Έξω - γήινες πόλεις, Η εξέλιξη του διαστημικού σταθμού στον κινηματογράφο by OlgaStai

Η εξέλιξη του διαστημικού σταθμού στον κινηματογράφο

ΠΟΛΕΙΣ

Όλγα Στάη Αντωνιάδου

ΕΞΩ - ΓΗΙΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Η εξέλιξη του διαστημικού σταθμού στον κινηματογράφο

Επιβλέπων καθηγητής: Σπύρος Παπαδόπουλος Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιούνιος 2021

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

I. Εισαγωγή.............................................................................................................8 II. Ορισμός και εξέλιξη του διαστημικού σταθμού............................................ 12 III. Μελέτες διαστημικών αποικιών.................................................................... 22 IV. Η κατοίκηση του διαστήματος στην επιστημονική φαντασία ................... 34 V. Η διαστημική αποικία στον κινηματογράφο του 21ου αιώνα Α. Ταινίες αναφοράς.....................................................................................................48 Β. Οργάνωση των χώρων.............................................................................................. 54 Γ. Σχεδιασμός των χώρων............................................................................................. 62 Δ. Δίκτυα και υποδομές................................................................................................. 71

VI. Συμπεράσματα............................................................................................... 76 Παράρτημα...........................................................................................................80 Βιβλιογραφία........................................................................................................ 85

Εισαγωγή

Η έμφυτη επιθυμία του ανθρώπου για εξερεύνηση και κατάκτηση του άγνωστου, τον οδήγησε στο να σκέφτεται την ζωή στο διάστημα και πως μπορεί αυτή να επιτευχθεί. Παράλληλα, λόγοι όπως η καταστροφή του πλανήτη από φυσικά ή τεχνητά αίτια και η ανάγκη εκμετάλλευσης πόρων που υπάρχουν στο διάστημα, έχει κάνει την μετοίκηση εκτός Γης μια ιδέα και ενδεχόμενο στόχο, σχεδόν, αναγκαίο. Σε συνέντευξη του 2001, ο Freeman Dyson (θεωρητικός φυσικός και μαθηματικός), ο J. Richard Gott (συγγραφέας και αστροφυσικός) και ο Sid Goldstein (συγγραφέας), όταν ερωτήθηκαν τους λόγους για τους οποίους ο άνθρωπος θα χρειαστεί να φύγει από τη Γη και να αποικήσει το διάστημα, τρεις ήταν οι κύριες απαντήσεις τους: Για να διαδώσει τη ζωή και να ομορφύνει το σύμπαν, για να διασφαλίσει την επιβίωση του ανθρώπινου είδους και τέλος, για να κερδίσει χρήματα και να σώσει το περιβάλλον. (Britt, 2001) Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο αποικισμός του διαστήματος θα οδηγήσει στην ενίσχυση των συμφερόντων των ήδη ισχυρών και θα φέρει στην επιφάνεια διαμάχες μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και οικονομική ανισότητα. (Dickens, 2010) Η κατασκευή μιας διαστημικής αποικίας θα ήταν μια μεγάλη τεχνολογική και οικονομική πρόκληση. Το διάστημα αποτελεί ένα μέρος ιδιαίτερα εχθρικό για την ανθρώπινη ζωή και ακόμα είναι άγνωστο το πώς θα αντιδρούσε ένας γήινος οργανισμός, μακροπρόθεσμα, ζώντας σε αυτό. Η επιλογή κατασκευής ενός διαστημικού σταθμού με τη μορφή πόλης, σε κοντινή απόσταση από την Γη, ενδεχομένως αποτελεί μια πιο προσιτή και χαμηλού κόστους πρόταση και για αυτό τον λόγο συνιστά μια εναλλακτική ιδέα στον κόσμο της επιστήμης. Παράλληλα, το πλάνο αυτό είναι μεγάλη πηγή έμπνευσης για έργα επιστημονικής φαντασίας. Η επιστημονική φαντασία είτε μέσω των βιβλίων, είτε της τηλεόρασης ή ταινιών, μας δίνει μια εικόνα από ένα πιθανό μέλλον. Αν θέλει κανείς να προβλέψει το μέλλον εκτός από τη γνώση, χρειάζεται και τη φαντασία. Χωρίς αυτήν, δεν μπορεί να υπάρξει δημιουργικότητα. Συγκεκριμένα για τον κινηματογράφο, οι δημιουργοί ταινιών είναι αυτοί που κάνουν ‘‘πραγματικότητα’’ αυτό που δεν υπάρχει πια, αυτό που θα μπορούσε να υπάρχει στο κοντινό ή μακρινό μέλλον. (Wessen, 2013) Η ερευνητική εργασία ασχολείται με την ιστορία του διαστημικού σταθμού και την εξέλιξή του σε μια μεγαλύτερη δομή με τη μορφή αποικίας, μέσα από υπαρκτές μελέτες και δημοσιεύματα. Στη συνέχεια, εξετάζονται διαστημικοί σταθμοί όπως αυτοί παρουσιάζονται στη λογοτεχνία, την τηλεόραση και, κυρίως, τον κινηματογράφο, εστιάζοντας στον σχολιασμό πέντε ταινιών 8

του 21ου αιώνα. Παρότι ιστορικά στον κινηματογράφο διαστημικοί σταθμοί εμφανίζονται από τις αρχές του 20ου αιώνα, όπως περιγράφεται σε επόμενο κεφάλαιο, η επιλογή των εν λόγω ταινιών βασίζεται στο γεγονός ότι από το 2.000 και μετά ενυπάρχει μια τεχνολογική και επιστημονική πραγματικότητα. Επίσης, το μελλοντικό σενάριο σε κάθε ταινία επιστημονικής φαντασίας εκφράζει την χρονική περίοδο από την οποία προέρχεται. Συνεπώς, οι ταινίες του 21ου αιώνα προσεγγίζουν, για παράδειγμα, τις νέες πηγές ενέργειας, τον φιλικό σχεδιασμό προς το περιβάλλον κ.λπ., στα οποία δεν δίνεται η ίδια βάση στις ταινίες προηγούμενων ετών.

Ορισμός και εξέλιξη του διαστημικού σταθμού

Σύμφωνα με τον David M. Harley (2020a), ιστορικό του διαστήματος και συγγραφέα, ‘‘διαστημικός σταθμός ορίζεται μια τεχνητή δομή τοποθετημένη σε τροχιά, η οποία διαθέτει υπό πίεση περίβλημα, ισχύ, προμήθειες και περιβαλλοντικά συστήματα, απαραίτητα για να στηρίξουν τη διαμονή του ανθρώπου στο διάστημα για παρατεταμένες περιόδους. Ανάλογα με τη διαμόρφωσή του, ένας διαστημικός σταθμός μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση για μια ποικιλία δραστηριοτήτων. Σε αυτές περιλαμβάνονται η παρατήρηση του Ήλιου και άλλων αστρονομικών αντικειμένων, η μελέτη των πόρων και του περιβάλλοντος της Γης, η στρατιωτική αναγνώριση και οι μακροχρόνιες έρευνες για τη συμπεριφορά υλικών και βιολογικών συστημάτων – συμπεριλαμβανομένης της ανθρώπινης φυσιολογίας και της βιοχημείας – σε κατάσταση βαρύτητας ή μικροβαρύτητας. Οι μικροί διαστημικοί σταθμοί εκτοξεύονται πλήρως συναρμολογημένοι, ενώ οι μεγαλύτεροι σταθμοί αποστέλλονται σε μονάδες και συναρμολογούνται σε τροχιά.’’ Τη δεκαετία του 50’, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση θέλοντας να αποδείξουν την ισχύ τους στο παγκόσμιο περιβάλλον, έρχονται σε αντιπαράθεση και ένας Ψυχρός Πόλεμος ξεκινά. Αρχικά ο αγώνας, τουλάχιστον από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών, περιορίστηκε στην ανάπτυξη αμυντικών πυραύλων. Τα πράγματα, όμως, άλλαξαν το 1957, όταν η Σοβιετική Ένωση κατάφερε να στείλει τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο, Sputnik, στην τροχιά της Γης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επίσπευσαν τις διαδικασίες και, έτσι, το 1958 κατόρθωσαν να τοποθετήσουν τον τεχνητό δορυφόρο, Explorer I, επίσης

Εικ. 1: Sputnik - 1

σε τροχιά. (Chladek, 2017) Το επόμενο βήμα, και από τις δύο πλευρές, ήταν φυσικά η αποστολή του ανθρώπου στο διάστημα. Πρωτοπόρος και σε αυτήν την περίπτωση, ήταν η Σοβιετική Ένωση, με τον σοβιετικό Yuri A. Gagarin, το 1961, που ήταν ο πρώτος άνθρωπος ο οποίος ταξίδεψε με διαστημόπλοιο σε τροχιά γύρω από την Γη. (Mark, 1987, σ. 21) Ήδη από το 1959, το πλάνο της Εθνικής Διοίκησης Αεροναυτικής και Διαστήματος (National Aeronautics and Space Administration – NASA) των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν η κατασκευή ενός μόνιμου διαστημικού σταθμού κοντά στη Γη. Παρ’ όλα αυτά, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών John F. Kennedy, ζήτησε από τη NASA να προσεγγίσει το έργο με το οποίο θα κατάφερναν να πρωτοστατήσουν πριν τους σοβιετικούς. Αυτό ήταν η προσεδάφιση, για πρώτη φορά, του ανθρώπου στο φεγγάρι. (McCurdy, 1990) Πράγματι, το 1969, πέτυχαν τον στόχο τους με την αποστολή του Apollo 11 και τον Neil Armstrong που ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο φεγγάρι. (Mark, 1987, σ. 36) Η απάντηση των Σοβιετικών στο παραπάνω εγχείρημα ήταν η αποστολή του πρώτου διαστημικού σταθμού σε τροχιά γύρω από τη Γη. Ο αρχικός στόχος ήταν να εξοπλιστεί με στρατιωτικά συστήματα, τελικά όμως Εικ. 2: Ο διαστημικός σταθμός Salyut στο εξοπλίστηκε ως επιστημονικό εργα- κτίριο συναρμολόγησης και αποχώρησης στο στήριο. Επιπλέον, εκμεταλλεύτηκαν Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν. το διαστημόπλοιο Soyuz, το οποίο είχε κατασκευαστεί για άλλο σκοπό, για τη μεταφορά του πληρώματος και προμηθειών στο σταθμό. (Harland, 2020a) Έτσι, στις 19 Απριλίου 1971, η Σοβιετική Ένωση έστειλε σε τροχιά τον πρώτο διαστημικό σταθμό με το όνομα Salyut, ο οποίος προοριζόταν να λειτουργήσει για έξι μήνες με ένα τριμελές πλήρωμα. (Uri, 2021a) Ο σταθμός είχε τη ‘‘μορφή Εικ. 3: Φωτογραφία του Salyut, τραβηγμένη κλιμακωτού κυλίνδρου μήκους 14,6 από το πλήρωμα του Soyuz 10. 13

μέτρων, με την ευρύτερη τομή του 4,25 μέτρα σε διάμετρο’’. (Harland, 2020a) Στο εσωτερικό του, ο σταθμός σχημάτιζε ένα ορθογώνιο δωμάτιο με 100, περίπου, κυβικά μέτρα κατοικήσιμου όγκου. Ο χώρος αυτός περιείχε, κυρίως, επιστημονικό εξοπλισμό ‘‘συμπεριλαμβανομένων πειραμάτων για τη μελέτη της προσαρμογής του ανθρώπου σε διαστημικές πτήσεις μεγάλης διάρκειας, μια ποικιλία τηλεσκοπίων για ηλιακές και αστρονομικές παρατηρήσεις και όργανα για την παρατήρηση της Γης.’’ (Uri, 2021a) Επιπλέον, στο μπροστινό μέρος υπήρχε ένα σύστημα σύνδεσης, το οποίο επέτρεπε την μεταφορά των αστροναυτών μεταξύ του διαστημοπλοίου Soyuz και του σταθμού. (Harland, 2020a) Μετά από μια αποτυχημένη αποστολή του διαστημοπλοίου Soyuz 10, που απέτρεψε το πλήρωμα από το να προσγειωθεί στον σταθμό, στις 6 Ιουνίου τρεις αστροναύτες με το Soyuz 11 κατάφεραν να φτάσουν στο διαστημικό σταθμό, όπου παρέμειναν για 23 μέρες. Στην επιστροφή τους προς τη Γη, το πλήρωμα δυστυχώς δεν τα κατάφερε λόγω της ξαφνικής αποσυμπίεσης του διαστημοπλοίου. Μετά από 175 μέρες στο διάστημα, ο διαστημικός σταθμός Salyut, το 1971, προγραμματίστηκε να φτάσει σε χαμηλότερη τροχιά και τελικά να πέσει στον Ειρηνικό Ωκεανό. (Uri, 2021a) Ακολούθησαν κι άλλα μεταγενέστερα μοντέλα του Salyut (2, 3,…7) μέχρι το 1982, με βελτιωμένο σχεδιασμό και συστήματα. (Harland, 2018) Τον Μάιο του ’73, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έστειλαν τον δικό τους διαστημικό σταθμό, Skylab, σε τροχιά. Ο Skylab αποτελείται από τέσσερα βασικά τμήματα: το Orbital Workshop (OWS), το Airlock Module (AM), το Multiple Docking Adapter (MDA) και το Apollo Telescope Mount (ATM). Το OWS χρησιμοποιείτο ως χώρος εργασίας, κυρίως, διαβίωσης, άσκησης και ύπνου για το πλήρωμα, ενώ παράλληλα εκεί διεξάγονταν και τα πειράματα για μελέτες βιοεπιστημών. Στο ΑΜ οι αστροναύτες πραγματοποιούσαν διαστημικούς περιπάτους. Το MDA περιλάμβανε τη θύρα σύνδεσης για το σκάφος Apollo και, τέλος, το ATM περιείχε τηλεσκόπια και συστήματα για πρόσθετη ισχύ. (Whiting, 2018) Πιο συγκεκριμένα, ο σταθμός χωριζόταν σε δύο επίπεδα, όπου στο ‘‘πάνω’’ υπήρχαν χώροι αποθήκευσης και ένας άδειος χώρος για τα διάφορα πειράματα, και το Εικ. 4: Διαστημικός σταθμός Skylab. 14

‘‘κάτω’’ χωριζόταν σε δωμάτια, δηλαδή είχε μια τραπεζαρία, τρία υπνοδωμάτια, χώρο εργασίας και μπάνιο. (Redmond, 2004) Στη διάρκεια που ο σταθμός βρισκόταν σε τροχιά, ‘‘οι αστροναύτες πραγματοποίησαν 270 πειράματα στη βιοϊατρική και τις βιοεπιστήμες, τις παρατηρήσεις της Γης, την ηλιακή αστρονομία και την επεξεργασία υλικών.’’ (Whiting, 2018) Συνολικά από τον σταθμό πέρασαν τρία τριμελή πληρώματα, το καθένα από τα οποία με τη σειρά του σημείωσε ρεκόρ διαστημικής πτήσης του ανθρώπου. (Uri, 2021a) Το πρόγραμμα Skylab διήρκησε 513 μέρες, μέχρι το 1979. (Redmond, 2004) Τα διάφορα σοβιετικά μοντέλα Salyut διαδέχτηκε, το 1986, ο πρώτος συναρμολογούμενος διαστημικός σταθμός Mir. Η κεντρική δομή του σταθμού είχε, επίσης, τη μορφή ενός κλιμακωτού κυλίνδρου μήκους 13μ. και 4.2μ. διάμετρο στην ευρύτερη τομή του. (Harland, 2020b) Αυτός ήταν ο χώρος στον οποίο ζούσαν οι αστροναύτες και διέθετε τραπεζαρία, ατομικές καμπίνες, χώρους αποθήκευσης και προσωπικής υγιεινής, καθώς και συστήματα ελέγχου, υποστήριξης ζωής, επικοινωνιών και παρακολούθησης. Επιπλέον, υπήρχαν έξι θυρίδες σύνδεσης για τα οχήματα ανεφοδιασμού και τις διάφορες μικρότερες μονάδες που ενώνονταν με το σταθμό και χρησίμευαν για διάφορες εργασίες. (ESA, 2001) Στα 15 χρόνια διάρκειας ζωής του (1986 – 2001), στον σταθμό προστέθηκαν ‘‘πέντε ερευνητικές μονάδες, συμπεριλαμβανομένων δύο εν μέρει εξοπλισμένων με επιστημονικό εξοπλισμό που παρείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο του προγράμματος Shuttle-Mir, ώστε να επεκτείνει τις δυνατότητές του και τον κατοικήσιμο όγκο του…από 90,6 κυβικά μέτρα σε 351 κυβικά μέτρα, τότε το μεγαλύτερο διαστημικό σκάφος σε τροχιά.’’ (Uri, 2021b) Το πρώτο πλήρωμα του διαστημικού σταθμού, το 1986, αποτελούνταν από δύο άτομα και συνολικά ο σταθμός φιλοξένησε 105 αστροναύτες, 82 εκ των οποίων ήταν μη Ρωσικής εθνικότητας. (ESA, 2001) Ο Mir δεν ήταν σαν τους προηγούμενους σοβιετικούς σταθμούς. Στόχος ήταν η κατασκευή μιας δομής, ικανής να επεκτείνει συνεχώς τις δυνατότητές της, καθώς προστίθενται σε αυτήν μικρότερες μονάδες. Πρόβλημα για τους προηγούμενους σταθμούς Salyut αποτελούσε ο εσωτερικός χώρος, ο οποίος λόγω του εκτεταμένου εξοπλισμού και προμηθειών, ήταν περιορισμένος για τη διαβίωση των αστροναυτών. Η δομή του Mir, πέρα από τα οφέλη που προσέφερε για τις διάφορες επιστημονικές εργασίες και έρευνες, διέθετε για τους προσωρινούς κατοίκους του μεγαλύτερο κατοικήσιμο χώρο, καθώς όλος ο εξοπλισμός χωριζόταν στα πρόσθετα τμήματα. (Chladek, 2017)

Εικ. 5: Διαστημικός σταθμός Mir, 1986.

Εικ. 6: Διάγραμμα διαστημικού σταθμού Mir, 1996.

Η ημερομηνία κάθε μονάδας υποδεικνύει το έτος εκτόξευσης.

Το 1984, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ronald Reagan, ζήτησε από τη NASA να κατασκευάσει ένα μόνιμο διαστημικό σταθμό για τον άνθρωπο μέσα σε μια δεκαετία. (Uri, 2020) Αρχικά, η ονομασία του ήταν Freedom. Όταν, όμως, τη δεκαετία του ΄90, μετά από επανασχεδιασμούς και την αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα του Καναδά, της Ιαπωνίας, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος και της Ρωσίας, ο σταθμός μετονομάστηκε σε International Space Station – ISS (Διεθνής Διαστημικός Σταθμός). (Harland, 2021) Το πρώτο τμήμα του ISS μπήκε σε τροχιά το 1998 και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 2011. (Wild, 2020) Σύμφωνα με την Τ. McMahan (2017), εργαζόμενη στη NASA, ο σταθμός είναι ικανός να υποστηρίξει ‘‘ένα πλήρωμα έως και εφτά ατόμων, έχει ένα εσωτερικό υπό πίεση χώρο διαβίωσης και εργασίας, μεγέθους περίπου ενός σπιτιού πέντε υπνοδωματίων και εξωτερικά έχει το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου.’’ (McMahan, 2017) Πιο συγκεκριμένα, διαθέτει ‘‘έξι χώρους ύπνου, δύο μπάνια, γυμναστήριο και ένα παράθυρο με θέα 360º μοιρών’’. (Garcia, 2020) Εκτός από τον χώρο διαμονής των αστροναυτών, υπάρχουν εργαστήρια που εξυπηρετούν επιστημονικές έρευνες σχετικά με τις βιοεπιστήμες και την επιστήμη των υλικών σε περιβάλλον χωρίς βαρύτητα, καθώς και τη μακροχρόνια αντίδραση του ανθρώπινου σώματος στη μικροβαρύτητα. (Harland, 2021) Περιλαμβάνει, επίσης, συστήματα παραγωγής νερού και ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία προέρχεται από τις ηλιακές συστοιχίες στα δυο άκρα του σταθμού, πολλαπλές θυρίδες σύνδεσης που επιτρέπουν σε άλλα σκάφη να συνδέονται με αυτόν, αεροφράκτες που δίνουν τη δυνατότητα στους 16

αστροναύτες να βγαίνουν έξω για διαστημικούς περιπάτους και ρομποτικά ‘‘χέρια’’ στο εξωτερικό του, τα οποία χρησιμεύουν για τη μετακίνηση των αστροναυτών εξωτερικά και τη διεξαγωγή πειραμάτων. (Wild, 2020) Συνολικά, ο διαστημικός σταθμός περιλαμβάνει 388 κυβικά μέτρα κατοικήσιμου χώρου. (Garcia, 2020) Οι κάτοικοι του ISS περνούν τον περισσότερο χρόνο τους ασχολούμενοι με πειράματα και τη συντήρηση του σταθμού, ενώ τουλάχιστον δύο ώρες τη μέρα είναι ελεύθεροι να ασκηθούν και να φροντίσουν τον εαυτό τους. (Howell, 2018) Όλα αυτά τα χρόνια περισσότεροι από 200 αστροναύτες από 19 διαφορετικές χώρες έχουν επισκεφτεί τον ISS. Η διαμονή τους σε αυτόν είναι, συνήθως, έξι μήνες. (Harland, 2021) Ο ISS θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η πρώτη διαστημική αποικία μικρής κλίμακας που έχει κατασκευαστεί. Ένας κατοικήσιμος τεχνητός δορυφόρος, ‘‘σπίτι’’ για τους αστροναύτες. Βέβαια υπάρχει μια ‘‘διαχωριστική γραμμή μεταξύ διαστημικών σταθμών που χρησιμοποιούνται κυρίως ως σταθμοί διέλευσης ή επιστημονικοί σταθμοί παρατήρησης και διαστημικών αποικιών των οποίων οι κάτοικοι θεωρούν ως σπίτι τους’’. (Nicholls και Langford, 2018b)

Εικ. 7: International Space Station, 2001

Εικ. 8Διάγραμμα του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού

Εικ. 9: Εσωτερικός χώρος του Διεθνή

Εικ. 10: Εργαστήριο του Διεθνή Διαστημικού

Διαστημικού Σταθμού, 2006.

που δείχνει την σειρά που προστέθηκαν οι μονάδες.

Σταθμού την ώρα που το πλήρωμα κοιμάται.

Η Κίνα, τον Σεπτέμβριο του 2011, έστειλε σε τροχιά τον πρώτο της διαστημικό σταθμό, Tiangong 1. Πρόκειται για έναν κυλινδρικό σταθμό διαμέτρου 3,4μ. που αποτελείται από δύο μέρη, ένα μπροστά, υπό πίεση, που διαμένουν οι αστροναύτες και ένα πίσω, χωρίς πίεση, που περιλαμβάνει το σύστημα προώθησης. Ηλιακές συστοιχίες στις δυο πλευρές του σταθμού προσφέρουν ηλεκτρική ενέργεια. Ο Tiangong 1 έμεινε στο διάστημα μέχρι το 2018, ενώ το 2016 η Κίνα έστειλε τον επόμενο σταθμό Tiangong 2 σε τροχιά, όπου παρέμεινε μέχρι το 2019. Και στις δύο περιπτώσεις, το πλήρωμα του σταθμού αποτελούταν από δύο έως τρία άτομα. (Gregersen, Εικ. 11: Ο διαστημικός σταθμός Tiangong 2, 2016. 2020) Τον Απρίλιο του 2021, η Κίνα έστειλε στην τροχιά της Γης το κεντρικό τμήμα του νέου διαστημικού σταθμού της, Tianhe. Η μονάδα ‘‘μήκους 16,6μ., διαμέτρου 4,2μ. …θα παρέχει αναγεννητική υποστήριξη ζωής και τους κύριους χώρους διαβίωσης για τους αστροναύτες, καθώς και ώθηση για τη διατήρηση τροχιακού υψομέτρου’’ (Jones, 2021) και αναμένεται, μέχρι το 2022, να ενωθεί με δύο ακόμα κομμάτια διαμορφώνοντας ένα διαστημικό σταθμό σχήματος ‘‘Τ’’. (Wall, 2021) O Tianhe θα έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει τριμελή πληρώματα και, όπως ανακοίνωσε η Scientific American, να διαθέσει ‘‘14 εσωτερικά σημεία για πειράματα και περισσότερα από 50 εξωτερικά σημεία σύνδεσης για όργανα που έχουν σχεδιαστεί για τη συλλογή δεδομένων στο διαστημικό περιβάλλον’’. (Wall, 2021) Μόλις ολοκληρωθεί, ο διαστημικός σταθμός Tianhe, αναμένεται να μείνει σε τροχιά για τουλάχιστον 10 χρόνια. (Jones, 2021)

Εικ. 12: Ο διαστημικός σταθμός Tianhe, 2021.

Στόχος της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, σήμερα, είναι να επιτύχει για τις διαστημικές κατασκευές να παραταθεί ο χρόνος διαμονής τους στο διάστημα, να αυξηθεί το μέγεθος και οι δυνατότητές τους μέσω της τεχνολογικής προόδου και, τελικά, να αποκτήσουν τη μορφή μόνιμων κατοικιών για τον άνθρωπο, με σκοπό την περαιτέρω εξερεύνηση του σύμπαντος, αλλά και την επιβίωση του ανθρώπινου είδους.

Μελέτες διαστημικών αποικιών

III

Μέχρι σήμερα δεν έχει επιτευχθεί η υλοποίηση μιας διαστημικής αποικίας που να επιτρέπει την μόνιμη εγκατάσταση του ανθρώπου σε αυτήν. Ωστόσο, έχουν διεξαχθεί διαχρονικά μελέτες και ερευνητικά προγράμματα σχετικά με την κατασκευή διαστημικών πόλεων σε τροχιά, με την ελπίδα ότι η αρχή για τη δημιουργία τους δεν θα αργήσει πολύ. Το καλοκαίρι του 1975 πραγματοποιήθηκε ένα πρόγραμμα δέκα εβδομάδων από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και το Κέντρο Ερευνών της Εθνικής Αερονταυτικής και Διοίκησης Διαστήματος (National Aeronautics and Space Administration – NASA), με σκοπό τη σχεδίαση ενός συστήματος μεγάλης κλίμακας, για την επιβίωση και την αποίκηση στο διάστημα. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν δεκαεννέα καθηγητές μηχανικής, φυσικής επιστήμης, κοινωνικών επιστημών και αρχιτεκτονικής, τρεις εθελοντές, έξι μαθητές, ένας τεχνικός διευθυντής και δύο υποδιευθυντές. Η έρευνά τους παρουσιάζεται στο βιβλίο ‘‘Space Settlements, A Design Study’’. (Johnson και Holbrow, 1977, σ.4) Η έρευνα ασχολείται με τη λεπτομερή σχεδίαση, κατασκευή και λειτουργία του διαστημικού συστήματος αποίκισης, τις ανάγκες που πρέπει να ικανοποιούνται για να επιβιώσει ο άνθρωπος στο διάστημα, τα μακροπρόθεσμα οφέλη από την πραγματοποίηση του έργου αυτού, καθώς και τη μελλοντική ανάπτυξη του αποικισμού. (Johnson και Holbrow, 1977, σ.12) Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για μια κατασκευή, με το όνομα Stanford Torus, σε σχήμα τροχού που θα μπορεί να φιλοξενήσει 10.000 κατοίκους και θα βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη, στο σταθερό σημείο Λαγκράνζ 51 (L5) του συστήματος Γης / Σελήνης. Για να υπάρχει βαρύτητα, σαν αυτής της Γης, ολόκληρη η δομή περιστρέφεται γύρω από τον κεντρικό άξονά της. (Johnson και Holbrow, 1977, σ.79-87) Εικ. 13: Σύστημα Αποίκισης.

Εικ. 14 (δεξιά): Εξώφυλλο του Space Settle-

ments, A Design Study, 1977

1 Τα Λαγκράνζ είναι σημεία μεταξύ δύο ουράνιων σωμάτων όπου διατηρείται βαρυτική ισορροπία. Αν σε ένα από αυτά τα σημεία τοποθετηθεί ένας δορυφόρος, θα δέχεται συνολική βαρυτική δύναμη μηδέν, αν συνυπολογιστεί βέβαια και η φυγόκεντρος δύναμη. Την ύπαρξη των σημείων αυτών είχε προβλέψει ο Γάλλος μαθηματικός, φυσικός και αστρονόμος Ζοζέφ Λουί Λαγκράνζ, από το 1772. Υπάρχουν πέντε τέτοια σημεία ισορροπίας (L1 έως L5) για ένα σύστημα δύο ουράνιων σωμάτων. (Lagrange, 1772)

Η δομή αποτελείται από ένα σωλήνα διαμέτρου 1.790μ. Οι κάτοικοι ζουν στον σωλήνα αυτό, σε σχήμα δακτυλίου (torus), που συνδέεται με έξι ‘‘ακτίνες’’ με έναν κεντρικό κόμβο, ο οποίος λειτουργεί ως αποβάθρα για εισερχόμενα σκάφη. Ο δακτύλιος εκτός από τις κατοικίες περιλαμβάνει αγροτικές περιοχές, εμπορικά καταστήματα και βιομηχανίες. Η κατοικήσιμη περιοχή αποτελείται από ανοιχτούς πράσινους χώρους, κτίρια ύψους τεσσάρων ή πέντε ορόφων, και κατοικίες ενός ή δύο επιπέδων με μεγάλες βεράντες κατά μήκος των άκρων. (Johnson και Holbrow, 1977, σ.79-87) Εικ. 15: Απεικόνιση του Stanford Torus (1). Οι έξι ακτίνες, διαμέτρου 15μ. η κάθε μία, παρέχουν πρόσβαση από και προς τους χώρους διαβίωσης και τις αγροτικές περιοχές της σωληνοειδούς περιοχής. Περιέχουν, επίσης, ανελκυστήρες, καλώδια τροφοδοσίας και σωλήνες ανταλλαγής θερμότητας. (Johnson και Holbrow, 1977, σ.79-87) Το μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού της αποικίας έχει φυσικό φωτισμό. Με ένα σύστημα καθρεφτών, το φως του ήλιου αντανακλάται στο εσωτερικό του δακτυλίου, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως διάφραγμα για να εμποδίζει την επιβλαβή ακτινοβολία. Η άφθονη ηλιακή ενέργεια και το πλήθος υλικών από τη Σελήνη βοηθούν στην επιβίωση και Εικ. 16: Διαμόρφωση αποικίας. την ανάπτυξη της αποικίας, καθώς επίσης και στην μελλοντική δημιουργία άλλων παρόμοιων δομών. (Johnson και Holbrow, 1977, σ.79-87)

Εικ. 17: Το εσωτερικό της αποικίας.

Εικ. 18: Η αγροτική περιοχή.

Εικ. 19: Απεικόνιση του Stanford Torus (1).

Ο Gerard Kitchen O’Neill, φυσικός και διαστημικός ακτιβιστής, συμμετείχε στην προηγούμενη έρευνα για το Stanford Torus ως τεχνικός διευθυντής. Το 1976, εξέδωσε το βιβλίο ‘‘The High Frontier: Human Colonies in Space’’, έναν οδηγό για το πώς πρέπει να ενεργήσει η Αμερική, και όλος ο κόσμος, μετά το πρόγραμμα Apollo για την κατάκτηση του διαστήματος. Το σχέδιο του O’Neill ήταν ουσιαστικά να μεταφέρει την κοινωνία, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, με τις καθημερινές συνήθειες και συμπεριφορές, στο διάστημα. Βάσει του σχεδίου αυτού, οι αποικίες θα βρίσκονταν, αρχικά, στην τροχιά της Γης, στο σταθερό σημείο Λαγκράνζ 5 (L5), και μεταγενέστερα θα επεκτείνονταν σε όλο το ηλιακό σύστημα. (O’Neill, 1976) Το πρώτο βήμα για αυτές τις έξω – γήινες αποικίες, σύμφωνα με τον O’Neill (O’Neill, 1974, σ. 37-38), είναι μια δομή με συνολικό πληθυσμό 10.000 ατόμων, από τους οποίους οι 2.000 θα είναι εργάτες, και θα λειτουργεί ως βιομηχανική βάση για την κατασκευή της επόμενης πιο εξελιγμένης και μεγαλύτερης αποικίας. Έτσι, το πρώτο μοντέλο αποικίας του O’Neill, ‘‘Island One’’, είναι μια σφαίρα διαμέτρου 500μ. κατασκευασμένη κυρίως από πόρους προερχόμενους από τη Σελήνη. Το εσωτερικό της σφαίρας, στο οποίο υπάρχει τεχνητή βαρύτητα, λόγω της περιστροφής της δομής, μοιάζει με μια μεγάλη κοιλάδα που καλύπτει όλη την εσωτερική επιφάνεια, γεμάτη χώρους πρασίνου, διαβίωσης και αναψυχής. Στις δύο πλευρές της σφαίρας τοποθετούνται πολλαπλοί δακτύλιοι που χρησιμεύουν ως χώροι για καλλιέργειες. (O’Neill, 1976, σ. 64 κ.εξ.)

Εικ. 21: Το εσωτερικό του Island

One.

Εικ. 20: Απεικόνιση του Island One Εικ. 23 (δεξιά): Εξώφυλλο του βιβλίο ‘‘The High Frontier:

Human Colonies in Space’’, 1976

Εικ. 22: Αγροτικές περιοχές του

Island One.

Στη συνέχεια, το μοντέλο ‘‘Island Two’’, είναι μια επέκταση του πρώτου, μια δομή σαν αυτή του Stanford Torus, ικανή να φιλοξενήσει μεγαλύτερο αριθμό κατοίκων (140.000). (O’Neill, 1976, σ. 64 κ.εξ.) Τέλος το ‘‘Island Three’’, είναι ένα ζευγάρι περιστρεφόμενων κυλίνδρων, διαμέτρου 8χλμ και μήκους 32χλμ ο καθένας, με δυνατότητα να ‘‘στεγάσουν’’ 20 εκατομμύρια κατοίκους. (O’Neill, 1976, σ. 69) Οι κύλινδροι είναι σε ζεύγη που περιστρέφονται σε αντίθετες κατευθύνσεις για την αποφυγή του γυροσκοπικού φαινόμενου, το οποίο θα τους δυσκόλευε να παραμείνουν στραμμένοι προς τον ήλιο. Ο κάθε Εικ. 24: Απεικόνιση του Island Two. κύλινδρος αποτελείται από τρεις επιφάνειες εδάφους που εναλλάσσονται με τρεις γραμμές ‘‘παραθύρων’’. Στο πίσω μέρος των ‘‘παραθύρων’’ τοποθετούνται καθρέφτες που ανοιγοκλείνουν, ώστε να δημιουργούν έναν κύκλο ημέραςνύχτας στο εσωτερικό. (National space society) Παράλληλα ένας εξωτερικός δακτύλιος περιέχει τις καλλιέργειες. (O’Neill, 1976, σ. 69) Οι κύλινδροι αποτελούν κλειστά, αυτόνομα συστήματα που περιλαμβάνουν ατμόσφαιρα, χλωρίδα, πανίδα και τεχνητή βαρύτητα. Τα ‘‘νησιά’’ αυτά είναι η βάση για την επέκταση της ανθρωπότητας στο υπόλοιπο ηλιακό σύστημα.

Εικ. 25: Απεικόνιση του Island Three.

Εικ. 26: Το εσωτερικό του Island Three.

Εικ. 27: Ηλιακή έκλειψη στο Island Three.

Στόχος του O’Neill ήταν, επίσης, αυτές οι διαστημικές αποικίες να είναι ανεξάρτητες από τη Γη. Αυτό για να επιτευχθεί πρέπει οι αναγκαίοι πόροι για τη κάθε αποικία να προέρχονται από αστεροειδείς. (O’Neill, 1976, σ. 251) Το όραμά του ήταν ομάδες ανθρώπων, εξοπλισμένες με μια σχετικά απλή τεχνολογία, να ταξιδεύουν στους αστεροειδείς και ύστερα να προμηθεύουν τις αποικίες με τα υλικά που συλλέγουν. (O’Neill, 1976, σ. 233) Πολλοί επιστήμονες, συγγραφείς, κινηματογραφιστές και άλλοι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν για τα έργα τους από τα σχέδια του Stanford Torus και του Island Three, τους κυλίνδρους του O’ Neill. Το 1982 ο Ιταλός αρχιτέκτονας Daniele Bedini, επηρεασμένος από τις ιδέες του O’ Neill, σχεδίασε τη διαστημική πόλη OLGA (Organic, Linear, Geosynchronous, Aesthetic - Οργανική, Γραμμική, Γεωσυγχρονισμένη, Αισθητική). Πρόκειται για ένα φουτουριστικό σχέδιο στο οποίο δόθηκε έμφαση για πρώτη φορά στην αρχιτεκτονική του διαστήματος, την αισθητική και τον πολεοδομικό σχεδιασμό. (Schneider και Léger-Orine, 1988) 29

Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Αεροναυτικής και Αστροναυτικής κυκλοφόρησε μια μελέτη με τίτλο ‘‘Ο Διαστημικός Οικισμός Kalpana One’’ το 2006, και ύστερα το 2007 μια αναθεώρηση της ίδιας έρευνας. Πρόκειται για ένα έργο που στοχεύει στη βελτίωση των κυλίνδρων του Gerard K. O’Neill και του Stanford Torus. Το Kalpana One είναι ένας κύλινδρος με ακτίνα 250μ. και μήκος 325μ. που θα μπορεί να φιλοξενήσει 3.000 κατοίκους. Στο εσωτερικό του κυλίνδρου προτείνεται να προστεθούν μικρότεροι κύλινδροι, ώστε να παρέχεται ιδιωτικότητα στους κατοίκους, και μεγάλες περιοχές πρασίνου, σαν αυτές των τροπικών δασών, οι οποίες θα προσφέρουν καθαρό αέρα, νερό, ακόμα και τροφή. Οι κύλινδροι θα περιστρέφονται ώστε να παρέχουν τεχνητή βαρύτητα. Ωστόσο θα υπάρχουν και χώροι ψυχαγωγίας με μηδενική βαρύτητα. (Globus και συν., 2007)

Εικ. 28: Απεικόνιση του Kalpana One.

Εικ. 29: Το εσωτερικό του Kalpana One.

Το ‘‘Lifeboat Foundation’’, ένας μη κερδοσκοπικός και μη κυβερνητικός οργανισμός αφιερωμένος στην ενθάρρυνση των επιστημονικών εξελίξεων και την επιβίωση της ανθρωπότητας από υπαρξιακούς κινδύνους και πιθανή κατάχρηση ισχυρών τεχνολογιών, προτείνει την κατασκευή ενός αυτοσυντηρούμενου διαστημικού περιβάλλοντος, το Ark 1, σε περίπτωση που η Γη δεν θα μπορεί να κατοικηθεί πλέον. Το Ark 1 είναι δύο ζευγάρια περιστρεφόμενων τροχών, ακτίνας 150μ ο καθένας, ώστε να δημιουργούν τεχνητή βαρύτητα, που στο εσωτερικό τους θα δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα από τη μεταφορά φυτών και ζώων από τη Γη. Η αποικία θα έχει πληθυσμό 1.000 ατόμων με τη δυνατότητα να φιλοξενήσει επιπλέον 500 επισκέπτες και θα είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ανεξάρτητη από τη Γη, καθώς θα συλλέγει τους πόρους που χρειάζεται από τη Σελήνη και τους αστεροειδείς. (Dickey και συν.)

Εικ. 30: Απεικόνιση του Ark 1

Το 2019 δημοσιεύθηκε άλλη μια πρόταση για διαστημική αποικία από τον Robert Skelton, μηχανικός αεροδιαστημικής και διακεκριμένος καθηγητής του Texas A&M Engineering Experiment Station (TEES), και μια ομάδα ερευνητών. Το περιβάλλον που προτείνουν θα έχει αρχικά ακτίνα 20μ και θα συντηρεί 20 άτομα, με την τελική κατασκευή μετά από κάποια χρόνια να έχει 225μ. ακτίνα και την ικανότητα να ‘‘στεγάσει’’ πληθυσμό 8.000 ανθρώπων με 300τ.μ. καλλιέργειας για το κάθε άτομο. Το σχήμα της κατασκευής θα αποτελείται από ομόκεντρους κυλίνδρους και θα προσφέρει επίπεδα βαρύτητας από 0G έως 1G, όπου τα χαμηλότερα θα χρησιμεύουν στους χώρους καλλιέργειας και τα υψηλότερα στους χώρους διαβίωσης. Στην επιφάνεια της δομής θα υπάρχουν μεγάλοι καθρέφτες, όπως στους κυλίνδρους του Gerard K. O’Neill, που θα ρυθμίζουν το φυσικό φως στους διάφορους χώρους. Το εσωτερικό θα είναι παρόμοιο με το φυσικό περιβάλλον της Γης και θα περιέχει πέντε επίπεδα για κατοικίες, εμπορικά καταστήματα και χώρους εργασίας. (McHarg, 2019)

Εικ. 31: Μοντέλο του καλλιεργήσιμου

διαστημικού περιβάλλοντος.

Εικ. 31: Απεικόνιση της διαστημικής αποικίας.

Συμπερασματικά, όπως αναφέρει και ο G. Maryniak (1992), εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Διαστημικών Σπουδών του Πρίνστον, ‘‘μια διαστημική αποικία έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, μια αποικία πρέπει να έχει ένα οικολογικό σύστημα κλειστού κύκλου ικανό να αναπληρώνει τον αέρα, το νερό και τα τρόφιμα των αποίκων και μόνο τα απαιτούμενα ιχνοστοιχεία να προέρχονται από το εξωτερικό του συστήματος. Δεύτερον, πρέπει να έχει αρκετή προστασία από την ακτινοβολία, ώστε να είναι δυνατή η επ’ αόριστον διαμονή. Τρίτον, πρέπει να παρέχει επαρκή τεχνητή βαρύτητα για να επιτρέπει στους κατοίκους να διαμένουν σε μόνιμη βάση χωρίς απώλεια ασβεστίου οστού ή άλλες επιβλαβείς επιπτώσεις παρατεταμένης έκθεσης στη μικροβαρύτητα.’’ (Maryniak, 1992)

Η κατοίκηση του διαστήματος στην επιστημονική φαντασία

Τα διαστημικά ταξίδια εμφανίζονται πολύ νωρίς στη λογοτεχνία. Από την αρχαιότητα ακόμα υπάρχουν οράματα για βελτιωμένες, ιδανικές κοινωνίες, εκτός των ορίων του πλανήτης μας, τοποθετημένες στη Σελήνη και άλλα ουράνια σώματα. Σύμφωνα με τον Ν. Πράντζο, στο άρθρο του ‘‘Η Οδύσσεια του Διαστήματος’’, με την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης, τα σχέδια για ταξίδια και αποίκιση στο διάστημα αρχίζουν να γίνονται πιο ‘‘ρεαλιστικά’’ και περισσότερο συνδεδεμένα με την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Μεγάλοι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας όπως ο Jules Gabriel Verne και ο Herbert George Wells περιγράφουν διαστημικά ταξίδια του ανθρώπου, χωρίς όμως οι προτάσεις τους να είναι αρκετά πειστικές για να πραγματοποιηθούν. Ο J. G. Verne, το 1865, στο μυθιστόρημα ‘‘De la Terre à la Lune’’ (‘‘Από τη Γη στη Σελήνη’’) διηγείται την ιστορία μιας κοινωνίας που αποφασίζει να κατασκευάσει ένα κανόνι, με το όνομα ‘‘Κολομπιάδα’’, το οποίο θα εκτοξεύει ανθρώπους στην Σελήνη. (Πράντζος, 2016) Οράματα για αποικίες στο διάστημα με τη μορφή μεγάλων διαστημικών σταθμών υπάρχουν στην επιστημονική φαντασία, ήδη, από τα μέσα του 19ου αιώνα. Το 1868 δημοσιεύεται στο περιοδικό ‘‘The Atlantic Monthly’’, το άρθρο με τίτλο ‘‘The Brick Moon’’, από τον Edward Everett Hale. Το άρθρο περιγράφει την κατασκευή μιας σφαίρας με 60μ. διάμετρο, φτιαγμένη από τούβλα, η οποία κατά λάθος εκτοξεύεται στο διάστημα με ανθρώπους επιβιβασμένους σε αυτήν. Ο συγγραφέας είχε υπολογίσει ότι θα χρειάζονταν 12 εκατομμύρια τούβλα και 250.000 δολάρια για την πραγμα- Εικ. 32: ‘‘The Brick Moon’’ τοποίηση της κατασκευής. Το όραμα του E. E. Hale θεωρείται από τις πρώτες αναφορές στη δημιουργία ενός διαστημικού σταθμού. (Mann, 2012) Ο Narins B., στο βιβλίο του ‘‘Notable Scientists from 1900 to Present’’, υποστηρίζει ότι αυτός που μέσα από τα διηγήματα και τις προτάσεις του θα φέρει λύσεις στα διαστημικά ταξίδια είναι ο ρώσος Konstantin Eduardovich Tsiolkovsky. (Narins, 2001) Ο K. E. Tsiolkovsky, καθηγητής, φυσικός, εφευρέτης και μηχανικός αεροπορίας, ήταν ένας αυτοδίδακτος, ανεξάρτητος στοχαστής με μεγάλη φαντασία και θεωρείται από τους πατέρες της θεωρητικής και εφαρμοσμένης κοσμοναυτικής. (Nasa, 2010) Στη διάρκεια της ζωής του υπο34

στήριζε την επέκταση της ανθρωπότητας στο διάστημα, την οποία θεωρούσε αναπόφευκτη, και την εξέφραζε μέσα από επιστημονικές έρευνες και συγγράμματα επιστημονικής φαντασίας. Το βιβλίο, ‘‘Beyond the Planet Earth’’, εκδόθηκε το 1920 και περιγράφει τα οράματα του K. E. Tsiolkovsky για την κατασκευή διαστημικών αποικιών σε τροχιά γύρω από την Γη. Η ιστορία ξεκινάει το 2017 με έξι άντρες, απογοητευμένους από την ανθρωπότητα και τον τρόπο ζωής στον πλανήτη Γη, οι οποίοι ζουν απομονωμένοι στους λόφους των Ιμαλάιων. Αποφασίζουν να κατασκευάσουν ένα διαστημόπλοιο, το οποίο λειτουργεί με πυραύλους, με σκοπό να ταξιδέψουν στο διάστημα και να κατοικήσουν μεταξύ Γης και Σελήνης. (A., 1961) Το διαστημόπλοιο αυτό, φτάνοντας στην τροχιά της Γης, θα μετατραπεί σε διαστημικό σταθμό με χωρητικότητα για 20 επιβάτες και τεχνητή βαρύτητα, η οποία παράγεται μέσω της περιστροφής του γύρω από τον άξονά του. (McAleer, 1989) Ο συγγραφέας περιγράφει στο βιβλίο του τη συλλογή ηλιακής ενέργειας, καθώς και περιστρεφόμενες κυλινδρικές διαστημικές αποικίες με ‘‘θερμοκήπια’’, τις οποίες είχε μελετήσει πραγματικά. Είχε αναπτύξει, επίσης, βιολογικά συστήματα τα οποία θα προμήθευαν τις αποικίες στο διάστημα με τροφή και οξυγόνο. (Baxter, 2016) Το 1932, στο βιβλίο ‘‘The Cosmic Philosophy’’, ο Tsiolkovsky αναφέρει ότι ο άνθρωπος προορίζεται για να κατακτήσει ολόκληρο τον γαλαξία και στη συνέχεια να επεκταθεί σε όλο το σύμπαν, δημιουργώντας ένα κοσμικό πολιτισμό και επιτυγχάνοντας ατομική και κοινωνική τελειότητα. (Mayorov) Ο John Desmond Bernal, πρωτοπόρος επιστήμονας, θεωρητικός και ακτιβιστής εκδίδει το 1929 το φουτουριστικό δοκίμιο με τίτλο ‘‘The World, the Flesh & the Devil: An Enquiry into the Future of the Three Enemies of the Rational Soul’’. Στο κείμενο, ο J. D. Bernal εξερευνάει τις αλλαγές που μπορεί να επιφέρει η επιστήμη στο ανθρώπινο σώμα και τη νοημοσύνη, και πώς αυτές οι εξελίξεις μπορούν να επηρεάσουν μια κοινωνία. Παίρνοντας ως βάση τα τρία κεφάλαια – the World, the Flesh and the Devil (ο Κόσμος, η Σάρκα και ο Διάβολος)- μελετά για το καθένα την τεχνολογική πρόοδο που μπορεί να επέλθει. Σε αυτά τα κεφάλαια ταξινομούνται τα θέματα με τα οποία ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος και αγωνίζεται για αυτά στη διάρκεια της ζωής του: ο Κόσμος, δηλαδή οι δυνάμεις της φύσης, κρύο, ζέστη, αέρας, ύλη, ενέργεια, η Σάρκα, εννοώντας τα ζώα, τα φυτά και το ίδιο του το σώμα και τέλος, ο Διάβολος, δηλαδή οι επιθυμίες και οι φόβοι του, τα οράματα και τα λάθη του. Στο κεφάλαιο του ‘‘Κόσμου’’, ο J. D. Bernal προβλέπει τα ταξίδια στο διάστημα και την αποίκηση του ανθρώπου σε αυτό. Περιγράφει τη μελλοντική κατασκευή 35

ενός σφαιρικού κελύφους, με διάμετρο 15χλμ περίπου, φτιαγμένο από ελαφριά υλικά, αλλά κυρίως υλικά προερχόμενα από αστεροειδείς και άλλα πλανητικά στοιχεία, το οποίο διατηρεί την ατμόσφαιρα και τη ζωή στο εσωτερικό του. Η σφαίρα αυτή προορίζεται ως η νέα κατοικία του ανθρώπου στο διάστημα, η οποία θα είναι ανεξάρτητη από τη Γη και θα περιλαμβάνει όλους τους απαραίτητους μηχανισμούς για την επιβίωσή του. Με το πέρασμα των χρόνων όλο και περισσότερες σφαίρες θα κατασκευάζονται σε όλο το ηλιακό μας σύστημα. Κάθε αποικία, σύμφωνα με τον J. D. Bernal, θα αποτελείται από 20 – 30 χιλιάδες κατοίκους, οι οποίοι θα εναλλάσσονται συνεχώς, μεταξύ σφαίρας και Γης. Ο πληθυσμός αυτός θα έρθει αντιμέτωπος με ένα τρισδιάστατο, χωρίς βαρύτητα κόσμο, στον οποίο θα κληθεί να προσαρμοστεί και να μάθει να ζει. Πρόκειται για μια κοινωνία, όπου δεν υπάρχει λόγος ύπαρξης κυβέρνησης, παρά μόνο κάποιων κανονισμών που αφορούν την ασφάλεια της πόλης και η κύρια εργασία των αποίκων είναι η ανάπτυξη, η συντήρηση και η αναπαραγωγή της σφαίρας. Παράλληλα, ο καθένας, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του, θα έχει την επιλογή είτε να παραμείνει στη σφαιρική αποικία είτε να γυρίσει στη Γη, η οποία χωρίς το μεγάλο βάρος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων θα έχει μετατραπεί σε ένα τοπίο πιο φυσικό. Με τον συνεχή πολλαπλασιασμό των σφαιρών θα δημιουργηθούν πολλές διαφορετικές μικρές κοινωνίες. Αυτές κάποια στιγμή θα χρειαστεί να αποχωριστούν το ηλιακό μας σύστημα προς αναζήτηση άλλων ενεργειακών πόρων και τελικά να επεκταθούν σε όλο το σύμπαν, το οποίο θα διαμορφώσουν ανάλογα με τις ανάγκες τους. (Bernal, 1929) Την ίδια χρονιά, στο βιβλίο ‘‘The Problem of Space Travel’’ (1929), ο Herman Potocnik, γνωστός για τη μελέτη του σχετικά με την μακροπρόθεσμη διαμονή του ανθρώπου στο διάστημα, παρουσιάζει για πρώτη φόρα σχέδια για ένα μόνιμο διαστημικό σταθμό, σε σχήμα τροχού, με το όνομα ‘‘The Habitat Wheel’’. (Noordung, 1995) Αν και υπήρχαν αρκετές αστοχίες στα κείμενα του, ήταν ο πρώτος που οραματίστηκε ένα διαστημικό σταθμό ως περιστρεφόμενο τροχό και αποτέλεσε έμπνευση για πολλά σχέδια Εικ. 33: ‘‘The Habitat Wheel’’ σταθμών κατά τη δεκαετία του 50’. (Ley, 1962) Εμπνευσμένοι από τις παραπάνω δημοσιεύσεις, καλλιτέχνες, σκηνοθέτες και συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας βάζουν στο επίκεντρο των έργων τους τα ταξίδια στο διάστημα και τους διαστημικούς σταθμούς. Στο μυθιστόρημα Islands in the sky (1952), ο συγγραφέας Arthur C. Clarke αναφέρεται 36

σε ποικίλους διαστημικούς σταθμούς διαφόρων λειτουργιών. Μετά από αυτό, ακολουθούν βιβλία όπως το The Wheel in the Sky (1954) του Rafe Bernand, Stranger Station (1956) του Damon Knight, Station in Space (1958) του James E. Gunn και άλλα. Περαιτέρω, αναφορές και για διαστημικές αποικίες βρίσκουμε σε πολλά βιβλία επιστημονικής φαντασίας, με το πλέον χαρακτηριστικό το Rendezvous with Rama (1973), του Arthur C. Clarke, στο οποίο περιγράφεται η κυλινδρική κινητή διαστημική αποικία ‘‘Rama’’. Επίσης, στην ανθολογία ιστοριών επιστημονικής φαντασίας The Endless Frontier, τόμος 1 και 2, ο J. Pournelle (1979-1982) αφηγείται την ιστορία της κατασκευής του πρώτου κυλίνδρου του O’ Neill. Ο C. Sheffield στο βιβλίο ‘‘Transition Team’’, περιγράφει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια αποικία του O’ Neill με τους νέους, γεννημένους στο διάστημα, καθώς δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον ως προς τα θέματα που αφορούν τη Γη. Για αυτούς είναι απλά ένας ξένος πλανήτης που έζησαν κάποτε οι πρόγονοί τους. Αντίθετα, περνούν τον χρόνο τους στις περιοχές μηδενικής βαρύτητας, αναπτύσσοντας νέους τρόπους προσαρμογής και κίνησης. (Baxter, 2016) Πολλά περιοδικά επιστημονικής φαντασίας της εποχής διακοσμούν τα εξώφυλλά τους με εικονογραφήσεις, που ως κύριο θέμα έχουν το διάστημα, το ταξίδι και την εποίκιση σε αυτό.

Εικ. 34: Εξώφυλλο στο περιοδικό Galaxy

Science Fiction, 1958.

Εικ. 35: Εξώφυλλο στο περιοδικό Ιf Worlds

of Science Fiction, 1954.

Τη δεκαετία του ‘50 ο διαστημικός σταθμός κάνει την εμφάνισή του στον κινηματογράφο με την ταινία Project Moonbase (1953), με πολλές άλλες να το ακολουθούν. Μερικά παραδείγματα αποτελούν οι ταινίες Conquest of Space (1955), εμπνευσμένο από το βιβλίο του W. Ley (The Conquest of Space), Queen of Outer Space (1958), Mutiny in Outer Space (1965), The Green Slime (1968) και Solaris (1972). Η δεκαετία του ’50 και λίγο μετά, φαίνεται να είναι μια περίοδος όπου ο διαστημικός σταθμός εμφανίζεται, τις περισσότερες φορές, ως ένα σημείο διέλευσης ή στάσης πριν τις μεγαλύτερες πτήσεις στο υπόλοιπο διάστημα. (Nicholls και Langford, 2018a) Όπως παρατηρείται στη μορφή των διαστημικών σταθμών, οι ταινίες ακολουθούν σχεδόν πιστά το μοντέλο του τροχού που είχαν παρουσιάσει μέσα από τα κείμενά τους οι Willy Ley και Werner von Braun. Συγκεκριμένα, ο W. Ley, συγγραφέας επιστημονικών συγγραμμάτων, το 1949 εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο ‘‘The Conquest of Space’’, όπου περιγράφει την κατασκευή διαφόρων διαστημικών σταθμών. Ο ίδιος μαζί με τον W. Von Braun (φυσικός, μηχανικός και ένας από τους πιο σημαντικούς επιστήμονες σχετικά με τα προβλήματα διαστημικών ταξιδιών), τον Fred Lawrence Whipple (αστρονόμος), τον Heinz Haber (φυσικός και συγγραφέας επιστημών), και άλλους αξιοσημείωτους επιστήμονες της εποχής, κυκλοφορούν , τη δεκαετία του 50’, στο περιοδικό Collier’s μια σειρά από άρθρα, με τίτλο ‘‘Man will Conquer Space Soon’’. Τα άρθρα είχαν ως κύριο θέμα τα ταξίδια στο διάστημα βασισμένα σε μηχανικά σχέδια. 38

Εικ. 36: Project Moonbase, 1953

Εικ. 37: Conquest of Space, 1955

Εικ. 38: Queen of Outer Space, 1958

Εικ. 39: Mutiny in Outer Space, 1965

Εικ. 40: The Green Slime, 1968

Εικ. 41: Solaris, 1972

Σε ένα από τα άρθρα με τίτλο ‘‘Crossing the Last Frontier’’, ο Von Braun περιγράφει με μηχανική λεπτομέρεια την κατασκευή και λειτουργία ενός διαστημικού σταθμού σε σχήμα τροχού. Αυτό το ‘‘τεχνητό φεγγάρι’’, όπως αναφέρει, θα κατασκευαστεί στο διάστημα, κομμάτι – κομμάτι, στην τροχιά της Γης και θα κάνει το γύρω του πλανήτη κάθε δύο ώρες. Στο εσωτερικό του θα υπάρχει τεχνητή βαρύτητα. Μέσα από τον διαστημικό σταθμό το πλήρωμα θα μπορεί να παρακολουθεί με ειδικά σχεδιασμένα τηλεσκόπια ότι συμβαίνει στη Γη, αλλά και να παρατηρεί το υπόλοιπο διάστημα. Τα σκάφος περιλαμβάνει, επιπλέον, κέντρο επικοινωνιών και ελέγχου, τμήμα μετεωρολόγων, ένα χώρο για τα διάφορα φορτία, αντλιοστάσιο, χώρους διαβίωσης και άλλα τμήματα που περιέχουν εξοπλισμό και προμήθειες. (Braun, 1952) Το όραμα των παραπάνω δανείστηκαν, επίσης, ο σκηνοθέτης Stanley Kubrick και ο συγγραφέας Arthur C. Clarke, για έναν από τους πιο διάσημους διαστημικούς σταθμούς στην ιστορία του κινηματογράφου, στην ταινία 2001: A Space Odyssey (1968). Ο Space Station V, όπως ονομάζεται, έχει Εικ. 42: ‘‘Man will Conquer Space Soon – Crossing the τη μορφή δύο περιστρεφόμεLast Frontier’’, Collier’s 1952. νων τροχών, με διάμετρο 300μ. περίπου ο καθένας (Esa, 2012), με σκοπό να ταξιδέψει από τη Γη στη Σελήνη και σε άλλους πλανήτες. Εκτός από τις βασικές λειτουργίες και χώρους ενός διαστημικού σταθμού, περιλαμβάνει, επίσης, ένα ξενοδοχείο, εστιατόριο, καθιστικό και θαλάμους επικοινωνίας. (Kubrick, 1968)

Εικ. 43: Space Station V, 2001: A Space Odyssey, 1968.

Σε μεταγενέστερες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές το σχήμα των διαστημικών σταθμών φαίνεται να εξελίσσεται και να γίνεται, σε ένα βαθμό, πιο πολύπλοκο. Οι δομές ποικίλουν, πηγάζουν κυρίως από τη φαντασία και σχεδιάζονται, έτσι, ώστε να φαίνονται λειτουργικές και παράλληλα εντυπωσιακές. Στη σειρά και τις ταινίες Star Trek (1966- σήμερα) εμφανίζεται ένας μεγάλος αριθμός διαφορετικών διαστημικών σταθμών, όπως είναι ο Deep Space Station K-7 (Star Trek: The Original Series, 1966-69), που περιλάμβανε, εκτός άλλων, βιομηχανικές εγκαταστάσεις και χώρους αναψυχής, ο Spacedock (Star Trek III: The Search for Spock, 1984), μεγάλο εμπορικό λιμάνι στην τροχιά της Γης και ο Deep Space Nine (Star Trek: Deep Space Nine, 1993-99), που λειτουργούσε ως αμυντικός και εμπορικός σταθμός. (Stobie, 2017)

Εικ. 44: Deep Space Station K-7,

Star Trek, 1966-69

Εικ. 46: Deep Space Nine, Star

Trek (1993-99)

Εικ. 45: Spacedock, Star Trek, 1984

Συχνό φαινόμενο είναι επίσης ο διαστημικός σταθμός να εμφανίζεται με τη μορφή ενός πανίσχυρου όπλου, ικανού να καταστρέψει ολόκληρους πλανήτες, όπως φαίνεται στις ταινίες της επόμενης περιόδου. (Nicholls και Langford, 2018) Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα είναι η ταινία Star Wars – A New Hope (1977), όπου προβάλλεται ο κινητός διαστημικός σταθμός, ‘‘Death Star’’ με μέγεθος ενός μικρού φεγγαριού και υπέρ – όπλο, υπεύθυνος για την καταστροφή πολλαπλών πλανητών (Brandon, 2014) και η ταινία Moonraker (1979), με τον ‘‘Drax’s space station’’, ένα σταθμό τριών ορόφων (Bergan, 2016), εξοπλισμένο με λέιζερ και δηλητηριώδη αέρια, που μπορεί να αφανίσει όλη την ανθρωπότητα. Εκτός άλλων, ο σταθμός περιλαμβάνει ένα κέντρο διοίκησης και ένα χώρο συνεδριάσεων, ο οποίος στο κέντρο ‘‘διακοσμείται’’ από τεράστιους αεραγωγούς πυραύλων. (Christie, 2016) 40

Εικ. 47: Death Star, Star Wars – A New Hope, 1977

Εικ. 48: Drax’s space station, Moonraker,

1979

Τα επόμενα χρόνια στον χώρο του κινηματογράφου, αλλά και της τηλεόρασης, οι διαστημικοί σταθμοί, γήινης ή εξωγήινης προέλευσης, συνεχίζουν να εμφανίζονται με διάφορες ξεχωριστές δομές, χρησιμεύοντας ως σταθμοί διέλευσης, χώροι διαβίωσης, επιστημονικά και ερευνητικά κέντρα και άλλα. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν η ταινία Heavy Metal (1981) με τον διαστημικό σταθμό που σχηματίζεται από δύο τεράστιους δακτυλίους, η ταινία Aliens (1986) με τον ‘‘Gateway Station’’, ένα συγκρότημα πολλαπλών ενωμένων μονάδων, που βρίσκεται στη τροχιά της Γης και χρησιμεύει ως νοσοκομείο προηγμένης τεχνολογίας, τόπος διαμονής και εμπορικό λιμάνι, (Ati, 2018) καθώς και η τηλεοπτική σειρά Mystery Science Theater 3000 (1988-1999) με τον διαστημικό σταθμό, ‘‘Satellite of Love’’, σε σχήμα κόκαλου, που όπως φαίνεται στα επεισόδια της σειράς διαθέτει, μεταξύ άλλων, ξεχωριστά δωμάτια για τον κάθε κάτοικο, αίθουσα θεάτρου, γήπεδο σκουός και ένα ζευγάρι ρομποτικά χέρια στο εξωτερικό του.

Εικ. 49: Σκίτσο του χώρου συνεδριάσεων, Moonraker, 1979

Εικ. 50: Heavy Metal, 1981

Εικ. 51: Aliens, 1986

Εικ. 52: Mystery Science Theater 3000, 1988-99

Στα τέλη του ’90, όπου η Σοβιετική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη στείλει στη τροχιά της Γης διαστημικούς σταθμούς, πολλοί σκηνοθέτες τείνουν να μιμούνται και να εμπνέονται από τους χώρους των σταθμών για τα σκηνικά των έργων τους. Τέτοιες αναπαραστάσεις εντοπίζονται στις ταινίες Contact (1997), όπου ένας από τους πρωταγωνιστές της ταινίας βρίσκει καταφύγιο στον ρωσικό διαστημικό σταθμό ‘‘Mir’’ και Armageddon (1998), στην οποία προβάλλεται ένας ρωσικός σταθμός βασισμένος σχεδιαστικά, επίσης, στον σταθμό ‘‘Mir’’, μόνο που στην ταινία είχε σχεδόν το διπλάσιο μέγεθος από τον πραγματικό. (Rocket city space pioneers, 2013) Χαρακτηριστική περίπτωση διαστημικού σταθμού που αποτελεί μόνιμη κατοικία, παρουσιάζεται στη σειρά και τις ταινίες άνιμε Gundam (1979-σήμερα) που επικεντρώνονται στη σύγκρουση που υπάρχει ανάμεσα στη Γη και τις διαστημικές αποικίες, οι οποίες απεικονίζονται όπως τις οραματίστηκε ο Gerard K. Εικ. 53: Armageddon, 1998 O’Neill. (Dyar, 2020) Αντιστοίχως, στην τηλεοπτική σειρά Power Rangers Lost Galaxy (19992000), το ‘‘Terra Venture’’ είναι ένας τεράστιος διαστημικός σταθμός που αποτελείται από πολλαπλούς κατοικήσιμους θόλους, ο καθένας με το δικό του περιβάλλον. Υπάρχουν θόλοι που περιέχουν δάση, άλλοι βουνά, λίμνες, ακόμα και έναν ωκεανό. Ο μεγαλύτερος θόλος στο κέντρο του σταθμού φιλοξενεί μια ολόκληρη πόλη. Εικ 54: Power Rangers Lost Galaxy, (The City Library, 2015) 1999-00

Εικ. 55: Σταθμός ‘‘X-18999’’. Gundam, 1998

Εικ. 56: Σταθμός ‘‘Heliopolis’’. Gundam,

2002-03

Η εξέλιξη στη μορφή των διαστημικών σταθμών μπορεί να φανεί, περαιτέρω, σε έργα της επόμενης χιλιετίας, όπως στις ταινίες Planet of the Apes (2001) με τον σταθμό ‘‘Oberon’’ που αποτελεί ερευνητικό κέντρο, Dante 01 (2008), με τον ομώνυμο σταθμό που λειτουργεί ως ψυχιατρικό κέντρο, Oblivion (2013), με τον τετράεδρο διαστημικό σταθμό ‘‘The Tet’’ που είναι μια τεχνητή νοημοσύνη εξωγήινης προέλευσης και τρέφεται με πλανήτες, Geostorm (2017) με τον ‘‘International Climate Space Station’’ που είναι ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός με κάποιες προσθήκες, όπως το ότι είναι ικανός μέσω κάποιων δορυφόρων να ελέγχει τις καιρικές συνθήκες της Γης (Hogg, 2017), The Cloverfield Paradox (2018) με τον ‘‘Cloverfield Station’’ στην τροχιά της Γης, καθώς και στις τηλεοπτικές σειρές The Venture Bros (2003-2018), που ο διαστημικός σταθμός ‘‘Gargantua-2’’ λειτουργεί, εκτός των άλλων, ως καζίνο και πολυτελές θέρετρο, Battlestar Galactica (2004-2009) που ο σταθμός ‘‘Zephyr’’ (Conway, 2017), έχει μορφή παρόμοια με αυτή του Stanford Torus και Doctor Who (2005- σήμερα) με τον ‘‘Satellite Five’’ που είναι υπεύθυνος για την μετάδοση ειδήσεων στη Γη κ.ά Επίσης, στο βιντεοπαιχνίδι Halo (2003) εμφανίζεται ο εντυπωσιακός κινητός πλανητοειδής σταθμός ‘‘High Charity’’, διαμέτρου 348χλμ, πρωτεύουσα θρησκευτικής, πολιτικής και στρατιωτικής δύναμης. Η κατασκευή του ξεκίνησε από ένα κομμάτι βράχο, και ύστερα όλα χτίστηκαν γύρω από αυτόν, δίνοντάς του το σχήμα ενός μανιταριού. Στον θόλο, στο πάνω μέρος του σταθμού, υπάρχει μια πολύ-επίπεδη πόλη με ένα τεχνητό αστέρι στην κορυφή της, υπεύθυνο για τη προσομοίωση του ήλιου στο εσωτερικό του σταθμού. Το τεχνητό περιβάλλον που επικρατεί στο ‘‘High Charity’’ είναι παρόμοιο με αυτό της Γης. (Staten, 2009) Ο σταθμός, με την εξωπραγματική μορφή του, περιλαμβάνει πολλούς ιερούς χώρους, μεγάλες αυλές, χώρους διαμονής, θυρίδες σύνδεσης με άλλα σκάφη και εγκαταστάσεις συντήρησης. (Halo Waypoint)

Εικ. 57: Τομή του High Charity

Η διαστημική αποικία στον κινηματογράφο του 21ου αιώνα

Από το πλήθος των ταινιών που αναφέρονται σε διαστημικούς σταθμούς, γίνεται η επιλογή, στην παρούσα μελέτη, πέντε χαρακτηριστικών αναπαραστάσεων διαστημικών σταθμών – αποικιών στον κινηματογράφο του 21ου αιώνα, όπου η πόλη έχει μεταφερθεί εκτός των ορίων του πλανήτη Γη, λειτουργώντας ως μια αυτόνομη εγκατάσταση με νέα και ξεχωριστή μορφή.

Α. Ταινίες αναφοράς Elysium (2013) Στην ταινία Elysium, η ανθρωπότητα, το έτος 2.154, έχει αναπτύξει ένα μεγάλο διαστημικό σταθμό (δακτύλιο), με το όνομα Elysium, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 120 χιλιομέτρων από μια δυστοπική Γη. (Blomkamp, 2013) Ο σταθμός περιλαμβάνει μοντέρνες πολυτελείς κατοικίες, φυσικό περιβάλλον παρόμοιο με αυτό της Γης, νερό και τεχνητή βαρύτητα. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι ζουν εκεί, χωρίς να ανησυχούν για πολέμους, εγκληματικότητα και ασθένειες. Στις πρώτες σκηνές της ταινίας αναφέρεται ότι πρόκειται για ένα κόσμο όπου όλοι έχουν στη διάθεσή τους ρομπότ υπαλλήλους να τους υπηρετούν και ζώντας εκεί, δεν αρρωσταίνουν ούτε γερνούν. Για αυτούς που έχουν την οικονομική δυνατότητα να μείνουν εκεί, η ελίτ δηλαδή της εποχής, το Elysium φαντάζει σαν ένας παράδεισος ανάμεσα στα αστέρια. Αντίθετα, αυτοί που έχουν παραμείνει στην υπέρ – κατοικημένη, μολυσμένη και αφιλόξενη επιφάνεια της Γης έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την εγκληματικότητα, τη φτώχεια και τις αρρώστιες. (Halperin, 2013) Η εικόνα του Elysium παραπέμπει σε έναν πανέμορφο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα με έντονα χαρακτηριστικά αρνητικών αξιών, συμπεριφορών και προτύπων, με βάση τα σημερινά δεδομένα. Με μια πρώτη ματιά η τεχνολογική πρόοδος του ανθρώπου φαίνεται αξιοθαύμαστη καθώς και η ευημερία που

Εικ. 58: Ο σταθμός Elysium

προσφέρει αυτή στο μέλλον. Όταν όμως σκεφτεί κανείς τις άθλιες συνθήκες ζωής που επικρατούν στη Γη και που αυτές ώθησαν τον άνθρωπο να δημιουργήσει τον κόσμο αυτό, μόνο όμως για τους οικονομικά εύρωστους, απεύχεται το ανθρώπινο δημιούργημα του Elysium. Star Trek Beyond (2016) Η ιστορία του Star Trek ξεκινάει από τον 22ο αιώνα και υπάρχουν αναφορές μέχρι τον 32ο. Η πραγματικότητα που παρουσιάζεται στο Star Trek σαν μελλοντική μπορεί να θεωρηθεί υπερβολική και ότι αγγίζει τα όρια της φαντασίας. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τον David Allen Batchelor, φυσικό της Nasa, το Star Trek είναι πιο πιστό στην επιστήμη από οποιαδήποτε άλλη σειρά ή ταινία επιστημονικής φαντασίας που έχει προβληθεί στην τηλεόραση ή στον κινηματογράφο. (Batchelor, 2017) Σίγουρα θα υπάρχουν λάθη, αστοχίες και υπερβολές αλλά είναι μια αρκετά φιλόδοξη προσέγγιση του μέλλοντος, με μεγάλη εξέλιξη της τεχνολογίας, τεράστια επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Η ταινία Star Trek Beyond, εκτυλίσσεται το έτος 2.263. Το διαστημόπλοιο Enterprise, του οποίου η αποστολή είναι να εξερευνάει το διάστημα και να συλλέγει πληροφορίες ώστε να συνεισφέρει στην προστασία και την επέκταση της Ομοσπονδίας, φτάνει στη μητρόπολη Yorktown, η οποία βρίσκεται στο άκρο της περιοχής της Ομοσπονδίας. (Collura, 2016) Πρόκειται για μια τεράστια σφαιρική διαστημική αποικία σαν μια νιφάδα χιονιού εγκλωβισμένη μέσα σε ένα θόλο. Η Yorktown φιλοξενεί εκατομμύρια κατοίκους πολλών διαφορετικών ειδών, ανθρώπους και εξωγήινους, προερχόμενους από κάθε πλευρά του σύμπαντος. Είναι το κέντρο για διπλωματικές σχέσεις, όπου όλοι οι πολιτισμοί συναντιούνται και ζουν αρμονικά. (Duchak, 2016)

Εικ. 59: Ο σταθμός Yorktown

Valerian and the City of a Thousand Planets (2017) Η ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, εμπνευσμένη από τη Γαλλική σειρά κόμικς ‘‘Valérian et Laureline’’ των Pierre Christin και JeanClaude Mézières, παρουσιάζει την εξέλιξη του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) σε ένα πολυπολιτισμικό αστικό κέντρο, με το όνομα Alpha, η πόλη των χιλιάδων πλανητών. Οι πράκτορες Valerian και Laureline αποστέλλονται στον σταθμό Alpha για να βρουν και να εξολοθρεύσουν μια μυστηριώδη σκοτεινή δύναμη που απειλεί να καταστρέψει ολόκληρη την πόλη. (IMDb, 2017) Η ταινία ξεκινάει με την πρώτη διεθνή διαστημική αποστολή Apollo – Soyuz το έτος 1975, σύμβολο τέλους του διαστημικού αγώνα μεταξύ της Αμερικής και της Ρωσίας (Betz, 2020), και συνεχίζει με τον πραγματικό ΔΔΣ και την εξέλιξή του μέχρι το 2031, όπου διαστημόπλοια από κάθε έθνος ενώνονται με αυτόν, σηματοδοτώντας την συνεργασία όλων των γήινων χωρών. Το 2.150 εξωγήινα διαστημόπλοια κάνουν την εμφάνισή τους και ενώνονται με τη σειρά τους στο σταθμό. Ο σταθμός βρίσκεται αρχικά στην τροχιά της Γης, αλλά λόγω της συνεχούς επέκτασής του, το μέγεθός του έχει φτάσει να απειλεί τον πλανήτη. Για αυτό το λόγο παίρνουν την απόφαση να τον ‘‘τραβήξουν’’ από την τροχιά της Γης και να τον επανατοποθετήσουν στο ρεύμα του Μαγγελάνου. Μετά από 400 χρόνια, το 2.550, ο διαστημικός σταθμός, με την ονομασία Alpha, έχει εξελιχτεί σε μια τεράστια μητρόπολη εκατομμυρίων κατοίκων, γήινων και εξωγήινων. (Besson, 2017) Το 1967 δημοσιεύτηκε το πρώτο τεύχος ‘‘Valérian et Laureline’’ και το 1975 κυκλοφορεί το κόμικ ‘‘Valerian Vol 6: Ambassador of the Shadows’’, όπου κάνει την εμφάνισή του ο Point Central, ένας διαστημικός σταθμός ο οποίος ενέπνευσε τον σκηνοθέτη της ταινίας, Luc Besson, για τον σταθμό Alpha. (Urrutia, 2017) Η ανάπτυξη του ΔΔΣ, συγκριτικά με την πλοκή της ταινίας, δεν κινείται στα πλαίσια του Εικ.60: Point Central, εξωπραγματικού. Ακόμα και σήμερα ο σταθμός Valérian et Laureline αποτελεί ένα μέρος στο οποίο πέντε διαστημικές υπηρεσίες διαφορετικών εθνών έχουν ενωθεί και συνεργάζονται με σκοπό την επέκταση των επιστημονικών ερευνών σχετικά με το διάστημα, με αποτέλεσμα τη συνάντηση διαφόρων πολιτισμών και την ανταλλαγή ιδεών. (Garcia, 2020)

Εικ. 61: Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, 2020

Εικ. 62: Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, 2031

Εικ. 63: Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, 2150

Εικ. 64: Μεταφορά ΔΔΣ στο ρεύμα του Μαγγελάνου

Εικ. 65: Διαστημικός Σταθμός Alpha, 2550

Interstellar (2014) Η ταινία Interstellar αφορά ένα δυστοπικό μέλλον, το 2.067, όπου η ανθρωπότητα αγωνίζεται για την επιβίωσή της. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας, Cooper, πρώην πιλότος της NASA, ηγείται μιας αποστολής μέσω μιας σκουληκότρυπας ώστε να βρει ένα κατοικήσιμο πλανήτη σε έναν άλλο γαλαξία, προτού η έλλειψη πόρων οδηγήσει στην εξαφάνιση της ανθρώπινης φυλής. Το 2.156, ο πρωταγωνιστής εμφανίζεται σε μια διαστημική αποικία με το όνομα Cooper Station, γεγονός που σηματοδοτεί την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. (Heckmann, 2020) Ο διαστημικός σταθμός Cooper βρίσκεται στην τροχιά του Κρόνου, δίπλα στη σκουληκότρυπα. Υπάρχουν και άλλοι σταθμοί σαν και αυτόν, οι οποίοι δεν εμφανίζονται στην ταινία, αλλά ο συγκεκριμένος φαίνεται να είναι ο κεντρικός. Πρόκειται για μια κυλινδρική δομή που φιλοξενεί χιλιάδες κατοίκους και περιστρέφεται γύρω από τον κεντρικό άξονά της ώστε να παράγει τεχνητή βαρύτητα.

Εικ. 66: Cooper Station, Interstellar, 2014

Cargo (2009) Το Cargo είναι ακόμα μία ταινία που εξελίσσεται σε ένα δυστοπικό μέλλον, το έτος 2.276, όπου η Γη δεν είναι πλέον κατοικήσιμη λόγω της περιβαλλοντικής καταστροφής και οι κοινωνίες που έχουν απομείνει ζουν σε υπερπληθυσμένες διαστημικές αποικίες. Η μόνη ελπίδα διαφυγής είναι ο Rhea, ένας παραδεισένιος πλανήτης, πέντε έτη φωτός μακριά από τη Γη. (IMDb, 2009) Ο διαστημικός σταθμός 30 (‘‘Station 30’’) είναι μια από τις αποικίες που εμφανίζονται στην ταινία. Φιλοξενεί υπερβολικό αριθμό κατοίκων που διαβιώνουν υπό άθλιες συνθήκες, αναμένοντας τη μεταφορά τους σε ένα καλύτερο περιβάλλον. Στις ταινίες Interstellar και Cargo εμφανίζονται δύο διαστημικοί σταθμοί, αντίστοιχα, που έχουν στηριχτεί στη μορφή του κυλίνδρου του O’Neill. Οι συγκεκριμένοι σταθμοί προβάλλονται ελάχιστα στη διάρκεια της ταινίας και για αυτό τον λόγο δεν υπάρχουν αρκετές εικόνες και πληροφορίες για αυτούς.

Εικ. 67: Station 30, Cargo, 2009

Β. Οργάνωση των χώρων

Ο σχεδιασμός του Elysium έχει στηριχτεί στη μορφή του διαστημικού σταθμού Stanford Torus. Στόχος των σχεδιαστών ήταν να μην φαίνεται ως δημιούργημα επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια κατασκευή πολύ κοντά στην πραγματικότητα που συμβαδίζει με τους νόμους της φυσικής και την επιστημονική έρευνα αναφορικά με τον κοίλο δακτύλιο. Ο υπεύθυνος για το σχεδιασμό των οπτικών εφέ της ταινίας, Mitchell Stuart, αναφέρει συγκεκριμένα ότι για να φαίνεται πως έχει κτιστεί από εμάς στο μέλλον, κάθε Εικ. 68: Ο σταθμός Elysium μεμονωμένο πάνελ και κομμάτι του Elysium έπρεπε να φαίνονται σαν να έχουν μεταφερθεί ξεχωριστά από τη Γη και, ύστερα, συναρμολογηθεί σε τροχιά. (Anders, 2013) Ο δακτύλιος έχει πλά- Εικ.69: Αριστερά: Getty Center, Los Angeles Δεξιά: CG τος 2χλμ, διάμετρο 40χλμ και (computer generated) πλάνο Το Getty Center χρησιμοποιήθηκε ως αναφορά για τη περιφέρεια 125.6χλμ με μή- φύτευση. κος επιφάνειας 126,056.22μ. (Failes, 2013) Η μορφή του εδάφους στο εσωτερικό του διαστημικού σταθμού έχει σχεδιαστεί με βάση εναέριες λήψεις του Μαλιμπού και του Μπέβερλυ Χιλς. (Image Engine, 2013) Η οικιστική ζώνη του Elysium παρουσιάζεται αρκετά παρόμοια με το σύγχρονο αστικό τοπίο, αν εξαιρέσει κανείς το τοροειδές σχήμα πάνω στο οποίο αναπτύσσεται. Φαίνεται να είναι ένα περιβάλλον το οποίο μπορεί να καλύψει τις περισσότερες ανθρώπινες και κοινωνικές ανάγκες της ελίτ κοινωνίας. Η κατοικήσιμη περιοχή βρίσκεται στο μεγαλύτερο εξωτερικό δακτύλιο, έχει δε διαχωριστεί από τις διοικητικές μονάδες, οι οποίες βρίσκονται στον μικρότερο εσωτερικό δακτύλιο. Αποτελείται κυρίως από κατοικίες και χώρους αναψυχής. 54

Λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης, κάθε κατοικία περιλαμβάνει ιατρικές μονάδες και είνα πιθανό να συμβαίνει το ίδιο και με άλλες λειτουργίες. Στόχος ήταν το εσωτερικό του μεγάλου δακτυλίου να παραπέμπει σε γειτονιές της σημερινής πόλης του Μαλιμπού. (Failes, 2013)

Η διαστημική αποικία του Star Trek Beyond αποτελείται από ένα σύνολο δακτυλίων, τοποθετημένων γύρω από ένα κέντρο. Όλοι αυτοί οι δακτύλιοι ενώνονται μεταξύ τους και με το κέντρο μέσω κάποιων σηράγγων ελλειπτικής διατομής, οι οποίες χρησιμεύουν ως γέφυρες και δίκτυα μεταφοράς. (Lin, 2016) Όλα αυτά περικλείονται από ένα σφαιρικό, διαφανές στρώμα, διαμέτρου 25χλμ, το οποίο χρησιμεύει για τη διατήρηση της βαρύτητας και της ατμόσφαιρας στο εσωτερικό, αλλά και για την προστασία από τυχόν εξωτερικές επιθέσεις. (Martin, 2016) Η Yorktown, εκτός από οικιστικό συγκρότημα ικανό να φιλοξενήσει διαφορετικές έμβιες κοινότητες, διαθέτει και άλλες εγκαταστάσεις βαριάς βιομηχανίας για την κατασκευή νέων διαστημοπλοίων, την επιδιόρθωση αυτών και φυσικά το σχεδιασμό και την προετοιμασία νέων αποστολών εξερεύνησης του σύμπαντος. (Stobie, 2017) Ο σταθμός πρέπει να διαθέτει, επίσης, κάποιο μηχανισμό ελέγχου της τεχνητής βαρύτητας και των ατμοσφαιρικών συνθηκών, έτσι ώστε να επιτυγχάνονται οι κατάλληλες περιβαλλοντολογικές προσομοιώσεις για την ικανοποίηση των αναγκών των διαφόρων ειδών κατοίκων. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως είναι και αυτή του Elysium, η περιστροφή των διαστημικών αποικιών δικαιολογεί την άσκηση κεντρομόλων δυνάμεων, άρα και την ύπαρξη τεχνητής βαρύτητας, ενώ εδώ το προσπερνάει σχετικά ελαφρά βασιζόμενο σε μια μελλοντική τεχνολογική επίτευξη.

Εικ. 70: Η πόλη Yorktown

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο Sean Hargreaves, υπεύθυνος σχεδιασμού της Yorktown, στη συνέντευξή του, (Trekyards, 2017) το αρχικό πλάνο για τον σχεδιασμό της πόλης ήταν κάθε σήραγγα και αντίστοιχα κάθε δακτύλιος να προορίζεται για μια φυλή. Έτσι κάθε φυλή θα είχε τη δικιά της οικιστική περιοχή με το ύφος και την αρχιτεκτονική που θα της ταίριαζε. Ωστόσο, η πραγματοποίηση αυτού του έργου θα ήταν αρκετά χρονοβόρα και δεν θα πρόσθετε κάτι στην πλοκή της ταινίας, με αποτέλεσμα να απορριφθεί. Οι δημιουργοί της Yorktown κατέληξαν να σχεδιάσουν ένα συγκεκριμένο αριθμό κτιρίων τοποθετημένα σε τέσσερις διαφορετικές σήραγγες, οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν, τροποποιήθηκαν και τέλος ενώθηκαν μεταξύ τους. Οι σήραγγες και οι δακτύλιοι εξωτερικά είναι επίπεδοι και έτσι τα κτίρια είναι πάντα κάθετα στην επιφάνειά τους, και από τη στιγμή που στο διάστημα δεν υπάρχει η έννοια του ‘‘πάνω’’ και ‘‘κάτω’’, αυτά τοποθετούνται και στις δύο πλευρές τους. Αυτό λειτουργεί με τεχνητή βαρύτητα. Αντίθετα, το εσωτερικό τους έχει ένα ελλειπτικό σχήμα και μηδενική βαρύτητα ώστε να κινούνται μέσα σε αυτό τα διαστημόπλοια. (Lin, 2016) Εικ. 71: Το κέντρο της Στο κέντρο του διαστημικού σταθμού, όλοι οι δακτύλι- Yorktown οι και οι σήραγγες ενώνονται σε μια σφαίρα, η οποία περιλαμβάνει κάποια διοικητικά τμήματα, αλλά κυρίως χρησιμεύει για την ενεργειακή τροφοδότηση όλης της αποικίας.

Εικ. 72: Το εσωτερικό των σηράγγων

Στην ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, το ακριβές μέγεθος και η τοποθεσία του διαστημικού σταθμού Alpha δεν αναφέρεται. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι πρόκειται για μια τεράστια δομή. (Leadbeater, 2017) Έχει πληθυσμό 30.000.000 περίπου και φιλοξενεί 3.236 είδη, τα οποία μιλούν 5.000 διαφορετικές γλώσσες. (Besson, 2017) Η ομάδα σχεδίασης του σταθμού ξεκίνησε, αρχικά, από τον ΔΔΣ στο κέντρο της δομής, πρόσθεσε διάφορες μονάδες διαστημοπλοίων και διαφορετικά περιβάλλοντα, ώστε να καταλήξει σε ένα τεράστιο αστικό σύμπλεγμα. (Rodeo Fx, 2017) Με μια πρώτη ματιά, το εξωτερικό του Alpha δίνει την αίσθηση μιας μάζας από διαφορετικά διαστημόπλοια, στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο, θυμίζοντας ένα Εικ. 73: Ο σταθμός Alpha σμάρι μελισσών που δημιουργούν τη νέα τους αποικία . Το ίδιο συμβαίνει και στον περιβάλλοντα χώρο γύρω από τον σταθμό, όπου έχει δημιουργηθεί ένα ‘‘μποτιλιάρισμα’’ από διαστημόπλοια. Ο διαστημικός σταθμός στο εσωτερικό του χωρίζεται σε διάφορα μέρη τα οποία είναι τα εξής: Νότια υπάρχει το βυθισμένο τμήμα, η θάλασσα της Γαλάνα, που φιλοξενεί 800 είδη και περιλαμβάνει υποβρύχιες καλλιέργειες και μεγάλους μεταλλικούς πύργους. Συνολικά η εικόνα του παραπέμπει σε ένα υποθαλάσσιο διυλιστήριο πετρελαίου. Βόρεια είναι τα αέρια εδάφη με βραχώδη βουνά σαν ηφαίστεια, που καταλαμβάνονται από τους ‘‘Azin Mo’’, οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι στην νευροεπιστήμη και τα μοριακά συστατικά. Ανατολικά βρίσκεται η αποικία των ‘‘Omelites’’, οι οποίοι φαίνονται να αιωρούνται ανάμεσα σε μεγάλα, κάθετα, χρυσά τοιχία σε ένα χώρο σαν βάση δεδομένων και είναι υπεύθυνοι για τα οικονομικά της πόλης και τις τραπεζικές εργασίες. Τέλος, στα δυτικά ζει το ανθρώπινο είδος μαζί με συμβατά είδη, σε μια περιοχή γεμάτη φωτεινές πινακίδες ‘‘νέον’’, που θυμίζει τους δρόμους του Τόκυο .

Εικ. 74: Νότιο Τμήμα

Εικ. 75: Βόρειο Τμήμα

Εικ. 76: Ανατολικό Τμήμα

Εικ. 77: Δυτικό Τμήμα

Εκτός από τα διάφορα αστικά τμήματα, ο σταθμός περιλαμβάνει επίσης χώρους στάθμευσης για τα διαστημόπλοια, πολλαπλές αποβάθρες και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. (Besson, 2017) Στη διάρκεια της ταινίας προβάλλονται τοπία, που δεν μοιάζουν αποτέλεσμα ανθρώπινης παρέμβασης. Είναι περιβάλλοντα που δείχνουν φυσικά και αποτελούνται, κυρίως, από βραχώδεις επιφάνειες και απότομους γκρεμούς. Πιθανότατα εξυ- Εικ. 78: Αποβάθρες / Χώροι Στάθμευσης πηρετούν τους σκοπούς του σεναρίου ως φυσικά καταφύγια, συμβατά με το φυσικό περιβάλλον κάποιων εξωγήινων όντων. Λεπτομέρειες στο σκοτεινό τοπίο, υποδηλώνουν μια παράλληλη χρήση αυτών των χώρων ως μέρος του αποχετευτικού συστήματος του Εικ. 79: Στο εσωτερικό του σταθμού Alpha κεντρικού συγκροτήματος. Αυτό που παρατηρείται σε όλη την έκταση της αποικίας είναι η έλλειψη ‘‘πρασίνου’’. Από όλους τους αστικούς και κοινόχρηστους χώρους απουσιάζει η φύτευση, ανθρώπινη ή εξωγήινη, εκτός από τις υποβρύχιες καλλιέργειες στη θάλασσα της Γαλάνα. Είναι μια ανεξήγητη επιλογή των σχεδιαστών, εφόσον αναφερόμαστε σε μια μελλοντική, εξελιγμένη πόλη με αποίκους από όλο το σύμπαν.

Στην ταινία Interstellar, ο σταθμός Cooper που βρίσκεται πολύ κοντά στον χωρικό σχεδιασμό του Elysium, εμφανίζεται ως ένα οικιστικό τοπίο παρόμοιο με αυτό της Γης, που καλύπτει ολόκληρο το εσωτερικό του, αψηφώντας την βαρύτητα όπως την ξέρουμε σήμερα. Ο τρόπος ζωής των ανθρώπων, που έχουν ήδη μετατραπεί σε μια αγροτική κοινωνία εξαιτίας των αναγκών που υπήρχαν πίσω στη Γη, αντικατοπτρίζεται στη δομή και την αρχιτεκτονική του σταθμού. Πιο συγκεκριμένα, ο σταθμός παρουσιάζεται ως κλασικός Αμερικάνικος αγροτικός οικισμός. Το μεγαλύτερο μέρος της αποικίας αποτελείται από μεγάλα χωράφια γύρω από αγροτικές οικίες και εφόσον κάθε διαστημικός σταθμός είναι ανεξάρτητος, εμπεριέχει βασικές εγκαταστάσεις όπως νοσοκομεία και σχολεία. (Ceylan, 2018) Παράλληλα, στην ταινία εμφανίζονται βιομηχανικοί χώροι κατασκευής, επιδιόρθωσης και στάθμευσης σκαφών, που πιθανά εξυπηρετούν την μετακίνηση των αποίκων μεταξύ των διαστημικών σταθμών και την εξερεύνηση του υπόλοιπου σύμπαντος.

Εικ. 80: Cooper Station

Εικ. 81: Βιομηχανικοί χώροι, Cooper Station

Στην ταινία Cargo, ο ‘‘Σταθμός 30’’ είναι μια ιπτάμενη πόλη στη τροχιά της Γης. Αναπτύσσεται στο εσωτερικό εφτά περιστρεφόμενων δακτυλίων, τριών εξωτερικών και τεσσάρων μικρότερων εσωτερικών. Πρόκειται για μια σκοτεινή, βαριά Εικ. 82: Blade Runner, 1982 πυκνοκατοικημένη πόλη που παραπέμπει σε ένα φουτουριστικό αστικό τοπίο σε στυλ Blade Runner. Σε κάθε δακτύλιο ξεχωρίζει ένα σύμπλεγμα ουρανοξυστών που πιθανά εξυπηρετούν ως κεντρικά Εικ. 83: Cargo, 2009 διοικητικά τμήματα και γραφεία, ενώ στις κορυφές τους κυριαρχούν τεράστιες φωτεινές διαφημιστικές πινακίδες. Σε όλη την έκταση της διαστημικής αποικίας απουσιάζει η φύτευση, καθώς επίσης δεν φαίνεται να υπάρχουν πάρκα και ανοιχτοί Εικ. 84: Ο χώρος φόρτωσης - εκφόρτωσης του Station 30 χώροι. Στο ένα άκρο του σταθμού υπάρχει μια κυλινδρική δομή με στρογγυλές υποδοχές σε όλη την επιφάνειά της. Το συγκεκριμένο κομμάτι του σταθμού χρησιμεύει για την φόρτωση και εκφόρτωση φορτίων – κοντέινερ, μεταξύ των διαφόρων διαστημικών σταθμών.

Γ. Σχεδιασμός των χώρων

Ο σταθμός του Elysium αποτελεί μια πόλη αραιά κατοικημένη, με τη φύτευση και το στοιχείο του νερού να κυριαρχούν σε όλη την έκτασή της. Περιποιημένα πάρκα όπου επικρατούν οι καμπύλες γραμμές, πλωτές κατασκευές για χαλάρωση και πλούσιες οικίες με μεγάλους κήπους προσφέρουν στους κατοίκους το πολυτελές περιβάλλον που αναζητούν.

Εικ. 85: Η οικιστική ζώνη του σταθμού Elysium

Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός των δημόσιων κτιρίων στο Elysium είναι εμπνευσμένος, σε ένα βαθμό, από τα σχέδια των αρχιτεκτόνων Zaha Hadid και Santiago Calatrava. (Image Engine, 2013) Οργανικά, μοντέρνα κτίρια και πιο απλές δομές με χρήση γεωμετρικών σχημάτων, όπως η σφαίρα και ο κύβος, που πολλές φορές παραπέμπουν σε γλυπτικές μορφές ( χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του S. Calatrava), σε συνδυασμό με μια φουτουριστική αρχιτεκτονική. Από την άλλη μεριά, η αρχιτεκτονική των κατοικιών διαφέρει ως προς το στυλ και την προσέγγιση, καθώς αντανακλά τις προτιμήσεις των διαφόρων αγοραστών από τη Γη. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι κυρίως ότι πρόκειται για μονοκατοικίες με λίγους ορόφους. Ως προς το στυλ τους, κάποια κτίρια αντιπροσωπεύουν την μοντέρνα αρχιτεκτονική με καθαρές γραμμές, ορθογώνια σχήματα και μεγάλους ανοιχτούς χώρους, ενώ κάποια άλλα, όντας μοντέρνα, πλησιάζουν τη νεοκλασική δομή. Όσον αφορά τον εσωτερικό σχεδιασμό, είναι στο χέρι των κατοίκων ανάλογα με τις προτιμήσεις τους, αν και παρατηρείται ένας μινιμαλισμός, ο οποίος αντιπροσωπεύει τη σύγχρονη μοντέρνα κοινωνία. Τα διοικητικά κτίρια στον μικρότερο εσωτερικό δακτύλιο, τα οποία περιλαμβάνουν γραφεία και εργαστήρια, φαίνεται να έχουν ένα πιο αυστηρό 62

κα βιομηχανικό ύφος. Στο εσωτερικό τους, ενώ παραπέμπουν περισσότερο στη δομή ενός διαστημοπλοίου, η φύτευση συνεχίζει να υπάρχει σε μεγάλο βαθμό και να καλύπτει πολλές από τις επιφάνειές τους. Το Elysium έχει την αίσθηση ενός ουτοπικού γήινου περιβάλλοντος μέχρι να γυρίσει η κάμερα στον μαύρο ουρανό, για να υπενθυμίσει ότι πρόκειται για μια πόλη αιωρούμενη στο διάστημα.

Εικ. 86: Δημόσια κτίρια (1)

Εικ. 87: Δημόσια κτίρια (2)

Εικ. 88: Σύγχρονη μοντέρνα κατοικία με

Εικ. 89: Σύγχρονη μοντέρνα κατοικία με

Εικ. 90: Νεοκλασικό κτίριο με κεραμοσκεπή

Εικ. 91: Διοικητικό κτίριο

Εικ. 92: Το εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (1)

Εικ. 93: Το εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (2)

πολλαπλά ορθογώνια σχήματα και μεγάλους ανοιχτούς χώρους (1)

και χρήση στηλών σε όλο το μήκος της επιφάνειάς του

πολλαπλά ορθογώνια σχήματα και μεγάλους ανοιχτούς χώρους (2)

Η αρχιτεκτονική της Yorktown κινείται σε άλλα πλαίσια, καθώς εκφράζει τον φουτουριστικό χαρακτήρα της ταινίας Star Trek και ταυτόχρονα τη γενική εικόνα μιας σύγχρονης μητρόπολης. Πρόκειται για μια πόλη με πυκνό οικιστικό σύμπλεγμα, χωρίς κάποιον διαχωρισμό ανάμεσα στις κατοικίες, τα εμπορικά και τα διοικητικά κτίρια. Το μεγαλύτερο κομμάτι της πόλης αποτελείται από ψηλούς ουρανοξύστες, στους οποίους συγκεντρώνονται διάφορες δράσεις (κατοίκηση, εργασία και κοινωνικοποίηση). Ανοιχτοί χώροι και πάρκα έχουν σταθερή θέση σε κάθε μονάδα, με μικρό όμως ποσοστό πρασίνου σε σχέση με την ολική επιφάνεια. Μεγάλες πλακόστρωτες πλατείες με συμμετρικές διατάξεις δενδροφύτευσης και μεγάλες λίμνες με διαφανή πυθμένα, Εικ. 94: Η διαστημική αποικία Yorktown (1) που επιτρέπει το φυσικό φωτισμό στο εσωτερικό της σήραγγας και προσφέρει μια ιδιαίτερη θέα της πόλης. Τα πλάνα στο εσωτερικό της διαστημικής αποικίας γυρίστηκαν στην πόλη του Ντουμπάι. Το Ντουμπάι είναι ο τόπος με κάποια από τα πιο καινοτόμα και εντυπωσιακά σύγχρονα αρχιτεκτονικά έργα. Τα κτίρια είναι ολοκαίνουρια, με μια διαφορετική αισθητική από αυτή που υπάρχει στην Αμερική ή την Ευρώπη. Είναι κάτι λιγότερο οικείο, φουτουριστικό και σχεδόν εξωγήινο. Την ίδια αισθητική ήθελαν να δώσουν οι σχεδιαστές στην πόλη της Yorktown, προσθέτοντας κάποια ακόμη φουτουριστικά συγκροτήματα. (Trekyards, 2017) Εμφανίζονται πολλοί ουρανοξύστες με αυστηρό ορθογώνιο σχήμα και μεγάλες γυάλινες προσόψεις με ισχυρή αντανάκλαση του περιβάλλοντος ή ακόμα και με οριζόντιες συμμετρικές πτυχώσεις που παραπέμπουν σε μπαλκόνια. Αυτά όμως που κυριαρχούν είναι ψηλά κτίρια με προσόψεις που φαίνεται να λυγίζουν, να στρίβουν και να καμπυλώνουν, με κατόψεις διαφόρων σχημάτων, κυκλικές, ελλειπτικές ή ακόμα και τριγωνικές που συνυπάρχουν δημιουργώντας ένα φουτουριστικό, εικαστικό φόντο.

Η πολυμορφία αυτής της πόλης εξυπηρετεί την ανάγκη στέγασης μεγάλων πληθυσμιακά ομάδων με έντονα διαφορετικά χαρακτηριστικά σε περιορισμένο χώρο, η δε εικαστική πολυπλοκότητα εκφράζει το πολυπολιτισμικό επίπεδο ανάπτυξης.

Εικ. 95: Η διαστημική αποικία Yorktown (2)

Εικ. 96: Η διαστημική αποικία Yorktown (3)

Εικ. 97: Η διαστημική αποικία Yorktown (4)

Εικ. 98: Η διαστημική αποικία Yorktown (5)

Εικ. 99: Η διαστημική αποικία Yorktown (6)

Εικ. 100: Η διαστημική αποικία Yorktown (7)

Όταν κάποιος εισέρχεται στην πόλη του σταθμού Alpha, το πρώτο που αντικρίζει είναι ένα πυκνοκατοικημένο αστικό τοπίο με πολυκατοικίες να δείχνουν προς κάθε κατεύθυνση, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί το κέντρο του σταθμού. Το πλάνο που είχαν οι σχεδιαστές στο μυαλό τους ήταν να τοποθετήσουν δύο φορές την πόλη της Νέας Υόρκης αντικριστά ώστε, με τη βοήθεια της τεχνητής βαρύτητας, να φαίνονται τα κτίρια να δείχνουν προς όλες τις κατευθύνσεις, κάθετα, ανάποδα, διαγώνια. (Robertson, 2017) Η πόλη, στο μεγαλύτερο μέρος της, αποτελείται από ουρανοξύστες με τις χαρακτηριστικές ορθογώνιες κατόψεις τους και κορυφές επίπεδες ή ακόμα και κυκλικές. Αυτό που χαρακτηρίζει την πόλη είναι ένα διεθνές στυλ με επίπεδες επιφάνειες που εναλλάσσονται με περιοχές από γυαλί και την αποφυγή κάθε είδους διακοσμητικού και χρώματος. Η παλέτα χρωμάτων που έχει χρησιμοποιηθεί για τα κτίρια και τον περιβάλλοντα χώρο είναι σε σκούρους γκρίζους τόνους. (Rodeo Fx, 2017) Η πόλη είναι τόσο σκοτεινή, που πολλές φορές είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τις διαφορετικές επιφάνειες και τα κτίρια. Αυτό που δίνει χρώμα και την κάνει να ξεχωρίζει είναι τα έντονα LED φώτα, σε διάφορα χρώματα, στην επιφάνεια των κτιρίων και των διαστημοπλοίων, στις πινακίδες και τους διαδρόμους. Για την αναπαράσταση της μητρόπολης, οι δημιουργοί έχουν δανειστεί εικόνες από την Times Square, στην Νέα Υόρκη, όπως επίσης και από την Kowloon Walled City, στο Χονγκ Κονγκ. (Rodeo Fx, 2017)

Εικ. 101: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (1)

Εικ. 102: Σαγκάη, Κίνα

Εικ. 103: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (2)

Εικ. 104: Η περιτοιχισμένη πόλη της Καουλούν

Επιρροές φαίνεται να υπάρχουν, επίσης, από την πόλη της Σαγκάη με τους εντυπωσιακούς μοντέρνους ουρανοξύστες, κατασκευασμένους κυρίως από μέταλλο και γυαλί, και τα αμέτρητα χρωματιστά φώτα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Με αυτό τον τρόπο, επιθυμούν να τονίσουν ότι πρόκειται για ένα πυκνοκατοικημένο αστικό τοπίο που συγκεντρώνει πολιτισμούς από όλο το σύμπαν και ταυτόχρονα ανταποκρίνεται σε κάθε τεχνολογική εξέλιξη. Ένα μέρος της πόλης βρίσκεται καλυμμένο μέσα σε μεγάλους θόλους, όπου ίσα ίσα ξεχωρίζουν τα φώτα των κτιρίων. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για να καλυφθούν οι ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης κάποιας φυλής. Η ίδια εικόνα εμφανίζεται σε ένα άλλο μέρος του διαστημικού Εικ. 105: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (3) σταθμού, με μια παραλλαγή στο χρώμα του θόλου, το οποίο σαν σύνολο έχει περισσότερο την όψη ενός μηχανοστασίου. Εξαίρεση σε αυτό το σκοτεινό περιβάλλον αποτελεί η ‘‘red – light’’ περιοχή Paradise Alley, η οποία αποτελεί το κέντρο ερωτικής ψυχαγωγίας των κατοίκων της αποικίας. Είναι γεμάτη κόσμο στους δρόμους, νυχτερινά κέντρα, μουσική και φωτισμό που παραπέμπει σε νέον. Είναι η μοναδική φορά που βλέπουμε στην ταινία κτίρια, και πιο συγκεκριμένα τις προσόψεις τους, με ζωηρά, έντονα χρώματα, διάφορα σχήματα σε θεματικά έγχρωμα και φωτεινά μοτίβα.

Εικ. 106: Paradise Alley

Μια ακόμα περιοχή που φαίνεται στην ταινία είναι αυτή που αναφέρεται με το όνομα ‘‘Restricted Area, No foreigners allowed’’ και σε αυτή κατοικεί η φυλή των ‘‘Boylan – Bathor’’. Πρόκειται για ένα μέρος κτισμένο ανάμεσα στα βράχια με στιβαρές, πιθανώς πέτρινες επιφάνειες, το οποίο φαίνεται να περιλαμβάνει μια αγορά και το παλάτι του διοικητή της φυλής. Το παλάτι αποτελείται από μια μεγάλη αίθουσα με κυλινδρική δομή. Μεγάλα ανοίγματα προσφέρουν θέα στο διάστημα μέσα από συστοιχίες περίτεχνων στηλών. Οι δημιουργοί του σταθμού Alpha, για τον σχεδιασμό της παραπάνω περιοχής, εμπνεύστηκαν από την υπόγεια πόλη της Καππαδοκίας και την πόλη Άνγκορ της αυτοκρατορίας των Χμερ στη Καμπότζη. (Frei, 2017) Όσον αφορά τον σχεδιασμό στο εσωτερικό των κτιρίων, δεν υπάρχει κάποια σκηνή στην ταινία που να δίνει σχετικές πληροφορίες. Υπάρχουν μονάχα εικόνες από κάποιο διοικητικό τμήμα, παρόμοιες με αυτές του Elysium, με απέριττες, λείες, ανοιχτόχρωμες επιφάνειες, φωτεινές οροφές και στιλπνά πατώματα, όλα οικεία στην μορφή ενός μελλοντικού διαστημικού σταθμού. Λευκοί διάδρομοι που καταλήγουν σε μεγάλους χώρους με πολλά γραφεία στη σειρά, στραμμένα σε οθόνες εξελιγμένης τεχνολογίας. Σε γενικές γραμμές, η μητρόπολη Alpha εμφανίζεται με ένα ρετρό – φουτουριστικό2 ύφος, το οποίο συνδυάζει την αρχιτεκτονική του 19ου αιώνα, δηλαδή ψηλές μεταλλικές κατασκευές σε ορθογώνια σχήματα και πολλά ανοίγματα, με την εξελιγμένη τεχνολογία, τα ιπτάμενα σκάφη, τις ψηφιακές οθόνες και φωτισμό τύπου ‘‘νέον’’. Η διαστημική αποικία Alpha ανταποκρίνεται πολύ καλά στον τίτλο της ως πόλη των χιλιάδων πλανητών. Πλήθος διαφορετικών ειδών καταφέρνουν να συνυπάρχουν ειρηνικά, να έχουν επαφές μεταξύ τους και να ανταλλάσσουν ιδέες, τεχνολογικά επιτεύγματα και πολιτιστικά δρώμενα. Παράλληλα, παρέχεται στο καθένα ο δικός του χώρος και το περιβάλλον που του ταιριάζει. Είναι ένας κόσμος, ο οποίος εύκολα μπορεί να παρομοιαστεί με τον δικό μας με την έννοια της συνύπαρξης της διαφορετικότητας.

2 ‘‘Ο ρετρό-φουτουρισμός είναι μια τάση σχεδιασμού και σχετίζεται στενά με την επιστήμη και την τεχνολογία, είναι το μέλλον όπως απεικονίζεται από τους καλλιτέχνες, συγγραφείς και σκηνοθέτες του παρελθόντος.’’ (Sian και Lucas, 2018, σ. 1)

Εικ. 107: Restricted Area

Εικ. 108: Το εσωτερικό του παλατιού

Εικ. 109: Εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (1)

Εικ. 110: Εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (2)

Εικ. 111: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (4)

Ο σταθμός Cooper, έχει την εικόνα, όπως προαναφέρθηκε, μιας τυπικής Αμερικάνικης κοινωνίας, η οποία εκφράζεται με τις συνηθισμένες φόρμες αγροικιών – μεγάλες διώροφες τριγωνικές προσόψεις, δίριχτες σκεπές και στεγασμένες βεΕικ. 112: Ο σταθμός Cooper ράντες στην μπροστινή όψη του ισογείου. Εκτός από τις αγροικίες φαίνεται να υπάρχουν και αρκετά θερμοκήπια, καθώς και διώροφα κτίρια, κατά πάσα πιθανότητα κτισμένα από τούβλο, με ορθογώνιες συμμετρικές προσόψεις.

Τέλος, η πόλη του Σταθμού 30, αποτελείται από άπειρα πολυώροφα κτίρια, κολλημένα το ένα στο άλλο, σε γεωμετρικά ορθογώνια σχήματα και σκούρους χρωματισμούς, ενδεικτικά του υπερπληθυσμού που Εικ. 113: Ο Σταθμός 30 (1) επικρατεί. Σχετικά με το εσωτερικό των κτιρίων, δεν υπάρχει κάποια αντίστοιχη αναφορά. Ωστόσο, υπάρχουν εικόνες από το εσωτερικό μιας αίθουσας αναμονής, πιθανά για την είσοδο και την έξοδο από την πόλη. Είναι ένας χώρος σκοτεινός και κρύΕικ. 114: Ο Σταθμός 30 (2) ος με χαμηλά ταβάνια και κόσμο να κάθεται σε κάθε γωνία. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για ένα δυστοπικό, μη φιλόξενο μέρος που διαφέρει αρκετά από τις υπόλοιπες διαστημικές πόλεις που έχουν αναφερθεί.

Δ. Δίκτυα και υποδομές Σε όλη τη δομή του δακτυλίου του Elysium παρατηρείται η συνύπαρξη του αστικού τοπίου με διαστημικές εγκαταστάσεις. Εκεί που τελειώνει ένα πάρκο ή ο κήπος μιας οικίας, αρχίζει ένας διαστημικός σωλήνας ή εμφανίζεται ένας στύλος του δακτυλίου. Η ίδια σύνδεση παρατηρείται στη Yorktown, όπου στην εξωτερική επιφάνεια κάθε σήραγγας συνυπάρχουν οικιστικές και βιομηχανικές ζώνες, διαχωρισμένες διακριτά από ψηλές εγκαταστάσεις που αποτρέπουν τη μεταξύ τους οπτική επαφή.

Εικ. 115: Διαστημική αποικία Elysium

Εικ. 116: Διαστημική αποικία Yorktown

Το εσωτερικό των σηράγγων λειτουργεί ως δίκτυο μεταφοράς. Τα διαστημόπλοια εισέρχονται στον διαστημικό σταθμό από μεγάλες πύλες κατά μήκος του ισημερινού της σφαίρας που τον περικλείει και κυκλοφορούν στα ‘‘κοίλα υπόγεια’’ της πόλης. (Lin, 2016) Όσον αφορά την μετακίνηση των κατοίκων, ένα σύγχρονο δίκτυο μεταφοράς δεν θα μπορούσε να καλύψει τις απαιτήσεις της πολύπλοκης μορφής της πόλης. Για αυτό τον λόγο, εναέριες γραμμές τρένου διασχίζουν όλη την έκταση της πόλης, εξυπηρετώντας με μεγάλη ταχύτητα κάθε πολίτη, όπου κι αν βρίσκεται. (Lin, 2016) 71

Εικ. 117: Είσοδος στο εσωτερικό των συράγγγων

Εικ. 118: Εναέριες γραμμές τρένου

Το δίκτυο μεταφοράς στο Elysium πραγματοποιείται, επίσης, στο εσωτερικό σωλήνων, οι οποίοι βρίσκονται στο κάτω μέρος της κατοικήσιμης περιοχής του δακτυλίου, ενώ μέσα δημόσιας μεταφοράς δεν φαίνεται να υπάρχουν στο οικιστικό μέρος. (Ceylan, 2018, σ. 13) Με παρόμοιο σύστημα λειτουργεί και ο σταθμός Alpha. Η μετακίνηση των οχημάτων και των πεζών γίνεται στο εσωτερικό μεγάλων σηράγγων, οι οποίες αναπτύσσονται κάθετα σε κεντρικούς κατακόρυφους άξονες και ενώνουν όλα τα τμήματα Εικ. 119: Δίκτυο μεταφοράς, σταθμός Alpha της αποικίας. Φέρουν, μάλιστα, ίδια χαρακτηριστικά με αυτά της υπόλοιπης πόλης, δηλαδή γκρίζους τόνους και σημειακό φωτισμό σε όλο το μήκος τους. Σχετικά με τις ταινίες Interstellar και Cargo, δεν φαίνεται να υπάρχουν κάποια μέσα μεταφοράς, αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια των ταινιών δεν γίνεται κάποια αναφορά σε οποιοδήποτε άλλο δίκτυο μετακίνησης εντός του οικιστικού ιστού. Στις τρεις πόλεις των ταινιών Elysium, Star Trek Beyond και Valerian and the City of a Thousand Planets συναντάμε σε διάφορες παραλλαγές τις σήραγγες που διασχίζουν και συνδέουν τα διάφορα τμήματα των αποικιών. Πρόκειται για την κεντρική αρτηρία της πόλης, η οποία εκτός από δίκτυο μεταφοράς, ενδέχεται να εξυπηρετεί και ως κέντρο ελέγχου, συντήρησης, τηλεπικοινωνιών, ύδρευσης, άρδευσης, τροφοδοσίας, αποχέτευσης, αποκομιδής απορριμμάτων, αποτελεί δε μια από τις πιο νευραλγικές εγκαταστάσεις της πόλης. Οι σήραγγες αυτές αναλογούν σε μια οικεία εικόνα, καθώς παραπέμπουν στους σημερινούς αυτοκινητόδρομους κάθε μεγαλούπολης, που διασχίζουν τις κατοικημένες περιοχές από κάτω, από πάνω είτε από μέσα και στο εσωτερικό τους συγκεντρώνονται όλων των ειδών τα δίκτυα. Στην περίπτωση του Σταθμού 30, στην ταινία Cargo, η εξωτερική επιφάνεια των τεσσάρων μικρότερων κυλίνδρων παραπέμπει σε ένα κέντρο 72

τηλεπικοινωνίας, συντήρησης, αποχέτευσης κ.ά. που, όπως προαναφέρθηκε, είναι απαραίτητο για ένα αστικό δίκτυο. Γύρω από τους εξωτερικούς δακτυλίους εμφανίζεται, επίσης, ένα ‘‘αυλάκι’’ σε όλη την επιφάνεια, το οποίο αποτελεί το κεντρικό δίκτυο και θα μπορούσε να είναι το σημείο από όπου έχει ξεκινήσει η κατασκευή του σταθμού.

Εικ. 120: Station 30

Ο δακτύλιος είναι το σχήμα που επικρατεί, σε διάφορες παραλλαγές, στις παραπάνω διαστημικές αποικίες. Η αίσθηση της οπτικής επαφής του περιπατητή, του παρατηρητή, αυτού που ζει σε αυτές τις πόλεις, είναι σίγουρα πολύ διαφορετική από αυτήν που έχουμε συνηθίσει. Όταν κανείς κοιτάξει μπροστά, ‘‘το επίπεδο του εδάφους ανεβαίνει εκτός του οπτικού πεδίου, μέχρι την οροφή’’, (Scharmen, 2018) όπως αναφέρει ο Syd Mead, φουτουριστής και υπεύθυνος σχεδιασμού της ταινίας Elysium. Ο ορίζοντας δεν είναι πια ορίζοντας. Αντιθέτως, η πόλη αναπτύσσεται μπροστά στα μάτια σου και το έδαφος, κατά μια έννοια, αναδιπλώνεται και περικλείει την πόλη. Αυτό που ξενίζει και προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν οι σχεδιαστές των παραπάνω πόλεων (Elysium, Yorktown, Σταθμός 30, Σταθμός Cooper) ή οποιασδήποτε τέτοιας αποικίας, είναι τα προβλήματα σύγχυσης που θα μπορούσε να δημιουργήσει στον άποικο η τρισδιάστατη κατοπτρική απεικόνιση της πραγματικότητας, όπως την έχει συνηθίσει. Είναι σαν να ζει κανείς σε ένα καθρέφτη της πραγματικότητας, όπου κινείται σε μια κοίλη επιφάνεια, αντί σε μια κυρτή, και η βαρύτητα τον κρατάει πάνω σε αυτή. Έτσι, για να δημιουργηθεί μια ψευδαίσθηση και να ‘‘κρυφθεί’’ η πραγματικότητα, τα τοπία θα πρέπει να είναι υπεραπασχολημένα και σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε οι κύριοι όγκοι να κόβουν εγκάρσια τον δακτύλιο (torus). Για παράδειγμα, μια λίμνη θα πρέπει να είναι μικρή και να αναπτύσσεται κατά πλάτος της οποιασδήποτε δομής. Στην περίπτωση του Elysium η διαμόρφωση του εδάφους με λόφους 73

και η αύξηση του ύψους στις δύο ακριανές πλευρές βοηθάει ώστε να μειωθεί η αίσθηση ύπαρξης μέσα σε μια δομή τοροειδούς σχήματος.

Εικ. 121: Διαστημική αποικία Elysium

Ο διαστημικός σταθμός Cooper, ενώ δεν αναφέρεται κάπου το ακριβές μέγεθός του, φαίνεται να έχει πολύ μικρότερη διάμετρο σε σχέση με τους σταθμούς που έχουν προαναφερθεί. Λόγω του μικρού μεγέθους του, δεν προλαβαίνει να δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση του επίπεδου και να χαθεί η κλίση στον ορίζοντα. Ενώ στους υπόλοιπους σταθμούς, με την κατάλληλη διαμόρφωση του εδάφους, μπορεί κανείς να ξεπεράσει την αίσθηση του ‘‘πάνω’’ και ‘‘κάτω’’, σε αυτή την περίπτωση η αίσθηση αυτή δεν προλαβαίνει να χαθεί στους μικρούς ορίζοντες, με αποτέλεσμα να προκαλεί σοβαρή σύγχυση στους αποίκους. Στην ταινία προβάλλεται ένα γήπεδο μπέιζμπολ το οποίο φαίνεται επίπεδο. Ωστόσο, στην πραγματικότητα το γήπεδο αυτό θα έπρεπε να δείχνει πιο κοίλο, σε σχέση με τους χώρους γύρω του, κάτι που θα έκανε το παιχνίδι αλλά και την κίνηση των παιχτών πολύ δύσκολη.

Εικ. 122: Cooper Station

Συμπεράσματα

Η πόλη στην οποία διαδραματίζεται η αφήγηση μιας ταινίας επιστημονικής φαντασίας δεν αποτελεί απλώς ένα φόντο για αυτή, αλλά της προσδίδει νέα χαρακτηριστικά. Η αναπαράσταση της πόλης είναι το στοιχείο που δίνει μια βάση στην πλοκή της ταινίας, στην πορεία της αφήγησης και, κατ’ επέκταση, προσφέρει ‘‘σημαντικό και ορατό σχήμα και χρονική διάσταση’’ στον φανταστικό κόσμο της ταινίας, όπως αναφέρει και η V. Sobchack (2004) στο έργο της για τον κινηματογράφο της επιστημονικής φαντασίας και την πόλη. Πιο συγκεκριμένα, δίνει έναν χαρακτήρα στους πρωταγωνιστές και τον πολιτισμό τους, δείχνοντας τον τρόπο που οι ίδιοι έχουν επιλέξει να ζουν. Παρατηρώντας τις ταινίες στην ανάλυση που προηγήθηκε, προκύπτουν κάποιες ιδιαιτερότητες σχετικά με τη διαμόρφωση της πόλης και την ιστορίας της. Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις των πόλεων της Yorktown (Star trek Beyond), του Elysium και του σταθμού Alpha (Valerian and the City of a Thousand Planets), οι δημιουργοί/αρχιτέκτονες της κάθε πόλης έχουν ακολουθήσει ένα παρόμοιο μοτίβο θέλοντας να τονίσουν ότι πρόκειται για μια ουτοπική πόλη. Ειδικότερα, έχουν δανειστεί κτίρια από σύγχρονα αστικά κέντρα, τα οποία αντικατοπτρίζουν τη μοντέρνα αρχιτεκτονική και τα υψηλά πρότυπα διαβίωσης. Έτσι, η πόλη του μέλλοντος συντίθεται από αποσπάσματα του παρελθόντος. Οι συγκεκριμένες ταινίες, αλλά και γενικότερα ο κινηματογράφος τα τελευταία χρόνια, προβάλλουν την ουτοπική πόλη με ένα συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό ύφος που χαρακτηριστικό του είναι η συμμετρία, τα κυκλικά μοτίβα και οι καμπύλες. Τα κτίρια, όπως φαίνεται στις μητροπόλεις της Yorktown και του σταθμού Alpha, εμφανίζονται με μεγάλα μεγέθη και ύψη σε διάφορα σχήματα, με ανοιχτούς λευκούς και γκρίζους τόνους και με εκτεταμένη χρήση γυάλινων επιφανειών. Αυτό που δεν παραλείπεται, στις περισσότερες περιπτώσεις τουλάχιστον, είναι η ύπαρξη βλάστησης μεταξύ των διάφορων δομών. Παράλληλα, με κάθε ευκαιρία δείχνουν την πρόοδο και τις δυνατότητες της τεχνολογίας που διαθέτουν. Από την άλλη πλευρά, η πόλη που καλύπτει τον Σταθμό 30, στην ταινία Cargo, δίνει την αίσθηση ενός υπερκορεσμένου πληθυσμιακά, σκοτεινού αστικού κέντρου που δεν έχει δοθεί τόσο προσοχή στην αισθητική των δομών του, ενώ η βλάστηση απουσιάζει εντελώς. Έτσι, μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι πρόκειται για ένα δυστοπικό, όχι ιδιαίτερα ευχάριστο, περιβάλλον. Όσον αφορά τον σταθμό Cooper, στην ταινία Interstellar, και την πόλη του Elysium, οι διαστημικές αποικίες εμφανίζονται ως ‘‘πράσινες’’ ουτοπίες, που στοχεύουν να αναδείξουν την αντίθεση μεταξύ αυτών και του κόσμου από τον οποίο προέρχονται οι άποικοι. Και στις δύο ταινίες η πλοκή είναι παρόμοια. 76

Η Γη δεν είναι πλέον κατοικήσιμη και έτσι γεννιέται η ανάγκη εύρεσης άλλων τόπων διαβίωσης. Σε μια ταινία όπου προβάλλονται μελλοντικοί ή/και ενναλακτικοί κόσμοι είναι φυσικό και επόμενο, να εκφράζονται μέσα από αυτήν οι απόψεις και οι κοινωνικές ανησυχίες του ‘‘δημιουργού’’ για την κοινωνία στην οποία ο ίδιος ζει. Ο κινηματογράφος επιστημονικής φαντασίας μπορεί να κρίνει, αλλά και να αντανακλά την υπάρχουσα κοινωνία. Οι ταινίες έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουν και να επηρεάσουν τον τρόπο που βλέπουμε το κόσμο. Σε μια εποχή όπου υφίστανται ταξικές διαφορές, ρατσισμός, φτώχεια, υπερπληθυσμός, καταστροφή του περιβάλλοντος, μια ταινία φαντασίας είτε θα θίξει τα σύγχρονα προβλήματα, τις ανησυχίες, τους φόβους, είτε θα παρουσιάσει την αντίθεση, το διαφορετικό και ίσως το ιδανικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρώτης περίπτωσης αποτελεί η ταινία Elysium, όπου η πλειονότητα του πληθυσμού διαβιώνει σε ένα μολυσμένο περιβάλλον υπό συνθήκες πείνας, φτώχειας, ασθενειών και εγκληματικότητας, ενώ οι ανήκοντες στην εύπορη τάξη απολαμβάνουν τον ‘‘παράδεισο’’ του Elysium. Ο Neil Blomkamp, σκηνοθέτης και συγγραφέας της ταινίας, σε συνέντευξή του (Olcayto, 2013) δήλωσε ότι η ταινία είναι ένας σχολιασμός για τη σύγχρονη πραγματικότητα και ότι ‘‘Αυτό δεν είναι επιστημονική φαντασία. Αυτό είναι το σήμερα. Αυτό είναι το τώρα’’. Αντιθέτως, οι ταινίες Star Trek Beyond και Valerian and the City of a Thousand Planets παρουσιάζουν δύο κόσμους, αντίστοιχα, όπου όλοι ανεξαρτήτως φύλου, χρώματος, φυλής και είδους έμβιου όντος, ζουν αρμονικά στην ίδια διαστημική μητρόπολη. Πολεμούν εναντίον της ξενοφοβίας και μάλιστα κυρίαρχο σύνθημα των χαρακτήρων του Star Trek αποτελεί η πρόταση ‘‘Unity is our Strength’’. (Coker, 2019) Οι σκηνοθέτες αναδεικνύουν την αντίθεση με τις διακρίσεις που επικρατούν στην σύγχρονη γήινη κοινωνία, τονίζοντας ότι υπάρχει και αυτός ο τρόπος ζωής. Καταλήγοντας, μπορεί να είναι άγνωστο το πότε ακριβώς μια διαστημική αποικία σαν αυτές που αναφέρθηκαν θα γίνουν πραγματικότητα, αλλά η επιστήμη και η τεχνολογία, μέχρι σήμερα, έχουν δείξει ότι η αποίκιση του διαστήματος δεν είναι μόνο ένα σενάριο της φαντασίας, αλλά είναι εφικτή και μπορεί να υλοποιηθεί. Η μεταφορά της ανθρωπότητας στο διάστημα ενδέχεται να αποτελέσει αναπόφευκτη λύση στο μέλλον, ως τρόπος αντιμετώπισης του υπερπληθυσμού, της εξάντλησης των πόρων και της ακραίας μόλυνσης του περιβάλλοντος. Είναι αμφίβολο εάν η ανθρωπότητα, σήμερα, είναι σε θέση να διαθέσει τους απαιτούμενους πόρους για την πραγματοποίηση ενός τέτοιου μεγάλου εγχειρήματος, όταν ακόμα έχει να επιλύσει μεγάλα ζητήματα που αφο77

ρούν τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ανθρώπων του πλανήτη μας. Παρ’ όλα αυτά, κάθε προσπάθεια του ανθρώπου για τη δημιουργία οικιστικών συγκροτημάτων υπό τροχιά στο διάστημα, θα πρέπει να εκκινεί και να καταλήγει στην προσφορά οφέλους και στη βελτίωση της ζωής του κοινωνικού συνόλου, ώστε οι δομές αυτές να μην αποτελέσουν ‘‘πολυτελή προορισμό για τους λίγους’’.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές που αναφέρονται στο κείμενο Κινηματογραφικές Ταινίες Project Moonbase (1953) Στο όχι τόσο μακρινό μέλλον του 1970, οι Ηνωμένες Πολιτείες σκέφτονται να χτίσουν βάσεις στη Σελήνη, και να στείλουν μια γυναίκα συνταγματάρχη και δύο άνδρες για έρευνα. Ένας από τους άνδρες αποδεικνύεται ότι είναι ξένος κατάσκοπος και ολόκληρη η επιχείρηση - και το μέλλον του ελεύθερου κόσμου - κινδυνεύει. Σκηνοθέτης: Richard Talmadge Conquest of Space (1955) Μια ομάδα διεθνών αστροναυτών υπό την ηγεσία της Αμερικής εγκαταλείπουν το διαστημικό σταθμό τους στην πρώτη αποστολή στον Άρη, αλλά οι θρησκευτικές πεποιθήσεις του καπετάνιου ενδέχεται να παρεμποδίσουν την αποστολή τους. Σκηνοθέτης: Byron Haskin Queen of Outer Space (1958) Αμερικανοί αστροναύτες έλκονται από μια μυστηριώδη δύναμη στον πλανήτη Αφροδίτη, τον οποίο βρίσκουν να κατοικείται μόνο από όμορφες γυναίκες και τη δεσποτική τους βασίλισσα. Σκηνοθέτης: Edward Bernds Mutiny in Outer Space (1965) Μια αποστολή στα παγωμένα σπήλαια της Σελήνης μολύνεται από έναν θανατηφόρο μύκητα σελήνης. Σταματώντας καθ ‘οδόν μολύνουν έναν διαστημικό σταθμό με τον μύκητα, ο οποίος σύντομα αρχίζει να καταλαμβάνει ολόκληρο το μέρος. Σκηνοθέτες: Hugo Grimaldi, Arthur C. Pierce 2001: A Space Odyssey (1968) Μετά την ανακάλυψη ενός μυστηριώδους αντικειμένου, θαμμένου κάτω από την σεληνιακή επιφάνεια, η ανθρωπότητα ξεκινά μια αναζήτηση για να βρει την προέλευσή του με τη βοήθεια του υπερυπολογιστή H.A.L. 9000. Σκηνοθέτης: Stanley Kubrick The Green Slime (1968) Μετά την καταστροφή ενός γιγαντιαίου αστεροειδή που κατευθύνεται προς τη Γη, μια ομάδα επιστημόνων, χωρίς να το γνωρίζει, φέρνει πίσω μια παράξενη πράσινη ουσία που σύντομα μεταλλάσσεται σε ένα τέρας. Σκηνοθέτης: Kinji Fukasaku 80

Solaris (1972) Ένας ψυχολόγος αποστέλλεται σε έναν σταθμό που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από έναν μακρινό πλανήτη για να ανακαλύψει τι έχει προκαλέσει το πλήρωμα να τρελαθεί. Σκηνοθέτης: Andrei Tarkovsky Star Wars: A New Hope (1977) Ο Luke Skywalker ενώνει τις δυνάμεις του με έναν Jedi Knight, έναν πιλότο, έναν Wookiee και δύο ρομπότ για να σώσει τον γαλαξία από τον καταστροφικό διαστημικό σταθμό μάχης της αυτοκρατορίας, ενώ παράλληλα προσπαθεί να σώσει την πριγκίπισσα Leia από το μυστηριώδη Darth Vader. Σκηνοθέτης: George Lucas Moonraker (1979) Ο James Bond διερευνά την κλοπή στον αέρα ενός διαστημικού σταθμού και ανακαλύπτει μια συνωμοσία για διάπραξη παγκόσμιας γενοκτονίας. Σκηνοθέτης: Lewis Gilbert Heavy Metal (1981) Μια λαμπερή πράσινη σφαίρα - που ενσαρκώνει το απόλυτο κακό - τρομοκρατεί ένα νεαρό κορίτσι μέσα από μια ανθολογία παράξενων και φανταστικών ιστοριών σκοτεινής φαντασίας, ερωτισμού και τρόμου. Σκηνοθέτες: Gerald Potterton, John Bruno – Jimmy T. Murakami (‘’Soft Landing’’), John Halas (‘’So Beautiful and so Dangerous’’), Julian Harris – Paul Sabella (‘’Captain Sternn’’), Barrie Nelson (‘’B-17’’), Jack Stokes (‘’Den’’), Pino Van Lamsweerde (‘’Harry Canyon’’), Harold Whitaker (‘’Grimaldi’’) Star Trek III: The Search for Spock (1984) Ο ναύαρχος Kirk και το πλήρωμα του διακινδυνεύουν την καριέρα τους για να κλέψουν το παροπλισμένο U.S.S. Enterprise, ώστε να επιστρέψουν στον απαγορευμένο Genesis Planet και να ανακτήσουν το σώμα του Spock. Σκηνοθέτης: Leonard Nimoy Aliens (1986) Πενήντα επτά χρόνια μετά την επιβίωσή της από μια αποκαλυπτική επίθεση στο διαστημικό σκάφος της από ανελέητα διαστημικά πλάσματα, η αξιωματικός Ripley ξυπνά από υπερύπνωση και προσπαθεί να προειδοποιήσει όποιον θα ακούσει για τα αρπακτικά. Σκηνοθέτης: James Cameron Contact (1997) Η Δρ Ellie Arroway, μετά από χρόνια έρευνας, βρίσκει πειστικές αποδείξεις εξωγήινης νοημοσύνης, η οποία στέλνει σχέδια για μια μυστηριώδη μηχανή. Σκηνοθέτης: Robert Zemeckis

Armageddon (1998) Μετά την ανακάλυψη ότι ένας αστεροειδής στο μέγεθος του Τέξας πρόκειται να συγκρουστεί με τη Γη σε λιγότερο από ένα μήνα, η NASA στρατολογεί μια ομάδα ειδικών στις γεωτρήσεις για να σώσει τον πλανήτη. Σκηνοθέτης: Michael Bay Planet of the Apes (2001) Το 2029, ένας αστροναύτης της Πολεμικής Αεροπορίας προσγειώνεται σε έναν μυστηριώδη πλανήτη όπου εξελιγμένοι πίθηκοι που μιλούν, κυριαρχούν σε μια φυλή πρωτόγονων ανθρώπων. Σκηνοθέτης: Tim Burton Dante 01 (2008) Ένας φυλακισμένος μεταφέρεται σε ένα διαστημικό σταθμό ψυχιατρικής κράτησης που βρίσκεται στη τροχιά ενός πλανήτη – φυλακή. Εκτίθεται σε εξωγήινους και αποκτάει θεραπευτική δύναμη. Ένας νέος γιατρός θέλει να πειραματιστεί με τους 7 φυλακισμένους / ασθενείς. Σκηνοθέτης: Marc Caro Cargo (2009) Η Δρ Laura P. εργάζεται σε φορτηγό διαστημόπλοιο για τέσσερα χρόνια συν τέσσερα χρόνια πίσω. Θα συναντηθεί με την αδερφή της στον πλανήτη Ρέα. Σαράντα τέσσερις μήνες αργότερα, στη βάρδια της Λάουρα, περίεργα πράγματα συμβαίνουν στο διαστημόπλοιο. Το πλήρωμα ξυπνάει από τον κρυογονικό ύπνο και ο καπετάνιος πεθαίνει μυστηριωδώς. Σκηνοθέτες: Ivan Engler, Ralph Etter Elysium (2013) Το έτος 2154, οι πολύ πλούσιοι ζουν σε έναν τεχνητό διαστημικό σταθμό, ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός κατοικεί σε μια ερειπωμένη Γη. Ένας άντρας αναλαμβάνει μια αποστολή που θα μπορούσε να φέρει την ισότητα στους πολωμένους κόσμους. Σκηνοθέτης: Neill Blomkamp Oblivion (2013) Ένας βετεράνος που έχει αναλάβει να εξαγάγει τους πόρους που έχουν απομείνει στη Γη αρχίζει να αναρωτιέται τι γνωρίζει για την αποστολή του και τον εαυτό του. Σκηνοθέτης: Joseph Kosinski Interstellar (2014) Το μέλλον της Γης έχει πληγεί από καταστροφές, λιμούς και ξηρασίες. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να διασφαλιστεί η επιβίωση της ανθρωπότητας: τα διαστρικά ταξίδια. Μια πρόσφατα ανακαλυφθείσα σκουληκότρυπα στα άκρα του ηλιακού μας συστήματος επιτρέπει σε μια ομάδα αστροναυτών να πάει εκεί που δεν έχει περάσει κανένας άνθρωπος πριν, έναν πλανήτη που μπορεί να έχει το κατάλληλο περιβάλλον για να διατηρήσει 82

την ανθρώπινη ζωή. Σκηνοθέτης: Christopher Nolan Star Trek Beyond (2016) Το πλήρωμα του USS Enterprise εξερευνά τις πιο απομακρυσμένες περιοχές του ανεξερεύνητου διαστήματος, όπου συναντούν έναν νέο αδίστακτο εχθρό, που βάζει, και ό, τι υποστηρίζει η Ομοσπονδία, σε δοκιμή. Σκηνοθέτης: Justin Lin Geostorm (2017) Όταν το δίκτυο δορυφόρων που έχει σχεδιαστεί για να ελέγχει το παγκόσμιο κλίμα αρχίζει να επιτίθεται στη Γη, είναι ένας αγώνας ενάντια στο ρολόι για τον δημιουργό του να αποκαλύψει την πραγματική απειλή προτού ένα παγκόσμιο ‘’Geostorm’’ εξαλείψει τα πάντα και όλους. Σκηνοθέτης: Dean Devlin Valerian and the City of a Thousand Planets (2017) Μια σκοτεινή δύναμη απειλεί τον Άλφα, μια τεράστια μητρόπολη που φιλοξενεί είδη από χίλιους πλανήτες. Οι ειδικοί πράκτορες Valerian και Laureline πρέπει να αγωνιστούν για να εντοπίσουν την απειλή της κακοποίησης και να προστατεύσουν όχι μόνο τον Alpha, αλλά και το μέλλον του σύμπαντος. Σκηνοθέτης: Luc Besson Cloverfield Paradox (2018) Σε τροχιά γύρω από έναν πλανήτη στα πρόθυρα του πολέμου, οι επιστήμονες δοκιμάζουν μια συσκευή για την επίλυση μιας ενεργειακής κρίσης και καταλήγουν πρόσωπο με πρόσωπο με μια σκοτεινή εναλλακτική πραγματικότητα. Σκηνοθέτης: Julius Onah Τηλεοπτικές σειρές Star Trek The Original Series (1966-69) Στον 23ο αιώνα, ο καπετάνιος Τζέιμς Τ. Κιρκ και το πλήρωμα των ΗΠΑ Η επιχείρηση εξερευνά τον γαλαξία και υπερασπίζεται την Ενωμένη Ομοσπονδία Πλανητών. Δημιουργός: Gene Roddenberry Gundam (1979-σήμερα) Στον πόλεμο μεταξύ της Ομοσπονδίας της Γης και του Zeon, ένα νεαρό και άπειρο πλήρωμα βρίσκονται σε ένα νέο διαστημόπλοιο. Η καλύτερη ελπίδα τους να τα καταφέρουν είναι το Gundam, ένα τεράστιο ανθρωποειδές ρομπότ και ο ταλαντούχος έφηβος πιλότος το. Δημιουργοί: Hajime Yatate, Yoshiyuki Tomino

Mystery Science Theater 3000 (1988-99) Στο όχι τόσο μακρινό μέλλον, ο Joel Robinson κρατείται αιχμάλωτος από τον Δρ. Forrester και τον τηλεοπτικό Frank, αναγκασμένος να παρακολουθήσει ταινίες ‘’B-Grade’’ στο Satellite of Love με τη βοήθεια των ρομπότ φίλων του: Cambot, Gypsy, Tom Servo και Crow T Robot. Δημιουργός: Joel Hodgson Star Trek Deep Space Nine (1993-99) Κοντά στον απελευθερωμένο πλανήτη του Bajor, ο διαστημικός σταθμός της Ομοσπονδίας Deep Space Nine φρουρεί το άνοιγμα μιας σταθερής σκουληκότρυπας στην άκρη του γαλαξία. Δημιουργοί: Rick Berman, Michael Piller Power Rangers Lost Galaxy (1999-2000) Η διαστημική αποικία Terra Venture ταξιδεύει πέρα από τη Γη αναζητώντας νέους κόσμους. Μακριά, σε έναν παράξενο γαλαξία, ο κακός Scorpius επιτίθεται σε έναν αθώο πλανήτη. Πέντε θαρραλέοι έφηβοι από την Terra Venture σπεύδουν να τον υπερασπιστούν και να ανακαλύψουν ότι έχουν «επιλεγεί» ως προστάτες του σύμπαντος. Δημιουργοί: Haim Saban, Toei Company The Venture Bros (2003-18) Οι περίεργες αποδράσεις του ψευδο-ηρωικού επιστήμονα Δρ. Rusty Venture, του ικανού, σωματοφύλακά του, και των δύο υπερβολικά ενθουσιωδών γιων του. Δημιουργός: Christopher McCulloch Battlestar Galactica (2004-09) Όταν ένας παλαιός εχθρός, οι Cylons, ξαναεμφανίζονται και εξαλείφουν τις 12 αποικίες, το πλήρωμα της παλιάς Galactica προστατεύει έναν μικρό πολιτικό στόλο - τον τελευταίο της ανθρωπότητας - καθώς ταξιδεύουν προς την διάσημη 13η αποικία, τη Γη. Δημιουργοί: Glen A. Larson, Ronald D. Moore Doctor Who (2005-σήμερα) Οι περιπέτειες στο χρόνο και στο διάστημα του εξωγήινου τυχοδιώκτη γνωστού ως Doctor και των συντρόφων τους από τον πλανήτη Γη. Δημιουργός: Sydney Newman

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία A., 1961. Beyond the planet earth. Konstantin Tsiolkovsky. Translated from the Russian by Kenneth Syers. Pergamon Press, London. 1960. 190 σ. 15. The journal of the Royal Aeronautical Society, 65(612), σ. 846. DOI: https://doi.org/10.1017/S0368393100076100 Baxter, S., 2016. ‘’Dreams and nightmares of the high frontier: The response of science fiction to Gerard K. O’Neill’s The High Frontier’’. Σε The Ethics of Space Exploration . Springer, Cham. σ. 15-30. Bernal, J.D., 1929. The World, the Flesh & the Devil: An Enquiry into the Future of the Three Enemies of the Rational Soul. Kegan Paul, Trench, Trubner. Ceylan, S., 2018. ‘’Space, Architecture, and Science Fiction: An Architectural Interpretation of Space Colonization’’. International Journal of the Constructed Environment, 9(2). Chladek, J., 2017. Outposts on the Frontier: A Fifty – Year history of Space Stations. University of Nebraska Press. σ. 10-11 Coker, C., 2019. ‘’Star Trek Beyond (review)’’. Science Fiction Film and Television, τόμος 12 (τεύχος 1), σ. 165-167. Globus, A., Arora, N., Bajoria, A. και Straut, J., 2007. The Kalpana One orbital space settlement revised. American Institute of Aeronautics and Astronautics. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). Scientific and Technical Information Office, National Aeronautics and Space Administration. Lagrange, J.L., 1772. Essai Sur Le Probleme bese Trois Corps. (Vol. 6), σ. 262-292, Sewer and Darbaux, Paris, 1873, (L’Academie Royale de Sciences de Paris, vol. 9, 1772). Ley, W., 1962. ‘’For your information, Are we going to build a space station’’, Galaxy, 21, σ. 125-135. Mark H., 1987. The Space Station: A Personal Journey. Duke University Press. McAleer, N., 1989. Space stations of the Mind. Boys’ Life (Σεπτέμβριος 1989). σ. 20. McCurdy H. E., 1990. The Space Station decision: Incremental Politics and Technological Choice. JHU Press. σ. 13-17 Narins, B., 2001. ‘’Notable Scientists from 1900 to Present’’. Gale Group. σ. 2256-2258. Noordung, H., 1995. The problem of space travel: The rocket motor (Vol. 4026). National Aeronautics and Space Administration, NASA History Office. O’Neill, G.K., 1976. The high frontier: Human colonies in space. William Morrow and Company. 85

O’Neill, G.K., 1974. The colonization of space. Physics Today, Vol 27, No 9. σ. 37-38. https://doi.org/10.1063/1.3128863 Pournelle, J. 1979–82. The endless Frontier (Vol. 1, 1979; Vol. 2, 1982). New York: Baen. Schneider, J. και Léger-Orine, M. επιμ., 1988. Frontiers and Space Conquest: The Philosopher’s Touchstone. Kluwer Academic Publishers. σ. 55-56. Sheffield, C., 1977-1979. ‘’Transition Team’’. Σε Vectors. σ. 243 Sian, S. A. και Lucas, T., 2018. Implementation of Retro-Futurism Style in Architectural Building Design for 3D Animation. Σε Trends in Undergraduate Research, 1(1), σ. 1-8. https://doi.org/10.33736/tur.1165.2018 Sobchack, V., 2004. Cities on the edge of time: the urban science fiction film. Σε Liquid Metal: The Science Fiction Film Reader. Επιμέλεια από Redmond S. Λονδίνο. σ. 78–87. Staten, J., 2009. Halo: Contact Harvest. Tor Books. σ. 145. Wessen, R.R., 2013. How Hollywood Inspires the Exploration of Space. Στο Hollywood Chemistry: When Science Met Entertainment (σ. 299-311). American Chemical Society.

Άρθρα/Μελέτες Πράντζος, Ν., 2016. ‘’Η Οδύσσεια του Διαστήματος’’, Arti News. http://artinews.gr/%CE%B7%CE%BF%CE%B4%CF%8D%CF%83%CF%83%CE%B5% CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF %84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82.html Anders, C. J., 2013. ‘’Designing Elysium: All the secrets of Neill Blomkamp’s stark future’’. Gizmodo. https://io9.gizmodo.com/designing-elysium-all-the-secrets-of-neill-blomkamps-1069787673 Ati, 2018. ‘’Gateway Station and the background Spaceships in Aliens’’. Alien News. https://www.alien-covenant.com/topic/47388 Batchelor, D. A., 2017. ‘’The Science of Star Trek’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). Επ. Nasa Content Administrator. https://www.nasa.gov/topics/technology/features/star_trek.html Bergan, R., 2016. ‘’Sir Ken Adam Obituary’’. The Guardian. https://www.theguardian.com/film/2016/mar/11/sir-ken-adam-obituary Betz, E., 2020. ‘’Apollo – Soyuz mission: When the space race ended.’’ Astronomy Magazine. https://astronomy.com/news/2020/07/apollo-soyuz-mission-when-the-space-raceended Brandon, J., 2014. ‘’Death Star Physics: How much energy does it take to blow up a planet?’’. Popular Mechanics. https://www.popularmechanics.com/culture/movies/g1638/death-star-physics-how86

much-energy-does-it-take-to-blow-up-a-planet/ Braun, W. V., 1952. ‘’Man will Conquer Space Soon, Crossing the Last Frontier’’, Collier’s, σ. 24. http://epizodsspace.airbase.ru/bibl/inostr-yazyki/horizons/2012/01_Man.pdf Britt, R. R., 2001. ‘’The top 3 reasons to colonize space’’, Space.com https://web.archive.org/web/20101125083046/http:/www.space.com/missionlaunches/colonize_why_011008-1.html Christie, I., 2016. ‘’Designing Dreams and Nightmares: Ken Adam on his finest sets’’. BFI. https://www2.bfi.org.uk/news-opinion/sight-sound-magazine/comment/obituaries/ designing-dreams-nightmares-ken-adam-his-finest Collura, S., 2016. ‘’Simos Pegg explains what the deal is with that new Star Trek base’’. IGN. https://www.ign.com/articles/2016/05/26/simon-pegg-explains-what-the-deal-iswith-that-new-star-trek-base Conway, J. C., 2017. ‘’Large Space vessels- Toroids’’. Towers of Earth. https://jcconway.com/2017/02/11/large-space-vessels-toroids/ Cox, L., 2017. ‘’Who Invented the Telescope’’, Space.com https://www.space.com/21950-who-invented-the-telescope.html Dickey, M., Doehring, J., Globus, A. και άλλα μέλη του Lifeboat Foundation Scientific Advisory Board. Lifeboat Foundation, Safeguarding Humanity. https://lifeboat.com/ex/arki Dickens, P., 2010. ‘’The humanization of the cosmos – To what end?’’, Monthly Review http://monthlyreview.org/2010/11/01/the-humanization-of-the-cosmos-to-what-end/ Duchak, J., 2016. ‘’Pegg, Jung talk beyond with Star Trek magazine’’. TrekMovie.com. https://trekmovie.com/2016/06/30/pegg-jung-talk-beyond-with-star-trek-magazinespoilers%E2%80%8F/ Dyar, D. N., 2020. ‘’Mobile Suit Gundam: High Frontier’’. DyarStraights!. https://www.dyarstraights.com/gundam-test/developing-sound-habitats/ ESA, 2001. ‘’Mir FAQs – Facts and History’’. European Space Agency. http://www.esa.int/About_Us/Corporate_news/Mir_FAQs_-_Facts_and_history Esa, 2012. European Space Agency. https://www.esa.int/esearch?q=Space+station+from+2001%3A+A+Space+Odyssey Failes, I., 2013. ‘’Elysium: a practical, miniature and digital fx odyssey’’. Fxguide. https://www.fxguide.com/fxfeatured/elysium-a-practical-miniature-and-digital-fx-odyssey/ Frei, V., 2017. ‘’Valerian and the City of a Thousand Planets: François Dumoulin – VFX Supervisor – Rodeo Fx’’. Art of VFX. 87

http://www.artofvfx.com/valerian-and-the-city-of-a-thousand-planets-francois-dumoulin-vfxsupervisorrodeofx/?fbclid=IwAR0lAUPNGl0g6nG7ioWFwXR9uaZF7GctM5L3KWqHrqVVAb1ALQ0xvtZvr54 Garcia, M., 2020. ‘’International Space Station Facts and Figures’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). https://www.nasa.gov/feature/facts-and-figures Garcia, M., 2020. ‘’International Space Station: International Cooperation.’’ National Aeronautics and Space Administration (NASA). https://www.nasa.gov/mission_pages/station/cooperation/index.html Gregersen, E., 2020. ‘’Tiangong’’. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/technology/Tiangong Halo Waypoint. High Charity. https://www.halowaypoint.com/en-us/universe/locations/high-charity Halperin, C., 2013. ‘’Truth Underlies Science Fiction in Elysium’’. ABC News. https://abcnews.go.com/blogs/entertainment/2013/08/truth-underlies-science-fiction-in-elysium Harland, D. M., 2018. “Salyut”. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/ technology/Salyut Harland, D. M., 2020a. “Space station”. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/technology/space-station Harland, D. M., 2020b. “Mir”. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Mir-Soviet-Russian-space-station Harland, D. M., 2021. ‘’International Space Station’’. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Energia-Russian-company Heckmann, C., 2020. ‘’Interstellar explained – Plot, Meaning & the Ending explained’’. Studio Binder. https://www.studiobinder.com/blog/interstellar-explained-meaning-plot-summary/ Hogg, T., 2017. ‘’Framestore creates Large-Scale Destruction for ‘Geostorm’ ‘’. Animation World Network https://www.awn.com/vfxworld/framestorecreateslargescaledestructiongeostorm#:~:text=Award%2Dwinning%20VFX%20house%20delivers,Dean%20Devlin’s%20climate%20disaster%20spectacle. Image Engine, 2013. Image Engine Design Inc. https://image-engine.com/case-studies/elysium/ IMDb, 2009. Cargo. https://www.imdb.com/title/tt0381940/plotsummary IMDb, 2017. Valerian and the City of a Thousand Planets. https://www.imdb.com/title/tt2239822/ 88

World Network. https://www.awn.com/vfxworld/framestore-creates-large-scale-destruction-geostorm Howell, E., 2018. ‘’International Space Station: Facts, History & Tracking’’. Space.com. https://www.space.com/16748-international-space-station.html Jones, A., 2021. ‘’China launches Tianhe space station core module into orbit’’. Space News. https://spacenews.com/china-launches-tianhe-space-station-core-module-into-orbit/ Leadbeater, A., 2017. ‘’Watch how Valerian built the City of a Thousand Planets.’’ Screenrant. https://screenrant.com/valerian-city-thousand-planets-clip-alpha/ Mann, A., 2012. ‘’Strange forgotten space stations that never flew’’, Wired. https://www.wired.com/2012/01/space-station-concepts/ Martin, K. H., 2016. ‘’Planetfall’’. HD Video Pro Magazine. https://www.hdvideopro.com/film-and-tv/feature-films/planetfall/ Maryniak, G., 1992. ‘’How Space Colonies could benefit Earth’’. CS Monitor. https://www.csmonitor.com/1992/0102/02161.html Mayorov, D.N.,Cosmic philosophy Tsiolkovsky and Chizhevsky. https://proza.ru/2016/07/03/144 McHarg, J., 2019. ‘’Building a growable habitat for sustainable life in space’’, Texas A&M University College of Engineering. https://engineering.tamu.edu/news/2019/02/building-a-growable-habitatfor-sustainable-life-in-space.html?_ga=2.37089193.802590642.1611267134968469254.1611267134 McMahan, T., 2017. ‘’From Dream to Reality: Marshall Space Flight Center’ role in developing Space Stations’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). https://www.nasa.gov/centers/marshall/history/stations.html Nasa, 2010. Konstantin E. Tsiolkovsky. (25/02/2014) https://www.nasa.gov/audience/foreducators/rocketry/home/konstantin-tsiolkovsky. html National Space Society. O’Neill Cylinder Space Settlement. https://space.nss.org/o-neill-cylinder-space-settlement/ Nicholls, P. και Langford D., 2018a. “Space Stations.” The Encyclopedia of Science Fiction. Επεξεργασία από John Clute, David Langford, Peter Nicholls και Graham Sleight. Gollancz, 12/08/2018. http://www.sf-encyclopedia.com/entry/space_stations Nicholls, P. και Langford D., 2018b. “Space Habitats.” The Encyclopedia of Science Fiction. Επεξεργασία από John Clute, David Langford, Peter Nicholls και Graham Sleight. Gollancz, 12/08/2018. http://sf-encyclopedia.uk/incoming.php?&entry=space_habitats 89

Olcayto, R., 2013. ‘’Elysium: One Hyde Park in the Skies’’. Architect’s Journal. https://www.architectsjournal.co.uk/news/opinion/elysium-one-hyde-park-in-theskies Redmond, C., 2004. ‘’The Skylab Program’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). https://history.nasa.gov/apollo/skylab.html Robertson, B., 2017. ‘’By the Thousands’’. Computer Graphics World, 40 (4). https://www.cgw.com/Publications/CGW/2017/Volume-40-Issue-4-Jul-Aug-2017-/ By-the-Thousands.aspx Rocket City Space Pioneers, 2013. Space Stations in movies. https://web.archive.org/web/20131217021327/http:/www.rocketcityspacepioneers. com/space/space-stations-in-movies Rodeo Fx, 2017. Valerian and the City of a Thousand Planets. https://www.rodeofx.com/projects/valerian-and-the-city-of-a-thousand-planets/ Scharmen, F., 2018. ‘’The Shape of Space, What the orbital space habitats designed for NASA in 1975 can teach us about living in new geometries.’’ Places Journal. https://placesjournal.org/article/the-shape-of-space/?cn-reloaded=1 Space Exploration Timeline, 2020. Sea and Sky. http://www.seasky.org/space-exploration/space-timeline-menu.html Stobia, J., 2017. ‘’Starbases of the Federation: From K-7 to Yorktown’’, Star Trek. https://intl.startrek.com/article/starbases-of-the-federation-from-k-7-to-yorktown The City Library, 2015. https://catalog.slcpl.org/search/title.aspx?pos=1&cn=734626 Uri, J., 2020. ‘’Space Station 20th: Historical Origins of ISS’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). Επ. Kelli Mars. https://www.nasa.gov/feature/space-station-20th-historical-origins-of-iss Uri, J., 2021a. ‘’50 years ago: Launch of Salyut, the World’s First Space Station’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). Επ. Kelli Mars. https://www.nasa.gov/feature/50-years-ago-launch-of-salyut-the-world-s-first-spacestation Uri, J., 2021b. ‘’20 years ago: Space Station Mir reenters Earth’s atmosphere’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). Επ. Kelli Mars. https://www.nasa.gov/feature/20-years-ago-space-station-mir-reenters-earth-s-atmosphere Urrutia, D. E., 2017. ‘’In ‘Valerian’, International Space Station evolves into Interstellar Metropolis’’. Space.com. https://www.space.com/37566-valerian-movie-international-space-station.html Wall, M., 2021. ‘’China launches core module of new space station to orbit’’. Space.com. https://www.space.com/china-launches-core-module-tianhe-space-station 90

Whiting, M., 2018. ‘’Skylab: America’s First Space Station’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). https://www.nasa.gov/feature/skylab-america-s-first-space-station Wild, F., 2020. ‘’What is the International Space Station’’. Nasa Aeronautics and Space Administration (NASA). https://www.nasa.gov/audience/forstudents/5-8/features/nasa-knows/what-is-theiss-58.html

Ταινίες/Βίντεο Besson, L. (Σκηνοθέτης), 2017. Valerian and the City of a Thousand Planets. [Ταινία] Blomkamp, N. (Σκηνοθέτης), 2013. Elysium [Ταινία] Kubrick, S. (Σκηνοθέτης), 1968. 2001: A space odyssey [Ταινία] Lin, J. (Σκηνοθέτης), 2016. Star Trek Beyond [Ταινία] Trekyards, 2017. Trekyards EP243- Designing Starbase Yorktown Part 2 [video online] https://www.youtube.com/watch?v=x95wGRUsYkQ&list=LL&index=3&ab_channel=Trekyards

Εικόνες Εικ. 1: Sputnik – 1. Roscosmos, 2013. On October 4, 1957, the world’s first artificial Earth satellite was launched into space. https://www.roscosmos.ru/19873/ Εικ. 2: Salyut. NASA, 2021. 50 Years Ago: Launch of Salyut, the World’s First Space Station. https://www.nasa.gov/feature/50-years-ago-launch-of-salyut-the-world-s-first-spacestation Εικ. 3: Salyut. NASA, 2021. 50 Years Ago: Launch of Salyut, the World’s First Space Station. https://www.nasa.gov/feature/50-years-ago-launch-of-salyut-the-world-s-first-spacestation Εικ. 4: Skylab. NASA, 2021. 50 Years Ago: Launch of Salyut, the World’s First Space Station. https://www.nasa.gov/feature/50-years-ago-launch-of-salyut-the-world-s-first-spacestation Εικ. 5: Mir. The Conversation, 2016. Mir set a precedent for collaboration in space – but its legacy is now at risk. https://theconversation.com/mir-set-a-precedent-for-collaboration-in-space-but-itslegacy-is-now-at-risk-54871 Εικ. 6: Διάγραμμα διαστημικού σταθμού Mir. Encyclopedia Britannica, 2020. Space Station. https://www.britannica.com/technology/space-station 91

Εικ. 7: International Space Station. Nasa Image and Video Library, 2021. https://images.nasa.gov/searchresults?q=iss&page=1&media=image&yearStart=1920&yearEnd=2013 Εικ. 8: Διάγραμμα του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού. Encyclopedia Britannica, 2021. International Space Station. https://www.britannica.com/topic/International-Space-Station Εικ. 9: Εσωτερικός χώρος του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού. Space Adventures, 2006. https://spaceadventures.com/experiences/space-station/# Εικ. 10: Εργαστήριο του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού την ώρα που το πλήρωμα κοιμάται. Nasa, 2014. Inside the International Space Station’s Destiny Laboratory. https://www.nasa.gov/content/inside-the-international-space-stations-destiny-laboratory Εικ. 11: Tiangong-2. China Space Report, 2016. https://chinaspacereport.wordpress.com/spacecraft/tiangong2/ Εικ. 12: Ο διαστημικός σταθμός Tianhe. Space.com, 2021. China launches core module of new space station to orbit. https://www.space.com/china-launches-core-module-tianhe-space-station Εικ. 13: Σύστημα Αποίκισης. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). σ. 11 Εικ. 14: Εξώφυλλο. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). Εικ. 15: Απεικόνιση του Stanford Torus (1). Rick Guidice. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). σ. 8 Εικ. 16: Διαμόρφωση αποικίας. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). σ. 80 Εικ. 17: Το εσωτερικό της αποικίας. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). σ. 81 Εικ. 18: Η αγροτική περιοχή. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). σ. 87 Εικ. 19: Απεικόνιση του Stanford Torus (1). Rick Guidice. Johnson, R.D. και Holbrow, C.H. επιμ., 1977. Space settlements: A design study (Vol. 413). σ. 78 Εικ. 20: Απεικόνιση του Island One. Rick Guidice. Space Colony Art from the 1970s. https://space.nss.org/settlement/nasa/70sArtHiRes/70sArt/art.html Εικ. 21: Το εσωτερικό του Island One. Rick Guidice. Space Colony Art from the 1970s. https://space.nss.org/settlement/nasa/70sArtHiRes/70sArt/art.html Εικ. 22: Αγροτικές περιοχές του Island One. Rick Guidice. Space Colony Art from the 1970s. 92

https://space.nss.org/settlement/nasa/70sArtHiRes/70sArt/art.html Εικ. 23: Εξώφυλλο. Gerard K. O’Neill, ‘’The High Frontier: Human Colonies in Space’’, 1976. https://jansgephardt.com/index.php/tag/oneil-cylinder/ Εικ. 24: Απεικόνιση του Island Two. Don Davis. Space Colony Art from the 1970s. https://space.nss.org/settlement/nasa/70sArtHiRes/70sArt/art.html Εικ. 25: Απεικόνιση του Island Three. Rick Guidice. Space Colony Art from the 1970s. https://space.nss.org/settlement/nasa/70sArtHiRes/70sArt/art.html Εικ. 26: Το εσωτερικό του Island Three. Rick Guidice. Space Colony Art from the 1970s. https://space.nss.org/settlement/nasa/70sArtHiRes/70sArt/art.html Εικ. 27: Ηλιακή έκλειψη στο Island Three. Don Davis. Space Colony Art from the 1970s. https://space.nss.org/settlement/nasa/70sArtHiRes/70sArt/art.html Εικ. 28: Απεικόνιση του Kalpana One. Bryan Versteeg. Kalpana One Space Settlement. https://space.nss.org/settlement/nasa/Kalpana/KalpanaOne.html Εικ. 29: Το εσωτερικό του Kalpana One. Bryan Versteeg. Kalpana One Space Settlement. https://space.nss.org/settlement/nasa/Kalpana/KalpanaOne.html Εικ. 30: Απεικόνιση του Ark 1. Lifeboat Foundation Safeguarding Humanity. https://lifeboat.com/ex/spacehabitats Εικ. 31: Μοντέλο του καλλιεργήσιμου διαστημικού περιβάλλοντος. Justin Baetge. Building a growable habitat for sustainable life in space. https://engineering.tamu.edu/news/2019/02/building-a-growable-habitatfor-sustainable-life-in-space.html?_ga=2.37089193.802590642.1611267134968469254.1611267134 Εικ. 31: Απεικόνιση της διαστημικής αποικίας. . Justin Baetge. Building a growable habitat for sustainable life in space. https://engineering.tamu.edu/news/2019/02/building-a-growable-habitatfor-sustainable-life-in-space.html?_ga=2.37089193.802590642.1611267134968469254.1611267134 Εικ. 32: The Brick Moon. Contrary Brin. From The Brick Moon to Telstar. http://davidbrin.blogspot.com/2012/04/from-brick-moon-to-telstar.html Εικ. 33: ‘‘The Habitat Wheel’’. The Zaurus.com, 2017. Herman Noordnung Potočnik. https://thezaurus.com/herman-noordnung-potocnik/ Εικ. 34: Εξώφυλλο. Galaxy Science Fiction, 1958. https://archive.org/details/galaxymagazine?&sort=-date&page=4 Εικ. 35: Εξώφυλλο. Ιf Worlds of Science Fiction, 1954. https://archive.org/details/1954-04_IF/mode/1up Εικ. 36: Project Moonbase, 1953. Scifist 0.2 93

https://scifist.net/2021/03/14/project-moonbase/ Εικ. 37: Conquest of Space, 1955. https://gr.pinterest.com/pin/122652789822903656/ Εικ. 38: Queen of Outer Space, 1958. Million Monkey Theater. http://millionmonkeytheater.com/QueenOuterSpace.html Εικ. 39: Στιγμιότυπο από την ταινία Mutiny in Outer Space, 1965. Εικ. 40: The Green Slime, 1968. https://crackedrearviewer.wordpress.com/2017/03/14/green-cheese-no-its-the-greenslime-mgm-1969/ Εικ. 41: Solaris, 1972. The Film Sufi. http://www.filmsufi.com/2017/09/solaris-andrei-tarkovsky-1972.html Εικ. 42: Man will Conquer Space Soon - Crossing the Last Frontier, 1952. Collier’s. https://medium.com/the-secret-history-of-america/the-whitest-man-who-ever-livedpart-3-d37110029ee2 Εικ. 43: Space Station V. 2001: A Space Odyssey, 1968. Currybetdotnet, 2009. http://www.currybet.net/cbet_blog/2009/02/how-accurate-was-kubricks-2001.php Εικ. 44: Deep Space Station K-7, Star Trek, 1966-69. Fandom. https://memory-alpha.fandom.com/wiki/Deep_Space_Station_K-7 Εικ. 45: Spacedock, Star Trek, 1984. Fandom. https://sto.fandom.com/wiki/Earth_Spacedock Εικ. 46: Deep Space Nine, Star Trek (1993-99). Wired. https://www.wired.com/2015/05/binge-guide-star-trek-ds9/ Εικ. 47: Death Star, Star Wars – A New Hope, 1977. Starwars.com https://www.starwars.com/databank/death-star Εικ. 48: Drax’s space station, Moonraker, 1979. Alien Exploration. http://alienexplorations.blogspot.com/2019/12/drax-space-station-illustration-for. html Εικ. 49: Σκίτσο του χώρου συνεδριάσεων, Moonraker, 1979. Schicchera Production, 2011. http://www.schiccheraproduction.it/portfolio-item/an-interview-to-mr-ken-adam/ Εικ. 50: Heavy Metal, 1981. https://twitter.com/humanoidhistory/status/896996253715881984 Εικ. 51: Aliens, 1986. Fandom. https://avp.fandom.com/wiki/Gateway_Station Εικ. 52: Mystery Science Theater 3000, 1988-1999. https://gr.pinterest.com/pin/411797959647894280/ 94

Εικ. 53: Στιγμιότυπο από την ταινία Armageddon, 1998. Εικ 54: Power Rangers Lost Galaxy, 1999-00. Fandom. https://powerrangers.fandom.com/wiki/Terra_Venture Εικ. 55: Σταθμός ‘’X-18999’’. Gundam, 1998. Fandom. https://gundam.fandom.com/wiki/X-18999 Εικ. 56: Σταθμός ‘’Heliopolis’’. Gundam, 2002-03. Fandom. https://gundam.fandom.com/wiki/Heliopolis Εικ. 57: Τομή του High Charity. John R. Mullaney https://www.thetopdraw.com/artwork-galleries/sci-fi/halo Εικ. 58: Ο σταθμός Elysium. Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 59: Ο σταθμός Yorktown. https://gr.pinterest.com/pin/404057397801937455/ Εικ. 61: Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, 2020. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 62: Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, 2031. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 63: Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, 2150. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 64: Μεταφορά ΔΔΣ στο ρεύμα του Μαγγελάνου. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 65: Διαστημικός Σταθμός Alpha, 2550. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 66: Cooper Station. Στιγμιότυπο από την ταινία Interstellar, 2014. Εικ. 67: Station 30. Στιγμιότυπο από την ταινία Cargo, 2009. Εικ. 68: Ο σταθμός Elysium. Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ.69: Αριστερά: Getty Center, Los Angeles Δεξιά: CG (computer generated) πλάνο Το Getty Center χρησιμοποιήθηκε ως αναφορά για τη φύτευση. https://www.hollywoodreporter.com/gallery/elysium-inside-visual-effects-602729/4-before/ Εικ. 70: Η πόλη Yorktown. Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 71: Το κέντρο της Yorktown. Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 72: Το εσωτερικό των σηράγγων. Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. 95

Εικ. 73: Ο σταθμός Alpha. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 74: Νότιο Τμήμα. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 75: Βόρειο Τμήμα. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 76: Ανατολικό Τμήμα. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 77: Δυτικό Τμήμα. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 78: Αποβάθρες / Χώροι Στάθμευσης. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 79: Στο εσωτερικό του σταθμού Alpha. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 80: Cooper Station. Στιγμιότυπο από την ταινία Interstellar, 2014. Εικ. 81: Βιομηχανικοί χώροι, Cooper Station. Στιγμιότυπο από την ταινία Interstellar, 2014. Εικ. 82: Blade Runner, 1982. Fandom. https://bladerunner.fandom.com/wiki/Los_Angeles Εικ. 83: Cargo, 2009. Στιγμιότυπο από την ταινία Cargo, 2009. Εικ. 84: Ο χώρος φόρτωσης - εκφόρτωσης του Station 30. Στιγμιότυπο από την ταινία Cargo, 2009. Εικ. 85: Η οικιστική ζώνη του σταθμού Elysium. Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 86: Δημόσια κτίρια (1). Στιγμιότυπο από βίντεο του Whiskytree. https://www.youtube.com/watch?v=phko9L8rktM&ab_channel=WHISKYTREE Εικ. 87: Δημόσια κτίρια (2). Στιγμιότυπο από βίντεο του Whiskytree. https://www.youtube.com/watch?v=phko9L8rktM&ab_channel=WHISKYTREE Εικ. 88: Σύγχρονη μοντέρνα κατοικία με πολλαπλά ορθογώνια σχήματα και μεγάλους ανοιχτούς χώρους (1). Στιγμιότυπο από βίντεο του Whiskytree. https://www.youtube.com/watch?v=phko9L8rktM&ab_channel=WHISKYTREE Εικ. 89: Σύγχρονη μοντέρνα κατοικία με πολλαπλά ορθογώνια σχήματα και μεγάλους ανοιχτούς χώρους (2). Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 90: Νεοκλασικό κτίριο με κεραμοσκεπή και χρήση στηλών σε όλο το μήκος της επιφάνειας του. Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. 96

Εικ. 91: Διοικητικό κτίριο. Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 92: Το εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (1). Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 93: Το εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (2). Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 94: Η διαστημική αποικία Yorktown (1). Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 95: Η διαστημική αποικία Yorktown (2). Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 96: Η διαστημική αποικία Yorktown (3). Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 97: Η διαστημική αποικία Yorktown (4). Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 98: Η διαστημική αποικία Yorktown (5). Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 99: Η διαστημική αποικία Yorktown (6). Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 100: Η διαστημική αποικία Yorktown (7). Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 101: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (1). Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 102: Σαγκάη, Κίνα. Best Hq Wallpapers. https://besthqwallpapers.com/cities/the-bund-4k-shanghai-skyline-oriental-pearltower-127844 Εικ. 103: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (2). Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 104: Η περιτοιχισμένη πόλη της Καουλούν. Atlas Obscura. https://www.atlasobscura.com/articles/kowloon-walled-city Εικ. 105: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (3). Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 106: Paradise Alley. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 107: Restricted Area. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 108: Το εσωτερικό του παλατιού. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. 97

Εικ. 109: Εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (1). Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 110: Εσωτερικό διοικητικού κτιρίου (2). Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 111: Ο διαστημικός σταθμός Alpha (4). Rodeo Fx https://twitter.com/fxrodeo/status/1015299442319286273 Εικ. 112: Ο σταθμός Cooper. Στιγμιότυπο από την ταινία Interstellar, 2014. Εικ. 113: Ο Σταθμός 30 (1). Στιγμιότυπο από την ταινία Cargo, 2009. Εικ. 114: Ο Σταθμός 30 (2). Στιγμιότυπο από την ταινία Cargo, 2009. Εικ. 115: Διαστημική αποικία Elysium. Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 116: Διαστημική αποικία Yorktown. Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 117: Είσοδος στο εσωτερικό των συράγγγων. Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 118: Εναέριες γραμμές τρένου. Στιγμιότυπο από την ταινία Star Trek Beyond, 2016. Εικ. 119: Δίκτυο μεταφοράς, σταθμός Alpha. Στιγμιότυπο από την ταινία Valerian and the City of a Thousand Planets, 2017. Εικ. 120: Station 30. Terron and Beauty Forthcoming, 2016. https://boatsthatfly.tumblr.com/post/148213505973/cargo-2009 Εικ. 121: Διαστημική αποικία Elysium. Στιγμιότυπο από την ταινία Elysium, 2013. Εικ. 122: Cooper Station. Στιγμιότυπο από την ταινία Interstellar, 2014. Εξώφυλλο: Laurin Jet. Christoph Anczykowski & Johannes Fischer και Perry Rhodan. http://www.rzjournal.de/Downl/2839.html?fbclid=IwAR2IJp68LHgyK_GrKvfuVckscB6wTtMtcEEzp3ddFS7sjemA4LFluk2ie4

100