OikoVisie 4 | 2016

Oiko Visie

WAAROM OIKOCREDIT INVESTEREN IN LANDBOUW ZO BELANGRIJK VINDT En ook: het succes van aardbeienboer Manuel

Investeren in duurzame landbouw: voor de generatie van nu en later Hoe krediet boeren ontwikkeling én voedselzekerheid biedt

Driekwart van de armste mensen op deze wereld woont op het platteland. Om in hun dagelijkse onderhoud te voorzien, zijn zij afhankelijk van landbouw.

Maar hun inkomen is hierdoor onvoorspelbaar, wat maakt dat krediet moeilijk te verkrijgen is. En dan is er nog het gebrek aan kennis over handel en nieuwe landbouwmethoden, wat leidt tot ongelijke en oneerlijke concurrentie met commerciële partijen. De groeiende wereldbevolking en de gevolgen van klimaatverandering drukken bovendien steeds zwaarder op natuurlijke hulpbronnen, juist in ontwikkelingslanden.

Oikocredit ziet investeren in landbouw als een van de meest effectieve manieren om armoede te bestrijden én voedselzekerheid te bevorderen.

Met leningen aan boerencoöperaties en microfinancieringsorganisaties in landbouwgebieden biedt Oikocredit boeren zo de kans om mee te doen in lokale én internationale markten. Financiële dienstverlening en hulp bij de ontwikkeling van hun bedrijf helpen boeren om de effecten van klimaatverandering beter te beheersen en om te groeien met hun onderneming.

Om beter op al deze ontwikkelingen in te kunnen spelen heeft Oikocredit in januari 2014 een speciale afdeling voor landbouw opgezet, onder leiding van Frank Rubio. Vanuit Peru werkt hij samen met een team in Latijns-Amerika, Afrika en Europa aan het uitbreiden van de landbouwportefeuille. We gingen in gesprek met Frank over het belang van investeren in duurzame landbouw.

Oikocredits landbouwafdeling bestaat bijna drie jaar. Wat zijn de belangrijkste resultaten?

“Een van de grootste successen is dat we in staat zijn geweest om landbouw een speerpunt te maken binnen het beleid van Oikocredit!

Het is namelijk een van de belangrijkste sectoren voor toekomstige generaties én voor onze duurzaamheidsdoelstellingen. Inmiddels ondersteunt Oikocredit meer dan 180 agrarische partners in 35 landen, met een actieve portefeuille van 125 miljoen euro. Deze partners verbouwen, verwerken of verhandelen allerlei soorten grondstoffen zoals koffie, granen, fruit, noten, cacao, suiker, thee, oliën en honing.”

Wat doet Oikocredit precies voor boeren?

“Oikocredit zet zich vooral in voor de ondersteuning van kleinschalige boeren. Samen met onze regionale teams werken we aan het verbeteren van hun productiviteit en introduceren we klimaatslimme technologieën voor het omgaan met natuurplagen en ziektes van gewassen. Maar we leren boeren ook om prijsrisico’s te beperken en we ondersteunen handelaren in de sector met krediet om de periode tussen inkoop en verkoop te overbruggen.” ➜

Federación Regional de Asociaciónes de Pequeños Cafetaleros Ecológicos del Sur del Ecuador (FAPECAFES) is

opgericht in 2002 om koffieboeren te helpen hun producten op de lokale en exportmarkt te verkopen.

De federatie vertegenwoordigt meer dan 800 kleinschalige fairtrade koffieboeren in het zuiden van Ecuador. De gemiddelde omvang van hun percelen is 1,5 hectare.

FAPECAFES is een enthousiaste promotor van biologische landbouw met een coöperatieve benadering, sociale verantwoordelijkheid en respect voor het milieu.

die lid zijn, met name wanneer ze verkopen aan fairtrade markten.

Investeringen voor de langere termijn zijn bedoeld voor de aankoop van machines en apparatuur. Kleinschalige boeren kunnen daarmee meer oogsten en hun opbrengst verkopen tegen een hogere prijs.”

Société de Développement Agro Pastorale du Rwanda (SODAR) verwerkt rijst die wordt

aangeleverd door 10.000 boeren die zijn aangesloten bij coöperaties in de districten Rusizi en Nyamasheke.

Rijst is het belangrijkste voedingsmiddel in Rwanda, maar de productie loopt achter bij de vraag.

Hierdoor moet rijst geïmporteerd worden uit buurlanden en uit Azië.

Het land wil in 2018 zelfvoorzienend zijn en promoot Rwandese rijst op de lokale en regionale markt. Met haar activiteiten levert SODAR een bijdrage aan voedselzekerheid en de ontwikkeling van kleine rijstboeren.

Als Oikocredit investeert in een grote coöperatie, heeft een kleine boer daar dan wel baat bij?

“Kleinschalige boeren hebben over het algemeen geen toegang tot welke vorm van financiering dan ook. Oikocredits kredietverlening biedt leden van boerencoöperaties de kans om methoden te ontwikkelen om betere prijzen te krijgen voor hun gewassen. En leningen stellen coöperaties in staat om producten in bulk in te kopen en op te slaan totdat de prijzen stijgen. Van die prijsverhoging profiteren vervolgens ook de kleine boeren

13%

BEREIK IN CIJFERS

13% van Oikocredits portefeuille gaat naar (fairtrade) boerencoöperaties

28% 28% van microfinancieringsklanten is actief in landbouw

Wat doet Oikocredit om de effecten van klimaatverandering voor boeren te beperken?

“Klimaatverandering beïnvloedt de overlevingskansen van miljoenen kleine boeren in Latijns-Amerika, Afrika en Azië. Gevolgen als droogte, overstromingen en stijgende temperaturen zijn desastreus voor hun oogsten. Om armoede op het platteland te bestrijden is het nodig om deze boeren te leren hoe ze de financiële en ecologische risico’s kunnen beheersen en hoe om te gaan met het seizoensgebonden karakter van landbouw. Oikocredit biedt gespecialiseerde financiële oplossingen aan organisaties die duurzame landbouw ondersteunen. Ook bevorderen we technologieën en manieren van landbouw die niet schadelijk zijn voor het milieu. Zo helpen we hen om de negatieve effecten die klimaatverandering heeft op het inkomen en de voedsel-zekerheid van kleinschalige boeren te minimaliseren.”

Geeft Oikocredit voorrang aan investeringen in eerlijke handel en biologische productie?

“Als het enigszins mogelijk is steunen we fairtrade en biologische productie. In sommige landen zoals Peru bestaat onze agrarische portefeuille voor meer dan 90% uit biologische landbouw. Er is een groeiende markt voor deze producten, dus we verwachten dat onze financieringen in deze vorm van landbouw alleen maar zullen toenemen, vooral in Latijns-Amerika.” ■ Alalay Sa Kaunlaran Sa Gitnang Luzon (ASKI) is een microfinancieringsinstelling die financiële diensten en training aanbiedt in het noorden van de Filipijnen. Mensen die van een laag inkomen moeten rondkomen kunnen niet terecht bij commerciële banken, waardoor er op de Filipijnen veel vraag is naar microfinanciering. Het scala is breed: van groepsleningen en persoonlijke leningen tot leningen voor specifieke activiteiten zoals landbouw. In de meest achter-gestelde gemeenschappen biedt ASKI capaciteitsopbouwprojecten die zich richten op het organiseren en ontwikkelen van gemeenschappen.

Vol trots tussen de aardbeien Landbouw: de motor voor werkgelegenheid en inkomen in Ecuador Glunderend lopen Manuel Mungobusi en zijn vrouw Maria Espin over hun land. Hun kleine gestaltes bewegen zich tussen de geiten en koeien door naar hun belangrijkste bron van inkomsten: het aardbeienveld. De ogen samenknijpend tegen de laagstaande zon, poseren ze hier vol trots. De langgerekte, in plastic verpakte, heuveltjes met aardbeienplanten komen tot hun knieën. Er loopt een bewateringssysteem onder de planten door, en deze manier van verbouw voorkomt erosie van de grond. De ‘loan officers’, twee vrouwen in prachtige inheemse klederdracht, giechelen terwijl ze een paar aardbeien proeven.

De vruchten moeten nog even rijpen, maar ze zijn toch al groot en vol van smaak.

Inéz en de andere medewerkers van Cooperativa Ambato kleden zich in prachtige inheemse klederdracht.

Voorheen verbouwden Maria en Manuel quinoa, aardappels en doperwten. Maar de prijzen hiervan daalden steeds meer en ze konden er niet meer van rondkomen. Het echtpaar had al een lening lopen bij een bank en daar moesten ze een hoge rente voor betalen. De last van deze schuld en aanzienlijke kosten drukten hen lange tijd zwaar op de schouders. De keuze om aardbeien te gaan verbouwen zorgde voor een gevoel van opluchting. Maar niet voor lang. Manuel vertelt: “Het heeft een tijd geduurd voordat de aardbeien het goed deden.”

De doorbraak kwam met een tip van hun oudste zoon. Hij was het die zijn ouders in contact bracht met de mensen van Oikocredits partner Cooperativa Ambato. Zij hebben Manuel en Maria geholpen om een nieuwe start te maken met het kwetsbare gewas. Dat stelde hen in staat om nieuwe planten aan te kopen, plus een slim systeem voor de bewatering. “Binnen de coöperatie helpen mensen elkaar. Als iemand wil starten met het kweken van aardbeien, dan vertellen de andere leden hem hoe hij dat moet aanpakken,” vertelt Maria. “Op een aantal zaterdagen heeft de coöperatie trainingen gegeven waarin we kennis en ervaringen konden delen.

Ook hebben we geleerd hoe we minder pesticiden kunnen gebruiken en toch goede opbrengsten oogsten.”

“ Binnen de coöperatie helpen mensen elkaar.”

Verbeterde verbouw Om het land te kopen kregen Maria en Manuel een tweede lening van de coöperatie. De investering meer dan waard, want toen ze het land nog niet zelf bezaten ging de helft van hun opbrengst naar de

➜

Manuel en Maria tussen hun aardbeien

landeigenaar. Met de kennis van hun zoon, die in Venezuela studeert voor zijn master in landbouw, heeft het boerenechtpaar de technieken voor de verbouw nog verder verbeterd.

Het resultaat mag er zijn: hun aardbeien brengen nu veel meer op. Én ze hebben zich eindelijk kunnen ontdoen van hun veel te dure lening bij de bank.

Flexibiliteit De populariteit van de aardbeienteelt is gegroeid. Maar de coöperatie geeft niet zomaar aan iedereen een lening om daarmee te starten. Zo worden de kansen op succes van een beginnende aardbeiboer zorgvuldig ingeschat. Aardbeien zijn namelijk een kwetsbaar gewas en de verbouw vereist veel en hard werk. Tweemaal per week moet geoogst worden. De planten geven twee jaar lang aardbeien van goede kwaliteit. In de twee jaar daarna wordt de opbrengst geleidelijk minder.

Na vier jaar is het zaak de planten te vervangen.

Een uitdaging die, net als veel andere productieprocessen in de landbouw, vraagt om flexibiliteit bij het verstrekken van krediet.

“ Zonder Cooperativa Ambato had onze toekomst er heel anders uitgezien.”

Twee zoons van Maria en Manuel helpen bij de aardbeienteelt.

Hun dochter zit nog op de middelbare school. Ook hebben ze een groep van 20 mensen, waaronder hun buren, die helpen de klus van het oogsten steeds weer te klaren. “We zijn trots en gelukkig dat onze twee zoons samen met ons werken,” vertelt Manuel.

“En de steun van de coöperatie,” vult Maria aan,”daar zijn we heel erg dankbaar voor. Zonder hen had onze toekomst er heel anders uitgezien.” ■

WAAR WILT Ú MEER OVER WETEN IN 2017?

Joanna voor haar eethuis met Julia en chauffeur Fofo van Jolinaiko Eco Tours

Het afgelopen jaar hebben we een aantal keer een OikoTalk georganiseerd.

Ontmoetingen met sprekers van Oikocredit en andere experts op het gebied van de Duurzame Werelddoelen, hernieuwbare energie en social performance management. Om u te inspireren én geïnspireerd te worden!

BELEGGERS AAN HET W JULIA EN ALBERT BO OORD EYINGA

Met deze OikoVisie bieden we u ook graag meer achtergrond over Oikocredit en de redenen waarom we doen wat we doen. Én hoe uw bijdrage aan ons werk invloed heeft op de levens van 46 miljoen ondernemende mensen in ontwikkelingslanden.

KENT U JOANNA AMOAKWAH UIT GHANA NOG? Met een microkrediet kon zij een eigen eethuisje beginnen langs de hoofdweg van Accra naar Cape Coast. Beleggers Albert Boeyinga en zijn vrouw Julia waren benieuwd hoe het intussen met Joanna gaat.

Een paar maanden geleden hadden zij de mogelijkheid om haar te bezoeken, in haar eethuisje in Ghana.

“Tijdens een bezoek aan onze kinderen en kleindochter wilden we Joanna opzoeken. Met behulp van een filmpje van Oikocredit Nederland en onze chauffeur hebben we haar gevonden. Ze was dolenthousiast over ons bezoek, waarbij we uiteraard de groeten van Oikocredit hebben overgebracht. Het gaat haar goed. We kwamen voor haar onverwacht en ze had graag een maaltijd voor ons willen bereiden. Omdat ons de tijd ontbrak (hoe on-Afrikaans) wilde ze dat mijn vrouw een paar slippers zou aannemen die zij in een standje ernaast verkocht. Wat een gastvrijheid!”

Lees het verhaal van Joanna en andere ondernemers op www.oikocredit.nl/succesverhalen

COLOFON

“De ontmoeting heeft ons erg goed gedaan. Mooi om te zien dat we zo geen ‘sinterklaas spelen’, maar dat eigen kracht gestimuleerd wordt. Met als resultaat een eigen bedrijfje waar ze trots op mag zijn en wat haar eigenwaarde geeft. Zij bewijst voor mij sowieso weer dat vrouwen het sterke geslacht vormen. Natuurlijk is het niet altijd zo mooi en succesvol maar Joanna is een goed voorbeeld waar steun van Oikocredit toe kan leiden.”■

Wij blijven u graag informeren, inspireren én ontmoeten in 2017!

Welk onderwerp wilt u niet missen in het komende jaar? En hoe heeft u deze OikoVisie en de OikoTalks ervaren? Met uw feedback gaan we aan de slag om onze artikelen en bijeenkomsten nog beter af te stemmen op uw wensen.

Geeft u ons uw feedback en suggesties door?

Dat kan eenvoudig via het mailadres communicatie@oikocredit.nl ■

Oikocredit Nederland wenst u fijne feestdagen en een ondernemend nieuw jaar!

Bijdragen: Corline Sp eijers, Margreet Fros Foto FAPECAFES: Nic olas Villaume Overige foto’s: Opme er

reports Vormgeving: 3man design.nl

December 2016 Dit is een uitgave van: Oikocredit Nederland Arthur van Schendels traat 550 3511 MH Utrecht T 030 234 10 69 E nederland@oikocre dit.nl