Recreatief totaal 0518

Nummer 5, 2018

>>

Prijs â‚Ź 7,50

ial: c e ssp va en s r u Be reca beur Ho antie Vak

Personeel vervangen door robots?

Horeca in de experience economie

Trends 2019

Innovaties uit Engeland en Frankrijk

De 100.000ste Kleine Geweldenaar.

Koopt u de 100.000ste Kleine Geweldenaar?

Dan krijgt u deze cadeau!

Miele Professional. Immer Besser.

Meer informatie over professionele wasmachines vindt u hier: www.miele.nl/pro/kleinegeweldenaars

inhoud Nummer 5, 2018

10

6

26

56 5 Een jonge sector met vitaliteitsproblemen 6 Horecaconcept in de experience economy 10 Robots in de recreatiesector 15 Personeel of Personal 16 Frankrijk en Engeland, dé innovators in Vakantieparken 20 De trends om in 2019 op in te spelen 24 Mijn laatste bezoek aan Disney-Universal Orlando & IAAPA? 26 Topzomer voor Nederlandse campings 28 Virtual Reality techniek nog volop in ontwikkeling 30 Pretwerk Actueel

41 Ben jij al voorbereid op de opmars van elektrische auto’s?

42 Agenda uitgelicht 45 All Inclusive Studie & Netwerk Tour Dubai en Abu Dhabi

49 H o recava 2019, hét trendsettende event in de wereld van buitenshuis eten, drinken en slapen

50 Vakbeurs completer en groter dan ooit 56 Vakantiebeurs Vakdag 58 Travel Congress: Nieuwe aftrap Vakantiebeurs 60 Terugblik Recreatie Vakbeurs Hardenberg Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

3

FUTURE

NIEUW

TRAVEL

PROOF

C NGRESS

TRAVEL

2019 Hét nieuwe en onafhankelijke kennisevent voor de professionele reisbranche met ijzersterk inhoudelijk programma

DINSDAG 8 JANUARI - JAARBEURS → “Future Proof Travel: u bent aan zet” → Thema’s: transformatie & technologie, sustainability, en marketing & communicatie → Met onder meer: Duncan Stutterheim (founder ID&T),

08 01 19

Jeremy Smith (Author: Transformation Travel), Vincent

UTR JRBRS

Airlines), Linda Volkers (Rijksmuseum) en Tessa aan de

Thamm (Schiphol Group), Inca Pieter (KLM Royal Dutch Stegge (Trendwatcher & Trendstrateeg) en meer...

Check www.travelcongress.nl voor early bird tickets en meer info.

Kom naar de Vakantiebeurs Vakdag, met o.a. › Resultaten ContinuVakantieOnderzoek 2018 - door NBTC- NIPO Research › Travel Tomorrow Meet-Up: Beste Reisidee 2019 › 7 key trends in Local Food Experiences - door Jean-Michel Petit van Eatwith › B2B matchmaking tool & netwerkborrel

Waar reisprofessionals elkaar ontmoeten vakantiebeurs.nl

Registreer je gratis online!

Voorwoord Niels van der Scheer info@conceptplusbv.nl Uitgever van Recreatief Totaal Uw mediapartner in de recreatiebranche

Een jonge sector met

vitaliteitsproblemen De moderne verblijfsrecreatie is nog een vrij jonge sector. De pionier op het gebied van bungalowparken is Piet Derksen, die in 1980 zijn eerste Sporthuis Centrum opende (Nu: Center Parcs De Eemhof). En in 1970 stond Wim van den Berg (SVR) nog op de barricades om ‘kamperen bij de boer’ gelegaliseerd te krijgen. Het is dan ook opmerkelijk dat deze jonge sector nu al gevitaliseerd moet worden.

In vele delen van het land worden projecten voor Vitale Vakantieparken opgezet. Blijkbaar heeft deze markt niet de flexibiliteit om, net als bij andere marktsegmenten, tot een natuurlijk evenwicht te komen. Wat ook niet meehelpt is dat diverse gemeenten te lang gedoogd hebben dat verlieslatende parken zich mochten richten op andere doelgroepen. Het kwam hen prima uit dat deze parken als opvang dienden voor mensen die in het maatschappelijk leven buiten de boot vielen. Nu de problemen op de minder vitale parken uit de hand dreigen te lopen, moet er een oplossing gezocht worden. Gaan gemeenten,

die wel jarenlang toeristenbelasting en ozb hebben geïnd, en bespaard hebben op hun sociale opvangtaak, daar straks ook aan meebetalen?

Cees Slager, voorzitter van de RECRON, merkte onlangs terecht op dat alle aandacht voor de slechte bedrijven in de branche, er voor zorgt dat de toppers en goedlopende bedrijven vergeten worden. Die bedrijven hebben andere behoeften. Zij willen investeren, uitbreiden en vooruit denken – en het liefst zonder al te lange procedurele beslommeringen. Als deze uitbreiding plaatsvindt door het overnemen van minder vitale parken, dan kan dat een opleving van de hele sector betekenen. Op die manier kan het evenwicht in de markt weer hersteld worden en onze sector < weer als een vitale jonge god de toekomst tegemoet treden.

Walter Jonker Hoofdredacteur Recreatief Totaal e-mail: redactie@pretwerk.nl

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

5

Horecaconcept in de experience economy

Het profiel van winkelgebieden verschuift steeds meer van ‘verkoopgebieden’ naar een ‘aantrekkelijk dagje uit’. Daarmee worden fashion outlets en binnensteden steeds meer concurrent voor de traditionele dagrecreatie. Natuurlijk willen de winkels (veel) blijven verkopen, want daarin schuilt het primaire businessmodel. Uit onderzoek blijkt dat fun-shoppers méér besteden naarmate zij langer in een gebied verblijven.

6

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

THEMASPECIAL: PERSONEEL EN HORECA

Leisure, maar vooral foodservice, spelen een belangrijke rol in het verlengen van die verblijfstijd. Fashion Outlets lopen in Nederland voorop als het gaat om het aantrekkelijker maken van de totaalomgeving.

Zij hebben als voordeel dat de exploitatie meestal bij één partij ligt. Die hebben baat bij een zo hoog mogelijke omzet van de fashion outet als geheel. Zij zijn dan ook steeds vaker bereid om een afweging te maken om lager renderende meters te accepteren als dat voor het totaalproject meer bezoekers en langere verblijfstijd oplevert.

Exploitanten van winkelgebieden hebben in het verleden vooral gefocust op de opbrengst per vierkante meter winkeloppervlakte. In de tijden voor de crisis betekende dat vrijwel altijd dat winkels de voorkeur kregen boven andere invulling, zoals horeca of leisure. Albron - horeca & Hospitality werd gevraagd om in Batavia Stad Fashion Outlet mee te denken over een strategie om het verblijf in de outlet van een meerwaarde te voorzien. Er werden twee totaal verschillende concepten gelanceerd; het Âme Fashion Café en een Starbucks vestiging.

Âme Fashion Café

Het Fashion Café oogt op het eerste gezicht als een keurig grand café, waar je makkelijk even binnenstapt voor een kopje koffie of een uitgebreide lunch. Het café profileert zich binnen het foodservice-aanbod van Batavia Stad als het topsegment.

Zodra de gast binnen is, wordt deze subtiel in contact gebracht met het belevingsconcept.

Op het gebied van beleving is er wel een verschil tussen een horecapunt in een recreatieve omgeving en in een winkelgebied. Jorrit Meijer, concept ontwikkelaar bij Albron: “Wij beheren ook restaurants in o.a. Center Parcs of in Keukenhof. Daar kun je veel verder gaan met belevingsconcepten. In een winkelgebied hebben de bezoekers vaak minder geduld om met een verhaal mee te gaan. Ze komen er in eerste instantie om te shoppen. Een broodsommelier, die aan tafel uitleg kwam geven over diverse broodsoorten, werd door sommige klanten als ‘lastig’ ervaren.

Dat onderdeel is inmiddels weer naar de achtergrond gezet. In een shopgebied moet de beleving veel subtieler zijn en vooral vrijblijvend.”

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

7

Houtgestookte ketels (CO2 neutraal) voor warmwatervoorziening en verwarming voor uw camping of zwembad.

Er komt een warm seizoen aan

De Hooge Hoek 2-8 3927 GG Renswoude 0318 570554

bergenbv.nl

info@bergenbv.nl

Ponast Line 3

Smart Heating biomassa ketel

THEMASPECIAL: PERSONEEL EN HORECA

Concept met beleving

Batavia Stad Fashion Outlet is gericht op de betere modemerken; en mode is bedoeld om er goed uit te zien. Wie zich goed voelt ziet er ook beter uit. De centrale boodschap van het Âme concept is dat de gasten zich goed voelen door lekker en gezond eten: “You are what you eat”. En wie zich goed voelt, ziet er ook beter uit. Bij het Âme Fashion Café wil men een voedselmode-advies meegeven.

Op elke tafel ligt een menu-magazine met daarin een onderzoek naar je foodpersona.

(Urban rebel, Haute Couture, All Year Fit of Perfectly Basic) Je eetadvies wordt aangepast aan je persona. De boodschap van ‘eten en je goed voelen’ wordt in het café ondersteund door o.a. posters en ansichtkaarten.

Meijer: “Waar we wel wat discussie over gevoerd hebben is het feit dat we met Âme een nieuw merk neerzetten. De kracht van de Batavia Stad outlet is juist dat mensen worden aangetrokken door bekende merken.

Zouden zij ook makkelijk een vestiging van

een nog onbekend merk binnenstappen? Het was voor ons erg belangrijk om een sterke link te maken met de locatie; de wereld van mode. Dat vroeg om een geheel eigen aanpak. Het Âme Fashion café is overigens een concept dat je in de toekomst ook prima op andere mode en retail locaties kunt neerzetten. Nog een argument om een eigen concept te starten is de doelgroep waar we ons op richten; ‘de sophisticated shopper’.

Voor deze doelgroep, die o.a. goed vertegenwoordigd is in het Gooi, was in Batavia Stad nog geen specifiek horeca-aanbod te vinden.

We zetten daarmee een nieuw topsegment op het horeca-aanbod in het outlet center.

De mode speelt ook een belangrijke rol. De grote tafel in het midden kan ook als catwalk worden gebruikt. Het café is makkelijk om te bouwen voor activiteiten en evenementen.

De uitbaters van de locatie werken ook graag mee aan bijzondere activiteiten en passen bijvoorbeeld hun openingstijden aan als dat nodig is voor een vroeg champagne ontbijt of een avondopenstelling.

Trends waarop Âme Fashion Café in Batavia stad heeft ingespeeld: »» »» »»

Shopping wordt steeds meer een leisure activiteit Vermenging van horeca en entertainment – food is beleving Nederlanders eten steeds vaker en op meer verschillende momenten buiten de deur – achterstand op andere landen wordt ingehaald.

Starbucks; merk werkt drempelverlagend

Het management van Batavia Stad had zelf al de wens op tafel gelegd om in ieder geval ook een horeca-outlet met een merk te realiseren.

Batavia Stad is immers een verzameling van bekende merken. Er is daardoor ook een vestiging van Starbucks naast het Âme Fashion Café gerealiseerd. Dat is beslist geen verkeerde keuze geweest. De omzet per m2 overstijgt op deze locatie zelfs de omzet van de kledingwinkels in de outlet. Meijer: “Dit fenomeen had ik al eerder meegemaakt in mijn vorige werkkring, toen op Schiphol de eerste Starbucks cafés werden geopend. Bij een vertrouwd merk lopen mensen sneller naar binnen; de ervaren drempel is lager. Het concept van Starbucks heeft een heel eigen doelgroep, die ook in het outlet center veel te vinden is.

Logistiek heeft Starbucks nog een voordeel: Veel mensen (30%) neemt hun koffie mee.

Daardoor wordt de verkoopcapaciteit vergroot; je hebt immers minder zitplaatsen nodig.”

Het Starbucks concept wordt vanuit de franchisegevers goed bewaakt. Toch heeft Albron wel inspraak gehad in het ontwerp. Vooral als het gaat om de logistieke processen, zoals de flow van betellen, afrekenen wachten en afhalen.

Meer informatie: www.albron.nl www.bataviastad.nl Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

9

Robots in de

recreatiesector Robots gaan zonder twijfel een rol vervullen in de recreatiesector. Voor welke functies de inzet van robots geschikt is, wordt via diverse pilots onderzocht. Robots nemen niet alleen werk over van het huidige personeel. Ze kunnen er ook voor zorgen dat er nieuwe taken worden verricht die met menselijk personeel niet mogelijk waren.

Cleanfix schoonmaakrobot

10

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

De ontwikkeling van diverse robotvormen is inmiddels al weer wat jaartjes onderweg.

We herkennen in de uitvoeringspraktijk drie uiterlijke vormen: 1. Robots die op robots lijken. Deze typische robotvorm is gecreĂŤerd door science fiction filmmakers. Denk bijvoorbeeld aan de robots in Star Wars. Zij staan nog altijd model voor veel robotspeelgoed.

2. Robots die op mensen lijken. Het idee hier achter is dat robots taken van mensen gaan overnemen. Ze kunnen dan ook maar het best op mensen lijken.

Met voor name robots die klantcontacten onderhouden kan dit een slimme keuze zijn.

3. Robots die de meest praktische vorm voor hun gebruik aannemen. Deze zien we inmiddels volop in de industrie, waar robots o.a. worden gebruikt om apparaten te assembleren.

Robot voor de schoonmaak De eerste generatie robots werden vooral ingeschakeld om handelingen over te nemen met een grote mate van herhaling en voorspelbaarheid. Voor huishoudens is er o.a. al een stofzuigerrobot op de markt.

De schoonmaak in de recreatiesector is arbeidsintensief en dus is het logisch dat ook daar wordt gekeken naar arbeidsbesparende opties. Een voorloper op schoonmaakgebied is de robot van Cleanfix. De robot levert tijdwinst op waarmee een hoger schoonmaakresultaat wordt bereikt. Het is de eerste robot in Europa die het pilotstadium ontgroeid is en in de praktijk aan het werk is.

In deze categorie hadden we ook grasmaairobots en robots voor reiniging van zwembadvloeren kunnen noemen.

Meer informatie: www.reinigingsrobot.nl

THEMASPECIAL: PERSONEEL EN HORECA

Zorgrobot

Robocup

Robot als receptionist Het Japanse ‘Henn na Hotel’ in themapark Huis ten Bosch loopt voorop als het gaat om de implementatie van robots in de verblijfsrecreatie. Het hotel gebruikt o.a. robots als receptiemedewerkers en gezichtsherkenning als ‘sleutel’ voor de hotelkamers.

Het hotel wordt gebouwd op park Huis Ten Bosch, een themapark met life size kopieën van oude Nederlandse gebouwen.

Er worden robots ingezet als portiers, bij de receptie en in de schoonmaak.

Daarnaast zal er gebruik worden gemaakt van gezichtsherkenning zodat gasten hun kamer kunnen betreden zonder sleutel.

Bedrijfspresident Hideo Sawada: ”We willen het meest efficiënte hotel ter wereld maken.

In de toekomst willen we dat meer dan 90% van de hoteldiensten door robots wordt gerealiseerd.”

Meer informatie: http://english.huistenbosch.co.jp/ Robots als huisdier Robots zijn al lang niet meer alleen de blikken machines. In de consumentenmarkt zijn de knuffelrobots in opkomst Dat zijn speelgoedknuffels met sensoren die kunnen inspelen op de omgeving. Hiermee ontstaat interactiviteit. Ook Disney zet dit soort robots in, o.a. bij de attractie Guardians of the Galaxy. Daar is een nest met drie vogeltjes (Vyloos) die non-verbale houdingen van langslopende gasten kunnen interpreteren en daarop inspelen.

Aibo robot huisdier

Gidsrobot verzorgt rondleidingen in Spaans koninklijk paleis De FROG (Fun Robotic Outdoor Guide), die mede is ontwikkeld door Universiteit Twente, is ‘aangenomen’ als gids bij het Koninklijk Paleis in het Spaanse Sevilla. Voor zover

bekend wordt de robot nog niet commercieel aangeboden. Over de inzet van robots in de toeristische sector werd in het begin wat lacherig gedaan. Inmiddels zijn er al meerdere locaties waar robots worden ingezet om de gast te helpen. En nu dus ook een exemplaar uit een Nederlandse werkplaats.

Meer informatie: www.utwente.nl Robot voor persoonlijke zorg Vanuit de zorgsector komen er ook ontwikkelingen die kansrijk zijn voor de recreatiesector. De polikliniek kindergeneeskunde van Máxima Medisch Centrum (MMC) heeft er sinds juni 2018 een bijzondere collega bij: Pepper. Deze zorgrobot werd eerder al ingezet door ziekenhuizen om patiënten te ontvangen, maar geeft nu voor het eerst ook educatie.

Door middel van een quiz en filmpjes wordt kinderen op een aantrekkelijke manier geleerd wat zij kunnen doen om hun problemen te verhelpen. (www.mmc.nl) Een andere robotvorm die in de zorg is geïntroduceerd is het robothuisdier. Deze is bedoeld voor mensen met dementie. De robot is voor het een ‘maatje’ maar dankzij slimme sensoren wordt ook de gezondheid van de patiënt in de gaten gehouden.

Robots in competitie Het is nu nog vooral een wedstrijd onder techneuten. Zij laten robotteams tegen elkaar voetballen om daarmee hun technische vaardigheden testen. Een teamsport is interessant omdat je hiermee robots moet laten samenwerken. Nederlandse universiteiten behoren internetional tot de top van deze competitievorm. Zelfs in deze vroege versie van voetbalrobots is een wedstrijd vermakelijk om naar te kijken. Ook zijn er competities tussen gevechtsrobots.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

11

Modulaire toegangscontrole systemen van eenvoudig standalone tot geavanceerd beheer Toegangscontrole software i.c.m. met: - Slagboominstallaties - Kentekenherkenning - Betaald parkeren

CAT Access Standalone: Met CAT Access standalone kunt u de geldigheid van kaarten of tags/labels definiĂŤren en de lezers, tijdsgroepen en anti pass back instellen. Verder kunnen de transacties van de toegangscontrole lezers worden uitgelezen.

CAT Access Lite: Basisversie van CAT Access voor situaties met minder toegangs-behoeften. Personalisatie en transacties worden in deze versie centraal opgeslagen in een database en zijn volledig te beheren via de beheerapplicatie.

- Energiebeheer - Camerabewaking - Intercom systemen

CAT Acces (Full version): NAW-gegevens beheren op persoonsniveau, overzichten toegangstransacties bijvoorbeeld per kaart, gast, periode.

Aanpassen displayteksten, kaartgroepen, toegangsgroepen, tijdzones etc.

Mogelijkheid tot uitgebreide TCP/IP koppeling met reserveringsystemen.

- Tourniquets

Meer informatie?

Beheersoftware CAT Access

T: +31 (0)75 - 612 73 45

M: info@catcontrolsystems.nl

W: www.catcontrolsystems.nl

THEMASPECIAL: PERSONEEL EN HORECA

Botlr bezorgrobot

Bezorgrobot Aloft Hotels (onderdeel van Starwood) is al in 2014 een test gestart met robots als butlers. Deze robots kunnen o.a. bestellingen afleveren op de gastenkamers. Een Britse vakbond voor hotelpersoneel heeft nu al protest laten horen. Zij vinden het een miskenning van de persoonlijke meerwaarde die menselijk hotelpersoneel met zich meebrengt en vragen het management om liever te investeren in mensen.

Meer informatie: www.savioke.com Robots worden steeds interactiever De robot ‘robothespian’ van Engineered Arts is in staat om een conversatie aan te gaan met het publiek. De robot is inmiddels van de vierde generatie en heeft zijn plekje gevonden in diverse science centers. Daar heeft de robot een rol als docent en entertainer. Op de EAS in Amsterdam stond een robot die ook op een robot lijkt (zie foto). Het bedrijf ziet dat er ook vraag is naar robots die op mensen lijken, of juist op een schattig huisdier.

Meer informatie: www.engineeredarts.co.uk

Disneys stuntrobot Vers van de pers is de stuntrobot ‘Stickman’ van Disney. Deze robots moeten stuntmannen in shows gaan vervangen. Dat zorgt er niet alleen voor dat een onveilig beroep overbodig wordt. De stuntrobots zijn in staat om nog veel spectaculairder capriolen uit te voeren. Er is behoorlijk wat onderzoek verricht om er voor te zorgen dat de robots natuurlijke menselijke bewegingen maken.

Inspelen op robotisering

Uit een onderzoek van Beerenschot blijkt dat maar liefst 90% van de HR-professionals nu al de gevolgen van robotisering merkt. In 40% van de gevallen zijn de veranderingen vanwege technologische ontwikkelingen zelfs groot tot zeer groot. Zo leidt robotisering in 41% van de gevallen direct tot het verdwijnen van functies. Bijna drie kwart van de functies verandert inhoudelijk en een derde van de ondervraagde HR-professionals merkt op dat door robotisering nieuwe functies ontstaan.

‘Technologische ontwikkelingen hebben een grote impact op personeel. In 41% van de organisaties verdwijnen functies. En in 71%

Disney stuntrobot

Science fiction heeft de eerste robots bedacht

van de organisaties verandert het takenpakket van werknemers’ Toch weet slechts 18% van de deelnemers aan het onderzoek wat robotisering concreet betekent voor het personeel, wat de mogelijke impact is op de bezetting, competenties, werving, scholingsbehoefte en de werkprocessen.

Voor 80% van de HR-professionals is de impact van robotisering niet (voldoende) duidelijk.

Consequenties robotisering voor de recreatiesector

In het rapport ‘De vakantiemachine’ uitgevoerd in opdracht van KIKK recreatie werd bekeken welke gevolgen digitalisering (waaronder robotisering) heeft voor de recreatiesector.

Het onderzoek heeft o.a. als conclusie dat digitalisering zal leiden tot een verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening. Er is wel een verschil in de mate waarop bedrijven in de recreatiesector zijn voorbereid op het invoeren van nieuwe technologieën: Organisaties die nu al vel gebruik maken van nieuwe technologie (o.a. smaxtphones, tablets en devices) zijn er eerder aan toe om ook nieuwe innovaties toe te passen. »» Complexere organisaties met een grotere verscheidenheid aan verschillende functies en takenpakketten zijn eerder toe aan het toepassen van digitale vernieuwingen. »» grote bedrijven verwachten beter te zijn voorbereid op veranderingen in functieinhoud en skills behoefte dan kleine bedrijven.

Meer informatie: www.kikk-recreatie.nl

»»

De definitie van een Robot volgens Wikipedia: “Een robot is een programmeerbare machine die vaak niet alleen informatie verwerkt, maar ook verschillende fysieke taken uit kan voeren. Een robot kan daartoe soms zelfs van grijper wisselen. Verder kan een robot zijn uitgerust met artificiële intelligentie (AI), en zelflerend zijn, en daardoor meer autonoom.“

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

13

De bezetting was super...

Nu uw rendement nog!

ICY Accommodation Management ICY Campsite Management www.icy.nl

Blog#

THEMASPECIAL: PERSONEEL EN HORECA

Bas Hoogland

Personeel

of Personal?

Als het over ‘Hostmanship’gaat (de kunst anderen en jezelf welkom heten), dan gaat het meestal over mensen, medewerkers, personeel. Niet voor niets lijkt het Nederlandse woord personeel zoveel op ‘personal’. Mensen maken in onze branche het absolute verschil. Zij zorgen voor de beleving. Lachende en vriendelijke mensen geven ons een goed gevoel. Als gast denk je ‘het is hier fijn, veilig en gezellig om te werken’ en dat straalt weer af op alles wat meemaakt.

Maar als we het hier over eens zijn, waarom worden dan in veel bedrijven nieuwe medewerkers niet of nauwelijks ingewerkt? Van een half uur durende kassa instructie word je niet echt zelfverzekerd. En als je niet even een kennisronde maakt langs ALLE afdelingen, blijf je schuchter door het bedrijf lopen. Laat staan dat je glimlachend de gasten groet want er zal er maar ’s eentje iets aan je vragen en je weet het antwoord niet…

In mijn Landal tijd was ik een groot voorstander van nieuwe medewerkers (met partner) te laten eten& slapen op het park waar ze werkten. Ze boekten hun eigen nachtje, checkten in en dezen de hele riedel zoals gasten dat ook doen. De uitkomst was twee-ledig: ze wisten precies hoe het product eruit zag, ze ervaarden wat het was om in te checken, te wachten etc.Kortom, kennisopbouw, een van de pijlers van ‘Hostmanship’. Maar we vroegen ze ook op één A4tje een verslagje te maken met min. 5 goeie punten én 5 ‘verbeterpunten’. Zo kreeg het park ook nog ’s belangrijke feedback! Hiermee werd de nieuwe medewerker

belangrijk gemaakt en gaf hem/haar meer zekerheid. Een vereiste is wel dat er met de feedback ook daadwerkelijk iets wordt gedaan. Op z’n minst moet je als bedrijf terugkoppelen wat je wel en niet kunt realiseren én waarom. Dit brengt me meteen op een zeer praktisch tip die écht goed werkt. Het ‘KwaliteitsTeam’. Nodig elke 3 maanden 3 medewerkers uit ( geen MT leden!) om in dit team te komen. Hun taak is ALLES wat ze zien dat NIET ok is (gescheurde vlag, lege bloembakken of verdorde bloembakken, kapotte lampen, loszittende kabels, zwerfvuil etcetc) DAGELIJKS te melden aan de parkmanager. En die moest hier binnen 2 dagen iets mee/aan doen. Zo leer je mensen ZIEN i.pv. kijken en worden ze kwaliteitsbewust. Het goede nieuws is dat de lijst na maanden kleiner wordt…. Medewerkers voelen zich hierdoor enorm gewaardeerd. En dat geeft weer blije, enthousiaste medewerkers die zorgen voor hele tevreden gasten die uiteindelijk zorgen voor een mooi financieel resultaat. In die volgorde! Want daar gaat het toch uiteindelijk allemaal om? <

www.bashoogland.com Bas Hoogland was 19 jaar commercieel Directeur van Landal GreenParks. Tegenwoordig is hij gastheer van ‘De Heerlijkheid Vijlen’, een bijzonder vakwerk huis dat hij verhuurt aan families tot 14 pers.. Daarnaast adviseert hij recreatiebedrijven op het gebied van marketing en productontwikkeling én is een veelgevraagd spreker over klantvriendelijkheid.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

15

Auteur Hans van Leeuwen; Trendwatcher, Adviseur & Concept Ontwikkelaar Recreatie & Toerisme

Frankrijk en Engeland

Dé innovators in Vakantieparken Het najaar staat bekend als het beursseizoen voor de Leisure Industrie. Wij bezochten in de afgelopen maanden vakbeurzen in Nederland – Engeland – Frankrijk en Amerika en de bijeenkomst van de VDH voor Duitse Indoor Speeltuinen!

De Bear Grylls Adventure een nieuwe norm voor een Indoor Klimd Adventure Park

16

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

VERBLIJFSRECREATIE

Ulta Adventure Glamping - Back to Nature

Twee ontwikkelingen die ons opvielen:Een steeds grotere aantrekkingskracht van de Mondiale Vakbeurzen van de IAAPA en de revival van de Landelijke Beurzen.

Uiteraard hebben wij met het oog op ons nieuwe Trendrapport ‘111 Wereld Trends 2025‘ onze ogen goed de kost gegeven! Deze bezoeken geven ons een goed beeld van de internationale trends en ontwikkelingen waar we in onze sector mee rekening moeten houden. Immers de leveranciers van ‘producten’ doen dat uiteindelijk voor de consumenten!

Het is jammer te moeten constateren dat onze ‘eigen’ Recreatievakbeurs zichl niet kan meten met de buitenlandse concurrentie en is daarmee de voorsprong van vroegere jaren zijn kwijtgeraakt.

Inspiratie komt van buiten (Nederland)

Combinatie tussen Gaming en Real Skills Shooting

Sky Trail van Bear Grylls

in de belangrijke toeristische landen. Bij de landelijke Vakbeurzen ziet men veel meer de invloeden van de landen en hun cultuur terug in het aanbod. Innovaties vinden o.a. plaats in waterattracties, exclusieve glamping accomodaties en de opmars van VR- en AR. Het aanbod Klim-attracties neemt nog steeds toe en het wellness aspect blijft enorm belangrijk. http://www.iaapa.org/expos/euro-attractions-show/home

drijven die meerr en meer worden omgevormd naar een chalet- woonwijk. Frankrijk biedt vooral innovatie in waterattracties en glamping accommodaties. Opvallend is de diversiteit in met name alle soorten accommodaties en het uitgebreide aanbod traditionele chalets en mobilhomes. https://www.salon-atlantica.fr

Franse slag op de Salon Atlantic in Frankrijk

Wat je niet zou verwachten in het land van de regen is een zo’n groot aanbod gevarieerde, onder architectuur ontwikkelde, verblijfsaccommodaties. In de afgelopen vijf jaar zien wij deze vakbeurs zich ontwikkelen op een niveau dat zich kan meten met die van de EAS IAAPA.. Bij een van de 150+ presentaties stuitte ik op een unieke ontwikkeling van een resort dat wordt gepresenteerd als het nieuwe

Frankrijk is toch HET Vakantieland bij uitstek en daar zijn ontwikkelingen gaande die in Nederland nog pas in de kinderschoenen staan.

De ketenvorming onder de camping- en bungalowparken is daar al behoorlijk ontwikkeld.

Eigenlijk is dat in ons land ook al min of meer aan de gang maar dan op semi-campingbe-

Volop innovatieve tradities Holiday Park Show & Resorts (UK)

Wie volgend jaar meer inspiratie wil opdoen, kan aanhaken bij een van de studiereizen van Pleisureworld NRIT. Op het programma staan de EAS (IAAPA) die volgend jaar plaats vindt van 15 t/m 19 september 2019 in Parijs, maar ook de vakbeurzen van o.a. Salon Atlantic en MAPIC in Frankrijk. In Engeland bezoeken wij de Holiday Park Show. Uiteraard brengen wij ook een bezoek aan onze eigen Recreatie Vakbeurs Hardenberg.

Er is steeds meer aandacht voor mogelijkheden en ontwikkelingen binnen de eigen regio, en dat speelt landelijke vakbeurzen in de kaart.

Vandaar dat je veel innovaties juist aan bod komen op de verschillende locale vakbeurzen

De nieuwe Glamping accommodatie van 2019 voor Christel en Jan van der Heide van Camping Vreehorst

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

17

Luxetenten.com ontwerpt en produceert o.a. de safaritent, woody-safaritent en de nieuwe: safarilodge. Naast diverse tenten, kunnen wij ook de inrichting en plaatsing verzorgen. U kunt onze tenten op afspraak bezichtigen in onze showroom.

Dutch Wood Work is een bedrijf dat losse meubelen van steigerhout produceert en verkoopt aan de recreatiemarkt / horeca nationaal en internationaal www.luxetenten.com | Koperweg 2-4, 8304 BM Emmeloord | Sales@luxetenten.com | T: 0527-620325

Uw partner in waterrecreatie!

Omdat wij water het mooist denkbare speelgoed vinden, willen wij zoveel mogelijk mensen op een speelse manier van water laten genieten. Wij bieden daarom spannende waterattracties voor iedere locatie en ieder budget. Wilt u uw bezoekers verrassen met een spannend opblaasbaar waterparcours, een innovatieve waterglijbaan of een interactieve waterspeelplaats? Watergames & More is uw partner op het gebied van waterrecreatie! Bij ons bent u verzekerd van een veilige en duurzame waterattractie van de allerhoogste kwaliteit. Deze kwaliteit vindt u uiteraard ook terug in onze service.

Meer weten? Kijk op onze site of neem contact op voor advies op maat.

Watergames & More B.V. Argonstraat 86, 2718 SN Zoetermeer T +31 (0)6 29 55 66 62 T +31 (0)6 28 57 68 88 E info@watergamesandmore.com facebook.com/watergamesandmore twitter.com/watergames_more

www.watergamesandmore.com

VERBLIJFSRECREATIE

Glamping Wellness een uniek concept voor de buitenruimte biedt meer exploitatie kansen

CenterParcs 5.0. Niet geheel toevallig een ontwikkeling waar juist Landal als partner mee samenwerkt: Afan Adventure Valley. Het isen vakantiepark waar wij zien de opmars ook hier van de Intellectual Property en Internationale bekende merken. Op dit vakantiepark verplaats je je met een Segway of een Landrover en wandel je via Klimbossen tussen de vakantievilla’s.

Deze vakbeurs bestaat uit drie segmenten namelijk; Farming – Holiday Resorts – Amusement Parks. Deze combinatie maakt het mogelijk dat bijvoorbeeld landscaping volledig tot zijn rechtkomt in combinatie met de vele Glamping Producten. Maar ook de opkomst van de Farm Attractions, een mix tussen het boerenlandleven en het echte pretpark is hiervan een uitstekend voorbeeld. http://www.holidayparkshow.co.uk

Elk (Duits)land heeft recht op zijn eigenaardigheden!

De Duitse markt van Indoorspeeltuinen, ca.

350, staat de komende jaren voor grotere veranderingen. De innovatie blijft achter en kent veel eigenaren actief vanaf het eerste uur. De ketenvorming staat in Duitsland nog in de kinderschoenen, alhoewel de Nederlandse keten MonkeyTown met gerichte acquisitie bezig is. Het zijn hoofdzakelijk omgebouwde tennishallen met eenzelfde programma aanbod van een grote softplay structuur met belende leveranciers als Eli Play, Sidijk, Ameco en hier en daar een minder bekende zoals SpiderPlay. Ook de vernieuwingsslag naar de doorontwikkeling van een Family Entertainment Center komt niet echt van de grond! Het unieke concept van Karls.de (leisure shopping retail) is slechts een positieve uitzondering in deze Duitse markt. Men laat weten dat vooral de senioren het laten afweten als potentiële doelgroep omdat zij nog steeds de Biergarten de voorkeur geven boven niuwe concepten uit de beleveniseconomie. Ik kwam ook nog een oude bekende tegen, parkbeheerder de heer Koch die nu de scepter zwaait in Wangerland, van Hennie van der Most, een variant op het

in ons land bekende Preston Palace. Koch heeft zijn sporen verdiend in Wunderland Kalker die hij van kerncentrale omturnde tot pretparkfabriek met de bekende All Inn formule.

“Het heeft meer dan 5 jaar geduurd voor de Duitsers het All-Inn concept überhaupt begrepen” aldus Koch. De komende jaren liggen in Duitsland enorme kansen voor de Leisure Industrie. Kijk maar eens naar de opmars van de Trampolineparken, Bootcamp, Ninja Course en WipeOut, mede door toedoen van succesvolle TV Programma’s. https://www.karls.de

Waterattracties een grote aantrekkingskracht

Onze meest opvallende 5 Trends: 1.

2.

IAAPA Orlando, grote teleurstelling

Het was waarschijnlijk dit jaar mijn 30ste editie! Deze grootste vakbeurs in de attractiesector wordt steedsgroter! In het verleden was ik actief als Member Buyer, exhibitor en als journalist.. “It’s All about the money!”

IAAPA is over de Top! Het is verworden tot een Money Making Machine! Natuurlijk gaat het over inspiratie, innovatie en networking maar het begint sektarische vormen aan te nemen met typische Amerikaanse excessen! $104.— betaald om aanwezig te zijn bij de Owners Breakfast en het was een grote Poppenkast waarbij alle aandacht gericht was op de ‘eigen’ organisatie i.p.v. de gasten!

Echte innovaties ontbreken. Wellicht komt dat door het internet waardoor je ook niet echt meer verrast zult worden. Immers, je hebt alles al gezien. Maar ook het congresprogramma is verworden tot een slap aftreksel waarvoor je overal de portemonnee moet trekken. Het dieptepunt voor mij dit jaar was de cursus Birthday Party voor FEC. Daar kregen wij les in taart snijden en ballonnen mutsen maken. Je begrijpt dat ik na een half uurtje de zaal verlaten hebt. Zelfs de openingsshow, het Kick Off Event was een aanfluiting net zoals de owners breakfast.

Zelfs de pretparken laten weinig nieuws zien en ook hier zien wij dat onze ‘eigen’ Europese pretparken er beter voor staan en in Dubai en China de Amerikaanse Pretparken op achterstand zetten.

3.

4.

5.

Meer unieke Glamping accommodaties; Opvallend is de groei van bijzondere Glamping-accommodaties die geproduceerd worden in een gelimiteerde oplage! Dat komt doordat de safaritent en de Pod inmiddels niet meer zo exclusief zijn. Wij zien dus een afname in het aanbod Safari tenten en leveranciers van de Pod. Drone’s – Robots – Skills – Challenge: Een opvallende toename in bedrijven in geavanceerde techniek zoals drones maar ook een receptierobot die gasten ontvangt en naar de hotelkamer of aan tafel begeleidt in het restaurant.

Waterattractions, blow-up: De waterattracties gefabriceerd van hetzelfde materiaal als de springkussens maken een enorme sprong. Zelfs in een regenachtig land als Engeland is dit een daverend succes. Dat betekent ook voor ons land de komende jaren wij op meer plaatsen een dergelijke attractie mogen verwachten. Een eerste verise is inmiddels gerealiseer op de camping Lenthe van Drenthe, waar wij geholpen hebben bij de realisatie van het DX Adventure - Water Jump Park.

Er komen meer Farm Attractions; We spraken hier over met David Horler bedenker van de Farm Attraction franshise Tractor Ted die liet weten het aantal locaties is verdubbeld.

Boeren die op hun boerenland een dagattractie hebben geopend.

Wellness, fitness: Het aanbod comfort in dergelijke voorzieningen stijgt doordat de consument steeds meer waarde hecht aan een dergelijke voorziening tijdens zijn short-stay of vakantie. Een bezoek aan deze vakbeurs was uiteraard niet compleet zonder een Experience te ondergaan van de nieuwe Bear Grylls Adventure.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

19

De trends

om in 2019 op in te spelen Een nieuw jaar staat voor de deur. Een jaar waarin we weer graag enthousiaste gasten zien en een goed financieel resultaat behalen. Die goede resultaten worden eerder behaald als je als ondernemer weet in te spelen op trends en ontwikkelingen. Daarom kijkt in dit artikel trendvertaler Hans de Vries (bureau voor vernieuwing) vooruit.

Kies trends die bij je passen

Het gaat het niet om DE trends. Het gaat om trends waar je op in kunt spelen omdat ze passen bij je bedrijf. Een bedrijf dat vooral afwachtend is en ideeën overneemt die al jaren in de markt zichtbaar zijn zal andere ‘trends’ kiezen dan een bedrijf dat altijd voorop wil lopen en een duidelijk bedrijfsconcept heeft.

Drie niveaus trends

Door Trendslator worden drie niveaus van trends onderscheiden: markt-, consumentenen maatschappelijke trends (zie de figuur onder). Een markttrend gaat over het nu en wat we nu al zien gebeuren. Als je hierin wilt investeren heb je in verhouding een (te) korte periode om de investering terug te verdienen.

20

Maatschappelijke trends gaan juist over een langere periode (10-30 jaar) en hebben vaak betrekking op demografie (over bijvoorbeeld de toename van immigratie, vergrijzing en het aantal 1-persoonshuishoudens - in een recreatiewereld waar jonge ‘witte’ gezinnen nog steeds DE doelgroep vormen), economie (de golfbeweging van laag- en hoogconjunctuur) en duurzaamheid (zoals verlagen van de CO2 uitstoot, van het aardgas af, hergebruik van materialen en energie- en afvalneutraal ondernemen).

Consumententrends vind ik persoonlijk het meest belangrijk om dat je daar nog op kunt inspelen (aangezien ze pas over 5-10 jaar gemeengoed zullen zijn) en ze al redelijk concreet te maken zijn.

Bron: Trendslator

Microniveau 0 tot 5 jaar

Markttrend

Macroniveau 5 tot 10 jaar

Consumententrend

Meganiveau 10 tot 30 jaar

Maatschappelijke trend

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

Consumententrends zijn bijvoorbeeld het (her)ontdekken van de authentieke lokale beleving (op het gebied van eten, drinken en overnachten maar juist ook tijdens activiteiten als excursies en tochten), ontzorgen (zowel digitaal met apps en ‘digitale conciërges’ als in termen van hoge kwaliteit hoteldiensten voor boeken, klagen en bestellen), delen (van woon- en vakantieruimte maar ook van auto’s, gereedschap, fietsen etc.), gezond eten en leven (inclusief wellness behandelingen) en ‘dienstificering’ (waarbij geen producten maar diensten worden afgenomen: dus geen lamp en fitting kopen maar de ‘dienst licht’ op het terrein afnemen, geen auto kopen maar ‘vervoer’ afnemen etc.).

Je hebt niets aan trends

Sommige ondernemers zullen zeggen dat ze niets aan markttrends hebben (omdat die teveel mode onderhevig zijn) en dat ze op basis daarvan geen bedrijfsvoering kunnen ontwikkelen. Dat is ook zo, al kun je heel goed gerechten, dranken en diensten aanpassen aan markttrends. Belangrijk daarbij is dat je blijft uitgaan van je ‘propositie’ (datgene in woorden wat je onderscheidt van andere bedrijven); met heersende markttrends kun je die propositie nog sterker maken.

VERBLIJFSRECREATIE

Misschien ken je uitspraken als ‘het gaat om de reis, niet de bestemming’ of ‘het gaat om het verhaal, niet om het product’ of ‘het gaat om het creëren van herinneringen’.

Dergelijke waarheden blijvend leidend: het blijft ook de komende jaren vooral gaan om ervaringen (beleving) en niet om materiële zaken. Duidelijk is in dit verband ook dat de vakantie niet begint bij aankomst op de bestemming maar gelijk na het boeken.

Laat je inspireren

In de hotelwereld wordt de laatste jaren eindelijk weer vernieuwd met nieuwe concepten. Een goed en leerzaam voorbeeld vind ik Jo & Joe van Accor: een hotel, B&B, camping en hostel ineen. Dat gaat de komende jaren erg invloedrijk worden en past bij veel gemengde recreatiebedrijven en groepsaccommodaties.

Als markttrends voor de komende jaren zijn de volgende voorbeelden te beschouwen: 1. Instagram-able: je bent als bestemming pas ‘in’ of populair als je daar de mooiste foto’s, video’s en stories kunt maken. Creëer dus plekken die gasten of bezoekers graag willen posten (denk aan bijzondere accommodaties, een ontbijt dat er uitziet om op te eten, prachtige uitzichten of typische fotogenieke mensen en objecten zoals de nu verdwijnende letters ‘I AMsterdam’.

2. Dream On: in plaats van als kampeerder, hotelgast of bungalowgast een redelijk bed te bieden, wordt het garanderen van een goede nachtrust leidend. Dus goede (op de gast afgestemde) matrassen en kussens en

door de gast aan te passen slaapomstandigheden (met geuren, muziek, licht en zelfs geluiddichte ruimten waarin je niet gestoord wordt). In dat verband wordt zelfs ‘bilge sleeping’ (de variant op ‘bilge watching’) om achterstallige slaap in te halen als trend genoemd. Ook ‘micro napping’ of kort kunnen slapen om uitgerust weer verder de middag of avond in te gaan gaat belangrijker worden.

3. Reiswarenhuis: Booking.com wordt een reiswarenhuis zo stelt het FD in juni 2018: het hotelkamer-platform wordt een reiswarenhuis waar bijvoorbeeld ook eten, excursies en een vlucht te reserveren zijn. Ook lokale hotels en recreatiebedrijven gaan die kant op: zij zullen diensten gaan bieden om nog beter van de locatie en de omgeving te genieten (nb. soms wordt een bezoekwaardigheid op 2 uren rijden nog als ‘omgeving’ gezien). Ook Airbnb heeft haar dienstverlening uitgebreid en kent ‘locals’ die je de omgeving laten zien.

Juist de kennis van de omgeving biedt kansen voor de Nederlandse hotellerie en verblijfsrecreatie: authentieke plekjes en mensen genoeg!

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

21

Maakt speeltuinen uniek Ballen Enzo is een jong en creatief bedrijf dat in eigen beheer uitdagende spellen voor kinderen bedenkt, ontwikkelt en produceert.

Klanten zijn binnenspeeltuinen, campings en vakantieparken in Nederland, Europa en AziĂŤ.

Groener ontspannen

Verhoog de beleving en het onderscheidend karakter van uw recreatieterrein door middel van groen

www.btl.nl RecreatiefTotaal_185x134_apr-2017.indd 1

11-04-17 09:52

VERBLIJFSRECREATIE

4. Goalidays: het op vakantie gaan met een duidelijk doel voor ogen gaat zich de komende jaren nog sterker ontwikkelen. Deze short break doelen kunnen heel uiteenlopend zijn: afslanken, in vorm komen, slaap inhalen, teruggaan naar de nostalgie van vroeger, een cursus landschapsfotografie volgen, de regio zien waar een bepaalde film is opgenomen, ‘leren koken in 3 dagen’ maar ook aandacht en verwennerij.

‘Holidays have become opportunities to learn new skills, including social skills and discovering one self’ zo stelt Google in haar recente rapport over trends in Azië.

5. Custom made: maatwerk zal zich blijven manifesteren in de hospitality, zowel op het gebied van keuzemogelijkheden (‘voor uw hond kunt u gebruik maken van onze uitlaatservice’ dan wel ‘kiest u voor het echtgenote-pakket of het ‘stoute vriendin-pakket’?) maar vooral ook op de gastbehoefte toegesneden ervaringen (‘wenst u hetzelfde kussen als de vorige keer meneer De Vries’?). Ook het samenstellen van op maat gemaakte extraatjes bij restaurants, attractieparken, natuurgebieden en musea helpt de beleving te vergroten en daarmee onvergetelijk herinneringen te creëren.

En voor 2019?

In 2019 zullen buitenlandse vakanties duurder worden door de vliegtaks en hogere tarieven van Schiphol, dat zal echter een klein effect hebben omdat binnenlandse vakanties ook duurder worden. We krijgen in 2019 namelijk te maken met 3% BTW verhoging, hogere loonkosten (FNV zet bij de CAO onderhandelingen in op een loonstijging van 5%) en aanhoudende personeelskrapte (waardoor lonen nog harder zullen stijgen). Dit zal niet alleen de prijzen doen stijgen maar ook de druk op

de ondernemer vergroten. Hij zal immers moeten zorgen dat vakanties nog leuker worden dan in de voorgaande jaren, zeker omdat niet gerekend kan worden op weer zo’n mooie zomer als in 2018.

In 2019 zullen we diverse voorbeelden zien van de volgende trends: 1. Dagelijkse activiteiten worden ervaringen: eten, reizen, winkelen, fitness en misschien zelfs reizen en vakantie vieren.

2. Book a Bed: recreatiebedrijven en attractieparken (vooral die bij steden en evenemententerreinen) zullen net als festivalorganisatoren in chalets, containers, capsules of hutten een soort mini hotelkamers realiseren voor verblijven van 1-2 nachten, met name gericht op backpackers (zie ook het voorbeeld bij KDC De Lakens).

3. Video travel: het oriënteren via video’s en het vervolgens lekker maken over de komende reis zal verder groeien. Volgens Google Data wordt alleen in Azië al meer dan een miljard keer per maand op YouTube naar videos over reisbestemmingen gekeken.

4. Event based: evenementen zullen nog belangrijker worden, ook via nieuwe evenementen, om kopers over te halen om te boeken en te kopen. Nog meer ‘shopping festivals’ zullen ontstaan naast Singles Day, Black Friday etc.

5. E-experience: Door technologische experimenten op het gebied van Virtual en Augmented Reality, arbeidsbesparing (robots), internet of things, drones, gamification, projectietechniek en big dataverwerking (marketing), zal de beleving tijdens een vakantie of uitstapje intenser en interactiever worden.

De gemeente Amsterdam zal in 2019 nog harder proberen de toenemende stroom binnen- en buitenlandse gasten te spreiden in tijd en over een groter gebied (feitelijk heel Nederland).

De regio zal dus met vereende krachten moeten werken aan een nog aantrekkelijker aanbod op het gebied van attracties, logiesaccomodaties en verbindingen.

De blurring trend zet door: winkelcentra profileren zich steeds meer als dagattractie en voegen ook attracties toe. Leisurebedrijven, waar de marges onder druk staan, zullen verdienmodellen uit activiteiten, wellness en horeca nog nadrukkelijker koppelen aan hun verblijfsproduct. Op de bedrijven zal nog meer aandacht komen voor lekker en verantwoord eten in de vrije tijd.

Qua type bedrijvigheid zal de groei in hotelvakanties blijven toenemen, zullen veel campings het moeilijker krijgen (na een goed jaar in 2018) en groeit het aantal recreatiewoningen door de opening van nieuwe parken en de vraag naar tweede woningen c.q. beleggingsobjecten.

Wat kun je ermee?

Hopelijk is het al lezend bij je gaan kriebelen om met genoemde trends aan de slag te gaan, plannen bij te stellen of juist te gaan maken. Ik raad aan te beginnen met waar jullie als bedrijf voor staan (de kern- of merkwaarden) en ontwikkel dan vanuit die waarden een sterk bedrijfsconcept waar je je in je regio of misschien wel in het land kunt onderscheiden. Dan biedt dan een sterke basis om de trends te ‘vertalen’ op een manier waarmee jullie het meeste voordeel behalen. Misschien helpt het ‘trend kwartet’ van bureau voor vernieuwing hierbij.

Voorkom kopieergedrag en probeer origineel te zijn in de uitvoering van je producten en diensten. Heel veel succes!

Met dank aan: Hans de Vries, creatief omdenker en trendvertaler Meer informatie: bureauvoorvernieuwing.nl @voorvernieuwing en @toerismetrends Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

23

Auteur Hans van Leeuwen; Trendwatcher, Adviseur & Concept Ontwikkelaar Recreatie & Toerisme

Mijn laatste bezoek aan Disney-Universal Orlando & IAAPA? Nu weet ik het zeker. Europese recreatiebedrijven kunnen zo langzamerhand de USA van onze bucketlist halen. Dit jaar hebben wij onze Amerikaanse trip uitgebreid met een Tour naar Key West en Miami. In de achterliggende jaren zijn wij in Atlanta, Georgia, Dallas, New York, Las Vegas, San Francisco, Californië , Chicago en Florida geweest. Ons doel was een bezoek aan de grootste vakbeurs in de entertainment & Leisure industrie de IAAPA in Orlando. Men heeft er voor gekozen om deze vakbeurs voor 10 jaar te verbinden aan deze locatie die ooit door Walt Disney tot het heiligdom van de pretpark industrie is verheven.

Maar is dat nu nog steeds zo?

Wie zich profileert als Trendwatcher en Recreatieadviseur zal uiteraard niet mogen ontbreken op deze jaarlijkse happening van de IAAPA. Laat ik alvast een ding verklappen; in alle pretparken weet ik precies waar zich de toiletten bevinden! Een bewijs dat ik het allemaal wel gezien heb! Veel nieuws is er niet te melden. Of je moet genoegen nemen met het al weer twee jaar oude Waterpretpark Vulcano Beach van Universal Studio’s en de Disney Attractie Avatar, waar je ondanks een fastpass minimaal drie uur in de wachtrij staat.

Pretpark Industrie = Over de Top:

Primeur een echte transformator in levende lijve

24

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

Wij bezochten dit jaar Epcot, Animal Kingdom, Island of Adventure, Universal Studio’s met City Walk en uiteraard de party-locatie Disney Springs. De tickets zijn dit jaar weer duurder geworden! Een dagkaartje kost als gauw meer dan $ 125,-! En wie Orlando bezoekt gaat uiteraard naar meerdere pretparken. Een Fastpass is bijna gemeengoed geworden bij Universal Studio’s en daarvoor rekent men een extra fee van bijna $ 100,-. Bij Disney Parks kent men het systeem dat iedereen een paar keer een Fastlane kan boeken. Dus loopt iedereen op zijn mobiel te kijken in plaats van de ultieme Disney beleving te genieten. En als er al een nieuwe attractie wordt geopend zoals Avatar in Animal Kingdom heeft men in de

voorverkoop de meeste kaarten al aan de man gebracht en is een wachttijd van meer dan drie uur heel normaal. Het nieuwe Waterpretpark van Universal is al helemaal geënt op ‘geld uit je zak kloppen’! Een Cabana (gezellig zitje) kost al gauw een paar honderd dollar extra.

Hoe lang kun je bezoekers nog voor de gek houden. Dat geldt ook voor de Food & Beverage! Uiteraard zijn er restaurants waar je wat kunt eten of leuke Food Courts geheel in passende thema’s uitgevoerd. Maar wat een Junk Food dat werkelijk alle calorieën- en vetrecords weet te breken. Nergens, maar dat geldt niet alleen voor de pretparken, is er fatsoenlijk en gezond eten en drinken te krijgen.

De pretpark-industrie zoals ik die hier beleefd heb is ziekmakend en wordt overheerst door de perverse prikkel zoveel mogelijk geld uit de zakken van de ‘gasten’ te halen. Natuurlijk komen er nieuwe attracties zoals Frozen en StarWars en is Harry Potter uniek in de wereld maar het gezellige onbevangen sfeertje van weleer zonder devices (mobieltjes) en de fastlane komt nooit meer terug. De nieuwe generaties, Z en de millenials lopen meestal te dik, doppen in hun oren en verminkt met tattoos en piercings rond als ware het figuranten in een slechte Halloween Party. Het maken van selfies is voor hen het hoogtepunt van de

DAGRECREATIE

Uiteraard op de fot met de sfeermakers I.P.'s

dag! Misschien dat ik het helemaal verkeerd zie maar gelukkig hebben wij de Efteling, Attractiepark Toverland, EuropaPark, Phantasialand en Puy Du Fou. Deze pretparken bieden duidelijk meer kwaliteit dan de Amerikaanse!

Het is de grootste vakbeurs ooit! Maar dat roepen de Amerikanen altijd al. Ook hier zien wij vergelijkingen opgaan met de pretpark industrie. Je moet overal voor betalen en de prijzen stijgen met het jaar. $104.— p.p. moet je betalen om aanwezig te zijn voor een ontbijt meeting waar de CEO van Disney een vlammend verhaal komt presenteren waar men allemaal achter de schermen mee bezig schijnt te zijn. Wij hebben het nog niet gezien! Maar wat te denken van de Europese Netwerkborrel voor $35.— p.p. Was ooit de Benelux borrel niet gratis? En dan wordt ik ook nog eens geconfronteerd met al die sponsors! Waarom dan nog zo veel geld vragen. En soms lijkt het wel meer op een carnavalsclubje wanneer men telkens de ‘eigen’ organisatie weer een veer in de ........steekt. Weet je dat je als journalist zelfs niet meer welkom bent ? Dus heb ik mijn andere Badge gebruikt. En als je een workshop wilt volgen of een bijeenkomst van bijvoorbeeld de eigenaren van F.E.C.s betaal je ook nog eens extra terwijl je ook al

het jaarlijkse lidmaatschap betaald aan de IAAPA. Op de beursvloer zien we wel een enorm aanbod van hetzelfde dat wij ook al in Amsterdam hebben gezien. Weet je dat men daadwerkelijk een soort loterij organiseert om jonge aankomende studenten te sponsoren om deel uit te kunnen maken van de Leisure Industrie! En dat men werkelijk tientallen vrijwilligers zo gek krijg te lobbyen en geld te incasseren voor deze organisatie die wat mij betreft zijn hand overspeeld? Ook hebben zij een nieuwe visie voor de toekomst gelanceerd, maar het wereldthema ‘duurzaamheid’ is aan deze visie voorbij gegaan.

Natuurlijk gebeuren er ook goede dingen doordat zij in staat zijn wel het grootste netwerk in de Leisure Industrie op de been te krijgen. Daaraan hangt zeker een (te hoge) prijskaartje! Wij spraken uiteraard heel veel relaties en uitgebreid met Cees Slager, voorzitter van de RECRON. Goed dat zij er ook waren. Recreatieondernemers die zich willen oriënteren hoeven niet meer naar Amerika voor de vakbeurs of de pretparken. Het enige voordeel is dat men hier alles op een paar m2 bij elkaar heeft, maar dan is er ook alles mee gezegd. Velen zullen wel denken wat een azijnzeiker die Hans maar zelfs vrijwilligers binnen de IAAPA, bezoekers en standhouders delen deze mening. Maar ja....wie durft zich als “dwarsdenker” op te werpen?

Traditionele horeca zaken transfermeren in meer bele-

Harry Potter Experience

De IAAPA is er toch voor de recreatie-ondernemer?

Strandhuisje architectuur op Miami beach

Was er “Whats New” op de beursvloer?

Opvallend veel meer leveranciers van AR en VR op de beursvloer terwijl men in de wandelgangen er nog niet van overtuigd schijnt te zijn in welke hoedanigheid deze nieuwe technieken succesvol uitgerold gaan worden in onze pretpark industrie. We zien een enorme toename in het aanbod van Waterparcs maar ook inflatable Waterpark attracties. Dan is er voor het eerst een Waterpark rollercaster op de markt. Het avontuurlijk klimmen blijft in populariteit toenemen en toont steeds meer verschillende varianten. Het beeld van de totale vakbeurs wordt toch wel bepaald door de fabrikanten van achtbanen die toch bepalend zijn voor de thrillfactor van een themapark. Dat er elk jaar ook nieuwe kleinere recreatieproducten op de markt komen bewijst het werpen met een echte bijl. Deze nieuwe bezigheid komt uit Australië overwaaien. Het aandeel Softplay en Trampolines blijft al jaren hetzelfde.

Wij zien wel een ontwikkeling dat er internationaal steeds meer Niche Vakbeurzen op het programma komen. Zo is er in ........ een vakbeurs voor Trampoline Parken en in Amsterdam eentje voor Escape Rooms.

Zelf zal ik mij meer gaan richten op Dubai & AbuDabi, regionale Vakbeurzen en de IAAPA vakbeurs volgend jaar in Parijs.

Het ouderwetse flipperen komt weer terug

venissen door productie te verplaatsen in de frontdesk

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

25

Topzomer voor Nederlandse campings Het was afgelopen zomer drukker op de Nederlandse campings dan de zomer van vorig jaar. Het aantal gasten steeg in juli en augustus naar 1,7 miljoen, 10,8 procent meer dan in dezelfde maanden van 2017.

Het aantal overnachtingen nam tegelijkertijd met 4,8 procent toe naar 10,5 miljoen. Daarmee zet de stijging van het aantal campinggasten uit het eerste halfjaar van 2018 door.

Ook andere logiesaccommodaties, zoals hotels, kregen in vergelijking met vorig jaar meer gasten in de zomermaanden. Dit meldt het CBS bij de presentatie van het Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2018.

Campings trekken vooral Nederlandse gasten

De zomermaanden zijn met ongeveer de helft van de jaarlijkse overnachtingen de drukste periode op de Nederlandse kampeerterreinen. Campings moeten het, in tegenstelling tot de andere vormen van logiesaccommodatie, hebben van een relatief kort seizoen en trekken in de zomermaanden vooral binnenlandse gasten.

In juli en augustus 2018 brachten ongeveer 1,3 miljoen Nederlandse gasten 8,1 miljoen 26

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

nachten door op een camping in eigen land, respectievelijk 8,3 procent en 3,9 procent meer dan een jaar eerder.

Gedurende de zomermaanden verbleven 500 duizend buitenlandse gasten op de Nederlandse campings, 18,2 procent meer dan in 2017. Ze brachten er 2,4 miljoen nachten door, een stijging van 7,9 procent.

Aandeel buitenlandse gasten op campings neemt toe

Het aantal overnachtingen van buitenlandse gasten in de zomermaanden nam met de helft toe van 1,6 miljoen in 2012 naar 2,4 miljoen zes jaar later. Doordat het aantal overnachtingen van binnenlandse gasten in dezelfde periode met 12,1 procent daalde naar 8,1 miljoen, steeg het aandeel overnachtingen door buitenlandse gasten.

Buitenlandse gast op camping is vaak Duits

Het grootste deel van de zomerse overnachtingen door buitenlandse gasten komt voor rekening van onze oosterburen. Duitsers brachten in de zomermaanden van dit jaar 1,9 miljoen nachten door op Nederlandse campings.

Daarna komen de Belgen met 260 duizend overnachtingen. De overige internationale campinggasten komen vooral uit Europa.

Ook meer overnachtingen in hotels

Ook andere logiesaccommodaties mochten in de zomermaanden, vergeleken met een jaar eerder, meer gasten verwelkomen. Hotels kregen met 5,8 miljoen 5,2 procent meer gasten dan in dezelfde periode in 2017. Het aantal hotelovernachtingen steeg zelfs met 7,1 procent tot 10,8 miljoen. Het aantal binnenlandse gasten en overnachtingen nam met respectievelijk 4,0 procent en 5,5 procent toe; de toename onder de buitenlandse hotelgasten en overnachtingen was groter, 6,4 procent en 8,4 procent.

Meer gasten op huisjesterreinen

Het aantal gasten op de huisjesterreinen nam in vergelijking met vorig jaar in de zomermaanden met 4 procent harder toe dan het aantal overnachtingen (1 procent).

Het aantal binnenlandse overnachtingen op huisjesterreinen daalde met 2 procent. Het beeld van het toerisme in groepsaccommodaties was wisselend: 1 procent minder gasten, maar wel 7 procent meer overnachtingen, vooral door buitenlandse gasten.

Nederlandse logiesaccommodaties ontvingen in de eerste 8 maanden van dit jaar 30,6 miljoen gasten die 83,8 miljoen overnachtingen boekten, een stijging van respectievelijk

5,5 procent en 5,0 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2017.

Meer omzet voor logiesbranche

De groei van het aantal gasten en overnachtingen in Nederlandse accommodaties zien we terug in de omzetcijfers van de branche.

Hotels boekten in de eerste twee kwartalen van 2018 7,4 procent en 7,2 procent meer omzet dan in dezelfde periode vorig jaar.

Voor de andere logiesverstrekkers was de omzetontwikkeling zelfs nog iets groter met 8,4 procent en 7,7 procent meer omzet in de eerste twee kwartalen van 2018.

Bron en meer informatie: CBS.

De belangrijkste herkomstlanden van zomerse hotelgasten zijn Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, BelgiĂŤ en de Verenigde Staten.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

27

Virtual Reality techniek nog volop in ontwikkeling Half oktober vonden de VR Days Europe plaats in Amsterdam. De beleving ‘in de bril’ is vooralsnog indrukwekkend; met bijzondere belevingswerelden en steeds meer interactiviteit. Toch valt er ook nog wel het e.e.a. te verbeteren. Dat bleek alleen al uit de ‘oplossingen’ die op de beursvloer werden gepresenteerd.

28

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

Virtual Reality (VR) is inmiddels al geen nieuwe techniek meer. Dat zagen we onlangs ook al op de Euro Attractions Show, waar VR toepassingen in steeds meer attracties worden geïntegreerd. Wat VR toevoegt aan de beleving wordt slechts begrensd door de fantasie van de ontwikkelaar. In de recreatie zorgt dat voor een meerwaarde doordat de bezoekers in belevingen terecht komen die voorheen niet gevisualiseerd konden worden.

VR spelen in een orkest

Denk bijvoorbeeld aan een historische setting, lopen tussen de dinosauriërs, een beleving in de ruimte, of deel uitmaken van een fantasiewereld.

Toch is de techniek duidelijk nog niet ‘af’. Het grootste obstakel vormt nog altijd die grote VR-bril die je op je hoofd moet zetten. Op de beursvloer zijn er nog altijd veel opstellingen waar de bril met een kabel aan de computer is verbonden.

Gedoe met een kabel

Ziet een VR cafe er zo uit

Dat is natuurlijk een enorme beperking als je vrij wilt bewegen. Waar problemen worden gesignaleerd, zijn er gelukkig ook ontwikkelaars die werken aan oplossingen. Dat zorgt voor nieuwe ontwikkelingen in de wereld van VR…

Je zou een spel dus ook gewoon thuis met een geavanceerde spelcomputer kunnen beleven. Combinaties met andere technieken, zoals Augmented Reality en Mixed reality maken een relatie met de fysieke omgeving al weer wat laagdrempeliger.

Los van de kabel

De belangrijkste ontwikkeling zijn technieken om de VR bril draadloos te maken. De technische beperking op dit moment is dat er voldoende snelheid van data overdracht gerealiseerd moet worden. De resolutie in de brillen wordt steeds hoger, interactiviteit vraag om rekenkracht en er komen steeds meer multi player toepassingen waardoor de capaciteit vermenigvuldigd diet te worden met het aantal deelnemers. Een van de aanbieders van een oplossing op dit gebied is TP Cast. Zij leveren ‘kastjes’ die boven de VR speelzone komen te hangen en snel het signaal kunnen doorgeven naar de headsets.

Een nieuw nadeel van draadloos is dat de headsets moeten worden voorzien van een eigen batterij. Deze batterij modules draag je bij TP Cast niet op je hoofd en heeft een gebruiksduur van 5 uur. Meer informatie: www.tpcastvr.com

Relatie met fysieke omgezving

Een duidelijk kenmerk van de VR ervaring is dat de beleving plaatsvindt ‘in de bril’. Je bent daardoor niet verbonden met de fysieke omgeving.

VR combinatie met bewegen

Beleving in de bril

De VR ervaring is niet voor iedereen even prettig. Veel mensen worden er een beetje misselijk van. Inmiddels zijn er wel verbeteringen ingevoerd. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de beweging in je bril en in het echt goed moeten overeenkomen.

Met de VR bril sluit je je af van de fysieke omgeving. Wel eens bedacht hoe een VR café er uit kan zien? (zie foto). Voor een buitenstander ziet het er wat vreemd uit. De gebruikers met een bril hebben wel onderling contact met elkaar.

Hygiene

De geavanceerde brillen zoals die van Oculus Rift of de HTC Vive zijn nog altijd vrij prijzig in aanschaf. Er wordt dus ook intensief gewisseld van bril tussen de gebruikers.

IS dat hygienisch? Ook hiervoor staat een probleemoplosser op de markt die de brillen schoonmaakt met UV-licht; Cleanboxtech.

Hun eerste systeem wordt binnenkort in een Amsterdamse VR attractie geplaatst. Een schoonmaaksessie duurt 1 minuut.

Meer informatie: www.cleanboxtech.com

Logisitek van hygienisch gebruik VR bril

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

29

Actueel Pretwerk

De recreatiesector heeft over het algemeen een goed jaar achter de rug. Dat heeft ook consequenties voor komend jaar. Zo is er bij veel bedrijven weer budget om te investeren.

Of wordt het ‘reserveren’? Want voor 2019 staat de sector wel diverse prijsverhogende maatregelen te wachten. Allereerst gaat het lage BTW tarief omhoog van 6 naar 9%. De Vakbonden hebben in het CAO overleg ook een aardige loonstijging op tafel gelegd. En zelfs als die wens niet helemaal gehaald wordt, dan zijn veel bedrijven beste bereid om de portemonee te trekken voor goed (schaars) personeel.

» Dagrecreatie

Tony’s Chocolade bouwt chocoladefabriek met achtbaan Chocoladeproducent Tony Chocolonely heeft een historisch pand in Zaandam gekocht en gaat daarin een Tony’s Chocolonely Chocolate Circus ontwikkelen, waar je alles kunt leren en beleven over chocolade.

Bijzonderheid aan deze experience is dat de locatie ook wordt voorzien van een achtbaan. www.pretwerk.nl/?p=57763

Nieuw in Nederland: Urban Axe Throwing Urban Axe Throwing, oftewel ‘Bijlwerpen’, is nu ook als recreatieve activiteit in Nederland te beoefenen. In juni 2018 is een eerste vestiging in Delft geopend; Eind 2019 gaat de tweede vestiging in Utrecht open en er wordt gezocht naar geschikte locaties in andere steden. www.pretwerk.nl/?p=57719

Aantal trampolineparken in twee jaar verdubbeld Het aantal indoor trampolineparken in Nederland is in twee jaar tijd verdubbeld. In 2016 was het concept nog relatief nieuw en telde ons land 32 parken.

Inmiddels is dit aantal gegroeid naar 64 parken in 2018. Gezien de plannen van grote ketens zal het aantal ook komend jaar blijven stijgen naar een klein honderdtal eind 2019. www.pretwerk.nl/?p=57520

ACTUEEL

» Verblijfsrecreatie

Campingketens bieden ondernemers vooral meerwaarde in innovatie en kwaliteit Topzomer voor Nederlandse campings Het was afgelopen zomer drukker op de Nederlandse campings dan de zomer van vorig jaar. Het aantal gasten steeg in juli en augustus naar 1,7 miljoen, 10,8 procent meer dan in dezelfde maanden van 2017. Het aantal overnachtingen nam tegelijkertijd met 4,8 procent toe naar 10,5 miljoen. Daarmee zet de stijging van het aantal campinggasten uit het eerste halfjaar van 2018 door. www.pretwerk.nl/?p=57615

Meer en meer Europese campings sluiten zich de laatste tijd aan bij ketens, valt camping-mediabedrijf ACSI op.

Sommige campingeigenaren verkopen hun bedrijf zelfs helemaal aan een campinggroep. Ook neemt het aantal ketens en groepen toe. www.pretwerk.nl/?p=57547

Brede samenwerking voor vitalisering vakantieparken Voor initiatieven die bijdragen aan de afspraken in de actie-agenda vakantieparken is voor provincies 1,1 miljoen euro beschikbaar voor de periode 2019-2020. Met dit bedrag geeft minister Ollongren van BZK de provincies een impuls om de problematiek aan te pakken. Dit staat in de actie-agenda die vandaag is gepresenteerd en ondertekend tijdens de Vakantieparken Top op het voormalige zenderpark Radio Kootwijk op de Veluwe. www.pretwerk.nl/?p=57761

» Ondernemerschap

Reviewscores beïnvloeden groei ABN AMRO denkt dat de groei van de bezettingsgraad en omzet per beschikbare kamer (‘REVPAR’) ook de komende jaren mede beïnvloed wordt door reviewscores. Dit jaar verwacht ABN AMRO een groei van het aantal hotelovernachtingen met 7,3%, en in 2019 met 6,5%. www.pretwerk.nl/?p=57661

Retailtainment sijpelt overal door In de retailsector staat het fysieke winkelconcept onder druk. Waar de discussie zich tot nu toe focuste op de strijd tussen ‘winkels versus internet’ zien we in de praktijk steeds meer een mix ontstaan tussen fysiek en digitaal. Om de fysieke winkelomgeving aantrekkelijker te maken worden steeds vaker elementen uit amusement, lifestyle en recreatie toegevoegd. www.pretwerk.nl/?p=57379

Facebook binnen jouw online marketingstrategie Facebook ken je en waarschijnlijk heb je ook weleens gehoord van Facebook Advertising, het betaalde platform van Facebook die adverteerders de ruimte geeft gemakkelijk de beoogde doelgroep te bereiken. Maar zet je dit kanaal ook in binnen jouw online campagne? En zo ja, doe je dit met een gedachte? www.pretwerk.nl/?p=57317

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

31

Specialist in het ontwerpen en aanleggen van zwembaden, wellness-techniek, water-recreatie en zonne-energie installaties.

Naast ontwerp en aanleg hebben wij ook veel ervaring in het onderhouden van pracktisch alle typen zwembaden voor wat betreft installaties, afdekkingen, automatiseringen, doseersystemen en zwembadpompen.

Wesseling Waterbehandeling Technieken BV Bathmen | Tel. 0570-867386 | info@thuisinwater.nl | www.thuisinwater.nl

AVO Speeltoestellen TÜV gecertificeerd Sinds begin 2018 is keuringsinstantie Vincotte over genomen door een nieuwe partij die de werkzaamheden van Vincotte voort gaat zetten. Hierdoor moest er voor alle AVO Speeltoestellen gezocht worden naar een nieuwe keuringsinstantie die past bij de organisatie. Bij TÜV SÜD Benelux uit Boortmeerbeek BE werd

deze partner gevonden, waarbij AVO Speeltoestellen hoopt op een vruchtbare samenwerking. Omdat de overname samenvalt met de nieuwe veiligheidsnormering voor alle AVO Speeltoestellen zijn al de toestellen opnieuw gekeurd volgens de nieuwe norm van 2017. Hiermee wordt de veiligheid van het spelende kind gewaarborgd en kan er optimaal genoten worden van de wel bekende kwaliteit van AVO Speeltoestellen. De nieuwe versie van de NEN-veiligheidsnorm is ingegaan op 1 november 2018 en vanaf deze datum zullen dan ook alle toestellen standaard geleverd gaan worden met het TÜV SÜD certificaat.

Van Besouw Metaal BV/ AVO Speeltoestellen kijkt uit naar een vruchtbare samenwerking met TÜV SÜD Benelux, waarbij we hopen dat we veel uitdagende toestellen te kunnen gaan uitbrengen en leveren”

Houten Ledverlichting op nummer 1 tijdens Recreatievakbeurs “Zeker in de recreatiebranche groeit de behoefte aan een meer duurzame uitstraling en oplossingen. Eind november waren we aanwezig bij de Recreatievakbeurs en we zijn enthousiast over toenemende belangstelling voor duurzame houtproducten”, aldus Ernst-Jan Damen, hij is een van de directieleden van Van Vliet Kastanjehout.

“Dit jaar was de belangstelling voor duurzame houten Led-verlichting overweldigend. Wat mij betreft onmisbaar op campings, in dierentuinen of in recreatiegebieden. Het mooie van deze verlichting is dat het door de ombouw van hout helemaal wegvalt in de omgeving.

Daarnaast zijn er diverse soorten die ook lichtvervuiling beperken.

Mooi natuurlijk ook is dat Led-verlichting energievriendelijk is. Zo snijdt het mes aan meerdere kanten”, meent Ernst-Jan. Planken en balken van 12 meter Van Vliet Kastanjehout is al sinds 1993 actief in de wereld van duurzaam hout. Zij werken samen met toeleveranciers uit Frankrijk, Engeland en sinds kort ook uit Italië. Ernst-Jan: “Door het gunstige klimaat en optimale bosbeheer is het hout uit Italië prachtig. We kunnen planken en balken leveren van maar liefst 12 meter lengte, dat biedt talloze toepassingsmogelijkheden.”

Kringloop “Het is fantastisch om te zien hoe enthousiast mensen zijn over het hakhoutprincipe van onze toeleveranciers”, vervolgt Ernst-Jan. Bij deze vorm van bosteelt worden elke vijftien tot twintig jaar bomen net boven de grond gekapt. Vrijwel direct na de kap groeien er weer scheuten uit de boomstronken. Het hout vernieuwt zichzelf zonder dat nieuwe aanplant nodig is. Er is sprake van een kringloop. Het hout contact met de grond gaat zo’n vijftien jaar mee (bovengronds nog veel langer) en hoeft niet behandeld te worden, dat is wel zo milieuvriendelijk.

Van Vliet Kastanjehout Gooyerdijk 41, 3947 NB Langbroek www.duurzaamhout.nl

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

33

Voor op maat gemaakte en unieke leisure projecten.

Van design, productie tot installatie.

AIRTRAMPOLINES

BINNENSPEELTUINEN TRAMPOLINEPARKEN MEGA BOUNCE - ANTWERP

KRAZY KANGAROO - ENSCHEDE

ATTRACTIES

SOFTPLAY

NINJA COURSES

E info@sidijk.com T +31 (0)566 625 700

SIDIJK.COM

Sidijk BV

Creatief in een breed leisure aanbod Sidijk is sinds 1978 wereldwijd een begrip in de leisure, sport en industrie; met onze ervaring in deze uiteenlopende vakgebieden zijn wij een flexibele partij die geen uitdaging uit de weg gaat. Onze brede kennis op het gebied van het ontwerpen, produceren en installeren van diverse producten zorgt voor een duidelijke meerwaarde.

Ons leisure aanbod gaat van airtrampolines tot kidscorners en van klimvulkanen tot trampolineparken en luchtkussens. De focus ligt op het maken van unieke ontwerpen en het blijven innoveren van onze producten. En juist het maatwerk dat we daarmee bieden, is waar wij sterk in zijn en waar jij je bezoekers mee verrast.

Er is tegenwoordig een grote behoefte aan kort en snel vermaak en het beleven van een dagje uit voor het hele gezin. De FEC’s zijn hier een goed voorbeeld van. Een duidelijke trend hierbij is dat alles veel sneller en uitdagender mag. Bijvoorbeeld met digitale games die verwerkt worden in attracties. Inspelen op nieuwe trends en zelf trends zoeken is waar onze uitdaging ligt. Dit doen we door continu op zoek te zijn naar de juiste partners, maar ook door zelf nieuwe producten te ontwikkelen.

Bij ons vind je alles onder één dak. Vanuit onze locatie in Heerenveen werken wij aan de realisatie van grote en kleine projecten. Vanaf het design en de productie tot de volledige installatie op jouw locatie.

Meer weten over onze producten en diensten?

Kijk op www.sidijk.com.

Online marketing: hoe ziet de strategie voor 2019 eruit?

Onlangs heeft de Recreatie Vakbeurs plaatsgevonden. Daar werden er o.a. verschillende speeltoestellen, accommodaties en software gepresenteerd. Wat was voor jou een échte eyecatcher? Een nieuw chalet, safaritent of misschien wel een grote speeltuin of zwembad? Als je wilt investeren, is de promotie heel belangrijk. Je wilt immers het maximale uit je investering halen, maar hoe?

Online marketing is tegenwoordig onmisbaar. Van reserveren tot een ‘welkom thuis’-mail, alles begint en eindigt tegenwoordig online. Er zijn verschillende manieren waarop je een product online kunt promoten. Zo kun je een advertentie op Facebook plaatsen, gebruik maken van e-mailmarketing of een nieuw artikel op je website plaatsen.

Bij de promotie is kennis van je doelgroep van groot belang.

Ook als je verschillende doelgroepen wilt bedienen, kan dit online prima samen gaan. Zo kun je inspelen op bijvoorbeeld rustzoekers én gezinnen met jonge kinderen. De uitdaging daarbij is om die doelgroepen duidelijk te voorzien in hun informatiebehoefte.

Begin bij het begin…

Voordat je begint is het goed om te bepalen wat je doel is en hoe je dit wilt bereiken. Hierbij is het essentieel om een goede online marketing strategie uit te werken die past bij jou, je doelgroep en het aanbod. Dit kan een pittige uitdaging zijn, een uitdaging waar TenZer je graag bij helpt. Voor een persoonlijk advies en informatie over de mogelijkheden, kun je vrijblijvend contact met ons opnemen: 0341 – 751752 | info@tenzer.nl.

Over TenZer TenZer is gespecialiseerd in online marketing voor de recreatiebranche. Of je nu een nieuwe website wilt laten ontwikkelen, online marketing activiteiten wilt uitbesteden, een marketing advies wenst of een zoek & boek oplossing wilt integreren in je website. www.ikzoektenzer.nl Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

35

Hu c Po k T s o 22 tbu rim 20 s 3 ex B Ka CB 065 V lkb K 22 ra at 2 n w th 2 B de ijk e H rs Ne K tra th at at er wi 5 +3 lan jk 1 ds +3 71 1 4 71 09 40 77 97 00 70 1

www.huck-torimex.com

Hoe Duitse boekingen uw bezetting buiten de zomer optimaliseren Vakantieparken en lokale ondernemers in Nederland profiteren al jaren in meer of mindere mate van het aantrekkende inkomende toerisme. Verwachting is dat deze trend zich voortzet in de komende jaren. Onze Oosterburen spelen hierin een belangrijke rol (sinds 2012 ca. 63% stijging; bron: NBTC).

We vroegen NOVASOL Vakantiehuizen, Europees marktleider in de verhuur van vakantiehuizen met stevig netwerk in Duitsland, naar de kansen.

De vele voordelen van Duitse gasten Los van het feit dat deze enorme herkomstmarkt (alleen NoordrijnWestfalen al ca. 18 mln inwoners) vrijwel continue groeit, boeken Duitsers gemiddeld 3 tot 5 keer per jaar een shortbreak naar Nederland en België. De vele korte verblijven zijn uiteraard heel interessant om de bezetting buiten de reguliere schoolvakanties te optimaliseren. Belangrijke reden voor deze shortbreaks is dat de afstand tot onze bestemmingen door hen als ‘prima te doen’ wordt ervaren. De loyaliteit van de Duitser indien een locatie goed bevalt, is natuurlijk ook een waardevolle factor. Bovendien boekt de Duitse toerist doorgaans vroeg, ook zonder enige kortingsprikkel. Al met al maakt dit ze tot een zeer interessante doelgroep voor ieder vakantiepark.

Voorbij de bekende weetjes Van Duitse gasten is algemeen bekend dat een zeer goede schoonmaak essentieel is. Daarnaast is uit eigen klantonderzoek gebleken dat kwalitatief goed tuinmeubilair erg op prijs wordt gesteld. Bovendien is er relatief veel aandacht voor de veiligheid van kinderen en huisdieren. Mogelijkheden genoeg bij een vakantiewoning om hieraan te voldoen, denk bijv. aan traphekje en omheinde tuin. Staat uw park open voor honden? In Duitsland is een grote groep huisdierbezitters te vinden met meerdere honden. Het kan dus interessant zijn om uw vakantiepark als ‘huisdiervriendelijk’ te profileren. Let verder op met de benoeming ‘luxe’. Het betekent voor een Duitser ‘top of the bill’ en niet een ‘gewoon comfortabele’ woning. Tot slot ervaren Duitsers onze trappen als steil… maar daar valt natuurlijk weinig aan te veranderen.

Verleid de Duitser om te kiezen voor een andere locatie We weten dat onze Oosterburen van een locatie bij het water of de kust houden. Andere provincies zoals Noord-Brabant, Drenthe, Overijssel en Groningen kunnen echter ook prima mee profiteren van de groei vanuit Duitsland. Niet alle langere vakanties en shortbreaks gaan immers naar dezelfde bestemming. Zorg dus dat uw park zich onderscheidt met een bijzonder woningtype, aangeboden faciliteiten of een consequent doorgevoerd (lokaal) thema ten opzichte van andere parken. Belangrijke vermelding hierbij is dat de verleiding veel sterker zal zijn indien de samenwerking wordt gezocht met lokale partners.

Met dank aan: NOVASOL Vakantiehuizen. NOVASOL, dansommer en Ardennes-Etape vormen NOVASOL A/S met hoofdkantoor in Virum, Denemarken. NOVASOL A/S heeft dochterondernemingen in 18 Europese landen en meer dan 60 kantoren verspreid over Europa. Met meer dan 50.000 vakantiehuizen in 28 landen is NOVASOL A/S de grootste Europese aanbieder van vakantiehuizenverhuur. In 2017 bood NOVASOL A/S vakantiehuizenverhuur aan voor meer dan 2 miljoen gasten.

Meer informatie: www.novasol.nl/verhuren

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

39

TecforRec introduceert in samenwerking met CAMPING-CAR PARK een uniek totaalpakket: de onbemande camperplaats!

Ideaal voor campings, recreatieparken en gemeenten!

T: +31(0)850200902

M: info@tecforrec.com

W: www.tecforrec.nl

Multifunctionele playgrounds voor sport en spel Aanleg • Onderhoud • Ombouw • Renovatie

WWW.TENNISTOTAAL.nl

+31(0)6 20 53 84 36 +31(0)524 29 07 52

ACTUEEL

Ben jij al voorbereid op de opmars van elektrische auto’s?

Veel recreatiebedrijven merken nu al dat de vraag naar laadpunten voor elektrische auto’s toeneemt. Aard van Weezel, bedrijfsleider van TecforRec en StreetPlug waarschuwt dat deze ontwikkeling de komende jaren in een stroomversnelling terecht komt. Het wordt dan een hele puzzel om voldoende laadplekken te vinden – en bovendien; een grote hoeveelheid laadpalen biedt nu niet bepaald een fraai uitzicht.

Nederland in kopgroep verkoop elektrische auto’s

Elektrisch rijden en laden bevinden zich momenteel in een stroomversnelling. Nederland telde op 1 januari 2018 bijna 22 duizend volledig elektrische personenauto’s, bijna 60 procent meer dan een jaar eerder. De verkoop van volledig elektrische personenauto’s liet vorig jaar een sterke stijging zien. Het totale park van elektrische en plug-in hybride voertuigen nam in 2017 met bijna 9 procent toe.

Van alle in 2017 nieuw verkochte personenauto’s in Nederland was 2,7 procent een stekkerauto (FEV of PHEV). Daarmee behoort ons land tot de kopgroep in de EU. Alleen in Zweden is het aandeel hoger. In 2014 en 2015 was het absolute aantal verkochte FEV’s en PHEV’s in Nederland het hoogst van alle EU-landen.

Inmiddels heeft bijna iedere toonaangevende automobielfabrikant in de wereld een elektrisch of hybride model op de markt gebracht en is er meer vraag naar slimme laadoplossingen.

Wat betekent dit voor de recreatiesector?

Gasten die met een elektrische auto naar een vakantiepark of dagattractie willen komen, verwachten steeds meer dat er ook oplaadvoorzieningen aanwezig zijn. Uit een onderzoek van Autoweek (november 2018) bleek dat de actieradius van de verschillende modellen nogal verschilt. De top haalt 400+ kilometer, maar veel modellen blijven onder de 200 kilometer. Veel gasten zijn dus afhankelijk van een laadpunt. Er zijn de komende jaren veel extra laadpunten nodig – en dat heeft een impact op het uiterlijk van je park.

Op het dilemma ‘lelijk uitzicht’ heeft StreetPlug, het startup zusterbedrijf van TecforRec, een oplossing gevonden; StreetPlug is een ondergrondse, niet-zichtbare laadvoorziening die bedienbaar is met je mobiel of traditionele laadpas. De StreetPlug is vandalismebestendig en heeft een hoge belastbaarheid, je mag er dus gewoon overheen rijden. Met de ondergrondse laadvoorziening wil StreetPlug op een innovatieve en creatieve manier elektrisch rijden en haar omgeving aantrekkelijker maken.

Deze oplossing laat bovendien zien dat je meewerkt aan een duurzame samenleving.

Overigens verschijnen er ook steeds meer elektrische boten in de jachthavens. Dat is dus ook een markt binnen de recreatiebranche voor de laadvoorzieningen.

Kosten – batenplaatje

Het plaatsen van een laadpunt vraagt om een investering. Dat betekent niet dat de kosten automatisch bij de parkeigenaar terecht komen. Kosten voor het laden van een auto kunnen namelijk worden doorberekend. De kosten van het opladen hangen af van de laadpuntexploitant en de laadsterkte van het laadpunt. Vaak wordt er een prijs gerekend per kWh of per 15 minuten, daarnaast wordt er soms ook nog een starttarief gerekend. Het is dus verstandig om voor het aansluiten even te controleren wat de kosten zijn van het betreffende laadpunt. De laadkosten vallen tussen de €0,22 en €0,30 per kWh wat de werkelijke hoogte is ligt aan de leverancier.

Meer informatie: www.streetplug.nl

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

41

agenda

Uitgelicht

december 2018 22 – 6 jan Kerstvakantie op de Nederlandse scholen

januari 2019

2019: NBTC themajaar Rembrandt en de gouden Eeuw 5–6 Vakantiebeurs bijzondere reizen, Amsterdam 6–8 Souvenirbeurs, Amsterdam 7 – 10 Horecava, Amsterdam 9 Vakdag Vakantiebeurs, Utrecht 9 – 13 Vakantiebeurs Utrecht 12 – 20 CMT Urlaubsmesse, Stuttgart (Du) 15- 17 Visitor Attraction Expo, Londen 16 – 18 Kindvak, Den Bosch 17 – 20 Caravan and Motorhome show, Machester (UK) 17 – 22 Caravana, Leeuwarden 18 – 20 Fietsbeurs VeloFollies, Kortijk (Be) 19 – 20 Vakantiebeurs bijzondere reizen, Breda 21 – 22 Gastro Tek, Kalkar (Du) 23 – 27 Fitur Tourism Trade Fair, Madrid (Sp) 23 – 25 Vakbeurs facilitair, Utrecht 23 – 24 Webwinkel vakdagen, Utrecht 24 – 27 Vakantiesalon Antwerpen (Be) 26 SVR Kamperen bij de boer beurs, Gorinchem 26 – 27 Second Home beurs, Maastricht 27 – 29 IAAPA FEC summit, Austin Texas (VS) 29 – 30 IAAPA EMEA winter forum, Canarische eilanden 30 – 3 feb Spielwarenmesse Nurnberg (Du) 31 Event Summit, Rotterdam

Reise und Camping Essen – met Oost Nederland als partnerregio, 20 – 24 februari

Kamperen zit in de lift in Duitsland. Van oudsher komen er veel Duitsers naar de Nederlandse kust om te kamperen. Dit jaar is Oost-Nederland de partnerregio van de beurs. De provincies Gelderland, Overijssel en Drenthe profileren hun gebied als een bijzondere dichtbij bestemming met mooie fiets- en wandelmogelijkheden.

Tijdens een bijeenkomst van Marketing Oost, eerder dit jaar, bleek dat de Duitse vakantiegast ook geïnteresseerd is in Hanzesteden.

Dat biedt een link met hun eigen culturel erfgoed.

Meer informatie: www.die-urlaubswelt.de/reise-camping

februari 2018

2 SVR Kamperen bij de boer beurs, Rosmalen 2–3 Fiets en Wandelbeurs, Gent (Be) 2–3 Duikvaker, Houten 5–8 Integrated Systems (beeld en geluid), Amsterdam 6 – 10 Reisen Hamburg (Du) 7 Vakbeurs Openbare Ruimte, Brussel 8 – 13 Boot Holland, Leeuwarden 11 – 13 Horeca EvenTT, Assen 15 – 17 Second Home Expo, Gent (Be) 16 – 24 Huishoudbeurs, Amsterdam 20 – 24 Reise und Camping, Essen (Du) 23 SVR Kamperen bij de boer beurs, Groningen 17 februari t/m 4 maart: voorjaarsvakantie- gespreid over Nederland

maart 2018 1–3 6 – 10 8 – 10 17 – 21 26 27 30 – 31

Fiets- en Wandelbeurs, Utrecht HISWA Boat Show, Amsterdam Second Home beurs, Utrecht Studie en netwerk reis Dubai (Pleisureworld) Vakdag: Het nieuwe Dagje Uit, Sevenum Zwembad Branche Congres, Apeldoorn Er op Uit Festival, Haarlemmermeer

Bekijk de agenda met doorklikmogelijkheid op www.pretwerk.nl/agenda

42

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

Op de Huishoudbeurs vind je de beslissers (16 – 24 februari) Binnen het gezin nemen moeder veelal de belangrijkste beslissingen als het gaat om een dagje uit. Natuurlijk beïnvloeden pa en de kids deze beslissing ook. Op de Huishoudbeurs kom je dus in contact met de hoofdbeslisser. In 2017 werd de beurs bezocht door 228.000 vrouwen. Meer informatie: www.hishoudbeurs.nl

BEURZEN EN CONGRESSEN

Souvenirbeurs, Passenger terminal Amsterdam, 6 t/m 8 januari

Souvenirs maken voor de meeste recreatiebedrijven slechts een bescheiden deel uit van hun omzet. Nu de entreeprijzen van veel dagattracties onder druk staan, is er wel meer aandacht voor upselling – en souvenirs bieden die kans. Je kunt souvenirs ook prima inzetten als marketinginstrument. Het logo op een koffiemok dat elke dag voorbij komt, is soms meer waard dan de bescheiden marge die een souvenir oplevert.

Meer informatie: www.souvenirbeurs.nl

Integrated Systems – beleving & techniek, Amsterdam RAI, 5 – 8 februari

De titel van deze doet wellicht niet vermoeden dat deze beurs interessant is voor recreatie-ondernemers. Wij weten inmiddels wel beter. Op deze beurs worden nieuwe technieken getoond die de kwaliteit van de beleving beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan beeldschermen, projectietechnieken, hologrammen, geluidssystemen en showtechniek. De afgelopen jaren werden er steeds meer verschillende technieken aan de beurs gekoppeld, zoals bijvoorbeeld een drone area, VR en AR en nieuw dit jaar is een congres over ‘Smart buildings’.

Meer informatie: www.iseurope.org

Caravana Leeuwarden, 17 – 22 januari

Van donderdag 17 t/m dinsdag 22 januari wordt in de WTC Expo in Leeuwarden de Caravana georganiseerd met caravan- en camperprimeurs, tenten, kampeeraccessoires, ruim 200 campings uit heel Europa en de nieuwste kampeertrends.

Meer informatie: www.caravana.eu

2019 is NBTC themajaar: Rembrandt en de Gouden eeuw

In 2019 staat Nederland in het teken van Rembrandt en de Gouden Eeuw. Aanleiding is de 350 ste sterfdag van de beroemdste Hollandse Meester op 4 oktober 2019. Het hele jaar zijn er tal van activiteiten in onder meer Den Haag, Leiden, Leeuwarden en Amsterdam. Het Rembrandthuis, Het Mauritshuis, het Fries Museum, Museum De Lakenhal en het Rijksmuseum eren Rembrandt met grote tentoonstellingen. Ook andere musea en locaties in het hele land staan in het teken van de Gouden Eeuw van Rembrandt en zijn tijdgenoten.

Meer informatie: www.nbtc.nl Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

43

Speelplan B.V.

..het plan voor beter spelen

Participatie ● Advies en onderzoek ● Speelruimtebeleid ● Ontwerp en werkvoorbereiding ● Inspectie ● Cursus A5 advertentie.indd 1

4-12-2018 10:28:19

BEURZEN EN CONGRESSEN

All Inclusive

Studie & Netwerk Tour Dubai en Abu Dhabi 17 t/m 21 maart 2019 Gaat u mee?

Pleisureworld NRIT organiseert een 5-daagse reis van 17 t/m 21 maart 2019 naar Dubai en Abu Dhabi. We nemen u mee langs innovatieve leisurespots zoals Expo 2020 (in aanbouw), Burj at the Top & Dubai Fontain, IMG Worlds of Adventure, Dubai Parks & Resorts, Dubai Mall en de hotspots van Abu Dhabi zoals Ferrari world, Warner Bros. World en het gloednieuwe Louvre, gelegen op het Kunsteiland Saadiyat. Tijdens de studie- en netwerkreis zal er veel ruimte zijn voor verdieping en ontmoeting door middel van netwerkmomenten en meetings met lokale ondernemers en organisaties, backstage tours en expert presentaties.

Voor wie?

De tour is in het bijzonder zeer interessant voor professionals die actief zijn binnen de vrijetijds- en museale sector, zoals attractive/themapark- en entertainmentbedrijven, familie eintertainment centra, hotel- en vakantieresorts en game-industrie.

Vragen?

Stuur een mail naar sandra@pleisureworld.nl of bel ons even.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

45

Gooyerdijk 41

+31 (0)343 454 400

3947 NB Langbroek

info@duurzaamhout.nl

Natuurlijk en avontuurlijk spelen!

www.eibe.nl | www.eibe.be

BEURZEN EN CONGRESSEN

Programma Studie & Netwerk Tour Dubai & Abu Dhabi Zondag 17 maart

Maandag 18 maart

Dinsdag 19 maart

Vertrek naar Dubai

Dag van Downtown Dubai

Dag van Abu Dhabi Islands, cultuur & architectuur

Woensdag 20 maart

Dag van de themeparks & EXPO2020 Excursies | Expertise: »» IMG, Worlds of Adventure »» Dubai Parks & resort (DP&R) »» Expo Dubai 2020 (site in aanbouw) »» Backstage tours »» Lunch op locatie Avondprogramma: »» Netwerkborrel op een futuristische locatie in aanwezigheid van lokale leisure ondernemers & experts (met speedpresentaties over innovaties projecten zoals Floating Houses (Seahorse), Museum of Future (BAM), Business Setups UAE, Palm Island (Van Oord), Customer Experience Journey Malls, geïntegreerd met diner. Na diner is er nog gelegenheid om de destinatie JBR-Marina-The Walk te verkennen.

Excursies | Expertise: »» Dubai Mall (VR park | Dubai Aquarium & Underwater Zoo) »» Burj at the Top (Burj Khalifa) + backstage tour / presentatie leisure cluster Dubai Mall (Emaar) »» Vrije namiddag (opties: even bijkomen op de hotelkamer, shopping, The Frame Dubai, bezoek aan de site van The Meydan One Mall (dit wordt ’s werelds grootste shopping mall), etc. maatwerk mogelijk).

Avondprogramma: »» Fonteinenshow | ‘IloveDubai’ | Diner Down Town Dubai

Excursies | Expertise: »» Cluster Yas Island: Ferrari world | Warner Bros. World | Yas Waterworld (wrs bezoek 2 van de 3 parken) »» Backstage tours en presentaties »» Netwerk lunch op Yas Island »» Saadiyat Island: Louvre Abu Dhabi »» Bezoek Sheikh Zayed Grand Mosque Avondprogramma (terug in Dubai): »» Diner op een TOP locatie in Arabische sferen

Donderdag 21 maart

Dag van Arabic culture Excursies | Expertise: »» Nieuwste hotspot van Dubai: ‘La Mer‘ (public mini-destinatie met Strand | Horeca | Kunst | Waterpark Laguna | Shopping | Entertainment) »» Presentatie | Backstage tour door Meraas »» Oude stad Dubai (Deira | Al Seef | Dubai Creek) inclusief boottocht met abri »» Arabische maaltijd (lunch) | afsluiting & mogelijkheid tot geven van feedback »» Na de lunch zit uw programma in Dubai en Abu Dhabi er op! U kunt volop inspiratie weer huiswaarts keren (verwachte aankomst donderdagavond) Het programma is onder voorbehoud, maar zal op hoofdlijnen zijn zoals hierboven gepresenteerd.

Prijs All Inclusive Studie & Netwerk Tour

Earlybird

(boeking t/m 31-12-2018)

Regular

(boeking vanaf 01-01-2019)

€ 3.195,- p/p excl. BTW

€ 3.500,- p/p excl. BTW

Inclusief: transfers (vlucht en vervoer ter plaatse), food & beverage, overnachtingen (op basis van single room), netwerkmomenten, backstage tours, expertpresentaties en excursies.

Exclusief: reis- en annuleringsverzekering en (alcoholische) consumpties buiten het programma zijn voor eigen rekening. De studiereis vindt doorgang bij minimaal 8 personen. Boeken kan tot 1 maart 2019.

Aanmelden kan via http://pleisureworld.nl/event/studiereis-educational-tour-dubai-2019/ Hier kunt u tevens de deelname- en annuleringsvoorwaarden lezen.

Vragen: stuur een mail naar sandra@pleisureworld.nl of bel ons even.

Uw tourbegeleiders

Deze 5-daagse tour wordt begeleid door Hans van Leeuwen en Sandra Reusen. Zij hebben jarenlange ervaring in de leisurewereld en in de VAE. Het belooft een zeer bijzondere studiereis te worden waarbij de gezelligheid zeker niet zal ontbreken.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

47

MAATWERK IN SANITAIRE RUIMTES

Specialist voor de inrichting van uw sanitairgebouw ■ ■ ■ ■ ■ ■

Van Zadelhoff Bouwelementen is de professionele leverancier van inrichting in sanitaire gebouwen en levert complete sanitaire systemen.

Naast de vertrouwde sanitaire cabines, wastableaus en de inrichting van sanitaire gebouwen leveren wij ook een assortiment professionele kranen, douchesytemen en vele accessoires voor de inrichting van uw sanitairgebouw.

Postbus 476, 7000 AL Doetinchem | tel. 0314-368330 fax 0314-368339 | info@van-zadelhoff.nl | www.van-zadelhoff.nl

vrienDD Joan Muyskenweg 44 info@vrienDD.nl Ontwerp en Advisering 1114 AN Amsterdam www.vriendd.nl

Spelen Sporten Straat Meubilair Overkappingen Ondergronden Plein versieringen Maatwerk Fiets parkeer Oplossingen Onderhoud en Beheer Groen voorzieningen

Ontwerp en Advisering Spelen

vrienDD Joan Muyskenweg 44 info@vrienDD.nl 1114 AN Amsterdam www.vriendd.nl

Sporten Straat Meubilair Overkappingen Ondergronden Plein versieringen Maatwerk

■ ■ ■

Wastafelkranen Douchesystemen Douchegoten Accessoires Schoonloopmatten Babyverschoningsstations Douchecabines Toiletcabines Wascabines

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Toegangsdeuren Spatwanden Zitbanken Wastableaus Planchets Spiegelwanden Lichtkoven Sanitaire units Privé sanitair

Horecava 2019, hĂŠt trendsettende event in de wereld van buitenshuis eten, drinken en slapen

Horecava: goede start het jaar

De Horecava van 7 t/m 10 januari 2019 geeft je met 700+ deelnemers in 10 segmenten de ideale start van het jaar. Ontdek de trends in foodpairing met bier, de Japanse keuken, Fast Service concepten, Food Mobility & Delivery, het mediacafĂŠ en in het Innovation- en start-upLAB. Kaarten voor de Horecava zijn te verkrijgen via horecava.nl/registratie. Horecava is ook te volgen via Instagram, Facebook, LinkedIn, Twitter en Youtube.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

49

Horecava 2019: meer beleving en nieuwe initiatieven

Vakbeurs completer en groter dan ooit Horecava 2019 introduceert het nieuwe Food Mobility & Delivery. Het Bar segment groeit met extra aandacht voor speciaal- en craft bier. Fast Casual en Fast Service bevinden zich samen in een hal van maar liefst 12.000m². Het Innovation LAB laat weer vernieuwende oplossingen zien en het Startup-LAB staat vol nieuwe ondernemingen. Nieuwe netwerkmomenten zijn de Street Takeover en de Marketing Breakfast Club. Het hele RAI Amsterdam-complex staat van maandag 7 tot en met donderdag 10 januari 2019 in het teken van eten, drinken, buitenshuis slapen en gastvrijheid.

50

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

Nieuw: Food Mobility & Delivery

Alle schakels binnen de foodservice keten krijgen met uiteenlopende logistieke uitdagingen te maken. Bij Food Mobility & Delivery maakt de bezoeker kennis met ‘klassieke’- en ‘nieuwe’ vervoersmiddelen, partners in maaltijdbezorging en alle aspecten voor het inrichten van een (maaltijd) bezorgingstraject. Luuk Scholte, Group Food Director Horecava: ‘Trends vormen voor ons de basis om nieuwe initiatieven aan de beurs toe te voegen om zo de horeca professional nog beter te helpen.

Met de steeds bredere programmering en het grotere beursoppervlak adviseren we onze bezoekers het beursbezoek goed voor te bereiden om zo niets te missen’.

Vernieuwing Fastservice, Bar en Start-up LAB

Het Bar segment krijgt een eigen speciaalen craft bier hal met twee speciale pop-up bier restaurants met als thema food pairing met bier. Aanbieders van softdrinks, wijnen en gedistilleerde dranken zijn te vinden in een tweede hal met een eigentijds programma voor bartenders i.s.m. ISAAC Company.

Fastservice en Fast Casual krijgen een nieuwe impuls en verplaatsen naar een andere hal. Meer dan 35 start-ups presenteren zich in het Start-up LAB, hier kan de bezoeker kennis maken met uiteenlopende nieuwe initiatieven. Het InnovationLAB is zoals altijd de plek voor vernieuwende horecaproducten en -diensten.

Nieuwe netwerk events

In samenwerking met Foodservice XS presenteert Horecava voor marketeers in foodservice op woensdagochtend, 9 januari 2019, de Marketing Breakfast Club. Tijdens de Marketing Breakfast Club krijgt de marketeer in een ochtend een update over één van de belangrijkste thema’s van de toekomst: circulariteit.

Horecava organiseert in samenwerking met Ondernemersvereniging Reguliersdwarsstraat op 7, 8 en 9 januari 2019 de Horecava Street Takeover in de Reguliersdwarsstraat in hartje Amsterdam. Bezoekers van de Horecava kunnen hun beursbezoek verlengen met een bezoek aan deze straat met een zeer gevarieerd horeca aanbod, volledig in het teken van Horecava. De Street Takeover biedt bezoekers en exposanten de mogelijkheid om borrels, diners en feesten te bezoeken.

Compleet aanbod

Naast vernieuwingen biedt de Horecava een compleet en vertrouwd aanbod van meer dan 700 exposanten in onder andere Food, Hotel, Dienstverlening, Groot Keuken en Koffie, Thee, Bakkerij. Ook diverse Pop-Up restaurants onder leiding van toonaangevende chefs geven acte de préséance zoals de bezoeker dat gewend is. Met de groei van de Horecava is het mogelijk een ronde te lopen door alle hallen van RAI Amsterdam.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

51

Food Cultures in de spotlight op het Horecava Innovati onLAB

De consument gaf nog nooit zoveel aandacht aan food. Daarbij laat hij zich graag inspireren, maar is tegelijkertijd kritischer dan ooit. Bij het vormgeven van zijn eigen identiteit is eten en drinken een belangrijke pijler waarmee zijn eigen lifestyle en persoonlijkheid uitgedrukt worden: Food Culture. All day breakfast & Personalised Care zijn twee cultures die te zien zijn op het InnovationLAB van Horecava.

All Day Breakfast is één van de Food Cultures dat in de spotlight staat op Horecava’s InnovationLAB. Waar we vroeger drie keer op een dag aten met af en toe een tussendoortje, eten we tegenwoordig wel zes tot acht keer op een dag. De vaste eetmo-

menten verwateren steeds meer. Bovendien is het een trend die goed aansluit bij de eigenzinnige consument die niet in hokjes denkt of zich iets aantrekt van ongeschreven voedselregels. Waarom zou je niet om 16 uur ’s middags een ontbijtbowl mogen eten als een early dinner? Of een vers gebakken croissant met groentesmoothie bij je lunch?

Steeds meer horeca spelen in op deze behoefte door All Day Breakfast aan te bieden in restaurantconcepten of 'on the go'.

De All-day Breakfast Food Culture sluit uitstekend aan op trends zoals de internationale bowltrend (dé trendy wijze om een gerecht te serveren), super foods (denk aan overnight oats, gojibessen of tarwegras), all-day koffie (van low fat cappuccino tot een tarwemelk latte) en No, Low or Pro

(van vega aardbei smoothie, tot raw, low fat cheesecake en full-fat funky shakes). Op de beursvloer komt de All Day Breakfast tot leven met een speciale All-Day Breakfast bar gebouwd in het InnovatieLAB, waarbij co-creatie volledig omarmd is en inspireert.

Voeding afgestemd op je revalidatie en herstel

Een andere Food Culture die in het InnovatieLAB verrassend tot uiting komt, is het personaliseren van voeding in een zorgsituatie. Als voorbereiding op een operatie, na de diagnose van een ziekte of een langere revalidatie wordt er gekeken naar de voedingsmiddelen die je lichaam versterken.

Van welke voedingsstoffen heeft het lijf het meest profijt in deze fase? Smaak en verrassing zijn hierbij belangrijke elementen, alleen al omdat iemand die ziek is, veelal een verminderde eetlust heeft. Wanneer de patiënt zelf keuzes mag maken en zijn/ haar wensen kan aangeven, versterkt dit het gevoel van controle - iets dat bij een opname juist wegvalt en voor veel mensen lastig is. Ook in de zorg staat niet meer de arts of de procedure maar de client centraal.

Veerkracht en zelfmanagement zijn daarbij kernwoorden.

In de nieuwe zorg bestelt de cliënt waar hij/zij zin in heeft (binnen de bepaalde dieetvoorschriften), middels een interactief systeem en bepaalt waar en wanneer hij/zij dit wil eten. Gerechten zijn vers, à la minute bereid en naar persoonlijke voorkeur aan te passen. Op het InnovationLAB presenteren diverse partners hun visie en oplossingen in deze Food Culture.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

53

HORECAVA SEGMENT INDELING 2019

FAST CASUAL

FOOD FAST SERVICE

F

Entree

INNOVATIONLAB

GROOTKEUKEN

FOOD MOBILITY

STARTUPLAB

DIENSTVERLENING INTERIEUR & DESIGN HOTEL POP-UP RESTAURANT

BAR

J

BAR

POP-UP RESTAURANT

BELLAVITA KOFFIE / THEE / BAKKERIJ

C

Entree

D

L

K

Entree leden KHN

Entree

Entree bezoekers Bellavita

SEGMENTEN Fast casual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 8

Bellavita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 13

Dienstverlening,

Fast service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 8

Grootkeuken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 2 & 3

Interieur & Design,

Food mobility . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 9

Food. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 7

Hotel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 1 & 5

Bar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 10 & 11

InnovationLAB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 1, 5 & 6

Pop-up restaurant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 5

Koffie / Thee / Bakkerij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 12

StartupLAB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 5

KHN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hal 4

BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN HORECAVA 2019 VERPLAATSING

NIEUW

– Fast Service en Fast Casual naar Hal 8

– Food Mobility in Hal 9

– Bar (voorheen Dranken) naar hal 10 (Bier)

– StartupLAB bovenin Hal 5

& 11 (Gedestilleerd, wijn en soda’s) – Hotel naar Hal 5

– Entree F

Horecava street takeover – op 7, 8 en 9 januari vanaf 18.00 Reguliersdwarsstraat in hartje Amsterdam

Top 10 highlights: 1.

2.

3.

4.

innovationLAB Het InnovationLAB is de paraplu van diverse innovatieve onderdelen; Het Mediacafé, Food Culture, Het adviesLAB, Het startupLAB én de Horecava Innovation Award.

Deze editie staat het InnovationLAB volledig in het teken van Food Culture: de manier waarop mensen omgaan met eten in relatie tot hun leefstijl. Professionals uit de foodservice branche zijn uitgenodigd om bij dit onderdeel van de beurs trends en innovaties optimaal te beleven. Experts in het AdviesLAB bieden advies op maat.

Start-up LAB & Het Theater Nieuw: Horecava presenteert maar liefst 42 startups in de categorieën food, tech en non-food. Ontmoet startups en luister naar de nieuwe oplossingen voor de Foodservice industrie. Er is van alles te zien, proeven… alle zintuigen worden geprikkeld! In het theater van het InnovationLAB staat iedere dag een ander thema centraal. Onder leiding van moderator Frederique de Jong haak je dagelijks aan bij diverse interessante keynotes, pitches, presentaties vanuit de new generation en ronde tafelsessies Food Mobility & Delivery Alle schakels binnen de foodservice keten krijgen met uiteenlopende logistieke uitdagingen te maken. Bij Food Mobility & Delivery maakt de bezoeker kennis met ‘klassieke’- en ‘nieuwe’ vervoersmiddelen, partners in maaltijdbezorging en alle aspecten voor het inrichten van een (maaltijd) bezorgingstraject.

Fast Casual On the Move & De Lekkerste Wedstrijden Nieuw: een hal waar traditionele Fast Service en Fast Casual samenkomen. Een hal met volledig aanbod, aanwezige marktleiders, demo’s, workshops én wedstrijden door bedrijven die inspelen op de nieuwste trend naar snel, lekker, gezond én duurzaam eten en drinken op high traffic locaties.

5.

Hotel World Op één plek komen diverse hoteltrends samen: o.a. van meubilair, servies, slaapkamers en het buitenterras. Veel aandacht voor verduurzaming en beleving. Tevens krijgen de bezoekers van Horecava de unieke kans om een tour te doen naar de mock-up room van nhow Amsterdam RAI. 6. Pop-up Bar Experience Pop-up bars, workshops, demonstraties en de aanwezigheid van ISAAC Company, in de gezellige sfeer. Hier zijn veel vernieuwingen rondom ambachtelijke merken en alcoholvrije varianten te vinden.

7. Eten & drinken in de pop-up restaurants, ook ’s avonds * Dutch Cuisine: verrassende combinaties met meer groenten op het bord en exclusieve chefs * The Traveller: Het nieuwe concept van Michiel Deenik (Vis aan de Schelde/ Roast), Neal en Joost. Een concept waar wereldse smaken terugkomen en je mee op reis genomen wordt.

8. Foodhal Het NK voor Koks, het Aziatisch paviljoen, Van Bron tot Bord in Nederland en een Foodmarket met een eigen groente- en fruithoek, met vers en ambachtelijk aanbod van kleine producenten. Een spraakmakend Veggie & Fruit paviljoen waar de bezoeker wordt meegenomen in de variaties van groenten en de vegan trend.

9. Bellavita Expo - Italiaans genieten Presentatie van Italiaanse kwalitatieve food producten en wijnen, met de nadruk op organische en biodynamische producten. Van maandag 8 t/m woensdag 10 januari.

10. Bier Wereld Binnen de Bier Wereld beleeftj de bezoeker de veranderende en innovatieve wereld van Bier, Craft en alcoholvrije en –arme bieren.

De bezoeker krijgt divers aanbod te zien van craftbeer, kan zijn kennis vergroten middels workshops, demo’s en tastings én leert hoe je om moet gaan met tap- koeltechniek. Daarnaast komt de bezoeker in contact met twee vernieuwende bierconcepten; Löwlander Botanical Brewkitchen en BrewDog bar experience

Bereid je bezoek op de beurs goed voor. Download de Horecava-app via de QR code voor alle informatie zoals het actuele programmaoverzicht.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

55

Vakantiebeurs

56

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

BEURZEN EN CONGRESSEN

Op woensdag 9 januari 2019 komt de reisbranche weer bij elkaar voor de gratis Vakdag van de Vakantiebeurs in de Jaarbeurs in Utrecht. Naast het inhoudelijk programma met o.a. de nieuwste branchecijfers vanuit NBTC NIPO, een update van travel trends en inspirerende sessies en workshops, zijn reisprofessionals van harte welkom in de B2B-lounge powered by Sunnycars. Natuurlijk wordt de dag door de Vakantiebeurs, Aruba, TravMagazine & Travelpro weer traditioneel afgesloten met de Vakantiebeurs Vakdagborrel.

Inspirerende sprekers

Sprekers die o.a. hun opwachting maken tijdens de Vakdag zijn: Jean-Michel Petit (CEO Eatwith), Martin van Kranenburg (powered by SGR & Calmiteitenfonds), Jan Peeters (Travel 360), Leading Ladies in Tourism (paneldiscussie powered by Transavia en Jaarbeurs), Tessa aan de Stegge (trendwatcher trend strateeg) en een Dragon’s Den voor Start-ups (ANVR – Travel Tomorrow).

Matchmaking Tool

Om het maximale uit de Vakdag te halen kan ook de speciale matchmaking app weer worden gebruikt. Met behulp van deze Matchmaking Tool, een digitaal platvorm beschikbaar in app en web-versie, kom je voorafgaand aan de Vakdag al gemakkelijk in contact met interessante en waardevolle (potentiële) zakenpartners. Maak alvast tijd om je te registeren, een profiel aan te maken en filters in te stellen om zo andere

vakbezoekers en exposanten te vinden die ook aanwezig zijn. Op die manier haal je meer uit je deelname en breid je direct je zakelijke netwerk uit.

De gratis Vakdag is uitsluitend bedoeld voor reisprofessionals. Registeren je nu via: www.vakantiebeurs.nl/Vakbezoeker en zorg dat je erbij bent op 9 januari.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

57

Travel Congress:

Nieuwe aftrap Vakantiebeurs

58

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

BEURZEN EN CONGRESSEN

Verschillende trends en ontwikkelingen maken dat de reisbranche volop in beweging is. De Vakantiebeurs speelt hierop in door dit jaar op 8 januari, een dag voorafgaand aan de vakdag, een toonaangevend nieuw Travel Congress te lanceren. Dit betaalde reiscongres is hét onafhankelijke kennisevent voor specialisten in de reisbranche.

Future Proof Travel

Binnen het thema “Future Proof Travel: u bent aan zet”, is o.a. aandacht voor de vraag hoe je als organisatie de focus legt op het creëren van toegevoegde waarde en hoe je ervoor zorgt dat jouw bedrijf klaar is voor de toekomst op het gebied van duurzaamheid, technologische ontwikkelingen en de snelle groei van toerisme. En hoe zet je eigenlijk verschillende marketing en communicatiekanalen zo efficiënt mogelijk in bij verschillende doelgroepen? In prikkelende keynotesessies, paneldiscussies en verschillende break out sessies, komt de reisspecialist erachter of zijn of haar visie en strategie future proof zijn.

Learn from the best

Sprekers die op het Travel Congress hun kennis over thema’s als Transformatie & Technologie, Sustainability en Marketing & Communicatie zullen delen, komen van zowel binnen als buiten de reiswereld. Zo zijn o.a.

Jeremy Smith (Author: Transformation Travel), William Price (Digital Marketing Maverick), Vincent Thamm (Schiphol Group), Inca Pieter (KLM Royal Dutch Airlines), en Linda Volkers (Rijksmuseum) aanwezig.

Tickets

Tickets voor het Travel Congress zijn nu verkrijgbaar voor €249,00 per persoon. Bestel je tickets of check eerst de website voor meer informatie en het volledige programma.

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

59

Terugblik ....

Recreatie Vakbeurs Hardenberg De recreatie vakbeurs Hardenberg was dit jaar weer verder doorgegroeid t.o.v. vorig jaar. Ook de diverse themazones krijgen een steeds duidelijker profiel, waardoor het voor de bezoekers makkelijker is om de producten te vinden waar ze naar zoeken.

Van oudsher zijn speeltoestellen altijd goed vertegenwoordigd p de beurs. Ook dit jaar zorgden zij voor enkele mooie stands met echte eyecatchers die niet zouden misstaan op de voorkant van een vakantiepark brochure.

Veel standhouders maken echt werk van hun presentatie â&#x20AC;&#x201C; en dat komt de totale uitstraling van de beurs zeker ten goede. Opvallen is het gebruik van grote fotoprints. Die overigens ook beschikbaar zijn voor de recreatiesector.

Opvallend was ook de komst van diverse nieuwe boekings- en automatiserings-aanbieders. Dat er groei zit in het glampingsegment zien we terug op de beurs in de vorm van veel verschillende accommodatievormen.

Noviteit Sidijk; Airtrampolines in flexibele vormen

60

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

BEURZEN EN CONGRESSEN

Recreatief Totaal >> Nr. 5, 2018

61

Kenn

Nationale Beroepsopleiding Zwemonderwijs

Alle beroepsopleidingen. Ook bij jou in de regio!!!

Lifeguard / Zwem ABC / Doelgroepen zoals o.a. Instructeur Fifty Fit, Ouder en Kind, Aqua Fitness en Zwemmen met Zwangeren

Kennispartner van:

Ook voor Management en Techniek

Handboeken zwembadregelgeving in 3 compacte delen Opleidingen: Management Borging & Kwaliteit, Corrosiekunde enz.

Voor meer informatie, inschrijven, planning en lesdata www.nbz.nl / info@nbz.nl / 073 612 40 61

Colofon Recreatief Totaal magazine Recreatief Totaal Magazine biedt kennis, informatie en ondersteuning voor iedereen die professioneel betrokken is bij de dag- en verblijfsrecreatieve branche. Dit kennisplatform is een initiatief van communicatieplatform Pleisureworld; een ondernemend netwerk van toeleveranciers, experts, organisaties en personen die actief betrokken zijn bij overheid, sport, recreatie & toerisme.

Het blad is gratis online te lezen via: www.recreatieftotaal.nl Uitgever Concept Plus! bv Weerdingerstraat 45 A-B 7815 SC Emmen T. 0591 - 659 259 info@conceptplusbv.nl www.conceptplusbv.nl Hoofdredacteur Walter Jonker redactie@pretwerk.nl Redactie Hans van Leeuwen, Walter Jonker Marielle van Slooten - TenZer

Media adviseur Michiel Bodewes Weerdingerstraat 45b, 7815 SC Emmen T. 0591 - 659 259 michiel@recreatieftotaal.nl Vormgeving VDS Crossmedia, Emmen Sander van der Weide Abonnementen 37,50 per jaar (Los nummer: â&#x201A;Ź 7,50) Oplage en verschijning 5 keer per jaar 5000 exemplaren offline (Nederland, Belgie) 15.000 digitale E-magazine Verspreiding Dit ondernemersmagazine wordt verzonden aan RECRON campings & bungalowparken, VeBon, Stichting Natuurkampeerterreinen, SVR en VeKaBo kampeer-boeren, attractieparken, dierentuinen, recreatieschappen, musea en leden van de Club van Elf, Koninklijk Horeca vakgroep Recreatie en Toerisme en HISWA-leden.

VOEL

de verbinding

HOOR

de toekomstmuziek

ZIE

de verandering

RUIK de kansen

PROEF

de toekomst

PROEF DE TOEKOMST De nummer 1 ontmoetingsplek voor professionals in de wereld van eten, drinken en slapen is grootser dan ooit en heeft nรณg meer aandacht voor innovatie. Ontmoet relevante spelers in de markt, laat je verrassen en ontdek ruim 12.000m2 extra inspiratie.

Registreer je via de QR-code en maak kennis met Roos www.horecava.app

NIEUW: 7, 8 en 9 januari spetterende afterparty in hartje Amsterdam

55 JAAR

Jubileum

AANBIEDINGEN

ONTDEK ZE ALLEMAAL IN DE SEIJSENER WEBSHOP

Noorder IJ- en Zeeweg 11, 1505 HG Zaandam Noorder IJ- en Zeeweg 11, 1505 HG Zaandam Noorder IJ- en Zeeweg 11, 1505 HG Zaandam

+31 (0)75 6810 610 www.seijsener.com +31 (0)75 6810 611 www.seijsener.com

+31 (0)75 6810 611

www.seijsener.com