eragileen arteko elkarlanetik sortutako lan artistikoak ikusteko aukera izan zuten. Helburua, gure herrirako kulturgintza eredu onena sortzea da.
‘Geuretik sortuak’ literatur eta ikus-entzunezko lanak Udalbiltzak Geuretik sortuak proiektuan parte hartu duten idazleen lanekin Hamazazpigarrenean aidanez izenburupean bi liburu argitaratu ditu. Iñaki Martiarena Mattin Araitz, Betelu eta Larraunen egonaldia egin duen komikigilea izan zen Oiartzunen berak egindako lana (Aska) eta esperientzia azaltzen. Bost teilatu film laburrez osatutako lana era aurkeztu dute egileetako bik (Amancay Gaztañagak eta Erika Olaizolak).
‘Kanterri’, herri bat euskaraz kantari Kanterri. Euskaraz kantatzen duen herria ikastaroa antolatu dute Udalak, KantagiLtzak eta Ahotseneak elkarlanean. Euskal kantagintzaren historia eta transmisioa du ardatz eta hurrengo urteetan ere jarraitzeko bokazioarekin sortu da. Harrera ona izan du eta punta-puntako hizlariek parte hartu dute.
12
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak
Urmendi Eguna, bueltan da COVID19ak Urmendi Haur Eskolako komunitatea festa giroan elkartzen duen Eguna ezinezko bihurtu du bi urtez. Baina aurten, jaia berreskuratu dute eta sekula baino gogo handiagoz elkartu dira haurrak, gurasoak eta langileak.
Nerabe eta sare sozialen inguruan formakuntza gurasoentzat Adin Txikiko Mahaiak herriko LH5 eta DBH2 arteko ikasleen gurasoentzako saioa antolatu du, nerabeek sare sozialak nola erabiltzen dituzten ezagutzeko. Saioak Haurtzaro Ikastolan eta Elizalde eskolan egin dira.
Aisialdi osasuntsuko eskaintza nerabeentzat Aisialdi osasuntsua eskaini asmoz, Adin Txikiko Mahaiak Alaia Gaztelumendi Alaiart artista oiartzuarrarekin hormamargoketa saioa eta arku-tiraketa saioa antolatu zuen maiatza bukaeran.
www.oiartzun.eus
13
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak
Euskaran trebakuntza udal langileentzat Udaletxeko 25 langilek euren lan jardunean euskararen erabilera hobea egiteko trebakuntza saioak jaso dituzte. Udaleko Hizkuntz Normalizazio sailak eta UEMAk elkarrekin prestatu eta eman dute ikastaroa.
Korrika 22an Udalak lekukoa hartu du plazan COVID19a dela eta, Korrika urtebeteko atzerapenarekin iritsi da, baina sekulako harrera izan du aurten ere Oiartzunen. Udalaren ordezkari Jexux Leonet alkateak Doneztebe plazan hartu zuen lekukoa, Gobernu Taldeko zinegotziek lagunduta. Oiartzunek ere, Korrikarekin, AEK-rekin eta helduen euskalduntzearekin bat egin du.
Euskara eta balio hezitzaileak sustatzeko ikastaroa Aisialdi hezitzaileko profesionalentzako ikastaroa antolatu dute UEMAk eta Oinherrik elkarlanean. Oiartzunen, Kuadrillategiko hezitzaileek eta udaleku irekietan lan egin duten hezitzaile guztiek jaso zuten euskararen inguruko saioa.
14
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak Esteban Muruetagoiena giza eskubideen urraketen biktima gisa aitortu du Udalak 40 urte bete dira Esteban Muruetagoiena Scola, Oiartzungo medikua eta giza eskubideen urraketen biktima hil zela. Lehenengoz, Udalak biktima gisa aitortu du eta publikoki adierazi du, EHBilduren eta EAJren adostasunean. Torturaren errealitatea ezagutzeko eta giza eskubideen urraketen biktimen testigantzak ezagutzeko aukera izan zen Muruetagoienari egindako aitortza. Tamara Muruetagoienak, Estebanen alabak, esker oneko hitzak izan zituen Oiartzungo Udalarentzako eta herriarentzat.
Itturriren Enara zerbitzua, erosketak etxera eramateko Itturri merkatarien elkarteak, Udalaren eta Eusko Jaurlaritzaren laguntzarekin, Enara banaketa zerbitzua jarri du martxan. Momentuz, 11 establezimenduk eskaintzen dute erosketak etxera edo Euskal Herria plazako aparkalekuan jarritako kontsignara eramateko doako zerbitzua. Informazio gehiago www.nikoiartzunen.eus-en.
Amazon ez da Lanbarrenen ezarriko Amazon multinazionalak ez duela Lanbarren poligonoan aktibitatea inplantatuko jakinarazi dio Udalari, idatziz. Espainiako estatu mailako eredua birplanteatu dutelako hartu dute erabakia. Eremuaren jabe den inbertsio funtsak hainbat garraio-enpresak bertan bere jarduera jartzeko interesa agertu dutela ere adierazi dio Udalari. Oiartzungo Hirigintza Planeamenduak eremu horretan soilik jarduera logistiko edo industriala baimentzen du. Udalak herriaren garapen industriala eta komertzio txikia sustatzen jarraituko du.
www.oiartzun.eus
15
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
udal albisteak
Haurren Jai Batzordea osatu da lehenengoz Xanistebanei begira Haurren Jai Batzordea osatu da Oiartzunen lehen aldiz. Maiatza eta ekainean egin dituzten hiru bileretan 30 haurrek parte hartu dute. Herriko festetarako ekintza proposamenak jasotzeko buzoiak jarri dituzte ikastetxeetan eta bertan jasotako aukera guztiak aztertu eta hautatu dituzte. Oinherriko lantaldea izan da deialdia egin duena eta haurrak erdigunean jarri, entzun eta inplikatzea izan du helburu.
Eskola Agenda 2030eko dekalogoa aurkeztu dute ikasleek Eskola Agenda 2030 landu dute ikasturte honetan Elizalde Herri Eskolako, Elizalde Institutuko eta Haurtzaro Ikastolako ziklo guztietako ikasleek. Biodibertsitatea izan dute ardatz, eta batez ere, larre eta landareen zaintza eta itsutasuna. Ikasleek hartutako konpromisoen dekalogoa aurkeztu zieten Udalari eta proposamenak ere egin dituzte.
Korrika eta Ar Redadeg, elkarrekin lotuta Oiartzun eta Karaez senidetzak lotzen ditu. Bi herriok gure hizkuntza propioen alde dugun jarrera eta egiten dugun lana ere bada lotzen gaituena. Horregatik, aurten, Korrikan izan ditugu bretainiatik etorritako senideak eta Oiartzungo ordezkariek ere parte hartu dute Ar Redadeg, bretoieraren aldeko ekimenean. Udalak Redadegeko kilometro bat erosi du, eta Iosune Cousillas Kultura zinegotziak hartu zuen lekukoa. Oiartzun-Karaez senidetza elkarteak, Haurtzaro Ikastolak eta Oarsoaldeko AEK-k ere kilometro bana erosiz lagundu dute Ar Redadeg-a.
16
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
plenoak
www.oiartzun.eus
17
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
auzoak Altzibar
Olalden LGBTIQ+fobiaren kontrako murala margotu dute Oiartzungo feministek, hain zuzen ere margoketa LGBTIQ+fobiko bat egin zuten toki berean. Aniztasuna, errespetua eta askatasuna aldarrikatuz inauguratu zuten horma.
Elizalde
Landetxeko plaza berritzeko obrak hasi dira. Proiektu honekin gune berde berriak sortuko dira eta plaza atseginagoa bihurtuko da. Gainera, irisgarritasuna hobetu eta aparkalekuetan sortzen diren itoginak konponduko dira. 1.110.000 euroko aurrekontua izango dute lanek eta urte amaierarako amaitzea aurreikusten da.
18
www.oiartzun.eus
Arragua
Ganboxa bideko belardian eta Aldeguna elkarte ondoko parkean hiru mahai jarri ditu Udalak. Larrezabaleta kaleko horma batean baranda ere jarri da, mugikortasuna errazteko. 15.000 euroko aurrekontua izan dute lan hauek.
Ergoien
Arditurriko trenbidearen historia berreskuratzeko, sei bagoneta jarri dira meategiko sarreran. Bat bertakoa da eta besteak, Barruelo meategitik (Palencia, Espainia) ekarri dira. Jarri diren erreiak ere Arditurriko trenbidekoak dira eta lotura-iltzeak, Jose Mari Zalakain errementariak egindakoak. Udalak Artikutzako Trenaren Lagunak elkartearen laguntza eta aholkularitza izan du ekimen honetan.
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
auzoak
Gurutze
Bizardia plazako jolasparkean zarranbiloak jarri ditu Udalak. Gainera parkeko lurzoruko goma zaharra kendu eta berria jarri du. 9.000 euroko aurrekontua izan du lanak.
Karrika
Oianlekun iturri berria jarri du Udalak, lehendik zegoena hondatuta baitzegoen. Iturri berriak bi zati ditu: bata, pertsonentzako ur edangarria da. Bestea, aldiz, abereek ura edateko aska da.
Iturriotz
Dorretxe ondoko aparkalekua urbanizatu eta txukundu da. 23 ibilgailurentzako tokia markatu da (tartean, mugikortasun arazoak dituztenentzako tokia) eta horiez gain, motorrentzako aparkalekua ere sortu da.
Ugaldetxo
Ihurrita pabiliotik Karla Lekuona zelaira mugikortasuna hobetzeko espaloi zatia egin du Labore Oarso kooperatibak, eta aparkalekua ere berritu dute. Udalaren baimena eta laguntza jaso dute lanak egiteko.
www.oiartzun.eus
19
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
herriko berri JOSU DELGADO eta AITZIBER ARNAIZ: “Euskararen erabilera indartzeko politika ausartak eta elkarlana bultzatzea beharrezkoa da”
Hizkuntza-politika eta -plangintza egokiak abian jartzeko ezinbestekoa da errealitate soziolinguistikoa metodo zientifikoen bidez etengabe ikertzea. Hizkuntzen erabileraren kale-neurketak tresna baliagarriak dira horretarako, erabilera baita hizkuntzen bizindarra ebaluatzeko adierazle esanguratsuenetako bat.
Hizkuntzen erabileraren kale-neurketa. Oiartzun, 2021 ikerketaren emaitzak aurkeztu ditu berriki Soziolinguistika Klusterrak. 2021eko udazkenean egin ziren kale neurketak eta Oiartzunen egin den seigarren edizioa da hau. Azkena 2016an egin zen. 5 urte hauetan bost puntu egin du behera euskararen erabilerak herrian. Ikerketaren ondorio nagusiak aztertu ditugu Josu Delgado euskara zinegotziarekin eta Aitziber Arnaiz euskara teknikariarekin. Oiartzunen, euskararen erabilerak bost puntu egin du behera 2016-2021eko epean. Josu: Emaitzen gorabehera puntualei baino, joerei erreparatu
20
www.oiartzun.eus
behar zaie. Pixka bat gora edo behera izan, epe luzean joera bat markatzen dute datuek eta ikusten ari gara euskararen erabilera udalerri erdaldunetan igotzen ari dela baina euskaldunetan beheraka doala. Berdintze bat ari da ematen baina berdintze horretan, euskara galtzaile ateratzen da. Aitziber: Oiartzunen ere hori erakusten dute datuek. Azken hogei urtetako grafikoa aztertzen badugu, beheranzkoa da joera. 20 urtean ia hamar puntu jaitsi da euskararen erabilera herrian. Ezagutzan aurrera egiten ari gara baina erabileran ez. Hutsunea zertan dugun aztertu behar da. Oiartzuarren %76 euskaldunak dira eta beste %11k euskara ulertzen dute. Hala ere, kaleetan topatutako 10 lagunetik 5 bakarrik ari ziren euskarazko elkarrizketetan. Erabileran, ezagutza bezain garrantzitsua da hizkuntza ohitura? Aitziber: Guk erabilera sustatzeko indarra eginda ere, handiagoa da kontran erabilera saihesteko datorkigun
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
herriko berri indarra. Aztertzen badugu zer den gure gazteek pantailetan ikusten dutena, helduok ze hedabide kontsumitzen ditugun, kulturgintzan indartsuenak zein diren, telebista piztu eta ze telesail ikusten ditugun… Edozein zirrikitutatik sartzen da gaztelania. Txikiena handienaren kontra. Eta txikienari ez bazaizkio nahikoa baliabide eta tresna ematen, inoiz ez du aurrera egingo. Josu: Euskarak hizkuntza gutxitu baten aje guztiak ditu. Sintoma horietako bat da ezagutzan gora egitea baina erabileran behera. Kalitatearen inguruko kezka da beste bat. Ezagutza igotzen ari da, baina nolakoa da ezagutza hori? Zenbateko gaitasuna dute gehitzen ari diren euskaldun horiek guztiek euskaraz aritzeko? Erosoen aritzen garen hizkuntza erabiltzen dugu. Duela 20 urte euskaldun gehienek etxean jasotzen zuten euskara. Beraien hizkuntza naturala, egunerokoa eta erosoa hori zen eta normala da pertsona horiek euskaraz aritzea. Gaur egun askok euskararen ezagutza eskolan edo lan-munduan jasotzen dute; beraientzat ez da hizkuntza erosoena, hori etxean jasotzen duzuna da eta. Eta horrek erabileran eragin zuzena du. Euskarak espazio batzuk irabazi ditu (eskola irabazi du, lan mundua irabazten ari da), baina galtzen ari da lehen naturala zen espazioa: familia. Altzibar, Ugaldetxo eta Arraguan 2016an neurtutako pareko balioak neurtu dira. Nabarmentzekoa da Elizalden izandako goranzko joera. Gurutze/Karrika/ Ergoienen aldiz erabilera asko jaitsi da. Josu: Oiartzungo auzoen artean gertatzen ari da Euskal Herri mailan gertatzen ari den gauza bera: auzorik euskaldunenak dagoeneko ez dira hain euskaldunak eta erdaldunenetan mantendu edo hobekuntza nabari da. Aitziber: Honen zergatia aztertu behar dugu. Nola daude banatuta gure auzoak? Nola zeuden duela 20 urte? Zenbat aldatu dira auzo horiek? Herri eta auzoaren egiturak izugarri eragiten du harremanetan eta horrek eragiten du hizkuntzaren erabileran. Hirigintzak, sozioekonomiak… auzoetan egiten diren interbentzio arruntek ere eragin nabarmena dute hizkuntzan. Paisaiari begira sustatu daitezke etxe txikiak, lorategia dutenak… Baina harremanei begira eta hizkuntza ohiturei begira oso kaltegarriak izan daitezke. Babes ofizialeko 4-5 pisuko blokeak paisaiari dagokionez desegokiak edo kaltegarriak izan daitezke baina harremanei eta auzo bizitzari begira, auzotar berriak ekartzeari begira, positiboa izan daiteke. Hori nabarmena izan da Altzibarren. Eta hori bera justu kontrakoa izan daiteke Karrikan.
Erabaki guztiek euskararen erabileran duten ondorioa aztertu behar da beraz. Josu: Egiten ditugun ekintza guztiek, izan hirigintzakoak, sozioekonomikoak, gizarte ongizatekoak… denek dute eragina ingurumenean, genero ikuspegian eta baita hizkuntzaren erabileran ere. Gaur egun baditugu tresnak erabaki horien eragin linguistikoa aztertzeko eta erabili behar ditugu, ekimen horiek guztiek izan dezaketen eragina aurreikusteko eta euskararen erabileran modu positiboan eragin dezaten edo behintzat negatiboki eragin ez dezaten neurri zuzentzaileak hartzeko. Zenbat eta adin-tarte gazteagoa izan, orduan eta gehiago erabiltzen da euskara. Hala ere, nabarmendu behar da 15-24 adin tartean neurtutako jaitsiera. Bereziki zaindu beharreko kolektiboa al da hau? Josu: Haur eta gazteak euskararen erabileran Oiartzungo batezbestekotik gora daude eta heldu eta adinekoak azpitik. Oiartzungo euskararen berreskuratze bidean emaitza positiboa da, baina erabilera 13 puntu jaitsi da gazteen artean 2011tik. Hau da ikerketak Oiartzunen utzi duen punturik kezkagarriena. Haurren artean normala da ingurune euskaldun batean hizkuntza erabilerari eustea. Baina 15-24 urtekoen artean halako jaitsierak eskatzen du irakurketa sakona egitea. Aitziber: Ze erreferente dituzte gazte horiek? Ze aukera dituzte beraien aisialdia euskaraz gauzatzeko? Askorentzat euskara jasotzeko bide bakarra eskola eta aisialdiko eskaintza antolatua dira. Hori bukatzen denean zer? 16 urtetik aurrera beste herri batzuetara ikastera joatean hizkuntz ohiturak aldatzen hasi daitezke eta euskararekin duten kontaktua gutxitu. Orduan erraztasuna galtzen dute eta erraztasuna galtzen duten neurrian erabilerak behera egiten du. Josu: Bereziki zaindu behar da haur eta gazteen hizkuntza erraztasuna. Erraztasuna Oiartzunen ere galtzen ari da eta kolokan dago, eta horrek zuzenean eramango ditu gaztelaniaz aritzera, naturaltasunez. Euskaraz lasai aritzeko aukerak ere eskaini behar dizkiegu: izan Kuadrillategi, beste adin batzuetan egiten diren egitasmoak, sortu daitezkeen berriak… Ezin dugu erlaxatu, euskaraz badakitenez erabiliko dutela pentsatu. Erraztasuna eta euskaraz aritzeko guneak sustatu behar ditugu.
www.oiartzun.eus
21
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
herriko berri Nola hauspotu daiteke erabilera?
Euskararen kale erabileraren bilakaera auzoka, 2011-2021 (%)
Aitziber: Datuak ezkorrak dira baina hala ere, inguruko herriekin alderatuta, Oiartzungo egoera ona da. Orain arte eutsi badiogu, urte hauetan guztietan egindako lanagatik izan da. Baina ez da nahikoa. Haurrekin, gazteekin, familiekin… Dagoeneko egiten dugunaz gain, gehiago egin behar dugu. Josu: Euskararen erabilera indartzeko erabaki ausartak hartu behar ditugu eta elkarlana bultzatu behar dugu. Orain arte bakoitzak ahal genuena egin dugu: udaletik, beste administrazioetatik, euskalgintzatik… Guztion elkarlana behar-beharrezkoa da. Elkarrekin egindako ekimen eta egitasmoen eragina biderkatu egiten da. Orain arte izan ditugu esperientzia onak Oarsoaldean, UEMArekin, Euskaraldian… Bide horretan aurrerapausoak ematen jarraitu behar dugu euskararen ezagutza bermatzeaz gain, erabilera ere bermatzeko. Euskararen kale erabilera bilakaera Oiartzunen, 2001-2021 (%) Euskararen kale erabileraren bilakaera adinaren arabera, 2001-2021 (%)
*2021 arte 25-64 tartea aztertzen zen. 2021eko ikerketan tarte hau bitan banatu da: 25-44 eta 45-64.
22
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
erreportajea
Lur Korta Redin AnenarbArte
‘Oiartzungo erraldoiak’ ipuina kaleratu da Herriko haurrek maite-maiteak dituzten pertsonaiak dira Oiartzungo erraldoiak: Joxepa, Esteban, Kattalin eta Antton. Hauen inguruko ipuina argitaratu berri du Oiartzungo Udalak. Oiartzuarrek laukotea ezagutzea du helburu
Abestia eta bideoklipa
Jarraitzaile asko dituzte, baina oiartzuar askok ez dituzte ezagutzen gure erraldoien izenak eta ezaugarri nagusiak. Kattalin, Antton, Joxepa eta Esteban ezagutzera ematea izan liburuaren helburu nagusia. Gure herriko partaide dira erraldoiak, eta Oiartzungo kultura ondarearen zati hau trasmititu nahi du ipuinak.
Oiartzungo erraldoien kanta ere sortu du Pernando Gonzalezek. Abestiari koreografia ere egin diote, haurrek ikasi eta Xanistebanetan erraldoiekin batera dantzatu ahal izateko.
Hiru eta sei urte bitarteko haurrentzat Lur Kortak idatzi du istorioa eta Ane Narbartek ilustratu. Ipuinaren sorreran Oiartzungo erraldoien konpartsako kideek ere parte hartu dute.
Ekainean antolatutako erraldoien festan bideoklipa grabatu zuten. Helbide honetan dago ikusgai: ondarea.oiartzun.eus/eu/bildumak/ bideoa/erraldoien-ipuinaren-aurkezpena Abestia: Joxepa-Antton, Kattalin, Esteban plazan dantzan, plazan dantzan. Festa non dagoen gu ere han jendeak jarrai gaitzan!
Istoria haurrentzat sortuta dago: laburra da, egitura xinplea du, marrazkiak ditu eta hizki handiak. Irakurtzen ikasten ari diren ttikienentzat ipuin aproposa da. Dena den, adin guztietako pertsonek disfrutatu dezakete liburua.
Eskutatik helduta bueltaka aurrera ta atzeraka, uxatu tristurak garraxika, hasi jira biraka!
Testua oiartzueraz dago idatzita eta marrazkietan Oiartzungo txoko ezberdinak ere agertzen dira.
Kalean be(he)ra kalean gora etor zaitez gure-ondora, bizi poza zabaldu dezagun hemendik mundu-osora!
Ipuina Urrats paperdendan dago salgai, 10 euroan.
1.
3.
2.
9
10
13
14
1. Antton. Meatzaria da. 2. Kattalin. Sendabelarrekin ukenduak prestatzen ditu. 3. Esteban. Baserritarra da. 4. Joxepa. Baserritarra da. 4.
www.oiartzun.eus
23
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
iruditan
Mikroantzerkia: “Azken tragoa” (Karen Muñoz)
HemenGuk azoka
24
“Oporrak Bakean” jaima
‘Elkar+ekin gara’ ekimena
Korrika Kulturala: ‘Uhinak’ dokumentala ‘Tipularen sehaska kanta’ dokumentala eta eta solasaldia solasaldia Lander Garro zuzendariarekin
13/13 sententziaren kontrako elkarretaratzea
‘Zortzi ate’: Joseba Sarrionandiarekin solasean
Korrika kulturala: ‘Museoan galduta’ (gazteen antzerki taldeak)
Ander Imaz Eskuz Binakako finalista
Korrika kulturala: ‘Ez da kasualitatea’
Korrika kulturala: Hikadromoa
Korrika Ttikia
Korrika Gaztea
‘Donbass’ dokumentala eta solasaldia Ibai Trebiñorekin
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
Ilunabar filosofikoa
Korrika Eguna
Korrika 22
Oiartzuarrock
Elkartasun barrikotea
Treba tailerra gurasoentzat
Oiartzungo Aurresku Txapelketa
Bertso saioa Haurtzaro Ikastolak antolatuta
Gipuzkoako Errota Eguna
Aiako Harria mendi martxa
Mitoak eta ziklizitatea tailerra
Elizalde Eguna
Arraguako festak
Zaporeak-en aldeko Eresbilen kontzertua
Labore Oarsoren batzarra www.oiartzun.eus
25
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
iruditan
26
Atsolorra
Sareren bizikleta martxa
Kantagiltza
Ibargain kontzertuak
Koldo Fernandezi omenaldia
Sagardo Eguna
Oiartzun BTT Txapelketa
Bizardiaren mendi martxa
LHkoen antzerki emanaldiak
Txinalkaren emanaldia: ‘Txirikordatzen’
Haurtzaro Dantza Taldearen emanaldia
Ikastola Eguna
Intxixu Trail
Ipuin kontaketa parekidea
Gu ere bertsotan
www.oiartzun.eus
oiartzungoudala udalainformatzen informatzen
iruditan
Ergoiengo festak
Pala motzeko txapelketa
Euskal Herriko sega Txapelketa
‘Egia, aitortza, erreparazioa’ EHE-ren ekitaldia
HELTAren gitarra eta bertsolaritza emanaldia
OKEren denboraldi amaierako festa
1545 literatur ekimenak antolatutako poesia errezitaldia
Sanjuan sua
Altzibarko festak
Oiartzun, Eskuz Binakako Gipuzkoako Herriarteko txapeldun
Pirinioetako bidea
Udaleku irekiak
Koldo Fernandez OKE futbol kanpusa
Pasaka eskuz txapelketa
Ekainak 28; aske maite, aske bizi www.oiartzun.eus
27
Oiartzungo Aisialdirako Agenda
ABUZTUA
2022 DATA
ORDUA
Antzerkia
Auzoak
Bertsoa
Dantza
Erakusketa
Feminismoa
Haurrak
Hitzaldia
Ikus-entzunezkoa
Kirola
Musika
Bestelakoa
EKINTZA
01-02-04-05
09:00-14:00
Xanistebanetako kartel lehiaketan parte hartu duten kartelen erakusketa
01
18:00
Xanistebanetako kultur ekitaldia
01
20:00
Eskuzko pasaka Txapelketa herrikoiaren finalak
02-06
-
03-10-1724-31
10:15/11:00
07
10:00
12-15
-
16
16:30-20:10
Xanistebanak
Arditurriko tren berdea
74. Xanisteban txirrindulari saria Karrikako festak Odol ematea
LEKUA
ANTOLATZAILEA
Manuel Lekuona bibliotekan
Udala eta jai batzordea
Arizmendienean
Udala
Kontzejupean
Txos
Elizalde auzoan
Udala eta jai batzordea
Doneztebe plazatik
Oiartzungo Turismo Bulegoa
-
Lartaun Zikloturista T.K.E.
Karrikan
Artaso elkartea
Manuel Lekuona bibliotekan
Odol Emaileen Elkartea
LEKUA
ANTOLATZAILEA
IRAILA
2022 DATA
ORDUA
EKINTZA
1-11
-
02
16:00-18:00
04
18:00
05-09
10:00-12:00 / 17:00-19:00
07-21
16:00-18:00
09-10
-
Hiru binaka
11
-
ERRE Bertso ikuskizuna
16-17
-
Gurutzeko festak
18
09:30
Bazterrak txukuntzen: Iturriotz
18
19:00
“Harri minak” antzezlana
21
10:00
“Zaintzailea zaintzen” tailerraren aurkezpen bilera irekia
22-30
16:00-18:00
23, 24, 25, 29
-
29
18:00
Helduen tailerretarako aurrematrikulazioa (online) Ikastaroa: Google Calendar. Zure denboraren kudeaketa hobetu (gazteleraz) Kantagiltza: Ines Osinaga Helduen tailerretarako aurrematrikulazioa (aurrez aurre) Ikastaroa: Ofimatika tresnak – LibreOffice (gazteleraz)
Ikastaroa: Smartphoneak eta tabletak. Zure Android gailua erabiltzen ikasi (gazteleraz) Ugaldetxoko Festak 2022-2023 ikasturtearen aurkezpena
www.helta.eus orrialdean
HELTA
KZgunean
KZgunea
Arizmendienean
Lagunarteko Garaia
Karaez kaleko lokalean
HELTA
KZgunean
KZgunea
Arizmendienean
Udala eta herriko sortzaileak
Udaletxeko areto nagusian
Martzelina Lopetegi Bertso elkartea
Gurutzen
Gurutzeko Jai Batzordea
Beheko Soroan
Bazterrak Txukuntzen eta Udala
Udaletxeko areto nagusian
Udala eta Udalbiltza
Karaez kaleko lokalean
HELTA
KZgunean
KZgunea
Ugaldetxon
Ugaldetxo Kultur Taldea
Manuel Lekuona bibliotekan
Kilirikupe emakume taldea