Udalainformatzen69 udalainformatzen57 by Oiartzungo Udala

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:19 Pรกgina 1

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:19 Página 2

sar r era TELEFONO INTERESGARRIAK Udal telefono zenbakiak

Zerbitzuak

Informazioa 943 49 01 42 Alkatetza 943 49 18 62 Gizarte Ongizatea 943 49 05 52 Hirigintza 943 49 03 77 Kultura 943 49 10 34 Manuel Lekuona Biblioteka 943 49 38 64 Udaltzaingoa 943 49 33 11 Elorsoro Udal Kiroldegia 943 49 25 52 Udal Igerileku irekia 943 49 37 45 Arritxulo Udal Mendi-Aterpea 943 58 00 10 Atez ateko Informazio Bulegoa 900 49 11 11 Etxebizitza Bulegoa 943 49 10 00

Osasun zentroa 943 49 11 01 / 943 49 26 04 DYA 943 46 46 22 Jubilatuen elkartea 943 49 00 02 Zaharren egoitza 943 49 05 38 Taxiak 943 49 14 74 Herribus - Iparbus 943 49 18 01 Posta 943 49 35 74 Epaitegia 943 49 09 13 Nekazal bulegoak 943 49 03 47 / 943 49 06 69 Oiartzun Kirol Elkartea 943 49 36 38 Oarsoaldea eskualdearen garapenerako agentzia 943 49 41 29 Behemendi 943 49 02 19

Turismoa

Hezkuntza

Turismo bulegoa 943 49 45 21 Herri Musikaren Txokoa 943 49 35 78 Luberri Ikasgune Geologikoa 943 26 25 93

Haurtzaro ikastola 943 49 22 12 Elizalde Herri eskola 943 49 01 93 Oiartzungo Udal Ikastola Partzuergoa 943 49 16 59 / 943 49 00 37 AEK Intxixu euskaltegia 943 49 39 57 Helduen Heziketa Iraunkorra (Altzibar) 943 49 00 48

Komunikabideak Oiartzun irratia 943 49 37 11 Oarsoaldeko Hitza 943 34 03 30

Harremanetarako, ekimenen berri emateko, proposamenak egiteko…hau da Oiartzungo udal aldizkariaren helbide elektronikoa:

komunikazio@oiartzun.org

OHAR GARRANTZITSUA Udal aldizkaria euskara hutsean kaleratuko da Oiartzungo Udalak urte asko daramatza euskara normalizatzearen aldeko lana eginez. Aldizkari hau bera, esate baterako, euskara hutsean kaleratzen zen, duela zenbait urte. Horregatik, 2009tik aurrera udal aldizkaria berriro euskara hutsez kaleratuko da. Nolanahi ere, nahi duenak ale bakoitzaren eduki nagusien laburpena jasoko du gaztelaniaz. Horretarako, ordea, eskaera egin beharko du udaletxeko informazio gunean, 943 49 01 42 telefono zenbakira deituz edo komunikazio@oiartzun.org helbide elektronikora mezu bat bidaliz. Eskaera egitean, nork bere datuak eman beharko ditu, aldizkaria jaso ahal izateko. NOTA IMPORTANTE La revista se publicará íntegramente en euskera El ayuntamiento de Oiartzun lleva muchos años comprometido con la normalización del euskera. Esta misma revista, por ejemplo, se publicaba únicamente en euskera, hace tan sólo unos años. Por esta y otras muchas razones, a partir de 2009 la revista se volverá a publicar íntegramente en euskera. No obstante, todo aquel que este interesado tendrá la posibilidad de recibir un resumen de los contenidos más importantes de cada número. Para ello, deberá ponerse en contacto con nosotros, acercándose a la oficina de información, llamando al número de teléfono 943490142 o enviando un correo electrónico a la dirección komunikazio@oiartzun.org. Al realizar la solicitud, el interesado deberá facilitar sus datos, para poder recibir la revista.

Argitaratzailea: Oiartzungo Udala

Diseinua eta maketazioa: Dixidu Diseinu Grafikoa

Inprimaketa: Harman

Lege Gordailua: Donostia-1216/91

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:19 PĂĄgina 3

agur ra

Kaixo oiartzuarrak! Esku artean ditugu dagoeneko 2011. urteko udazkenean, Oiartzungo Udalaren eskariz, Soziolinguistika Klusterrak egindako Oiartzungo Hizkuntza-erabileraren kale-neurketaren emaitzak. Datuak interpretatzeko moduak eta moduak daude. Ikerketaren arabera, euskara gehiago egiten omen da Oiartzungo kaleetan, Euskal Herrikoetan, Gipuzkoakoetan edo Donostialdekoetan baino. Hori irakurrita harro sentitzeko moduan gara, baina, aldiz, erabilera datuei erreparatuz gero, zer hobetua badago. Berriz ere argi ikusi da, euskara jakitetik erabiltzera nahi baino tarte handiagoa dagoela. Aurrerantzean ahulgune honi erreparatu eta indartzeko premian gaude. Oiartzun betidanik izan da euskararekiko herri konprometitua. Irailaren 22an Euskaraz bizi nahi dut lelopean egin zen herri lasterketak izan zuen parte-hartze arrakastatsua ikusi besterik ez dago. Euskararen normalizazioari beharrezkoa duen bultzada herrikoia eman nahi izan genion oiartzuarrok ere. Eskerrik asko parte hartu zenuten guztioi. Azken hau hala ere, adibide puntuala besterik ez da. Garrantzitsuena, egunero-egunero, euskararen alde lanean ari den herri mugimendua aipatu nahi nuke. Zorionez, Oiartzunen euskalgintza indartsua dugu, aurten 10. urteurrena bete duen Ttur-ttur Euskaltzaleon Bilgunea hain zuzen. Bakoitzak bere esparruan, egunez egun, gure hizkuntzak bizirik irauteko bakoitzak bere hondar alea jartzen duena. Gizarteak behin eta berriz aldarrikatu du euskarak etorkizunean bizirik irautea nahi duela eta hori garrantzia handiko baldintza da hizkuntza garatzeko behar diren baliabideak lortzeko, baita euskara gero eta gizarteâ&#x20AC;&#x201C;betekizun desberdinagoetan erabili ahal izateko ere. Euskaraz bizi ahal izateko, ezinbestekoa da goizetik gauera eta astelehenetik igandera, kalean zein etxean euskara eguneroko bizitzako eremu guztietan presente egotea: irakaskuntza; komunikabideak; merkataritza; elkarteak; aisialdia; administrazioa eta abar. Hauxe da etorkizunari begira erronkarik gogorrena. Baina lehen aipatu bezela, herrian dagoen euskaltzale mugimenduaren eta Udalaren arteko elkarlanaz, pausoz pauso lortuko dugu. Bihotzarekin, kontzientziarekin eta mingainarekin egin beharreko pausoak izango dira honakoak. Bidean elkartuko gara!

Irati Etxebeste Madariaga Euskara zinegotzia

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:19 PĂĄgina 4

udal albisteak SPRI-REN FUSIOA INDUSTRIALDEEN KALTERAKO IZANGO DA PSEk Oarsoaldeko kapitala Bidasoarekin fusionatu du, Hondarribia eta Irungo egitasmoei lehentasuna emateko Oarsoaldeko Industrialdea SA eta Irungo Industrialdea SA batzeko erabakia hartu zuen SPRIk uztailaren 17an. Honela, Oiartzungo industrialdeak Bidasoako SPRIk absorbitu ditu, 14 urtetan Oarsoaldeko Industrialdea SAn pilatu dugun kapitala ere absorbituz eta hau Bidasoako interesen arabera erabiltzeko Oiartzungo Udalak, Errenteria, Lezo eta Pasaiako Udalekin batera eta Oarsoaldea Garapen Agentziarekin batera, absortzio hau gogor salatu du eta bere esku zegoena egin du gerta ez zedin. Izan ere, fusioak kaltetutako industrialdeak gure herrietan daudenak izango dira. Gipuzkoako Foru Aldundia ere fusio honen kontra dago. Orain arte, Oarsoaldeko Industrialdea eskualdearen garapenerako tresna garrantzitsuenetako bat izan da. Eta hori kendu du Eusko Jaurlaritzak. Fusioa zergatik? Baina zergatik egin nahi izan du Eusko Jaurlaritzaren SPRI erakundeak jokaldi hau? Eta zergatik, hain zuzen ere, data hauetan? Guk erantzuna argi dugu: PSEk Eusko Jaurlaritzan agintean pasa dituen hiru urteetan ez du ezer egin, eta orain, udazkenerako aurreikusten diren hautes-

kundeei begira, krisi ekonomikoari aurre egiteko neurriak hartzen ari denaren itxura eman nahi du. PSEren trikimailu elektoral bat da guztia. Gainera, hau ez da gure eskualdean soilik egin duen jokaldia. Gipuzkoa osoan tankerako absorzioak egin ditu, beti ere bere intereseko guneak indartzeko. Honez gain, Bidasoako kasuan, Hondarribia eta Irun artean dagoen Zubieta eremuan parke teknologiko berri bat eraiki nahi du PSEk. Hori ere jakin dugu. Eta parke teknologiko hori eraiki ahal izateko, Irungo Industrialdea SAk ez zuen nahikoa kapital. Oarsoaldeko Industrialdea SAko kapitala hari gehituta, berriz, parke teknokologiko hori eraikitzeko moduan leudeke. Boterea galduko du Oarsoaldeak Oarsoaldeko Industrialdea SA SPRIk (Eusko Jaurlaritzaren erakundea da), Gipuzkoako Foru Aldundiak eta eskualdeko lau Udalek osatzen zuten. Bertan, bi udal ordezkari zituzten herriek (Aiora Perez de San Roman eta Amaia Agirregabiria, Oiartzungo eta Pasaiako alkateak), eta %24,5ko kuota erabakietan. Bidasoarekin bat egiterakoan, Oarsoaldeko Udalek ordezkaritza galdu dute, eta ondorioz, baita erabakitzeko ahalmena ere. Aurrerantzean, udal ordezkari bakarra izango dute eskualdeko lau udalek (Aiora Perez de San Roman izango da) eta euren botoaren balioa %9koa baino ez da izango. Horrez gain, Jose Antonio Santano Irungo alkatea (PSEkoa, hain zuzen ere) izango da SPRI berriko lehendakari. Orain arte, Oarsoaldeko udaletan egon diren alkatetzak egon direlarik ere, guztiak adostasunera heldu izan dira Oarsoaldeko Industrialdea SAren kudeaketan. Enpresa honen ibilbidean lehenengoz, PSEk adostasunik bilatu gabe bere interesak defendatzea erabaki du. Beste politika baten eredu da Oiartzun Eskualdeko Udalek SPRIren filosofia aldatzeko beharra aspalditik aldarrikatu dute. Justifikaziorik eta beharrik gabeko inbertsio eta industrialde berriak eraiki beharrean, dagoeneko eraikita dauden industrialdeetan inbertitzea litzateke zentzuzkoena, gune eta industria hauek eraberritu eta lehiakor bihurtzeko. Gainera, egun bizi dugun krisi ekonomikoak hori eskatzen du. Baina PSEk ahaleginak hausnartzera, behar bezalako diagnostiko txukuna egitera eta lehiakortasuna lortzera bideratu beharrean, nahiago du orain arte erabili diren â&#x20AC;&#x201C;eta gauden egoerara ekarri gaituzten- errezeta zaharrekin jarraitu. Bilduk, ezkerretik politika ekonomiko soziala aldarrikatzen du. Eredu horrek politika sozialean emaitzak ematen dituela frogatuta dago. Horren adierazle da gure herria. Historikoki, Oiartzungo Udala politika ezkertiarrak eta sozialak sustatzen saiatu da, eta

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:19 Página 5

udal albisteak

EUSTATen* azken datuen arabera, gure herriko egoera sozioekonomikoa inguruko herrietakoa baino franko hobea da, politika ekonomiko sozial horri esker. Iaz, establezimendu berrien sorrera %9,39koa izan zen gure herrian, ondoko herriak %3ren bueltan ibili ziren bitartean. Oiartzuarren bataz besteko errenta 50.788 €koa da Eustaten arabera (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako herri guztien artean, 58. altuena. 251 dira guztira). Oiartzuarren ongizatea helburu 2008an hasi zen krisi ekonomikoa eta urtez urte langabe kopurua gehitzen ari da, nahiz eta beste herriekin alderatuz, Oiartzunen polikiago eta gutxiago igo den. Gipuzkoako (%11,55) eta Oarsoaldeko (%12,98) langabezi tasaren (%11,55) azpitik gaude Oiartzunen (%8,55). Industria da herrian ere langabezia gehien hazi den bigarren sektorea. Beraz, honek ere argi uzten du bigarren sektoreari dagokionez, orain arteko eskemez gaindiko politika ekonomikoa egitea beharrezkoa dela. Langabezia datuak, eskualdeko beste herriekin alderatuz, baxuagoak dira Oiartzunen: gizonezkoen eta emakumezkoen langabezia tasei erreparatuz, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako herrien artean, 176. eta 151. postuetan gaude, 251tik. Errenteria, Lezo eta Pasaiako langabezia tasak %10,90 eta %15,23 artean dabiltza. Horretarako, Udalak gizarte-ongizatean egiten duen esfortzu berezia aipatzekoa da. Inguruko herriekin alderatuz, Oiartzungo egoera soziekonomikoa hobea da. Udalak 328,546 €ko gastua egiten du oiart-

zuar bakoitzarengan (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako herri guztiak kontuan hartuz, herritarrengan gehien gastatzen duen 79. herria da, 251tik). Oiartzunek dituen behar sozialei erantzun behar die, eta horretarako, adin tarte guztietako (oiartzuarren %7,42 75 urtez goitikoa da eta oiartzuarren %16,29 0 eta 14 urte artekoa) eta egoera bereziko herritar guztiak kontuan hartu behar ditu (Oiartzungo biztanleriaren %2,74 etorkina da). Hezkuntza maila eta kalitatea ere funtsezkoa da herri baten ongizate maila zehazteko orduan. Eta zentzu horretan, adierazgarria da lanbide hezkuntza eta unibertsitate ikasketak dituztenak oiartzuarren %36,99 direla. Sekula baino prestatuago dago biztanleria, hezkuntza titulazio aldetik. Eskualdea mailan, Oiartzun da unibertsitate ikasketak dituzten herritar gehien dituen herria. Oiartzunek %10,42ko jaiotze tasa izan zuen 2011n eta hazkunde positiboa (2010etik 2011ra %3,49 hazi zen herriko biztanleria), eta horrek sortzen dituen beharrei erantzuteko prest egon behar du Udalak, oiartzuar guztien ongizatea bermatzeko bere esku dagoena eginez. Horretarako, 2012 urtean 1.438.301 € bideratu dira GizarteOngizatera.

*EUSTATen eta Oarsoaldea Garapen Agentziaren azkeneko datu eguneratuak dira hauek

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 6

udal albisteak ELKARRIZKETEN ERDIAK DIRA EUSKARAZ OIARTZUNEN Auzorik euskaldunenak Elizalde eta Iturriotz dira eta erdaldunenak Arragua eta Altzibar, Soziolinguistika Klusterraren ikerketak neurtu duenez Iazko udazkenean, Soziolinguistika Klusterrak euskararen kale erabilera neurtu zuen Euskal Herri osoan. Guztira, 346.000 hiztun baino gehiago zuzenean behatu zituen ikerketa horren baitan. Oiartzunen ere egin zen neurketa. Herriko eremu ezberdinetan 1.399 elkarrizketa entzun zituzten, 3.948 hiztunen ahotan. Oiartzuarren %71,7 euskalduna da eta %15,8 ia euskalduna. Hau da, herritarren %87,5ek euskaraz hitz egin edo ulertzeko maila badu. Erabilerari dagokionez, kaleko hamar elkarrizketatik bost dira euskaraz (%52,9). Hala ere, Oiartzungo euskaldunen komunitatea trinkotua bizi dela adierazten dute datuek eta hauek euskarari nahiko leialak direla. Azken 25 urtean %3 jaitsi da euskaldun kopurua Oiartzunen, baina euskararen erabilera mantentzen da, erdigunean behintzat. Lehendabizikoz, auzo guztietan egin da neurketa Soziolinguistika Klusterraren arabera, Oiartzungo zonalde euskaldunenak Elizalde (%70,2) eta Iturriotz (%63,3) dira. Elizaldeko datuek erakusten dutenez, azkeneko hamar urteetan euskararen erabilera bertako kaleetan mantendu egin da. Erdaldunenak, berriz, Arragua (%16,1) eta Altzibar (%34,3) dira. Arraguako datua bereziki esanguratsua eta kezkagarria da, kalean

oso euskara gutxi entzuten baita. Donostian (%20,6) baino gutxiago hitz egiten da Arraguan. Aurten, lehendabiziko aldiz, Oiartzungo auzo guztietan neurketa egiteko esfortzua egin da, Udalak halak eskatuta. Aurreko neurketetan, hiru zonatan egiten ziren neurketak: Elizalde, Gurutze-KarrikaAltzibar eta Iturriotz-Ugaldetxo-Arragua. Honela, aurten lehendabiziko aldiz Ergoienen ere egin da neurketa eta auzoak banaka neurtu dira. Helburua, Oiartzungo euskararen erabilerari buruzko argazki ahalik eta errealena lortzea da. Honela, aurrerantzean ere neurketak ibilbide hauetan egingo dira, datuak alderatu eta bilakaera ezagutu ahal izateko. Haurrak eta gazteak, euskaldunenak Haurrek eta gazteek erabiltzen dute gehien euskara Oiartzunen. Haurrak aurrean daudenean ere, nagusiagoen arteko elkarrizketetan gehitu egiten da euskararen erabilera; %61,7ko erabilera jaso da haurren eta nagusiagoen arteko elkarrizketetan. Nagusiak bakarrik daudenean, aldiz, erabilera %42,7koaNabarmentzekoa da haurren arteko elkarrizketak euskaraz izan ohi direla gehienak (%68,7). Honek adierazten du Oiartzungo umeentzako, harreman informaletako berezko hizkuntza euskara dela.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Página 7

udal albisteak UEMAko herriak, euskararen arnasguneak UEMAko kide da Oiartzun 1998tik. Orain, gainera, zuzendaritzako kide ere bada (Bilduko Miren Irigoien zinegotziak ordezkatzen du Oiartzun Zuzendaritza Batzordean). UEMAko herri garenok euskararen arnasgune gara, udalerri euskaldunok osatzen baitugu mankomunitatea. Eta honek horrela izaten jarrai dezan, ezinbestekoa izango da etorkizunean euskararen kale erabilera mantendu ez ezik, igotzeko ahalegina egitea. Datuek argi eta garbi erakusten dute ezin dugula erlaxatu eta euskara sustatzeko eta erabilera bultzatzeko egitasmoak lantzen jarraitu beharko dugula. Azken urteetan haur eta gaztetxoei zuzendutako egitasmoen arrakasta (Kuadrillategi, transmisiorako programak…) ere aipatu daiteke, haur eta gazteen artean egiten baita euskara gehien. Eta hori, a priori, datu on eta itxaropentsua da. Soziolinguistika Klusterraren neurketaren datuak esku artean, Udalak aurrera begira hizkuntza politikan non eragin behar duen ikusteko aukera du: haur eta gaztetxoak heldu bihurtzen direnean hizkuntz ohiturak mantentzea sustatu; Arragua eta Altzibarren lanketa berezia egitea euskararen erabilera gehitzeko; gazteen arteko erabilera zehatzago neurtu; helduen euskalduntzerako baliabideak jarri…

Horretarako, ezinbestekoa izango da herritarrekin batera aritzea. Hezkuntza komunitatea, herriko eragileek eta norbanakoen sentsibilitatea ezinbestekoa izango dira Oiartzun herri euskalduna izatea nahi badugu. Era berean, erakundeen arteko lankidetzan egin daitezkeen egitasmoak babestuko ditu Udalak –Gipuzkoako Foru Aldundiarekin, esaterako, lanketa bereziak egiten ari dira Udalak-. Izan ere, gu guztion esku dago Oiartzun herri euskalduna izaten jarraitzea edo herri erdaldun bihurtzea.

EUSKARAREN KALE ERABILERA DATUAK AUZOKA: ALTZIBAR: %34,3. ARRAGUA: %16,1. ELIZALDE: %70,2. ERGOIEN-GURUTZE-KARRIKA: %51,8 ITURRIOTZ: %63,3. UGALDETXO: %51,8.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 8

udal albisteak Ikasleen bertso saio hunkigarria Haurtzaro Ikastolako eta Elizalde Herri Eskolako LH 5. eta 6. mailako ikasleek egindako ikasturte bukaerako bertso saioan aurten 204 ikaslek hartu dute parte. EBPNren baitan, ahozkotasun baliabideak jasotzeko estrategia gisa lantzen dute bertsolaritza. Aurtengoan, Elizalde Herri Eskolako Ane Otxoteko ikaslea bereziki gogoan izan dute.

UEMA Eguna eta Aldundiarekin lankidetza hitzarmena Goizuetan ospatu da aurten UEMA Eguna. Berri pozgarria iritsi da egun horrekin batera, bost herri gehiago batu baitira UEMAra: OĂąati, Ondarroa, Getaria, Igantzi eta MaĂąaria. Ongi etorri bostei! Era berean, UEMAk eta Gipuzkoako Foru Aldundiak lankidetza hitzarmena sinatu dute. Hitzarmen garrantzitsua da Gipuzkoako administrazio gorenak euskaraz funtzionatu dezan ezinbestekoa baita.

TELP ikastaroaren balorazio ezin hobea egin dute parte-hartzaileek TELP ikastaroan parte hartu duten herriko elkarteetako 13 lagunek balorazio ezin hobea egin dute ikastaroaren inguruan. Euskaldun eta erdaldunen arteko elkarrizketa batean, euskaraz egin nahi duenari tresnak eskaini zaizkio saio honekin, Euskara Elkartera egitasmoaren Ttur-Ttur Euskaltzaleon Elkartea, Goiko Eskola, Girizia Mendi Taldea, Oiartzun Irratia, Girizia Pilota Saila, Arraztalo eta Killirikupe Emakume Taldeko kideek parte hartu dute saioetan.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Página 9

udal albisteak Arraztalok ‘Euskara Elkartera’-rekin bat egin du Arraztalo Elkarteak, gaixo psikikoen senideen herriko elkarteak, Euskara Elkartera egitasmoarekin bat egin du. Honela, elkarteak euskaraz funtzionatzeko konpromisoak hartu ditu bere gain. Kontxi Larrañaga elkarteko ordezkariak eta Irati Etxebeste Euskara zinegotziak sinatu zuten hitzarmena, Ttur-Tturreko Axun Erzibengoa suspertzailearen aurrean. Era berean, Gaixotasun Mentalen Nazioarteko Egunaren harira –urriaren 10ean-, gaixotasun mentala gizarteratzeko saioa egin zen Agifes Elkartearen laguntzarekin. Egun honen harira, Alvaro De la Fuente herritarraren Horma zurietako iratxoak/Los duendes de las blancas paredes liburua argitaratu eta aurkeztu zen.

‘Etxean Ondo’, etxebizitza egokituekin kezkatua Etxean Ondo egitasmo pilotuaren baitan, etxebizitza egokituei buruzko hitzaldi bat eskaini zen, adinekoentzako edota ezinduentzako etxebizitzak moldatzeko. Egitasmo pilotoa gizarte zerbitzuetako teknikariak ari dira lantzen, batez ere landa eremuan bizi diren eta mendekotasunak dituzten oiartzuarren bizi kalitatea hobetzeko eta etxean ahalik eta luzaroen mantentzeko egin beharreko egitasmoak aztertzen.

Gaztetxoen aisialdiari buruzko hausnarketa martxan jarri da Udalak 12-16 urte arteko gaztetxoen aisialdirako zer eskaini dezakeen jakiteko hausnarketa prozesua martxan jarri du. Horretarako, gurasoekin bilerak antolatu dira ikastetxeetan eta gazteekin Kuadrillategiren bidez egingo da hausnarketa. Aurten, Gazte Forua egitasmoa bertan behera utzi da, egitasmoak ez zituelako helburuak betetzen eta bizi dugun egoera ekonomikoarengatik.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 10

udal albisteak 317 haur udaleku irekietan Aurtengo udaleku irekietan lau eta 12 urte arteko 317 haurrek hartu dute parte. Oiartzunen barrena ibili dira gehien bat igerilekua, Arditurriko meategiak, auzoakâ&#x20AC;Ś ezagutzen. 27 hezitzaile eta bi koordinatzaileren ardura izan da udaleku euskaldun, hezitzaile eta haurren autonomia sustatzen dutenak bideratzea.

Baionako lizeoko ikasleen bisita Baionako Bernat Etxepare lizeoko 60 ikasle eta hiru irakasle Oiartzun ezagutzera etorri dira. Hiru egun pasatzen egon ziren ekainean Arritxulo udal aterpetxean eta udaletxean ere bisitan izan ziren. Aiora Perez de San Roman alkatearen ongietorria jaso ondoren, Irati Etxebestek eta Aitziber Arnaizek Oiartzungo euskararen egoera azaldu zieten. Ondoren, Oihan Tello eta Eneritz Arbelaitzen eskutik, hondakinen atez ateko bilketa ere ezagutu zuten.

Eskola Agenda 21, herriko biodibertsitatea hobetuz Eskola Agenda 21eko ikasturte bukaerako udalbatzarra egin zuten Haurtzaro Ikastolako eta Elizalde Eskolako ikasleek udal ordezkariekin. Aurreko ikasturtean biodibertsitatea landu zuten ikasleek ikasgeletan. Euren ondorioak jakinarazteko eta Udalari herriko biodibertsitatea hobetzeko proposamenak Udalari helarazteko, Aiora Perez de San Romanek eta Oihan Tellok jaso zituzten euren eskaerak.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 11

udal albisteak Auzolanean auzoak hobetzen hasi dira Auzolanean auzoak hobetzeko egitasmoak dagoeneko martxan daude. Lehendabizikoa Altzibarren egin zen, bertako lorategia txukunduz. Auzotarrek, Gaztelekuko kideek eta udal ordezkarien artean egin zuten lana. Urriaren 12an ere, herritar mordoxka elkartu ziren bidegorria txukuntzeko auzolan garrantzitsuan. Egun horretan, Ergoiengo Auzokalte Elkarteak emandako laguntza ere eskertzekoa izan zen, auzolanera hurbildutako lagunei gosaria eta bazkaria prestatu baitzieten. Hurrengo saioa abenduan egingo da. Orduan, dagoeneko auzoak txukuntzen hasiko gara auzolanean. Lehendabiziko auzoa Ergoien izango da.

Olaldeko etxebizitza tasatuak zozkatu dira 97 oiartzuarrek egin dute eskaera Altzibarko Olalde eremuan eraikiko diren 42 etxebizitza tasatuetako bat eskuratzeko. Zozketa uztailean bertan egin zen, ekitaldi ireki eta publiko batean. Momentu honetan, etxe horien esleipen prozesua martxan dago.

Iturriozko Zirauki kalea itxita, lanengatik Iturriozko Zirauki kalearen zati bat trafikoarentzako itxita egon da hilabete batez, Orma etxean igogailua jartzeko egin beharreko lanak direla eta. Tarte horretan, Garbuno baserritik (Zuberoa jatetxea) sartu eta Bidezarratik atera behar izan dute ibilgailuek.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 12

udal albisteak Bertako espezietako 32.000 zuhaitz gehiago Saroben Sarobe parajean 32.000 zuhaitz aldatu ditu Gipuzkoako Foru Aldundiak, Udalaren eta Kutxaren laguntzarekin. Eremu hau Aldundiaren jabetzakoa da. Bertan aldatu diren haritz, lizar, gerezi eta astigarrekin bertako basoa berreskuratu nahi izan da. Oiartzungo Udalaren azken urtetako baso-politika ere helburu hori lortzera bideratua dago.

Aiako Harria Parke Naturalaren Eguna 400 lagun baino gehiago hurbildu ziren Arditurri ingurura Aiako Harria Parke Naturalaren Egunean, Arditurriko meategiak erdi prezioan bisitatzeko aukera aprobetxatuz. Haurrentzako tailerrak ere izan ziren eta mendi ibilaldi berriak egiteko aukera ere bai. Uztailean, berriz, II. Arditurri Eguna ospatu zen. Egun honetan, 435 bisitari izan zituen Arditurriko guneak, dohainik meategiak bisitatzeko.

Xorrola, egokituagoa eta Lurraldebusekin Xorrola herri barruko autobus zerbitzua etengabe hobetzeko ahalegina egiten du Udalak. Ekainaren 6tik, Lurraldebus txartela erabili daiteke Xorrolako bidaietan eta dagoeneko, erabiltzaile gehienek Lurraldebusekin ordaintzen dute. Ordutik, baita ere, ibilgailu berri eta erabat egokituak eskaintzen du zerbitzua: ezindu fisikoentzako, gorrentzako eta itsuentzako egokituta dago. Horrez gain, haurrentzako aulkia ere badu eta wifia ere bai.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 13

udal albisteak Arditurriko Bide Berdearen eguna Arditurriko Bide Berdearen I. Egunean, Doneztebe plazatik Arditurriraino bizikleta martxa antolatu zen, edozeinek egiteko modukoa. Honela, 120 haur eta gurasok elkarrekin egiten zuten sei kilometroko ibilbidea. Meategietan bertan, jolasak eta bisitak prezio murritzagoan egiteko aukera izan zuten ondoren. Bide berdeak garai bateko trenbideen ibilbideak oinezko edota bizikletentzako prestatutako eremuak dira. Arditurriko bidegorria horietako bat da. Iaz, Oiartzunen Euskal Herriko eta Espainiakoe statuko zenbait esperientzia ezagutzeko.

San Markos Mankomunitateko enpresa guztiak gaika biltzen San Markos Mankomunitatea osatzen duten herrietako 3.200 enpresak hondakinak gaika biltzen hasi dira urriaren 1etik, atez ate. Orain arte ere, Oiartzungo industrialdeetan atez ateko biltzen ziren enpresen hondakinak. Hala ere, aurrerantzean gaikako bilketa findu eta hobetuko da. Guztia, zero zabor norabidean.

Lurpeko edukiontziak kendu dira Udalak eta Behemendi Landa Garapenerako Agentziak lurpeko sei edukiontzi kentzea erabaki dute. Edukiontzi hauek ez zuten hondakinak bereizteko aukerarik eskaintzen eta zero zaborren bidean, landa eremuan urrutien bizi diren bizilagunei ere hondakinak behar den moduan bereizteko aukera eskaini nahi izan zaie, aportazio guneak erabiltzeko aukera emanez. Honez gain, zenbait langile autonomok lurpeko edukiontzi hauetan egin duen erabilera desegokiak â&#x20AC;&#x201C;eurek kudeatu behar zituzten hondakinen zabortegi bihurtu dituzte maiz-, erabaki hau hartzen ere lagundu du.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 14

udal albisteak Kirol Mahaian, lau Udalak elkarlanean Oiartzun, Errenteria, Lezo eta Pasaiako Udaletako kirol zinegotzi, teknikariek eta OKISA zein Errenteriako Kirolkideko teknikariek eskualdeko Kirol Mahaia osatu dute. Lehenengo esperientzia herrietako igerilekuak konpartzea izan zen, oso emaitza positiboekin. Bigarrena, udarako kirol eskaintza bateratu egitea haur eta gaztetxoentzat. Igerilekuak konpartitzeko egitasmoa ikasturte osora luzatu nahi du Kirol Mahaiak. Orain, berriz udalekuak konpartitzeko egitasmoa martxan jarri da.

Euskal Herriko II. Kopako final-laurdenak, Karla Lekuonan Euskal Herriko II. Kopako final-laurdenetako partidetako bat Karla Lekuona futbol zelaian jokatu da. OKE eta Real Sociedad futbol taldeetako neskak aritu ziren lehian. Emakumeen kirola sustatzeko ekimen garrantzitsuak dira Euskal Herriko Koparen gisako lehiaketak.

Udako igerilekuaren denboraldia, ezin hobea Udako igerilekuaren denboraldia aurten ere arrakastatsua izan da. Ekainaren 15etik irailaren 16a arte, 28.400 erabiltzaile pasatu dira bertatik. Aurten, gainera, egun bero eta eguzkitsu askoko uda izan da eta horrek udako igerilekuaren erabiltzaileen kopuruan eragin zuzena izan du. Erabiltzaileen %88 Elorsoro kiroldegiko bazkideak izan dira.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 15

udal albisteak Saharako haurrak, udan herrian Matu, Sadafa, Said, Salakha eta Mohamed haurrak errefuxiatu sahararrak dira. Arjeliako Tindufeko eremuan bizi dira eta uda gure herrian pasatu dute, Oporrak Bakean programaren baitan. Familia oiartzuarrekin pasatu dituzte udako bi hilabete eta Udalak euren eta beste hiru haurren bidaia ordaindu du. Saharako basamortuko uda gogorretik libratzea eta osasun egoera hobetzeko pasatzen dute uda gure artean. Haur oiartzuarrekin batera udaleku irekitan ibili dira, Nagore Zapirain hezitzailearekin.

El Salvadortik bisitan El Salvadorko Chalatenango eskualdeko Amuchades mankomunitateko Jose Luis Perez Celaya kudeatzailearan eta Pablo Antonio Martinez idazkari eta Azacualpako alkatearen bisita izan genuen apirilean. Hondakinen kudeaketa eta atez ateko bilketa Euskal Fondoaren bitartez, Amuchades Mankomunitateko herrietan atez ateko hondakinen bilketaren tankerako sistema jarri da martxan, 70.000 biztanleri zerbitzua emanez.

BeĂąat Lizasorentzako tapoi solidarioak BeĂąat Lizaso Muxika Usurbilen bizi den gazte oiartzuarrak hanka ortopedikoa jarri ahal izateko tapoi bilketa egiten ari dira herrian bere senide eta lagunak. Atez ateko Informazio Bulegoan, udaltzaingoan eta Garbigunean ere plastikozko tapoiak jasotzeko kaxak daude jarrita. Tapoiak Udalak utzitako biltegi batean ari dira pilatzen saldu bitartean.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 16

udal albisteak Antzerki Eskola 88 ikaslerekin jarri da martxan Antzerki Eskola LH eta DBHko 88 ikaslerekin jarri da martxan. Lur Korta eta Lur Usabiaga izango dira gaztetxo hauek irakasle. Giroa berotzeko, maiatza bukaeran Antzerki Jardunaldi arrakastatsua egin zen: antzerkia Elizalde Institutuko eta Haurtzaro Ikastolako ikasleen geletaraino sartu zen eta herrian ere emanaldiak izan ziren. Antzerkia helduen artean ere sustatu nahi da, Helduen Tailerretako eskaintza sendotuz eta 12 laguneko taldea osatu da. Edurne Agirrezabala izango da irakasle.

Beloagako indusketak eta erakusketa Aranzadi Elkarteak Beloagako gazteluan indusketak egin ditu. Bertan, XIII. mendetik XIX. mendera bitarteko txanponak, geziak, botoiak, armakâ&#x20AC;Ś topatu dituzte, eremuaren historia mendez mende osatzeko moduan eta Euskal Herriaren historiaren lekuko (Nafarroako erresuma, karlistadak, 36ko gerraâ&#x20AC;Ś). Aranzadi Elkarteak Nafarroako Erresumaren gotorleku izan ziren gaztelu guztietako materialarekin erakusketa jarriko du Donostiako San Telmo museoan. Erakusketako altxor nagusia izango dira Beloagan egindako aurkikuntzak. Aurretik, baina, oiartzuarrok erakusketaren zati hori gure herrian ikusteko aukera izan dugu, udaletxean xanistebanetan antolatutako erakusketan.

EHZri laguntza, ikuspegi nazionalarengatik Euskal Herria Zuzenean musika festibala antolatzen duen Euskal Herria Zuzenean Elkarteari diru laguntza eman dio Udalak, aurtengo festibala antolatzen laguntzeko. Diru-laguntza hau Euskal Herriko ikuspegi nazionalerako ezinbestekoa delako eman du Udalak, ipar Euskal Herrian egiten diren ekimen kulturalak sustatzea ere ezinbestekoa baita gure nazioak biziraun dezan.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 17

udal albisteak Lanuzteak zerbitzu publikoen alde Espainiako Gobernuak zerbitzu publikoan murrizketak egiten jarraitzen duenez, udal langileek ere mobilizazioak egiten jarraitzen dute zerbitzu publiko unibertsal eta debaldekoen alde. Hori dela eta, maiatzaren 31n bi orduko lanuztea egin zuten langile batzordeak eta irailaren 26ko greba orokorrarekin ere bat egin zuten. Besteak beste, herritarrengan zuzenean eragiten dute administrazioan, hezkuntzan, osasungintzanâ&#x20AC;Ś Espainiako Gobernuak egin dituen murrizketek.

Euskal egutegia udaletxean 2012 urtean, euskal egutegia egitea erabaki du udaletxeko langileen %70ak baino gehiagok. Gobernu Taldeak eta Langile Batzordeak Espainiako Estatutik ezarritako edo Udalbiltzaren irizpideez egindako euskal egutegiaren artean aukeratzen utzi die langileei. Honela, ekainaren 24a, abenduaren 3a eta abenduaren 21a jai egunak izango dira, urriak 12, urriak 25 eta abenduak 6 beharrean. Egutegi propioa irudikatzeak nazio eraikuntzan duen garrantzia azpimarratu dute Gobernu Taldeak eta LABek.

Udalbiltza berrian, Oiartzungo hautetsiak Ekainaren 30ean Euskal Herri osoko 1.097 hautetsik bat egin dute Udalbiltza berrosatzeko ekimen nazionalarekin. Oiartzungo Udalaren ordezkari, Bilduko Asier Legorburu del Sol zinegotziak parte hartuko zuen IruĂąeako Baluarten egindako bilkuran. Berriz ere zazpi lurraldeak kontuan hartuko dituen hautetsien sarea martxan jarriko da. Udalbiltzako bulego berria Oiartzunen dago, Manuel Lekuona bibliotekako ganbaran.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Página 18

udal albisteak Xanistebanetako kultur aurkezpena Xanistebanen harira, aurten ere argitaratu da oiartzun 2012 urtekaria eta Mugarriren zenbaki berria. Xabier Olaskoaga medikuaren tesi zati batekin osatu da “Oiartzungo Haraneko osasungintzako profesionalak 1597-1936”. Ekitaldi kulturalean, On Manuel Lekuonaren heriotzaren 25. urteurrena dela ere bereziki gogora ekarri zen eta Xanistebanetako kartel lehiaketako sariak banatu ziren. Kultur ekitaldian izan ziren besteak beste egungo zinegotziak, alkate ohiak (Jon Iñarra, Xabier Iragorri eta Aitor Etxeberria), kulturgintzako kideak (Mikel Mendizabal, Andoni Lekuona, Antton Kazabon) eta herritar ezagunak (Joxe Estolaza, Arantxa Madariaga, Iñaki Arbelaitz, Joseba Errekalde, Sorkunde Lekuona, Joxe Migel Lopez, Joxe Mari Sanzberro, Joxe Manuel Lekuona…).

Herrialde Katalanekiko elkartasuna Herrialde Katalenak diada ospatu zuten egunean, eta Bartzelonako kaleetan kataluiniarrek independentzia aldarrikatu zuten egunean bertan, Oiartzungo udaletxean Herrialde Katalanetako ikurrina zintzilikatu zen, kataluiniarren aldarriarekin bat eginez eta herrien arteko elkartasunaren seinale.

Zazpiak Bat Eguna eta Alozeko Ikastolari laguntza Aurten, lehendabiziko aldiz, Zazpiak Bat Eguna Zuberoan bertan ospatu da (Alozen). Besteak beste, herri kiroletan parte hartu zuen oiartzuar talde batek. Honez gain, Oiartzungo Udalak eta eskualdeko beste hirurek (Errenteria, Lezo eta Pasaiak) Alozeko Ikastolarekin hitzarmena sinatu zuten. 12.000 €ko laguntza emango diote lauren artean hango ikastolari, Zuberoan hezkuntza euskaraz ematen duen bi zentroetako bat denari.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Página 19

udal albisteak PLENOAK 12/05/30. Nafarroa Bizirik! Nafarroa Bizirik 1512-2012 elkarteak aurkeztutako mozioa onartu zuen Udalak, Bilduren aldeko botoekin. Besteak beste, “Espainiako estatuari Nafarroako konkistan eta 1936ko altxamendu faxistan eragindako kaltea aitortzeko” eskatzen dio mozioak, “nafarren borondatearen aurkako konkista odoltsuak ondorio politiko argiak” izan baititu, “gure kultura, hizkuntza eta nortasuna arriskuan jarriz”. EAJ eta H1! abstenitu egin ziren. Maiatzean 143 € gastatu zituen Udalak protokolo gastutan.

Egun honetan udalbatzarrari jakinarazi zitzaionez, Gipuzkoako Foru Aldunditik 131.000 € jaso ditu Udalak iazko azaroko uholdeetan izandako kalteak konpontzen laguntzeko. 12/09/25. Arraguako babes ofizialeko etxebizitzen prozesuan, pauso bat aurrera. Gaixo dauden presoak, legea betez, baldintzapean askatzeko eskatzen zuen mozioa onartu zen, Bilduren aldeko botoekin. EAJ abstenitu egin zen eta H1!ek kontra bozkatu zuen. Era berean, frankismoaren krimenak aztertzeko memoria historikoa berreskuratzeko lanean ari diren taldeek aurkeztutako mozioa ere onartu zen, Bilduren aldeko botoekin. EAJ abstenitu egin zen, “ulertzen ditugu legeen bidea hartu duten senideak. Hala ere, ezin dugu bat egin, ez dugulako legitimizazio juridikorik eta ezin direlako sentimentu pertsonalak politikarekin nahastu”.

12/06/20. Eremu urbanoko etxebizitzak zatitu daitezke. Eremu urbanoko etxebizitza handiak (100 metro koadrotik gorakoak) zatitzeko ordenantza behin betiko onartu zen udalbatzar honetan. Honez gain, herriko kirol elkarteentzako 57.000 €ko diru-laguntzak onartu dira. Aurten, diru-laguntzak banatzeko irizpideak zehaztu dira, orekatuagoa eta objektiboagoa izan dadin banaketa. EAJ eta Hamaikabat abstenitu egin ziren. Euskal Fondoaren bidez, Kuban eta El Salvadorren kooperazio proiektuak garatzeko 31.600 € bideratuko ditu Udalak (oposizioko bi taldeak hemen ere abstenitu egin ziren). 12/07/25. Arizmendi-Enea, Udalarena dagoeneko Arizmendi-Enea etxea erabili dezake dagoeneko Udalak. Izan ere, 1999tik adostua zuen Udalak etxeko jabeekin hauek falta ziren egunean Udalarena izango zela, baina Mª Carmen Arizmendi Aristaran jabeak lorategiaren eta etxearen erabilerari uko egin dio jada.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 20

ir itzia Udalaren aldetik informatuta sentitzen al zara? Oinatz Aizpuru Etxera iristen diren paperezko formatuekin, argi dago gauzen inguruan jakiteko aukera baduela nahi duenak. Aski Prexko! formatu digitalarekin ere bai. Nik Oiartzun Irratia entzuteko ohitura dut eta han ere Udalaren tartea izaten da. Nahi duenak hor ere badu aukera. Enteratzen ez dena interesik ez duelako dela iruditzen zait.

Gurutze Aranburu Iristen da informazioa, eta iristen denarekin nahiko gustura sentitzen naiz. Baina gauza asko ez ditut jarraitzen, ez diodalako garrantzia gehiago ematen. Nahi izanez gero, gauza gehiago jakiteko aukera egon badago baina ez gara azaltzen bileretaraâ&#x20AC;Ś

Aitziber Etxebeste Orokorrean informatua sentitzen naiz. Eta hortaz gain, gonbidatua ere sentitzen naiz parte hartzera ere, gonbidapen eta gutun bidez. Etxean jasotzen ditut Udala Informatzen eta Gotti Betti. Aski Prexko! ere jasotzen dut. Uste dut Oiartzungo Udalak herritarrei begira nahiko esfortzu egiten duela zertan ari diren esateko. Hori da dudan sentsazioa. Gero gauza asko egongo dira ez ditugunak ezagutzen, baina jakin behar duguna badakigula uste dut.

Luis Mari Larburu Bitartekoak jartzen dituzte momento honetan. Aldizkaria batetik 10era baloratu behar banu, zazpi bat emango nioke. Enteratzeko aukera da. Azkeneko sei urteetan edo, lehen ez bezala, informazio gehiago jasotzen dugu. Gotti Bettirekin cultura aldetik zer dagoenâ&#x20AC;Ś Egia da aldizkaria aspaldian ez dudala jaso, eta agian, gehiago enteratzen naiz zer gertatzen den Hitzaren bitartez, duela 10 urte ez bezala.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 21

ir itzia Miguel Lasarte Nire ustez bai. Informazio gehiena buzoian jasotzen dugu, eta batekin eta besterekin hizketan ere jakiten ditugu gauzak. Eta jasotzen dugun hori irakurtzeko ohitura badut.

Aingeru Oiartzabal Egia esan, bai. Interneteko aldizkaria jasotzen dut hilero, zer gertatzen den badakit, gutxi gorabehera. Hitzak ere Oiartzuni buruz gauzak kontatzen ditu, liburutegian panfletoak-eta egoten dira eta buzoian jasotzen ditugu hilabeteko ekintzak zeintzuk izango diren. Ongi informatzen dute. Ahal dena egiten dela uste dut, gaur egun dagoen egoera ekonomikoarekin ezin da gehiago eskatu. Hala ere, uste dut Udalak saiatu beharko lukeela informatzen paper gutxiago sortuz. Internet eskura dugu eta gehiago landu beharko litzateke. Edo puntu konkretuak jarri informatzeko, ez zait hain garrantsitsua iruditzen buzoian dena jasotzea edo kartelak jartzeaâ&#x20AC;Ś Anttoni Portugal Informatua sentitzen naiz eta zalantzak baldin baditut, deitu egiten dut dagokion tokira eta kito. Etxean jasotzen ditugun gauzak ongi daudela iruditzen zait, gustura nago jasotzen dudanarekin eta nola dagoen antolatuta. Ez dut kexarik.

Nagore Zapirain Aski Prexko! egon badagoela badakit, baina ez naiz Internet zalea eta ez diot kasurik egiten, nahiz eta jasotzen dudan. Badakit Udalak webgunea ere baduela eta sartu izan naizenetan, txukuna iruditu zait. Baina gehien gustatzen zaidana Udala Informatzen da, etxean jasotzen dudanaren artean. Gotti Betti ongi dago, zer dagoen jakiteko, baina nahiago dut Udala Informatzen.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 22

auzoak Altzibar Altzibarko parrokiako irisgarritasuna hobetzeko, arrapala egin zuen Udalak duela zenbait hilabete. Anderregiko parrokiako erabiltzaileen adinaren bataz bestekoak kontuan hartzea ez ezik, mugikortasun arazoak edota haur-orgak dituztenentzako irisgarritasuna hobetzea lortu da gisa honetan.

Arragua Nahiz eta Ergoienen izan den aurtengo auzoetako Jai Batzordeen arteko desafioa, ergoiendarrek antolatuta, Arraguako Jai Batzordea izan da aurten ere antolatutako probetan puntu gehien jaso dituena.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 23

auzoak Elizalde Giriziak antolatutako Aiako Harri BTTren bosgarren edizioak ere Doneztebe plaza izan zuen abiapuntu eta helmuga. Guztira, 668 txirrindularik eta 88 haurrek parte hartu zuten antolatutako ibilbideren bat eginez. Lehendabiziko oiartzuarra Iker Arruabarrena izan zen.

Ergoien Aurten, Ergoiengo Lamiek Jai Batzordean urte asko lanean daramatzaten Pierre Elizondo, Xabier Izagirre eta Birjilio Labandibar omendu dituzte auzoko festetan. Urte hauetan guztietan, auzoan eta Auzokalte elkartean egindako lana eskertu nahi izan diete gisa honetara.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 24

auzoak

Gurutze Gurutzeko auzotarrek ere izan dute zer ospatua aurten ere. Abuztuko azkeneko asteburuan festa giroa gailendu da auzoan. Aurten, bitxikeria gisa, belarra motzegia zegoelako Bixente eta Ainoa Mitxelena segalariek ezin izan dute segaerakuskaldirik egin.

Iturriotz Asiakoliztorraren erlauntza bana kendu dira Garagartza baserrian eta Altamiran. Udaltzainek eta suhiltzaileek elkarlanean kendu zituzten. Liztor inbasore hau bertako erleengan izugarrizko sarraskia eragiten ari da. Erlauntza gehiago ere azaldu dira herrian barrena. Asiako liztorra inbasorea eta parasitoa da, eta bertako erlea eta ekosistema arriskuan jartzen du.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 25

auzoak Karrika Karrikatarrek xanistebanak pasata ospatzen dituzte auzoko festak. Egitarauan urtero izaten diren ekimenez gain, aurten, nobedade gisa, muxikoen saioa izan da. Jende asko hurbildu da Karrikako Artaso elkartearen ingurura ospakizun egun horietan.

Ugaldetxo Ugaldetxoko auzo barrikotea egin dute aurten ere, Atamitxen. Maitasun handiarekin prestatu eta auzotarrek, esker onez, dastatu zuten ekaina hasieran, dagoeneko sagardotegien denboraldia bukatuta dagenean, berriz ere kupeletik edateko aukera.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 26

her r iko ber r i MARIJO AROZENA: "Gurasoek gure lana baloratzen duten sentsazioa izan dugu betiâ&#x20AC;? Udal Ikastola Partzuergoaren zuzendaria da Marijo Arozena azken lau ikasturteetan. 2012/2013 ikasturte hasieran, Udal Ikastola Partzuergoren erronkak, gai nagusiei eta herriko 0-3 hezkuntzari buruz aritu gara. Nolakoa aurreikusten duzue hasi berri den 2012/2013 ikasturtea Udal Ikastola Partzuergoan? Ikasturte hau ongi hasi dugu, aurreikuspenak hala ziren. Inguruan ikusten dugu gurasoak langabezian daudenean, haurrak haur eskolara ez daramatzatela. Guk, momentuz, ez dugu hori sumatu. Alderantziz: eskaera mantendu edo gehitu egin da. Kontrako efektua izan du: guraso batek lanik ez badu ere, egun batetik bestera sortzeko itxaropena du; sortzen zaion lan aukerari eutsi behar diolako, haurra haur eskolara eramateko beharra du. Matrikulazioa hobetu egin dugu aurreko ikasturtetik: 172 haur eta familiarekin ari gara lanean. 24 irakasle ditugu, errefortzuak kontuan hartuta. Aurten, lau egoitzatan gaude: eraikuntza berrira Arrieta-alde eta Haurtzaro Ikastolan zeuden taldeak ekarri dira, eta beste batzuk sortu. Baina mantentzen dira Karrika, Haurtzaro Ttiki eta Harri Gain. Ikasturte hasieratik Harri Gain ireki dugu aurten; iaz urtarrila arte itxita egon zen. 20 talde gara. Gehi sukaldariak, noski. 0-2 adin tartean Oiartzunen dagoen hezkuntza zentro bakarra da Udal Ikastola Partzuergoa. Horrek zein eragin du herrian? Orain bakarra ikusten da, baina proiektu hau hiru haur eskola elkartuta sortu zen. 0-3 eskaintza herrian hiru zentrotan eta 3 urtetik gorakoa eskaintzen zuten beste bi zentro zeudela ikusirik, denak elkarrekin zerbait egiteko aukera begiratzen hasi ginen. Lanketa horretan urte batzuk pasatu ziren. Momentu batean, Elizalde eskolak beste bide bat hartu zuen eta, Haurtzaro Ikastolak, hiru haur eskolek eta Udalak jarraitu genuen aurrera, denen arte-

an zerbait sortu nahi genuelako. Eta denen artean ezin bazen, batzuen artean, behintzat. Eta orain, eskaintza bakarra dago. Guk 0-3 etapa osoa eskaintzen dugu. Hiru proiektu ezberdinetatik abiatutako proiektua denez, herri guztia biltzen dugula uste dut. Gurasoek ez dute aukera gehiago 0-2n, baina eskaintza ona da, kalitatezkoa, Udala hor dago, eta prezio aldetik, zer esanik ez. Eusko Jaurlaritzak 0-2rako antolatuta daukan Haur Eskola Partzuegoa baino merkeago ateratzen zaio gurasoari hona ekartzea haurra. Udal Ikastola Partzuergoak hezkuntza eskaintza ona egiteko egiten duen ahalegina egunerokoan ikusten da. Zer suposatzen du zentroaren eguneroko funtzionamentuan? Estatu mailan azterketa bat egin zuen Viceko Unibertsitateak, haur eskolen kalitatea neurtzeko. Granadako zentro bat, Bartzelonako bat eta gurea izan ziren puntu gehien lortu genuenak. Pozik gelditu ginen errekonozimentu horrekin. Nahiz eta barruan badakigun lan serioa egiten ari garela, kanpoko aitortzak beti indartzen eta babesten du. Kalitatea neurtzeko zein puntu hartzen dira kontutan? Ratioak; irakasleen formakuntza; espazioa; gurasoekin harremanak; gurasoei informazioa emateko erak; erabilitako materiala; gelako antolaketaâ&#x20AC;Ś Kalitateaz ari garenean, horretaz guztiaz ari gara. Zer suposatzen duen egunerokoan? Zaindu behar duzula. Beti hobetzeko lanean jarraitzen dugu, irakasleek ikastaroak eginez. Ideia berriak hartzea zure errealitatera egokitzeko interesgarria da. Eta eguneroko lanketa da gurasoekin harremana, gure arteko bilerakâ&#x20AC;Ś Ikusten ditugun akatsak hobetzen saiatzen gara, denen artean adostuz, hobetuz. Eta gurasoek hori nola perzibitzen dute? Eguneroko harremana daukagu guraso gehienekin, denekin ez esateagatik. Bestela, koadernoa dugu informazioa trukatzeko. Beti izan dugu sentsazioa gurasoek gure lana baloratzen dutela, baina azken froga, lehengo ikasturte bukaeran gurasoen artean egin genun asebetetze inkesta dugu. Emaitzak jaso ditugu eta gurasoek nota altua eman digute. 126 gurasok hartu zuten parte eta bataz besteko nota 8,5etik gorakoa da. Zenbakitan baloratu gaituzte eta islatuta gelditu da guk pentsatzen genuena egitan ere hala dela. Guraso bakoitzak aukera izan du anonimoki nota emateko eta atal ezberdinak baloratu dituzte: haur eskolarekiko komunikazioa eta harremanak; hezikidetza; gelarekin lotua, tutoretza, haurraren heziketa prozesua eta irakaslean jarraipena; ordutegia, egutegia eta antolaketa; eraikinak. Notarekin oso pozik gaude. Badaude hobetzeko puntuak, noski. Horrelako inkestak balio behar du hutsuneak ikusteko eta horiek hobetzen saiatzeko. Udalak ere esfortzu handia egiten du hezkuntza proiektu honen alde. Posible litzateke egitasmo hau Udalaren parte-hartzerik gabe?

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 PĂĄgina 27

her r iko ber r i Aspalditik dator Udalarekin harremana, 15-16 urte bai. Garai hartako Udalak denen artean 0-3 haur eskola osatu eta antolatzeko planteamentuan sinetsi zuen. Dirua jarri zuen ikerketa egiteko: aukerak ikusi, herriko agente sozialak kontuan hartu (alderdiak, ikastetxeak, elkarteakâ&#x20AC;Ś). Ikerketa sakona egin zuen, sinetsi zuen proiektuak aurrerabidea izan zezakeela eta inbertsio bat egin zuen. Esfortzu handia izan zen. Gerora, gauzak ez ziren uste bezala atera eta Udalak hartu zen beste bidea ere babestu zuen. Garai hartan, Gipuzkoako Foru Aldundiak zeraman haur eskolen gaia, baina Eusko Jaurlaritzak hartuko zuen bere gain. Utzi-hartu tarte horretan zalantzazko egoerak izan ziren. Mugimendu hori egon zen bitartean, Udalak aportatu zuen, jakin gabe erabat aurrera egingo zuen. Apustuak egiten dituzunean ez dakizu zer gertatuko den. Hasieran, Udalaren babesa oso garrantzitsua izan zen. Eta ondoren ere bai. Azkeneko demostrazioa eraikuntza hau da. Haurtzaro Ikastolak ere paper garrantzitsua izan du hasieratik. Udalarekin batera, ikastola izan da proiektu honetan sinetsi eta babestu duena. Iaz, irizpidea aldatu zenuten urte guztian zehar jaiotzen diren haur guztiei zerbitzua eskaintzeko. Zergatik egin zen aldaketa? Matrikula garaiko irizpide bat aldatu zen, gurasoen hoberako. Matrikulazio garaia urtarriletik apirila bukaerara zen. Urte hasierarako espero bazen haurra, aurrematrikula haurra besoetan egiten zen. Maiatzeko espero zuenak ere, oso gertu zuen haurraren jaiotza. Zer gertatzen zen azaroan edo abenduan jaioko ziren haurrekin? Bi edo hiru hilabetez haurdun zeudenerako, matrikulazio epea itxita zegoen. Kaltetuenak ziren. Haur horiek ere haur eskolara etortzeko aukera izateko, matrikula epea maiatzean itxi arren, urte bukaerako haurrentzako uztailean matrikulazioa irekitzea erabaki zen.

Eskualdeko 0-3 hezkuntzari erreparatuta, ezberdintasun handiak daude zentro batetik bestera? Egia esan, ez dut errealitatea ezagutzen. Dakitena esango dut: 0-2n bi profesional maila daude. Adin hauek garestiak dira eta, funtsean, hori izan da arrazoia Eusko Jaurlaritzak bi profesional kategoria onartzeko: teknikariak eta irakasleak. Lan berdina egiteko bi kategoria ezberdin guk ez dugu jarri inoiz. Badakit ordutegi ezberdinak daudela, gurea baino zabalagoak eta sarrera-orduetan aukera gehiago dago. Gure funtzionatzeko moduan ez dute tokirik sarrera-ordu horiek. Haurrekin taldelana egiteko beraiekin bakarka egon behar da. Gurasoak egun guztian sartu eta atera baldin badabiltza, ezinezkoa litzateke. Ratioak handiagoak direlako, bazkalordurako eta pardelak aldatzeko errefortzua jartzen da zentro batzuetan. Guk hori ez dugu horrela ikusten: otorduak eta pardelak aldatzea bat eta baten arteko harremana da; heziketa lana da eta ez bigarren mailako lanak. Egoitza berrian bigarren ikasturtea izango da hau. Zer moduz? Idealena litzateke, noizbait, egoitza honen bigarren solairua egitea eta denak elkarrekin egotea hemen. Baina momentuz ez da posible. Beste zentroekin koordinazioa erabatekoa da. Egoitza berrira etorri ginenean, bagenuen beldurra ez ginelako inoiz hainbeste haur elkarrekin egon toki berean, eta hori probatu dugu. Ez dago pilaketa handirik. Ongi antolatzen gara. Espazio ederra dugu, aukera ezberdinak ematen dizkigu eta oso pozik gaude. Zaharrenek paseotxoak egiteko aukerak dituzte. Tailerra dugu, psikomotrizitaterako bi gune, gelak ederrak dira, kanpoko jolaslekuaâ&#x20AC;Ś Baina, aldarrikapen gisa, itzala falta dugu. Aurrekontuan zuhaitz batzuk sartuta zeuden eta horien itzalaren premia sumatzen da. Eki-hegoaldera orientatuta dago zentroa, argitasun izugarria dugu, eguzki orduak aprobetxatzeko aukera handia, baina fuerte jotzen du.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Página 28

Her r iko ber r i 30 URTE BIZITZARI HAIZE EMATEN Karrikako Haize-gain baserria 1982an hasi zen drogomendekotasunak dituzten lagunei asistentzia ematen

80. hamarkada hasiera zen Haize-gainek ateak zabaldu zituenean. Heroína barra-barra zabaldu zen urteak ziren. Eta 1982an, Gipuzkoako Foru Aldundiak drogomendekotasunak zituzten herritarren asistentziarako egokitutako Euskal Herriko lehendabiziko zentroa ireki zuen. 30 urte hauetan, gauzak aldatu dira Haize-gainen: egoiliar kopurua handitu da (hasieran 13 ziren eta gaur egun 22 lagunentzako tokia dago); zentroa handitu da (eraikin berria 1992an inauguratu zen); terapiak egokitu dira (“orain malguagoak eta pertsonalizatuagoak dira”); dependentziak aldatu dira (“gaur egun, kokainoa, alkohola, diseinuzko drogekiko dependentzia dutenak datoz); gaixoen patologia psikiatrikoak aldatu dira; medikamentuak ematen hasi dira… 1980an sortu zuten AGIPAD elkartea drogomenpekoen familiek. Hasieratik, elkarte honek kudeatu du Haize-gain. Maxwell Jones neurosikiatra ingelesaren eta AEBtako korronte batzuen ereduak uztartu zituzten asistentzia eredua sortzeko: “Haize-gainen gaixoa da bere sendatzen prozesuaren protagonista, alde osasuntsua berreskuratuz”, azaldu digu Amalia Urkiola psikologo eta Haize-gaineko zuzendariak. “Alde sikiatrikoa baino –non gaixoak jarrera pasiboa duen-, gaixoaren alde aktiboa indartzea bilatzen dugu. Era berean, hemen hierarkia badago; egoiliar arduradunak daude: autonomoagoak eta motibatuagoak dauden heinean, ardura gehiago ematen zaizkie”. Europa mailan, lan-molde hau erreferente bihurtu dela zehaztu dute Urkiolak eta Felix Sarasua, AGIPADeko lehendakariak. Haize-gain, tratamentuaren fase bat “Droga sintoma bat baino ez da. Zer gertatu da norbaitek horren beharra izan dezan?”. Hori da erantzun behar den galdera, dio Urkiolak. “Sintoma kentzen dugunean azaleratzen dira benetako arrazoiak eta arazoak. Oinarrizko estruktura, gehienetan, bestelako mendekotasunak dituztenen berdina da –jokoa, sexua, teknologia berriak…-“. AGIPADek hiru faseko tratamentua eskaintzen die gaixoei. Lehenengo fasean, Donostiako bulegoetan, diagnostikoa egiten da: medikoa, sikologikoa eta soziala. “Tratamentua borondatezkoa da. Inori ezin zaio behartu. Baina, egia da, gaixoak askotan datoz norbaitek bultzata: neskalagunak utzi egingo dit bestela. Gure lana tratamentuaren beharra ikusaraztea da”. Paziente bakoitzaren beharraren arabera, Haize-gainen ingresatzea proposatuko zaio. Haize-gaineko taldeko terapietan bertan bizitzen ez dauden pazienteek ere parte hartzen dute.

Hasieran, eguneko zentro gisa joaten dira Haize-gainera, tokia eta taldea ezagutzeko. Fase horrek hilabete eta erdi inguru irauten du, “laneko helburuak markatu arte”. Haize-gainen gauzatzen den fasean alde hezitzailea eta sikologikoa daude. Taldeko terapian gauza asko agertzen eta lantzen dira. Orainaldiak iraganarekin duen lotura bilatzen saiatzen gara eta erruduntasunak kentzen, bai gaixoa eta bai familiari”. Haize-gaineko egunerokoa araututa dago: tailerrak, gimnasioa, otorduak, baratza, bisitak, taldekako eta banakako terapiak,

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Página 29

Her r iko ber r i Elorsoro kiroldegira irteerak… Fase honek, hiru eta sei hilabete arte irauten du, nrmalean. Behin Haize-gainetik ateratakoan, hirugarren fasea hasten da: bergizarteratzea eta jarraipena, kalean. “Pazienteek bizi-kalitatea irabaztea da garrantzitsuean, bilatzen duguna. Gehienek jarraipen psikologikoa edo medikoa beharko dute”, dio Urkiolak. Gutxik uzten dute terapia behin hasita. Gizartea eta drogak Haize-gaineko ekipo profesionala 13 lagunek osatzen dute: psikologoak, gizarte laguntzaileak, pedagogoak… Eta AGIPADek lan-taldearen profesionaltasuna bereziki azpimarratzen du. “Hilabetean behin, kanpotik psikologo bat etortzen zaigu, gure osasuna ere zaindu behar dugulako. Lan honek desgastea eragiten du“. Gehienek, urte mordoa daramatzate lan honetan eta etengabeko birziklapena eta formakuntza dute. “Ezjakintasun handia dago horrelako zentroek nola funtzionatzen duten, oraindik ere” dio Urkiolak. “Gu oso integratuta gaude inguruan eta bizilagunekin, ez gara estigmatizatuak sentitu Oiartzunen. Baina oraindik esaten horrelako tokietara okerrenak etortzen direla, eta hori ez da horrela. Eten bat behar duen jendea da, gehiegizko kontsumoa izan duena edo gaixotasun maila bat duena”. “Drogekin beti elkarbizitu dugu. Ez gara ausartzen esatera gaur egun drogen kontsumoa handiagoa denik duela 30 urte baino, baina droga arazo bat denaern kontzientzia handiagoa da eta laguntza eskaera gehiago dugu”, dio Sarasuak. “Gizartea drogak, sintomak, izutzen du. Baina atzean lagun-

du behar zaion pertsona bat dago. Denok daukagu gure erru zatia estruktura horiek sortzeko unean. Gizarteak mezu kontraesankorrak jauritzen ditu: futbolistak alkoholarekin gauzak ospatzen ikusten ditugu gaztetxoei ez dela edan behar esaten diegun bitartean”, dio Sarasuak. “Baloreak errebisatu beharko genituzke, eta irizpideak norabide bakarrean ezarri, gizarte osasuntsuago baten bidean”. “Laguntza soziala beharrezkoa da drogomendekotasuna gainditzeko: familiarena, lagunena, bizilagunena…” dio Urkiolak. “Errazagoa da toxikomanoa izatea gaixo zaudela edo muga batzuk dituzula onartzea baino”. Haize-gain, herriko zati Erakundeen laguntza ezinbestekoa da Haize-gainen biziraupenerako: Oiartzungo Udalak (Haize-gainen jabea da eta Elorsoro kiroldegirako txartela ere ematen dio zentroari), Gipuzkoako Foru Aldundiak (hitzarmena sinatuta dute Haize-gainen erabilerarako eta diru-laguntza ematen du) eta Eusko Jaurlaritzak (Osakidetzak finantzen du gehien bat) bat egiten dute proiektu honetan. Etxearen mantenuaz bertako egoiliarrak arduratzen dira. Oiartzungo Udalak “barneratuta du Haize-gain herriaren zati bat gehiago dela”, dio Sarasuak. “Oso ongi zaindu gaituzte. Beste eremu batzuetan ez da lortu harreman hau”, dio Urkiolak. Garai batean, Askagintzarekin bideratzen ziren prebentzioaren lanketa AGIPADek hartu du ikasturte honetan bere gain. Ikastetxeetan, familiekin, jaietan eta orain, Gipuzkoa eta Lapurdiko udalerrien arteko elkarlanerako egitasmoetan buru-belarri dabil Oiartzungo Udala.

udalainformatzen69.qxp:udalainformatzen57.qxd 17/10/12 15:20 Pรกgina 30

iruditan

Dantza batailoia

Gaztelekuko urteurrena