MARION BALDWIN
Σταυροδρόμια ζωής ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΑΓΓΙΞΑΝ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ
Σταυροδρόμια ζωής
MARION BALDWIN
Σταυροδρόμια ζωής ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΑΓΓΙΞΑΝ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ
O
Λόγος
ΕΚΔΟ
Σ Ε ΙΣ
ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ ΖΩΗΣ Marion Baldwin
Μετάφραση: Μαίρη Κατρισιώση-Baldwin, Ιωάννα Αγιάνογλου-Σειρηνίδου Διόρθωση: Έρση Αντωνιάδου-Νταγκουνάκη Επιμέλεια κειμένου: Γεώργιος Σ. Κανταρτζής Δημιουργικό εξωφύλλου & ηλεκτρονική σελιδοποίηση: Δήμητρα Παπαναγή Eπιμέλεια και παραγωγή εντύπου: Logos Graphics © 2014 Eκδόσεις «O Λόγος» Τ.Θ. 254, 194 00 Κορωπί τηλ.: 210.4834214, φαξ: 210.6627506 www.ologos.gr Κεντρική διάθεση: Βιβλιοπωλεία «Ο Λόγος» • Αθήνα: Εμμ. Μπενάκη 28, 106 78, τηλ.: 210 3823495 • Θεσσαλονίκη: Εθν. Αμύνης 42, 546 21, τηλ.: 2310 232210 • Πάτρα: Πουκεβίλ 22, 262 23, τηλ.: 2610 224197 • Λάρισα: Δευκαλίωνος 2, 412 22, τηλ.: 2410 232594 • Βόλος: Σωκράτους 23, 382 21, τηλ.: 24210 35801 • Αλβανία: Sarande, Libraria «O LOGOS», τηλ.: 00355 692585746 ISBN 978-960-510-163-3 Τα αποσπάσματα της Καινής Διαθήκης είναι από τη Νέα Μετάφραση της Βίβλου της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, © 1997, Εμμ. Μπενάκη 50, Αθήνα. Η αναπαραγωγή ολόκληρου του βιβλίου ή τμημάτων του με οποιαδήποτε μορφή (εκτός από σύντομη ανασκόπηση ή αναφορά σ’ αυτό) επιτρέπεται μόνο μετά από γραπτή άδεια του εκδότη.
Περιεχόμενα Εισαγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1. Η «Αιρετική» Κοπέλα - Ειρήνη Ρωμαίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2. Το Χαμένο Αγόρι - Αναστάσιος Ντίνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3. Η Βιαστική Νύφη - Χρυσούλα Ντίνου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 4. Η Τυχερή - Μαρία Πατήθρα-Χιλλ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 5. Η Επαναστάτρια - Αντουανέτα Κολιανδρή-Τσούτσα . . . . . . . . . . . . 69 6. Ο Εκτός Νόμου - Λάμπρος Τσούτσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 7. Ο Εξερευνητής - Αντώνης Χαριτάκης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 8. Η Ακόλουθος - Γιάννα Χαριτάκη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 9. Ο Ανήσυχος - Μπιλ και Νταϊάν Κώστας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 10. Η Αποτυχημένη - Εμμανουέλλα Μπρεδάκη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Εισαγωγή
Όλοι μας στα παιδικά μας χρόνια είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε διάφορες ιστορίες. Άλλες μας γοήτευσαν, άλλες μας μάγεψαν, κάποιες μας φόβισαν, μερικές μας συγκίνησαν, και άλλες μας συνεπήραν και μας δίδαξαν. Πολλές από αυτές ήταν μυθεύματα, άλλες ήταν αληθινές. Εμείς όμως τις αναλογιζόμασταν, παίρνοντας μαθήματα από τα διάφορα παραδείγματα που μας έδιναν. Όταν ο σύζυγός μου κι εγώ ήρθαμε στην Ελλάδα, αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι η μακρόχρονη ιστορία της χώρας, είχε επηρεάσει την κουλτούρα της. Μάθαμε για τα 400 χρόνια σκλαβιάς από τους
Τούρκους αλλά και για κάτι πιο πρόσφατο: το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και τη γερμανική κατοχή. Καταλάβαμε ότι οι Έλληνες είχαν υποφέρει
πολλά στη διάρκεια αυτών των χρόνων. Η ιστορία ζωντάνεψε για μας με έναν καινούριο τρόπο! Πριν από σαράντα περίπου χρόνια γνώρισα την Ειρήνη Ρωμαίου η οποία μου διηγήθηκε την ιστορία της καθώς πηγαίναμε στο Σούνιο.
7
Θα ’θελα να μην τέλειωνε ποτέ η διαδρομή αυτή. Πηγαίναμε στην κατασκήνωση του Σουνίου, όπου ο άνδρας μου βοηθούσε εκεί, ενώ παράλληλα μάθαινε ελληνικά. Λίγες μέρες μετά γνωρίσαμε τον Τάσο και τη Χρυσούλα Ντίνου που κι αυτοί είχαν να μας διηγηθούν συναρπαστικές ιστορίες. Στα χρόνια που ακολούθησαν, είχαμε την ευκαιρία ν’ ακούσουμε κι άλλες ιστορίες, πιο πρόσφατες, που επίσης με γοήτευσαν κι ένιωθα ότι κι άλλοι θα θέλαν να ακούσουν αυτές τις ιστορίες. Επιθυμία μου ήταν να δω τις ιστορίες αυτές σε ένα βιβλίο, ένα όνειρο που δεν έσβησε ποτέ. Σήμερα επιτέλους, μπορώ να τις προσφέρω σε σας τους αναγνώστες. Πιστεύω ότι κι εσείς θα μείνετε κατάπληκτοι και μαγεμένοι απ’ αυτές, όσο έμεινα κι εγώ όταν τις άκουσα για πρώτη φορά...
8
Η «Αιρετική» Κοπέλα Ειρήνη Ρωμαίου Γεννήθηκα σε μια θεοσεβούμενη οικογένεια στο νησί της Νάξου, στο γραφικό χωριό Δαμαλάς, στο κέντρο του νησιού, με περίπου 200 κατοίκους. Ήμουν ένα θρησκευόμενο παιδί και ό,τι μας έλεγε ο παπάς της εκκλησίας στο Κατηχητικό, εγώ το έπαιρνα κυριολεκτικά από τον Θεό. Γι’ αυτό τηρούσα μ’ ευλάβεια ό,τι άκουγα. Αν είχα ερωτήσεις ή αμφιβολίες, ρωτούσα τον παπά, όπως και τα άλλα παιδιά. Οι ιστορίες που μας έλεγε εκείνος ο παπάς είναι ακόμα στην καρδιά μου. Μας έλεγε, θυμάμαι, για κάποιους κακούς ανθρώπους, τους εικονοκλάστες, που ήθελαν να καταστρέψουν όλες τις εικόνες στις εκκλησίες μας και πως οι μοναχοί και οι μοναχές τις έκρυψαν για να τις σώσουν. Με θάρρος έλεγα πως αν εγώ ήμουν εκεί, θα έκανα το ίδιο. Δεν ήξερα πολλά. Τηρούσα όμως τις παραδόσεις και ξόδευα πολλή ώρα στην προσευχή, στις παρακλήσεις και γενικά σε όλα τα προγράμματα της εκκλησίας.
9
Σε μια γωνία στο σαλόνι μας είχαμε, όπως κάθε ελληνική οικογένεια, το εικονοστάσι. Εκεί ήταν κρεμασμένες οι αγαπημένες μας εικόνες, και τα καντήλια έκαιγαν μέρα-νύχτα. Η μητέρα μου μάλιστα είχε βάλει εκεί και μια Καινή Διαθήκη. Μόλις έμαθα γράμματα, ήθελα να διαβάσω αυτό το άγιο βιβλίο. Μελέτησα τα Ευαγγέλια και την Αγία Επιστολή. Έτσι πέρασα τα παιδικά μου χρόνια, διαβάζοντας, μελετώντας και καταβροχθίζοντας αυτά τα δύο βιβλία. Όταν έγινα 13 ετών πήγα σε ένα κοντινό μοναστήρι να εξομολογηθώ. Ο ιερέας με ρώτησε τι βιβλία διάβαζα κι εγώ του είπα: την Αγία Επιστολή, την Αποκάλυψη και άλλα βιβλία. «Πρέπει να διαβάζεις μόνο την Καινή Διαθήκη και τους Βίους των Αγίων», μου είπε. «Τα άλλα γράφτηκαν από μοναχούς που σκοπό είχαν να τρομάξουν τους ανθρώπους. Μετά τα 400 χρόνια σκλαβιάς από τους Τούρκους, είχαν φύγει από τον Θεό και προσπαθούσαν να τους φέρουν πίσω. Δεν τα χρειάζεσαι εσύ αυτά».
Εκείνα τα χρόνια, τα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ήμα-
σταν κάτω από τη Γερμανική Κατοχή και ήμασταν πάντα πεινασμένοι. Λόγω της κατάστασης, λοιπόν, πήγαινα συχνά στα μοναστήρια, όπως και πολλοί άλλοι, για να ξεφύγουμε από τη μίζερη καθημερινότητα. Κλεινόμουν σ’ ένα κελί και μια καλόγρια μου έφερνε βιβλία, ακόμα
10
και απαγορευμένα. Διάβαζα και μελετούσα αυτά τα βιβλία. Σαν χαρακτήρας, πάντα μου άρεσε να ψάχνω και πάντα είχα την επιθυμία να έρθω κοντά στον Θεό. Ευτυχώς πήγα προς τον Θεό. Η μόνη διδασκαλία που είχαμε ακούσει ήταν της κρατικής Εκκλησίας. Όμως η μελέτη όλων αυτών των βιβλίων για την εκκλησία και η μελέτη των Βίων όλων των αγίων, άρχισαν να γεννούν αμφιβολίες και απορίες στο μυαλό μου. Πάντοτε μιλούσα στον ιερέα γι’ αυτές. Αισθανόμουν κοντά του γιατί ήμουν στην εκκλησία όλη την ώρα. Με έπαιρνε παντού μαζί του και με άφηνε να τον βοηθάω ακόμα και με δουλειές της λειτουργίας. Ακόμα και τον ψάλτη έκανα! Είχα πλήρη εμπιστοσύνη στον ιερέα γι’ αυτό πήγαινα σ’ αυτόν με όλες μου τις ερωτήσεις και έμοιαζε να μου τις εξηγεί σωστά. Αναρωτιόμουνα για παράδειγμα, για τη μητέρα μου που σπάνια ερχόταν στην εκκλησία. Της έλεγα πως πρέπει να έρθει στην εκκλησία και ν’ ακούσει το ευαγγέλιο και αυτή μου απαντούσε: «Δεν πειράζει. Εσείς τα παιδιά να πάτε. Όταν πεθάνω, θα αφήσω στην εκκλησία το καλύτερο χωράφι μου, να κάνουν μνημόσυνα για μένα. Αυτή τη στιγμή δεν έχω σημασία εγώ, αλλά η οικογένεια». Κι εγώ της απαντούσα, «Απ’ ό,τι διαβάζω στη Γραφή, μετά το θάνατο δεν μπορείς να πας από το ένα μέρος στο άλλο, ακόμα και αν το θέλεις. Είναι αδύνατο!» Το είπα στον ιερέα και μου είπε, «Κάνουμε μνημόσυνα μόνο για τους πιστούς, όχι για τους απίστους, για πιστούς που ίσως έφυγαν από αυτή τη ζωή με ατέλειες, και ζητάμε από τον Θεό να μην τους κρίνει αυστηρά την ημέρα της κρίσης, για κάποια αμαρτία που δεν πρόλαβαν να ομολογήσουν». Του μιλούσα για τη μεσιτεία των αγίων και μου έλεγε, «Αν θέλεις
11
να πας στον βασιλιά, βάζεις κάποιον άλλο να πάει για σένα, έτσι έχουμε και τους αγίους, που προσεύχονται για μας». Αλλά εγώ σκεφτόμουν αλλιώς και προσευχόμουν, «Χριστέ μου, εσύ λες “Ελάτε σε μένα όλοι οι κουρασμένοι και φορτωμένοι και εγώ θα σας αναπαύσω”. Εσύ λες “Όποιος με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους θα τον ομολογήσω μπροστά στον Θεό”. Εσύ μας καλείς. Αφού εσύ έχυσες το αίμα σου πάνω στον σταυρό για μας, γιατί πρέπει να πάμε σ’ άλλους;» Πάντως μέχρι εκείνη την εποχή είχα την εντύπωση ότι άλλοι έπρεπε να μεσιτεύουν για μένα. Πήγαινα στην εκκλησία του χωριού μας, την Αγία Ειρήνη, γονάτιζα μπροστά στην εικόνα της και προσευχόμουν: «Αγία Ειρήνη, σε παρακαλώ προσευχήσου στον Χριστό να με κάνει σαν κι εσένα». Όταν όμως κοίταζα την εικόνα του Χριστού, που ήταν δίπλα της και είχε την επιγραφή, «Εγώ είμαι το φως του κόσμου», έλεγα: «Αφού εσύ, Χριστέ, μας καλείς, ο ίδιος, και ήρθες στη γη, πήγες στο Γολγοθά, και άνοιξες την αγκαλιά σου για να ’ρθούμε σε σένα, γιατί εγώ πρέπει να πάω σε κάποιον υπηρέτη σου ώστε να το κάνει αυτός για μένα;» Αυτές ήταν οι ταπεινές μου σκέψεις, που τις συμμερίστηκα με τον ιερέα μου και εκείνος με το δικό του τρόπο προσπάθησε να με διορθώσει. Του είπα ότι πήγαινα στην Αγία Ειρήνη και την παρακαλούσα: «Αγία Ειρήνη, σε παρακαλώ παρακάλεσε τον Χριστό για μας». Και αυτή, ερχόταν στην πόρτα του ουρανού και έλεγε: «Τι θέλεις αδελφούλα μου;», «Θέλω να ζητήσεις από τον Χριστό να με βάλει και μένα στον ουρανό, όπως έβαλε και εσένα» της έλεγα. Αλλά ξέρεις τι μου έλεγε; «Εκεί είναι. Αυτός που στέκεται στην πόρτα, είναι η θύρα των προβάτων. Εγώ πέρασα απ’ αυτήν και είμαι μέσα.
12
Πήγαινε κι εσύ και αυτός θα σε βάλει μέσα!» Τα έλεγα όλα αυτά στον ιερέα και αυτός νόμιζε ότι του αντιμιλούσα, αλλά εγώ απλά εξέφραζα τις ανησυχίες μου, τις απορίες μου και τις αμφιβολίες μου. Ο ιερέας θυμόταν τις ερωτήσεις μου και τις απορίες μου για χρόνια. Στο κατηχητικό μάς είχαν πει πως έπρεπε να παίρνουμε κοινωνία σε κάθε λειτουργία. Δεν ήταν αναγκαίο να νηστέψουμε κάθε φορά, αρκεί να προσπαθούμε να είμαστε κοντά στον Θεό και την εκκλησία. Κάποιες φορές μάλιστα ο ιερέας με έβαζε να μιλήσω σ’ όλη την εκκλησία και πάντοτε σιγουρευόμουν ότι είχα εξομολογηθεί πριν πάω στην εκκλησία. Επειδή ο ιερέας του χωριού μας ήταν νέος και δεν μπορούσε ακόμα να εξομολογήσει έπρεπε να περπατήσουμε πολύ ψάχνοντας να βρούμε έναν εξομολόγο ιερέα σε άλλο χωριό. Πολλές φορές, ακόμα κι αν το θέλαμε, αυτό ήταν πρακτικά αδύνατο. Είχα μια καλή φίλη που την έλεγαν και εκείνη «Ειρήνη». Και οι δυο μας είχαμε μείνει κοντά στην εκκλησία μετά τον πόλεμο, ενώ οι περισσότεροι νέοι σκόρπισαν. Στη διάρκεια του πολέμου όλοι ήταν θρησκευόμενοι, όμως, μετά τον πόλεμο είχαν εξαφανιστεί. Μια μέρα, ο ιερέας πήγε στο σπίτι της Ειρήνης να κάνει αγιασμό και μια που ήταν εκεί της είπε ότι μπορούσε να εξομολογηθεί εκείνη την ώρα. «Πάτερ... ξέρεις...» είπε η Ειρήνη «επειδή κοινωνάμε συχνά, προσπαθούμε να μένουμε κοντά στον Θεό, και αν κάνουμε κάτι κακό, το λέμε κατευθείαν σ’ Εκείνον». «Πάτε στον Χριστό; Εντάξει!» απάντησε εκείνος θυμωμένος. «Γιατί δεν πάτε τότε στον Χριστό να σας κοινωνήσει κιόλας;» Αυτή ήταν η πρώτη σοβαρή σύγκρουση.
13
Την επόμενη φορά που πήγαμε στην εκκλησία, ο ιερέας έδωσε κοινωνία σε όλους, εκτός από εμάς. Φαντάζεστε τι έγινε στο χωριό! «Γιατί όχι στις κοπέλες; Αυτές που όλοι λένε πως είναι άγιες; Για να μην τους δώσει κοινωνία μπροστά σε όλους, κάτι κακό θα πρέπει να έχουν κάνει!» Προσπαθήσαμε να τους βεβαιώσουμε ότι κάτι τέτοιο δεν ίσχυε, ποτέ όμως δεν μπορείς να σταματήσεις τις φήμες σ’ ένα μικρό χωριό. Μετά απ’ αυτό το επεισόδιο η φίλη μου η Ειρήνη έφυγε και δεν ξαναγύρισε ποτέ στη εκκλησία. Εγώ συνέχισα να πηγαίνω γιατί έκανα κηρύγματα σε πολλά χωριά, σχεδόν σ’ όλο το νησί κάθε Κυριακή και πολλές καθημερινές επίσης, πάντα βέβαια με την ευλογία του ιερέα. Την επόμενη Κυριακή μάλιστα, έμεινα πίσω και περίμενα ώσπου να δώσει ο ιερέας και το αντίδωρο, όπως γίνεται στο τέλος κάθε λειτουργίας. Τον περίμενα να βγει έξω από την εκκλησία και τον ρώτησα γιατί δεν κοινώνησε την Ειρήνη κι εμένα. «Γιατί δεν είχατε εξομολογηθεί» μου απάντησε. «Αυτός ήταν ο λόγος;» του είπα. «Aφού τις προηγούμενες φορές είχαμε πάρει χωρίς να εξομολογηθούμε» τόλμησα να πω. «Τώρα όμως έγινα εξομολόγος και μπορώ να σας εξομολογώ κάθε βδομάδα» μου απάντησε ξερά. «Τότε» του λέω, «θα νηστέψω και θα ’ρθω να εξομολογηθώ». «Πότε;» «Αύριο», του είπα. Κλείσαμε ραντεβού και πήγα την επόμενη μέρα. Εκείνη την Κυριακή μετά τη συζήτηση όμως έκανα κάτι εντελώς διαφορετικό. Όταν πήρα το αντίδωρο, δεν το έφαγα αλλά το κράτησα στο χέρι μου και πήγα στο σπίτι της Ειρήνης. Την ρώτησα αν είχε λίγο κρασί. Το μόνο που βρήκαμε ήταν ξύδι. Πήγαμε λοιπόν στην κρεβατοκάμαρα,
14
όπου η οικογένεια είχε το εικονοστάσι, με την Αγία Γραφή και τα καντήλια στο κάτω ράφι. Γονατίσαμε, ανοίξαμε τη Γραφή και διαβάσαμε τα εδάφια για το Δείπνο του Κυρίου. Κλαίγαμε και οι δύο καθώς εγώ προσευχήθηκα, «Κύριε, αυτός είναι ένας απλός ιερέας, δεν μας καταλαβαίνει. Εσύ που είσαι ο Αρχιερέας μας (η επιστολή προς Εβραίους μού είχε ανοίξει τα μάτια), σε παρακαλώ έλα και κοινώνησέ μας...». Έκοψα το αντίδωρο στη μέση, πήρα το μισό εγώ και το μισό η Ειρήνη. Μετά ήπιαμε το ξύδι. Αυτό συνεχίσαμε να το κάνουμε για αρκετό καιρό μετά. Την επόμενη μέρα πήγα για εξομολόγηση όπως είχα σχεδιάσει. Είχα γράψει μια μεγάλη λίστα από αμαρτίες που μπορεί κανείς να βρει σε διάφορα βιβλία στα μοναστήρια. Διάβασα, λοιπόν, τη μακροσκελή λίστα στον ιερέα. Ήμουν γονατιστή μπροστά στην εικόνα του Χριστού και όταν τέλειωσα με πιάνει από τον ώμο μου, με σηκώνει πάνω και μου λέει, «Δεν έχεις κάνει καμιά από αυτές τις αμαρτίες». Φυσικά εγώ επίτηδες τις είχα γράψει. «Τότε, γιατί δεν μας έδωσες να κοινωνήσουμε;» ρώτησα. «Ο λόγος που δεν σας έδωσα δεν είναι ότι έχετε κάνει αμαρτίες, είσθε καλά κορίτσια, αλλά γιατί έχετε μπλέξει στην αίρεση». Δεν είχα ιδέα τι θα πει «αίρεση». «Θα γράψω στον επίσκοπο», μου είπε. «Θα του πω όλα αυτά που μου λες τόσο καιρό, τις ερωτήσεις σου και τις αμφιβολίες
15
ΔΕΚΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΖΩΗΣ... Άνθρωποι στο δρόμο της αναζήτησης της αλήθειας, αλλά, και της απόγνωσης από τις αστοχίες της ζωής συνάντησαν Κάποιον που έφερε ριζική ανατροπή στην πορεία τους! Ιστορίες διαφορετικές, που περιγράφουν το θρίαμβο της ζωής με φανταστικές αλλα μόνιμες αλλαγές. Η απογοήτευση που έγινε ικανοποίηση και η αποτυχία που έγινε επιτυχία... Η απρόσμενη ιστορία δύο εφήβων, που δε μιλάνε Αγγλικά και χάνονται στο σιδηροδρομικό σταθμό του Σικάγο. Η συγκλονιστική διαδρομή μιας έφηβης που χάνει το δρόμο της και μπλέκεται στον κόσμο των ναρκωτικών. Η δραματική ιστορία ενός μικρού κοριτσιού που το στέλνουν στην άλλη άκρη του κόσμου, μακριά από το σπίτι και την οικογένειά του, για μια καλύτερη ζωή. Η κοπέλα που τολμάει να διαφέρει από όλους μέσα στην μικρή κοινότητα του νησιώτικου χωριού της και αγκαλιάζει την αλήθεια με κάθε κόστος. Μαρτυρίες ζωής που είναι καλύτερες κι από μυθιστορήματα... γιατί ο δημιουργός Θεός αλλάζει και σήμερα τις ζωές των ανθρώπων που θα θελήσουν να βιώσουν την απέραντη δύναμή Του.
O
Λόγος
ΕΚΔΟ
Σ ΕΙΣ
www.ologos.gr
ISBN 978-960-510-163-3